Nauki udzielone Karmap
ę
Taje Dord
ż
e w Monachium 3.02.2000 r.
Nauki niniejsze oparte s
ą
na tek
ś
cie zatytułowanym "Działania bodhisattwy", napisanym
przez mistrza Ngulczu Togme Zangpo, który sam jest urzeczywistnionym bodhisattw
ą
. W
pełnej wersji wskazówki te obejmuj
ą
trzydzie
ś
ci siedem wersów, ja jednak przedstawi
ę
i
omówi
ę
tylko wybrane fragmenty, poniewa
ż
mamy mało czasu. Niemniej jednak
postaram si
ę
ukaza
ć
pewien wyra
ź
ny kierunek, wa
ż
ny w działaniu bodhistattwy i
wyja
ś
ni
ć
, czym powinien kierowa
ć
si
ę
praktykuj
ą
cy t
ę
ś
cie
ż
k
ę
. Zrozumienie, co oznacza
słowo "Dharma", mo
ż
e w pierwszej chwili niektórym z was nastr
ę
cza
ć
pewne trudno
ś
ci,
w istocie jednak jego znaczenie jest zupełnie proste. Dharma to nauki Buddy. Składa si
ę
na nie wiele ró
ż
nych metod i sposobów praktykowania, które ostatecznie prowadz
ą
do
rozpoznania natury umysłu. Kiedy jej do
ś
wiadczymy, pomieszanie, niewła
ś
ciwe pogl
ą
dy i
całe cierpienie rozpuszcz
ą
si
ę
- osi
ą
gniemy o
ś
wiecenie.
Ka
ż
dy praktykuj
ą
cy potrzebuje innych metod. Z tego powodu Budda przekazał du
ż
o
sposobów pozwalaj
ą
cych osi
ą
gn
ąć
urzeczywistnienie. Dzisiejsze wyja
ś
nienia s
ą
integraln
ą
cz
ęś
ci
ą
nauk Buddy i stanowi
ą
jeden z takich sposobów.
Wers 1
" Je
ż
eli osi
ą
gn
ę
ło si
ę
pełne wolno
ś
ci i mo
ż
liwo
ś
ci
ludzkie odrodzenie,
tak trudne do uzyskania
i tak pełne mocy,
oraz zmierza si
ę
nieustannie, dniem i noc
ą
,
do wyzwolenia siebie i innych z oceanu samsary,
wówczas słuchanie,
rozwa
ż
anie i medytacja,
s
ą
praktyk
ą
bodhisattwy. "
Po pierwsze, mamy cenne ludzkie
ż
ycie. Nie jest łatwo odrodzi
ć
si
ę
jako istota ludzka.
Skoro jeste
ś
my lud
ź
mi, wa
ż
ne jest,
ż
eby
ś
my nie marnowali swego ludzkiego potencjału,
ale skutecznie wykorzystywali
ż
ycie do praktyki i rozwoju. Dzi
ę
ki temu wła
ś
nie nabiera
ono warto
ś
ci. Odrodzenie si
ę
jako człowiek, dysponuj
ą
cy warunkami niezb
ę
dnymi do
nadania swemu
ż
yciu warto
ś
ci, nie jest łatwe. Nie jest to przypadek, lecz raczej
uwie
ń
czenie wielu pozytywnych warunków, które si
ę
spotkały, takich jak dobre działania,
wła
ś
ciwa etyka i dobre
ż
yczenia. Ludzk
ą
kondycj
ę
mo
ż
na opisa
ć
za pomoc
ą
nast
ę
puj
ą
cej analogii: nasze ciało przypomina łód
ź
, a
ś
wiat ocean. Chcemy przemierzy
ć
ocean, wykorzystuj
ą
c
ż
ycie w najbardziej owocny sposób, który polega na zapoznaniu
si
ę
z naukami, rozwa
ż
aniu ich oraz medytacji, pozwalaj
ą
cej je zrozumie
ć
. Pod
ąż
anie za
tym wyobra
ż
eniem czyni nasze
ż
ycie owocnym i pełnym znaczenia.
Wers 4
" W chwili
ś
mierci
ś
wiadomo
ść
opuszcza hotel ciała,
w którym była go
ś
ciem,
zostawiaj
ą
c za sob
ą
bliskich, z którymi długo dzieliło si
ę
ż
ycie
i maj
ą
tek nagromadzony
z takim wysiłkiem.
Tak wi
ę
c rezygnacja
ze
ś
wiatowych spraw,
jest praktyk
ą
bodhisattwy. "
Drugi wers dotyczy przywi
ą
zania i
ś
mierci. Wszyscy b
ę
dziemy musieli opu
ś
ci
ć
nasze
ciała. Sposobem na pozbycie si
ę
przywi
ą
zania jest lepsze zrozumienie nietrwało
ś
ci.
Wszystko przemija. Nic nie jest trwałe: ani przyjaciele, ani rzeczy. Wszystko w ko
ń
cu
zniknie.
Ś
wiadomo
ść
tego i zrozumienie,
ż
e zjawiska s
ą
z natury nietrwałe, zainspiruje
Strona 1 z 3
Działania bodhisattwy
2009-09-12
nas do wykorzystywania
ż
ycia w sensowny sposób. Nie mo
ż
emy zmarnowa
ć
tej szansy.
Przeciwnie, powinni
ś
my zadba
ć
o to,
ż
eby nasze
ż
ycie było pełne znaczenia i
anga
ż
owa
ć
si
ę
w wa
ż
ne działania, zwłaszcza w te, które s
ą
zwi
ą
zane z praktyk
ą
. Kiedy
pozwolimy odej
ść
przywi
ą
zaniu, pojmiemy podobn
ą
do snu natur
ę
rzeczy. Z powodu
nawyku, lgniemy do nich, uwa
ż
aj
ą
c je za rzeczywiste, s
ą
dz
ą
c,
ż
e s
ą
solidne i trwałe.
Kiedy zaczniemy rozumie
ć
przemijalno
ść
, zauwa
ż
ymy,
ż
e zjawiska nie s
ą
solidne i
trwałe, lecz podobne do snu. Kiedy nasz wgl
ą
d si
ę
pogł
ę
bi, w ko
ń
cu do
ś
wiadczymy ich
natury i obudzimy si
ę
z tego snu, uniezale
ż
nimy si
ę
od jego "realno
ś
ci" i "cierpienia".
Wówczas b
ę
dziemy o
ś
wieceni.
Ś
wiadomo
ść
przemijalno
ś
ci przyspiesza ten proces.
Wers 10
" Có
ż
ci po osobistym szcz
ęś
ciu,
je
ż
eli cierpi
ą
wszystkie matki,
które były tak czułe dla ciebie
od nie maj
ą
cego pocz
ą
tku czasu?
Tak wi
ę
c w d
ąż
eniu do wyzwolenia
niezliczonych istot,
rozwijanie o
ś
wieconej postawy
jest praktyk
ą
bodhisattwy. "
Trzeci wers mówi o rozwijaniu
ż
yczenia pomagania wszystkim istotom w uwalnianiu si
ę
od cierpienia i zmierzaniu do o
ś
wiecenia. Jest to główna praktyka bodhisattwy. U
podstawy pragnienia pomagania wszystkim istotom w zmierzaniu do o
ś
wiecenia le
ż
y
zrozumienie,
ż
e wszyscy jeste
ś
my bezpo
ś
rednio ze sob
ą
powi
ą
zani.
Ś
wiat istniał
zawsze, nie ma pocz
ą
tku. Dlatego wszyscy mamy za sob
ą
niezliczon
ą
ilo
ść
ż
ywotów i
jeste
ś
my wzajemnie ze sob
ą
poł
ą
czeni. Sposób na rozwini
ę
cie szczerego
ż
yczenia
przyniesienia po
ż
ytku wszystkim istotom jest nast
ę
puj
ą
cy: pomy
ś
lcie o kim
ś
, kto jest
wam bliski w tym
ż
yciu. O kim
ś
, komu jeste
ś
cie wdzi
ę
czni, na przykład o rodzicach lub
przyjaciołach. Naturaln
ą
rzecz
ą
jest
ż
yczenie tym osobom,
ż
eby były szcz
ęś
liwe, nie
cierpiały i ostatecznie osi
ą
gn
ę
ły o
ś
wiecenie. Podej
ś
cie bodhisattwy polega na
rozszerzeniu tego
ż
yczenia tak, by obejmowało wszystkie istoty. W ten sposób powstaje
o
ś
wiecona postawa - pragnienie osi
ą
gni
ę
cia o
ś
wiecenia dla dobra innych.
Wers 20
" Kiedy wewn
ę
trzny nieprzyjaciel, własny gniew,
pozostaje bez kontroli,
próby pokonania
zewn
ę
trznych nieprzyjaciół
tylko zwi
ę
kszaj
ą
ich liczb
ę
.
Dlatego poskromienie własnego strumienia umysłu za pomoc
ą
sił
kochaj
ą
cej
ż
yczliwo
ś
ci
i współczucia,
jest praktyk
ą
bodhisattwy. "
Bodhisattwa potrzebuje kontroli nad umysłem. W ten sposób uspokaja wszelkie
zewn
ę
trzne zaburzenia. Zazwyczaj jeste
ś
my przekonani,
ż
e mamy "zewn
ę
trznych"
nieprzyjaciół, ale nie jest to prawda. Ci
ă
nieprzyjaciele
Ň
s
ą
złudzeniami wytwarzanymi
przez nasz własny umysł. Najlepszym sposobem wyeliminowania ich jest pozbycie si
ę
gniewu, który jest naszym rzeczywistym wrogiem. Kiedy tylko usuni
ę
ty zostanie
wewn
ę
trzny nieprzyjaciel - gniew, zewn
ę
trzni "wrogowie" znikaj
ą
. Najlepszym sposobem
na pozbycie si
ę
fałszywego pogl
ą
du,
ż
e "nieprzyjaciele" s
ą
czym
ś
zewn
ę
trznym, jest
rozwijanie miło
ś
ci i współczucia wobec wszystkich istot.
Bodhisattwowie, kontroluj
ą
c umysł, potrafi
ą
przekształca
ć
swoich wrogów w przyjaciół.
Wszystko, co zostało wytworzone przez umysł, mo
ż
e zosta
ć
powstrzymane lub
Strona 2 z 3
Działania bodhisattwy
2009-09-12
przekształcone dzi
ę
ki kontroli nad umysłem.
Wers 31
" Je
ś
li nie badasz
swego pomieszania,
mo
ż
esz sta
ć
si
ę
szarlatanem
przebranym jedynie
za praktykuj
ą
cego Dharm
ę
.
Dlatego dostrzeganie
własnego pomieszania,
a nast
ę
pnie porzucanie go,
jest praktyk
ą
bodhisattwy. "
Cz
ę
sto popełniamy pomyłk
ę
polegaj
ą
c
ą
na dostrzeganiu bł
ę
dów u innych, przy
jednoczesnym ignorowaniu własnych. Mo
ż
e to prowadzi
ć
do pomieszania i niewła
ś
ciwej
praktyki. Powinni
ś
my nieustannie bada
ć
umysł i stosowa
ć
metody pozwalaj
ą
ce w razie
konieczno
ś
ci dokona
ć
korekt. Ta rada dotyczy pracy z ró
ż
nymi sytuacjami i znajduje
pełne zastosowanie w codziennym
ż
yciu. Z łatwo
ś
ci
ą
dostrzegamy bł
ę
dy innych, nawet
te drobne, ale mamy kłopoty z przyznaniem si
ę
do własnych pomyłek, tak
ż
e tych bardzo
powa
ż
nych. Je
ż
eli b
ę
dziemy praktykowali Dharm
ę
nie zmieniaj
ą
c tej tendencji, nasza
praktyka mo
ż
e sta
ć
si
ę
niewła
ś
ciwa. Najlepszym sposobem zmiany szkodliwych
nawyków jest rozwini
ę
cie uwa
ż
no
ś
ci i
ś
wiadomo
ś
ci umysłu.
Dzi
ę
ki uwa
ż
no
ś
ci i
ś
wiadomo
ś
ci mo
ż
na unikn
ąć
wielu zagro
ż
e
ń
, zanim si
ę
pojawi
ą
.
Wła
ś
ciwo
ś
ci te pozwalaj
ą
rozpozna
ć
własne pomyłki i naprawi
ć
je. W buddyzmie wa
ż
ne
jest nie tylko odczuwanie
ż
alu z powodu bł
ę
dów popełnionych w przeszło
ś
ci; przede
wszystkim chodzi o podj
ę
cie działa
ń
dla ich naprawienia,
ż
eby zapobiec ich powtarzaniu
si
ę
. Z tego powodu uwa
ż
no
ść
i
ś
wiadomo
ść
przynosi pozytywne skutki, stwarzaj
ą
c
podstawy dla wła
ś
ciwego sposobu post
ę
powania.
Wers 36
" W skrócie:
cokolwiek robisz,
gdziekolwiek jeste
ś
,
obserwuj swój umysł.
Utrzymywanie ci
ą
głej
uwa
ż
nej przytomno
ś
ci,
jest praktyk
ą
bodhisattwy. "
Kiedy rozwiniemy uwa
ż
no
ść
, b
ę
dziemy potrafili usun
ąć
dawne bł
ę
dy i złudzenia -
uzyskamy dzi
ę
ki temu zdolno
ść
przynoszenia wi
ę
kszego po
ż
ytku innym. Uwa
ż
no
ść
ma
podstawowe znaczenie, poniewa
ż
pozwala usuwa
ć
splamienia umysłu. Nieprzerwana
czujno
ść
bodhisattwy przynosi innym wielki po
ż
ytek. Ci, którzy s
ą
ś
wiadomi zarówno w
działaniach zwi
ą
zanych z Dharm
ą
, jak te
ż
w czasie codziennych aktywno
ś
ci, mog
ą
naprawd
ę
pomaga
ć
innym. S
ą
przyjemniejsi dla otoczenia i mog
ą
wi
ę
cej zdziała
ć
. Je
ś
li
usuwamy własne pomieszanie, jest to dobre dla wszystkich.
Były to bardzo krótkie nauki, dzi
ę
ki którym zbudowali
ś
my dobry zwi
ą
zek pomi
ę
dzy
nauczycielem a uczniem. Mam nadziej
ę
,
ż
e dałem wam troch
ę
inspiracji do praktyki.
Tłumaczyła Ewa Zachara
Strona 3 z 3
Działania bodhisattwy
2009-09-12