imię i nazwisko: Izabela Burek
nr grupy zajęciowej: 1
PRACA ZALICZENIOWA Z KULTURY JĘZYKA POLSKIEGO
SEMESTR LETNI 2012/2013
Tabela 1. Opis błędów
1
A. Markowski, Kultura języka polskiego, PWN, Warszawa 2006, s. 57.
2
M. Bachtin, Z notatek do „Problemu gatunków mowy", [w:] Ja - Inny. Wokół Bachtina. Antologia, tom 1, pod red. D. Ulickiej,
Universitas 2009.
3
W języku polskim nazwy żeoskie tworzy się przez dodanie przyrostka -ka do odpowiedniej nazwy męskiej,
np. lekarz – lekarka. Nie zawsze jednak jest to możliwe. Istnieje bowiem wiele nazw żeoskich, które nie mają formalnego
wykładnika żeoskości (czyli zakooczenia -a) – ich kształt jest tożsamy z kształtem rzeczowników męskich, a o tym, że są to
słowa rodzaju żeoskiego, decydują ich wymagania składniowe.
lp.
przykład
błędnej formy
wyrazu lub
związku
wyrazowego
forma
poprawna
komentarz normatywny
1.
odnieść porażkę
ponieść porażkę
Wg A. Markowskiego
1
wyrażenie odnieść porażkę jest
przykładem błędu słownikowego.
Autor przytoczonego we fragmencie felietonu
naruszył
zasadę łączliwości wyrazu
(ponieść można porażkę,
odnieść zaś jedynie sukces).
Traktując jego artykuł jako gatunek literacki
2
,
można
by
uznać
użycie
przekształconego
zw. frazeologicznego za zabieg stylistyczny, mający na
celu uświadomienie czytelnika, że jeżeli chce ponieść
porażkę, możliwe, że będzie musiał napracować się
podobnie, jak przy próbie osiągnięcia sukcesu.
W kwestii formalnej jednak użycie takiego wyrażenia jest
błędne.
2.
ministerka
pani minister /
minister
Autor artykułu za wszelką cenę chciał podkreślić,
że funkcja ministra pełniona jest przez kobietę.
Stworzył
więc
za
pomocą
istniejących
reguł
gramatycznych
3
niefunkcjonujące w języku polskim słowo
ministerka. Zgrabniej, a przede wszystkim, poprawnie,
brzmiałoby użyte zamiennie – pani minister bądź po
prostu minister.
Słowo ministerka jest przykładem błędu leksykalnego
słowotwórczego.
4
Pleonazm - wyrażenie złożone z wyrazów o takim samym lub bardzo podobnym znaczeniu, zwykle oceniane jako błąd, np.
cofad się w tył.
5
A. Markowski, Kultura języka polskiego, PWN, Warszawa 2006, s. 57.
6
Słownik języka polskiego pod red. M. Szymczaka, PWN, Warszawa 1984, t. 3, s.206.
7
Słownik języka polskiego pod red. M. Szymczaka, PWN, Warszawa 1984, t. 3, s.206.
3.
trudny orzech do
zgryzienia
twardy orzech do
zgryzienia
Użycie wyrażenia trudny orzech do zgryzienia jest
przykładem
błędu
leksykalnego
frazeologicznego.
Nastąpiła tutaj zmiana formy frazeologizmu wskutek
wymiany składu związku.
Wyrażenie twardy orzech do zgryzienia jest kalką
z j. angielskiego (a tough row to hoe)
i w znaczeniu
przenośnym oznacza trudny problem do rozwiązania.
Kontaminacja jaka ma miejsce w tym przykładzie
(wymiana
przymiotnika
w
treści
związku
frazeologicznego, na taki, który pojawia się w jego
znaczeniu metaforycznym) jest częstym zjawiskiem.
Błędne konstruowanie związków frazeologicznych
uważane
jest przez społeczeństwo za przejaw
niedouczenia lub nieporadności językowej.
4.
dalej będzie
kontynuować
będzie
kontynuować
Przykład ten wpisuje się do grupy błędów potocznie
nazywanych masłem maślanym. Jest to rodzaj błędu
słownikowego - autor posłużył się pleonazmem
4
.
Czasownik kontynuować niesie ze sobą znaczenie
<<mówić dalej>>. Posługiwanie się wyrażeniem dalej
kontynuować rozumieć należałoby jako <<dalej będę dalej
mówił>>, co niesie za sobą nadmierny, utrudniający
rozumienie całości, przekaz, jest więc błędnym
sformułowaniem.
5.
rząd został
sformułowany
rząd został
sformowany
Zgodnie z podziałem Markowskiego
5
tego typu błąd
należy
do
grupy
błędów
słownikowych,
charakteryzujących się m
yleniem znaczeń wyrazów
podobnych
brzmieniowo,
a
co
za
tym
idzie,
ich niepoprawnym wymiennym użyciem.
Sformuować to <<
ująć jakąś myśl, tezę, twierdzenie (…),
wyrazić, wypowiedzieć coś
w sposób ściśle określony>>
6
,
sformować
zaś
oznacza
<<utworzenie
się,
zorganizowanie, zebranie>>
7
.
Jak widać, zdanie błędnie sformułowane jest nielogiczne.
Rząd nie został ujęty w słowa, wypowiedziany
w określony sposób, a zorganizowany, zebrany według
panujących zasad.
6.
wyważać
zamknięte drzwi
wyważać
otwarte drzwi
Wyważanie zamkniętych drzwi ma sens, jeżeli za wszelką
cenę chcemy dostać się do zamkniętego (na klucz)
pomieszczenia. Wyważanie otwartych drzwi jest zaś
czynnością pozbawioną sensu. Na nieszczęście autorów
Tabela 2. Źródła
lp.
cytat ilustrujący użycie niepoprawnej formy
źródło cytatu
1.
„Kochani, jeśli chcecie osiągnąć porażkę, zapełniajcie naczynie
swojego życia nieważnymi rzeczami, na których wam w życiu
nie
zależy,
a
zasada:
NAJWAŻNIEJSZE,
ABY NAJWAŻNIEJSZE BYŁO NAJWAŻNIEJSZE – to jest
jakaś bzdurna zasada. W ogóle w to nie wierzcie. To jest
najważniejsze, ale jeżeli chcemy odnieść porażkę. Wtedy trzeba
robić tak, aby naczynie życia wypełnione było miałkimi
rzeczami – takimi, na których nam nie zależy”.
http://www.networkmagazyn.pl/jak-
odniesc-porazke-w-mlm
(dostęp: 27/02/2013)
2.
„Uniwersytet
w
Düsseldorfie
rozpoczął
śledztwo
w sprawie plagiatu części rozprawy doktorski tej obecnej
ministerki edukacji Anette Schavan”.
http://lewica.pl/index.php?id=27536&tyt
ul=Niemcy:-Ministerka-edukacji-
oskar%BFona-o-plagiat
(dostęp: 27/02/2013)
3.
„Cóż,
znalazłeś
się
w
dość
trudnym
położeniu,
ale nie beznadziejnym. Polska to trudny orzech do zgryzienia,
ale od lat pracujemy, żeby jego skorupka w końcu pękła. Małe
pęknięcia już mamy zrobione, wystarczy je tylko skutecznie
naciskać”.
http://wpolityce.pl/artykuly/46941-
polska-to-trudny-orzech-do-zgryzienia-
ale-od-lat-pracujemy-zeby-jego-
skorupka-w-koncu-pekla-male-
pekniecia-juz-mamy-zrobione-
wystarczy-je-tylko-skutecznie-naciskac
(dostęp: 27/02/2013)
4.
„Z czteroosobowej spółki jawnej występuje dwóch wspólników.
Spółka dalej będzie kontynuować działalność gospodarczą.
Występującym wspólnikom wypłacony zostanie zwrot udziałów
poprzez
wypłatę
określonej
kwoty
pieniężnej.
Czy kwota ta może zostać zaliczona do kosztów uzyskania
przychodów spółki jawnej?”.
http://interpretacja-
podatkowa.pl/interpretacja/pokaz/4-
podatek-dochodowy-od-osob-
fizycznych/17573-rozwiazanie-umowy-
spolka-jawna-udzial.html
(dostęp: 28/02/2013)
5.
„Po co biorę, jeżeli zakładam, że wyrzucę? Podejrzewam co
innego. Rząd został sformułowany zgodnie z prywatnym
interesem Premiera i w myśl zasady; "konkurentów do tronu
wyciąć, biernych, ale wiernych kupić”.
http://www.wiadomosci24.pl/artykul/dru
zyna_
kruchych_zderzakow_218100.html
(dostęp: 27/02/2013)
6.
„Zapraszamy do nawiązania z nami stałej współpracy w zakresie
wspólnej realizacji projektów. Są przecież zlecenia, których
obsługa może okazać się problemem. Po co wyważać
zamknięte drzwi? Być może mamy już gotowe odpowiedzi
i rozwiązania, które wystarczy tylko zastosować?”.
http://icenter.pl/pl/about/51/164/
(dostęp: 27/02/2013)
8
Wyważanie otwartych drzwi -
robid niepotrzebnie coś, co już zostało zrobione, udowadniad rzecz oczywistą lub wcześniej
dowiedzioną.
reklamy poprawnie sformułowany związek frazeologiczny
niesie zupełnie inny przekaz, niż wyrażenie przez nich
użyte
8
.
Jest to przykład błędu frazeologicznego. Nastąpiła tutaj
z
miana formy frazeologizmu wskutek wymiany składu
związku, co znacznie wpłynęło na znaczenie wypowiedzi.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
więcej podobnych podstron