„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Leszek Joński
Wykonywanie
prac
ślusarskich
i
spawalniczych
712[05].Z1.01
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
1
Recenzenci:
mgr inż. Grażyna Górniak
inż. Hanna Kozioł
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Leszek Joński
Konsultacja:
mgr inż. Krzysztof Wojewoda
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 712[05].Z1.01
„Wykonywanie prac ślusarskich i spawalniczych”, zawartego w programie nauczania dla
zawodu monter nawierzchni kolejowej.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy Radom 2007
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
2
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie
3
2. Wymagania wstępne
6
3. Cele kształcenia
7
4. Przykładowe scenariusze zajęć
8
5. Ćwiczenia
15
5.1. Trasowanie na płaszczyźnie i przestrzenne
15
5.1.1. Ćwiczenia
15
5.2. Cięcie piłką ręczną, nożycami dźwigniowymi, ręcznymi
i gilotynowymi
18
5.2.1. Ćwiczenia
18
5.3. Gięcie i prostowanie metali
21
5.3.1. Ćwiczenia
21
5.4. Wiercenie i gwintowanie ręczne
23
5.4.1. Ćwiczenia
23
5.5. Lutowanie, spawanie i zgrzewanie metali
26
5.5.1. Ćwiczenia
26
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia
7. Literatura
29
43
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
3
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie
monter nawierzchni kolejowej.
W poradniku zamieszczono:
−
wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,
−
cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,
−
przykładowe scenariusze zajęć,
−
przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania-
-uczenia oraz środkami dydaktycznymi,
−
ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,
−
literaturę uzupełniającą.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze
szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od
samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.
Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest Poradnik
dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika
do nich adresowanego.
Materiał nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziały, które
zawierają podrozdziały. Podczas realizacji poszczególnych rozdziałów wskazanym jest
zwrócenie uwagi na następujące elementy:
−
materiał nauczania – w miarę możliwości uczniowie powinni przeanalizować
samodzielnie. Obserwuje się niedocenianie przez nauczycieli niezwykle ważnej
umiejętności, jaką uczniowie powinni bezwzględnie posiadać – czytanie tekstu
technicznego ze zrozumieniem,
−
pytania sprawdzające mają wykazać, na ile uczeń opanował materiał teoretyczny i czy
jest przygotowany do wykonania ćwiczeń. W zależności od tematu można zalecić
uczniom samodzielne odpowiedzenie na pytania lub wspólne z całą grupą uczniów,
w formie dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza,
ponieważ nauczyciel sterując dyskusją może uaktywniać wszystkich uczniów oraz
w trakcie dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości,
−
dominującą rolę w kształtowaniu umiejętności oraz opanowaniu materiału spełniają
ćwiczenia. W trakcie wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę
teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono dosyć obszerną
propozycję ćwiczeń wraz ze wskazówkami o sposobie ich przeprowadzenia,
uwzględniając różne możliwości ich realizacji w szkole. Nauczyciel decyduje, które
z zaproponowanych ćwiczeń jest w stanie zrealizować przy określonym zapleczu
technodydaktycznym szkoły. Prowadzący może również zrealizować ćwiczenia, które
sam opracował,
−
sprawdzian postępów stanowi podsumowanie rozdziału, zadaniem uczniów jest
udzielenie odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając
zamieszczone w nim stwierdzenia potwierdzić lub zaprzeczyć opanowanie określonego
zakresu materiału. Jeżeli wystąpią zaprzeczenia, nauczyciel powinien do tych zagadnień
wrócić, sprawdzając czy braki w opanowaniu materiału są wynikiem niezrozumienia
przez ucznia tego zagadnienia, czy niewłaściwej postawy ucznia w trakcie nauczania.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
4
W tym miejscu jest szczególnie ważna rola nauczyciela, gdyż od postawy nauczyciela,
sposobu prowadzenia zajęć zależy między innymi zainteresowanie ucznia. Uczeń nie
zainteresowany materiałem nauczania, wykonywaniem ćwiczeń nie nabędzie w pełni
umiejętności założonych w jednostce modułowej. Należy rozbudzić wśród uczniów tak
zwaną „ciekawość wiedzy”. Potwierdzenie przez ucznia opanowania materiału nauczania
rozdziału może stanowić podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności
ucznia z tego zakresu. Nauczyciel realizując jednostkę modułową powinien zwracać
uwagę na predyspozycje ucznia, ocenić, czy uczeń ma większe uzdolnienia manualne,
czy może lepiej radzi sobie z rozwiązywaniem problemów teoretycznych,
−
testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu
całej jednostki modułowej i należy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki
osiągnięte przez uczniów powinny stanowić podstawę do oceny pracy własnej
nauczyciela realizującego tę jednostkę modułową. Każdemu zadaniu testu przypisano
określoną liczbę możliwych do uzyskania punktów (0 lub 1 punkt). Ocena końcowa
uzależniona jest od ilości uzyskanych punktów. Nauczyciel może zastosować test według
własnego projektu oraz zaproponować własną skalę ocen. Należy pamiętać, żeby tak
przeprowadzić proces oceniania ucznia, aby umożliwić mu jak najpełniejsze wykazanie
swoich umiejętności.
Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to:
−
pokaz,
−
ćwiczenie,
−
pogadanka,
−
przewodniego tekstu.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
5
Schemat układu jednostek modułowych
712 [05].Z1.05
Układanie torów kolejowych
712[05].Z1
Budowa drogi kolejowej
712[05].Z1.02
Stosowanie maszyn i urządzeń do
budowy dróg kolejowych
712[05].Z1.01
Wykonywanie prac ślusarskich
i spawalniczych
712[05].Z1.04
Dobieranie elementów nawierzchni
kolejowej
712[05].Z1.03
Wykonywanie podtorza kolejowego
712 [05].Z1.06
Użytkowanie stacji, urządzeń
stacyjnych i przejazdów kolejowych
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
6
2. WYMAGANIA WSTĘPNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:
−
korzystać z różnych
źródeł informacji,
−
czytać rysunek techniczny,
−
posługiwać się przyrządami pomiarowymi,
−
charakteryzować wymagania dotyczące bezpieczeństwa pracy na stanowiskach
ślusarskim i spawalniczym,
−
korzystać z różnych źródeł informacji,
−
współpracować w grupie.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
7
3. CELE KSZTAŁCENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:
−
rozróżnić narzędzia traserskie,
−
rozróżnić podstawowe prace ślusarskie,
−
dobrać narzędzia traserskie w zależności od kształtu oraz wielkości przedmiotu
obrabianego,
−
wykonać trasowanie przed obróbką ręczną prostego przedmiotu,
−
dobrać narzędzia do obróbki ręcznej,
−
dobrać narzędzia oraz przyrządy do poszczególnych prac ślusarskich,
−
zorganizować i wyposażyć stanowisko pracy,
−
wykonać trasowanie przedmiotu zgodnie z rysunkiem wykonawczym,
−
wykonać cięcie piłką ręczną, nożycami dźwigniowymi, ręcznymi
−
i gilotynowymi przedmiotów z metali i tworzyw sztucznych,
−
wykonać gięcie płaskowników, rur, drutów i blach,
−
wykonać prostowanie płaskowników, prętów, drutów i blach,
−
wykonać wiercenie i pogłębianie otworów,
−
wykonać ręcznie gwint zewnętrzny i wewnętrzny,
−
dobrać i przygotować do stosowania narzędzia oraz materiały do lutowania,
−
wykonać połączenia lutowane elementów metalowych,
−
wyjaśnić łączenie szyn toru metodą spawania termitowego,
−
scharakteryzować łączenie szyn toru metodą zgrzewania,
−
zastosować
przepisy
bezpieczeństwa
i
higieny
pracy,
ochrony
środowiska
i przeciwpożarowe podczas pracy
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
8
4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadząca
…………………………………….………….
Modułowy program nauczania:
Monter nawierzchni kolejowej 712[05]
Moduł:
Budowa drogi kolejowej 712[05].Z1
Jednostka modułowa:
Wykonywanie prac ślusarskich i spawalniczych
712[05].Z1.01
Temat: Trasowanie na płaszczyźnie i przestrzenne.
Cel ogólny: Umiejętność doboru właściwego narzędzia traserskiego w zależności od
specyfiki trasowania.
Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:
−
rozróżnić narzędzie traserkie,
−
określić przeznaczenie narzędzi traserskich,
−
dobrać metodę pomiaru przy trasowaniu,
−
dobrać sposób trasowania i narzędzia traserskie w zależności od kształtu oraz wielkości
przedmiotu,
−
wykonać trasowanie na płaszczyźnie,
−
wykonać trasowanie przestrzenne
W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
−
organizowanie i planowanie zajęć,
−
pracy w zespole,
−
oceny pracy zespołu.
Metody nauczania–uczenia się:
−
praca w grupach,
−
pokaz,
−
pogadanka.
Środki dydaktyczne
−
zestawy ćwiczeń opracowane przez nauczyciela dla każdego ucznia,
−
narzędzia miernicze,
−
narzędzia traserskie,
−
płyty traserskie,
−
przyrządy podtrzymujące,
−
rysunki wykonawcze.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
−
uczniowie pracują w grupach 2 lub 3 osobowych.
Czas trwania zajęć:
−
5 godzin
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
9
Uczestnicy:
−
uczniowie kształcący się w zawodzie monter nawierzchni kolejowej.
Zadanie dla ucznia
Przeczytaj wiadomości na temat trasowania oraz rozpoznaj narzędzia traserskie.
Przebieg zajęć:
Część I – organizacyjno porządkowa:
−
sprawdzenie obecności uczniów,
−
sprawdzenie gotowości uczniów do zajęć,
−
sprawdzenie wyglądu uczniów pod kątem BHP,
−
zapytanie o samopoczucie uczniów,
−
pytania kontrolne z poprzednich tematów.
Część II – instruktaż i praca właściwa.
Podanie uczniom bieżącego tematu:
Trasowanie na płaszczyźnie i przestrzenne.
Podanie uczniom celu jaki mamy do zrealizowania.
Omówienie tematu. Trasowanie ma na celu wyznaczenie na powierzchni półwyrobu
środków i okręgów kół, osi, obrysu warstw przewidzianych do obróbki i wykreślanie
rozwinięć elementów konstrukcji z zachowaniem wymiarów wskazanych na rysunkach
wykonawczych. Rozróżnia się trasowanie płaskie)na płaszczyźnie) oraz trasowanie
przestrzenne.
Przygotowanie do trasowania:
1) wstępna kontrola przedmiotu:
−
sprawdzenie czy przedmiot jest należycie oczyszczony,
−
wykrycie wad materiałowych)nierówności, pęknięć, pęcherzy)
−
zapoznanie się z rysunkiem i sprawdzenie czy rzeczywiste wymiary przedmiotu
zapewniają naddatki na obróbkę,
−
wybór baz podstawowych.
2) założenie wkładek na otwory odlewów, na których przetną się osie główne
3) pokrycie powierzchni trasowanych farbą.
Sprzęt traserski:
1
Przyrządy podtrzymujące
2
Narzędzia miernicze
3
Narzędzia do wykreślania)wyznaczenia rys, okręgów kół i punktów)
4
Narzędzia do punktowania
Urządzenia podtrzymujące:
1
Płyty traserskie
2
Podstawki traserskie
3
Skrzynki traserskie
4
Urządzenia specjalne)przyrządy kłowe lub uchwyty elektromagnetyczne)
Narzędzia pomiarowe:
1
Płytki wzorcowe,
2
Szczelinomierze,
3
Kątowniki,
4
Przymiary kreskowe,
5
Suwmiarki,
6
Poziomice,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
10
7
Kątomierze,
8
Macki itp.
Traserskie narzędzia pomiarowe są często połączone z narzędziami do wykreślania linii
i punktów.
Narzędzia do wykreślania linii i punktów:
−
najprostszymi urządzeniami do wykreślania linii i punktów są rysiki
−
znaczniki (przy trasowaniu przestrzennym)
Narzędzia do punktowania:
−
punktaki
Sposoby trasowania:
−
trasowanie płaskie polega na wykonywaniu tych samych czynności, jak przy
wykonywaniu rysunków na papierze z tą różnicą, że traser wykonuje rysunki na
ściankach blach, konstrukcji stalowych, odlewów itp. Przy trasowaniu traser rozwiązuje
następujące typowe zadania (wykreślanie osi, rys równoległych i prostopadłych, podział
długości odcinka na dowolna liczbę części, wyznaczanie środków i wykreślanie okręgów
kół, wykreślanie linii krzywych)
−
trasowanie przestrzenne wykonuje się w odniesieniu do baz technologicznych wg których
element maszynowy ustawia się na obrabiarkach. W ustalonym położeniu ustala się ryski
określające granice warstw podlegających obróbce. Trasowanie przestrzenne stosuje się
we wszystkich fazach procesu technologicznego.
Zależnie od kształtu i wielkości przedmiotu, przyrządów i narzędzi treserskich stosuje się
najczęściej następujące metody trasowania przestrzennego (trasowanie na pryzmach, za
pomocą kątowników, za pomocą skrzynek traserskich, trasowanie bezpośrednie, trasowanie
złożone w jednym położeniu elementu na płycie bezpośrednio i za pomocą wzorników).
Dokładność trasowania zależy od następujących czynników:
−
od geometrycznej dokładności płaszczyzny odniesienia,
−
od dokładności narzędzi mierniczych,
−
od zmian temperatury odniesienia,
−
od sztywności rysików,
−
od błędu odczytywania wymiarów.
Pokaz, przydzielenie i omówienie pracy i ćwiczeń
Kryteria przydziału punktów.
BHP.
Instruktaż bieżący:
−
sprawdzenie organizacji stanowiska pracy, poprawienie błędów, udzielenie dodatkowych
wskazówek,
−
sprawdzenie przestrzegania przepisów BHP,
−
sprawdzenie wykonanych ćwiczeń i wstępna ich ocena.
Część III – instruktaż końcowy:
−
przyjęcie wykonanych prac ćwiczeniowych i sprawdzenie ich,
−
wydanie uczniom polecenia sprzątnięcia stanowisk pracy,
−
omówienie poszczególnych ćwiczeń i ich ocena z uzasadnieniem punktacji,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
11
Zakończenie zajęć:
Pytania sprawdzające zdobytą wiedzę przez uczniów:
1. Co to jest trasowanie?
2. Jakiego rodzaju rozróżniamy trasowanie?
3. Wymień narzędzia do trasowania?
4. Jak przygotowujemy powierzchnię do trasowania?
5. Na czym wykonujemy trasowanie?
6. Od czego zaczynamy trasowanie?
7. Co zaliczamy do narzędzi i przyrządów używanych do trasowania przestrzennego?
8. Jakie są metody trasowania przestrzennego?
9. Na czym polega trasowanie metodą obrotu przedmiotu obrabianego?
10. Na czym polega trasowanie metodą kątownika?
Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy ćwiczeń sprawiły im trudności.
Nauczyciel powinien podsumować całe zadanie, wskazać, jakie umiejętności były ćwiczone,
jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na analizowanie i wyjaśnianie
zachodzących zjawisk oraz prawidłowe zapisanie zależności.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
12
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadząca
…………………………………….………….
Modułowy program nauczania:
Monter nawierzchni kolejowej 712[05]
Moduł:
Budowa drogi kolejowej 712[05].Z1
Jednostka modułowa:
Wykonywanie prac ślusarskich i spawalniczych
712[05].Z1.01
Temat: Wiercenie i gwintowanie ręczne.
Cel ogólny: Umiejętność wykonywania otworów i nacinania gwintów.
Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:
−
dobrać parametry skrawania,
−
dobrać średnicę wiertła w zależności od nacinanego gwintu,
−
umocować przedmiot obrabiany,
−
naciąć gwint zewnętrzny,
−
naciąć gwint wewnętrzny w otworach przelotowych i nieprzelotowych,
−
umocować narzędzia w uchwytach.
W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
−
organizowanie i planowanie zajęć,
−
pracy w zespole,
−
oceny pracy zespołu,
−
wiązanie teorii z praktyką.
Metody nauczania–uczenia się:
−
praca indywidualna,
−
pokaz,
−
pogadanka,
−
analiza rysunku,
−
ćwiczenia.
Środki dydaktyczne
−
konspekt,
−
poradnik technika,
−
wiertła,
−
uchwyty wiertarskie i tuleje redukcyjne,
−
narzynki i oprawki,
−
gwintowniki i pokrętła,
−
rysunki wykonawcze.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
−
uczniowie pracują indywidualnie.
Czas trwania zajęć:
−
10 godzin.
Uczestnicy:
−
uczniowie kształcący się w zawodzie monter nawierzchni kolejowej.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
13
Przebieg zajęć:
Etapy lekcji
Czynności nauczyciela
Czynności ucznia
Czynności organizacyjno -
porządkowe
1. Sprawdza obecność
uczniów,
2. Sprawdza stan psycho-
fizyczny uczniów,
3. Sprawdza ubrania robocze.
Słuchają i odpowiadają na
pytania.
Instruktaż wstępny
1. Podaje temat i cele lekcji
2. Sprawdza wiadomości
z poprzednich zajęć.
3. Omawia temat bieżący,
4. Objaśnia i prezentuje
wykonywanie czynności
związanych z tematem.
5. Wyjaśnia poszczególne
zagadnienia próbując
uzyskać informacje na ich
temat od uczniów:
−
na czym polega wiercenie,
−
rodzaje wierteł,
−
budowa wiertła krętego,
−
materiały z jakich
wykonuje się wiertła,
−
mocowanie wierteł,
−
mocowanie przedmiotów
obrabianych,
−
rodzaje wiertarek,
−
dobór parametrów
skrawania,
−
czym nacina się gwint
zewnętrzny,
−
rodzaje narzynek,
−
budowa gwintownika,
−
rodzaje gwintowników
w komplecie,
−
dobór wiertła do otworu
pod gwint
1. Zapisują w zeszycie
temat zajęć.
2. Udzielają odpowiedzi na
pytania.
3. Obserwują pokaz
zapamiętując
poszczególne czynności
i sposób ich wykonania.
4. Zadają pytania dotyczące
bieżącego tematu
Czynności przygotowawcze
do ćwiczeń.
1. Przydziela stanowiska oraz
prace szkoleniowe.
2. Wydaje narzędzia
przyrządy i materiały.
3. Zwraca uwagę na
zagrożenia występujące na
poszczególnych
stanowiskach przy danych
pracach.
4. Zarządza rozpoczęcie
pracy.
1. Sprawdzają
i przygotowują
stanowiska robocze.
2. Sprawdzają stan
techniczny narzędzi
i urządzeń.
3. Zapoznają się
z dokumentacją
technologiczną
wykonywanej pracy.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
14
Instruktaż bieżący
Dokonuje obchodu stanowisk
pracy, sprawdza i kryguje:
−
organizację stanowiska
pracy,
−
przestrzeganie
stanowiskowych
przepisów BHP,
−
ruchy, chwyty oraz
postawę uczniów podczas
pracy
−
wykonywane detale, ich
jakość oraz estetykę
Wykonują prace - ćwiczenia
Czynności zakończeniowe
1. Zarządza koniec pracy –
porządkowanie działu
2. Sprawdza stan stanowisk
roboczych oraz porządek
na dziale
1. Czyszczą i konserwują
narzędzia, przyrządy
i pomoce warsztatowe.
2. Sprzątają stanowiska
pracy
Zakończenie zajęć
1. Omawia całość zajęć oraz
realizację założonych
celów.
2. Omawia typowe błędy
wykonywane przez
uczniów podczas pracy,
ich przyczyny oraz
sposoby eliminacji.
3. Ocenia prace wykonane
przez uczniów wraz z
uzasadnieniem oceny.
4. Podaje temat następnych
zajęć.
1. Oddają prace
nauczycielowi.
2. Omawiają wykonane
prace
−
spostrzeżenia
−
problemy
−
trudności
3. Słuchają nauczyciela
omawiającego całość
zajęć.
4. Wyciągają wnioski
z własnych spostrzeżeń
i spostrzeżeń
przedstawionych przez
nauczyciela.
5. Wpisują uwagi do
zeszytu.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
15
5.
ĆWICZENIA
5.1. Trasowanie na płaszczyźnie i przestrzenne
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj trasowanie przedmiotu przedstawionego na rysunku otrzymanym od
nauczyciela.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów BHP. Rysunek wykonawczy
nauczyciel dobiera w zależności od wyposażenia pracowni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z rysunkiem wykonawczym elementu,
2) przygotować stanowisko pracy,
3) zgromadzić odpowiednie narzędzia traserskie,
4) sprawdzić wymiary materiału z którego będzie wykonany przedmiot,
5) oczyścić przedmiot,
6) pomalować przedmiot wodnym roztworem siarczanu miedzi,
7) wybrać bazę do trasowania zarysu przedmiotu,
8) natrasować zarys przedmiotu,
9) wyznaczyć środki otworów.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia.
Środki dydaktyczne:
−
narzędzia traserskie,
−
rysunek wykonawczy przedmiotu,
−
materiał z którego będzie wykonany przedmiot,
−
poradnik dla ucznia.
Ćwiczenie 2
Wykonaj trasowanie przedmiotu przedstawionego na rysunku otrzymanym od
nauczyciela.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenie z uwzględnieniem przepisów BHP. Rysunek wykonawczy
nauczyciel dobiera w zależności od wyposażenia pracowni.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
16
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z rysunkiem wykonawczym elementu,
2) przygotować stanowisko pracy,
3) zgromadzić odpowiednie narzędzia traserski,
4) sprawdzić wymiary materiału z którego będzie wykonany przedmiot,
5) oczyścić przedmiot,
6) pomalować przedmiot wodnym roztworem siarczanu miedzi,
7) wybrać bazę do trasowania zarysu przedmiotu,
8) natrasować zarys przedmiotu,
9) wyznaczyć środki otworów i położenia wycięć.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia.
Środki dydaktyczne:
−
narzędzia traserskie,
−
rysunek wykonawczy przedmiotu,
−
materiał z którego będzie wykonany przedmiot,
−
poradnik dla ucznia.
Ćwiczenie 3
Wykonaj trasowanie przestrzenne przedmiotu przedstawionego na rysunku otrzymanym
od nauczyciela.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenie z uwzględnieniem przepisów BHP. Rysunek wykonawczy
nauczyciel dobiera w zależności od wyposażenia pracowni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z rysunkiem wykonawczym elementu,
2) przygotować stanowisko pracy,
3) zgromadzić odpowiednie narzędzia traserskie,
4) sprawdzić wymiary materiału z którego będzie wykonywany przedmiot,
5) oczyścić przedmiot,
6) pomalować przedmiot wodnym roztworem siarczanu miedzi,
7) wyznaczyć główne osie przedmiotu,
8) wyznaczyć pozostałe osie i linie.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
17
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
narzędzia traserskie,
−
rysunek wykonawczy przedmiotu,
−
materiał z którego będzie wykonany przedmiot.
Ćwiczenie 4
Wykonaj trasowanie przestrzenne przedmiotu przedstawionego na rysunku otrzymanym
od nauczyciela.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenie z uwzględnieniem przepisów BHP. Rysunek wykonawczy
nauczyciel dobiera w zależności od wyposażenia pracowni.
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z rysunkiem,
2) przygotować stanowisko pracy,
3) zgromadzić odpowiednie narzędzia traserskie,
4) sprawdzić wymiary materiału z którego będzie wykonywany przedmiot,
5) oczyścić przedmiot,
6) pomalować przedmiot wodnym roztworem siarczanu miedzi,
7) wyznaczyć główne osie przedmiotu,
8) wyznaczyć pozostałe osie i linie.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia.
Środki dydaktyczne:
−
narzędzia traserskie,
−
rysunek wykonawczy przedmiotu,
−
materiał z którego będzie wykonany przedmiot,
−
wodny roztwór siarczanu miedzi,
−
poradnik dla ucznia.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
18
5.2. Cięcie piłką ręczną, nożycami dźwigniowymi, ręcznymi
i gilotynowymi
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Pręt ciągniony
∅
10 mm potnij piłką ręczną na kawałki o długości 150 mm.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów BHP. Rysunek wykonawczy
nauczyciel dobiera w zależności od wyposażenia pracowni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odmierzyć odcinki pręta,
2) zamocować pręt w imadle,
3) dobrać odpowiedni brzeszczot,
4) prawidłowo zamocować brzeszczot w oprawce.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia.
Środki dydaktyczne:
−
stół ślusarski z imadłem,
−
piłka ręczna,
−
przymiar kreskowy,
−
pręt
∅
10 mm,
−
poradnik dla ucznia.
Ćwiczenie 2
Z blachy grubości 0,5 mm wytnij nożycami ręcznymi koło o średnicy 150 mm.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów BHP. Rysunek wykonawczy
nauczyciel dobiera w zależności od wyposażenia pracowni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wykonać trasowanie okręgu na blasze,
2) dobrać odpowiednie nożyce ręczne.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
19
Środki dydaktyczne:
−
płyta traserska,
−
punktak,
−
cyrkiel,
−
nożyce,
−
blacha o grubości 0,5 mm,
−
poradnik dla ucznia.
Ćwiczenie 3
Płaskownik o wymiarach 50 x 3 mm potnij na kawałki o długości 100 mm.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenie z uwzględnieniem przepisów BHP. Rysunek wykonawczy
nauczyciel dobiera w zależności od wyposażenia pracowni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odmierzyć odcinki płaskownika,
2) dobrać ostrza o odpowiednim kącie
β
,
3) ustawić zderzak nożyc,
4) ustalić materiał przytrzymywaczem.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia.
Środki dydaktyczne:
−
nożyce dźwigniowe,
−
przymiar kreskowy,
−
płaskownik.
Ćwiczenie 4
Arkusz blachy o wymiarach 2000 x 1000 mm grubości 0,5 mm potnij nożycami
gilotynowymi na pasy o szerokości 200 mm i długości 1000 mm.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów BHP. Rysunek wykonawczy
nauczyciel dobiera w zależności od wyposażenia pracowni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ułożyć arkusz blachy na stole,
2) usunąć rdzę i zanieczyszczenia,
3) wykonać trasowanie linii cięcia.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
20
Środki dydaktyczne:
−
stół traserski,
−
rysik,
−
kątownik,
−
liniał,
−
nożyce gilotynowe.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
21
5.3. Gięcie i prostowanie metali
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj element z drutu stalowego Ø3mm wg rysunku otrzymanego od nauczyciela.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów BHP. Rysunek wykonawczy
nauczyciel dobiera w zależności od wyposażenia pracowni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ustalić odpowiedni wzór na obliczenie długości materiału wyjściowego,
2) obliczyć długość materiału wyjściowego,
3) uciąć materiał na żądana długość,
4) wygiąć materiał wg rysunku.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia.
Środki dydaktyczne:
−
szczypce,
−
piłka do cięcia,
−
stół ślusarski,
−
przymiar kreskowy,
−
drut stalowy,
−
rysunek wykonawczy,
−
poradnik dla ucznia.
Ćwiczenie2
Wykonaj element z pręta Ø 8 wg rysunku otrzymanego od nauczyciela.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów BHP. Rysunek wykonawczy
nauczyciel dobiera w zależności od wyposażenia pracowni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ustalić odpowiedni wzór na obliczenie długości materiału wyjściowego,
2) obliczyć długość materiału wyjściowego,
3) uciąć materiał na żądana długość,
4) zamocować materiał w imadle,
5) wygiąć materiał wg rysunku.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
22
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenie.
Środki dydaktyczne:
−
piłka do cięcia metali,
−
przymiar kreskowy,
−
wkładki szczękowe,
−
pręt stalowy,
−
poradnik dla ucznia,
−
rysunek wykonawczy.
Ćwiczenie 3
Wykonaj skobel prostokątny wg rysunku otrzymanego od nauczyciela.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów BHP. Rysunek wykonawczy
nauczyciel dobiera w zależności od wyposażenia pracowni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ustalić odpowiedni wzór na obliczenie długości materiału wyjściowego,
2) obliczyć długość materiału wyjściowego,
3) uciąć materiał na żądana długość,
4) zaznaczyć linie gięcia,
5) zamocować materiał w imadle,
6) wygiąć materiał wg rysunku.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenie.
Środki dydaktyczne:
−
stół ślusarski,
−
liniał,
−
rysik,
−
młotek,
−
klocek,
−
poradnik dla ucznia,
−
suwmiarka,
−
rysunek wykonawczy.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
23
5.4. Wiercenie i gwintowanie ręczne
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Oblicz prędkość obrotową wrzeciona wiertarki przy wykonywaniu otworu Ø 15 mm
w elemencie wykonanym ze stali.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na odpowiednie jednostki podstawiane
do wzoru.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać prędkość skrawania stali w poradniku technicznym,
2) zapisać prędkość skrawania na papierze,
3) odnaleźć wzór na prędkość obrotową wrzeciona wiertarki,
4) wykonać obliczenia.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia.
Środki dydaktyczne:
−
papier formatu A4,
−
długopis,
−
poradnik dla ucznia,
−
poradnik techniczny.
Ćwiczenie 2
W elemencie przedstawionym na rysunku otrzymanym od nauczyciela wykonaj otwory.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów BHP. Rysunek wykonawczy
nauczyciel dobiera w zależności od wyposażenia pracowni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) natrasować i napunktować środki otworów,
2) odczytać średnice otworów z rysunku wykonawczego,
3) dobrać odpowiednie wiertła,
4) dobrać prędkość obrotową wiertarki w zależności od średnicy wiertła,
5) zamocować przedmiot w imadle maszynowym na stole wiertarki.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
24
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia.
Środki dydaktyczne:
−
kątownik,
−
suwmiarka,
−
rysik,
−
punktak,
−
młotek,
−
wiertarka stołowa,
−
imadło maszynowe,
−
wiertło,
−
pogłębiacz walcowy,
−
poradnik dla ucznia,
−
rysunek wykonawczy.
Ćwiczenie 3
W elemencie przedstawionym na rysunku otrzymanym od nauczyciela wykonaj gwint
zewnętrzny.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów BHP. Rysunek wykonawczy
nauczyciel dobiera w zależności od wyposażenia pracowni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z rysunkiem,
2) zamocować element w imadle,
3) wykonać fazki na końcach pręta,
4) wykonać gwint zewnętrzny wg rysunku.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia.
Środki dydaktyczne:
−
pilnik,
−
narzynka,
−
oprawa z pokrętką,
−
stół ślusarski,
−
poradnik dla ucznia,
−
rysunek wykonawczy.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
25
Ćwiczenie 4
W elemencie przedstawionym na rysunku otrzymanym od nauczyciela wykonaj otwory
przelotowe oraz otwory gwintowane.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów BHP. Rysunek wykonawczy
nauczyciel dobiera w zależności od wyposażenia pracowni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z rysunkiem,
2) natrasować i napunktować środki otworów,
3) zamocować element w pryźmie,
4) dobrać wiertła,
5) dobrać prędkość obrotową wrzeciona wiertarki zależnie od średnicy wiertła,
6) wykonać otwory,
7) wykonać gwint wewnętrzny.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
wiertarka stołowa,
−
pryzma,
−
wiertła,
−
punktak,
−
rysik,
−
komplet gwintowników,
−
podkładki,
−
zaciski,
−
rysunek wykonawczy.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
26
5.5. Lutowanie, spawanie i zgrzewanie metali
5.5.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Połącz dwa przewody elektryczne za pomocą lutowania.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów BHP. Rysunek wykonawczy
nauczyciel dobiera w zależności od wyposażenia pracowni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zdjąć warstwę izolacyjną z końcówek przewodów,
2) dobrać lutownicę o odpowiedniej mocy,
3) pobielić końcówki przewodów,
4) lutować.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia.
Środki dydaktyczne:
−
stolik,
−
lutownica,
−
spoiwo,
−
poradnik ucznia,
−
ściągacz do usuwania izolacji.
Ćwiczenie 2
Połącz dwie blachy ocynkowane o grubości 0,5 mm za pomocą lutowania.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów BHP. Rysunek wykonawczy
nauczyciel dobiera w zależności od wyposażenia pracowni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) oczyścić końcówki blach mechanicznie i chemicznie,
2) dobrać lutownicę o odpowiedniej mocy,
3) ustawić łączone elementy,
4) ostrze nagrzanej lutownicy szybko potrzeć o salmiak i przyłożyć do lutu,
5) ostrze lutownicy przyłożyć do miejsca lutowanego i pociągnąć ostrzem wzdłuż szwu.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
27
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia.
Środki dydaktyczne:
−
stolik,
−
lutownica,
−
spoiwo,
−
poradnik ucznia,
−
pędzel,
−
roztwór kwasu solnego,
−
salmiak,
−
szczotka druciana.
Ćwiczenie 3
Wykonaj złącze spawane spoiną czołową blach o grubości 5 mm metodą spawania
elektrycznego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów BHP. Rysunek wykonawczy
nauczyciel dobiera w zależności od wyposażenia pracowni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przygotować odpowiednio krawędzie łączonych blach,
2) oczyścić je i ustawić w odpowiedniej odległości na stole spawalniczym,
3) dobrać średnicę elektrody,
4) dobrać natężenie prądu,
5) podłączyć stół spawalniczy do masy,
6) zamocować elektrodę w uchwycie,
7) ustawić pod odpowiednim kątem elektrodę podczas spawania,
8) zajarzyć łuk elektryczny i kłaść spoinę.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia.
Środki dydaktyczne:
−
stół spawalniczy,
−
ubrania ochronne,
−
tarcza ochronna,
−
elektrody,
−
spawarka,
−
poradnik dla ucznia,
−
szczotka druciana,
−
pilnik,
−
2 kawałki blachy grubości 5 mm.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
28
Ćwiczenie 4
Wykonaj złącze spawane spoiną czołową blach o grubości 5 mm metodą spawania
gazowego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów BHP. Rysunek wykonawczy
nauczyciel dobiera w zależności od wyposażenia pracowni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przygotować odpowiednio krawędzie łączonych blach,
2) oczyścić je i ustawić w odpowiedniej odległości,
3) dobrać odpowiedni palnik,
4) poprawnie wyregulować płomień acetylenowo-tlenowy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia.
Środki dydaktyczne:
−
stół spawalniczy,
−
ubrania ochronne,
−
tarcza ochronna,
−
butla tlenowa i acetylenowa,
−
reduktory,
−
palnik,
−
poradnik dla ucznia,
−
szczotka druciana,
−
pilnik,
−
2 kawałki blachy grubości 5 mm,
−
przewody spawalnicze.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
29
6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie prac
ślusarskich i spawalniczych”
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
−
zadania 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8, 9,10, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, są poziomu podstawowego,
−
zadania 11, 12 są poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:
−
dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,
−
dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,
−
dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 1z poziomu ponadpodstawowego,
−
bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w tym 1 z poziomu ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. a, 3. a, 4. a, 5. b, 6. b, 7. b, 8. b, 9. a, 10. c, 11. b,
12. b, 13. b, 14. c, 15. b, 16. b, 17. b, 18. c, 19. c, 20. a.
Plan testu
Nr
zad.
Cel
operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)
Kategoria
celu
Poziom
wymagań
Poprawna
odpowiedź
1
Określić przeznaczenie narzędzi traserskich
B
P
c
2
Rozpoznać trasowanie metodą obrotu przedmiotu
A
P
a
3
Rozpoznać rodzaje trasowania
A
P
a
4
Określić przygotowanie powierzchni do trasowania
B
P
a
5
Rozpoznać narzędzia traserskie
A
P
b
6
Określić sposób montowania brzeszczotu piłki
w oprawce
B
P
b
7
Określić wywierany nacisk na piłkę podczas cięcia
B
P
b
8
Zorganizować stanowisko pracy
C
P
b
9
Określić technikę cięcia piłką ręczną
B
P
a
10 Dobrać narzędzie do obróbki ręcznej
C
P
c
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
30
11 Określić parametry nożyc dźwigniowych
C
PP
b
12 Określić wartość kata
β
nożyc dźwigniowych
C
PP
b
13 Objaśnić proces gięcia blach
B
P
b
14
Rozpoznać
funkcje
poszczególnych
części
składowych wiertła
A
P
c
15
Określić parametry wiertła zależne od rodzaju
obrabianego materiału
B
P
b
16 Określić poszczególne części składowe wiertła
B
P
b
17
Określić wartość temperatury topnienia lutu przy
lutowaniu miękkim
B
P
b
18
Określić wartość topnienia lutu przy lutowaniu
twardym
B
P
c
19 Dobrać materiały do lutowania
C
P
c
20 Wyjaśnić pojęcie spawania
B
P
a
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
31
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustalić z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Omówić z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznać uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami
punktowania.
4. Przygotować odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnić samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytać uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytać, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnić.
8. Nie przekraczać czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnieć uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.
6. Zadania wymagają prostych obliczeń, które należy wykonać przed wskazaniem
poprawnego wyniku.
7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, wtedy należy odłożyć jego
rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie wolny czas.
9. Na rozwiązanie testu masz 60 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
−
instrukcja,
−
zestaw zadań testowych,
−
karta odpowiedzi.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
32
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH
1. Wykreślanie okręgów i łuków kół wykonuje się za pomocą
a) rysika.
b) środownika.
c) ostrego cyrkla.
d) znacznika słupkowego.
2. Trasowanie metodą obrotu przedmiotu obrabianego polega na
a) obracaniu trasowanego przedmiotu i wykonywaniu kreski rysikiem.
b) wykonywaniu rys pionowych za pomocą kątownika.
c) trasowaniu za pomocą skrzynek traserskich.
d) trasowaniu za pomocą liniału traserskiego z podstawą.
3. Rozróżnia się trasowanie
a) na płaszczyźnie i przestrzenne.
b) zwykłe i kształtowe.
c) normalne i uniwersalne.
d) kształtowe i uniwersalne.
4. Malowanie materiału przed trasowaniem ma na celu
a) zwiększenie widoczności trasowanych linii.
b) nadanie przedmiotowi estetycznego wyglądu.
c) zabezpieczenie przed korozją.
d) zabezpieczenie płyty traserskiej przed uszkodzeniem.
5. Punktak traserski jest stosowany do
a) wykreślania linii.
b) punktowania wyznaczonych linii.
c) wyznaczania linii poziomych.
d) trasowania wg wzorników.
6. Podczas mocowania brzeszczotu piłki w oprawce trzeba zwracać uwagę, żeby ząbki piłki
miały kierunek nachylenia
a) ku tylnemu uchwytowi piłki.
b) ku przedniemu uchwytowi piłki.
c) ku tylnemu bądź przedniemu uchwytowi piłki.
d) przeciwny do ułożenia materiału ciętego.
7. Podczas przecinania metali nacisk na piłkę wywiera się
a) podczas powrotnego ruchu jałowego.
b) podczas ruchu roboczego czyli w kierunku imadła.
c) stale tj. podczas ruch roboczego i jałowego.
d) do czasu zagłębienia ząbków piłki w materiał.
8. Przedmioty płaskie przecina się za pomocą piłki wzdłuż
a) węższej krawędzi.
b) szerszej krawędzi.
c) włókien powstałych podczas walcowania materiału.
d) szerszej lub węższej krawędzi.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
33
9. Przecinanie materiału rozpoczyna się
a) lekko pochyloną od siebie piłką.
b) lekka pochyloną do siebie piłką.
c) bez pochylenia piłki.
d) prostopadle ustawioną piłką do powierzchni materiału.
10. Nożycami ręcznymi można ciąć blachy stalowe do grubości
a) 4 mm.
b) 0,5 mm.
c) 1 mm.
d) 3 mm.
11. Powierzchnie nożyc dźwigniowych są nachylone względem płaszczyzny pionowej pod
kątem
a) 1–2
°
.
b) 2–3
°
.
c) 4–6
°
.
d) 3–4
°
.
12. Wartość kata ostrza
β
nożyc dźwigniowych do cięcia materiałów średniej twardości
wynosi
a) 35
°
.
b) 75
°
.
c) 60
°
.
d) 85
°
.
13. Przy gięciu blachy pod katem ostrym i przy małym promieniu gięcia należy zwrócić
uwagę na
a) zamocowanie blachy w imadle.
b) układ włókien w blasze.
c) grubość blachy.
d) stan powierzchni.
14. Łysinki wzdłuż rowków wiertła służą do
a) skrawania.
b) usuwania wiórów.
c) prowadzenia wiertła w otworze.
d) łamania wiórów.
15. Kąt wierzchołkowy wiertła do wiercenia stopów aluminium wynosi
a) 85–90
°
.
b) 130–140
°
.
c) 110–120
°
.
d) 50–75
°
.
16. Część robocza wiertła ma kształt
a) walcowy.
b) stożkowy.
c) owalny.
d) okrągły.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
34
17. Do lutowania miękkiego stosuje się luty których temperatura topnienia nie przekracza
a) 600
°
C.
b) 500
°
C.
c) 800
°
C.
d) 200
°
C.
18. Do lutowania twardego stosuje się luty, których temperatura topnienia przekracza
a) 200
°
C.
b) 800
°
C.
c) 500
°
C.
d) 300
°
C.
19. Przed lutowaniem ostrze lutownicy pociera się o
a) pumeks.
b) boraks.
c) salmiak.
d) papier ścierny.
20. Spawanie polega na
a) zlewaniu się roztopionych partii materiału.
b) wiązaniu łączonych powierzchni spoiwem.
c) łączeniu elementami wiążącymi.
d) termicznym uplastycznieniu metali.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
35
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko...............................................................................
Wykonywanie prac ślusarskich i spawalniczych
Zakreśl poprawną odpowiedź.
Nr
zadania
Odpowiedź
Punkty
1
a
b
c
d
2
a
b
c
d
3
a
b
c
d
4
a
b
c
d
5
a
b
c
d
6
a
b
c
d
7
a
b
c
d
8
a
b
c
d
9
a
b
c
d
10
a
b
c
d
11
a
b
c
d
12
a
b
c
d
13
a
b
c
d
14
a
b
c
d
15
a
b
c
d
16
a
b
c
d
17
a
b
c
d
18
a
b
c
d
19
a
b
c
d
20
a
b
c
d
Razem:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
36
Test II
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie prac
ślusarskich i spawalniczych”
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
−
zadania 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8,9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 18, 19, 20 są z poziomu
podstawowego,
−
zadania 6, 17 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:
−
dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,
−
dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,
−
dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 1z poziomu ponadpodstawowego,
−
bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w tym 1 z poziomu ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. c, 3. b, 4. c, 5. b, 6. b, 7. c 8. c, 9. c, 10 a,11. a,
12. c,13. b, 14. a, 15. a, 16. b, 17. b, 18. a, 19. b, 20. c.
Plan testu
Nr
zad.
Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)
Kategoria
celu
Poziom
wymagań
Poprawna
odpowiedź
1
Określić przeznaczenie gazów przy spawaniu
gazowym
B
P
d
2
Określić postać metalu podczas zgrzewania
B
P
c
3
Wyjaśnić pojęcie operacji pogłębiania
B
P
b
4
Dobrać narzędzia do wiercenia otworów
C
P
c
5
Rozpoznać narzędzia do gwintowania
wewnętrznego
A
P
b
6
Określić zależność kąta miedzy ostrzami wiertła od
rodzaju obrabianego materiału
C
PP
b
7
Dobrać parametry spawania elektrycznego
C
P
c
8
Rozpoznać rodzaje płomieni
acetylenowo-tlenowych
A
P
c
9
Wyjaśnić proces spawania termitowego
B
P
c
10 Wyjaśnić proces łączenia szyn metodą zgrzewania
B
P
a
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
37
11 Określić przeznaczenie przyrządów traserskich
B
P
a
12 Rozpoznać gwintowniki
A
P
c
13 Wyjaśnić mocowanie przedmiotu podczas ciecia
B
P
b
14 Dobrać odpowiednie oświetlenie stanowiska pracy
C
P
a
15 Określić oznaczenie butli tlenowych
B
P
a
16
Określić długość węży doprowadzających gaz do
palnika
B
P
b
17
Określić największą temperaturę płomienia
acetylenowo - tlenowego
C
PP
b
18 Wyjaśnić technikę nacinania gwintu wewnętrznego
C
P
a
19
Określić temperaturę topnienia lutu podczas
lutowania twardego
B
P
b
20
Wyjaśnić obróbkę wykańczającą spawu
termitowego szyny
B
P
c
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
38
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustalić z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Omówić z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznać uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami
punktowania.
4. Przygotować odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnić samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytać uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytać, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnić.
8. Nie przekraczać czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnieć uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.
6. Zadania wymagają prostych obliczeń, które należy wykonać przed wskazaniem
poprawnego wyniku.
7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, wtedy należy odłożyć jego
rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie wolny czas.
9. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
−
instrukcja,
−
zestaw zadań testowych,
−
karta odpowiedzi.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
39
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH
1. Podczas spawania gazowego gazy służą do
a) przewodzenia prądu.
b) b)zwiększenia topliwości metalu.
c) ochrony spoiny przed utlenianiem.
d) wytwarzania ciepła.
2. Podczas zgrzewania łączone metale mają postać
a) ciał stałych.
b) cieczy.
c) uplastycznionej masy.
d) proszku.
3. Pogłębianie to operacja
a) ponownego wiercenia zbyt płytkich otworów.
b) wykonywania otworów o złożonym przekroju.
c) obróbki otworów rozwiertakiem.
d) wiercenia wiertłami o coraz większych średnicach.
4. Okrągłe otwory wykonuje się
a) rozwiertakami.
b) frezami czołowymi.
c) wiertłami.
d) frezami tarczowymi.
5. Komplet gwintowników do ręcznego wykonywania gwintów wewnętrznych składa się z
a) 5 szt.
b) 3 szt.
c) 2 szt.
d) 4 szt.
6. Kąt miedzy ostrzami wiertła zależy od
a)
prędkości obrotowej wiertarki.
b)
rodzaju obrabianego materiału.
c)
twardości wiertła.
d)
potrzebnej dokładności otworu.
7. Dla elektrod o średnicy do 3,25 mm przyjmuje się natężenie prądu około
a)
40 A na 1 mm elektrody.
b)
50 A na 1 mm elektrody.
c)
30 A na 1 mm elektrody.
d)
20 A na 1 mm elektrody.
8. Spawanie gazowe powinno się odbywać płomieniem
a) utleniającym.
b) nawęglającym.
c) redukującym.
d) utleniającym i nawęglającym.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
40
9. Źródłem ciepła w spawaniu termitowym jest
a) płomień acetylenowo-tlenowy.
b) łuk elektryczny.
c) spalanie mieszaniny tlenku żelaza i aluminium.
d) spalanie wodoru.
10. Przekrój materiałów łączonych przy zgrzewaniu iskrowym jest
a) taki sam.
b) różny.
c) jest to obojętne.
d) wyłącznie okrągły.
11. Pryzma traserska jest wykorzystywana przy trasowaniu elementów o zarysie
a) okrągłym.
b) kwadratowym.
c) sześciokątnym.
d) owalnym.
12. Gwintownik oznaczony trzema kreskami to
a) zdzierak.
b) pośredni.
c) wykańczak.
d) dogładzak.
13. Podczas przecinania piłką ręczną linia ciecia w stosunku do szczęk imadła powinna być
usytuowana
a) w znacznej odległości.
b) blisko.
c) w obrysie szczęk.
d) poza obrysem szczęk.
14. W czasie cięcia nożycami ręcznymi światło powinno padać
a) z prawej strony.
b) z lewej strony.
c) od góry.
d) od dołu.
15. Butle tlenowe są pomalowane na kolor
a) niebieski.
b) biały.
c) żółty.
d) czerwony.
16. Węże doprowadzające gazy do palnika powinny mieć długość co najmniej
a) 10 m.
b) 5 m.
c) 7 m.
d) 3 m.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
41
17. Najwyższa temperatura w płomieniu acetylenowo-tlenowym występuje w
a) jądrze.
b) stożku.
c) kicie.
d) jadrze i kicie.
18. Przy nacinaniu gwintu wewnętrznego po wykonaniu pełnego obrotu gwintownikiem
w prawo należy
a) cofnąć gwintownik o pół obrotu w lewo.
b) zwiększyć siłę na pokrętkę.
c) zwiększyć nacisk poosiowy na gwintownik.
d) zwiększyć siłę na pokrętkę i nacisk poosiowy na gwintownik.
19. Podczas lutowania twardego temperatura topnienia lutu wynosi
a) poniżej 500
°
C.
b) od 500 do 600
°
C.
c) od 600 do 700
°
C.
d) powyżej 700
°
C.
20. Wykańczająca obróbka spawu termitowego szyny wykonywana jest przez
a) kucie ręczne.
b) napawanie elektrooporowe.
c) szlifowanie mechaniczne.
d) podgrzewanie gazowe.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
42
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko...............................................................................
Wykonywanie prac ślusarskich i spawalniczych
Zakreśl poprawną odpowiedź.
Nr
zadania
Odpowiedź
Punkty
1
a
b
c
d
2
a
b
c
d
3
a
b
c
d
4
a
b
c
d
5
a
b
c
d
6
a
b
c
d
7
a
b
c
d
8
a
b
c
d
9
a
b
c
d
10
a
b
c
d
11
a
b
c
d
12
a
b
c
d
13
a
b
c
d
14
a
b
c
d
15
a
b
c
d
16
a
b
c
d
17
a
b
c
d
18
a
b
c
d
19
a
b
c
d
20
a
b
c
d
Razem:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
43
7. LITERATURA
1. Górecki A.: Technologia ogólna. Podstawy technologii mechanicznych WSiP, Warszawa
1984
2. Hillar J., Jarmoszuk S.: Technologia spawalnictwa. WSiP, Warszawa 1968
3. Okoniewski S.: Technologia maszyn. WSiP, Warszawa 1996
4. Tokarz K. (praca zbiorowa): Techniczne podstawy zawodu. Cz. I. Vogel Publishing,
Wrocław 1997
Literatura metodyczna
1. Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele
kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994
2. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000