Materiały w

 

Kwasam
karboksy

Nazwy sy
cząstecz
szereg h

W nazew
najczęśc

Wzór kw

HCOOH 
CH

3

COO

C

2

H

5

COO

C

3

H

7

COO

C

4

H

9

COO

C

15

H

31

CO

C

17

H

35

CO

C

17

H

33

CO



a

 S

a

 Ł
 S




Kwasy ka
lub aldeh

wewnątrzszkolne – w

mi karboksylo

ylową ‐COOH

ystematyczn

ce tą samą li
omologiczny

wnictwie kwa

ciej od nazwy

wasu 

H 

OH 
OH 
OH 

OOH 
OOH 
OOH 

 

Rozpuszczaln
atomów węg
Stan skupien
atomów węg
Łatwo krysta
Są mało lotn
Dyfrakcja pro
karboksylow
Niższe kwasy

arboksylowe
hydów:  

wszystkie prawa za

owymi nazyw
H. 

ne kwasów k

iczbę atomó

y. 

asów karbok

y miejsca ich 

ność jest uza
gla w cząstec

nia jest uzale

gla w cząstec

alizują 

ne 

omieni rentg

wego. 

y karboksylo

e otrzymuje s

I Liceu

astrzeżone |

wamy pocho

N

arboksylowy
w węgla dod

ksylowych pr

występowa

Nazwa sys

kwas meta
kwas etan
kwas prop
kwas buta
kwas prop
kwas heks
kwas okta
kwas cis‐9
kwas feny

W

ależniona od 

czce mieszają

eżniony od za

czce jest ciec

genowskich w

we mają ost

O

się w reakcji 

um Ogól

| autorzy: A

odne węglow

Nazewnictw

ych tworzy si

dając końców

rzyjmuje się n

nia.  

stematyczna

anowy 

nowy 

panowy 
anowy 
penowy 

sadekanowy

dekanowy 

9‐oktadeceno
ylokarboksylo

Właściwości

zawartości a

ą się z wodą

awartości ato
czą, powyżej

wskazuje na 

try, nieprzyje

Otrzymywani

utleniania o

lnokszt

im

leksandra Kopacz i

wodorów zaw

 

wo 

ię od nazwy 

wkę –owy. Kw

nazwy zwycz

a 

owy 
owy 

i: 

atomów w cz

bez ogranic

omów w czą

 9‐ciało stałe

zygzakowat

emny zapach

ie: 

odpowiednich

 

ałcące w

m. ks. Stanis

Agnieszka Ciąpała

wierające w c

węglowodor

wasy karbok

zajowe, wyw

Nazwa  zwy

kwas mrówk
kwas octow
kwas propio
kwas masłow
kwas waleri
kwas palmit
kwas steary
kwas oleino
kwas benzo

ząsteczce (kw
zeń); 

steczce (kwa

e – jeśli jest t

ą budowę ła

h 

h alkoholi pie

w Rzesz

sława Kona

a || S

cząsteczce gr

ru, który ma 

ksylowe twor

wodzące się 

yczajowa 

kowy 

wy 

onowy 

wy 

anowy 

tynowy 

ynowy 

owy 

ensowy 

wasy mające

asy mające 1

to kwas nasy

ańcucha kwa

erwszorzędo

owie

rskiego

trona 1 z 4

rupę 

w 

rzą 

e 1‐4 

1‐8 

ycony) 

su 

owych 

 

 

Materiały w

 





Wyższe k
Jest to tz

 E

a

 T

wewnątrzszkolne – w

Niższe kwasy

CH

3

C

Kwasy karbo

kwasy  tłuszc

zw. reakcja h

Estryfikacja 
alkoholem, p

Tworzenie a

wszystkie prawa za

y karboksylo

COOH  

 

oksylowe rea

CH

C

czowe, w rea

hydrolizy zas

– katalizator

powstaje wte

midu kwasow

I Liceu

astrzeżone |

R

we ulegają r

CH

3

COO

‐

 + H

agują z zasad

H

3

COOH + Na

2 HCOOH + C

CH

3

COOH + M

akcji z zasada

adowej.  

rem jest kwa
edy ester i w

wego 

um Ogól

| autorzy: A

Reaktywność

reakcji dysoc

H

+ 

 

ami, tlenkam

aOH 

CH

CuO ‐‐> (HCO

Mg ‐‐> (CH3C

 

ami, tworzą 

as siarkowy (

woda 

lnokszt

im

leksandra Kopacz i

ć: 

cjacji 

mi metali i m

H

3

COONa + H

OO)

2

Cu + H

2

O

COO)

2

Mg + H

sole nazywa

(VI), ogólnie j

ałcące w

m. ks. Stanis

Agnieszka Ciąpała

etalami two

H

2

O 

O 

H

2

 

ne mydłami,

jest to reakc

w Rzesz

sława Kona

a || S

 

orząc sole. 

, np. mydło s

 

cja kwasu z 

 

 

owie

rskiego

trona 2 z 4

sodowe. 

 

 

Materiały w

 





 

 Z





s

 S

 O

wewnątrzszkolne – w

Redukcja wo

Reakcja deka

Zawierają wi

Produkty ko

Kwasy i estry
siebie izome
Są to ciecze 
Estry wyższy
Odczyn roztw

wszystkie prawa za

odorem popr

arboksylacji 

iązanie estro

ndensacji kw

y o tej samej

erami; 

lub ciała stał

ych kwasów k

woru wodne

I Liceu

astrzeżone |

rzez aldehyd

(jeden ze spo

owe  

wasów (zarów

j ilości atomó

łe, mające do
karboksylow

ego – obojętn

um Ogól

| autorzy: A

 do alkoholu

osobów otrz

Estry

wno organicz

ów węgla i ty

ość przyjemn

wych i glicery

ny 

lnokszt

im

leksandra Kopacz i

u 

zymywania m

y 

 

znych jak i n

ym samym st

ny zapach; 

ny to tłuszcz

ałcące w

m. ks. Stanis

Agnieszka Ciąpała

metanu) 

ieorganiczny

topniu nasyc

e; 

w Rzesz

sława Kona

a || S

 

ych) i alkoho

 

cenia są wzg

owie

rskiego

trona 3 z 4

 

li 

 

lędem 

 

 

Materiały w

 





 

wewnątrzszkolne – w

Ulegają reak

Ulegają reak

wszystkie prawa za

kcji hydrolizy

kcji hydrolizy

I Liceu

astrzeżone |

(reakcja odw

zasadowej (

um Ogól

| autorzy: A

wrotna do re

(zmydlania): 

lnokszt

im

leksandra Kopacz i

eakcji estryfi

 

ałcące w

m. ks. Stanis

Agnieszka Ciąpała

kacji): 

w Rzesz

sława Kona

a || S

owie

rskiego

trona 4 z 4