background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

 

 

 
 

MINISTERSTWO EDUKACJI 
             NARODOWEJ

 

 
 
 
 
 
Paweł Krawczak 
 
 
 
 
 
 

Przestrzeganie  przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy, 
ochrony  przeciwpożarowej  oraz  ochrony  środowiska 
812[03].O1.01 

 

 
 
 
 
 
Poradnik dla nauczyciela 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy 
Radom 2007 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

Recenzenci: 

mgr inż. Ryszard Łoin 
mgr inż. Igor Lange 
 
 

Opracowanie redakcyjne: 
mgr inż. Paweł Krawczak 
 
 
Konsultacja: 
dr inż. Bożena Zając 

 

 

 

 

 

 

 

 
Poradnik  stanowi  obudowę  dydaktyczną  programu  jednostki  modułowej  812[03].O1.01 
„Przestrzeganie  przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpożarowej  oraz 
ochrony  środowiska”,  zawartej  w modułowym  programie  nauczania  dla  zawodu  operator 
maszyn i urządzeń odlewniczych. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

SPIS TREŚCI 

 

1. Wprowadzenie  

2. Wymagania wstępne  

3. Cele kształcenia  

4. Scenariusze zajęć 

5. Ćwiczenia 

12 

5.1. Prawna ochrona pracy 

12 

5.1.1. Ćwiczenia  

12 

5.2. Czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne występujące 

w procesie pracy 

 

14 

5.2.1. Ćwiczenia  

14 

5.3. Środki ochrony indywidualnej. Likwidacja zagrożeń 

16 

5.3.1.  Ćwiczenia  

16 

5.4. Ergonomia w kształtowaniu warunków pracy. Wymagania bezpieczeństwa  

i higieny pracy dotyczące pomieszczeń 

 

18 

5.4.1.  Ćwiczenia 

18 

5.5. Zagrożenia pożarowe oraz zasady ochrony przeciwpożarowej 

20 

5.5.1.  Ćwiczenia 

20 

5.6. Pierwsza pomoc w wypadkach przy pracy 

22 

5.6.1.  Ćwiczenia 

22 

5.7. Zasady ochrony środowiska 

24 

5.7.1.  Ćwiczenia 

24 

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 

26 

7. Literatura  

36 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

1. WPROWADZENIE 

 

Przekazujemy Państwu Poradnik dla  nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu 

zajęć  dydaktycznych  w  szkole  kształcącej  w  zawodzie  operator  maszyn  i  urządzeń 
odlewniczych 812[03].  

Poradnik  dla  nauczyciela  zawiera  informacje  i  wskazówki  niezbędne  dla  efektywnego 

zorganizowania  procesu  kształcenia  w  jednostce  modułowej.  Zamieszczono  w nim 
następujące części: 
– 

wymagania wstępne, 

– 

szczegółowe cele kształcenia, 

– 

przykładowe scenariusze zajęć, 

– 

ćwiczenia, 

– 

ewaluacja osiągnięć ucznia, 

– 

literatura. 
Wymagania  wstępne  określają  umiejętności  jakie  uczeń  powinien  mieć  ukształtowane 

przed  rozpoczęciem  pracy  z  poradnikiem.  Należy  zachęcić  uczniów,  aby  zapoznali  się 
z wymaganiami  i  ocenili,  czy  je  spełniają.  Dotyczą  one  umiejętności,  które  uczniowie 
ukształtowali  podczas  dotychczasowej  nauki.  Spełnienie  wymagań  wstępnych  pozwoli 
uczniom  na  skoncentrowanie  się  na  kształtowaniu  nowych  umiejętności  potrzebnych  do 
zaliczenia jednostki modułowej. 

Szczegółowe cele kształcenia określają umiejętności,  jakie uczeń powinien ukształtować 

w wyniku  procesu  kształcenia  w  tej  jednostce  modułowej.  Przed  rozpoczęciem  zajęć  należy 
zapoznać uczniów z celami kształcenia, aby dowiedzieli się, czego się nauczą. 

W  poradniku  zamieszczono  także  dwa  przykładowe  scenariusze  zajęć.  Wskazują  one 

sposób  prowadzenia  zajęć  dydaktycznych z  wykorzystaniem  metod  zalecanych  w programie 
jednostki modułowej. 

Ćwiczenia  (tożsame  z  tymi,  które  znajdują  się  w  poradniku  dla  ucznia),  zawierają 

polecenie,  wskazówki  do  realizacji,  zalecane  metody  nauczania  –  uczenia  się  oraz  środki 
dydaktyczne. Wykonując poszczególne ćwiczenia uczeń powinien ukształtować umiejętności 
niezbędne do zaliczenia jednostki modułowej, 

Ewaluacja osiągnięć ucznia powinna zostać przeprowadzona z pomocą testów osiągnięć 

szkolnych:  wielokrotnego  wyboru  lub  próby  pracy.  W  poradniku  dla  nauczyciela 
zamieszczono  dwa  przykładowe  narzędzia  pomiaru  dydaktycznego.  Wszystkie  zadania 
zamieszczone  w testach  obejmują  treści  objęte  programem  nauczania  oraz  sprawdzają,  czy 
uczeń osiągnął założone w jednostce modułowej cele. 

Ostatnim  elementem  poradnika  dla  nauczyciela  jest  wykaz  literatury.  Zawiera  on 

zarówno  pozycje  przydatne  uczniowi  dla  pogłębienia  wiedzy  z  zakresu  programu  jednostki 
modułowej, jak i pozycje metodyczne. 

Wskazane  jest,  aby  zajęcia  dydaktyczne  w  jednostce  modułowe  prowadzone  były 

różnymi  metodami.  Osiągnięcie  celów  kształcenia  ułatwi  stosowanie  aktywizujących  metod 
nauczania:  przypadków,  sytuacyjnej,  przewodniego  tekstu  i  ćwiczeń  praktycznych.  Formy 
organizacyjne  pracy  powinny  być  zróżnicowane  począwszy  od  samodzielnej  pracy  uczniów 
do pracy zespołowej.  
 
 
 
 
 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Schemat układu jednostek modułowych 

 

812[03].O1 

Techniczne podstawy zawodu

 

812[03].O1.01 

Przestrzeganie przepisów 

bezpieczeństwa i higieny pracy, 

ochrony przeciwpożarowej  

i ochrony środowiska 

 

 

812[03].O1.02 

Posługiwanie się 

dokumentacją techniczną

 

 

 

812[03].O1.04 

Rozpoznawanie elementów maszyn 

i mechanizmów

 

812[03].O1.05 

Analizowanie układów 

elektrycznych i automatyki 

przemysłowej 

 
 

812[03].O1.06 

Stosowanie mechanicznych technik 

wytwarzania części maszyn 

 

812[03].O1.03 

Stosowanie materiałów 

konstrukcyjnych  

i narzędziowych 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

2. WYMAGANIA WSTĘPNE 

 

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

 

komunikować się i pracować w zespole,  

 

dokonywać oceny swoich umiejętności, 

 

korzystać z różnych źródeł informacji, 

 

wyszukiwać,  selekcjonować,  porządkować,  przetwarzać  i  przechowywać  informacje 
niezbędne do wykonywania zadań zawodowych, 

 

analizować treść zadania, dobierać metody i plan rozwiązania, 

 

uzasadniać działanie na podstawie określonej teorii, planować czynności, 

 

interpretować wyniki doświadczeń i dokonywać uogólnień, 

 

samodzielnie podejmować decyzje,  

 

identyfikować podstawowe funkcje organizmu człowieka, 

 

charakteryzować zjawiska biologiczne, 

 

identyfikować elementy anatomii człowieka. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

3. CELE KSZTAŁCENIA 

 

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

– 

zinterpretować  akty  prawne,  prawa  i  obowiązki  pracownika  i pracodawcy  związane 
z bezpieczeństwem i higieną pracy, 

– 

wskazać  konsekwencje  naruszenia  przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy  podczas 
wykonywania zadań zawodowych, 

– 

określić  wymagania  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy  dotyczące  pomieszczeń  pracy 
i pomieszczeń higieniczno-sanitarnych, 

– 

rozpoznać  i przewidzieć zagrożenia bezpieczeństwa człowieka w środowisku pracy oraz 
wskazać sposoby ich usunięcia, 

– 

dobrać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy, 

– 

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz 
wymaganiami ergonomii, 

– 

określić prace zabronione młodocianym w przedsiębiorstwie odlewniczym, 

– 

określić  dopuszczalne  normy  dotyczące  oświetlenia,  hałasu,  drgań  oraz  pracy  w  polu 
elektromagnetycznym na typowych stanowiskach operatorskich, 

– 

wyjaśnić i zastosować zasady ochrony przeciwpożarowej i prowadzenia akcji gaśniczej, 

– 

powiadomić właściwe służby o zaistniałym pożarze i wypadku przy pracy, 

– 

zastosować podręczny sprzęt oraz środki gaśnicze, 

– 

udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy, 

– 

określić  główne  źródła  zanieczyszczeń  emitowanych  przez  odlewnie  żeliwa,  staliwa 
i metali nieżelaznych oraz wskazać ich wpływ na człowieka i środowisko, 

– 

ocenić  stan  zagrożenia  środowiska  spowodowany  emisją  gazów,  pyłów  i  innych 
odpadów na podstawie obowiązujących norm dopuszczalnych zanieczyszczeń. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ 

 

Scenariusz zajęć 1 

 

Osoba prowadząca    

 

 

……………………………………………………………. 

Modułowy program nauczania:  

Operator maszyn i urządzeń odlewniczych. 812[03] 

Moduł:   

 

 

 

 

 

Techniczne podstawy zawodu 812[03].O1 

Jednostka modułowa: 

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, 
ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska  
812[03].O1.01 

Temat:  Zagrożenia dla zdrowia i życia pracownika 

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności rozpoznawania zagrożeń w miejscu pracy  
 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

  wskazać rodzaje zagrożeń, 

  zidentyfikować zagrożenia związane z pracą operatora maszyn i urządzeń odlewniczych, 

  stosować zasady bezpiecznej pracy. 

 
Metody nauczania–uczenia się: 

 

metoda przypadków, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

Formy organizacyjne pracy uczniów: 

 

grupowa jednolita. 

 
Czas: 45 minut. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

plansza prezentująca rodzaje zagrożeń, 

 

duże arkusze papieru,  

 

mazaki,  

 

tablica flip-chart. 
 

Przebieg zajęć:  
1.  Nauczyciel przedstawia cele zajęć. 
2.  Nauczyciel prezentuje rodzaje zagrożeń (w oparciu o planszę). 
3.  Nauczyciel zapoznaje uczniów z zasadami tworzenia mapy myśli. 
4.  Przedstawienie zadania do wykonania. 
5.  Podział uczniów na 4-5-osobowe zespoły. 
6.  Rozdanie dużych arkuszy papieru i mazaków. 

7.  Uczniowie  wykonują  ćwiczenie  zgodnie  z  instrukcją  zamieszczoną  w  poradniku  dla 

ucznia: 

  zastanawiają  się,  jakie  zagrożenia  mogą  wystąpić  w  pracy  operatora  maszyn  

i  urządzeń  odlewniczych  i wpisują  wszystkie  pomysły  na  kartkę  papieru  (burza 
mózgów - nie krytykując żadnego z  pomysłów koleżanek/kolegów). 

  porządkują  zapisane  pomysły  dzieląc  je  na  grupy  według  kryterium  rodzaju 

zagrożenia  (odrzucają    ewentualnie  nierealne,  lub  budzące  wątpliwości  członków 
grupy). 

  zapisują  zagrożenia w formie mapy myśli. 

8.  Przedstawiciel każdej grupy (lider) prezentuje opracowaną mapę myśli. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

9.  Uczniowie oceniają pracę koleżanek/kolegów, zadają dodatkowe pytania. 
10.  Podsumowanie  zajęć  –  próba  określenia,  jakiego  rodzaju  zagrożenia  są  najbardziej 

niebezpieczne w pracy operatora maszyn i urządzeń odlewniczych. 

11.  Ocena pracy uczniów. 
 
Zakończenie zajęć 
 
Praca domowa 
Napisz  w  zeszycie  notatkę  będącą  odpowiedzią  na  pytanie:  które  z  omawianych  zagrożeń 
w pracy operatora maszyn i urządzeń odlewniczych wydaje Ci się największe i dlaczego?

 

 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

  rozmowa, 

  anonimowe  ankiety  ewaluacyjne  dotyczące  sposobu  prowadzenia  zajęć  i  zdobytych 

umiejętności. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

Scenariusz zajęć 2 

 
Osoba prowadząca    

 

 

……………………………………………………………. 

Modułowy program nauczania:  

Operator maszyn i urządzeń odlewniczych. 812[03] 

Moduł:   

 

 

 

 

 

Techniczne podstawy zawodu 812[03].O1 

Jednostka modułowa: 

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, 
ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska  
812[03].O1.01 

Temat:  Pierwsza pomoc w przypadku porażenia prądem 

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności udzielania pierwszej pomocy w przypadku porażenia 

prądem 

 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

  sprawdzić  stan przytomności poszkodowanego, 

  sprawdzić podstawowe czynności życiowe: oddech, krążenie,  

  wskazać 

sposób 

postępowania 

przypadku 

udzielania 

pierwszej 

pomocy 

poszkodowanemu przy porażeniu prądem, 

  udzielić pierwszej pomocy poszkodowanemu przy porażeniu prądem, 

  udzielić pierwszej pomocy poszkodowanemu przy oparzeniach. 

 
Metody nauczania–uczenia się:  

 

ćwiczenia praktyczne, 

 

metoda tekstu przewodniego. 

Formy organizacyjne pracy uczniów: 

  indywidualna. 

 
Czas:
 

90 minut. 

 
Środki dydaktyczne: 

 

instrukcja  do  wykonania  ćwiczenia  zawierająca  dokumentację  zadania  (tekst  przewodni 

do wykonania ćwiczenia), 

  film  dydaktyczny:  „Pierwsza  pomoc  przedlekarska”,  autor:  P.  Mikłaszewicz,  

T. Zdrojewski; producent: Ośrodek Doradztwa I Doskonalenia Kadr, 

  plansze  obrazujące  sposób  diagnozowania  stanu  poszkodowanego  oraz  sposób 

wykonania resuscytacji, metodą „krok po kroku”, 

  standardowo  wyposażona  apteczka,  a  w  szczególności:  maseczka  do  sztucznego 

oddychania, jałowy opatrunek. 

 
Przebieg zajęć: 

Zadanie dla ucznia 
Przedmiotem ćwiczenia jest udzielanie pierwszej pomocy w przypadku porażenia prądem. 
 
FAZA WSTĘPNA 
Czynności  organizacyjno-porządkowe,  podanie  tematu  zajęć,  zaznajomienie  uczniów  
z pracą metodą tekstu przewodniego. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

10 

FAZA WŁAŚCIWA 
 
INFORMACJE 
Pytania prowadzące: 
1.  W jaki sposób należy odłączyć poszkodowanego od źródła prądu? 
2.  W jaki sposób należy sprawdzić stan przytomności poszkodowanego? 
3.  W jaki sposób należy sprawdzić podstawowe parametry życiowe: tętno i oddech? 
4.  W jakiej pozycji należy ułożyć poszkodowanego? 
5.  W jaki sposób wykonuje się czynności resuscytacyjne? 
6.  W jaki sposób należy zabezpieczyć ranę oparzeniową? 
 
PLANOWANIE 
Sporządź plan pracy z uwzględnieniem następujących czynności: 
1.  Zaplanuj kolejność postępowania w miejscu wypadku porażenia prądem elektrycznym. 
2.  Ustal,  w  jaki  sposób  sprawdzisz  stan  przytomności  i  podstawowe  parametry  życiowe 

poszkodowanego. 

3.  Ustal, w jaki sposób należy wykonać wentylację płuc (sztuczne oddychanie). 
4.  Ustal, w jaki sposób należy wykonać masaż serca. 
5.  Ustal, w jaki sposób należy zabezpieczyć ranę oparzeniową poszkodowanego. 
 
UZGODNIENIE 
1.  Omów wszystkie punkty z fazy planowania z nauczycielem. 
2.  Odnieś się do uwag i propozycji nauczyciela. 
 
WYKONANIE 

1.  Odłącz poszkodowanego od źródła prądu elektrycznego. 
2.  Sprawdź stan przytomności poszkodowanego. 
3.  Sprawdź podstawowe parametry życiowe: tętno i oddech. 
4.  Wykonaj odstawowe czynności resuscytacyjne. 
5.  Zabezpiecz ranę oparzeniową. 

 
SPRAWDZANIE 
1.  Czy prawidłowo odłączono poszkodowanego od źródła prądu? 
2.  Czy prawidłowo sprawdzono stan przytomności poszkodowanego? 
3.  Czy prawidłowo wykonano wentylację płuc? 
4.  Czy prawidłowo wykonano masaż serca? 
5.  Czy prawidłowo zabezpieczono ranę oparzeniową? 
 
ANALIZA 

Uczniowie wraz  z  nauczycielem wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły  im najwięcej 

trudności.  Nauczyciel  podsumowuje  całe  ćwiczenie,  wskazuje,  jakie  nowe  i  ważne 
umiejętności  zostały  wykształcone,  jakie  wystąpiły  nieprawidłowości  oraz  jak  ich  unikać  
w przyszłości. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

11 

FAZA KOŃCOWA 
 
Zakończenie zajęć 
 
Praca domowa 

Odszukaj  w  literaturze  wiadomości  na  temat  zasad  postępowania  w  razie  wypadku.  

Na  podstawie  zgromadzonych  informacji  przygotuj  się  do  wypowiedzi  na  temat:  W  jaki 
sposób należy powiadomić pogotowie ratunkowe o zaistniałym wypadku? 
 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

  anonimowe  ankiety  ewaluacyjne  dotyczące  sposobu  prowadzenia  zajęć,  trudności 

podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

12 

5. ĆWICZENIA 

 

5.1. Prawna ochrona pracy 

 

5.1.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Wyobraź  sobie,  że  podejmujesz  pierwszą  pracę  w  dużej  odlewni  żeliwa.  Określ  swoje 

podstawowe  prawa  i  obowiązki  w  zakresie  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy  na  podstawie 
Kodeksu Pracy.  

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki  wykonania  oraz  zapoznać  uczniów  z  zasadami  bezpiecznej  pracy.  Przygotować 
Kodeks Pracy i wybrane rozporządzenia. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  dobrać partnerów do pracy w grupie, 
2)  zapoznać się z właściwym fragmentem Kodeksu Pracy, 
3)  zastanowić się, jakie są twoje podstawowe prawa i obowiązki w zakresie bezpieczeństwa 

i higieny pracy, 

4)  wpisać wszystkie prawa i obowiązki, 
5)  uporządkować zapisane informacje 
6)  zaprezentować efekty pracy grupy na forum grupy. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

–  ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

Kodeks Pracy,  

 

wybrane rozporządzenia,  

 

duże arkusze papieru,  

 

mazaki,  

 

tablica flip – chart. 

 
Ćwiczenie 2 

Wyobraź  sobie,  że  jesteś  zatrudniony  w  odlewni  metali.  W  trakcie  swojej  pracy 

odkrywasz  rażące  zaniedbania  w  przestrzeganiu  przepisów  bhp.  Co  możesz  i  powinieneś 
zrobić w myśl przepisów o ochronie pracy? 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki  wykonania  oraz  zapoznać  uczniów  z  zasadami  bezpiecznej  pracy.  Przygotować 
Kodeks Pracy i wybrane rozporządzenia. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

13 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  dobrać partnerów do pracy w grupie, 
2)  zgromadzić w podręcznej biblioteczce niezbędne akty prawne (byś mógł w razie potrzeby 

powołać się na konkretne zapisy), 

3)  zastanowić się, jakie musisz podjąć czynności organizacyjne,  
4)  uporządkować zapisane czynności, 
5)  zaprezentować efekty pracy grupy na forum grupy. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

– 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

Kodeks Pracy,  

 

wybrane rozporządzenia,  

 

duże arkusze papieru,  

 

mazaki,  

 

tablica flip – chart. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

14 

5.2.  Czynniki  szkodliwe  dla  zdrowia,  uciążliwe  i  niebezpieczne 

występujące w procesie pracy 

 

5.2.1. Ćwiczenia

 

 
Ćwiczenie 1 

Zidentyfikuj  czynniki  szkodliwe,  uciążliwe  i  niebezpieczne  dla  zdrowia,  jakie  mogą 

wystąpić w pracy na stanowisku operatora maszyn i urządzeń odlewniczych.  

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki  wykonania  oraz  zapoznać  uczniów  z  zasadami  bezpiecznej  pracy.  Przygotować 
tablice  prezentujące  rodzaje  zagrożeń  szkodliwych,  uciążliwych  i  niebezpiecznych  dla 
zdrowia pracownika. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  dobrać partnerów do pracy w grupie, 
2)  zastanowić  się  jakie  czynniki  szkodliwe,  uciążliwe  i  niebezpieczne  dla  zdrowia  mogą 

wystąpić w pracy, 

3)  wpisać  wszystkie  pomysły  na  kartce  (burza  mózgów  -  nie  krytykując  żadnego 

z pomysłów Twoich koleżanek/kolegów), 

4)  uporządkować  zapisane  pomysły  w  grupy według  kryterium  rodzaju  zagrożenia  (odrzuć 

ewentualnie nierealne, lub budzące wątpliwości członków grupy), 

5)  zapisać zagrożenia w formie mapy myśli, 
6)  zaprezentować efekty pracy grupy na forum grupy, 
7)  brać  udział  w  podsumowaniu  odpowiadając  na  pytanie:  jakie  czynniki  szkodliwe, 

uciążliwe i niebezpieczne dla zdrowia mogą wystąpić na stanowisku pracy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

– 

burza mózgów, 

– 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

duże arkusze papieru,  

 

mazaki,  

  tablica flip – chart. 

 
Ćwiczenie 2 

Scharakteryzuj  wpływ  czynników  fizycznych

 

występujących  w procesie  pracy  na 

organizm ludzki. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki  wykonania  oraz  zapoznać  uczniów  z  zasadami  bezpiecznej  pracy.  Przygotować 
tablice prezentujące rodzaje czynników fizycznych. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

15 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien:  

1)  dobrać partnerów do pracy w grupie, 
2)  zastanowić się jaki wpływ na organizm ludzki mają czynniki fizyczne, 
3)  wpisać  wszystkie  pomysły  na  kartce  (burza  mózgów  -  nie  krytykując  żadnego 

z pomysłów Twoich koleżanek/kolegów), 

4)  uporządkować  zapisane  pomysły  -  odrzuć  ewentualnie  nierealne,  lub  budzące 

wątpliwości członków grupy, 

5)  zapisać zagrożenia w formie mapy myśli, 
6)  zaprezentować efekty pracy grupy na forum grupy. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

– 

burza mózgów, 

– 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

duże arkusze papieru,  

 

mazaki,  

  tablica flip – chart. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

16 

5.3. Środki ochrony indywidualnej. Likwidacja zagrożeń 

 

5.3.1. Ćwiczenia

 

 
Ćwiczenie 1 

Wyobraź  sobie  sytuację,  że  Twoim  zadaniem  jest  oczyszczenie  odlewu.  Jakie  środki 

ochrony indywidualnej powinieneś dobrać do wykonania tej pracy? 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki  wykonania  oraz  zapoznać  uczniów  z  zasadami  bezpiecznej  pracy.  Przygotować 
przykładowe środki ochroni indywidualnej (okulary, maski, ochronniki słuchu itp.). 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  dobrać partnerów do pracy w grupie, 
2)  odpowiedzieć na pytanie podane w treści zadania, 
3)  wpisać  wszystkie  odpowiedzi  na  kartce  (burza  mózgów  -  nie  krytykując  żadnego 

z pomysłów Twoich koleżanek/kolegów), 

4)  uporządkować  zapisane  pomysły  -  odrzucić  ewentualnie  nierealne  lub  budzące 

wątpliwości członków grupy, 

5)  zaprezentować efekty pracy grupy na forum grupy. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

– 

burza mózgów, 

– 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

środki ochrony indywidualnej, 

 

duże arkusze papieru,  

 

mazaki,  

 

tablica flip – chart. 

 
Ćwiczenie 2 

Wyjaśnij,  jakie  zadanie  spełnia  i  na  czym  polega  ochrona  przeciwporażeniowa  przed 

dotykiem bezpośrednim.  
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki  wykonania  oraz  zapoznać  uczniów  z  zasadami  bezpiecznej  pracy.  Przygotować 
materiały informacyjne dotyczące ochrony przeciwporażeniowej. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  dobrać partnerów do pracy w grupie, 
2)  zastanowić się czym jest ochrona przeciwporażeniowa, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

17 

3)  zastanowić  się  na  czym  polega  ochrona  przeciwporażeniowa  przed  dotykiem 

bezpośrednim, 

4)  wpisać  wszystkie  pomysły  na  kartce  (burza  mózgów  -  nie  krytykując  żadnego 

z pomysłów Twoich koleżanek/kolegów), 

5)  uporządkować  zapisane  pomysły  -  odrzucić  ewentualnie  nierealne  lub  budzące 

wątpliwości członków grupy, 

6)  zaprezentować efekty pracy grupy na forum grupy. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

– 

burza mózgów, 

– 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

duże arkusze papieru,  

 

mazaki,  

 

tablica flip – chart 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

18 

5.4.  Ergonomia  w  kształtowaniu  warunków  pracy.  Wymagania 

bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące pomieszczeń

 

 

5.4.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Odpowiedz  na  pytanie:  Na  czym  polega  różnica  pomiędzy  ergonomią  koncepcyjną  

a ergonomią korekcyjną? 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  dobrać partnerów do pracy w grupie, 
2)  zastanowić się, czym zajmuje się ergonomia koncepcyjna, 
3)  zastanowić się, czym zajmuje się ergonomia korekcyjna, 
4)  wskazać różnice pomiędzy ergonomią koncepcyjną a korekcyjną, 
5)  zapisać  wszystkie  pomysły  na  kartce  (burza  mózgów  -  nie  krytykując  żadnego 

z pomysłów Twoich koleżanek/kolegów), 

6)  uporządkować zapisane pomysły, 
7)  zaprezentować efekty pracy grupy na forum grupy. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

– 

burza mózgów, 

– 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

duże arkusze papieru,  

 

mazaki,  

 

tablica flip – chart. 

 
Ćwiczenie 2 

Otrzymasz  fotografie  stanowiska  pracy.  Dokonaj  oceny  zaprezentowanego  stanowiska 

pracy pod względem zgodności z zasadami ergonomii. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki  wykonania  oraz  zapoznać  uczniów  z  zasadami  bezpiecznej  pracy.  Przygotować 
fotografie stanowisk pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 

 

Uczeń powinien: 

1)  dobrać partnerów do pracy w grupie, 
2)  zapoznać się z fotografiami stanowiska pracy, 
3)  dokonać oceny stanowiska pracy pod względem ergonomii, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

19 

4)  zapisać  wszystkie  pomysły  na  kartce  (burza  mózgów  -  nie  krytykując  żadnego 

z pomysłów Twoich koleżanek/kolegów), 

5)  uporządkować zapisane pomysły, 
6)  zaprezentować efekty pracy grupy na forum grupy. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

– 

burza mózgów, 

– 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

fotografie stanowisk pracy, 

 

duże arkusze papieru,  

 

mazaki,  

 

tablica flip – chart. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

20 

5.5. Zagrożenia pożarowe oraz zasady ochrony przeciwpożarowej 

 

5.5.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

W  czasie  wykonywania  ćwiczeń  laboratoryjnych  w  odlewni  zauważyłeś  ogień 

wydobywający  się  z  tablicy  rozdzielczej  prądu  elektrycznego.  Jak  się  zachowasz  w takiej 
sytuacji? 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki  wykonania  oraz  zapoznać  uczniów  z  zasadami  bezpiecznej  pracy.  Przygotować 
materiały informacyjne dotyczące środków gaśniczych. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 

 

Uczeń powinien: 

1)  zapisać na arkuszu papieru czynności, jakie po kolei powinien wykonać, 
2)  dobrać sprzęt i środki gaśnicze, 
3)  zaprezentować wyniki pracy na forum grupy i porównać z opracowaniami kolegów, 
4)  uzasadnić swój wybór. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

– 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

tablice środków gaśniczych, 

 

duże arkusze papieru, 

 

mazaki,  

 

tablica flip – chart. 

 
Ćwiczenie 2 

Zauważyłeś  pożar  w  swoim  miejscu  pracy.  Odpowiedz  na  pytanie:  jakie  czynności 

powinieneś podjąć po zauważeniu pożaru? 

 
Wskazówki do realizacji 

 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki  wykonania  oraz  zapoznać  uczniów  z  zasadami  bezpiecznej  pracy.  Przygotować 
aparat telefoniczny do symulowanego powiadomienia straży pożarnej.  
 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 
 

Uczeń powinien: 

1)  dobrać partnerów do pracy w grupie, 
2)  wskazać, jakie działania powinny być podjęte po zauważeniu pożaru, 
3)  zapisać wyniki pracy grupy na dużym arkuszu papieru, 
4)  powiadomić w warunkach symulacyjnych straż pożarną, 
5)  zaprezentować ćwiczenie na forum grupy. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

21 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

– 

burza mózgów, 

– 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

– 

aparat telefoniczny, 

– 

duże arkusze papieru,  

– 

mazaki, 

 

– 

tablica flip-chart.

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

22 

5.6. Pierwsza pomoc w wypadkach przy pracy 

 

5.6.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Wykonaj na fantomie wentylację płuc (sztuczne oddychanie). 
 
Wskazówki do realizacji 

 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki  wykonania  oraz  zapoznać  uczniów  z  zasadami  bezpiecznej  pracy.  Przygotować 
instrukcje  do  ćwiczeń  (tekst  przewodni  do  wykonania  ćwiczenia)  oraz  sprzęt  do  wykonania 
sztucznego oddychania.  

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się z treścią zadania (tekst przewodni do wykonania ćwiczenia), 
2)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
3)  przyjąć rolę ratownika lub obserwatora, 
4)  wykonać jako ratownik zadanie zgodnie z poznanym algorytmem, 
5)  zwrócić uwagę jako obserwator na poprawność i kolejność wykonywania czynności, 
6)  ocenić pracę koleżanki/kolegi podkreślając, co zostało wykonane dobrze, a  jakie zostały 

popełnione błędy, 

7)  zamienić się rolami z koleżankami/kolegami, 
8)  powtarzać ćwiczenie aż do nabycia biegłości w wykonywaniu zadania. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

– 

tekst przewodni,  

– 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

instrukcja do wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania, 

 

fantom,  

 

materac, 

 

maseczka do sztucznego oddychania,   

 

płócienna chusteczka. 

 
Ćwiczenie 2 

W  sytuacji  symulowanej  udziel  pierwszej  pomocy  koledze,  który  został  porażony 

prądem, jest nieprzytomny, stwierdzasz brak podstawowych czynności życiowych. 
 

Wskazówki do realizacji 

 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki  wykonania  oraz  zapoznać  uczniów  z  zasadami  bezpiecznej  pracy.  Przygotować 
instrukcje  do  ćwiczeń  (tekst  przewodni  do  wykonania  ćwiczenia)  oraz  sprzęt  do  wykonania 
sztucznego oddychania, masażu serca oraz apteczkę.  

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

23 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się z treścią zadania (tekst przewodni do wykonania ćwiczenia), 
2)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
3)  przyjąć rolę ratownika, poszkodowanego lub obserwatora, 
4)  wykonać jako ratownik zadanie zgodnie z poznanym algorytmem, 
5)  zwrócić uwagę jako obserwator na poprawność i kolejność wykonywania czynności, 
6)  ocenić pracę koleżanki/kolegi podkreślając, co zostało wykonane dobrze, a jakie zostały 

popełnione błędy, 

7)  zamienić się rolami z koleżankami/kolegami, 
8)  powtarzać ćwiczenie aż do nabycia biegłości w wykonywaniu zadania. 
 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

– 

tekst przewodni,  

– 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

– 

instrukcja do wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania, 

 

materac,  

 

fantom,  

 

maseczka do sztucznego oddychania, 

 

standardowo wyposażona apteczka. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

24 

5.7. Zasady ochrony środowiska 

 

5.7.1. Ćwiczenia 

 

Ćwiczenie 1 

Wyobraź  sobie,  że  pracujesz  w  dużej  odlewni  na  stanowisku  operatora  urządzeń 

odlewniczych.  Zastanów się, w  jaki sposób  możesz zadbać o środowisko pracując na swoim 
stanowisku? 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 

 Uczeń powinien: 

1)  dobrać partnerów do pracy w grupie, 
2)  zastanowić się, jakie zagrożenia środowiska są związane z urządzeniami odlewniczymi, 
3)  zapisz  wszystkie  pomysły  na  kartce  (burza  mózgów  -  nie  krytykując  żadnego 

z pomysłów Twoich koleżanek/kolegów), 

4)  uporządkować zapisane pomysły, 
5)  zaprezentować efekty pracy grupy na forum grupy. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

– 

burza mózgów, 

– 

ćwiczenia. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

duże arkusze papieru,  

 

mazaki, 

 

tablica flip – chart. 

 
Ćwiczenie 2 

Zastanów się i odpowiedz na pytanie: na czym polega segregowanie odpadów pod kątem 

ich przydatności do dalszego przetwarzania? 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

 Uczeń powinien: 

1)  dobrać partnerów do pracy w grupie, 
2)  zastanowić  się,  na  czym  polega  segregowanie  odpadów  pod  kątem  ich  przydatności  do 

dalszego przetwarzania, 

3)  zapisz  wszystkie  pomysły  na  kartce  (burza  mózgów  -  nie  krytykując  żadnego 

z pomysłów Twoich koleżanek/kolegów), 

4)  uporządkować zapisane pomysły, 
5)  zaprezentować efekty pracy grupy na forum grupy 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

25 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

– 

burza mózgów, 

– 

ćwiczenia. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

duże arkusze papieru,  

 

mazaki, 

 

tablica flip – chart. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

26 

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA 

 

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego 

 

Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej  „Przestrzeganie  przepisów 
bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpożarowej  oraz  ochrony 
środowiska”  

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

 

zadania 1, 2, 4, 5, 8, 9, 10, 12, 13, 14, 16, 17, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego, 

 

zadania  3, 6, 7, 9, 11, 15, są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt  

 
Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 
 

Proponuje się  następujące  normy  wymagań -  uczeń  otrzymuje  następujące 
oceny szkolne: 

-

  dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,  

-

  dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego, 

-

  dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego, 

-

  bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  18  zadań,  w  tym  co  najmniej  4  z  poziomu 

ponadpodstawowego. 

 

Klucz do odpowiedzi: 1. a, 2. a, 3. b, 4 .a, 5. c, 6. c, 7. b, 8. a, 9. b, 10. b, 11. b, 
12
. c, 13. b, 14. a, 15. c, 16. b, 17. a, 18. c, 19. c, 20. a. 

 

 

Plan testu 
 

Nr 

zad. 

Cel operacyjny  
(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

Wymienić  akt  prawny  regulujący  kwestie  prawa 
pracy oraz bhp  

Wskazać prawa pracownika 

Rozpoznać czynniki uciążliwe dla zdrowia 

PP 

Zdefiniować pojęcie zagrożenia mechaniczne 

Wskazać zagrożenia niebezpieczne dla zdrowia 
człowieka 

Określić rodzaj oświetlenia najkorzystniejszego 
dla ludzkiego oka  

PP 

Określić niebezpieczne częstotliwości drgań 

PP 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

27 

Rozpoznać znaki zakazu bezpieczeństwa i higieny 
pracy 

Rozpoznać znaki ostrzegawcze bezpieczeństwa 
i higieny pracy 

PP 

10 

Rozpoznać znaki nakazu bezpieczeństwa 
i higieny pracy 

11  Określić zadania ochrony przeciwporażeniowej  

PP 

12  Zdefiniować pojecie ergonomia 

13 

Zdefiniować pojecie środki ochrony 
indywidualnej 

14  Zdefiniować pojecie pożaru 

15 

Dobrać środki gaśnicze do pożaru instalacji 
elektrycznej 

PP 

16  Określić zadania udzielającego pierwszej pomocy 

17 

Określić zasady postępowania pracownika wobec 
zagrożenia dla zdrowia lub życia 

18 

Wskazać sposób postępowania przy 
wykonywaniu sztucznego oddychania 

19 

Określić sposób sprawdzania tętna osoby 
poszkodowanej 

20 

Wskazać sposób postępowania w przypadku 
porażenia prądem 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

28 

Przebieg testowania 
 

Instrukcja dla nauczyciela 

1.  Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem  co  najmniej 

jednotygodniowym. 

2.  Przed rozpoczęciem sprawdzianu przedstaw uczniom zasady przebiegu testowania. 
3.  Podkreśl wagę samodzielnego rozwiązania zadań testowych. 
4.  Rozdaj  uczniom  przygotowane  dla  nich  materiały  (instrukcję,  zestaw  zadań  testowych, 

kartę odpowiedzi). 

5.  Udzielaj odpowiedzi na pytania formalne uczniów. 
6.  Przypomnij o upływającym czasie na 10 i 5 minut przed końcem sprawdzianu. 
7.  Po upływie czasu sprawdzianu poproś uczniów o odłożenie przyborów do pisania. 
8.  Zbierz od uczniów karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych. 
 

Instrukcja dla ucznia 

1.  Przeczytaj dokładnie instrukcję. 
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 
3.  Odpowiedzi udzielaj wyłącznie na karcie odpowiedzi. 
4.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 
5.  Test zawiera 20 zadań.  
6.  Do każdego zadania podane są cztery odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa. 
7.  Zaznacz  prawidłową  według  Ciebie  odpowiedź  wstawiając  literę  X    w  odpowiednim 

miejscu na karcie odpowiedzi. 

8.  W przypadku pomyłki zaznacz  błędną odpowiedź kółkiem, a  następnie  literą X zaznacz 

odpowiedź prawidłową. 

9.  Za każde poprawne rozwiązanie zadania otrzymujesz jeden punkt. 
10.  Za udzielenie błędnej odpowiedzi, jej brak lub zakreślenie więcej niż jednej odpowiedzi - 

otrzymujesz zero punktów. 

11.  Uważnie czytaj treść zadań i proponowane warianty odpowiedzi. 
12.  Nie odpowiadaj  bez zastanowienia; jeśli któreś z zadań sprawi Ci trudność – przejdź do 

następnego. Do zadań, na które nie udzieliłeś odpowiedzi możesz wrócić później.  

13.  Pamiętaj, że odpowiedzi masz udzielać samodzielnie. 
14.  Na rozwiązanie testu masz 40 minut. 
 
 

Materiały dla ucznia: 

 

instrukcja, 

 

zestaw zadań testowych, 

 

karta odpowiedzi. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

29 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 

 

1.  Najważniejszym  polskim  aktem  prawnym,  regulującym  m.in.  kwestie  prawa  pracy  oraz 

bezpieczeństwa i higieny pracy jest 

a)  Kodeks Pracy. 
b)  instrukcja BHP. 
c)  rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie minimalnych wymagań dotyczących 

bezpieczeństwa i higieny pracy. 

d)  instrukcja stanowiskowa BHP. 

 
2.  Za czas powstrzymania się od wykonywania pracy lub oddalenia się z miejsca zagrożenia 

pracownik 
a)  zachowuje prawo do wynagrodzenia. 
b)  nie zachowuje prawa do wynagrodzenia. 
c)  ma prawo do częściowego wynagrodzenia. 
d)  może otrzymać naganę. 

 

3.  Czynniki, które nie stanowią zagrożenia dla życia  lub zdrowia człowieka, ale utrudniają 

pracę  lub  przyczyniają  się  w  inny  istotny  sposób  do  obniżenia  jego  zdolności  do 
wykonywania  pracy  bądź  też  wpływają  na  zmniejszenie  wydajności  nazywamy 
czynnikami 

a)  szkodliwym. 
b)  uciążliwymi. 
c)  niebezpiecznymi. 
d)  mało niebezpiecznymi. 

 

4.  Zagrożenia mechaniczne to wszelkie oddziaływania na człowieka czynników fizycznych, 

które mogą być przyczyną urazów powodowanych 

a)  mechanicznym  działaniem  części  maszyn,  narzędzi,  przedmiotów  obrabianych  lub 

wyrzucanych materiałów stałych bądź płynnych. 

b)  wplątaniem,  wciągnięciem  lub  pochwyceniem  przez  maszynę  (zmiażdżeniem, 

złamaniem). 

c)  przemieszczającymi się maszynami oraz transportowanymi przedmiotami. 
d)  obniżeniem zdolności do wykonywania pracy. 
 

5.  Korzystanie z wadliwego lub niesprawnego sprzętu elektronicznego jest zagrożeniem 

a)  szkodliwym. 
b)  obojętnym. 
c)  niebezpiecznym. 
d)  uciążliwym. 

 

6.  Najkorzystniejsze dla ludzkiego oka oświetlenie to 

a)  sztuczne ogólne. 
b)  sztuczne miejscowe. 
c)  naturalne słoneczne. 
d)  naturalne miejscowe. 

 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

30 

7.  Szczególnie groźne dla człowieka są częstotliwości drgań  

a)  od 0,5 do  1,5 Hz.  
b)  od 0,7 do 90 Hz. 
c)  od 1 do 100 Hz. 
d)  do 900 Hz. 
 

8.  Znak nie dotykać to znak 

a) 

 

b) 

 

c) 

 

d) 

 

 

9.  Ostrzeżenie przed gorącą powierzchnią to znak 

a)

 

 

b)

 

 

c)

 

 

d) 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

31 

10.  Nakaz stosowania ochrony twarzy to znak 

a) 

 

 

b) 

 

 

c) 

 

 

d) 

 

 
11.  Ochrona przeciwporażeniowa przed dotykiem bezpośrednim ma za zadanie 

a)  ograniczenie  skutków  porażenia  w  razie  dotknięcia  do  części  przewodzących 

dostępnych, które niespodziewanie znalazły się pod niebezpiecznym napięciem (np. 
wyniku uszkodzenia izolacji). 

b)  chronić  ludzi  przed  zagrożeniami  wynikającymi  z  dotyku  do  części  czynnych 

urządzeń  elektrycznych  znajdujących  się  pod  niebezpiecznym  napięciem  
w czasie normalnej pracy tych urządzeń. 

c)  zapobieżenie możliwości porażenia prądem elektrycznym w wyniku równoczesnego 

dotknięcia części przewodzących znajdujących się pod różnymi potencjałami. 

d)  izolowanie od ziemi stanowiska pracy,  na którym  może się znaleźć człowiek  by  nie 

było  możliwe  jednoczesne  dotknięcie  dwóch  części  przewodzących  prąd 
elektryczny. 

 

12.  Ergonomia jest dyscypliną wiedzy zajmującą się 

a)  fizjologią i psychologią pracy. 
b)  zwiększeniem wydajności pracy. 
c)  zasadami  i  metodami  dostosowania  warunków  pracy  do  właściwości  fizycznych  

i psychicznych człowieka. 

d)  zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

13.  Środki ochrony indywidualnej to 

a)  środki  przeznaczone  do  jednoczesnej  ochrony  grupy  ludzi,  w  tym  i  pojedynczych 

osób,  przed  niebezpiecznymi  i  szkodliwymi czynnikami  występującymi  pojedynczo 
lub łącznie w środowisku pracy. 

b)  urządzenia  lub  wyposażenie  przeznaczone  do  noszenia  bądź  trzymania  przez 

pracownika w celu ochrony przed jednym zagrożeniem lub większą liczbą zagrożeń, 
które mogą mieć wpływ na jego zdrowie lub bezpieczeństwo pracy. 

c)  środki zapewniające prawidłowe warunki w pomieszczeniach przemysłowych.  
d)  środki zapewniające prawidłowe warunki na stanowiskach pracy. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

32 

14.  Pożarem nazywamy 

a)  każdy przypadek niekontrolowanego procesu spalania materiałów palnych. 
b)  spalanie  ciał  stałych  pochodzenia  organicznego,  przy  którym  powstaje  zjawisko 

żarzenia. 

c)  spalanie cieczy palnych i substancji stałych topiących się wskutek ciepła. 
d)  spalanie w którym obok innych zjawisk powstaje zjawisko żarzenia.  

 

15.  Do gaszenia pożaru instalacji elektrycznej użyjesz gaśnicy 

a)  wodnej. 
b)  typu A. 
c)  typu AE. 
d)  typu B. 

 
16.  Najważniejszym zadaniem udzielającego pierwszej pomocy jest 

a)  przenieść poszkodowanego w bezpieczne miejsce i czekać na przyjazd pogotowia. 
b)  utrzymać przy życiu poszkodowanego. 
c)  szukać pomocy wśród ludzi zebranych wokół poszkodowanego i jej udzielić. 
d)  wezwać karetkę pogotowia. 

 
17.  W  razie  gdy  warunki  pracy  nie  odpowiadają  przepisom  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy  

i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika, pracownik 

a)  ma  prawo  powstrzymać  się  od  wykonywania  pracy,  zawiadamiając  o  tym 

niezwłocznie przełożonego. 

b)  musi wykonywać pracę. 
c)  zawiadamia na piśmie inspektora pracy. 
d)  ma prawo oddalić się z miejsca pracy. 

 
18.  Prowadzący sztuczną wentylację po wykonaniu wdechu obserwuje 

a)  poszkodowanego i jego wygląd. 
b)  poszkodowanego i jego zachowanie. 
c)  klatkę piersiową poszkodowanego. 
d)  tętno poszkodowanego. 

 
19.  Tętno u poszkodowanego w wypadku sprawdzamy na 

a)  tętnicach małych. 
b)  tętnicach średnich. 
c)  tętnicy szyjnej. 
d)  nadgarstku.  
 

20.  W przypadku porażenia prądem pierwszą czynnością ratownika jest 

a)  natychmiastowe uwolnienie porażonego spod działania prądu. 
b)  wezwanie lekarza. 
c)  powiadomienie pracodawcy. 
d)  oznakowanie miejsca wypadku. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

33 

KARTA ODPOWIEDZI 

 
Imię i nazwisko ............................................................................................................................ 

 
Przestrzeganie  przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony 
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska  

 
 
Zakreśl poprawną odpowiedź. 
 
 

Nr  

zadania 

Odpowiedzi 

Punkty 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10 

 

11 

 

12 

 

13 

 

14 

 

15 

 

16 

 

17 

 

18 

 

19 

 

20 

 

Razem: 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

34 

Test 2 
Test praktyczny nisko symulowany 

 

Na  zajęciach  w  odlewni  kolega  uległ  porażeniu  prądem.  Objawy  u poszkodowanego 

wskazują  na  zagrożenie  życia,  nie  odpowiada  na  pytania,  tętno i  oddech  zanikają,  widoczne 
oparzenie dłoni. 
 
1.  Wykonaj czynności związane z przystąpieniem do udzielania pierwszej pomocy. 
2.  Wykonaj resuscytację krążeniowo - oddechową. 
3.  Wykonaj opatrunek na oparzoną dłoń. 
4.  Odpowiedz na poniższe pytania: 

  Jakie objawy świadczą o konieczności podjęcia resuscytacji krążeniowo-oddechowej? 

  Jaki  powinien  być  stosunek  liczby  oddechów  do  liczby  uciśnięć  przy  wykonywaniu 

resuscytacji krążeniowo-oddechowej? 

  Do jakiego momentu należy prowadzić resuscytację krążeniowo-oddechową? 

  Co  świadczy  o  skuteczności  postępowania  podczas  prowadzenia  resuscytacji 

krążeniowo-oddechowej? 

 
Uczeń powinien być oceniany według następujących kryteriów: 
 

KARTA OCENY UCZNIA 

 

Kryterium  

Punkty 

Zabezpieczenie miejsca wypadku 

 

Wezwanie pogotowia 

 

Ocena objawów – drogi oddechowe 

 

Ułożenie poszkodowanego 

 

Udrożnienie dróg oddechowych 

 

Ocena objawów - krążenie 

 

Podjęcie resuscytacji krążeniowo-oddechowej 

 

Ocena skuteczności postępowania 

 

Dobór środków opatrunkowych 

 

Opatrzenie rany oparzeniowej ręki 

 

Odpowiedzi na pytania (każde pytanie punktowane oddzielnie) 

 

 

Sposób punktowania: 
Każde kryterium oceniane jest w skali 3-stopniowej: 
0 – nie wykazuje umiejętności, 
1 – wykazuje umiejętność w ograniczonym zakresie, ale pozwalającym na wykonanie  zadania, 
2 – wykazuje umiejętność w pełnym zakresie. 
 
Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następującą ocenę szkolną: 

 

dopuszczający – uczeń uzyskał co najmniej 5 punktów, w tym przynajmniej po 1 punkcie 

za wezwanie pogotowia i przeprowadzenie resuscytacji krążeniowo- oddechowej, 

 

dostateczny  –  uczeń  uzyskał  co  najmniej  7  punktów,  w  tym  przynajmniej  po  1 punkcie  
za wezwanie pogotowia i przeprowadzenie resuscytacji krążeniowo- oddechowej, 

  dobry  –  uczeń  uzyskał  co  najmniej  10  punktów,  w  tym  przynajmniej  po  2  punkcie  

za wezwanie pogotowia i przeprowadzenie resuscytacji krążeniowo-oddechowej, 

 

bardzo  dobry  –  uczeń  uzyskał  co  najmniej  13  punktów,  w  tym  przynajmniej  2 punkty  
za przeprowadzenie resuscytacji krążeniowo-oddechowej. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

35 

Przebieg testowania 

 

Instrukcja dla nauczyciela 

1.  Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem  co  najmniej 

jednotygodniowym. 

2.  Przed rozpoczęciem sprawdzianu przedstaw uczniom zasady przebiegu testowania. 
3.  Podaj uczniom zasady oceniania wykonania zadania. 
4.  Uczniowie  wykonują  zadanie  praktyczne  indywidualnie,  korzystając  z  pomocy 

koleżanki/kolegi przy wykonaniu resuscytacji krążeniowo-oddechowej. 

5.  Przygotuj w pracowni sprzęt potrzebny do wykonania zadania.  
6.  Daj uczniowi przygotowane instrukcje i treść zadania praktycznego (dla każdego ucznia). 
7.  Udzielaj odpowiedzi na pytania formalne uczniów. 
8.  Oceniaj  wykonywanie  zadania  przez  ucznia  na  przygotowanej  karcie  oceny, 

uwzględniając podane kryteria i sposób punktowania. 

 

Instrukcja dla ucznia 

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję. 
2.  Zapoznaj się z treścią zadania praktycznego. 
3.  Ze sprzętu dostępnego w pracowni skompletuj sprzęt potrzebny do wykonania zadania. 
4.  Do wykonania zadania wykorzystaj fantom. 
5.  Niektóre twoje działania  będą  miały charakter symulowany –  mów o tym,  co robisz lub 

co zrobisz w sytuacji rzeczywistej. 

6.  Na wykonanie zadania masz 20 minut. 
7.  Pamiętaj o wszystkich aspektach wykonywanych czynności. 
8.  Przed  rozpoczęciem  wykonywania  zadania  zadaj  nauczycielowi  pytania,  jeżeli  coś  nie 

jest dla Ciebie jasne. 

9.  Twoja praca będzie przez nauczyciela oceniana. 
 

Materiały dla ucznia: 

 

instrukcja, 

 

treść zadania praktycznego, 

 

dostępny w pracowni sprzęt potrzebny

 

do wykonania zadania.

 

 

ZADANIE PRAKTYCZNE 

 

Na  zajęciach  w  odlewni  kolega  uległ  porażeniu  prądem.  Objawy  u poszkodowanego 

wskazują  na  zagrożenie  życia,  nie  odpowiada  na  pytania,  tętno i  oddech  zanikają,  widoczne 
oparzenie dłoni. 
1.  Wykonaj czynności związane z przystąpieniem do udzielania pierwszej pomocy. 
2.  Wykonaj resuscytację krążeniowo - oddechową. 
3.  Wykonaj opatrunek na oparzoną dłoń. 
4.  Odpowiedz na poniższe pytania: 

  Jakie objawy świadczą o konieczności podjęcia resuscytacji krążeniowo-oddechowej? 

  Jaki  powinien  być  stosunek  liczby  oddechów  do  liczby  uciśnięć  przy  wykonywaniu 

resuscytacji krążeniowo-oddechowej? 

  Do jakiego momentu należy prowadzić resuscytację krążeniowo-oddechową? 

  Co  świadczy  o  skuteczności  postępowania  podczas  prowadzenia  resuscytacji 

krążeniowo-oddechowej? 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

36 

7. LITERATURA 

 
1.  Jurczyk W., Łakomy W.: Stany zagrożenia życia. FHW - Słomczyński G., Kraków 2002 
2.  Korczak C. (red.): Higiena i ochrona zdrowia. PZWL, Warszawa 1997 
3.  Mac  S.,  Leowski  J.:  Bezpieczeństwo  i  higiena  pracy  dla  szkół  zasadniczych.  WSiP, 

Warszawa 2004 

4.  Rączkowski B.: Bhp w praktyce. ODDK, Gdańsk 2002 
5.  Siedlecki  J.:  Odlewnictwo  -  bezpieczeństwo  i  higiena  pracy.  Główny  Inspektorat Pracy, 

Warszawa 2006 

6.  Stępczak K.: Ochrona i kształtowanie środowiska. WSiP, Warszawa 2001 
7.  Wykowska M.: Ergonomia. Wydawnictwa AGH, Kraków 1994

 

8.  Polska Norma PN-ISO 7010:2006 Barwy bezpieczeństwa i znaki bezpieczeństwa 
9.  Polska Norma PN-92/N-01256-02:1992 Znaki bezpieczeństwa. Ewakuacja 
10.  Polska Norma PN-92/N-01256-03:1993 Znaki bezpieczeństwa. Ochrona i higiena pracy

 

11.  www.pierwszapomoc.net.pl 
 
Literatura metodyczna 
1.  Dretkiewicz-Więch  J.:  ABC  nauczyciela  przedmiotów  zawodowych.  Operacyjne  cele 

kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994 

2.  Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. BKKK, Warszawa 1997

 

3.  Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom, 2001