Myślenie strategiczne
© dr Tomasz Ludwicki
1
Myślenie
Myślenie
strategiczne
strategiczne
dr Tomasz Ludwicki
dr Tomasz Ludwicki
Kiedy już udało się wyeliminować to co niemożliwe, wszystko
co pozostanie, jakkolwiek byłoby nieprawdopodobne, musi być
prawdą.
Sherlock Holmes - Arthur Conan Doyle, 1859-1930
Wyobraźnia jest ważniejsza niż wiedza.
Albert Einstein 1879-1955
© dr Tomasz Ludwicki
2
2
Podajcie przykład rewolucyjnego,
Podajcie przykład rewolucyjnego,
innowacyjnego produktu?
innowacyjnego produktu?
1. ???
2. .
3. .
4. .
5. .
6. .
7. .
8. .
9. .
10..
Myślenie strategiczne
© dr Tomasz Ludwicki
2
© dr Tomasz Ludwicki
3
3
Innowacje
Innowacje –
– pytania?
pytania?
• Co jest największą innowacją wniesioną
przez ten produkt?
• Jakie schematy myślenia, wzorce
branżowe zostały zakwestionowane przez
ten produkt?
• Dlaczego najwięksi konkurencji pierwsi nie
wprowadzili takiego produktu na rynek?
© dr Tomasz Ludwicki
4
4
IPod
IPod +
+ Itunes
Itunes +
+ Iphone
Iphone + ???
+ ???
Copyright Apple
Link
6:40; 29:40, 32:37
Myślenie strategiczne
© dr Tomasz Ludwicki
3
© dr Tomasz Ludwicki
5
5
©MCC, DaimlerChrysler
© dr Tomasz Ludwicki
6
6
Mercedes Benz + Swatch = Smart
Mercedes Benz + Swatch = Smart
czy to mądre posunięcie?
czy to mądre posunięcie?
• Maj 1995 - ogłoszenie powstania spółki MCC, w
której Mercedes posiadał 51% akcji a SMH 49%
(kapitał 1 mld. $)
• Idea bardzo małego samochodu miejskiego:
– 2 osobowy samochód; zmieniane elementy nadwozia, tak
aby pasowały do ubioru; mały ekologiczny silnik -
turbodiesel i wersja zasilana przez akumulatory.
• Swatch: projekt, miniaturyzacja, znajomość rynku
produktów dla młodych ludzi oraz marketing.
• Mercedes: zamknięty w segmencie drogich
samochodów, poszukuje szans na rozwój, trudno
przełamać dotychczasowe, racjonalne podejście.
Myślenie strategiczne
© dr Tomasz Ludwicki
4
© dr Tomasz Ludwicki
7
7
Smart cd.
Smart cd.
• Ulokowanie fabryki we Francji:
– wystarczająco daleko od Sttutgartu - by nie miała wpływu
kultura organizacyjna Mercedesa?
– Wystarczająco blisko - aby dostawcy mogli dostarczać
części na czas.
– Blisko Szwajcarii - siedziby SMH.
• Czy te firmy mają szansę na dalszą współpracę?
• Czy możliwa jest do pokonania różnica kulturowa
miedzy racjonalną i kreatywną kulturą organizacji?
• Czy można połączyć racjonalne podejście do
strategii z podejściem twórczym?
© dr Tomasz Ludwicki
8
8
Jak pracuje nasz umysł?
Jak pracuje nasz umysł?
Aktywności poznawcze – Poziom aplikacji
Mapy poznawcze – Poziom systemu
operacyjnego
Zdolności poznawcze – poziom
„hardware”u
Myślenie strategiczne
© dr Tomasz Ludwicki
5
© dr Tomasz Ludwicki
9
9
Aktywności poznawcze:
Aktywności poznawcze:
poznawanie i rozumowanie (1):
poznawanie i rozumowanie (1):
Identyfikowanie
(Co jest problemem?)
Diagnozowanie
(Jaka jest natura problemu?)
Wyobrażanie
(Jak można rozwiązać problem?)
Realizowanie
(Jakie należy podjąć działania?)
definiowanie
rozwiązywanie
© dr Tomasz Ludwicki
10
10
Podstawowe kwestie:
Podstawowe kwestie:
poznawanie i rozumowanie (2):
poznawanie i rozumowanie (2):
• Ograniczone możliwości analizy informacji:
heurystyki poznawcze - skróty myślowe.
• Ograniczone możliwości pozyskiwania informacji.
• Ograniczone możliwości pamiętania informacji.
Problemy dotyczące poznawania:
• Zniekształcenia poznawcze
• Niezmienność map poznawczych;
Myślenie strategiczne
© dr Tomasz Ludwicki
6
© dr Tomasz Ludwicki
11
11
Jak pracuje nasz umysł?
Jak pracuje nasz umysł?
• Stara się narzucić porządek na bardzo
złożoną i niejasną rzeczywistość;
• Stara się nie kwestionować wewnętrznych
przekonań i utrzymać ich spójność.
• Preferuje prostotę.
• Preferuje stabilne i trwałe relacje
pomiędzy wewnętrznymi przekonaniami.
• Jest ograniczony przez rzeczywistość i
możliwość jej zrozumienia;
Michael McCaskey (1982) „Conceptual Mapping” in
The Executive Challenge.
Boston: Pitman
© dr Tomasz Ludwicki
17
17
Myślenie racjonalne a twórcze:
Myślenie racjonalne a twórcze:
Myślenie racjonalne
Myślenie twórcze
Nacisk na
Logikę
Kreatywność
Styl poznawania
Analityczny
Intuicyjny
Rozumowanie
Formalne, stałe
reguły.
Nieformalne, zmienne.
Natura
rozumowania
Obliczenia
Wyobraźnia
Kierunek
rozumowania
Wertykalny
Lateralny
Nacisk kładziony
na
Spójność i rygor
Innowacyjność i wizję
Rozumowanie
utrudnione przez
Niekompletną
informację
Przywiązanie do obecnych
pomysłów
Założenia dot.
rzeczywistości
Obiektywna,
(częściowo)
poznawalna
Subiektywna, (częściowo)
tworzona
Decyzja oparte
na:
Kalkulacji
Osądzie
Metafora
Strategia jako nauka Strategia jako sztuka
Myślenie strategiczne
© dr Tomasz Ludwicki
7
© dr Tomasz Ludwicki
18
18
Proces strategii wg Andrewsa:
Proces strategii wg Andrewsa:
Strategia
Strategia
korporacji:
korporacji:
zbiór celów
zbiór celów
i polityk
i polityk
określają
określają--
cych firmę i
cych firmę i
jej biznes
jej biznes
Wdrażanie
Formułowanie
1. Określenie szans
i ryzyka.
2. Określenie material-
nych, technicznych,
finansowych i ludzkich
zasobów
3. Wartości osobiste i
aspiracje kadry
kierowniczej
4. Określenie
pozaekonomicznej
odpowiedzialności firmy
wobec społeczeństwa
1. Struktura i relacje:
• podział pracy;
• koordynacja i podział
odpowiedzialności
•systemy informacyjne
2. Procesy i działanie organizacji:
• standardy i systemy pomiarowe
• systemy motywacyjne;
• Systemy kontrolne;
• Rekrutacja i rozwój personelu;
3. Przywództwo:
• strategiczne;
• organizacyjne
• osobiste
(Andrews, 1987)
© dr Tomasz Ludwicki
19
19
Kryteria oceny strategii wg Andrewsa
Kryteria oceny strategii wg Andrewsa
• Czy określono strategię i jasno ja sformułowano za pomocą słów
lub też wdrożono za pomocą działań?
• Czy strategia w pełni wykorzystuje szanse na rynkach krajowych
i międzynarodowych?
• Czy strategia jest dopasowana do kompetencji i zasobów
organizacyjnych, obecnych i przyszłych?
• Czy założenia i programy działań, które składają się na strategię
są wzajemnie spójne?
• Czy poziom ryzyka jest uzasadniony z powodów ekonomicznych
i społecznych?
• Czy strategia realizuje zobowiązania org. wobec społeczeństwa?
• Czy strategia może zmotywować pracowników do działania?
• Czy określono mierniki pozwalające na ocenę rynkową strategii?
Myślenie strategiczne
© dr Tomasz Ludwicki
8
© dr Tomasz Ludwicki
20
20
Trzy rodzaje procesu myślowego
Trzy rodzaje procesu myślowego
M
ec
ha
nic
zn
e
m
yś
le
nie
sy
ste
m
ow
e
(ra
cjo
na
ln
e)
In
tu
icj
a
M
yś
le
nie
str
ate
gic
zn
e
Nowa
aranżacja
elementów
Lokalna
optymalizacja
(„drzewo,
a nie las”)
Transfor-
macja
(Ohmae, 1982)
© dr Tomasz Ludwicki
21
21
Znajdywanie problemów wg.
Znajdywanie problemów wg.
Ohmae:
Ohmae:
Rzeczywiste
problemy
Grupowanie
Uogólnianie
Określenie
działań
•Wzrost średniego
wieku;
•promocje za staż;
•mała mobilność między
dywizjami;
•Zwiększająca się ilość
menedżerów;
•Spadek morale wśród
młodszych pracowników;
•Wzrost kosztów
personalnych;
•Opóźnienia w przygotowaniu
nowych produktów;
•Spadek zyskowności;
•Więcej niezyskownych
produktów
Problemy
personalne
Problemy
kosztowe
Problemy
strategiczne
Mało elastyczna
organizacja
Koszty wyższe
niż u konkurencji
Brak elastyczności
strategii
Zaplanować
reorganizację
Zaplanować
wzrost
zyskowności
Zmienić sposób
formułowania
strategii
(Ohmae, 1982)
Myślenie strategiczne
© dr Tomasz Ludwicki
9
© dr Tomasz Ludwicki
22
22
Sztuka myślenia strategicznego:
Sztuka myślenia strategicznego:
• Zadawanie właściwych pytań
– symptomy a rzeczywiste przyczyny;
• Trzy podstawowe ograniczenia procesu:
– Realia sytuacji (klienci, konkurenci), Czas,
Zasoby.
• Warunki procesu kreatywnego myślenia:
– wizja / ukierunkowanie / wewnętrzna
motywacja;
– zbieranie i selekcja pomysłów;
– tolerancja niepewności i konsekwencja;
(Ohmae, 1982)
© dr Tomasz Ludwicki
23
23
Odczytywanie, czy kreowanie
Odczytywanie, czy kreowanie
rzeczywistości ???!
rzeczywistości ???!
Obiektywny a subiektywny, a może inter-
subiektywny świat?
Społeczne konstruowanie rzeczywistości.
Adaptacja do otoczenia - jakiego otoczenia?
Szanse i zagrożenia: odczytywanie, czy tworzenie?
Jeśli ludzie chcą zmienić otoczenie, powinni zmienić
sami siebie i swoje działania - a nie innych. Nie
rozwiązywane problemy, to takie w których
menedżerowie zajmują się wszystkim, tylko nie tym
co sami robią. (Weick, 1979: 152)
Rola stratega: proces strategii, symbole, społeczne
aspekty.
(Na podstawie: Smircich, Stubbart, 1985)
Myślenie strategiczne
© dr Tomasz Ludwicki
10
© dr Tomasz Ludwicki
26
26
Kiedy stosować różne rodzaje
Kiedy stosować różne rodzaje
myślenia?
myślenia?
Myślenia racjonalne
(najpierw pomyśleć)
Myślenia kreatywne
(najpierw zobaczyć)
Eksperymentowanie
(najpierw spróbować)
•Problem jest czytelny;
•Mamy dostępne dane
•Kontekst jest ustrukturalizowany
•Można opisać rozwiązania
•Zależy nam na metodycznym działaniu
Np. przy projektowaniu procesu produkcyjnego
•Trzeba uwzględnić wiele czynników
•Kluczowe jest zaangażowanie w rozwiązanie
•Kluczowe jest przekraczanie granic
Komunikacyjnych
Np. przy projektowaniu nowego produktu
•Mamy do czynienia z zupełnie nową sytuacją
•Pojawiają się złożone opisy problemu
•Kilka prostych zależności może pomóc
w działaniu;
Np. gdy pojawiły się nowe technologie
(Na podstawie Mintzberg i Westley, 2001)