plik

imię i nazwisko: Izabela Burek

nr grupy zajęciowej: 1

PRACA ZALICZENIOWA Z KULTURY JĘZYKA POLSKIEGO

SEMESTR LETNI 2012/2013

Tabela 1. Opis błędów

A. Markowski, Kultura języka polskiego, PWN, Warszawa 2006, s. 57.

M. Bachtin, Z notatek do „Problemu gatunków mowy", [w:] Ja - Inny. Wokół Bachtina. Antologia, tom 1, pod red. D. Ulickiej,

Universitas 2009.

W języku polskim nazwy żeoskie tworzy się przez dodanie przyrostka -ka do odpowiedniej nazwy męskiej,

np. lekarz – lekarka. Nie zawsze jednak jest to możliwe. Istnieje bowiem wiele nazw żeoskich, które nie mają formalnego
wykładnika żeoskości (czyli zakooczenia -a) – ich kształt jest tożsamy z kształtem rzeczowników męskich, a o tym, że są to
słowa rodzaju żeoskiego, decydują ich wymagania składniowe.

lp.

przykład

błędnej formy

wyrazu lub

związku

wyrazowego

forma

poprawna

komentarz normatywny

odnieść porażkę

ponieść porażkę

Wg A. Markowskiego

wyrażenie odnieść porażkę jest

przykładem błędu słownikowego.

Autor przytoczonego we fragmencie felietonu

naruszył

zasadę łączliwości wyrazu

(ponieść można porażkę,

odnieść zaś jedynie sukces).

Traktując jego artykuł jako gatunek literacki

można

uznać

użycie

przekształconego

zw.  frazeologicznego  za  zabieg  stylistyczny,  mający  na
celu  uświadomienie  czytelnika,  że  jeżeli  chce  ponieść
porażkę,  możliwe,  że  będzie  musiał  napracować  się
podobnie, jak przy próbie osiągnięcia sukcesu.

W kwestii formalnej jednak użycie takiego wyrażenia jest
błędne.

ministerka

pani minister /

minister

Autor artykułu za wszelką cenę chciał podkreślić,
że funkcja ministra pełniona jest przez kobietę.
Stworzył

więc

pomocą

istniejących

reguł

gramatycznych

niefunkcjonujące w języku polskim słowo

ministerka.  Zgrabniej,  a  przede  wszystkim,  poprawnie,
brzmiałoby  użyte  zamiennie  –  pani  minister  bądź  po
prostu minister.

Słowo  ministerka  jest  przykładem  błędu  leksykalnego
słowotwórczego.

Pleonazm - wyrażenie złożone z wyrazów o takim samym lub bardzo podobnym znaczeniu, zwykle oceniane jako błąd, np.

cofad się w tył.

A. Markowski, Kultura języka polskiego, PWN, Warszawa 2006, s. 57.

Słownik języka polskiego pod red. M. Szymczaka, PWN, Warszawa 1984, t. 3, s.206.

trudny orzech do

zgryzienia

twardy orzech do

zgryzienia

Użycie wyrażenia trudny orzech do zgryzienia jest
przykładem

błędu

leksykalnego

frazeologicznego.

Nastąpiła  tutaj  zmiana  formy  frazeologizmu  wskutek
wymiany składu związku.

Wyrażenie  twardy  orzech  do  zgryzienia  jest  kalką
z  j.  angielskiego  (a  tough  row  to  hoe)

i w znaczeniu

przenośnym oznacza trudny problem do rozwiązania.

Kontaminacja jaka ma miejsce w tym przykładzie
(wymiana

przymiotnika

treści

związku

frazeologicznego, na taki, który pojawia się w jego
znaczeniu metaforycznym) jest częstym zjawiskiem.

Błędne konstruowanie związków frazeologicznych
uważane

jest przez społeczeństwo za przejaw

niedouczenia lub nieporadności językowej.

dalej będzie

kontynuować

będzie

kontynuować

Przykład ten wpisuje się do grupy błędów potocznie
nazywanych masłem maślanym. Jest to rodzaj błędu
słownikowego - autor posłużył się pleonazmem

Czasownik  kontynuować  niesie  ze  sobą  znaczenie
<<mówić  dalej>>.  Posługiwanie  się  wyrażeniem  dalej
kontynuować rozumieć należałoby jako <<dalej będę dalej
mówił>>,  co  niesie  za  sobą  nadmierny,  utrudniający
rozumienie  całości,    przekaz,  jest  więc  błędnym
sformułowaniem.

rząd został

sformułowany

rząd został

sformowany

Zgodnie z podziałem Markowskiego

tego typu błąd

należy

grupy

błędów

słownikowych,

charakteryzujących się m

yleniem znaczeń wyrazów

podobnych

brzmieniowo,

tym

idzie,

ich niepoprawnym wymiennym użyciem.

Sformuować to <<

ująć jakąś myśl, tezę, twierdzenie (…),

wyrazić, wypowiedzieć coś

w sposób ściśle określony>>

sformować

zaś

oznacza

<<utworzenie

się,

zorganizowanie, zebranie>>

Jak widać, zdanie błędnie sformułowane jest nielogiczne.
Rząd  nie  został  ujęty  w  słowa,  wypowiedziany
w  określony  sposób,  a  zorganizowany,  zebrany  według
panujących zasad.

wyważać

zamknięte drzwi

wyważać

otwarte drzwi

Wyważanie zamkniętych drzwi ma sens, jeżeli za wszelką
cenę  chcemy  dostać  się  do  zamkniętego  (na  klucz)
pomieszczenia.  Wyważanie  otwartych  drzwi  jest  zaś
czynnością  pozbawioną  sensu.  Na  nieszczęście  autorów

Tabela 2. Źródła

lp.

cytat ilustrujący użycie niepoprawnej formy

źródło cytatu

„Kochani, jeśli chcecie osiągnąć porażkę, zapełniajcie naczynie
swojego życia nieważnymi rzeczami, na których wam w życiu
nie

zależy,

zasada:

NAJWAŻNIEJSZE,

ABY  NAJWAŻNIEJSZE  BYŁO  NAJWAŻNIEJSZE  –  to  jest
jakaś  bzdurna  zasada.  W  ogóle  w  to  nie  wierzcie.  To  jest
najważniejsze, ale jeżeli chcemy odnieść porażkę. Wtedy trzeba
robić  tak,  aby  naczynie  życia  wypełnione  było  miałkimi
rzeczami – takimi, na których nam nie zależy”.

http://www.networkmagazyn.pl/jak-
odniesc-porazke-w-mlm

(dostęp: 27/02/2013)

„Uniwersytet

Düsseldorfie

rozpoczął

śledztwo

w sprawie plagiatu części rozprawy doktorski tej obecnej
ministerki edukacji Anette Schavan”.

http://lewica.pl/index.php?id=27536&tyt
ul=Niemcy:-Ministerka-edukacji-
oskar%BFona-o-plagiat

(dostęp: 27/02/2013)

„Cóż,

znalazłeś

się

dość

trudnym

położeniu,

ale nie beznadziejnym. Polska to trudny orzech do zgryzienia,
ale od lat pracujemy, żeby jego skorupka w końcu pękła. Małe
pęknięcia już mamy zrobione, wystarczy je tylko skutecznie
naciskać”.

http://wpolityce.pl/artykuly/46941-
polska-to-trudny-orzech-do-zgryzienia-
ale-od-lat-pracujemy-zeby-jego-
skorupka-w-koncu-pekla-male-
pekniecia-juz-mamy-zrobione-
wystarczy-je-tylko-skutecznie-naciskac

(dostęp: 27/02/2013)

„Z czteroosobowej spółki jawnej występuje dwóch wspólników.
Spółka dalej będzie kontynuować działalność gospodarczą.
Występującym wspólnikom wypłacony zostanie zwrot udziałów
poprzez

wypłatę

określonej

kwoty

pieniężnej.

Czy kwota ta może zostać zaliczona do kosztów uzyskania
przychodów spółki jawnej?”.

http://interpretacja-
podatkowa.pl/interpretacja/pokaz/4-
podatek-dochodowy-od-osob-
fizycznych/17573-rozwiazanie-umowy-
spolka-jawna-udzial.html

(dostęp: 28/02/2013)

„Po  co  biorę,  jeżeli  zakładam,  że  wyrzucę?  Podejrzewam  co
innego.  Rząd  został  sformułowany  zgodnie  z  prywatnym
interesem  Premiera  i  w  myśl  zasady;  "konkurentów  do  tronu
wyciąć, biernych, ale wiernych kupić”.

http://www.wiadomosci24.pl/artykul/dru
zyna_
kruchych_zderzakow_218100.html

(dostęp: 27/02/2013)

„Zapraszamy do nawiązania z nami stałej współpracy w zakresie
wspólnej  realizacji  projektów.  Są  przecież  zlecenia,  których
obsługa  może  okazać  się  problemem.  Po  co  wyważać
zamknięte  drzwi?  Być  może  mamy  już  gotowe  odpowiedzi
i rozwiązania, które wystarczy tylko zastosować?”.

http://icenter.pl/pl/about/51/164/

(dostęp: 27/02/2013)

Wyważanie otwartych drzwi -

robid niepotrzebnie coś, co już zostało zrobione, udowadniad rzecz oczywistą lub wcześniej

dowiedzioną.

reklamy poprawnie sformułowany związek frazeologiczny
niesie zupełnie inny przekaz, niż wyrażenie przez nich
użyte

Jest to przykład błędu frazeologicznego. Nastąpiła tutaj
z

miana formy frazeologizmu wskutek wymiany składu

związku, co znacznie wpłynęło na znaczenie wypowiedzi.