204_721204_spawacz_metoda

Spis tre

1. Dane identyfikacyjne zawodu ...................................................

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu w klasyfika-

cjach .................................................................................

1.2. Notka metodologiczna i autorzy .......................................

2. Opis zawodu ................................................................................

2.1. Synteza zawodu ..............................................................

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania, obszary wyst

powania zawodu .............................................................

2.3.

rodowisko pracy (warunki pracy, maszyny i narz

dzia

pracy, zagro

enia, organizacja pracy) ............................

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne, w tym prze-

ciwwskazania do wykonywania zawodu .........................

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezb

dne do podj

cia

pracy w zawodzie .............................................................

2.6. Mo

liwo

ci rozwoju zawodowego, potwierdzania/wali-

dacji kompetencji .............................................................

2.7. Zadania zawodowe ..........................................................

2.8. Wykaz kompetencji zawodowych ....................................

2.9. Relacje mi

dzy kompetencjami zawodowymi a pozio-

mem kwalifikacji w ERK/PRK ..........................................

3. Opis kompetencji zawodowych ................................................ 10

3.1. Przygotowywanie i spawanie elementów stalowych

(blach i rur) spoinami pachwinowymi Kz1 ....................... 10

3.2. Przygotowywanie i spawanie elementów stalowych

(blach i rur) spoinami czołowymi Kz2 ............................. 11

3.3. Kompetencje społeczne KzS .......................................... 12

4. Profil kompetencji kluczowych ................................................. 13

5. Słownik ........................................................................................ 14

1. Dane identyfikacyjne zawodu

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu

w klasyfikacjach

Według Klasyfikacji zawodów i specjalno

ci na potrzeby rynku pracy (KZiS

2010):

721204 Spawacz metod

MAG

Grupa wielka 7 – Robotnicy przemysłowi i rzemie

lnicy (w Mi

dzyna-

rodowej Klasyfikacji Standardów Edukacyjnych ISCED 2011 – poziom 2).

Grupa elementarna 7212 – Spawacze i pokrewni (w Mi

dzynarodo-

wym Standardzie Kwalifikacji Zawodów ISCO-08 odpowiada grupie 7212
Welders and Flamecutters).

Według Polskiej Klasyfikacji Działalno

ci (PKD 2007):

Sekcja C. Przetwórstwo przemysłowe, Dział 25. Produkcja metalo-
wych wyrobów gotowych z wył

czeniem maszyn i urz

dze

, Gru-

pa 25.1.  Produkcja metalowych elementów konstrukcyjnych, 25.2.
Produkcja  zbiorników,  cystern  i  pojemników  metalowych,  25.9.
Produkcja pozostałych gotowych wyrobów metalowych.

1.2. Notka metodologiczna i autorzy

Opis standardu kompetencji zawodowych wykonano na podstawie:
analizy

ródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, mi

dzynarodowe)

oraz głównie wyników bada

analitycznych na 22 stanowiskach pracy

w 8 (

rednie – 5, małe – 3, w tym produkcyjne − 5, usługowe − 3),

przeprowadzonych w marcu 2013 r.

Zespół Ekspercki:

•

Jerzy Mizerski – ekspert niezale

ny, współpracownik Instytutu Spa-

walnictwa w Gliwicach,

•

Piotr Cymanowski – Zespół Kształcenia Zawodowego w Tczewie,

•

Tadeusz Suska – ekspert niezale

ny, były pracownik Miejskiego

Przedsi

biorstwa Instalacyjnego w Warszawie,

•

Krzysztof Wi

niewski – SiMR Politechnika Warszawska w War-

szawie.

Ewaluatorzy:

•

Kazimierz Trejber – ekspert niezale

ny, były pracownik Hydrobu-

dowa 6 w Warszawie,

•

Monika Mazur – Studium Doskonalenia Kadr O

wiatowych w Ra-

domiu.

Recenzenci:

•

Jacek Słania – Politechnika Cz

stochowska w Cz

stochowie,

•

Małgorzata Gadomska – O

rodek Doskonalenia Kadr Stowarzy-

szenia In

ynierów i Techników Polskich w Szczecinie.

Komisja Bran

owa (zatwierdzaj

ca):

•

Jan Plewniak (przewodnicz

cy) – Zarz

d Główny Sekcji Spawalni-

czej SIMP w Cz

stochowie,

•

Jacek Buława – przedstawiciel pracodawców, Linde Gaz Polska

Sp. z o.o. w Krakowie,

•

Aleksander Niedziela – Regionalna Izba Gospodarcza Pomorza

w Gda

sku,

•

Romuald Wojtkowiak – Federacja Zwi

zków Zawodowych Meta-

lowcy w Warszawie.

Data zatwierdzenia:

•

08.10.2013 r.

2. Opis zawodu

2.1. Synteza zawodu

Spawacz metod

MAG ł

czy elementy stalowe w atmosferze gazów

osłonowych, wykorzystuj

c ciepło łuku elektrycznego.

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania,

obszary wyst

powania zawodu

Spawacz metod

MAG jest zawodem technicznym o charakterze

produkcyjnym. Ł

czy stalowe elementy konstrukcji i instalacji technolo-

gicznych. Organizuje i obsługuje stanowisko pracy, dobieraj

c urz

dzenia, sprz

t i osprz

t spawalniczy, narz

dzia

lusarskie i wyposa

nie przeciwpo

arowe. Czyta i stosuje dokumentacj

spawalnicz

(in-

strukcje  technologiczne  spawania).  Stosuje  przewidziane  w  dokumen-
tacji  spawalniczej  materiały  podstawowe  i  dodatkowe.  Przygotowuje
elementy  do  spawania  przez  ich  oczyszczenie  w  obszarze  spawania,
a nast

pnie dopasowanie i sczepianie. Utrzymuje parametry procesu

spawania. Zachowuje wła

ciw

kolejno

ść

spawania elementów kon-

strukcji i spawania w toku monta

u. Ocenia jako

ść

wykonanych spoin

i usuwa bł

dy spawalnicze. Odpowiada za jako

ść

wykonanych zł

czy

spawanych oraz prawidłow

i bezpieczn

obsług

stanowiska spawal-

niczego, organizowanego w ró

nych warunkach pracy.

2.3.

rodowisko pracy (warunki pracy, maszyny

i narz

dzia pracy, zagro

enia, organizacja pracy)

Spawacz metod

MAG obsługuje półautomaty spawalnicze z uchwy-

tem prowadzonym r

cznie, butle z gazami technicznymi (osłonowymi)

i zamontowanym na nich osprz

tem oraz u

ytkuje narz

dzia

lusarskie.

Stanowiska pracy spawacza metod

MAG znajduj

w spawalniach,

halach  produkcyjnych  i  remontowych,  zapleczach  technicznych  remon-
towych  i  konserwacyjnych  zakładów  produkcyjnych  oraz  budynkach
usługowych,  mieszkalnych,  obiektach  publicznych,  na  terenach  budów
oraz  na  budowach  instalacji  zewn

trznych. W czasie pracy wyst

puj

zagro

enia dla zdrowia spowodowane pr

dem elektrycznym, promienio-

waniem  nadfioletowym  widzialnym  i  termicznym  łuku  spawalniczego,
polem  elektromagnetycznym,  pyłami  i  dymami  spawalniczymi,  gazami
spawalniczymi,  a  tak

e zagro

enia po

arowe i zwi

zane z warunkami

atmosferycznymi. Nieprawidłowe zabezpieczenie przeciwpo

arowe sta-

nowiska pracy i niewła

ciwa obsługa sprz

tu spawalniczego stwarzaj

zagro

enie po

arowe. Prace spawalnicze (z wyj

tkiem remontów i du-

ych inwestycji) s

prowadzone na jedn

lub dwie zmiany. Spawacz

metod

MAG bezpo

rednio odpowiada za prawidłowe i bezpieczne wy-

konywanie powierzonych zada

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne,

w tym przeciwwskazania do wykonywania zawodu

Do pracy w zawodzie spawacza metod

MAG kwalifikuj

osoby

zdrowe i sprawne ruchowo. Specyfika zawodu wymaga uzdolnie

tech-

nicznych. Wykonywanie zawodu wymaga równie

predyspozycji do

czynno

ci manualnych, polegaj

cych na długotrwałym i dokładnym

powtarzaniu takich samych ruchów uchwytem spawalniczym, z zacho-
waniem w tym czasie odpowiedniej pozycji r

ki. Bardzo wa

na jest

zdolno

ść

koncentracji na wykonywanych czynno

ciach. Wykonywanie

pracy w tzw. pozycjach wymuszonych wymaga bardzo du

ego wysiłku

fizycznego. W zawodzie spawacza metod

MAG wymagany jest dobry

wzrok, odró

nianie barw oraz dobry słuch. Spawacz powinien by

od-

powiedzialny, dokładny i rzetelny. Przeciwwskazaniem do wykonywania
zawodu s

skłonno

ci do alergii, wady wzroku nie podlegaj

ce korekcji,

zaburzenia równowagi, schorzenia układu oddechowego.

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezb

dne do podj

cia

pracy w zawodzie

Kwalifikacje do zawodu spawacza metod

MAG mo

na zdoby

w pozaszkolnych  formach  szkolenia  zawodowego  –  na  kursach  zawo-
dowych.  Warunkiem  uczestnictwa  w  szkoleniach  spawalniczych  jest
posiadanie  wykształcenia  minimum  gimnazjalnego  i  uko

czenie 18

roku

ycia. Zalecane jest wykształcenie zasadnicze zawodowe o kie-

runku mechanicznym. Spawacz powinien uczestniczy

w kursach za-

wodowych organizowanych przez o

rodki szkoleniowe uznane w tym

zakresie w Polsce i innych krajach Unii Europejskiej. Uko

czone kursy

spawania s

dokumentowane w Ksi

ąż

ce spawacza. Dokumentem,

który potwierdza uprawnienia spawacza do wykonywania zawodu jest

wiadectwo egzaminu kwalifikacyjnego spawacza wystawiane po eg-

zaminie przeprowadzonym przez instytucje działaj

ce w tym zakresie

na terenie Polski.

2.6. Mo

liwo

ci rozwoju zawodowego, potwierdzania/

/walidacji kompetencji

Szkolenia spawaczy metod

MAG wg europejskiego systemu kształ-

cenia spawaczy s

realizowane na trzech poziomach: poziom 1 – Spa-

wacz metod

MAG blach i rur spoinami pachwinowymi; poziom 2 – Spa-

wacz metod

MAG blach spoinami czołowymi; poziom 3 – Spawacz

metod

MAG rur spoinami czołowymi. Po uko

czeniu kursu na poziomie

1 i zdaniu egzaminu kwalifikacyjnego, uzyskuje si

uprawnienia do spa-

wania metod

MAG blach i rur spoinami pachwinowymi. Po uko

czeniu

kursu na poziomie 2 i zdaniu egzaminu kwalifikacyjnego, uzyskuje si

uprawnienia do spawania metod

MAG blach spoinami czołowymi. Po

uko

czeniu kursu na poziomie 3 i zdaniu egzaminu kwalifikacyjnego,

uzyskuje si

uprawnienia do spawania metod

MAG rur spoinami czoło-

wymi. Pracodawcy ch

tnie zatrudniaj

spawaczy metod

MAG ze

wszystkimi uprawnieniami. Spawacze metod

MAG mog

awansowa

na stanowiska nadzoru spawalniczego, po uzyskaniu wykształcenia

redniego technicznego i uko

czeniu szkole

bran

owych w dziedzinie

spawalnictwa.

2.7. Zadania zawodowe

Z1. Dobieranie materiałów podstawowych i dodatkowych do spawania

(niezb

dne kompetencje: Kz1, Kz2, Kz3, KzS).

Z2. Przygotowywanie elementów do spawania zgodnie z dokumen-

tacj

techniczn

(niezb

dne kompetencje: Kz1, Kz2, Kz3, KzS).

Z3. Obsługiwanie urz

dze

wentylacyjnych i słu

żą

cych ochronie

ro-

dowiska pracy (niezb

dne kompetencje: Kz1, Kz2, Kz3, KzS).

Z4. Wykonywanie operacji spawania w zakresie posiadanych upraw-

nie

według dokumentacji technicznej (instrukcji technologicz-

nych spawania), (niezb

dne kompetencje: Kz1, Kz2, Kz3, KzS).

Z5. Organizowanie stanowiska pracy spawacza zgodnie z zasadami

BHP, ochrony ppo

., ochrony

rodowiska oraz wymaganiami er-

gonomii (niezb

dne kompetencje: Kz1, Kz2, Kz3, KzS).

2.8. Wykaz kompetencji zawodowych

Kz1 – Przygotowywanie i spawanie elementów stalowych (blach i rur)

spoinami pachwinowymi (potrzebne do wykonania zada

: Z1, Z2,

Z3, Z4, Z5).

Kz2 – Przygotowywanie i spawanie elementów stalowych (blach i rur)

spoinami czołowymi (potrzebne do wykonania zada

: Z1, Z2, Z3,

Z4, Z5).

KzS – Kompetencje społeczne (potrzebne do wykonywania zada

Z1÷Z5).

2.9. Relacje mi

dzy kompetencjami zawodowymi

a poziomem kwalifikacji w ERK/PRK

Kompetencje zawodowe potrzebne do wykonywania zada

w za-

wodzie sugeruje si

wykorzysta

do opisu kwalifikacji na poziomie 2

wła

ciwym dla wykształcenia gimnazjalnego w Europejskiej i Polskiej

Ramie Kwalifikacji. Poziom ten jest uzasadniony miejscem usytuowania
zawodu w Klasyfikacji zawodów i specjalno

ci (grupa wielka 7 i jej od-

powiednik w ISCED 2011.

Osoba wykonuj

ca zawód spawacza metod

MAG:

1) w zakresie wiedzy: zna fakty, zasady, procesy i poj

cia ogólne

w zawodzie spawacza metod

MAG; zna i rozumie poszerzony

zbiór elementarnych faktów, prostych poj

ęć

oraz zale

ci mi

dzy

wybranymi zjawiskami w zawodzie;

2) w zakresie umiej

tno

ci: posiada umiej

tno

ci wymagane do reali-

zacji zada

i rozwi

zywania problemów poprzez wybieranie pod-

stawowych narz

dzi, materiałów i informacji zwi

zanych ze spawa-

niem metod

MAG; potrafi wykonywa

proste zadania według ogól-

nej instrukcji, najcz

ęś

ciej w typowych warunkach; umie rozwi

zywa

proste typowe problemy najcz

ęś

ciej w standardowych warunkach;

odbiera

i formułowa

proste wypowiedzi, tak

e najprostsze wypo-

wiedzi w j

zyku obcym.

3. Opis kompetencji zawodowych

Opis kompetencji dotyczy tylko kompetencji zawodowych zdefinio-

wanych w badaniach na stanowiskach pracy.

Wykonanie zada

zawodowych Z1, Z2, Z3, Z4, Z5 wymaga posia-

dania kompetencji zawodowej Kz1.

3.1. Przygotowywanie i spawanie elementów stalowych

(blach i rur) spoinami pachwinowymi Kz1

Wiedza – zna i rozumie poszerzony
zbiór elementarnych faktów, pro-
stych poj

ęć

oraz zale

ci zwi

zane  z  przygotowaniem  i  spawa-
niem  elementów  spoinami  pachwi-
nowymi  metod

MAG, w szczegól-

ci zna:

−

zasady i przepisy BHP oraz
ochrony

ppo

ergonomii

i ochrony

rodowiska w zakresie

spawania spoinami pachwino-
wym metod

MAG;

−

budow

i zasady obsługi sprz

i osprz

tu spawalniczego;

−

materiały podstawowe i dodat-
kowe stosowane w procesach
spawania metod

MAG;

−

zasady i sposoby przygotowania
elementów wykonanych z blach
i rur do spawania spoinami pa-
chwinowymi;

−

procesy  technologiczne  i techni-
ki  spawania  elementów  wyko-
nanych  z  blach  i  rur  spoinami
pachwinowymi, w ró

nych pozy-

cjach spawania;

−

zasady i metody oceny wizual-
nej zł

czy spawanych spoina-

mi pachwinowymi.

Umiej

tno

ci – wykonuje proste

zadania zwi

zane z przygotowy-

waniem i spawaniem elementów
spoinami pachwinowymi metod

MAG, w szczególno

ci potrafi:

−

przestrzega

przepisów i zasad

BHP oraz ochrony ppo

., ergo-

nomii i ochrony

rodowiska

w zakresie spawania spoinami
pachwinowymi metod

MAG;

−

obsługiwa

urz

dzenia, sprz

i osprz

t spawalniczy;

−

dobiera

materiały podstawowe

i dodatkowe stosowane w pro-
cesach spawania metod

MAG;

−

przygotowywa

elementy wyko-

nane  z  blach  i  rur  do  spawania
spoinami  pachwinowymi  przez
oczyszczenie  w  obszarze  spa-
wania,  dopasowanie  i  sczepia-
nie ich;

−

wykonywa

zł

cza

spawane

spoinami pachwinowymi w ró

nych pozycjach spawania;

−

ocenia

wizualnie wykonane

zł

cza spawane.

Wykonanie zada

zawodowych Z1, Z2, Z3, Z4, Z5 wymaga posia-

dania kompetencji zawodowej Kz2.

3.2. Przygotowywanie i spawanie elementów stalowych

(blach i rur) spoinami czołowymi Kz2

Wiedza – zna i rozumie poszerzony
zbiór elementarnych faktów, pro-
stych poj

ęć

oraz zale

ci zwi

zane z przygotowaniem i spawa-
niem spoinami czołowymi metod

MAG, w szczególno

ci zna:

−

zasady i BHP oraz ochrony
ppo

., ergonomii i ochrony

ro-

dowiska w zakresie spawania
spoinami

czołowymi

metod

MAG;

−

budow

i zasady obsługi urz

dze

, sprz

tu i osprz

tu spa-

walniczego;

−

materiały podstawowe i dodat-
kowe stosowane w procesach
spawania metod

MAG;

−

zasady i sposoby przygotowania
elementów wykonanych z blach
i rur do spawania spoinami czo-
łowymi;

−

zasady procesów technologicz-
nych i technik spawania zł

czy

doczołowych blach i rur, w ró

nych pozycjach spawania;

−

zasady i sposoby oceny wizual-
nej zł

czy doczołowych.

Umiej

tno

ci – wykonuje proste

zadania zwi

zane ze spawaniem

spoinami czołowymi metod

MAG,

w szczególno

ci potrafi:

−

przestrzega

przepisów i zasad

BHP, ochrony ppo

. oraz ergo-

nomii i ochrony

rodowiska

w zakresie spawania spoinami
czołowymi metod

MAG;

−

obsługiwa

urz

dzenia, sprz

i osprz

t spawalniczy;

−

dobiera

materiały podstawowe

i dodatkowe stosowane w pro-
cesach spawania metod

MAG;

−

przygotowywa

elementy wyko-

nane z blach i rur do spawania
spoinami

czołowymi

przez

oczyszczenie obszaru spawa-
nia, dopasowanie i sczepianie
elementów;

−

wykonywa

zł

cza doczołowe

z blach i rur spoinami czołowy-
mi, w ró

nych pozycjach spa-

wania;

−

ocenia

wizualnie wykonane

zł

cza doczołowe.

4. Profil kompetencji kluczowych

Ocen

ci kompetencji kluczowych dla zawodu spawacza

metod

MAG przedstawia rys. 1.

Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu

stosowanego w Mi

dzynarodowym Badaniu kompetencji Osób Doro-

słych − projekt PIAAC (OECD).

Umiejętność obsługi komputera i wykorzystania Internetu

Umiejętności matematyczne

Umiejętność czytania ze zrozumieniem i pisania

Sprawność motoryczna

Planowanie i organizowanie pracy

Wywieranie wpływu/przywództwo

Komunikacja ustna

Współpraca w zespole

Rozwiązywanie problemów

Serie1

Zbędne

Mało ważne

Ważne

Istotne

Bardzo ważne

Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu 721204 Spawacz metod

MAG

5. Słownik

Zawód

−

zbiór zada

(zespół czynno

ci) wyodr

bnionych w wyniku społecz-

nego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami
przez poszczególne osoby i wymagaj

cych odpowiednich kwalifikacji

i kompetencji (wiedzy, umiej

tno

ci oraz kompetencji społecznych)

zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu
stanowi

ródło dochodów.

Specjalno

ść

−

jest wynikiem podziału pracy w ramach zawodu, zawiera cz

ęść

czynno

ci o podobnym charakterze (zwi

zanych z wykonywan

funkcj

lub przedmiotem pracy) wymagaj

cych pogł

bionej lub do-

datkowej wiedzy i umiej

tno

ci zdobytych w wyniku dodatkowego

szkolenia lub praktyki.

Zadanie
zawodowe

−

logiczny wycinek lub etap pracy w ramach zawodu o wyra

nie okre-

lonym pocz

tku i ko

cu, wyodr

bniony ze wzgl

du na rodzaj lub

sposób wykonywania czynno

ci zawodowych powi

zanych jednym

celem, ko

cy si

produktem, usług

lub decyzj

Kompetencje
zawodowe

−

wszystko to, co pracownik wie, rozumie i potrafi wykona

, odpowied-

nio do sytuacji w miejscu pracy. Opisywane s

trzema zbiorami: wie-

dzy, umiej

tno

ci oraz kompetencji społecznych.

Wiedza

−

zbiór opisów faktów, zasad, teorii i praktyk przyswojonych w procesie

uczenia si

, odnosz

cych si

do dziedziny uczenia si

lub działalno-

ci zawodowej.

Umiej

tno

−

zdolno

ść

wykonywania zada

i rozwi

zywania problemów wła

ci-

wych dla dziedziny uczenia si

lub działalno

ci zawodowej.

Kompetencje
społeczne

−

zdolno

ść

autonomicznego i odpowiedzialnego uczestniczenia w

yciu

zawodowym i społecznym oraz kształtowania własnego rozwoju,
z uwzgl

dnieniem kontekstu etycznego.

Kompetencje
kluczowe

−

wiedza, umiej

tno

ci i postawy odpowiednie do sytuacji, niezb

dne

do samorealizacji i rozwoju osobistego, bycia aktywnym obywatelem,
integracji społecznej i zatrudnienia.

Standard
kompetencji
zawodowych

−

norma opisuj

ca kompetencje zawodowe konieczne do wykonywania

zada

zawodowych wchodz

cych w skład zawodu, akceptowana

przez przedstawicieli organizacji zawodowych i bran

owych, praco-

dawców, pracobiorców i innych kluczowych partnerów społecznych.

Kwalifikacja

−

zestaw efektów uczenia si

(zasób wiedzy, umiej

tno

ci oraz kompe-

tencji społecznych), których osi

gni

cie zostało formalnie potwier-

dzone przez uprawnion

instytucj

Europejska
Rama
Kwalifikacji

−

przyj

ta w Unii Europejskiej struktura i opis poziomów kwalifikacji,

umo

liwiaj

cy porównywanie kwalifikacji uzyskiwanych w ró

nych

krajach. W Europejskiej Ramie Kwalifikacji wyró

niono 8 poziomów

kwalifikacji opisywanych za pomoc

efektów uczenia si

; stanowi

one układ odniesienia krajowych ram kwalifikacji.

Polska Rama
Kwalifikacji

−

opis hierarchii poziomów kwalifikacji wpisywanych do zintegrowane-

go rejestru kwalifikacji w Polsce.

Krajowy
System
Kwalifikacji

−

ogół rozwi

słu

żą

cych ustanawianiu i nadawaniu kwalifikacji

(potwierdzaniu efektów uczenia si

) oraz zapewnianiu ich jako

ci.