4.Arkusz kalkulacyjny Calc
4.1. Okno programu Calc
Arkusz kalkulacyjny
Calc
jest zawarty w bezpłatnym pakiecie
OpenOffice.org 2.4
. Można go uruchomić,
podobnie jak inne aplikacje tego środowiska, wybierając polecenie
Start/Wszystkie Programy/OpenOffice.org
2.4/OpenOffice.org Calc
.
Okno arkusza kalkulacyjnego (rysunek 4.1) można porównać do zeszytu z kartkami. Kolumny są nazywane
kolejnymi literami alfabetu A, B, C, D…, a po skończeniu alfabetu następują nazwy składające się z dwóch liter:
AA, AB…, AZ, itd. aż do ostatniej kolumny, oznaczonej jako IV. Wiersze są nazywane kolejnymi liczbami
naturalnymi:1, 2, 3, 4... aż do 65 536.
Rysunek 4.1.Okno programu Calc
4.2. Zaznaczanie komórek
Podstawowym elementem arkusza kalkulacyjnego jest komórka. Każda komórka arkusza ma swoje
niepowtarzalne oznaczenie. Przecięcie kolumny oznaczonej literowo z wierszem oznaczonym numerem
identyfikuje daną komórkę i określa jej adres (położenie w arkuszu). Podczas wpisywania, modyfikowania czy
usuwania danych aktywna jest tylko jedna komórka, otoczona czarną ramką.
Aby zaznaczy
ć
kilka komórek sąsiadujących z sobą (tzw. blok komórek), należy wcisnąć lewy przycisk myszy i
poprowadzić kursor przez wszystkie komórki, które mają zostać zaznaczone (rysunek 4.2).
Pasek tytułu
Przyciski: Minimalizuj, Maksymalizuj, Zamknij
Pasek formuły
Pole nazwy aktywnej komórki
Pasek narzędzi Standardowy
Pasek narzędzi Formatowanie
Komórka aktywna
Pasek statusu
Wiersze oznaczone liczbami
Kolumny oznaczone literami
Obszar roboczy arkusza
Rysunek 4.2. Zaznaczony blok komórek sąsiadujących
Można zaznaczać również komórki niesąsiadujące z sobą. W tym celu należy zaznaczy
ć
pierwszy zakres
komórek, wcisną
ć
klawisz
Ctrl
i przytrzymując go, zaznacza
ć
kolejne zakresy. Po podświetleniu wszystkich
zakresów można zwolni
ć
przycisk
Ctrl
(rysunek 4.3).
Rysunek 4.3. Zaznaczone zakresy komórek niesąsiadujących z sobą
4.3. Edycja danych arkusza
Do przemieszczania się po arkuszu służy klawiatura lub mysz. Jeśli posługujesz się myszą, wystarczy wskazać, a
następnie kliknąć lewym przyciskiem myszy komórkę, do której chcesz wprowadzić dane. Do poruszania się po
arkuszu kalkulacyjnym za pomocą klawiatury wykorzystujemy następujące klawisze:
— przejście do komórki z lewej strony,
— przejście do komórki z prawej strony,
— przejście do komórki poniżej,
— przejście do komórki powyżej,
Ctrl — skok do pierwszej kolumny,
Ctrl — skok do ostatniej kolumny,
Ctrl — skok do ostatniego wiersza,
Ctrl — skok do pierwszego wiersza.
Wprowadzanie i poprawianie danych odbywa się podobnie jak w arkuszu kalkulacyjnym
Excel
(podręcznik,
podrozdział 8.2).
Jeśli chcesz usunąć zawartość danej komórki lub komórek, wciśnij klawisz
Delete
. Gdy wyświetli się okno
Usuń
zawartość
, zaznacz właściwą opcję (rysunek 4.4).
Zwróć uwagę, w jaki
sposób jest oznaczona
ostatnia z zaznaczonego
bloku komórek
Rysunek 4.4. Usuwanie zawartości komórki
Do komórki arkusza kalkulacyjnego można wprowadzić tekst, liczbę, datę lub formułę. Teksty mogą służyć do
opisu danych, a formuły do wykonywania obliczeń. Aby utworzyć formułę, możesz użyć liczb, adresów
komórek, funkcji (więcej o funkcjach w podręczniku w podrozdziale 8.5), znaków działań arytmetycznych,
nawiasów okrągłych. Na pasku formuły są wyświetlane wpisane do komórki dane (rysunek 4.5).
Rysunek 4.5. Okno arkusza Calc. Wyrazy wyrównywane są do lewej strony, a liczby — do prawej
4.4. Formatowanie danych
Każdą aktywną komórkę, podobnie jak blok zaznaczonych komórek, można formatować. W tym celu należy
zaznaczyć komórkę, wcisnąć prawy przycisk myszy i z podręcznego menu wybrać
Formatuj komórki...
(rysunek
4.6).
Rysunek 4.6. Polecenie Formatuj komórki...
Po wywołaniu polecenia
Formatuj komórki
wyświetli się okno
Atrybuty komórek
(rysunek 4.7).
W polu nazwy
wyświetlany jest
adres aktywnej
komórki
Na pasku formuły
wyświetlana jest zawartość
aktywnej komórki
Zwróć uwagę, jakie inne polecenia są wyświetlone w podręcznym menu
(
Wstaw komórki, Usuń komórki, Usuń zawartość, Wstaw notatkę, Wytnij,
Kopiuj, Wklej, Wklej specjalnie…
).
Rysunek 4.7. Okno Atrybuty komórek
Kolejne zakładki umożliwiają wykonanie określonych czynności:
•
zakładka
Liczby
pozwala ustalić kategorię i format liczb (np. format walutowy, liczbowy,
procentowy),
•
zakładka
Czcionka
umożliwia określenie rodzaju, kroju i wielkości czcionki,
•
zakładka
Efekty czcionki
posiada opcje podkreślania, przekreślania i uwypuklenia czcionki oraz
nadawania jej koloru,
•
zakładka
Wyrównanie
umożliwia odpowiednie wyrównanie tekstu i ustawienie go w wybranym
położeniu (rysunek 4.8),
Rysunek 4.8. Zakładka Wyrównanie umożliwia między innymi wybór orientacji tekstu
•
zakładka
Krawędzie
umożliwia odpowiednie ułożenie linii, określenie ich stylu, koloru i cienia,
•
zakładka
Tło
pozwala określić kolor wypełnienia,
•
zakładka
Ochrona komórek
zapewnia ochronę komórek.
4.5. Adresowanie komórek
Aby dokonać obliczeń w arkuszu, należy w komórce wpisać formułę oznaczającą działanie matematyczne.
Przykładowo formuła: =A2–B2 pozwala obliczyć różnicę liczb z komórek A2 i B2. Poniżej została
zamieszczona pełna instrukcja wprowadzania formuły umożliwiającej odejmowanie dwóch liczb.
•
Wprowadź dane, jak na rysunku 4.9.
•
Ustaw kursor w komórce, w której ma pojawić się wynik działania.
•
Wpisz znak
=
.
•
Kliknij komórkę zawierającą dane dotyczące liczby
a
(na rysunku 4.9 to jest adres
A2
).
•
Wpisz z klawiatury znak
–
.
•
Kliknij komórkę zawierającą dane dotyczące liczby
b
(na rysunku 4.9 to jest adres
B2
).
•
Zatwierdź operację klawiszem
Enter
.
Rysunek 4.9. Tabela arkusza z formułą odejmowania dwóch liczb
Po zatwierdzeniu klawiszem
Enter
należy:
•
ustawić zaznaczenie na pierwszym wyniku,
•
naprowadzić kursor myszy na prawy dolny róg komórki, tak aby przybrał postać czarnego krzyżyka,
•
wcisnąć lewy przycisk myszy,
•
przeciągnąć w dół do ostatniego wiersza, w którym występują dane,
•
zwolnić przycisk myszy.
Rysunek 4.10. Kopiowanie formuły odejmowania dwóch liczb
Możesz sprawdzić na pasku formuły, czy skopiowane formuły są poprawne, zaznaczając komórkę z jednym z
wyników. Zwróć uwagę, że formuły zostały dopasowane do nowego położenia komórek. Ich postać jest
widoczna na pasku formuły (rysunek 4.11).
Rysunek 4.11. Wyświetlanie formuły dla czwartego wyniku
Wniosek jest następujący: podczas kopiowania formuł nie zmienia się położenie komórek występujących w
formule względem komórki zawierającej tę formułę. Taki rodzaj adresowania nazywamy adresowaniem
względnym
Adresowanie bezwzględne ma zastosowanie wtedy, gdy kolejne obliczenia mają być wykonywane na
konkretnej danej, umieszczonej w określonej komórce. Aby podczas tworzenia formuły odwołać się do
konkretnej komórki w celu dokonania obliczeń, trzeba zastosować adres bezwzględny. Do adresu komórki
dodaje się wówczas znak
$
(tzw. znak dolara), który otrzymamy, wciskając na klawiaturze
Shift+4
.
Prześledź poniższy przykład. Jaka będzie cena każdego z wymienionych w tabeli artykułów po podwyżce
wynoszącej 0,5 zł?
•
Wprowadź do tabeli dane, tak jak na rysunku 4.12.
•
Sformatuj komórki, aby wyświetlił się symbol
zł
(wciśnij prawy przycisk myszy, wybierz opcję
Formatuj komórki
i na zakładce
Liczby
wybierz format
zł
) (rysunek 4.12).
Rysunek 4.12. Nadawanie liczbom formatu zł
W związku z tym, że każdą cenę z tabeli (rysunek 4.12) należy powiększyć o kwotę 0,5 zł, w formule należy
zastosować adresowanie bezwzględne, tzn. dopisać znak $ przed nazwą kolumny i numerem wiersza, blokując
tym samym zmianę adresu tej komórki. Formuła wprowadzona do komórki C2, w której ma wyświetlić się
wynik, będzie miała postać
, gdzie adres bezwzględny będzie wyglądał tak: $B$8. Po
wprowadzeniu formuły należy ją zatwierdzić klawiszem Enter i skopiować (jak na rysunku 4.10).
Adresowanie mieszane to połączenie dwóch rodzajów adresowania: względnego i bezwzględnego. Po jego
zastosowaniu w czasie kopiowania formuły zmienia się w adresie komórki tylko nazwa kolumny lub tylko
numer wiersza. Adresowanie mieszane w aplikacji Calc przebiega tak samo, jak w programie Excel. Zagadnienia
związane z adresowaniem mieszanym zostały opisane w podręczniku, podrozdział 8.3.
4.6. Tworzenie wykresów
Po wprowadzeniu danych lub obliczeniu wyników można przystąpić do tworzenia wykresu. W tym celu należy
przeprowadzić procedurę opisaną poniżej.
•
Wciśnij znajdującą się na pasku
Standardowy
ikonę
.
Rysunek 4.13. Okno uruchomionego kreatora wykresów
•
W oknie
Kreator wykresów
wybierz typ wykresu i wciśnij przycisk
Dalej
.
•
Zaznacz myszą zakres danych w tabeli (np. trzy nazwiska i odpowiadające im średnie). Aby utworzyć
zakres danych z wielu obszarów komórek, niesąsiadujących z sobą:
– zminimalizuj okno kreatora poprzez wciśnięcie
,
– wprowadź pierwszy zakres, zaznaczając pierwsze nazwisko i odpowiednią średnią,
– wpisz średnik,
– wprowadź pozostałe zakresy (między zakresami zastosuj średniki) (rysunek 4.14).
Rysunek 4.14. Drugi etap tworzenia wykresu — określanie zakresu danych
•
Określ zakresy dla serii danych (rysunek 4.15).
Rysunek 4.15. Określanie serii danych i odpowiadających im zakresów
Drugi krok, to wciśnięcie
przycisku
Dodaj
Trzeci krok to minimalizacja opcji
Wybierz zakres danych
i zaznaczenie
w tabeli kolejnego zakresu
Pierwszy krok to minimalizacja opcji
Wybierz
zakres danych
i zaznaczenie w tabeli
pierwszego z zakresów
•
Określ nazwy wykresu oraz osi
X
i
Y
.
•
Wciśnij przycisk
Utwórz
, aby wyświetlić wykres (rysunek 4.16).
Rysunek 4.16. Wykres przed zmianą koloru dla poszczególnych serii danych
•
Aby zmienić kolor serii danych, kliknij kilka razy daną serię i z podręcznego menu wybierz
Właściwości obiektu
. Z zakładki
Obszar
wybierz określony kolor. W podobny sposób ustal kolor dla
pozostałych serii.
Wykres powinien wyglądać podobnie do przedstawionego na rysunku 4.17.
Rysunek 4.17. Efekt końcowy utworzonego wykresu
4.7. Wstawianie funkcji
Program Calc został wyposażony w różne funkcje: matematyczne, statystyczne, logiczne, tekstowe, daty i czasu,
finansowe i wiele innych. Do zapisu funkcji używa się nazwy funkcji i jej argumentów, na przykład liczby,
tekstu, adresu komórki. Do wstawiania funkcji służy polecenie
Wstaw/Funkcja…
lub ikona
Kreator funkcji
. Po jej kliknięciu ukaże się okno, takie jak na rysunku 4.18.
Rysunek 4.18. Okno Kreator funkcji
Często używane są funkcje pozwalające wyznaczać minimum i maksimum w zbiorze, na przykład wybrać
najmniejszą liczbę. Po wprowadzeniu liczb, dla których chcesz zastosować funkcje MIN i MAX, wykonaj
poniższą procedurę.
•
Ustaw kursor w komórce, w której ma się pojawić wynik.
•
Wybierz polecenie
Wstaw/Funkcja…
lub wciśnij przycisk
Kreator funkcji
.
•
Wybierz funkcję MIN z kategorii
Statystyka
(rysunek 4.19).
Rysunek 4.19. Wybór funkcji
•
Wciśnij przycisk
Dalej
.
•
Zaznacz właściwe argumenty (zakres komórek do wyłonienia minimum) i kliknij przycisk
OK
(rysunek
4.20).
Rysunek 4.20. Określenie zakresu liczb, spośród których wyłoniona zostanie najmniejsza liczba
•
W podobny sposób postępuj w celu wyłonienia największej spośród podanych liczb (funkcja MAX).
Ć
wiczenia
1.
Scharakteryzuj, czym różni się aplikacja
Calc
od arkusza kalkulacyjnego
Excel
.
2.
Jak należy dostosować zakresy danych dla poszczególnych serii danych?
3.
Sprawdź, czy istnieje możliwość eksportowania danych z arkusza
Calc
i na czym ona polega.
Test
1.
Wiersze arkusza kalkulacyjnego
Calc
nazwane są:
a.
kolejnymi literami alfabetu
b.
kolejnymi liczbami
c.
nie mają nazwy
2.
Blok komórek niesąsiadujących z sobą zaznacza się w programie
Calc
:
a.
z wciśniętym klawiszem
Shift
b.
z wciśniętym klawiszem
Ctrl
c.
z wciśniętym klawiszem
Alt
3.
Aby usunąć zawartość komórki arkusza, należy:
a.
wcisnąć klawisz
Delete
b.
wcisnąć klawisz
Delete
i w wyświetlonym oknie
Usuń zawartość
zaznaczyć właściwą opcję
c.
wcisnąć klawisz
Enter
i w wyświetlonym oknie
Usuń zawartość
zaznaczyć właściwą opcję
4.
Aby sformatować komórkę, należy:
a.
wcisnąć prawy przycisk myszy i z podręcznego menu wybrać
Formatuj komórki
, a
następnie
odpowiednią opcję
b.
wcisnąć prawy przycisk myszy i z podręcznego menu wybrać
Domyślnie
c.
wcisnąć klawisz
Enter
i w wyświetlonym oknie zaznaczyć właściwą opcję
5.
Adresowanie w arkuszu
Calc
nazywamy względnym, jeśli:
a.
podczas kopiowania formuł nie zmienia się względne położenie komórek występujących w
formule względem komórki zawierającej tę formułę
b.
podczas kopiowania formuł zmienia się względne położenie komórek
c.
stosujemy określoną funkcję
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
więcej podobnych podstron