JAKIE JEDNOSTKI
JAKIE JEDNOSTKI
CHOROBOWE
CHOROBOWE
WYINDUKOWA
WYINDUKOWA
Ł
Ł
A
A
ANTROPOGENEZA?
ANTROPOGENEZA?
Alkoholizm
jest uzale
żnieniem od
alkoholu, polega na niekontrolowanym
piciu napojów alkoholowych. Choroba
ma destrukcyjny wp
ływ nie tylko na
życie osoby uzależnionej, ale i jej
otoczenie. Schorzenie doprowadza do
rozbicia rodzin, rozlu
źnienia więzów
spo
łecznych, obniżenia jakości pracy,
wp
ływa na zwiększenie liczby
wypadków drogowych oraz w miejscu
pracy, jest tak
że powodem rozwoju
przest
ępczości.
ALKOHOLIZM
Szacuje si
ę, że w Polsce
4,5
miliona
ludzi nadu
żywa alkoholu,
700 000 – 900 000
jest uzale
żnionych.
70%
wypijanego alkoholu stanowi
wódka.
M
ężczyźni najwięcej
alkoholu pij
ą w wieku
20- 30
lat, kobiety
30- 40
.
Alkoholizm, wbrew
obiegowym opiniom, dotyka
ludzi z ró
żnych środowisk,
bez wzgl
ędu na płeć,
wykszta
łcenie, status
materialny.
PRZYCZYNY
Powody, dla których nast
ępuje rozwój choroby
alkoholowej s
ą różnorodne, najczęściej
wymienia si
ę tu:
- stres;
- poczucie osamotnienia;
- czynniki dziedziczne;
- czynniki
środowiskowe i kulturowe;
- czynniki osobowo
ściowe, np. skłonność
do depresji, niska samoocena,
nieumiej
ętność radzenia sobie w różnych
sytuacjach
życiowych.
Fazy choroby alkoholowej i objawy z nimi zwi
ązane
Wyró
żniamy cztery fazy choroby alkoholowej:
1). Faza wst
ępna (od kilku miesięcy do kilku lat)
Objawy:
•po wypiciu kieliszka pij
ący czuje się bezpieczniej,
alkohol przynosi odpr
ężenie, ułatwia kontakty, nikną
napi
ęcia i stresy;
•wszystkie problemy zaczyna rozwi
ązywać za pomocą
alkoholu;
•wzrasta tolerancja alkoholowa, aby uzyska
ć przyjemny
nastrój, pij
ący musi wypić więcej niż poprzednio.
Fazy choroby alkoholowej i objawy z nimi
zwi
ązane c.d.
2). Faza ostrzegawcza (od pó
ł roku do kilku lat)
Objawy:
•wyst
ępują luki pamięciowe, okresowe zaniki pamięci;
•u pijanego (wielekro
ć) nie obserwuje się typowych
objawów upicia si
ę, prowadzi normalną rozmowę,
czego na drugi dzie
ń nie pamięta;
•pije
łapczywie, poza "kolejką", zachłannie, jak człowiek
gasz
ący pragnienie, zaczyna pić ukradkiem;
•zaczyna si
ę w nim budzić poczucie winy;
•unika rozmów na ten temat.
Fazy choroby alkoholowej i objawy z nimi
zwi
ązane c.d.
3). Faza krytyczna
Objawy:
•traci kontrol
ę nad raz rozpoczętym piciem;
•je
żeli już zaczął pić, pije do głębokiego upojenia
alkoholowego;
•jest jeszcze w stanie podj
ąć decyzję: pić czy nie pić;
•pog
łębia się w nim poczucie winy, niezadowolenia z siebie,
które kompensuje agresywno
ścią wobec
innych;
•zaczyna pi
ć od rana (picie poranne).
Fazy choroby alkoholowej i objawy
z nimi zwi
ązane c.d.
4). Faza przewlek
ła
Objawy:
•pocz
ątkiem jej jest przejście do picia ciągłego;
•alkoholik stara si
ę podtrzymywać stan upojenia - stale
jest pijany;
•nast
ępuje wyraźne obniżenie tolerancji na alkohol, do
upicia si
ę wystarczy niewielka ilość alkoholu;
•pojawiaj
ą się zaburzenia psychiczne, od nieokreślonych
stanów l
ękowych, aż do psychoz alkoholowych włącznie.
Niemo
żliwe jest całkowite
wyleczenie si
ę z choroby
alkoholowej, mo
żna jednak być
alkoholikiem pozostaj
ącym
w trze
źwości. Chory powinien
poszuka
ć profesjonalnej
pomocy, oferuj
ą ją poradnie
przeciwalkoholowe, grupy
wsparcia, np
wspólnota
Anonimowych Alkoholików.
Kuracja odwykowa
obejmuje g
łównie:
odtrucie organizmu,
leczenie chorób
wywo
łanych przez
alkohol, rekonstrukcj
ę
osobowo
ści pacjenta,
nauk
ę nowych
umiej
ętności i zachowań,
psychoterapi
ę.
LECZENIE
Mapa pokazuj
ąca roczne spożycie alkoholu w litrach na
osob
ę w poszczególnych państwach
██
pow. 10 litrów
██
1 - 1.9 litra
██
5 - 9.9 litrów
██
pon. 1 litra
██
2 - 4.9 litrów
Prawo
Uznaj
ąc życie obywateli
w trze
źwości za
niezb
ędny warunek
moralnego
i materialnego dobra
Narodu Sejm PRL przyj
ął
dnia
26 pa
ździernika 1982
ustaw
ę o wychowaniu
w trze
źwości
i przeciwdzia
łaniu
alkoholizmowi
Dopuszczalna zawarto
ść alkoholu we krwi
kierowcy (kraje Europy)
Kraj
Promile
Czechy
0,0‰
Albania
0,0‰
Rosja
0,0‰
Finlandia
0,5‰
Niemcy
0,5‰
Austria
0,5‰
Wielka Brytania 0,8‰ !!!
Szwecja
0,2‰
Polska
0,0‰
5 kwietnia
obchodzimy
Ogólnopolski
Dzie
ń
Trze
źwości.
Nikotynizm
-
uzale
żnienie od nikotyny,
stan na
łogowego palenia
(inhalowania dymem
tytoniowym), za
żywania,
żucia wyrobów tytoniowych.
Nikotynizm
prowadzi do zatrucia
nikotynowego, którego objawami s
ą
:
n
nudno
ści,
n
ślinotok,
n
wymioty,
n
dr
żenie kończyn,
n
blado
ść skóry,
n
poty,
n
biegunka,
n
kolka jelitowa,
n
drgawki lub kurcze
mi
ęśniowe,
n
zaburzenia wzroku,
n
pocz
ątkowo
zwolnienie potem
przyspieszenie t
ętna,
n
zaburzenia
świadomości,
n
utrata przytomno
ści,
n
zapa
ść.
Śmierć
przy zatruciu
nast
ępuje wskutek
pora
żenia oddechu
(depresja oddechowa).
Dawka
śmiertelna
-
od
50 mg
, co odpowiada
2-3 papierosom przyj
ętym
doustnie.
Wst
ępnym warunkiem
leczenia jest radykalne
rzucenie palenia.
Od
1985
spotykaj
ą się grupy
samopomocowe Anonimowych
Nikotynistów (Nicotine
Anonymous), które pracuj
ą
w oparciu o zapo
życzony od
Anonimowych Alkoholików
Program 12 kroków
.
31 maja
jest dniem
bez papierosa.
AIDS / HIV
AIDS
(Acquired Immune Deficiency
Syndrome) jest zespo
łem nabytego
niedoboru odporno
ści, stanowi końcową
faz
ę zakażenia
wirusem HIV
. Uk
ład
immunologiczny chorego staje si
ę
dysfunkcjonalny, pacjent zapada na ró
żne
choroby, m. in. na nowotwory,
grzybice, zapalenie p
łuc,
schorzenia te cz
ęsto
doprowadzaj
ą
do
śmierci.
AIDS
stanowi problem
globalny, wzrost zachorowa
ń
odnotowuje si
ę na każdym
kontynencie. Na ca
łym świecie
38 milionów
ludzi jest
zara
żonych HIV, codziennie
zara
ża się około
16 tysi
ęcy
osób.
W Polsce od 1985 roku do pocz
ątku 2007 roku
zanotowano oko
ło
11 tysi
ęcy
przypadków
zaka
żenia wirusem HIV. Co roku wykrywa się
ok.
600- 660
nowych przypadków.
... zgonów w wyniku AIDS w 2007r.
W
śród dróg zakażenia najczęściej wymienia się:
stosunek
seksualny
,
stosowanie niesterylnych igie
ł
i
strzykawek
,
przetaczanie zaka
żonej krwi
, b
ądź
produktów
krwiopochodnych
,
zabiegi akupunktury
,
skaleczenia
i z
adrapania
w kontaktach z chorym.
Drogi zaka
żenia
Ryzyko zaka
żenia HIV zależne jest od
drogi zaka
żenia. Można zarazić się
poprzez
krew
i
produkty
krwiopochodne
,
sperm
ę
,
p
łyn
przedejakulacyjny
. Istnieje te
ż dość
wysokie prawdopodobie
ństwo
zara
żenia przez
matk
ę dziecka
karmionego piersi
ą.
...Kolejno
...Kolejno
ś
ś
ci za AIDS odpowiadaj
ci za AIDS odpowiadaj
ą
ą
:
:
Przebieg
Wirus
HIV
, po dostaniu si
ę do
organizmu,
łączy się z komórkami
wyposa
żonymi w receptor
CD4
. S
ą
to najcz
ęściej
limfocyty
. Przy udziale
koreceptorów dochodzi do
wnikni
ęcia wirusa i rozpoczyna się
jego namna
żanie. W konsekwencji
zmniejsza si
ę liczba limfocytów w
organi
źmie, układ odpornościowy
staje si
ę dysfunkcjonalny. Wirus
ulega licznym modyfikacjom,
szybko uodparnia si
ę na leki.
Rozwój AIDS obejmuje
nast
ępujące fazy:
•
Wnikni
ęcie wirusa do krwioobiegu;
•
Okres inkubacji
trwaj
ący 4 do 6 tygodni;
•
Okres ostrych objawów zaka
żenia
odnotowywany u 40- 80% pacjentów, pojawiaj
ą
si
ę, po czym samoistnie znikają objawy podobne
do grypy, mo
że wystąpić wysypka, zmiany w
śluzówce jamy ustnej;
•
Faza utajenia
trwaj
ąca od kilku miesięcy do
kilku lat;
•
Etap objawów klinicznych
, w
śród których znajdują
si
ę: powiększeniu węzłów chłonnych, permanentne
os
łabienie, nocne poty; występują choroby dotykające
równie
ż ludzi niezakażonych, ale trudniej i dłużej
przebiegaj
ą
Rozwój AIDS obejmuje nast
ępujące fazy c.d.
•
Pe
łnoobjawowa choroba
,
nast
ępują zakażenia, które dla
organizmu z uszkodzonym przez
AIDS uk
ładem immunologicznym
maj
ą bardzo ciężki przebieg
i zagra
żają życiu; pojawiają się
nawracaj
ące zapalenia płuc, ciężkie
zapalenie opon mózgowo-
rdzeniowych i mózgu, nowotwory,
demencja;
Leczenie
Nie istnieje medykament pozwalaj
ący
na wyleczenie
AIDS
, dotychczas opracowano jedynie
preparaty utrudniaj
ące namnażanie się wirusa HIV
i wnikni
ęcie do komórek.
Najcz
ęściej stosowaną obecnie
terapi
ą jest podawanie choremu
leków powstrzymuj
ących różne
etapy rozwoju wirusa. Przy tego
rodzaju post
ępowaniu jednak
maj
ą miejsce liczne efekty
uboczne:
wymioty
,
biegunka
,
anemia
,
zapalenie w
ątroby
.
Ze wzgl
ędu na zasięg i koszty
spo
łeczne związane z
HIV/AIDS
stosuje si
ę dlań określenie
pandemii. Z inicjatywy
Światowej Organizacji Zdrowia
1- go grudnia
obchodzony jest
Światowy Dzień Walki
z
AIDS
.
Wirus HIV p
ączkujący z hodowanego limfocytu. Obraz
z
elektronowego mikroskopu skaningowego
Anemia
(niedokrwisto
ść)
Niedokrwisto
ść
, potocznie nazywana anemi
ą
(
łac. anaemia) – zespół objawów chorobowych,
który polega na stwierdzeniu ni
ższych od normy
warto
ści
hemoglobiny, erytrocytów
i ich
nast
ępstw.
Niedokrwisto
ść rzekoma
- wzgl
ędne obniżenie Hb
i hematokrytu poprzez zwi
ększenie objętości
osocza w przypadku przewodnienia
i u ci
ężarnych.
Podzia
ł niedokrwistości
Niedokrwisto
ści
dzielimy na trzy grupy:
1. Niedokrwisto
ści spowodowane utratą
krwi
2. Niedokrwisto
ści będące wynikiem upośledzonego
wytwarzania
erytrocytów
:
- niedoborowe
- hipoplastyczne
- aplastyczne
- dysplastyczne
3. Niedokrwisto
ści związane ze skróconym
czasem
życia
erytrocytów
- zespó
ł hemolityczny wrodzony
- zespó
ł hemolityczny nabyty
- zespó
ł hemolityczny mieszany
W
śród
przyczyn
ró
żnorodnych typów
niedokrwisto
ści znajdują się:
-
deficyt witamin (szczególnie B12 i kwasu
foliowego) i
żelaza,
- uwarunkowania genetyczne,
- uboczne efekty dzia
łania leków,
- przebyte choroby i urazy.
Objawy
to: blado
ść skóry, bladość spojówek oka,
zmniejszona sprawno
ść ruchowa, zadyszka po
wysi
łku, senność, apatia, szum w uszach,
mroczki, p
łytki oddech, kłopoty z koncentracją
i pami
ęcią, omdlenia, stany podgorączkowe,
bóle w okolicy serca, uczucie zimna, depresja.
Objawy charakterystyczne dla anemii
spowodowanej niedoborem
żelaza to
:
łamliwość
w
łosów i paznokci, zmiany na błonie śluzowej
j
ęzyka, gardła, zajady, wysuszenie skóry.
Leczenie
Anemi
ę diagnozuje się na podstawie badań krwi
dostarczaj
ących informacji o poziomie czerwonych
krwinek i hemoglobiny. Skuteczne leczenie
wymaga okre
ślenia przyczyn schorzenia, ustala się
je na podstawie analizy karty chorobowej, wywiadu
z pacjentem i innych bada
ń krwi.
Terapeutyczne przedsi
ęwzięcia obejmują także
modyfikacj
ę diety, suplementację
sk
ładników odżywczych i witamin.
Stosowane s
ą preparaty zawierające
żelazo.
Cukrzyca
to przewlek
ła choroba
metaboliczna wywo
łana brakiem lub
nieprawid
łowym działaniem insuliny.
Schorzenie to charakteryzuje si
ę
podwy
ższonym stężeniem glukozy
(
hiperglikemi
ą
) we krwi. Insulina to
wytwarzany w trzustce hormon, który
bierze udzia
ł w regulacji wszystkich
procesów przemiany materii
zachodz
ących w organizmie człowieka.
Szacuje si
ę, że w Polsce na cukrzycę
choruje oko
ło
1.5 miliona
osób.
CUKRZYCA
Cukrzyca typu 1
(
insulinozale
żna),
lub
typu dzieci
ęcego
jest
powodowana ca
łkowitym
brakiem insuliny na skutek
uszkodzenia odpowiednich
komórek trzustki. Proces
powstawania choroby nie jest do ko
ńca znany,
wiadomo jedynie, i
ż jest ona uwarunkowana
genetycznie, co skutkuje zaburzeniami
mechanizmu odporno
ściowego i w efekcie
uszkodzeniem komórek beta trzustki.
Cukrzyca typu 2
(insulinoniezale
żna)
to
najbardziej rozpowszechniona
posta
ć tej choroby.
Przyczyna
- zaburzenie wydzielania
insuliny przez komórki beta trzustki
lub wykorzystania insuliny przez
tkanki. W pocz
ątkowej fazie owej
choroby insulina wydzielana jest
w zwi
ększonej ilości, ale
niewystarczaj
ącej do jednocześnie
zwi
ększonych potrzeb organizmu
(insulinoodporno
ść).
CZYNNIKI RYZYKA
WYST
ĄPIENIA CUKRZYCY
- pod
łoże genetyczne
-wiek, dlatego te
ż osoby po
45
roku
życia powinny przynajmniej
jeden raz do roku kontrolowa
ć
poziom cukru.
- wyst
ępuje częściej u ludzi otyłych,
prowadz
ących siedzący tryb życia, obciążonych
nadci
śnieniem tętniczym, zaburzeniami
lipidowymi
- cz
ęściej u osób u których w przeszłości
wyst
ępowały zaburzenia tolerancji glukozy,
- u kobiet z cukrzyc
ą ciężarnych w wywiadzie.
Podstawowym symptomem
choroby jest
zwi
ększone stężenie glukozy
we
krwi. Podwy
ższenie ilości cukru we krwi zależy
od rodzaju cukrzycy i w zale
żności od niego
mo
że występować po spożyciu węglowodanów
lub niezale
żnie. Cukrzyca występuje jeśli
st
ężenie glukozy we krwi przekracza na czczo
126 mg/dl,
za
ś w
2 godziny
po posi
łku
przekracza
200 mg/dl.
SYMPTOMY
CZ
ĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA CUKRZYCY
Cukrzyca na
świecie (w milionach)*
Rok
1994
2000
2010
Typ I
11,5
18,1
23,7
Typ II
98,9
153,3
215,6
Razem
typ I i typ
II
110,4
171,4
239,3
*
Dane wg Instytutu Cukrzycy w Melbourne
CZ
ĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA CUKRZYCY
Cukrzyca w Polsce (w tysi
ącach)*
Rok
1994
2000
2010
Typ I
137
205
273
Typ II
775
1.147
1.519
Razem typ
I i typ II
912
1.352
1.792
*
Dane wg Instytutu Cukrzycy w Melbourne
Diagnoza
Typowe oznaki cukrzycy to: utrata wagi,
infekcje skórne takie jak np. grzybica,
uczucie sucho
ści w jamie ustnej, świąd
sromu lub k
łopoty z widzeniem.
Potwierdzeniem prawid
łowego rozpoznania
cukrzycy jest
pomiar glukozy we krwi.
Nale
ży też podkreślić, iż u niektórych
chorych pomimo wysokich poziomów
cukru nie zauwa
ża się żadnych objawów
owej choroby.
NADCI
ŚNIENIE
Problemy z ci
śnieniem krwi to jedne
z najcz
ęstszych dolegliwości układu
krwiono
śnego.
Optymalne warto
ści to 120 mm/Hg dla ciśnienia
skurczowego i 80 mm/Hg dla rozkurczowego.
O nadci
śnieniu mówi się, gdy pierwsza z wartości
przekracza 140mm /Hg, a druga 90mm /Hg.
W
śród
czynników
sprzyjaj
ących
wyst
ąpieniu nadciśnienia tętniczego
znajduj
ą się:
· Oty
łość
· Palenie tytoniu
· Wiek
· Alkohol
· Nadmierne spo
życie sodu
· P
łeć męska
· Obci
ążenie rodzinne
· Stresuj
ący tryb życia
· Przyjmowanie leków zawieraj
ących sterydy
i niektórych pigu
łek antykoncepcyjnych
Symptomy:
· Bóle g
łowy w okolicy potylicy
· Krwawienie z nosa
· Zawroty
· Mroczki przed
oczyma
· Bezsenno
ść
· Obrz
ęki łydek
Ryc. Rozk
ład wartości ciśnienia
t
ętniczego wśród Polaków
Diagnoza:
Nadci
śnienie jest choroba, która bardzo często rozwija
si
ę
bezobjawowo
i stwierdzana jest podczas rutynowych
bada
ń.
Nadci
śnienie stwierdza się na podstawie
kilkukrotnych
pomiarów ci
śnienia tętniczego.
Pomiary powinny by
ć
dokonywane o ró
żnych porach dnia, zawsze w stanie
spoczynku.
Konieczne jest wykonanie
EKG serca
, zarówno
spoczynkowego jak i wysi
łkowego. Innym pomocnym
w diagnostyce nadci
śnienia badaniem jest
fundoskopia
-
okulistyczne badanie pozwalaj
ące ocenić stan dna oka.
Leczenie
farmakologiczne
niefarmakologiczne.
- beta-blokery
- diuretyki
- leki dzia
łające na
centralny uk
ład
nerwowy.
- zmiana trybu życia
-modyfikacja dotychczasowej
diety (eliminacja t
łuszczów
i cukrów prostych)
- ograniczenie spo
życia soli
- osoby pal
ące powinny podjąć
walk
ę z nałogiem
- osoby z nadwag
ą powinny
zredukowa
ć masę ciała.
- zadba
ć o aktywność fizyczną
Zgubne skutki nadci
śnienia
Miażdżyca - cholesterol
Mia
żdżycę stanowi
przewlek
ły, postępujący
proces chorobowy. Jest on
najcz
ęściej związany
z wiekiem, u osób starszych
nasila si
ę, może
doprowadzi
ć do
zawa
łu
,
udaru mózgu
, b
ądź
ot
ępienia starczego
.
W zale
żności od
miejsca wyst
ępowania
patologicznych zmian,
wyró
żnia się kilka
typów tej choroby:
- mia
żdżyca tętnic,
- mia
żdżyca mózgu,
- mia
żdżyca naczyń
wie
ńcowych,
- mia
żdżyca tętnic
obwodowych odnosz
ąca
si
ę zazwyczaj do tętnicy
brzusznej.
Przyczyny
mia
żdżycy
palenie papierosów
nieodpowiedni
sposób od
żywiania
si
ę
oty
łość
brak
aktywno
ści
fizycznej
stres
Cukrzyca
i nadci
śnienie
uwarunkowania
genetyczne
wiek
p
łeć
zanieczyszczenie
środowiska
Dochodzi do uszkodzenia b
łony wewnętrznej
naczy
ń tętniczych, następuje modyfikacja
ścian tętnicy oraz tworzenie tkanki łącznej,
powstaje
p
łytka miażdżycowa
, a rozrastaj
ąc się
zw
ęża światło tętnic
. W dalszym etapie p
łytka
ulega
zwapnieniu
, jej budulcem za
ś zasadniczo
s
ą lipidy- cholesterol i jego estry. W pierwszej
fazie uszkodzona wewn
ętrzna błona tętnicy
powoduje drobne
zakrzepy
, pó
źniej zakrzepy
zwi
ększają się na skutek pękania płytki
mia
żdżycowej, z czasem dochodzi do
ca
łkowitego
zatoru
w danej t
ętnicy i krążenie
w niej zostaje przerwane.
Przebieg choroby
Leczenie
n
chirurgiczny zabieg usuni
ęcia blaszki
mia
żdżycowej
n
angioplastyka, czyli poszerzenie t
ętnic
dotkni
ętych chorobą i rozpłaszczenie blaszki
mia
żdżycowej
n
operacja pomostowania t
ętnic (
tzw
.
bajpasy
)
n
cewnikowanie
n
laserowanie
n
stenty, czyli druciane siateczki ze
środkiem
powstrzymuj
ącym rozwój schorzenia
n
jest chelacja czyli zaaplikowanie do
krwioobiegu zwi
ązku
EDTA
, który usuwa
z t
ętnic złogi wapnia, obniża poziom
cholesterolu, rozpuszcza zakrzepy.
OTY
ŁOŚĆ
Oty
łość
– patologiczne nagromadzenie
tkanki t
łuszczowej w organizmie,
przekraczaj
ące jego fizjologiczne potrzeby
i mo
żliwości adaptacyjne, mogące
prowadzi
ć do niekorzystnych skutków dla
zdrowia. Za oty
łość uważa się jeżeli tkanka
t
łuszczowa stanowi więcej niż
20%
ca
łkowitej masy ciała u
m
ę
żczyzn
i
25%
u
kobiet.
Wyró
żnia się:
n
Oty
łość pierwotną
–
prost
ą wynikająca
z dodatniego bilansu
energetycznego,
n
Oty
łość wtórną
, b
ędącą
jednym z objawów
zaburze
ń metabolicznych
i ró
żnych stanów
chorobowych, np.
nadczynno
ści kory
nadnerczej,
niedoczynno
ści tarczycy
Przyczyny oty
łości:
n
dziedziczne
n
zaburzenia hormonalne
i neurologiczne
n
czynniki
środowiskowe
(nadmierne
spo
żywanie wysokoenergetycznej żywności, pojadanie
mi
ędzy posiłkami, siedzący tryb życia, rodzaj zawodu,
czynniki emocjonalne)
n
czynniki zwi
ązane z cyklem
życiowym
( ci
ąża, proces starzenia się organizmu, leki
uspokajaj
ące, glukortykosteroidy, itp.)
Wzory s
łużące do określenia
prawid
łowej masy ciała:
1). Wzór Broca;
Nale
żna masa ciała = wzrost (cm)-100
2). Wzór Lorentza;
Dla kobiet
;
należna masa ciała = H-100-(H-150)/2
Dla m
ężczyzn;
należna masa ciała =H-100-(H-150)/4
gdzie H= wzrost w [cm]
3). Wska
źnik masy ciała BMI (Body
Mass
Index)- wska
źnik Qeteleta;
BMI = Masa cia
ła [kg] /(wysokość ciała w
metrach )
2
Prawid
łowe wartości tego wskaźnika zależą od płci
i wieku. U doros
łych najczęściej przyjmuje się, że
je
śli BMI wynosi:
poni
żej
18,5
– jest to niedobór masy cia
ła
(niedowaga)
18,5 – 25
– s
ą to wartości prawidłowe
25 – 30
– jest to nadmiar masy cia
ła (nadwaga)
powy
żej 30
– jest to oty
łość
4). Nomogram, oparty na wska
źniku BMI;
Zaburzenia stanu zdrowia i rozwoju zwi
ązane
z nieprawid
łowym odżywianiem
Oty
łość androidalna
typu „
jab
łko
”,
brzuszna
Oty
łość ginoidalna
typu „
gruszka
”,
po
śladkowo - udowa
androidalna
ginoidalna
M
ężczyźni
WHR > 1
WHR < 1
Kobiety
WHR > 0,8
WHR < 0,8
Oty
łość wśród Polaków
Piramida zdrowego
żywienia
TRZYMAJ FORM
Ę
=
ZASADY ZDROWEGO
ŻYWIENIA
+
AKTYWNO
ŚĆ
FIZYCZNA
Choroba wie
ńcowa
Choroba wie
ńcowa serca
zwana równie
ż
chorob
ą
niedokrwienn
ą serca
,
przewlek
łą niewydolnością
sercow
ą oraz niegdyś
d
ławicą sercową lub
dusznic
ą bolesną to choroba
polegaj
ąca na
niedostatecznym ukrwieniu
serca, a co za tym idzie
niewystarczaj
ącym
zaopatrzeniu serca w tlen.
Choroba ta jest
najcz
ęściej
wyst
ępującą chorobą
uk
ładu krążenia
w krajach
rozwini
ętych, zaś
zawa
ły serca bądź
śmierć sercowa należą
do
najcz
ęstszych
przyczyn zgonów
.
Przyczyny
Czynniki ryzyka
n
palenie tytoniu
n
siedz
ący tryb życia
n
podniesiony poziom
cholesterolu
n
nadci
śnienie tętnicze
n
cukrzyca
n
wiek
n
dziedziczno
ść
n
p
łeć
n
pochodzenie
etniczne
zale
żne od człowieka
niezale
żne od człowieka
Symptomy
n
d
ławicę piersiową stabilną,
n
d
ławicę piersiową niestabilną,
n
d
ławicę odmienną,
n
zawa
ł serca,
n
niedokrwienne uszkodzenie serca,
n
nieme niedokrwienie,
n
nag
ła śmierć sercowa.
W
śród rodzajów choroby wyróżnia się:
Istnieje czterostopniowa skala
zaawansowania choroby wie
ńcowej:
1.
Bóle d
ławicowe podczas ciężkich wysiłków
fizycznych
2.
Bóle d
ławicowe są znikome podczas zwykłych
czynno
ści, pojawiają się podczas np. szybkiego
wchodzenia po schodach.
3.
Znaczne dolegliwo
ści np.
podczas wolnego
wchodzenia na pierwsze
pi
ętro.
4.
Bóle d
ławicowe podczas
spoczynku lub niewielkiego
wysi
łku.
Do najcz
ęstszych
bada
ń
diagnostycznych
nale
żą:
n
Elektrokardiogram (EKG),
n
Próba wysi
łkowa,
n
Próba wysi
łkowa połączona ze
scyntygrafi
ą mięśnia serca,
n
Echokardiografia,
n
Koronografia.
HEMOROIDY
Hemoroidy
czyli
żylaki odbytu
s
ą dość częstą i dokuczliwą
dolegliwo
ścią. Są to niewielkie
sploty naczyniowe wype
łnione
krwi
ą i usytuowane w kanale
odbytu. Ich obecno
ść utrudnia
prawid
łowe funkcjonowanie
ko
ńcowej części układu
pokarmowego a z czasem
powoduje wzrastaj
ący
dyskomfort, uniemo
żliwiający
pacjentowi normalne
funkcjonowanie.
Hemoroidy
nale
żą do
jednych z cz
ęstszych ale
te
ż najbardziej
wstydliwych dolegliwo
ści.
Szacuje si
ę, że na
hemoroidy cierpi nawet
do
30%
doros
łych.
Najbardziej nara
żone na
t
ą chorobę są osoby
prowadz
ące
siedz
ący tryb
życia
,
kobiety
w
ci
ąży
oraz
osoby po
50-tym
roku
życia
.
Przyczyny:
Hemoroidy cz
ęsto
nazywane s
ą chorobą
pracowników
biurowych
i
kierowców
.
Czynniki ryzyka
n
Wiek, najwi
ększą zachorowalność
odnotowuje si
ę w śród osób po 50 roku
życia
n
Uwarunkowania genetyczne
n
Siedz
ący tryb życia
n
Schorzenia w
ątroby
n
Nadci
śnienie
n
Cz
ęste zaparcia
n
Dieta uboga w b
łonnik
n
Oty
łość
Objawy:
Mo
żna wyróżnić cztery stopnie
zaawansowania choroby:
I.stopie
ń
- przenikanie do
światła. Pojawiają się małe
żylaki, nie powodujące problemów. Obserwuje się ślady
krwawienia.
II. stopie
ń
- dochodzi do wypadania bez powrotu do
ściany
kana
łu. Pojawiają się większe guzki, które powodują ból
i krwawienie. Wypadaj
ą podczas oddawania stolca
i spontanicznie wsuwaj
ą się do środka.
III. stopie
ń
-
żylaki wysuwają się na zewnątrz ale można
tkank
ę z powrotem umieścić w kanale analnym.
IV. stopie
ń
- zachodzi w przypadku wypadania tkanki bez
mo
żliwości umieszczenia jej z powrotem.
Od
II stopnia
przypad
łość jest bardzo
bolesna, nie tylko przy
korzystaniu z toalety ale
te
ż przy pozostawaniu
w pozycji siedz
ącej.
Diagnoza
n
Badanie lekarskie
obejmuje rozmow
ę
z pacjentem, zbadanie jamy brzusznej
oraz badanie
„per rectum”,
czyli badanie
odbytu palcem. Jest to badanie proste i niebolesne,
a umo
żliwia wykrycie obecnych w zasięgu palca
guzów, zgrubie
ń, stwardnień i bolesności.
n
Badaniami specjalistycznymi
s
ą:
-
anoskopia
pozwalaj
ąca obejrzeć kanał odbytu,
-
rektoskopia
umo
żliwiająca obejrzenie odbytnicy,
-
kolonoskopia
lub wlew doodbytniczy obrazuj
ące całe
jelito grube wykonywanie s
ą w przypadku
w
ątpliwości diagnostycznych.
Aby unikn
ąć hemoroidów
nale
ży spożywać pokarmy
bogate w
b
łonnik
i
unika
ć
zapar
ć
, a tak
że
zmniejszy
ć
mas
ę ciała
i
zmieni
ć tryb życia
z siedz
ącego na bardziej
aktywny. W przypadku
podejrzenia tej dolegliwo
ści
trzeba jak najszybciej uda
ć się
do lekarza.
Hemoroidy
w pocz
ątkowych fazach są
szybko i ca
łkowicie wyleczalne
.
Profilaktyka:
NOWOTWORY
Nowotwór (
łac. neoplasma)
- grupa chorób,
w których komórki organizmu dziel
ą się
w sposób niekontrolowany przez organizm,
a nowo powsta
łe komórki nowotworowe nie różnicują
si
ę w typowe komórki tkanki. Utrata kontroli nad
podzia
łami jest związana z
mutacjami genów
koduj
ących białka uczestniczące w cyklu komórkowym:
protoonkogenami i antyonkogenami. Mutacje te
powoduj
ą, że komórka wcale lub niewłaściwie reaguje
na sygna
ły z organizmu. Powstanie nowotworu
z
łośliwego wymaga kilku mutacji, stąd długi, ale
najcz
ęściej bezobjawowy okres rozwoju choroby.
U osób z rodzinn
ą skłonnością do nowotworów część
tych mutacji jest
dziedziczona
.
Etapy kancerogenezy:
1.
dzia
łanie czynników kancerogennych
2.
mutacja
3.
intensywne mitozy zmienionych komórek
4.
przerastanie zdrowych tkanek
5.
angiogeneza
6.
migracja
7.
tworzenie przerzutów
Ryc. Przerzuty raka do w
ątroby
Podzia
ł
nowotworów
łagodne
z
łośliwe
raki
mi
ęsaki
inne
Ryc. Rak jelita grubego
Zbiorcza nazwa
"nowotwór„
obejmuje ponad
100 chorób
,
które dotyczą prawie każdej części ciała.
Cztery główne typy to:
Rak
- nowotwory, które pochodzą ze skóry,
płuc, piersi, trzustki, ślinianek i innych
narządów.
Mięsak
- powstaje w kościach, mięśniach,
tkance tłuszczowej, chrząstce,
Chłoniak
- nowotwór układu limfatycznego.
Białaczka
- nowotwory krwi.
Ryc. nowotwór
z
łośliwy skóry
•czynniki chemiczne
– substancje
chemiczne i mieszaniny, np. arsen,
chrom, benzen, azbest, chlorek winylu,
czynniki fizyczne
- np. promieniowanie jonizuj
ące,
czynniki biologiczne
- np. wirus zapalenia w
ątroby typ B,
Czynniki
środowiska pracy, które są czynnikami
etiologicznymi nowotworów, nazwano
kancerogenami
zawodowymi.
Czynniki rakotwórcze
Niektóre z tych czynników
np.
promieniowanie
rentgenowskie
prowadzi do
zmiany materia
łu
genetycznego komórki.
Przyk
ładem jest efekt
wybuchu elektrowni
atomowej w
Czarnobylu
, po
którym zanotowano wiele
przypadków raka
ujawniaj
ących nawet po
10 latach po
napromieniowaniu.
Podsumujmy
:
80% nowotworów
powstaje
w wyniku dzia
łania zewnętrznych czynników
środowiskowych. Zachowania, przyzwyczajenia,
u
żywanie określonych substancji mogą zwiększać
ryzyko rozwoju nowotworu, które ro
śnie niezależnie
u ka
żdego wraz z wiekiem.
Mo
żna odziedziczyć pewne predyspozycje, jeśli taki
nowotwór wyst
ępował wcześniej w rodzinie. Istnieją
trzy g
łówne czynniki ryzyka
, na które mamy
niew
ątpliwie wpływ.
S
ą to :
n
palenie tytoniu ,
n
nadmierna ekspozycja na
n
światło słoneczne,
n
dieta.
Objawy:
n
wyst
ąpienie nietypowego krwawienia lub wydzieliny
z naturalnych otworów cia
ła ,
n
pojawienie si
ę guzka lub zgrubienia w sutku, czy
w innych miejscach, np. na skórze, wardze, j
ęzyku ,
n
zmiana kszta
łtu, wielkości lub koloru brodawek
sutkowych, znamion albo brodawek na skórze ,
n
utrzymywanie si
ę przez dłuższy czas nie gojących
si
ę owrzodzeń lub ran ,
n
utrzymuj
ące się zaburzenia oddawania stolca lub
moczu ,
n
d
ługotrwałe zaburzenia trawienia, np. wzdęcia,
odbijania, uczucie ci
ężkości w żołądku po jedzeniu
lub trudno
ści w połykaniu ,
n
utrzymuj
ące się bez wyraźnej przyczyny chrypka,
lub kaszel.
Diagnostyka;
n
tomografia komputerowa
n
rezonans magnetyczny
n
pozytonowa tomografia emisyjna
PET-CT
n
mammografia
•
Najstarsz
ą metodą jest
leczenie chirurgiczne
. Obok niej
stosuje si
ę :
-
radioterapi
ę
, czyli leczenie promieniowaniem
jonizuj
ącym (promienie rentgena, gamma, radu i inne)
-
chemioterapi
ę
, tj. leczenie
środkami chemicznymi
w celu zniszczenia komórek rozsianych po organizmie
-
immunoterapi
ę
- leczenie
środkami zmieniającymi
odporno
ść organizmu
-
hormonoterapi
ę
- polegaj
ąca na blokowaniu produkcji,
lub dzia
łania hormonów. Daje dobre wyniki w leczeniu
raka sutka.
Leczenie
nowotworów
Anoreksja
(z grec. an -
brak
, pozbawienie, orexis -
apetyt
Anorexia nervosa)
-
zaburzenie od
żywiania się
, polegaj
ące na
celowej utracie wagi wywo
łanej
i podtrzymywanej przez osob
ę chorą.
Obraz w
łasnego ciała jest zaburzony;
wyst
ępują objawy dysmorfofobii. Lęk
przybiera posta
ć uporczywej idei
nadwarto
ściowej, w związku
z czym pacjent wyznacza sobie niski limit
wagi. Dotyczy przewa
żnie
dziewcz
ąt
i
kobiet
w wieku
10-13
lat oraz
16-21.
Wyró
żnia dwie postaci anoreksji
- jad
łowstręt psychiczny
- jad
łowstręt psychiczny atypowy
Najcz
ęstszą formą anoreksji jest anoreksja mentalna
w wieku dorastania.
Anoreksj
ę cechuje szybko
post
ępujące
wyniszczenie
organizmu
, które pozostawia
cz
ęsto już nieodwracalne
zmiany. Nieleczona prowadzi do
śmierci
w oko
ło
10%
przypadków.
Zwykle rozpoczyna si
ę przed
25.
rokiem
życia.
• niska samoocena, poczucie beznadziejno
ści i brak
wiary
w siebie,
• niezadowolenie ze swojej figury,
• zaburzone postrzeganie obrazu w
łasnego ciała,
• l
ęk przed dorosłością i dojrzewaniem
• przekonanie,
że szczupła sylwetka jest pomocą
w
życiu
Przyczyny anoreksji:
Mo
żemy podejrzewać anoreksję, gdy osoba:
• prze
żywa silny lęk przed przybraniem na wadze lub
oty
łością, nawet jeśli ma niedowagę;
• nie chce utrzyma
ć wagi w granicach normy dla swojego
wieku i wzrostu, co nie jest spowodowane
żadnym
schorzeniem fizycznym ani psychicznym;
• jej
BMI
jest równy lub mniejszy od
17,5
;
• nieprawid
łowo ocenia wagę własnego ciała, wymiary
i sylwetk
ę;
• lekcewa
ży skutki nagłego spadku wagi;
•
w okresie dojrza
łości płciowej (po
okresie pokwitania) cierpi na
wtórny brak miesi
ączki w ciągu co
najmniej 3 miesi
ęcy
• spo
żywa posiłki w samotności (ze
wstydu przed innymi);
• gotuje dla innych tzw. "zdrowe
posi
łki";
• uprawia intensywne
ćwiczenia
fizyczne;
• k
łamie o ilości zjedzonych
posi
łków;
• g
łówny temat rozmów z osobą
chor
ą to jedzenie, kalorie, zawartość
t
łuszczu w produktach i diety
TYPY ANOREKSJI
Typ restrykcyjny
Charakteryzuje
si
ę tym, że chory
ogranicza
przyjmowanie
pokarmu do
bardzo
niewielkich ilo
ści
i nieregularnie
stosuje
środki
przeczyszczaj
ące.
Typ bulimiczny
Anorektyk, cho
ć
zazwyczaj ogranicza
ilo
ść przyjmowanego
pokarmu, regularnie
miewa okresy
przejadania si
ę lub
prowokowania
wymiotów
i nadu
żywania leków
przeczyszczaj
ących
i moczop
ędnych.
-
“wilczy g
łód”
jest chorob
ą najczęściej występującą
u m
łodych
dziewcz
ąt
(
90% przypadków
). Objawia si
ę
ona zaburzeniami w przyjmowaniu pokarmów,
polegaj
ącymi na napadach niepohamowanego głodu,
po
łączonego ze zjadaniem nienaturalnie dużych ilości
pokarmów. Po takim przejedzeniu u osoby
z bulimi
ą często dochodzi do napadu strachu, że
przejedzenie spowoduje przyrost wagi. Konsekwencj
ą
tej obawy s
ą próby
sprowokowania wymiotów
w celu
usuni
ęcia nadmiaru spożytego pokarmu.
Bulimia
Przyczyny bulimii
• brak bliskiej osoby, z czym chory
nie potrafi sobie poradzi
ć
• brak samoakceptacji
• konflikty rodzinne
• zaburzenia mechanizmów
samoregulacji i samokontroli
• uszkodzenie o
środka sytości
w mózgu
• emocjonalne zaniedbanie dziecka
w dzieci
ństwie
• brak akceptacji przez grup
ę
rówie
śniczą (wiążący się często ze
zmian
ą środowiska)
Typy bulimii
Przeczyszczaj
ący
czyli taki, w którym po
napadzie
żarłoczności
nast
ępuje
prowokowanie
wymiotów oraz
u
żywanie środków
przeczyszczaj
ących
Nieprzeczyszczaj
ący
w którym zamiast
przeczyszczania si
ę środkami
farmakologicznymi
i wymuszania wymiotów,
chorzy w ramach dzia
łań
kompensacyjnych stosuj
ą
ścisłą dietę (często głodówkę),
ograniczaj
ąc ilość
spo
żywanych pokarmów do
minimum, b
ądź też wykonują
du
żo wyczerpujących ćwiczeń
fizycznych (tzw. bulimia
sportowa)
Zmiany fizyczne i psychiczne
u osób cierpi
ących na bulimię:
• niedobory pokarmowe
• odwodnienie
• zm
ęczenie
• ospa
łość
• z
ły nastrój
• niepokój
• zaparcia
• bóle g
łowy
• niedoci
śnienie tętnicze
• dyskomfort w jamie brzusznej
• zaburzenia równowagi elektrolitycznej
• nieregularne miesi
ączki lub ich brak
• sucha skóra
• uszkodzenie szkliwa z
ębów
• uszkodzenie naczynek
krwiono
śnych w oczach
• opuchlizna twarzy
i policzków
(zapalenia
ślinianek)
• awitaminoza
• rozci
ągnięcie żołądka do
znacznych rozmiarów
• zgrubienia skóry palców (od prowokowania wymiotów)
• rany lub blizny na grzbietach d
łoni
c.d.
• os
łabienie serca, wątroby
i uk
ładu pokarmowego
• podra
żnienie przełyku, zgaga,
refluks
• w skrajnych przypadkach -
p
ęknięcie przełyku lub
przepony
• niech
ęć do samego siebie
• stany depresyjne
• poczucie wstydu i upokorzenia
• psychiczne uzale
żnienie od
środków przeczyszczających
i odwadniaj
ących
c.d.
Depresja
Naukowo mówi
ąc depresja ''jest
takim stanem psychicznym,
w którym chory ma g
łębokie
poczucie braku sensu
życia
i postrzega
świat w szarych
barwach". Jednak rzeczywisto
ść
jest gorsza co do naukowych
okre
śleń depresji.
Czujesz si
ę ''pusty'', nic Ci się nie chce, każdy osądza
Ci
ę o lenistwo... Nie masz na nic sił, sądzisz że jesteś
wszystkiemu winien... ''Jestem do niczego''- to s
ą
s
łowa, które powtarzasz sobie codziennie...
Etiologia depresji
Sk
ąd ona się bierze? Co jest powodem, że rodzi się i
rozwija?
Kto jest nara
żony?
Ponad
30%
chorych próbuje sobie odebra
ć życie
a prawie wi
ększość na myśli samobójcze. Nie należy
lekcewa
żyć depresji i spróbować leczenia ją.
Najbardziej nara
żeni są ludzie w wieku
35-55 lat
w szczególno
ści kobiety
.
50%
ludzi, którzy leczyli si
ę
u lekarzy ogólnych depresja nie zosta
ła rozpoznana
dlatego warto uda
ć się do specjalisty
w przypadku podejrzenia u Siebie wyst
ępowania tej
choroby.
Objawy:
- D
ługotrwałe przygnębienie
- Apatia
- Brak w
łasnej wartości
- Spowolnienie ruchowe
- Zaburzenia
łaknienia
- Problemy ze snem
- Uczucie niepokoju
- Obni
żona sprawność umysłowa
- Dra
żliwość
- Wycofanie si
ę z kontaktów towarzyskich
- W trudniejszych przypadkach wyst
ępują myśli
samobójcze
Komórki osoby z depresj
ą funkcjonują odmiennie na
poziomie biologicznym
Depresja u m
łodzieży
Badania przeprowadzone w 2005 roku
Leczenie depresji
Depresja
jest chorob
ą
uleczaln
ą
, chocia
ż rozpoznanie jej
nie zawsze jest
łatwe. Sposób leczenia depresji
uzale
żniony jest od przebiegu choroby i czynników ją
wywo
łujących.
Medycyna konwencjonalna wykorzystuje
psychoterapi
ę
,
psychoedukacj
ę,
farmakoterapi
ę
oraz leczenie
elektrowstrz
ąsami
z tym,
że metoda ta wymaga
hospitalizacji. Ostatnio istotn
ą rolę w leczeniu z dobrymi
efektami odgrywa
fototerapia
czyli leczenie
światłem.
Jednak przy ka
żdej z metod nie można zapomnieć o roli
wsparcia ze strony rodziny i
środowiska.
Prawid
łowe leczenie
sprawia,
że depresja
ust
ępuje u większości
chorych, ok.
65-80%
pacjentów. Celem leczenia
jest usuni
ęcie wszystkich
objawów depresji, zarówno
psychopatologicznych jak
i fizycznych.
Nerwica
Nerwicami (lub: neurozami)
okre
śla się zespół zaburzeń
psychicznych o rozmaitej symptomatyce. Zaburzenia
nerwicowe stanowi
ą zespoły dysfunkcji narządów,
psychogennych zaburze
ń emocjonalnych,
nieprawid
łowości procesów psychicznych oraz
patologicznych zachowa
ń, które pojawiają się w tym
samym czasie i s
ą ze sobą powiązane.
T
ło i przyczyny powstawania nerwic
Źródłem
zaburze
ń nerwicowych
s
ą
nierozwi
ązane nieuświadomione
konflikty wewn
ętrzne
, najcz
ęściej
pomi
ędzy dążeniami jednostki a jej
mo
żliwościami, potrzebami
a obowi
ązkami, pragnieniami
a normami spo
łecznymi.
Pojawiaj
ą się wtedy, kiedy wrażliwa i nieodporna na
stresy osobowo
ść poddawana jest presji sytuacji (często
świadomie akceptowanej), a wymagającej od niej
funkcjonowania sprzecznego z nieu
świadomionymi
tendencjami. Przyczyn
ą nerwic może być także
deficyt
opieki rodzicielskiej
,
w dzieci
ństwie lub
nieodreagowany uraz
.
Objawy:
objawy somatyczne:
Øpora
żenia narządów ruchu lub
pewnych ich cz
ęści,
Øbrak czucia (
anestezja
,
analgezja
)
pewnych obszarów skóry, zaburzenia
wzroku, s
łuchu lub nadmierna wrażliwość na bodźce,
Ønapi
ęciowy ból głowy, ból żołądka, serca, kręgosłupa,
zawroty g
łowy, drżenie kończyn, kołatanie serca
Øzespo
ły objawów charakterystyczne dla niektórych
chorób czy stanów fizjologicznych (np. urojona ci
ążą,
zaburzenia równowagi, napady drgawkowe
przypominaj
ące padaczkę)
Øzaburzenia funkcjonowania organów wewn
ętrznych,
Øzaburzenia seksualne
zaburzenia funkcji poznawczych:
Ømy
ślenie natrętne,
Ønatr
ęctwa ruchowe,
Øtrudno
ści w koncentracji uwagi
Ønag
łe, demonstracyjne zmiany osobowości (np.
dysocjacja
,
fugi dysocjacyjne
,
depersonalizacja
),
Øsubiektywnie odczuwalne zmiany w percepcji
rzeczywisto
ści (np.
derealizacja
),
zaburzenia emocji:
Øfobie
- l
ęk przed pewnymi przedmiotami (np.
ostrymi narz
ędziami), zwierzętami (np. pająkami,
myszami), sytuacjami (l
ęk przed otwartą przestrzenią
-
agorafobia
, zamkni
ętą przestrzenią
klaustrofobia
,
lek przed autobusami, t
łumem, ekspozycją
spo
łeczną, wyjazdami
Østan podwy
ższonego napięcia, poirytowanie
Øl
ęk wolnopłynący, nieokreślony niepokój
Ønag
łe napady lęku,
Øbrak motywacji, apatia,
Ølabilno
ść emocjonalna
Øprzygn
ębienie,
Øzaburzenia snu
Wtórnymi
skutkami
nerwicy mo
że być
zani
żone poczucie
w
łasnej wartości
i d
ążenie do kompensowania go
szczególnymi osi
ągnięciami, czy
nadmiernym
zaanga
żowaniem w pracę
. Szczególn
ą uwagę zwrócił na
ten aspekt Alfred Adler. Wspó
łcześnie za podstawowy
skutek nerwicy uwa
ża się zgeneralizowaną utratę radości
życia. Szczegółowo może to być np. wypadanie z ról
spo
łecznych i rodzinnych, nadużywanie systemu
medycznego, zb
ędnie podejmowana diagnostyka, zbędne
uzale
żniające stosowanie farmakoterapii, spadek
aktywno
ści i wydolności zawodowej, izolacja w domu,
samobójstwa.
Skutki
Podzia
ł zaburzeń nerwicowych
wg ICD-10
:
•zaburzenia l
ękowe,
w tym w postaci fobii
•zaburzenia obsesyjno-
kompulsyjne (dawniej
nerwice natr
ęctw)
•reakcje na ci
ężki stres
i zaburzenia adaptacyjne
•zaburzenia dysocjacyjne
(konwersyjne)
•zaburzenia wyst
ępujące
pod postaci
ą somatyczną
wg Antoniego K
ępińskiego:
•nerwica neurasteniczna
•nerwica hipochondryczna
•nerwica histeryczna
•nerwica depresyjna
•nerwica anankastyczna
•nerwica l
ękowa
Stres
Definiuje si
ę go najczęściej
jako
dynamiczn
ą relację
adaptacyjn
ą między
mo
żliwościami danego
cz
łowieka
a wymogami sytuacji
(okre
ślona jest tu jako stresor),
w której zachwiana zostaje
równowaga.
Stres jest chorob
ą cywilizacyjną XX wieku, związaną
niew
ątpliwie z tempem życia, jakie prowadzi obecnie
cz
łowiek.
Model stresu
Geografia stresu
Najcz
ęściej z powodu stresu w pracy cierpią mieszkańcy
centralnej i zachodniej cz
ęści Polski. Natomiast najmniej
stresuj
ącą pracę mają mieszkańcy na wschodzie
i po
łudniu Polski. Najwyższy procent zestresowanych
prac
ą Polaków mieszka w Warszawie. Stolica skupia aż
94%
zestresowanych pracowników.
Stres
towarzyszy nam w ci
ągu całego życia i nie da się
go wyeliminowa
ć. Jego skutki mogą niekorzystnie
odbija
ć sie na naszym samopoczuciu, funkcjonowaniu
rodzinnym, zawodowym i zdrowiu psychofizycznym.
Radzenie sobie ze stresem
Przyczyny
Naukowcy sporz
ądzili tabelę typowych stresorów
ka
żdemu
z nich przypisuj
ąc wartość umowną na skali
0 -100
, oto
niektóre z nich:
•
Śmierć współmałżonka
(100)
• Rozwód
(75)
• Zawarcie ma
łżeństwa
(50)
• Ci
ąża
(40)
• Nowy cz
łonek rodziny
(39)
• Du
ża pożyczka na dom
(31)
• Zwolnienie z pracy
(47)
• Przej
ście na emeryturę
(50)
• Wspó
łmałżonek zaczyna lub kończy pracę
(26)
• K
łopoty z szefem
(23)
W sytuacji stresowej nasila si
ę
wydzielanie przez przysadk
ę
mózgow
ą
hormonu
adrenokortykotropowego,
pobudza
on kor
ę nadnerczy, które wytwarzają
zwi
ązki podnoszące wydajność
organizmu i umo
żliwiające lepsze
przystosowanie do zaistnia
łych
okoliczno
ści.
Alergie
Termin
„alergia”
oznacza
niepo
żądaną odpowiedź
immunologiczn
ą
organizmu na czynniki
zewn
ętrzne, które
pokonuj
ą bariery obronne
uk
ładu immunologicznego
(m. in. nab
łonek i skórę, błonę śluzową oraz mechanizmy
nieswoistej i swoistej odpowiedzi immunologicznej), ale s
ą
w swej naturze nieszkodliwe. Odpowied
ź ta prowadzi do
wyst
ąpienia różnorodnych objawów chorobowych. Często
dotyczy czynników, których nie sposób wyeliminowa
ć
z otoczenia.
Cz
ęstość występowania różnych
rodzajów alergii w zale
żności wieku
Przyczyny alergii
ØPredyspozycje genetyczne
Istnieje dziedziczne ryzyko
wyst
ąpienia chorób
alergicznych. Dla dzieci
nie uczulonych zdrowych
rodziców wynosi ono ok
5-15%,
jednak
że wzrasta
do
20-40%,
gdy jedno
z rodziców dotkni
ęte jest
alergi
ą. Jeśli alergikami są
oboje z rodziców, ryzyko
wyst
ąpienia alergii
u dziecka si
ęga
60-80%.
ØEkspozycja na alergeny
Wczesna ekspozycja (
nara
żenie
) na potencjalne alergeny
wi
ąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia chorób
alergicznych. Dzieci, które w pierwszych sze
ściu
miesi
ącach życia karmione są
mlekiem krowim
lub s
ą
nara
żone na kontakt z innymi
alergenami pokarmowymi
,
znacznie cz
ęściej zapadają na choroby alergiczne
przewodu pokarmowego oraz
atopowe zapalenie skóry
.
Nale
ży też brać pod uwagę wpływ daty urodzenia na
ryzyko wyst
ąpienia
uczulenia
. Dzieci urodzone na krótko
przed pocz
ątkiem sezonu pylenia (
wczesna wiosna
)
zapadaj
ą znacznie częściej na alergie pyłkową niż dzieci
urodzone ju
ż po okresie pylenia.
ØInne czynniki
środowiskowe
Podejrzewa si
ę istotne zależności między podwyższonym
st
ężeniem zanieczyszczeń powietrza (
SO2, NO2, ozon,
spaliny, dym papierosowy, kurz
) i cz
ęstszym występowaniem
chorób dróg oddechowych. Wirusowe
i bakteryjne zapalenia dróg oddechowych (
infekcje
) wieku
dzieci
ęcego wydają się mieć wpływ ochronny, tzn.
zmniejszaj
ą ryzyko wystąpienia alergii
w pó
źniejszym wieku. Natomiast częste
infekcje przewodu pokarmowego w wieku
dzieci
ęcym sprzyjają nietolerancji mleka
krowiego. Równie
ż dojrzewanie
w
środowisku bogatym w alergeny
(np. gospodarstwo rolne) wydaje si
ę
przyczynia
ć do zmniejszenia ryzyka alergii.
Znamy wiele przyczyn – do
ść dobrze
udokumentowanych – które
spowodowa
ły „
wybuch
” schorze
ń
alergicznych w ci
ągu minionych 100 lat.
Pozosta
ło jednak jeszcze trochę do
wyja
śnienia w tej kwestii. Teorii jest
bardzo wiele. Ka
żda z nich zawiera dużo
prawdy o alergii, jednak nie t
łumaczy jej
do ko
ńca.
Dlaczego coraz cz
ęściej chorujemy na
alergi
ę?
Teoria zwana „higieniczn
ą”
mówi,
że eliminacja chorób
paso
żytniczych i wszechobecnych bakterii z najbliższego
otoczenia spowodowa
ła, że układ obronny człowieka - z braku
zaj
ęcia - zajął się walką z niewinnymi alergenami.
Objawy alergii
Objawy alergii przede
wszystkim pojawiaj
ą się
w górnych drogach
oddechowych i na skórze,
gdy
ż właśnie przez skórze lub
z wdychanym powietrzem
przedostaj
ą się do naszego
organizmu alergeny.
Źródła zanieczyszczeń powietrza możemy
podzieli
ć ze względu na
pochodzenie
na
dwie grupy:
v
naturalne
v
antropogeniczne
Do momentu gwa
łtownego
rozwoju przemys
łowego
praktycznie wszystkie
zanieczyszczenia powietrza by
ły
pochodzenia
naturalnego
.
Powstawa
ły one m.in. w wyniku
wybuchów wulkanów, po
żarów
lasów i stepów, sawann i stepów,
wydzielania gazów przez tereny
bagniste, parowania s
łonych wód
mórz i oceanów, erozji ska
ł i gleb,
burz piaskowych na pustyniach,
wytwarzania py
łków przez rośliny
zielone
,
opadania py
łu
kosmicznego
.
n
Najwi
ęcej zanieczyszczeń
powietrza wytwarza
przemys
ł
paliwowo - energetyczny
(ponad
50%),
przemys
ł metalurgiczny
(ok. 20%) oraz
przemys
ł
chemiczny
n
Na zanieczyszczanie atmosfery
wp
ływa również
przemys
ł rolno -
spo
żywczy
n
Znaczny udzia
ł
w zanieczyszczaniu powietrza
ma komunikacja,
g
łównie
transport ko
łowy
Jednak mniej wi
ęcej od połowy
XVIII w
. (rewolucja
przemys
łowa) znacznie wzrosło znaczenie zanieczyszczeń
antropogenicznych
(powsta
łych na skutek działalności
cz
łowieka).
§
Na stan powietrza
atmosferycznego niekorzystnie
wp
ływa również
sk
ładowanie
i
utylizacja
ścieków
i
odpadów.
Astma
Stan chorobowy, w którym g
łównym
objawem jest ostra duszno
ść oraz
świszczący oddech. Do najczęściej
wyst
ępujących rodzajów astmy
nale
żą:
astma oskrzelowa
i
astma
sercowa.
Wed
ług przeprowadzonych niedawno
bada
ń epidemiologicznych,
w Polsce
na astm
ę cierpi ponad
2 miliony
doros
łych
i
ponad 1,5 miliona dzieci
.
Cho
ć najistotniejsze w tej chorobie
jest wczesne rozpocz
ęcie leczenia,
jedynie
15%
dzieci i
25%
doros
łych
w naszym kraju szybko podejmuje
adekwatn
ą terapię
Jak informuje
Światowa
Organizacja Zdrowia,
astma oskrzelowa jest
chorob
ą cywilizacyjną.
Szacuje si
ę, że do 2025
roku b
ędzie chorowało
na ni
ą
400 milionów
ludzi. Alarmuj
ący jest
równie
ż fakt, że
z powodu ostrego ataku
astmy, b
ądź powikłań
umiera rocznie
180
tysi
ęcy
pacjentów.
Astma sercowa
W
łaściwe określenie choroby to
dychawica sercowa
napadowa
. Stanowi jeden z symptomów przewlek
łej
niewydolno
ści układu krążenia pochodzenia
sercowego. Charakteryzuje si
ę nocną dusznością
spowodowan
ą przepełnieniem łożyska naczyniowego
w kr
ążeniu małym, gdzie podczas snu (tj. w pozycji
le
żącej) zwiększona ilość krwi wywołuje wzrost
ci
śnienie w naczyniach włosowatych. To z kolei
prowadzi do duszno
ści wdechowo-wydechowej. Może
te
ż spowodować obrzęk płuc.
Astma oskrzelowa
Inaczej
dychawica oskrzelowa
lub po prostu
astma
, to
choroba zapalna, w wyniku której ograniczony zostaje
przep
ływ w drogach oddechowych wywołanym
skurczem oskrzeli oraz gromadzeniem si
ę w nich
g
ęstego śluzu.
Astm
ę oskrzelową dzieli się ze względu na
intensywno
ść objawów oraz przebieg choroby:
-
sporadyczn
ą
(charakteryzuj
ącą się
krótkotrwa
łymi zaostrzeniami
i objawami pojawiaj
ącymi się rzadziej
ni
ż raz w tygodniu);
-
przewlek
łą lekką
(objawy rzadziej
ni
ż raz dziennie, zaostrzenia zaburzają
sen i zak
łócają dzienną aktywność);
-
przewlek
łą umiarkowaną
(codzienne objawy, zaburzenia snu
i aktywno
ści fizycznej),
-
przewlek
łą ciężką
(codzienne
objawy, cz
ęste zaostrzenia,
ograniczenie aktywno
ści fizycznej).
Przyczyny
Przyczyn
ą astmy jest
utrzymuj
ący się długo stan
zapalny spowodowany
najcz
ęściej alergią.
W procesie tym bior
ą udział
trzy zasadnicze sk
ładniki:
alergen, swoiste przeciwcia
ła
IgE
oraz komórki uk
ładu
odporno
ściowego.
Objawy
Typowymi
objawami
choroby
s
ą:
- duszno
ści
- uczucie ucisku w klatce
piersiowej
-
świszczący oddech
- kaszel
Charakterystyczne s
ą ataki duszności pojawiające się
zazwyczaj w nocy i nad ranem. Objawiaj
ą się
uczuciem ucisku w klatce piersiowej, problemami
z zaczerpni
ęciem powietrza i niemożnością podjęcia
jakiegokolwiek wysi
łku fizycznego.
Leczenie i profilaktyka
Rodzaj terapii zale
ży od stopnia nasilenia choroby.
Zdarza si
ę, że ograniczenie kontaktu z alergenami
skutecznie powstrzyma rozwój choroby.
Specyfika astmy sprawia,
że stosuje się głównie metody
lecznicze o charakterze
objawowym.
Leczenie napadów astmy
polega na stosowaniu
leków rozkurczaj
ących
oskrzela,
a w d
ługotrwałej,
profilaktycznej terapii,
leków przeciwzapalnych.
Podstawow
ą metodą podawania leków jest
metoda wziewna
, minimalizuje to
ogólnoustrojowe dzia
łania niepożądane.
Niektórzy lekarze polecaj
ą pacjentom
chorym na astm
ę również
metody
fizykoterapeutyczne, psychoterapi
ę
i gimnastyk
ę oddechową.
Przy ci
ężkich odmianach astmy
konieczne jest równie
ż zażywanie
leków o dzia
łaniu
ogólnoustrojowym, podawanych
w postaci
tabletek, zastrzyków, b
ądź
kroplówek.
POChP
POChP
, czyli
przewlek
ła obturacyjna choroba płuc
to
nieuleczalna choroba uk
ładu oddechowego nazywana także
przewlek
łym bronchitem lub rozedmą. POChP powoduje
zw
ężenie oskrzeli i w ten sposób trudności w przepływie
powietrza, a w efekcie w oddychaniu. Schorzenie ma
charakter post
ępujący, a zmiany w płucach, jakie powoduje
s
ą tylko częściowo odwracalne.
Wed
ług
Światowej Organizacji Zdrowia
POChP zajmuje
obecnie czwarte miejsce na li
ście najbardziej
śmiercionośnych schorzeń. Wyprzedzają ją jedynie takie
choroby jak zapalenia p
łuc, udary mózgu i zawały serca.
W
Polsce
na ow
ą chorobę umiera rocznie
15 tys. osób.
Przyczyny
Wdychany dym tytoniowy zapocz
ątkowuje złożony ciąg
reakcji, uwolnienie du
żej ilości granulocytów w płucach,
a nast
ępnie ich rozpad w ścianach pęcherzyków płucnych
i oskrzelach, co z kolei powoduje uwolnienie enzymu
elastazy. Elastaza dzia
ła destrukcyjnie na włókna
spr
ężyste płuc powodując rozedmę płuc oraz przerost
gruczo
łów śluzowych oskrzeli.
G
łówną przyczyną
choroby jest
palenie
tytoniu
. Dotyczy to
zarówno d
ługoletnich
palaczy, jak
i palaczy biernych.
Etiopatogeneza POChP
Na POChP najcz
ęściej chorują mężczyźni i kobiety
oko
ło 40 roku życia.
Bardzo istotny jest fakt,
że płuca kobiet są o wiele
bardziej wra
żliwsze na dym tytoniowy, niż płuca
m
ężczyzn, co wraz z rosnącą częstością nałogu
w
śród
kobiet sprawia,
że choroba niegdyś
uwa
żana za typowo
m
ęskie schorzenie,
teraz dotyczy kobiet
i m
ężczyzn
w równym stopniu.
Objawy
Økaszel
- po
łączony zazwyczaj z wykrztuszaniem wydzieliny
oskrzelowej
Øtrudno
ści w oddychaniu
Øduszno
ści
- W pocz
ątkowych fazach choroby duszności
mog
ą się pojawiać sporadycznie podczas wzmożonego wysiłku
fizycznego. Dalszy rozwój choroby mo
że zwiększyć częstość
pojawiania si
ę duszności, nawet w sytuacjach codziennych
Øg
łośny świszczący oddech
, nasilaj
ący się podczas wysiłku
Øniewydolno
ść serca
- w miar
ę rozwoju choroby - powikłania
tego typu, dodaj
ąc niewydolność oddechową są główną
przyczyna zgonów chorych na POChP
Leczenie
Øzaprzestanie palenia
- hamuje dalszy rozwój choroby
Øhospitalizacja
wspomagana odpowiednimi lekami:
- rozszerzaj
ące oskrzela (np. beta2-mimetyki)
- kortykosteroidy wziewne - u pacjentów z ci
ężką
postaci
ą POChP
i tlenoterapi
ą - w bardzo ciężkich etapach choroby
Øregularny trening fizyczny
Osteoporoza
Osteoporoza
to choroba polegaj
ąca na osłabieniu układu
kostnego cz
łowieka. Wbrew powszechnym przekonaniom,
choroba ta nie dotyczy tylko i wy
łącznie kobiet w okresie
przekwitania, ale tak
że mężczyzn, a nawet młodych ludzi.
Wed
ług jednej z definicji, schorzenie to charakteryzuje się
nisk
ą masą kostną, upośledzoną architekturą kości, a to
z kolei prowadzi do ich os
łabienia i większej podatności na
z
łamania.
W Polsce chorob
ą tą zagrożonych jest prawdopodobnie
a
ż 9 milionów osób, które najczęściej dowiadują się
o chorobie dopiero gdy dojdzie do z
łamania.
Tradycyjny obraz
osteoporozy
wyznaczaj
ą
cztery elementy post
ępujące równolegle
jednocze
śnie:
w miar
ę rosnącego
wieku odsetek
starzej
ącej się
populacji maleje,
maleje masa
kostna a
ro
śnie częstotliwość
z
łamań.
Czynniki ryzyka
-
wiek
– ryzyko wzrasta z wiekiem
-
p
łeć
– bardziej powszechnym schorzeniem u kobiet, co ma
zwi
ązek z wcześniejszym występowaniem menopauzy, niż
andropauzy u m
ężczyzn.
-
rasa
– znacznie cz
ęściej chorują osoby białe i żółte, niż
przedstawiciele rasy czarnej
-
budowa cia
ła
- osoby w
ątłe o drobnych kościach są znacznie
bardziej nara
żone
-
czynniki genetyczne
-
zaburzenia miesi
ączkowania
lub pierwotny albo wtórny jej brak
-
przedwczesne wyga
śnięcie aktywności jajników
-
niedobór wapnia i witaminy D, nadmiar sodu
-
siedz
ący tryb życia
-
ró
żnego rodzaju używki
Objawy
W wi
ększości przypadków we wczesnych fazach
choroby przebiega bezobjawowo.
Do najcz
ęstszych objawów można zaliczyć
bóle kr
ęgosłupa, bóle na odcinku piersiowym, a także
bóle krzy
ża i między łopatkami.
Cz
ęsto pierwszym, widocznym objawem osteoporozy są
z
łamania
, wówczas choroba jest ju
ż w zaawansowanym
stadium. Przyczyn
ą tego rodzaju urazów jest daleko
posuni
ęte odwapnienie kości. Do najbardziej
powszechnych z
łamań można zaliczyć: złamania
nadgarstka, ko
ści udowej, kręgów kręgosłupa
i znacznie rzadziej wyst
ępujące złamania żeber.
Leczenie
Podstawowym celem leczenia jest
zapobieganie z
łamaniom i podobnym
urazom. Istotn
ą rzeczą jest fakt, iż
leczenie aby odnios
ło skutek musi
by
ć prowadzone konsekwentnie
i d
ługotrwale, do końca życia
pacjenta.
W leczeniu osteoporozy stosuje si
ę kombinację
dwóch rodzajów leków:
- Pierwszy z nich ma za zadanie hamowanie komórek
odpowiedzialnych za niszczenie ko
ści i w tej grupie
środków możemy wyróżnić:
estrogeny, kalcytonine,
raloksifen i bifosofniany
- Drugi lek ma na celu pobudzanie odbudowy ko
ści.
W tej grupie wyró
żniamy różnego rodzaju
preparaty
wapnia i witaminy D, fluorki i parahormon (PTH)
Obecnie najpowszechniej stosowane s
ą leki
powoduj
ące ograniczenie ubytku masy kostnej. Leki
odbudowuj
ące są rzadziej stosowane, a ich
skuteczno
ść dość wątpliwa.
Paradontoza
Zapalenie przyz
ębia czyli
paradontoza to choroba tkanek
przyz
ębia, której efektem
niejednokrotnie jest utrata z
ębów.
Terminem tym okre
śla się wszelkie
przewlek
łe procesy zapalne dziąseł
g
łębiej znajdujących się tkanek.
Dane dotycz
ące liczby osób mających rożne postacie
zapalenia dzi
ąseł są zastraszające, choroba ta dotyczy
prawie
90% Polaków
. Dolegliwo
ść rzadko dotyczy ludzi
m
łodych, częstość zachorowań nasila się u osób
po 35
roku
życia
.
Przyczyny
Wywo
ływana jest przez
bakterie
rozmna
żające się w jamie ustnej
z powodu niew
łaściwej higieny.
Powoduj
ą one zaleganie na zębach
z
łogów bądź w postaci płytki
naz
ębnej, bądź kamienia, który
tworzy si
ę również z resztek
jedzenia i z
łuszczonego nabłonka.
Rozwojowi choroby sprzyja krzywe
ustawienie z
ębów oraz częste
zgrzytanie
(bruksizm), poniewa
ż
obci
ążają aparat
podtrzymuj
ący(składają się nań:
dzi
ąsło, ozębna i kość żuchwy).
Zdarza si
ę, że paradontozę wywołują:
- awitaminoza,
- cukrzyca,
- os
łabienie tkanki łącznej,
- reumatoidalne zapalenie stawów,
- zaburzenia wydzielania
śliny,
- zaburzenia hormonalne
Pojawieniu si
ę paradontozy sprzyjają także czynniki
zwi
ązane ze stylem życia, można tu wymienić:
- palenie papierosów
- nadu
żywanie alkoholu.
W nielicznych przypadkach paradontoza
uwarunkowana jest
genetycznie
.
Objawy
W pierwszym etapie choroby dzi
ąsła
staj
ą się czerwone, obrzmiałe, bardzo
wra
żliwe na ból, mogą krwawić.
Pojawia si
ę nieprzyjemny zapach
z ust.
W kolejnym stadium z
ęby zaczynają
si
ę chwiać, w ostatnim zaś wypadają.
Leczenie
W przypadku spostrze
żenia zaniku, bądź zapalenia
dzi
ąseł należy niezwłocznie udać się do stomatologa.
W zale
żności od stadium choroby, leczenie będzie
przebiega
ło
w odmienny sposób. Organizm nie jest w stanie obroni
ć
si
ę przed chorobą sam, wytwarza co prawda
przeciwcia
ła, ale niszczą one zarówno bakterie, jak
i tkank
ę przyzębia. Lekarz musi usunąć załogi i oczyścić
z
ębodoły.
Je
śli zapalenie dziąseł
przebiega w sposób ci
ężki,
przepisywany jest
antybiotyk
w postaci tabletek lub ma
ści
na dzi
ąsła. Jeśli choroba
uszkodzi
ła znaczną część
oz
ębnej, lekarz może
przeprowadzi
ć
szynowanie
,
czyli usztywnianie z
ębów. Za
pomoc
ą różnych technik
tworzona jest konstrukcja
powstrzymuj
ąca chwianie się
z
ębów, usuwana jest ona po
zagojeniu si
ę ran w dziąsłach
i odbudowaniu si
ę tkanki
oz
ębnej.
Zapobieganie
Nale
ży starannie dbać o higienę jamy ustnej.
W przypadku pojawienia si
ę pierwszych symptomów
stanu zapalnego dzi
ąseł, podstawą kuracji muszą być
odpowiednio wykonywane zabiegi higieniczne stosuj
ąc
jednocze
śnie właściwe preparaty.
- nale
ży szczotkować zęby trzy
razy dziennie, równie
ż
wówczas, kiedy dzi
ąsła
krwawi
ą;
- przynajmniej raz czy
ścić
przestrzenie mi
ędzy zębami
nici
ą dentystyczną,
- przed snem p
łukać jamę
ustn
ą odpowiednim płynem,
- stosowa
ć miękką
szczoteczk
ę
- regularnie kontrolowa
ć stan
uz
ębienia u stomatologa
Jak zadba
ć o podrażnione dziąsła?
Podsumowanie
Przyczyn
ą przedstawionych chorób jest przede wszystkim
post
ęp techniczny, rozwój przemysłu, urbanizacji,
motoryzacji oraz chemizacja
środowiska. Wiele z tych
schorze
ń jest następstwem wypadków, zatruć
przemys
łowych, hałasu, zanieczyszczeń środowiska,
a zw
łaszcza skażenia gleb, wody, powietrza i żywności.
*
Stosuj odpowiedni
ą dietę
- przeciwdzia
łaj
oty
łości. Dzięki niej unikniesz obciążenia dla
serca i uk
ładu krążenia. Nadmiar tłuszczu w
diecie nasila zmiany mia
żdżycowe, a każde
dodatkowe kilogramy powoduj
ą wzrost ciśnienia.
*
Uprawiaj sport
- poprawia
wydajno
ść organizmu oraz naturalnie
obni
ża ciśnienie krwi. Siedzący tryb
życia kilkakrotnie zwiększa ryzyko
pojawienia si
ę nadciśnienia.
*
Unikaj stresu
- d
ługotrwały stres
os
łabia układ odpornościowy.
Je
śli chcesz uniknąć wystąpienia chorób
cywilizacyjnych lub wykry
ć chorobę we wczesnym
stadium korzystaj z zalece
ń profilaktycznych:
*
Nie pal papierosów
- s
ą główną przyczyną
powstawania komórek nowotworowych, a tak
że
zwi
ększają ciśnienie oraz przyspieszają akcje
serca.
*
Nie nadu
żywaj alkoholu
- zwi
ększa
ci
śnienie krwi.
*
Ogranicz spo
żywanie soli
- pokarm z du
ża
zawarto
ścią soli zwiększa ciśnienie krwi.
*
Regularnie wykonuj badania
profilaktyczne
To oczywi
ście nasze
ZDROWIE!
Od
zdrowia sie wszystko zaczyna i na
braku zdrowia sie wszystko ko
ńczy,
dlatego o zdrowie musimy dba
ć
codziennie.
Świat w którym żyjemy
nieustannie si
ę zmienia a lista wyzwań
i chorób jest coraz d
łuższa. Co nas
zatem czeka za kilkana
ście lat?
Wspó
łczesny człowiek nie ma na nic
czasu. Jest to prawda oczywista.
Jest jednak co
ś bezcennego, na co
trzeba znale
źć czas.
DZIĘKUJĘ
ZA UWAGĘ
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
więcej podobnych podstron