„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Anna Syska

Prowadzenie

edukacji

prozdrowotnej

dla

dzieci

i młodzieży 322[03].Z3.03

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:

lek. med. Ewa Rusiecka
lek. med. Paweł Szymczyk



Opracowanie redakcyjne:
mgr Anna Syska



Konsultacja:
mgr Ewa Kawczyńska-Kiełbasa











Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 322[03].Z3.03
„Prowadzenie edukacji prozdrowotnej dla dzieci i młodzieży”, zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu higienistka stomatologiczna.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1.

Wprowadzenie

3

2.

Wymagania wstępne

4

3.

Cele kształcenia

5

4.

Przykładowe scenariusze zajęć

7

5.

Ćwiczenia

12

5.1.

Organizacja opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą oraz
osobami z dysfunkcjami różnych układów

12

5.1.1. Ćwiczenia

12

5.2.

Ocena stanu zdrowotnego i etiologia chorób narządu żucia u dzieci
i młodzieży

16

5.2.1. Ćwiczenia

16

5.3.

Kontrola stanu uzębienia i zasady oczyszczania zębów

22

5.3.1. Ćwiczenia

22

5.4.

Stomatologiczna edukacja prozdrowotna dzieci i młodzieży

25

5.4.1. Ćwiczenia

25

5.5.

Specjalistyczne programy komputerowe i zasady etyki

29

5.5.1. Ćwiczenia

29

6.

Ewaluacja osiągnięć ucznia

31

7.

Literatura

43

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie higienistka stomatologiczna.

W poradniku zamieszczono:

–

wymagania wstępne, umiejętności jakie powinien posiadać uczeń przed przystąpieniem
do realizacji programu jednostki modułowej,

–

cele kształcenia, umiejętności jakie uczeń opanuje podczas realizacji programu jednostki
modułowej,

–

przykładowe scenariusze zajęć,

–

ć

wiczenia zawierające polecenia, wskazówki do realizacji, sposób wykonania, zalecane

metody nauczania–uczenia

się oraz środki dydaktyczne do wykonania ćwiczenia,

–

ewaluację osiągnięć po zrealizowaniu programu jednostki modułowej pozwoli ocenić
poziom nabytych umiejętności w procesie kształcenia danej jednostki modułowej,

–

wykaz literatury.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np.: dyskusji dydaktycznej
metody projektu, metody ćwiczeń praktycznych.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej do zespołowej pracy uczniów.

Schemat układu jednostek modułowych

322[03].Z3.01

Planowanie i organizowanie

stomatologicznej działalności edukacyjnej

322[03].Z3

Edukacja zdrowotna

322[03].Z3.02

Prowadzenie edukacji prozdrowotnej dla

kobiet w ciąży i karmiących

322[03].Z3.03

Prowadzenie edukacji prozdrowotnej dla

dzieci i młodzieży

322[03].Z3.04

Prowadzenie edukacji prozdrowotnej dla

osób dorosłych i w podeszłym wieku

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

rozróżniać rodzaje wad zgryzu,

−

rozwiązywać problemy,

−

komunikować się z osobami w różnym wieku,

−

stosować zasady higieny jamy ustnej,

−

współpracować w grupie,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

posługiwać się podstawową terminologią stomatologiczną,

−

korzystać z komputera.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

scharakteryzować organizację opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą w Polsce,

–

scharakteryzować podział na grupy dyspanseryjne i grupy ryzyka zdrowotnego,

–

scharakteryzować organizację opieki zdrowotnej nad osobami z dysfunkcjami różnych
układów,

–

dokonać oceny stanu zdrowotnego narządu żucia u dzieci i młodzieży,

–

określić wpływ czynników wewnątrzpochodnych i pochodzenia zewnętrznego na
powstawanie chorób jamy ustnej, określić wpływ dysfunkcji, parafunkcji i choroby
próchnicowej na powstawanie wad zgryzu,

–

określić wpływ wartości odżywczej i konsystencji pożywienia na kształtowanie narządu
ż

ucia,

–

określić znaczenie witaminy D w zapobieganiu krzywicy,

–

wyjaśnić wpływ przebytej krzywicy na powstawanie wad zgryzu,

–

wyjaśnić wpływ przebytych chorób wirusowych na wady rozwojowe jamy ustnej,

–

scharakteryzować szkodliwe nawyki u dzieci (ssanie palca, smoczka) i wyjaśnić ich
wpływ na powstawanie zmian ortodontycznych,

–

scharakteryzować metody zapobiegania wadom zgryzu i wyjaśnić konieczność leczenia
istniejących wad,

–

scharakteryzować przyczyny powstawania próchnicy zębów u dzieci i młodzieży,

–

wyjaśnić przyczyny powstawania próchnicy kwitnącej,

–

wyjaśnić wpływ słodyczy na powstawanie próchnicy,

–

wyjaśnić rolę związków fluoru w profilaktyce próchnicy zębów,

–

dobrać sposób szczotkowania zębów odpowiednio do wieku dziecka i stanu zdrowotnego
jamy ustnej,

–

wyjaśnić znaczenie spożywania owoców i warzyw w procesie mechanicznego
oczyszczania zębów,

–

wyjaśnić potrzebę wczesnego badania stomatologicznego dzieci i konieczność leczenia
zębów mlecznych,

–

zachęcić rodziców i opiekunów do częstego kontrolowania stanu uzębienia dzieci
i utrwalania prawidłowych nawyków higienicznych oraz ewentualnego leczenia
stomatologicznego,

–

zaplanować działania edukacyjne z zakresu profilaktyki stomatologicznej dla dzieci
i młodzieży, z uwzględnieniem odbiorców z dysfunkcjami różnych układów,

–

dobrać metody i środki dydaktyczne odpowiednio do wieku oraz możliwości
poznawczych dzieci i młodzieży,

–

przygotować pomoce dydaktyczne do prowadzenia stomatologicznej edukacji
zdrowotnej,

–

zastosować zasady porozumiewania się z dziećmi i młodzieżą,

–

przeprowadzić zajęcia edukacyjne z zakresu profilaktyki próchnicy zębów dla dzieci
i młodzieży,

–

przeprowadzić zajęcia edukacyjne z zakresu profilaktyki chorób przyzębia dla dzieci
i młodzieży,

–

przeprowadzić zajęcia edukacyjne z zakresu profilaktyki ortodontycznej dla dzieci
i młodzieży,

–

poprowadzić zajęcia edukacyjne dla dzieci i młodzieży z zakresu racjonalnego
odżywiania, ze zwróceniem uwagi na wartość odżywczą i konsystencję pokarmów,

–

zastosować metody pracy indywidualnej i grupowej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

–

opracować, we współpracy z lekarzem dentystą, kierownictwem placówek oświatowych
i wychowawcami, program profilaktyki zdrowotnej w ramach stomatologicznej opieki
nad uczniami,

–

zachęcić nauczycieli przedszkoli i szkół do realizacji programu profilaktyki
stomatologicznej,

–

ukierunkować

personel

opiekuńczo-wychowawczy

ż

łobka

i

przedszkola

na

organizowanie zabaw mających na celu utrwalenie prawidłowych nawyków
higienicznych i dietetycznych,

–

zorganizować wystawy i konkursy o tematyce stomatologicznej,

–

uzgodnić sposób informowania rodziców i opiekunów o stanie uzębienia dzieci
i młodzieży,

–

posłużyć się specjalistycznymi programami komputerowymi,

–

udokumentować przeprowadzone działania edukacyjne,

–

zastosować ogólnie przyjęte zasady etyki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Higienistka stomatologiczna 322[03]

Moduł:

Edukacja zdrowotna 322[03].Z3

Jednostka modułowa:

Prowadzenie

edukacji

prozdrowotnej

dla

dzieci

i młodzieży 322[03].Z3.03

Temat: Opracowywanie programu profilaktyki zdrowotnej w ramach stomatologicznej

opieki nad uczniami.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności opracowania programu profilaktyki zdrowotnej.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

uzasadnić potrzebę konstruowania programów profilaktycznych,

−

wymienić elementy programu profilaktyki stomatologicznej w przedszkolu i szkole,

−

scharakteryzować metody realizacji poszczególnych składowych programu,

−

uzasadnić potrzebę prowadzenia szkoleń dla rodziców i opiekunów dzieci oraz
nauczycieli,

−

sporządzić harmonogram spotkań edukacyjnych z dziećmi, młodzieżą, nauczycielami
i rodzicami w ramach programu profilaktyki stomatologicznej,

−

przedstawić przykładowy plan programu profilaktyki stomatologicznej.

−

scharakteryzować metody rozpropagowania programu wśród rodziców, opiekunów
i nauczycieli.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

praca w zespole,

−

przydział zadań zawodowych,

−

ocena stopnia wykonania zadania.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

dyskusja dydaktyczna.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w 3–4 osobowych grupach.

Czas: 4 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

plansze,

−

arkusze papieru,

−

mazaki,

−

rzutnik multimedialny,

−

komputer,

−

poradnik dla ucznia.

Zadanie dla ucznia:

Opracuj program profilaktyki zdrowotnej w danym roku szkolnym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

Przebieg zajęć:

Faza wstępna
1.

Podanie tematu zajęć.

2.

Wyjaśnienie uczniom celu ogólnego i celów szczegółowych zajęć.

3.

Podział uczniów na grupy zadaniowe i wybór lidera.

4.

Wyjaśnienie zasad pracy w grupie.

Faza właściwa

Faza I. Informacje
1.

Nauczyciel omawia istotę prawidłowo opracowanego programu profilaktyki zdrowotnej
oraz przedstawia jego strukturę.

2.

Nauczyciel omawia poszczególne elementy programu profilaktyki zdrowotnej
w przedszkolu i szkole.

3.

Nauczyciel daje uczniom możliwość zadawania pytań i określania różnic w programach
dla poszczególnych grup wiekowych.

Faza II. Konstrukcja planu profilaktyki zdrowotnej w zespołach zadaniowych.
1.

Grupy określają konkretne elementy, które powinny znaleźć się w programie.

2.

Dyskusja w grupach nad treściami, jakie powinny znajdować się w poszczególnych
punktach programu

3.

Lider grup przydziela każdemu członkowi grupy do opracowania dwa przykładowe
programy, z których jeden można przeprowadzić w przedszkolu, a drugi w szkole.

4.

Uczniowie pracują samodzielnie, zapisując na kartkach elementy, jakie powinny znaleźć
się w przydzielonych programach.

5.

Uczniowie w ramach grup wymieniają się kartkami i ewentualnie dopisują swoje
propozycje.

6.

Lider grupy zbiera wszystkie karteczki i wspólnie z grupą ustalają ostateczną wersję
dwóch programów: jednego dla dzieci przedszkolnych, drugiego dla dzieci w wieku
szkolnym.

Faza III. Prezentacja multimedialna: „Program profilaktycznej opieki zdrowotnej”.
1.

Każda grupa w ciągu tygodnia ma przygotować prezentację multimedialną wybranego
programu.

2.

Na zajęciach każda grupa przedstawia prezentację multimedialną, omawiając
poszczególne punkty programu i sposób ich realizacji.

Faza IV. Ocena prezentacji.
1.

Nauczyciel wraz z uczniami ocenia plany programów pod kątem poprawności
i atrakcyjności prezentacji.

2.

Nauczyciel przydziela każdej grupie punkty za projekt.

3.

Uczniowie w grupach rozdzielają punkty w zależności od stopnia zaangażowania
w przygotowanie i prezentację projektu.

Faza V. Podsumowanie.
1.

Uczniowie uzasadniają potrzebę tworzenia profilaktycznych programów zdrowotnych
w przedszkolu i szkole.

2.

Uczniowie omawiają trudności, jakie napotkali w trakcie realizacji zajęć.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Praca domowa

Wyszukaj w Internecie przykładowe stomatologiczne programy profilaktyki zdrowotnej.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące realizacji zajęć oraz nabytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Higienistka stomatologiczna 322[03]

Moduł:

Edukacja zdrowotna 322[03].Z3

Jednostka modułowa:

Prowadzenie

edukacji

prozdrowotnej

dla

dzieci

i młodzieży 322[03].Z3.03

Temat: Instruktaż właściwej higieny jamy ustnej i właściwego odżywiania.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności przeprowadzenia instruktażu higieny jamy ustnej

i właściwego odżywiania dla dzieci zdrowych i dzieci z dysfunkcjami ruchu.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

wskazać metody pracy z dziećmi zdrowymi i dziećmi z dysfunkcjami ruchu,

−

rozróżnić potrzeby tych dwu grup dzieci,

−

przeprowadzić zajęcia edukacyjne dla dzieci zdrowych,

−

przeprowadzić zajęcia edukacyjne dla dzieci z dysfunkcjami ruchu.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

dyskusja dydaktyczna.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w grupach.

Czas: 3 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru,

−

mazaki,

−

poradnik dla ucznia,

−

komputer,

−

rzutnik multimedialny,

−

prasa.

Zadanie dla ucznia:

Przeprowadź instruktaż higieny jamy ustnej i właściwego odżywiania.

Przebieg zajęć:

Etap I czas 45 minut.
1.

Określenie tematu zajęć.

2.

Wyjaśnienie tematu, celu ogólnego i celów szczegółowych.

3.

Przypomnienie zasad pracy w grupie.

4.

Podział uczniów na grupy zadaniowe.

5.

Przydział ról poszczególnym grupom:
–

dwie grupy mają za zadanie przeprowadzenie instruktażu dla dzieci zdrowych,

–

pozostałe dwa zespoły prowadzą instruktaż dla dzieci z dysfunkcjami narządu ruchu.

7.

Grupy zadaniowe opracowują strategię działania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

8.

Grupy poszukują informacji o sposobach prowadzenia instruktażu i metodach pracy
z dziećmi.

9.

Dwie grupy prowadzące instruktaż dla dzieci zdrowych przygotowują przykładowy plan
zajęć i prezentację multimedialną.

10.

Pozostałe grupy opracowują informację dotyczącą różnych metod pracy z dziećmi
z dysfunkcjami narządu ruchu i przykładowy plan zajęć w postaci multimedialnej.

Etap II
1.

Prezentacja planu spotkania dla dzieci zdrowych.

2.

Wybór grupy, która przedstawiła ciekawszy program.

3.

Wybór grupy, która najlepiej przedstawiła metody pracy z dziećmi z dysfunkcjami
narządu ruchu.

4.

Nauczyciel ocenia pracę grup przydzielając im punkty, które uczniowie rozdzielają
w zależności od stopnia zaangażowania w przygotowanie i prezentację zadania.

Zakończenie zajęć

Nauczyciel przypomina uczniom gdzie można uzyskać informację na temat prowadzenia

zajęć edukacyjnych i instruktażowych dla dzieci i młodzieży.

Praca domowa

Wyszukaj przykłady innych tematów zajęć edukacyjnych z zakresu stomatologicznej

profilaktyki prozdrowotnej.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące realizacji zajęć oraz nabytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

5. ĆWICZENIA

5.1. Organizacja opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą oraz

osobami z dysfunkcjami różnych układów

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przeczytaj zdania zawarte w tabeli i określ czy są one prawdziwe czy fałszywe.

Tabela do ćwiczenia 1

ZDANIA

PRAWDA

FAŁSZ

Opieka zdrowotna służy kompleksowej ochronie
zdrowia

Każdy może udać się do specjalisty bez skierowania

Testy przesiewowe noworodków służą
zakwalifikowaniu do grupy dyspanseryjnej

Badania bilansowe nie są wykonywane w celu
zdiagnozowania dzieci chorych

Dzieci w wieku szkolnym nie podlegają
profilaktycznej opiece zdrowotnej

Dziecko urodzone przed terminem należy do grupy
ryzyka

Palenie papierosów nie jest czynnikiem ryzyka
nadciśnienia

Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej może
skierować na leczenie uzdrowiskowe

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać dostępne dla ucznia źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z materiałem nauczania, dotyczącym opieki zdrowotnej nad dziećmi
i młodzieżą,

2)

przeczytać uważnie zdania zawarte w tabeli,

3)

zaznaczyć znakiem X prawdę lub fałsz,

4)

porównać zapisy w tabeli w grupie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

tabela do uzupełnienia,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

Ćwiczenie 2

Przyporządkuj podane schorzenia do odpowiedniej grupy dyspanseryjnej:

1)

przewlekłe choroby układu oddechowego, np.: astma oskrzelowa,

2)

dzieci z ryzyka okołoporodowego,

3)

wrodzona wada układu pokarmowego i układu ruchu,

4)

przewlekłe choroby układu moczowego,

5)

zaburzenia w rozwoju psychicznym i somatycznym (niedorozwój psychiczny, nerwice
szkolne),

6)

trwałe zaburzenia narządu ruchu i równowagi,

7)

przewlekle choroby i wady jamy nosowo-gardłowej, zaburzenia mowy i słuchu
np. nawracające zapalenie uszu,

8)

przewlekłe zaburzenia odżywiania i stany niedoborowe (krzywica, niedobór lub nadmiar
masy ciała),

9)

wady i choroby narządu wzroku (np. zaburzenia widzenia barw),

10)

inne choroby przewlekłe tj. alergie, choroba wrzodowa, nowotwory,

11)

choroby i zaburzenia układu krążenia, tkanki łącznej oraz choroba reumatyczna.

Tabela do ćwiczenia 2

GRUPA

DYSPANSERYJNA

SCHORZENIE

Grupa I

Grupa II

Grupa III

Grupa IV

Grupa V

Grupa VI

Grupa VII

Grupa VIII

Grupa IX

Grupa X

Grupa XI

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym grup dyspanseryjnych,

2)

przeanalizować wymienione schorzenia,

3)

przyporządkować podane schorzenie do odpowiedniej grupy dyspanseryjnej, wstawiając
numer schorzenia obok właściwego numeru grupy w tabeli,

4)

porównać wyniki w grupie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Ś

rodki dydaktyczne:

−

tabela do uzupełnienia,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Wpisz w do diagramu elementy opieki zdrowotnej nad osobami z dysfunkcjami różnych

układów.

Diagram do ćwiczenia 3

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać dostępne dla ucznia źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z materiałem nauczania dotyczący opieki nad osobami z dysfunkcjami
różnych układów,

2)

wyszukać elementy opieki zdrowotnej nad osobami z dysfunkcjami różnych układów,

3)

wpisać wyszukane elementy do diagramu,

4)

przeprowadzić analizę danego elementu opieki,

5)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna.

Dysfunkcja

różnych układów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

Ś

rodki dydaktyczne:

−

diagram do uzupełnienia,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

5.2. Ocena stanu zdrowotnego i etiologia chorób narządu żucia

u dzieci i młodzieży

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj podziału czynników wpływających na powstawanie chorób jamy ustnej na

wewnątrzpochodne i pochodzenia zewnętrznego.

Czynniki wpływające na powstawanie chorób jamy ustnej:

1)

alergeny pokarmowe bądź lekowe,

2)

głębokie bruzdy zębów (dziedziczne),

3)

infekcje wirusowe jamy ustnej,

4)

przyjmowanie niektórych leków,

5)

wrodzona hipoplazja szkliwa,

6)

dieta bogata w węglowodany,

7)

szorowanie zębów i przyzębia twardą szczoteczką,

8)

obniżona odporność uwarunkowana niektórymi chorobami przewlekłymi,

9)

niewłaściwa dieta,

10)

wirusowe choroby zakaźne (odra, różyczka),

11)

duży przekrój kanalików zębowych,

12)

ciasne przestrzenie międzyzębowe (stłoczone zęby),

13)

karmienie dziecka w porze nocnej butelką tylko w celu uspokojenia,

14)

choroby genetyczne, np.: zespół Downa,

15)

genetycznie uwarunkowane wady zgryzu,

16)

unikanie gryzienia twardych pokarmów (np. jabłka, marchewki),

17)

zakażenie jamy ustnej paciorkowcem, gronkowcem, prątkiem gruźlicy,

18)

skaleczenie dziąsła lub wbicie w nie ciała obcego,

19)

zakażenie jamy ustnej wirusami bądź grzybami,

20)

zmniejszone wydzielanie śliny,

21)

mniejsza mineralizacja szkliwa zębów mlecznych niż zębów stałych.

Tabela do ćwiczenia 1

Przyczyny powstawania chorób

jamy ustnej

Czynniki
wewnątrzpochodne

Czynniki
zewnątrzpochodne

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać źródła informacji. Nauczyciel powinien
przypomnieć uczniom zasady bhp na stanowisku komputerowym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym przyczyn chorób jamy ustnej,

2)

dokonać analizy wymienionych czynników,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

3)

sklasyfikować dany czynnik jako zewnątrz- lub wewnątrzpochodny i przyporządkować
w tabeli numer przyczyny odpowiedniemu czynnikowi,

4)

przeprowadzić analizę wpływu poszczególnych czynników na powstawanie chorób jamy
ustnej,

5)

porównać wyniki w grupie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

tabela do uzupełnienia,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Wpisz do diagramu czynniki wpływające na powstawanie próchnicy kwitnącej.

Diagram do ćwiczenia 2

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym przyczyn próchnicy,

2)

wyszukać odpowiednie czynniki wpływające na powstanie próchnicy kwitnącej,

3)

wpisać czynniki do diagramu,

4)

przeanalizować czynniki ryzyka próchnicy kwitnącej, wyjaśnić wpływ spożywania
węglowodanów na powstawanie próchnicy,

5)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

diagram do uzupełnieniu,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Próchnica
kwitnąca

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

Ćwiczenie 3

Zidentyfikuj czynniki wpływające na powstawanie próchnicy u dzieci i młodzieży.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać źródła informacji. Nauczyciel powinien
przypomnieć uczniom o zasadach bhp na stanowisku komputerowym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z materiałem ćwiczeniowym dotyczącym przyczyn próchnicy,

2)

wybrać dwie sytuacje opisujące profilaktykę próchnicy u dzieci i młodzieży,

3)

wyszukać odpowiednie czynniki wpływające na powstanie próchnicy,

4)

przeprowadzić analizę rodzajów próchnicy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 4

Na podstawie analizy przypadków, zidentyfikuj, które dziecko jest najbardziej narażone

na powstanie wad narządu żucia, a które jest nimi najmniej zagrożone.

Opisy przypadków

Przypadek A

Ola ma prawie sześć miesięcy. Mama, poinstruowana przez położną, uważa żeby podczas

karmienia trzymać dziecko w odpowiedniej pozycji. Po każdym karmieniu czyści dziąsła Oli
nawiniętą na wskazujący palec jałową gazą, zamoczoną w wodzie lub naparze z rumianku.
Jednak budzona płaczem w środku nocy w pośpiechu karmi Olę zazwyczaj gęstym mlekiem
i szybko zasypia, nie czyszcząc dziąseł. Mama kupiła Oli w kiosku smoczek uspokajający bez
dokonania właściwego wyboru.

Przypadek B

Marta ma 2 lata i była już dwukrotnie u stomatologa. Lekarz poinstruował rodziców

Marty jak właściwie dbać o pierwsze zęby. W trakcie kąpieli Marta bawi się swoją
szczoteczką do zębów i naśladuje jak mama czyści zęby. Rodzice kupili Marcie specjalne
smoczki anatomiczne, odpowiednie dla jej wieku i polecone przez lekarza. Zgodnie
z zaleceniem pediatry podają też Marcie codziennie kilka kropli witaminy D. Pilnują, żeby
wieczorem przed zaśnięciem zęby Marty były wyczyszczone.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

Przypadek C

Zosia ma 4 lata i nie była jeszcze u stomatologa. Rodzice uważają, że nie ma potrzeby

przedwcześnie stresować dziecka. Słodycze je, kiedy chce, zawsze leżą w szafce koło
lodówki. Najbardziej lubi jeść słodycze wieczorem, przed snem, kiedy nie widzą tego rodzice.
Ponieważ zabrano jej smoczek ssie palec, zdarza się jej też obgryzać paznokcie. Zęby myje
rzadko, nikt nie powiedział jej jak należy to robić.

Najbardziej

narażona

na

powstanie

wad

narządu

ż

ucia

jest……..................,

ponieważ........………………………………...............................................................................
………………...…………………………………………………………………………………
…………………...………………………………………………………………………………
……………………………………………………..…………………………………………….

Najmniej zagrożona wadami narządu żucia jest………….., ponieważ………….............……...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………...………………………
………………………………………………………………………….………………………..

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym wad narządu żucia,

2)

przeprowadzić analizę przypadków,

3)

zidentyfikować czynniki środowiskowe wpływające na rozwój wad narządu życia
u dzieci po urodzeniu,

4)

wpisać imię dziecka najbardziej zagrożonego wadami zgryzu i najmniej zagrożonego,
uzasadnić wybór,

5)

przedyskutować wyniki w grupie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

analiza przypadków,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

Ćwiczenie 5

Wpisz do diagramu czynniki wpływające na powstawanie wad narządu żucia.

Diagram do ćwiczenia 5

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym wad narządu żucia,

2)

wyszukać odpowiednie czynniki wpływające na powstanie wad narządu żucia,

3)

wpisać czynniki do diagramu,

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna.

Wady narządu

żucia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

Ś

rodki dydaktyczne:

−

diagram do uzupełnienia,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

5.3. Kontrola stanu uzębienia i zasady oczyszczania zębów

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Uzasadnij konieczność kontroli stanu uzębienia u dzieci i młodzieży.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać źródła informacji. Nauczyciel powinien
przypomnieć uczniom zasady bhp na stanowisku komputerowym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym kontroli stanu uzębienia,

2)

przeprowadzić analizę skutków zaniedbania higieny jamy ustnej,

3)

ustalić w jakim wieku i dlaczego powinno się udawać z dzieckiem do stomatologa,

4)

wyjaśnić dlaczego należy leczyć zęby mleczne,

5)

przedstawić graficznie wyniki analizy,

6)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Scharakteryzuj najważniejsze zasady oczyszczania zębów.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać źródła informacji. Nauczyciel powinien
przypomnieć uczniom zasady bhp na stanowisku komputerowym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym oczyszczania zębów,

2)

wyszukać zasady prawidłowej higieny zębów,

3)

sformułować jak najwięcej zasad i dokonać ich analizy ważności,

4)

dokonać analizy różnic i podobieństw zasady higieny zębów dla dzieci zdrowych i dla
dzieci niepełnosprawnych,

5)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

metaplan,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Wpisz do tabeli elementy doboru właściwej szczoteczki, pasty lub metody szczotkowania

w zależności od wieku i stanu jamy ustnej.

Tabela 1 do ćwiczenia 3

Wiek

(w latach)

Szczoteczka do zębów

Metoda szczotkowania

Dodatkowe informacje

1–3

szczoteczka
..............................

przyzwyczajanie do
szczoteczki, np. podczas
kąpieli

bez pasty,
konieczny nadzór
rodziców

3–11

szczoteczka
.............................
lub ........................

metoda ........................
kółeczka 2x dziennie

stężenie fluoru w pastach
do zębów:

−

3–6 lat:
........................

−

>6 lat:
........................

wskazana pomoc
rodziców, opiekunów

11–12

szczoteczka średniej
twardości lub
....................................

dodatkowe ruchy
wymiatające (roll) 2x
dziennie

pasta o stężeniu fluoru
......................
nitka dentystyczna

dzieci

i młodzież

upośledzona

szczoteczka
.........................

minimum 1 raz dziennie
przez snem

od 3 roku życia pasty
z fluorem (0,02–0,05%),
wskazana pomoc
rodziców lub opiekunów

Tabela 2 do ćwiczenia 3

Stan jamy ustnej

Szczoteczka do zębów

Metoda szczotkowania

zdrowe przyzębie

ś

rednia twardość

Stillmanna, ............. lub ..........;
unikanie ................................
..............................................

zaostrzone zapalenia
przyzębia

.......................

roll

recesja dziąsła,
wrażliwość szyjek

........................

roll, .....................;
unikanie ....................
..................... i .................

implanty zębowe

bardzo miękka

delikatne oczyszczanie połączenia
wszczepu z dziąsłem

po zabiegach
chirurgicznych

.........................

..................................

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać źródła informacji. Nauczyciel powinien
przypomnieć uczniom zasady bhp na stanowisku komputerowym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym zasad oczyszczania zębów,

2)

dokonać analizy czynników doboru szczoteczki i metody szczotkowania,

3)

wskazać wady i zalety poszczególnych metod szczotkowania,

4)

uzupełnić tabele,

5)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

5.4. Stomatologiczna edukacja prozdrowotna dzieci i młodzieży

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wpisz do diagramu zasady stomatologicznej edukacji prozdrowotnej.

Diagram do ćwiczenia 1

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać źródła informacji. Nauczyciel powinien
przypomnieć uczniom zasady bhp na stanowisku komputerowym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym edukacji stomatologicznej,

2)

przeprowadzić burzę mózgów na temat zasad edukacji prozdrowotnej,

Edukacja

stomatologiczna

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

3)

wybrać 10 najtrafniejszych odpowiedzi i wpisać je do diagramu,

4)

przeprowadzić dyskusję na temat zasad edukacji prozdrowotnej,

5)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

burza mózgów,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Zaplanuj zajęcia edukacyjne z zakresu profilaktyki próchnicy zębów i szkodliwości

spożywania słodyczy dla dzieci zdrowych, dzieci niepełnosprawnych umysłowo, młodzieży,
rodziców i opiekunów. Zajęcia powinny przebiegać w 4 grupach:

grupa A: zaplanuj zajęcia edukacyjne z zakresu profilaktyki próchnicy zębów i szkodliwości
spożywania słodyczy dla dzieci zdrowych,

grupa B: zaplanuj zajęcia edukacyjne z zakresu profilaktyki próchnicy zębów i szkodliwości
spożywania słodyczy dla dzieci niepełnosprawnych umysłowo,

grupa C: zaplanuj zajęcia edukacyjne z zakresu profilaktyki próchnicy zębów i szkodliwości
spożywania słodyczy dla młodzieży,

grupa D: zaplanuj zajęcia edukacyjne z zakresu profilaktyki próchnicy zębów i szkodliwości
spożywania słodyczy dla rodziców i opiekunów.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać źródła informacji. Nauczyciel powinien
przypomnieć uczniom zasady bhp na stanowisku komputerowym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym prowadzenia zajęć z zakresu
profilaktyki próchnicy,

2)

określić cel zajęć edukacyjnych,

3)

skonstruować plan zajęć,

4)

dobrać środki dydaktyczne dla poszczególnych grup pacjentów,

5)

dobrać metody pracy zgodnie z możliwościami poszczególnych grup,

6)

zaprezentować wykonane ćwiczenie,

7)

dokonać analizy poprawności wykonanego ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Zaplanuj szkolenie dla personelu opiekuńczo-wychowawczego żłobka i przedszkola

dotyczące negatywnego wpływu na zdrowie dziecka schorzeń takich jak: próchnica, choroby
przyzębia i wady zgryzu oraz sposobach zapobiegania im według wybranej metody.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać źródła informacji. Nauczyciel powinien
przypomnieć uczniom zasady bhp na stanowisku komputerowym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym szkoleń z zakresu profilaktyki chorób
narządu żucia,

2)

określić cel zajęć edukacyjnych,

3)

skonstruować plan zajęć,

4)

dobrać środki dydaktyczne dla poszczególnych grup pacjentów,

5)

dobrać metody pracy zgodnie z możliwościami poszczególnych grup,

6)

zaprezentować wykonane ćwiczenie,

7)

dokonać analizy poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

Ćwiczenie 4

Zaplanuj zajęcia edukacyjne dla dzieci z zakresu zdrowego odżywiania –teatrzyk pod

tytułem „Przygody Pana Ząbka”.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać źródła informacji. Nauczyciel powinien
przypomnieć uczniom zasady bhp na stanowisku komputerowym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym edukacji z zakresu zdrowego
odżywiania,

2)

sporządzić plan spotkania,

3)

określić temat i cel spotkania,

4)

sporządzić plan i przebieg spektaklu,

5)

zaproponować rekwizyty,

6)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

5.5. Specjalistyczne programy komputerowe i zasady etyki

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wstaw w brakujące miejsca słowa: efekt leczenia, powiększanie, klisza rentgenowska,

baza danych, Excel, nasycenie kolorów, rezonans magnetyczny, kamera, tomograf,
przemieszczenie, kontrast, ultrasonograficzny, Word, tak, aby zdania były prawidłowo
sformułowane

Elektroniczne .................... pozwalają na archiwizowanie informacji i śledzenie postępów
leczenia. Służą do tego takie programy jak ………… i ................ oraz programy
specjalistyczne, np. Lekarz i gabinet.

Zestawy VIS i CIS wyposażone są w niewielkie ................................... .

Nowoczesne

programy

komputerowe

umożliwiają

takie

operacje

jak

zmiana

.............................., ............................, .......................... wycinka obrazu czy ............................
go w inne miejsce.
Nowoczesne zestawy komputerowe pozwalają stworzyć wizualizację .................. ................. .
Odpowiednie programy komputerowe umożliwiają przetworzenie obrazu z ..............................
czy .............................. oraz analizowanie zdjęć ...................... oraz zdjęć uzyskanych drogą
................................ .

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym specjalistycznych programów
komputerowych,

2)

przeczytać zdania do uzupełnienia,

3)

wstawić brakujące wyrazy,

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

Ćwiczenie 2

Dokonaj analizy zdań zawartych w tabeli i zaznacz znakiem „X” czy są one prawdziwe

czy fałszywe.

Tabela do ćwiczenia 2

ZDANIA

PRAWDA

FAŁSZ

Wszelkie rozmowy z pacjentem objęte są tajemnicą
zawodową.

Można odstąpić od tajemnicy po śmierci pacjenta.

W praktyce zawodowej, zgodnie z nakazem etyki,
należy kierować się hasłem „per aspera ad astra”.

Nie można odmówić pacjentowi pomocy, jeżeli
w zamian zaproponuje korzyść finansową.

Pacjent ma prawo zrezygnować z zaplanowanego
zabiegu.

Nie należy informować pacjenta o negatywnych
skutkach leczenia.

Nie należy posługiwać się szkodliwymi metodami
leczniczymi, nie wolno stosować środków i metod
dopingujących do celów innych niż lecznicze.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym zasad etyki,

2)

dokonać analizy zdań zawartych w tabeli,

3)

zaznaczyć znakiem X prawdę lub fałsz,

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie,

5)

dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

tabela do uzupełnienia,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Prowadzenie edukacji
prozdrowotnej dla dzieci i młodzieży”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 6, 8, 9, 10, 11, 13, 15, 18, 19 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 5, 7, 12, 14, 16, 17, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 6 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. a, 3. d, 4. a, 5. c, 6. d, 7. d, 8. c, 9. b, 10. c, 11. d,
12. d, 13. a, 14. b, 15. b, 16. c, 17. d, 18. c, 19. c, 20. a.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Wskazać lekarza pierwszego kontaktu

A

P

c

2

Wskazać termin pierwszej wizyty u stomatologa

B

P

a

3

Określić znaczenie liczby PUW

A

P

d

4

Zidentyfikować przynależność do grup
dyspanseryjnych

B

P

a

5

Określić metody profilaktyki fluorkowej

C

PP

c

6

Wskazać przyczyny próchnicy kwitnącej

B

P

d

7

Określić uprawnienia lekarza podstawowej
opieki zdrowotnej

C

PP

d

8

Zastosować metody pracy z dziećmi

B

P

c

9

Wskazać rolę warzyw i owoców w profilaktyce
próchnicy

B

P

b

10 Zidentyfikować rodzaje profilaktyki fluorkowej

B

P

c

11 Zidentyfikować grupę ryzyka

B

P

d

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

12 Zidentyfikować bakterie powodujące próchnicę

C

PP

d

13

Zastosować zasady właściwego doboru
szczoteczki do zębów

B

P

a

14

Zidentyfikować możliwości percepcyjne
odbiorców działań edukacyjnych

C

PP

b

15 Wskazać źródła witaminy D

B

P

b

16

Wskazać zastosowanie tomografii
radiologicznej

C

PP

c

17 Rozróżnić składniki szkliwa

C

PP

d

18 Zastosować zasady etyczne

B

P

c

19 Określić cechy past do zębów dla dzieci

B

P

c

20 Określić rolę śliny

C

PP

a

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4.

Przygotuj odpowiednią liczbę testów.

5.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

6.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję.

7.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszystkie wątpliwości wyjaśnij.

8.

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

9.

Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielenia odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 mozliwe odpowiedzi. Tylko
jedna jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie
zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Lekarzem pierwszego kontaktu jest lekarz
a)

stomatolog.

b)

chirurg.

c)

specjalista medycyny rodzinnej.

d)

dermatolog.

2.

Pierwsza wizyta u stomatologa powinna mieć miejsce w
a)

6 miesiącu życia.

b)

9 miesiącu życia.

c)

12 miesiącu życia.

d)

wieku 2 lat.

3.

Na podstawie liczby PUW można określić
a)

tylko aktywność próchnicy.

b)

postęp próchnicy kwitnącej.

c)

wyłącznie dbałość pacjenta o uzębienie.

d)

aktywność próchnicy, postęp próchnicy i dbałość pacjenta o uzębienie.

4.

Dziecko z wadą jamy nosowo-gardłowej, cierpiące na krzywicę należy do grupy
dyspanseryjnej

a)

III i VI.

b)

II i VI.

c)

II i VII.

d)

VII i IX.

5.

Profilaktyka fluorkowa nie polega na
a)

szczotkowaniu zębów pastami z fluorem.

b)

fluorkowaniu wody pitnej.

c)

podawaniu środków bogatych w wapń.

d)

podawaniu tabletek z fluorem.

6.

Przyczynami rozwoju próchnicy kwitnącej jest
a)

kserotomia.

b)

tylko dieta bogata w węglowodany.

c)

wyłącznie zła higiena jamy ustnej.

d)

kserotomia, dieta bogata w węglowodany i zła higiena jamy ustnej.

7.

Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej może skierować pacjenta
a)

tylko na leczenie uzdrowiskowe.

b)

raz w roku na rehabilitację.

c)

jednorazowo na leczenie specjalistyczne.

d)

leczenie uzdrowiskowe, rehabilitację oraz leczenie specjalistyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

8.

Nieodpowiednią metodą przekazywania wiedzy dziecku jest

a)

teatrzyk.

b)

opowiadanie.

c)

wykład.

d)

gra planszowa.

9.

Owoce i warzywa

a)

nie powinny być spożywane zbyt często.

b)

odgrywają rolę w mechanicznym oczyszczaniu zębów.

c)

nie mają znaczenia dla zdrowego odżywiania.

d)

zawierają śladowe ilości witamin.

10.

Profilaktyka fluorkowa może przebiegać jako profilaktyka

a)

profesjonalna i specjalistyczna.

b)

zbiorowa, szpitalna.

c)

profesjonalna, zbiorowa i domowa.

d)

domowa, pomocnicza.

11.

Grupa ryzyka zdrowotnego to

a)

grupa dyskusyjna, tematami spotkań jest ochrona zdrowia.

b)

alpiniści.

c)

grupa osób o jednakowych upodobaniach kulinarnych.

d)

grupa osób bardziej podatnych na pewne choroby.

12.

Próchnicę powodują bakterie

a)

Lactobacillus acidophilus.

b)

Streptococcus pharyngitis.

c)

Streptococcus mutans.

d)

Lactobacillus acidophilus i Streptococcus mutans.

13.

Wybór szczoteczki i metody szczotkowania nie jest zależny od
a)

kolejności wyrzynania zębów.

b)

wieku.

c)

stanu uzębienia.

d)

stanu błony śluzowej jamy ustnej.

14.

Dziecko czteroletnie potrafi skupić się na jednej czynności
a)

8 minut.

b)

12 minut.

c)

18 minut.

d)

28 minut.

15.

Witamina D nie występuje w
a)

mleku.

b)

soku owocowym.

c)

tranie.

d)

preparatach witaminowych (np. Devikap).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

16.

Zestawy komputerowe pozwalające na wykonywanie tomografii radiologicznej
a)

są stosowane w diagnozowaniu próchnicy.

b)

są stosowane w wypełnianiu ubytków.

c)

są stosowane w chirurgii szczękowo-twarzowej.

d)

nie znajdują zastosowania w diagnozowaniu próchnicy, wypełnianiu ubytków
i chirurgii szczękowo-twarzowej.

17.

W skład szkliwa wchodzi

a)

fluoroapatyt i fenytoina.

b)

chlorheksydyna i zawierający wapń hydroksyapatyt.

c)

fenytoina.

d)

fluoroapatyt i hydroksyapatyt.

18.

Nieprawda, że tajemnica zawodowa
a)

obejmuje każdą rozmowę z pacjentem.

b)

obowiązuje nawet po śmierci pacjenta.

c)

nie musi być przestrzegana w rozmowie z rodziną chorego.

d)

może być złamana, gdy zobowiązują do tego przepisy prawne.

19.

Pasty do zębów dla dzieci najmłodszych
a)

są niewskazane.

b)

nie są produkowane.

c)

nie zawierają fluoru.

d)

nie są dostępne rynku polskim.

20.

Rola śliny polega na

a)

opłukiwaniu zębów z resztek pokarmu.

b)

rozkładaniu tłuszczy.

c)

buforowaniu powstających zasad.

d)

rozkładaniu białek.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko...........................................................................

Prowadzenie edukacji prozdrowotnej dla dzieci i młodzieży

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Prowadzenie edukacji
prozdrowotnej dla dzieci i młodzieży”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 11, 14, 16, 17, 19 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 6, 10, 12, 13, 15, 18, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 6 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. a, 3. a, 4. a, 5. b, 6. c, 7. a, 8. c, 9. c, 10. b, 11. c,
12. c, 13. a, 14. d, 15. d, 16. c, 17. d, 18. c, 19. a, 20. d.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Określić elementy opieki zdrowotnej nad
osobą z dysfunkcją określonego układu

C

P

d

2

Wskazać przyczyny próchnicy kwitnącej

B

P

a

3

Wskazać rolę fluoru w jamie ustnej

B

P

a

4

Określić możliwości elektronicznych baz
danych

B

P

a

5

Wskazać ujemne dla uzębienia skutki tłoczenia
języka

A

P

b

6

Zidentyfikować cechy bakterii

C

PP

c

7

Zastosować zasady etyczne

C

P

a

8

Wskazać cel badań bilansowych

B

P

c

9

Wskazać możliwość stosowania past z fluorem
u dzieci

B

P

c

10

Zidentyfikować możliwości percepcyjne
dzieci i młodzieży

C

PP

b

11

Dobrać szczoteczkę do zębów w zależności od
możliwości pacjenta

B

P

c

12

Zidentyfikować elementy badań bilansowych
w danej grupie wiekowej

C

PP

c

13 Scharakteryzować składniki pasty do zębów

C

PP

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

38

14

Zastosować zestawy komputerowe
w profilaktyce stomatologicznej

B

P

d

15 Wskazać źródła fluoru

C

PP

d

16

Wskazać cechy zęba zwiększające podatność
na próchnicę

B

P

c

17

Zastosować metody pracy z dziećmi
w edukacji profilaktycznej

B

P

d

18 Wskazać celowość badań termograficznych

C

PP

c

19 Wskazać cechy uzębienia mlecznego

B

P

a

20

Zidentyfikować leki wpływające na stany
zapalne dziąseł

C

PP

d

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4.

Przygotuj odpowiednią liczbę testów.

5.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

6.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję.

7.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszystkie wątpliwości wyjaśnij.

8.

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

9.

Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielenia odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwe odpowiedzi. Tylko
jedna jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie
zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

39

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Formą opieki zdrowotnej nad osobą z dysfunkcją określonego układu jest
a)

wyłącznie pielęgniarska opieka długoterminowa.

b)

tylko leczenie szpitalne.

c)

tylko leczenie w poradni specjalistycznej.

d)

leczenie szpitalne oraz w poradni specjalistycznej i pielęgniarska opieka
długoterminowa.

2.

Przyczyną próchnicy kwitnącej nie jest
a)

zakażenie dwoinką rzeżączki.

b)

jedzenie dużych ilości słodyczy.

c)

kserotomia.

d)

niedorozwój zębiny.

3.

Fluor
a)

jest stałym składnikiem szkliwa.

b)

w szkliwie jest mniej odporny na działanie kwasów niż związki wapnia.

c)

nie wpływa niekorzystnie na bakterie próchnicotwórcze.

d)

powoduje powstawanie próchnicy.

4.

Elektroniczne bazy danych umożliwiają
a)

archiwizowanie informacji.

b)

ś

ledzenie postępów leczenia.

c)

dostęp do archiwum NFZ.

d)

wymianę danych z pacjentem.

5.

Nawyk tłoczenia języka
a)

nie występuje w zespole Downa.

b)

powoduje rozsuwanie zębów.

c)

może spowodować oddychanie przez nos.

d)

powoduje powstawanie próchnicy.

6.

Bakterie Lactobacillus acidophilus to
a)

bezwzględne beztlenowce.

b)

tlenowce.

c)

względne beztlenowce.

d)

bakterie potrzebujące dużych stężeń tlenu dla wzrostu.

7.

Wykonując obowiązki zawodowe zgodnie z etyką nie należy
a)

wykonywać zabiegu wbrew woli pacjenta.

b)

być życzliwym.

c)

traktować pacjentów jednakowo, niezależnie od wieku, rasy, stanu majątkowego.

d)

kierować się hasłem: salus aegroti suprema lex esto.

8.

Badania bilansowe prowadzi się
a)

dla zorganizowania wolnego czasu.

b)

w celu zdiagnozowania zakażeń bakteryjnych.

c)

dla całej populacji dzieci w określonym wieku.

d)

co 2 lata.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

40

9.

Pasty z fluorem wolno stosować u dzieci
a)

jednorocznych.

b)

poniżej 3 roku życia.

c)

w 3–6 roku życia, jednak zawartość fluoru powinna wynosić maksymalnie 0,05%.

d)

w wyjątkowych sytuacjach.

10.

Myślenie osiemnastolatka ma charakter
a)

dedukcyjny.

b)

hipotetyczno-dedukcyjny.

c)

indukcyjny.

d)

hipotetyczny.

11.

U dzieci i młodzieży z dysfunkcjami układu ruchu
a)

szczotkowanie odbywa się samodzielnie.

b)

zęby powinny być szczotkowane tylko raz dziennie przed snem.

c)

wskazana jest szczoteczka elektryczna.

d)

wskazana jest szczoteczka twarda.

12.

Lekarz wykonując badanie bilansowe u czterolatka nie bada
a)

rozwoju fizycznego i społecznego.

b)

rozwoju mowy.

c)

dojrzałości szkolnej.

d)

rozwoju reakcji słuchowych.

13.

Chlorheksydyna jest składnikiem
a)

bakteriobójczym.

b)

ś

ciągającym.

c)

przyspieszającym gojenie.

d)

który nie przyspiesza gojenia.

14.

W zestawach połączonych z komputerem stosuje się
a)

tylko ultradźwięki.

b)

tylko magnetyczny rezonans jądrowy.

c)

tylko promienie Roentgena.

d)

ultradźwięki, magnetyczny rezonans jądrowy i promienie Roentgena.

15.

Fluor występuje
a)

tylko w minerałach.

b)

tylko w wodzie.

c)

tylko w roślinach.

d)

w minerałach, wodzie i roślinach.

16.

Cechą zęba zwiększającą podatność na próchnicę
a)

nie jest stłoczenie w łuku zębowym.

b)

nie są głębokie bruzdy zęba.

c)

nie jest kolor zęba.

d)

nie jest słaba mineralizacja szkliwa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

41

17.

Lepienie z plasteliny jest metodą
a)

problemową.

b)

podającą.

c)

opartą na obserwacji.

d)

praktyczną, opartą na działaniu.

18.

Badanie termograficzne służy
a)

tylko badaniu przepływu krwi w okolicach korzeni zębów.

b)

tylko zlokalizowaniu stanu zapalnego.

c)

badaniu przepływu krwi w okolicach korzeni zębów i zlokalizowaniu stanu
zapalnego.

d)

badaniu przepływu krwi w okolicach korzeni zębów, ale nie lokalizuje stanu
zapalnego.

19.

W nieleczonych zębach mlecznych zmiany próchnicowe zachodzą szybko, gdyż
a)

szkliwo tych zębów jest słabo zmineralizowane.

b)

kanaliki zębinowe posiadają mały przekrój.

c)

szkliwo nie jest cieńsze niż w zębach stałych.

d)

zęby są rzadko szczotkowane.

20.

Fenytoina
a)

jest lekiem stosowanym w padaczce.

b)

jest pochodną tlenku cynku.

c)

powoduje przerost dziąseł.

d)

jest lekiem stosowanym w padaczce i powoduje przerost dziąseł.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

42

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko...........................................................................

Prowadzenie edukacji prozdrowotnej dla dzieci i młodzieży

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

43

7. LITERATURA

1.

ABC opieki zdrowotnej. Informator Lubelskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego
Funduszu Zdrowia, Lublin marzec 2007

2.

Jańczuk Z.: Profilaktyka profesjonalna w stomatologii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa 2004

3.

Panek H.: Nowe technologie w protetyce stomatologicznej. Akademia Medyczna we
Wrocławiu, Wrocław 2006

4.

Skulicz D.: Zdrowie w edukacji elementarnej. Wprowadzenie do konstruowania
programów autorskich. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2004

5.

Springer-Wodzak M., Wochna-Sobańska M.: Stomatologia wieku rozwojowego.
Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003

6.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2004 r. w sprawie zakresu
ś

wiadczeń opieki zdrowotnej, w tym badań przesiewowych oraz okresów, w których te

badania są przeprowadzane (Dz. U. z dnia 28 grudnia 2004 Nr 276 poz. 2740)

7.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 grudnia 2004 r. w sprawie zakresu
i organizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą (Dz. U. z dnia
30 grudnia 2004 r.)

8.

Ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 91, poz. 408)

9.

www.literka.pl Internetowy Magazyn Publikacji

Literatura metodyczna
1.

Figurski J., Symela K. (red.): Modułowe programy nauczania w kształceniu zawodowym.
Wydawnictwo ITeE, Radom 2001

2.

Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia. WSiP S.A., Warszawa 1999

3.

Okoń W.: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Wydawnictwo Akademickie „śak”,
Warszawa 2003

4.

Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000

5.

Plewka Cz.: Metodyka nauczania teoretycznych przedmiotów zawodowych. Cz. I i II.
Wydawnictwo ITeE, Radom 1999