ZESTAW I
1. Podaj różnicę pomiędzy zapisem obrazu rtg w systemie konwencjonalnej
tentgenografii a zapisem w systemie FCR.
RTG
RTG
FCR
FCR
1. Zapis na błonie RTG. Funkcje:
- zapis
- prezentacja
- archiwizacja
1. Zapis na błonie RTG. Funkcje:
- zapis
- prezentacja
- archiwizacja
1. Zapis na płycie obrazowej. Funkcje tego
zapisu są rozdzielone:
- zapis jest na płycie
- prezentacja (np. monitor, płyta CD, błona
medyczna, błona rtg)
- archiwizacja
1. Zapis na płycie obrazowej. Funkcje tego
zapisu są rozdzielone:
- zapis jest na płycie
- prezentacja (np. monitor, płyta CD, błona
medyczna, błona rtg)
- archiwizacja
2. Budowa błony
RTG.
- błony kryte
jednostronnie
- błony kryte
dwustronnie
- warstwa ochronna -
utwoardzona żelatyna
- emulsja AgBr
- podłoże
2. Budowa płyty
obrazowej.
Warstwa ochronna
zapewnia:
-płaskość
-giętkość
-odporność
mechaniczną
Kod paskowy
pozwala na szybkie
wyszukiwanie
danych związanych
z badaniem.
- warstwa ochronna górna
(zaznaczona)
- luminofor (np. fosfor)
-podłoże
- warstwa och. dolna
(zaznaczona, znajduje się
etykieta kodu paskowego)
3. Powstawanie obrazu na błonie RTG.
Ag
+
Br--> Ag
0
+Br
Powstaje obraz utajony.
3. Powstawanie obrazu na błonie RTG.
Ag
+
Br--> Ag
0
+Br
Powstaje obraz utajony.
3. Powstawanie obrazu na płycie
obrazowej.
Promieniowanie po wyjściu z lampy i
przejściu przez pacjenta padają na płytę i
powodują wzbudzanie atomów luminoforu.
Zgromadzona energia tworzy obraz.
3. Powstawanie obrazu na płycie
obrazowej.
Promieniowanie po wyjściu z lampy i
przejściu przez pacjenta padają na płytę i
powodują wzbudzanie atomów luminoforu.
Zgromadzona energia tworzy obraz.
RTG
RTG
FCR
FCR
4. Ujawnienie obrazu utajonego w błonie
RTG.
Aby ujawnić obraz narządu, który jest
utajony na błonie RTG, należy poddać
błonę obróbce chemicznej na mokro.
Poddawanie błony kąpielom:
a) wywołująca
b) przemywająca*
c) utrwalająca
d) płucząca
Następnie błonę się suszy
* b) występuje tylko w obróbce ręcznej
(woda z octem)
4. Ujawnienie obrazu utajonego w błonie
RTG.
Aby ujawnić obraz narządu, który jest
utajony na błonie RTG, należy poddać
błonę obróbce chemicznej na mokro.
Poddawanie błony kąpielom:
a) wywołująca
b) przemywająca*
c) utrwalająca
d) płucząca
Następnie błonę się suszy
* b) występuje tylko w obróbce ręcznej
(woda z octem)
4.Ujawnianie obrazu z płyty.
Obraz jest ujawniony przez czytnik
laserowy, który stanowi połączenie
przecyzyjnego transportera na którym
umieszczona jest płyta obrazowa i skanera
optycznego. Po włożeniu płyty do czytnika
płyta jest przesuwana wzdłuż osi
poprzecznej. Laser wysyła wiązki światła
prostopadle do tego ruchu. Zostaje
sczytany każdy punkt obrazu. Laser
wymusza luminescencję. Światło jest
nośnikiem obrazu narządu. Obraz zostaje
odebrany przez fotopowielacz i zamieniony
na sygnał analogowy, który trafia do
przetwornika analogowo-cyfrowego
(dekoder) i zamieniany jest na sygnał
binarny. Obraz może zostać wydrukowany
drukarką laserową lub termiczną na błonie
medycznej, lub zapisany na nośniku
cyfrowym, lub przesłany do kamery
laserowej i naniesiony na błonę RTG.
4.Ujawnianie obrazu z płyty.
Obraz jest ujawniony przez czytnik
laserowy, który stanowi połączenie
przecyzyjnego transportera na którym
umieszczona jest płyta obrazowa i skanera
optycznego. Po włożeniu płyty do czytnika
płyta jest przesuwana wzdłuż osi
poprzecznej. Laser wysyła wiązki światła
prostopadle do tego ruchu. Zostaje
sczytany każdy punkt obrazu. Laser
wymusza luminescencję. Światło jest
nośnikiem obrazu narządu. Obraz zostaje
odebrany przez fotopowielacz i zamieniony
na sygnał analogowy, który trafia do
przetwornika analogowo-cyfrowego
(dekoder) i zamieniany jest na sygnał
binarny. Obraz może zostać wydrukowany
drukarką laserową lub termiczną na błonie
medycznej, lub zapisany na nośniku
cyfrowym, lub przesłany do kamery
laserowej i naniesiony na błonę RTG.
2. Podaj filtry używane w diagnostyce rtg.
Filtry usuwają promieniowanie miękkie. Filtry używane w diagnostyce, są
aluminiową płytka o określonej grubości. Grubość płytki zależy od przyłożonego
wysokiego napięcia.
FILTRACJA
Do 60kV
2mm
60-80kV
2 - 3,5mm
80-125kV
3,5 -
4,5mm
pow. 125kV
0,5 Cu
Do 80kV
3,5mm
80-125kV
4,5mm
3. Omów budowę kratki przeciwrozproszeniowej ogniskowej, podaj zastosowanie.
Kratki przeciwrozproszeniowe listewki mają ułożone lekko skośnie, przedłużenie listewek
spowodowałoby przecięcie w pewnym punkcie, który jest ogniskiem kratki.
l - ogniskowa
o - ognisko
Najlepiej ustawić lampę w ognisku kratki (ognisko rzeczywiste i ognisko
kratki powinno się pokrywać). Listewki układają się zbieżnie.
Kratka ogniskowa w przeciwieństwie do krzyżowej nie usuwa całego promieniowania, lecz
tylko te z dwóch stron.
Zastosowanie: używanie są w stołach kostnych i ściankach do prześwietleń.
4. Wyjaśnij jakie parametry geometryczne decydują o powiększeniu i
zniekształceniu obrazu narządu badanego, uzasadnij.
O powiększeniu i zniekształceniu obrazu badanego narządu decyduje odległość lampy od
badanego narządu. Wykonywanie zdjęć z małej odległości powoduje zniekształcenie oraz
powiększenie obrazu.
Następnym czynnikiem wpływającym na opisywane zjawisko jest odległość badanego
narządu od kasety. Wraz ze wzrostem odległości badanego narządu od kasety
powiększenie rośnie. Na obrzeżach badanego narządu pojawia się powiększenie i
zniekształcenie.
5. Wymień rodzaje ekranów wzmacniających używanych do badania płuc, podaj
charakterystykę.
Quanta Fast Detail
- wysoka rozdzielczość
- b. dobre odwzorowanie
- klasa czułosci 400-500
- wsp. wzmocnienia 4-5
- współpracują z błonami XR-1 i XS-1
- luminofor: tantalanian itru aktywowany niobem
ZESTAW II
1. Omów budowę i zastosowanie kolimatora.
Składa się z 4 par szczęk ołowiowych, które ograniczają, wiązkę (zsuwają się i rozsuwają
określając wielkość pola)
-otwór od strony lampy (tu przylega do filtra)
-od str pacjenta pleksi z okienkiem, na którym są linie poprzeczne i podłużne (punkt
przecięcia - miejsce wyjścia promienia centralnego)
- wszystko obudowane obudową ze stopu aluminium z ołowiem
2. Przedstaw błony rtg używane do badań ogólnodiagnostycznych.
a) FOTON błona RTG na licencji firmy „DU Pont”
- XR1
- XR2
- Błony dwustronnie kryte uczulone na światło niebieskie, współpracujące z ekranami
Perlux i Quanta. Służą do obróbki automatycznej w cyklu 3,5min, przy temperaturze 35
stopni C. Światło ciemniowe bursztynowe.
b) Fuji
c) New RX
d) New RX 4
- błony ogólnodiagnostyczne uczulone na światło niebieskie, współpracują z ekranami
drobnoziarnistymi i wysokoczułymi
e) Agfa
- błony CP-B Curix Ortho ST-42, są to błony stomatologiczne uczulone na światło
niebieskie.
f) Błony do mammografii jednostronnie kryte emulsją uczulone na światło zielone,
nadające się do obróbki automatycznej przy świetle czerwonym.
g)FOTON Microvision
- współpracują z ekranami Quanta Vision, obróbka automatyczna w cyklu 90sek. w
temperaturze 34 st. C.
h) Fuji MAMI-MA
- uczulone na światło zielone współpracują z ekranami UM-MAMMO
i) Agfa MR3, MR5 o podwyższonym kontraście
- współpracują z ekranami MR-DETAIL, DETAIL S.
3. Omów budowę kasety twardej - podaj rodzaje.
Kaseta twarda zbudowana jest z części przedniej i tylnej. Mówi się o niej "światłoczułe
pudełko". Zbudowana jest z materiałów przepuszczających promieniowanie (np.
aluminium, plastik). Ściana przednia ustawiona jest w kierunku lampy. Na niej zaznaczone
są linie (poprzeczna i podłużna), które w punkcie przecięcia wyznaczają środek kasety.
Ściana wewnętrzna przednia pokryta jest czarną farbą. Do niej przyklejona jest folia
wzmacniająca przednia. Jeżeli kaseta jest z kratką przeciwrozproszeniową to znajduje się
ona na ścianie wewnętrznej, a dopiero na niej przyklejona jest folia wzmacniająca.
Ściana wewnętrzna tylna jest blachą ołowiową na którą naklejony jest filc (gąbka), a na filc
naklejona jest folia wzmacniająca tylna. Na folii naklejony jest pasek aluminium.
Na ścianie zewnętrznej tylnej jest zaznaczone miejsce położenia paska aluminiowego z
danymi pacjenta. W nowych kasetach jest specjalne okienko służące do umieszczenia
danych pacjenta. W środku znajduje się błona RTG.
4. Jakie parametry należy podać przy zakupie kasety z wmontowaną kratką
przeciwrozproszeniową.
Przy zamawianiu kaset z kratką należy podać następujące parametry:
SYMBOL
N30
N70
N40
N70
N40
Gęstość
listewek [lin/
cm]
30
70
40
70
40
Współczynnik
siatki
6,5
8 lub 12
8 lub 10
6
8
Ogniskowa
równoległa
105cm
105 lub 180cm równoległa
równoległa
5. Opisz znane Ci rodzaje prostopadłe zdjęć RTG.
ZESTAW III
1. Omów kratki przeciwrozproszeniowe używane w diagnostyce rtg, podaj
parametry charakteryzujące skuteczność usuwania promieniowania
rozproszonego.
Kratki przeciwrozproszeniowe dzielimy na:
a) stałe - w czasie ekspozycji nie ruszają się:
- montowane w kasecie (narząd przylega do kasety)
- położone na kasiecie (narząd przylega do kratki)
b) ruchome - znajdują się pod blatem stołu, w czasie ekspozycji wykonują ruch
sinusoidalny
Kratki zbudowane są z listewek ołowiowych o danej grubości i wysokości. Między
listewkami znajduje się wypełniacz (np. włókno węglowe, pleksi, aluminium, grafit). Kratka
przeciwrozproszeniowa to sprasowanie: aluminium/papier/wypełniacz/ołów/wypełniacz/
papier/aluminium.
Kratki dzielą się ze względu na ułożenie listewek:
a) Kratki przeciwrozproszeniowe listewki mają ułożone lekko skośnie, przedłużenie
listewek spowodowałoby przecięcie w pewnym punkcie, który jest ogniskiem kratki.
l - ogniskowa
o - ognisko
Najlepiej ustawić lampę w ognisku kratki (ognisko rzeczywiste i ognisko
kratki powinno się pokrywać). Listewki układają się zbieżnie.
Kratka ogniskowa w przeciwieństwie do krzyżowej nie usuwa całego promieniowania, lecz
tylko te z dwóch stron.
b) równoległe - wykorzystywane do zdjęć: klatki piersiowej, serca oraz zdjęć z dużej
odległości. Ognisko kratki znajduje się w nieskończoności, a lampa może być ustawiona
dowolnie.
c) krzyżowe - powyżej 100kV
Skuteczność usuwania promieniowania rozproszonego zależy od:
a) ilości listewek na cm (więcej listewek = lepsza kratka)
b) współczynnika wypełnienia R=h/l, gdzie h to wysokość listewek, a l to odległość między
listewkami. (R
ogólnodiagnostycznej
=5, 7, 8, 10, R
krzyżowej
= 12 lub 15)
c) absorbcji - współczynnika Bukiego (ile razy należy zwiększyć mAs wykonująć zdjęcie z
kratką) K
B
=[1/(PC)]=mAs
k
/mAs
bk
Rodzaj kratki
Współczynnik K
B
zdjęć w zakresie napięć
Współczynnik K
B
zdjęć w zakresie napięć
Rodzaj kratki
60-80kV
100-120kV
stojąca Lysholma
2 - 2,5
1,8 - 2,0
ogólnodiagnostyczna
R=7 lub R=5
2,5 - 3,5
2,0 - 3,0
ogólnodiagnostyczna
R=12 lub R=15
4,0 - 5,0
3,0 - 4,0
Współczynnik K
B
-> ile razy więcej promieniowania dostanie pacjent.
2. Omów błony rtg do technik specjalnych, podaj zastosowanie.
3. W jaki sposób należy sprawdzić stan techniczny kasety.
By sprawdzić stan techniczny kasety używamy siatki metalowej. Układa się ją na kasecie z
błoną i wykonuje zdjęcie. Następnie ocenia się obraz siatki na błonie. Powinien być ostry i
wyraźny na całej powierzchni.
4. Podaj jakie ogniska lampy rtg są używane w diagnostyce rtg.
W diagnostyce RTG używane są następujące ogniska lampy RTG:
- w aparatach ogólnodiagnostycznych: 0.6-1.3mm,
- w aparatach pantomograficznych: 0.3-0.5mm
- w aparatach mamograficznych 0.1-0.3mm
- w aparatach żebrowych 0.8mm
5. Omów osie, płaszczyzny i linie w obrębie kończyn używane w ułożeniu zdjęć RTG.
ZESTAW IV
1. Przedstaw znane Ci błony używanie w nowych technikach obrazowania.
2. Podaj rodzaj ekranów wzmacniających używanych do badania kości, omów
parametry.
Do badania kości można stosować ekrany wzmacniające z serii:
- FG - 4 - 400 - kości kończyn, czaszki i klatki piersiowej
- FG - 6 - 600 - średnio czuły, kości klatki piersiowej
3. Wymień osie, linie i płaszczyzny w obrębie czaszki, którymi posługujesz się w
rentgenografii.
Osie:
- Pionowa
- Strzałkowa
- Poprzeczna
Płaszczyzny:
- Czołowa
- Strzałkowa
- Poprzeczna
Linie:
- nadoczodołowo - uszna
- oczodołowo - uszno - środkowa
- podoczodołowo - uszna
- pośrodkowo - przednia
4. Omów powstawanie promieniowania X w lampie rtg.
a) Po powstaniu chmury elektronowej elektrony poruszają się do anody. Energia
potencjalna zostaje zamieniona na kinetyczną.
*
E
p
=U
e
=E
k
=1/2mv
2
Gdy elektron doleci do płytki wolframowej na anodzie (E
k
=0) to wchodzi w atomy i
następuje zakrzywienie toru po wejściu w pobliże jądra. Strata energii wypromieniowana
zostaje w postaci promieniowania X.
*
E
k
-> E
promX
+Q -> hu + Q -> hc/
λ
+ Q, gdzie c to prędkość kwantu
b) Jedne elektrony hamowane są na powierzchni płytki, a inne wchodzą wgłąb.
Promieniowanie X ma widmo ciągłe (jest ściśle ustalona energia maksymalna, czyli
λ
min
, a energia minimalna λ
max
jest niezmierzalna). Nas interesuje λ
min
. λ
max
będzie pochłonięte przez bańkę, olej, powietrze, pacjenta.
5. Podaj płaszczyzny wzrostu zadymienia błon rtg.
ZESTAW V
1. Omów znane Ci projekcje skośne zdjęć RTG.
2. W jaki sposób należy przeprowadzić konserwacje ekranów wzmacniających i jak
często.
Ekrany powinny być czyszczone/konserwowane z użyciem płynu czyszczącego z
dodatkami elektrostatycznymi AXR Screen Cleaner (firmy Du Pont) wg poniższej instrukcji:
- miękki tamponik zwilżyć płynem AXR (osoby z wrażliwą skórą - używać rękawiczek)
- dokładnie przetrzeć całą powierzchnię ekranu kolistymi, nachodzącymi na siebie ruchami
- usunąć nadmiar płynu suchą miękką ściereczką (np. gaza, flanela)
- odczekać do całkowitego wyschnięcia
Konserwacja powinna odbywać się przynajmniej co pół roku.
3. Przedstaw błony rtg używane do badań ogólnodiagnostycznych.
a) FOTON błona RTG na licencji firmy „DU Pont”
- XR1
- XR2
- Błony dwustronnie kryte uczulone na światło niebieskie, współpracujące z ekranami
Perlux i Quanta. Służą do obróbki automatycznej w cyklu 3,5min, przy temperaturze 35
stopni C. Światło ciemniowe bursztynowe.
b) Fuji
c) New RX
d) New RX 4
- błony ogólnodiagnostyczne uczulone na światło niebieskie, współpracują z ekranami
drobnoziarnistymi i wysokoczułymi
e) Agfa
- błony CP-B Curix Ortho ST-42, są to błony stomatologiczne uczulone na światło
niebieskie.
f) Błony do mammografii jednostronnie kryte emulsją uczulone na światło zielone,
nadające się do obróbki automatycznej przy świetle czerwonym.
g)FOTON Microvision
- współpracują z ekranami Quanta Vision, obróbka automatyczna w cyklu 90sek. w
temperaturze 34 st. C.
h) Fuji MAMI-MA
- uczulone na światło zielone współpracują z ekranami UM-MAMMO
i) Agfa MR3, MR5 o podwyższonym kontraście
- współpracują z ekranami MR-DETAIL, DETAIL S.
4. W jaki sposób utajony obraz rtg narządu zostaje ujawniony w radiologii
konwencjonalnej , a jak w radiologii cyfrowej.
Aby ujawnić obraz narządu w radiologii konwencjonalnej, który jest utajony na błonie RTG,
należy poddać błonę obróbce chemicznej na mokro.
Poddawanie błony kąpielom:
a) wywołująca
b) przemywająca*
c) utrwalająca
d) płucząca
Następnie błonę się suszy
* b) występuje tylko w obróbce ręcznej (woda z octem)
Natomiast w radiologii cyfrowej obraz jest ujawniony przez czytnik laserowy, który stanowi
połączenie przecyzyjnego transportera na którym umieszczona jest płyta obrazowa i
skanera optycznego. Po włożeniu płyty do czytnika płyta jest przesuwana wzdłuż osi
poprzecznej. Laser wysyła wiązki światła prostopadle do tego ruchu. Zostaje sczytany
każdy punkt obrazu. Laser wymusza luminescencję. Światło jest nośnikiem obrazu
narządu. Obraz zostaje odebrany przez fotopowielacz i zamieniony na sygnał analogowy,
który trafia do przetwornika analogowo-cyfrowego (dekoder) i zamieniany jest na sygnał
binarny. Obraz może zostać wydrukowany drukarką laserową lub termiczną na błonie
medycznej, lub zapisany na nośniku cyfrowym, lub przesłany do kamery laserowej i
naniesiony na błonę RTG.
5. Omów osie, płaszczyzny i linie w obrębie klatki piersiowej i tłowia, którymi
posługujesz się w rentgenografii.
Osie:
- Pionowa
- Strzałkowa
- Poprzeczna
Płaszczyzny:
- Czołowa
- Strzałkowa
- Poprzeczna
Linie:
- pośrodkowa przednia
- pośrodkowa tylna
- środkowo - obojczykowa
- pachowa przednia prawa i lewa
- środkowo - pachowa
- tylno - pachowa
- środkowo - łopatkowa
- przykręgosłupowa
ZESTAW VI
1. Wymień rodzaje ekranów wzmacniających Cronex używanych do badań rtg -
podaj charakterystykę.
2. Omów budowę i zastosowanie kolimatora.
Składa się z 4 par szczęk ołowiowych, które ograniczają, wiązkę (zsuwają się i rozsuwają
określając wielkość pola)
-otwór od strony lampy (tu przylega do filtra)
-od str pacjenta pleksi z okienkiem, na którym są linie poprzeczne i podłużne (punkt
przecięcia - miejsce wyjścia promienia centralnego)
- wszystko obudowane obudową ze stopu aluminium z ołowiem
3. Podaj rodzaje filtrów używanych w diagnostyce rtg w zależności od podanego
wysokiego napięcia na lampę.
4. Wymień elementy urządzeń, które tworzą stanowisko ogólnodiagnostyczne rtg.
- lampa rentgenowska
- stół do ustalenia pozycji badanego
- urządzenie obrazujące
- układ sterowania
- zasilacz wysokiego napięcia
- pulpit sterowniczy
- osłona zabezpieczająca obsługę przed promieniowaniem
5. Omów zasady wykonywania zdjęć RTG.