ESP

Wykład 27.10.2011

Przede wszystkim Keynes odszedł od wizji podażowej i przeszedł do wizji popytowej. Oznaczało to, że w

momencie kiedy w gospodarce istnieją wolne moce produkcyjne, ponieważ w krótkich okresach popyt
konsumpcyjny jest względnie stały.

Keynes proponował, aby państwo napędzało popyt inwestycyjny.

Koncepcje Keynesa były rozwijane od lat 50-tych. W ramach tzw. Państwa dobrobytu rozwinięto sektor publiczny,
rozszerzono państwową opiekę socjalną. Rozwój państwa dobrobytu przerwano dopiero w drugiej połowie lat 70-
tych, pojawiło się zjawisko STAGFLACJI. I stagnacji w gospodarce połączonej z bezrobociem i inflacją, której nie
uwzględniała teoria Keynesa. Rozpoczęło się zjawisko deregulacji czyli ograniczenia zaangażowania państwa w
regulowanie gospodarki. Rozpoczęto też prywatyzację i ograniczenie roli związków zawodowych. Procesy te
najsilniej były prowadzone w USA (R. Regan) i Wielkiej Brytanii (T. Thatcher).
Zawodność państwowa:
Działalność państwa mająca na celu poprawę stanu gospodarki, przynosi niekiedy efekty przeciwne do
zamierzonych. Po II wojnie światowej na nowojorskim rynku nieruchomości nastąpiła duża nadwyżka popytu.
Doprowadziło to do wzrostu cen. Politycy chcieli temu przeciwdziałać, dlatego wprowadzono czynsze regulowane.
W wyniku takiej działalności stopa zwrotu wynajmu mieszkań spadła. Część właścicieli wycofała się z rynku
powiększając jeszcze nadwyżkę popytu na rynku. Nastąpiło także pogorszanie standardu światowych usług.
Ponownie zareagowało państwo wprowadzając obowiązkowe standardy wynajmu- to z kolei spowodowało dalsze
zmniejszanie podaży mieszkań. W końcu państwo wycofało się z kontroli.

Ogólnie przyjmuje się, że istnieją 4 podstawowe przyczyny nieskuteczności ingerencji państwa w życie
gospodarcze:

a) Niedostatki i błędy informacyjne – trudno było skutki wielu działań państwa są bardzo skomplikowane i

trudne do przewidzenia. Państwo często nie ma dostatecznej informacji do wprowadzenia odpowiednich
programówa. publicznych. Strefą, której regulacja jest szczególnie zawodna jest służba zdrowia. Drugi sektor
o ubezpieczenia społeczne.

b) Ograniczona kontrola nad działaniem prywatnych rynków- wynika to z faktu, że w zakresie rynków

prywatnych państwo nie ma zbyt wielu instrumentów kontrolnych. Najważniejszym jest kontrola cen. Bardzo
trudno natomiast kontrolować sposób wykorzystania środków publicznych np. w służbie zdrowia.

c) Ograniczona kontrola nad biurokracją; prawo w zdecydowanej większość krajów stanowią parlamenty

jednakże wprowadzaniem tego prawa w życie zajmuje się biurokracja. Często nie ma ona dostatecznych
bodźców aby wprowadzać szybko akty prawne. W życie np. często trzeba długo czekać na pojawienie się
aktów wykonawczych. Często też parlamenty tworzą tzw. BUBLE PRAWNE

d) Ograniczenia o charakterze politycznym większości decyzji dotyczących gospodarki ma podłoże polityczne.

Najbardziej znanym patologicznym zjawiskiem jest wchodzenie polityków w układy z różnymi grupami
interesu w celu zapewnienia sobie funduszy na coraz bardziej kosztowne kampanie wyborcze. Dodatkowo
wiedza przeciętnego wyborcy jest niska i w połączeniu z wrodzonym lenistwem prowadzi do poszukiwania
bardzo prostych rozwiązań i rozpatrywania problemów tylko w kolorze czarno-białym. Drugim zjawiskiem
dotyczącym wyborców i polityków jest tzw. Tabloidyzacja kampanii wyborczych (liczy się forma a nie treść)

ISTOTA PAŃSTWA:

1) W przypadku państwa ludzie są albo z wyboru albo przez mających mandat wyborczy
2) Państwo wyposażone jest w środki przymusu

Podstawowe problemy w sektorze publicznym (ekonomiczne):
Problemy te wiążą się z podstawowymi pytaniami, które stawia sobie Ekonomia traktowana jako nauka,

a) Co produkować ? w sektorze prywatnym decyduje o tym mechanizm rynkowy, natomiast na pozycji

państwa podstawowym problemem jest rozstrzygnięcie ile mamy produkować dóbr publicznych a ile
prywatnych. Można to zaprezentować przy pomocy granicy możliwości produkcyjnych:

Państwo może zadecydować, że zmniejsza wydatki na dobra prywatne zwiększając równocześnie wydatki na dobra
publiczne, np. można zwiększyć opodatkowanie przedsiębiorstw prywatnych, a także zwiększyć wydatki na obronę
narodową

b) Jak produkować? Musimy tutaj rozstrzygnąć produkcją powinien zajmować się sektor publiczny czy

prywatny oraz jakie technologie wytwarzania. Państwo może także poprzez swoje decyzje stwarzać bodźce
do zwiększania udziału pracy lub kapitału produkcji np. zwiększenie składek ubezpieczeniowych spowoduje
zwiększenie kapitału, bo praca stanie się droższa.

Wykład 1.12.2011
Przewidywanie skutków działalności państwa.

Jednym z przykładów osiągnięcia odmiennych skutków od zamierzonych był wprowadzony w Anglii w XVII

wieku podatek od okien, ponieważ parlament nie pozwolił na ustanowienie podatku dochodowego potraktowano
okna jako objaw luksusu. Z drugiej strony z uwagi na fakt, że okna są łatwo widoczne podatek taki uznano za łatwo
ściągalny. Wysokość podatku zależna od wielkości i ilości okien. Efektem tego było to, że nowe budynki były
budowane bez okien, a w starych zaczęto je zamurowywać. Proste obliczenia wykazały, że znacznie tańsze jest
sztuczne oświetlanie domu (lampy naftowe) niż płacenie podatku . Same przychody z tego podatku okazały się
zdecydowanie niższe niż przewidywania.

Gospodarka oparta na wiedzy a sektor publiczny :
GOW uważana jest za 4 etap rozwoju gospodarki rynkowej. Wiedza odgrywa tutaj kluczową rolę i zdecydowanie
wzrasta efektywność jej przyswajania, przekazywania i wykorzystywania. Taka dyfuzja wiedzy sprzyja rozwojowi
gospodarki i społeczeństwa. Geneza GOW związana jest z kolejnymi innowacjami. Pierwsza fala to rewolucja
przemysłowa. Druga fala innowacji dotyczyła elektryczności, chemikalii, a w szczególności silnika spalinowego,
który doprowadził do skurczenia się świata. Kolejna fala to rozwój elektrowni i lotnictwa. Natomiast bezpośredni
wpływ na rozwój GOW miały sieci cyfrowe oraz tzw. „nowe media”.

Rodzaje wiedzy:
Przez wiedzę rozumie się zbiór informacji, który posiada własną strukturę i interpretację. Wiedzę należy odróżnić od
mądrości, która jest umiejętnością używania, modyfikowania i tworzenia wiedzy.
Wiedzę dzielimy na:

a) Wiedza skodyfikowana czyli wiedza zorganizowana, usystematyzowana, zapisana, która może być

przechowywana i przekazywana w różny sposób np.

b) Wiedza cicha tzw. Niewyrażalna. Jest nierozerwalnie związana z ludźmi i jest rezultatem ich talentów.

Wymaga osobistej interpretacji zdolności oraz doświadczenia. Jest dobrem specjalnego rodzaju, bardzo
trudnym do zmierzenia.

Wykład 8.12.2011
Hierarchia wiedzy.

Oparta jest ona na trójkącie potrzeb Maslova.

Najniższym szczeblem jest informacja. Jest ona dostępna dla najszerszej grupy osób, jest ona
skodyfikowana(uporządkowana i podzielona na działy). Jest zewnętrzna w stosunku do jednostki. Powinna być łatwa
do przekazania.
Drugi poziom to wiedza. Jest dostępna dla znacznie mniejszej grupy osób. Jest spersonalizowana (indywidualna dla
każdej osoby). Przekazywanie wiedzy wymaga procesu uczenia się.
Trzeci to mądrość. Dostępna dla niewielkiej grupy osób (oparta na systemie wartości). Polega na wykorzystywaniu
wiedzy do twórczego, kreatywnego rozwiązywania problemów.
Z dwóch rodzajów wiedzy, skodyfikowanej i cichej, tylko ta pierwsza jest łatwa do zmierzenia.
Natomiast wiedza cicha, ukryta tylko w umysłach jednostek często bywa nieznana. Istnieje także inny, funkcjonalny
podział wiedzy.








a) know-what (wiedza opisowo informacyjna)- ten typ wiedzy odnosi się do znajomości faktów i jest raczej
identyfikowany z informacją. Jest to typ wiedzy który ma zdecydowanie publiczny charakter. Wiedza tego typu
zawarta jest w publikacjach, bazach danych, technologiach informacyjnych itp.
b) know-why (wiedza eksplanacyjna [objaśniająca]) odnosi się do zrozumienia reguł funkcjonujących w naturze w
społeczeństwie. Ten rodzaj wiedzy uznaje się za szczególnie ważny dla rozwoju technologicznego opartego na
wiedzy z zakresu nauk ścisłych. Wiedza ta ma charakter w dużej mierze publiczny, zawarta jest zarówno w
publikacjach jak i Internecie. Ograniczenia wynikają z ekonomicznych powiązań pomiędzy nauką a biznesem. Jeżeli
biznes inwestuje w badania naukowe, chce mieć na wyniki tych badań wyłączność. Jakość tej wiedzy zależy w
dużym stopniu od umiejętności badawczych naukowców.

c) know-how (wiedza praktyczno-technologiczna)- jest to wiedza którą posiadają eksperci, odnosi się do
umiejętności zrobienia czegoś, często jest gromadzona w postaci doświadczeń ludzi bądź firm. Głównym elementem
tej wiedzy jest wiedza technologiczna, obecnie jednak coraz większego znaczenia nabiera umiejętność praktycznego
działania. Możliwy jest tutaj także transfer wiedzy do zainteresowanych, wiedza ta w dominującej części jest
niejawna a dostęp publiczny do niej jest trudny.
d) know-who – są to kombinacje informacji i relacji społecznych na temat tego kto co wie. Pozwalają one na
wykorzystanie wiedzy ekspertów, wiedzy tej w zasadzie nie można kupować i sprzedawać na rynku. Jest to wiedza
niepubliczna a posiadają ja głównie służby wywiadowcze.
e) know-when – dotyczy wiedz kiedy najlepiej wprowadzać zmiany
f) know-which – związana głównie z teorią organizacji i zarządzania. Jest to wiedza o tym, który element organizacji
należy objąć szczególną troską
g) know-between – jest to wiedza o zależności między państwem a rynkiem
h) know-where – jest to wiedza o tym gdzie należy szukać nowych idei innowacji

Wykład 15.12.2011
Rozwój teorii gospodarki opartej na wiedzy doprowadził do zmiany podejścia do rozwoju gospodarczego. Oprócz 3
podstawowych czynników wzrostu ( ziemia, kapitał i praca ) oraz jednego dodatkowego (technologia) pojawił się
kolejny w postaci intelektualnego kapitału ludzkiego.
Kapitał ludzki tworzą …. W jednostce ludzkiej istotne w działalności gospodarczej umiejętności i kompetencje. Jego
nosicielem są pracownicy, klienci, dostawcy i wszystkie inne osoby związane innowacjami z organizacjami
gospodarczymi.
Kapitał ludzki nie może być oddzielony od pracownika jego posiadacza. Kapitał ten jest niedostępny dla innych
jednostek. Bez tego kapitału niemożliwe są innowacje technologiczne, organizacyjne, a zatem i wzrost
produkcyjności.
Kapitał ludzki jest trudny do wymierzenia. Można go co prawda próbować określić ilościowo w niektórych aspektach
np. ilość patentów, ale trudno wymierzyć takie elementy jak lojalność klientów, chęć działania, zaangażowanie,
kultura organizacyjna. Obecnie przypisuje się jednak tezę, że kapitał ludzki może przynosić większe korzyści niż
kapitał rzeczowy czy finansowy. Znajduje to wyraz w wycenie przedsiębiorstw. Często bowiem istnieje duża
rozpiętość pomiędzy wartością przedsiębiorstwa, określaną w bilansach a wyceną przedsiębiorstwa na giełdzie.
Stwierdzono także, że znaczna część gospodarki światowej nie da się wytłumaczyć powiększaniem kapitału
naukowego.

SEKTOR PUBLICZNY, A GOSPODARKA OPARTA NA WIERDZY:

Aktualnie do jednych z podstawowych zadań państwa należy tworzenie warunków rozwoju i wykorzystania kapitału
ludzkiego poprawianie innowacyjności i konkurencji i rozwijanie sektora wiedzy. Tylko rozwój bywa z reguły
nieopłacalny dla prywatnego biznesu. Niektórzy ekonomiści działalność państwa w tej sferze przyrównują do gry
komputerowej, w której trzeba obmyślać coraz to nowe strategie. W przeciwieństwie do bezpośredniej interwencji
państwa życie gospodarcze działania państwa w zakresie pobudzania rozwoju kapitału ludzkiego uważana jest za
słuszne, nawet przez ekonomistów liberalnych. Rosnąca rola kapitału ludzkiego w stosunku do fizycznego powoduje,
że coraz wyraźniej pojawiają się między nimi różnice:

a) Kapitał ludzki nie może być posiadany na własność, a kapitaliści nie inwestują w coś czego na własność nie

posiadać nie mogą.

b) Inwestycje w kapitał ludzki wymagają często o wiele dłuższego horyzontu czasowego niż inwestycje w

kapitał fizyczny

c) Inwestycje w wiedzę konieczną do rozwoju gałęzi opartych na ludzkim potencjale intelektualnym wymagają

pewnego kontekstu społecznego, a to kłóci się z filozofią zysku większości przedsiębiorstw

Aktualnie sformułowano 6 wyznaczników rozwoju gospodarczego opartej na wiedzy :

1. Gospodarka musi osiągać odpowiednio wysoki poziom rozwoju gospodarczego. Musi być wysoki udział

usług w tworzeniu PKB czyli ponad 70 % , a PKB per capita musi przekraczać 20 tys. Dolarów.

2. Społeczeństwo charakteryzuje się wysokim poziomem edukacyjnym w którym wykształcenie średnie jest

powszechne, a wyższe obejmuje niemal połowę ludności zawodowo czynnej

3. Gospodarka oparta na wiedzy jest gospodarką głównie innowacyjną. Nakłady na działalność władawczo

rozwojową muszą przekraczać 3 % PKB.

4. Innowacyjność jest funkcją co najmniej 3 zmiennych:



Kreatywnych ludzi



Popytu na innowacje



Odpowiedniego klimatu proinnowacyjnego, jakie musi tworzyć państwo.

Przejawia się to w minimalizacji przepisów regulacyjnych, popieraniu indywidualnych i grupowych działań
innowacyjnych, które wykracza poza sferę czysto gospodarczą oraz dużych nakładów sektora publicznego na
działalność badawczo- rozwojową.

5. Gospodarka, a zwłaszcza społeczeństwo mają charakter otwarty. W doraźnym tego słowa znaczeniu.

Aktywnie uczestniczy w tym co określa się jako wymiana zewnętrzna odnosząca się jako wymiana
zewnętrzna odnosząca się nie tylko do wymiany dóbr i usług, ale i cyrkulacji idei. Sprzyja temu rewolucja
informatyczna. Modyfikacji ulegają tradycyjne systemy kulturowe.

Wykład 22.12.2011(tylko WOR)

WOR

Wykład 20.10.2011

Dodatki znak pochodnej cząstkowej oznacza, że wzrost produkcji dobra X powoduje wzrost produkcji dobra Y. Jest
to więc korzyść zewnętrzna. Natomiast ujemny znak pochodnej cząstkowej oznacza, że wzrost produkcji dobra
X(opony), powoduje zmniejszenie produkcji dobra Y (pasieka).

Teoria dóbr publicznych:

Dobra prywatne wyraźnie różnią się od dóbr publicznych. Podstawową różnicą jest to, że możemy w tym

przypadku wykluczyć z korzystania z tych dóbr tzw. „osoby trzecie”.
Istnieją 3 podstawowe metody wykluczenia osób trzecich z konsumpcji:

1) Związane jest z fizycznym charakterem dobra, ulega ono fizycznej destrukcji w procesie konsumpcji
2) Relatywnie niskie koszty oraz prosty sposób wykluczenia
3) Ograniczenia kulturowe – istnieją społeczności gdzie system wartości jest tak skonstruowany, że korzystanie

z cudzych dóbr jest publicznie nieakceptowane

W przypadku dóbr publicznych wyróżniamy kilka podstawowych cech:

a) Muszą być przedmiotem łącznej konsumpcji
b) Powinny one przynosić korzyści podzielne
c) Podaż nie powinna być w jakikolwiek sposób racjonalna
d) Konsumpcja powinna mieć nie rywalizacyjny charakter
e) Konsumpcja powinna być wolna, bez wzglądu na to czy dana osoba ma ochotę za nią płacić czy też nie, czyli

nie można wykluczyć z konsumpcji żadnego zainteresowanego nią podmiotu.

Czystych dóbr publicznych jest niewiele. Natomiast jest sporo dóbr posiadających (niektóre) cechy dóbr publicznych.



Drogi



Chodniki



Ławki



Obrona narodowa



Bezpieczeństwo



Niektóre elementy środowiska naturalnego:

- lasy
-parki
-wody
-powietrze
-przestrzeń geograficzna

Zjawisko zatłoczenia- jest to taki proces, kiedy dane dobro publiczne jest tak intensywnie wykorzystywane, że traci
swój publiczny charakter a konsumpcja traci nie rywalizacyjny charakter



Parking



Korki



Zatłoczenie w MPK

Aby zapobiec zjawisku zatłoczenia wprowadzono kategorie dóbr lokalnych i klubowych.
DOBRA LOKALNE:
Są dobrami publicznymi tylko dla pewnej wspólnoty lokalnej, aby do niej należeć i korzystać z dóbr nie trzeba
podejmować żadnych działań, wystarczy przynależeć do wspólnoty
( place zabaw, WC w urzędach i szpitalach tylko dla personelu, drogi lokalne, ścieżki na osiedlach, parkingi dla
pracowników)



DOBRA KLUBOWE:
Mają charakter dóbr publicznych dla członków pewnego szeroko rozumianego klubu. Aby stać się członkiem klubu
trzeba złożyć akces, niekiedy ponieść opłatę (stowarzyszenia, zajęcia makro, biblioteki prywatne, puby z kartą
wstępu, klubu sportowe, stowarzyszenia kibiców).
Dylemat więźnia związany jest z produkcją dóbr publicznych, jeżeli istnieje taka sytuacja, że produkcja pewnego
dobra przez daną społeczność jest pożądana, a nawet niezbędna, a jeden uczestnik wspólnoty nie chce za nią płacić,
to pozostali mogą albo zrezygnować z produkcji tego dobra albo ponieść dodatkowe koszty.

Wykład 26.10.2011r.

Formy rynków:

1) Skrajne formy rynków:

a)konkurencja doskonała:
* wiele oferentów i nabywców
*jednorodność (homogeniczność) oferowanego produktu
* brak bezpośredniego wpływu przedsiębiorstw i nabywców na cenę
* popyt doskonale elastyczny



*pełna informacja nabywców o jakości i cechach oferowanych dóbr, brak możliwości wpływu na cenę
(doskonała przejrzystość rynku)
*swoboda wejścia do gałęzi i wyjścia z niej
*punkt równowagi = punkt przecięcia P =MC
*W długich okresach następuje wskutek konkurencji przesunięcie się przedsiębiorstw w stronę technologii, o
najniższym koszcie krańcowym (marginalnym) co z reguły wywołuje spadek cen,
b) czysty monopol
* tylko 1 przedsiębiorca (monopolista) jest faktycznym i potencjalnym oferentem produktu wytwarzanego
przez daną gałąź,
* monopolista zmieniając wielkość produkcji wywiera wpływ na cenę,
*krzywa utargu (przychodu) przeciętnego jest nachylona ujemnie,
*utarg krańcowy przebiega poniżej krzywej utargu przeciętnego z reguły w połowie






*Punkt równowagi wyznacza zrównanie się kosztu marginalnego z przychodem marginalnym MR=MC
*cena monopolowa jest wyższa niż cena w warunkach konkurencji doskonałej
c) monopol dyskryminujący:
DYSKRYMINACJA CENOWA jest to praktyka sprzedawania tego samego produktu po różnych cenach w
zależności od sytuacji. Aby mogła zajść dyskryminacja cenowa muszą być spełnione 3 warunki:



Przedsiębiorstwo nie może być ceno biorcą, dlatego też dyskryminacja cenowa nie jest możliwa na rynku
doskonałej konkurencji



Do zastosowania dyskryminacji cenowej monopol musi być wystarczająco silny, aby mógł sprzedawać to
samo dobro po różnych cenach



Rynki muszą być oddzielne, konsumenci poszczególnych rynków nie mogą dokonywać między sobą
transakcji kupna sprzedaży czyli osoby które kupiły dane dobro tanio, nie mogą go odsprzedać an innym
rynku



Na każdym rynku elastyczność popytu musi być odmienna (na rynku mało elastycznym ceny będą wyższe)

Zalety dyskryminacji dla przedsiębiorstwa:

a) Możliwość uzyskania większego utargu
b) Możliwość pozbycia się konkurencji np. przedsiębiorstwa mające monopol na jednym z rynków np.

krajowym ponosi na nim maksymalne ceny, natomiast na innym, gdzie działa w warunkach oligopolu
wykorzystuje nadwyżkę finansową z 1 rynku do subsydiowania produkcji na drugim. Może doprowadzić do
załamania Się innych oligopolistów.

Wyróżniamy 3 typy dyskryminacji cenowej:

a) 1-ego stopnia (doskonała dyskryminacja cenowa)

Oznacza, że producent narzuca różne ceny za kolejne jedn. Danego dobra, ustalona cena odpowiada
najwyższej jaką dany konsument jest w stanie zapłacić – koniecznie trzeba znać linię popytu każdego
nabywcy

b) 2-ego stopnia

Monopolista posiada ograniczoną informację w zakresie linii popytu nabywców. Dlatego decyduje się na
wprowadzenie dwóch różnych pakietów cenowych. Jeden dla nabywców o wysokich dochodach, drugi dla

nabywców o niższej. Produkt dla nabywców o wyższych jest nieznacznie lepszy jakościowo od produktu
standardowego. Zjawisko to często występuje na rynku samochodów.

c) 3-ego stopnia

Jest nieco zbliżona do dyskryminacji 2-ego stopnia, lecz dotyczy odmiennych rynków. Klienci obu rynków
nie mogą wymieniać się towarami między sobą. Przyczyną mogą być: odległość geograficzna i związane z
tym wysokie koszty transportu, ale przyczyny moją być także inne, np. w przypadku biletów ulgowych dla
studentów. Niższe ceny występują na rynku o wyższej elastyczności cenowej, a wyższe po niższej
elastyczności cenowej.

Wykład 7, 17.11.2011 r.
Kontrowersje wokół teorii przedsiębiorstwa na rynku.
W klasycznej mikroekonomii model przedsiębiorstwa oparty był na trzech założeniach:

a) Osobą decydującą co i jak oraz ile produkować jest właściciel przedsiębiorstwa, który jednocześnie nim

zarządza, jest to założenie o jedności własności i zarządzania

b) Właściciel reprezentuje typ homo oeconomicus a celem przedsiębiorstwa jest maksymalizacja zysków,
c) Wiedza i informacje są pewne, przedsiębiorca zna popyt na swój produkt i swoje koszty; potrafi również

uczyć się na błędach, a więc włącza swoje doświadczenie o zachowaniu nabywców i konkurencji do procesu
decyzyjnego. Przedsiębiorstwo wybiera optymalną wielkość produkcji na podstawie warunku MC=MR.

Model ten był silnie krytykowany od XX w. i w latach 30-tych pojawiła się nowa teoria oparta na odmiennych
założeniach:

a) Przedsiębiorcy dążą do osiągania nie tylko korzyści pieniężnych, ale także korzyści nie pieniężnych takich

jak:



zadowolenie z osiągnięcia sukcesu



posiadanie władzy



przyjemność z pracy

b) praca we własnym zakładzie i niezależność satysfakcjonują właścicieli małych przedsiębiorstw w większym

stopniu niż wysokie zyski

c) przedsiębiorstwa działają w warunkach niepewności co do działań innych uczestników rynku. Warunkiem

racjonalnych decyzji jest świadomość reakcji wszystkich podmiotów gospodarczych na zmianę w otoczeniu.
Niemożliwość uzyskania wszystkich informacji lub też wysokie koszty ich zdobycia sprawiają, że
przedsiębiorcy zadawalają się tzw. Ograniczoną racjonalnością i nie angażują się w maksymalizację zysku i
minimalizację kosztów

d) duże przedsiębiorstwa zorganizowane w formie spółek akcyjnych charakteryzuje silne rozproszenie

własności. Motywacja menadżerów do maksymalizacji zysku jest ograniczona i są oni głównie
zainteresowani sprawowaniem władzy i unikaniem ryzyka. Rozproszeniu właściciele są zainteresowani
przede wszystkim maksymalizacją dywidendy w krótkim czasie. Na podstawie tych założeń rozwijano coraz
silniej menadżerskie modele przedsiębiorstwa. Z czasem wyłoniły się w nich pewne cechy wspólne:



przedsiębiorstwo zarządzane jest przez menadżera, który dąży do maksymalizacji własnych korzyści, można
więc budować funkcję użyteczności menadżera, który dąży do osiągnięcia korzyści z wykonywanej pracy
takich jak: dochód, korzyści niepieniężne, czas wolny, władza, prestiż, niezależność a nawet spokojne życie.



Właściciele przedsiębiorstw są rozproszeni i bierni w zakresie decyzji „co, ile i jak produkować?”. Swój
pogląd o zarządzaniu przedsiębiorstwem wyrażają za pomocą decyzji o sprzedaży bądź zachowaniu akcji.
Menadżer zaś może maksymalizować swą funkcję użyteczności pod warunkiem biernej akceptacji jego
działań przez właścicieli



Przedsiębiorstwa zarządzane przez menadżerów mają dużą siłę rynkową, niewielką konkurencję i słabe
ograniczenie popytowe.

MODEL PRZEDSIĘBIORSTWA DĄŻĄCEGO DO MAKSYMALIZACI PRZYCHODU ZE

SPRZEDAŻY BAUMOLA

W modelu tym poszukuje się związków pomiędzy funkcją użyteczności menadżera a przychodem ze sprzedaży.

a) Płace i inne dochody menadżerów są silniej powiązane ze wzrostem przychodów ze sprzedaży niż ze

wzrostem zysku

b) Banki i inne instytucje finansowe są zainteresowane finansowaniem tych przedsiębiorstw, których sprzedaż

wzrasta

c) Rosnąca sprzedaż ułatwia menadżerom zarządzanie pracownikami z pomocą zwiększenia zatrudnienia i płac

oraz poprawy warunków pracy. Spadek sprzedaży może spowodować redukcję zatrudnienia i płac oraz
zwiększyć trudności przedsiębiorstwa.

d) Rosnąca sprzedaż podnosi prestiż menadżerów natomiast wzrost zysków jest odczuwalny jako działanie na

rzecz właścicieli

e) Maksymalizacja zysku jest bardziej ryzykowna niż stopniowe zwiększanie sprzedaży zwłaszcza na rynku o

rozwijającym się popycie i słabej konkurencji.

f) Wzrost sprzedaży umożliwia umacnianie pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstwa na rynku.

Wykład 1.12.2011
Model przedsiębiorstwa, w którym menadżer dąży do maksymalizacji swobodnych wydatków (model WILLIAMSA)
Model ten oparty jest na następujących założeniach:

a) Menadżerowie dążą do maksymalizacji swojej funkcji użyteczności w której istotne jest zrealizowanie

niezależności w zarządzaniu przedsiębiorstwem; satysfakcję daje menadżerom samodzielne dysponowanie
pewnymi wydatkami.

b) Menadżerowie są ograniczani w swobodnym wydatkowaniu środków przedsiębiorstwa przez właścicieli,

którym muszą zapewnić odpowiednią dywidendę i wzrost kapitału przedsiębiorstwa.

c) Satysfakcja ze swobody finansowej obejmuje 3 grupy wydatków:

1) Wydatki na płace i inne wynagrodzenia pracowników (S) wśród których jest również wynagrodzenie

menadżera. Wydatki te umożliwiają menadżerowi zwiększenia zatrudnienia oraz płac. Większe
zatrudnienie w przedsiębiorstwie i swoboda podwyższania płac są źródłem prestiżu i władzy menadżera.

2) Grupa (M) obejmuje dodatkowe możliwości powiększania dochodów przez menadżera. Swobodne

dysponowanie wydatkami reprezentacyjnymi np. samochodem służbowym, niekiedy mieszkaniem
służbowym podnosi prestiż menadżera oraz wolne od podatku dochody.

3) Grupa (J) obejmuje wydatki na cele inwestycyjne, które służą do powiększania kapitału przedsiębiorstwa

według swobodnych decyzji menadżera.

4)

Dywidenda – część zysku, która w spółce akcyjnej służy do rozdziału pomiędzy akcjonariuszy.
Menadżer maksymalizuje następującą funkcję użyteczności U= f(S ,J, M) przy ograniczeniu poziomu zysku
przeznaczonego na dywidendy oraz konieczne inwestycje.





PROCES DOCHODZENIA DO GOSPODARKI RYNKOWEJ:
Istnieje wiele teorii obrazujących osiągnięcie gospodarki rynkowej:

1. Teoria oparta na rozwoju 4 sektorów:

Wyróżniamy tu następujące sektory :



Sektor I – obejmujący rolnictwo, leśnictwo i rybołówstwo



Sektor II – obejmujący przemysł i budownictwo



Sektor III – obejmujący usługi



Sektor IV – Obejmujący zdobywanie, przetwarzanie i dostarczanie informacji

Rozwój gospodarczy obejmuje 4 etapy:

a) Przedprzemysłowy – jest to okres, w którym dominuje zatrudnienie i produkcja w sektorze I-szym, a

gospodarka jest słabo rozwinięta. Okres ten był charakterystyczny dla wszystkich krajów do momentu
pojawienia się rewolucji przemysłowej. Przemiany nastąpiły najpierw w Wielkiej Brytanii, a następnie w
innych krajach Europy zachodniej i USA. Zmianie uległa struktura gospodarcza. Nastąpiło zwiększenie
zatrudnienia w przemyśle. Obecnie na tym etapie znajduje się duża grupa gospodarek afrykańskich i
niektórych państw Oceanii.

b) Przemysłowy – jest to okres, w którym dominuje zatrudnienie i produkcja w sektorach pozarolniczych,

przynajmniej 60 % w szczególności w sektorze II-im. Sektor pierwszy natomiast zwiększa swoją
produktywność aby zaspokajać potrzeby pracowników fizycznych nie wytwarzających żywności. Ta faza
była charakterystyczna dla krajów Europy zachodniej, USA, Kanady, Australii od połowy XIX w. do lat 60.
XX w. W Japonii pojawiła się dopiero w XX w., a w Polsce od lat 50-90. XX w.

c) Poprzemysłowy – charakteryzuje się zwiększeniem roli usług w gospodarce tzw. Proces serwicyzacji.

Następuje zwiększenie zatrudnienia w sektorze 3-cim np. handel, finanse, nauka. Następuje zwiększenie
dostępności wiedzy, a pracownicy sektora I-ego i II-ego zwiększają swoją wiedzę i po pewnym czasie

przechodzą do sfery usług. Do krajów. tej grupy zaliczamy państwa Europy Zachodniej, USA, Australię,
Nową Zelandię, Kanadę, Koreę Południową, Japonię i Argentynę.

d) Gospodarka oparta na wiedzy – kluczową rolę odgrywają w niej wysoko wykształceni pracownicy i dostęp

do informacji. Natomiast praca przy produkcji przemysłowej ma być w coraz to większym stopniu
zautomatyzowana.

Wykład 8.12.2011

Stadia kształtowania się gospodarki rynkowej wg W.Rostow. – Rusek który uciekł do USA i jego kupla za to
rozstrzelali (

http://en.wikipedia.org/wiki/Walt_Whitman_Rostow)-

> wiki mówi co innego ;)

Pierwsze stadium społeczeństwa tradycyjnego.
Produkcja była uzależniona od rozmieszczenia zasobów naturalnych. Produkowano głównie na własne potrzeby a
wymiana ograniczała się do barteru. Dominowało słabo rozwinięte rolnictwo z czasem pojawiały się pierwsze
innowacje techniczne (np. irygacje i dwupolówka). Wzrost produkcji był jednak słaby dlatego, że praktycznie nie
można było wdrażać innowacji technologicznych. Produkcja opierała się głównie na pracy, kapitału było niewiele.
Społeczeństwo było stworzone do przeznaczania większości na produkcję rolną. Decydującą rolę w życiu
politycznym i społecznym odgrywali właściciele ziemscy.
Mentalność była fatalistyczna, wierzono w liczne bóstwa, zabobony.

Wykład 15.12.2011 (tylko ESP)

Wykład 22.12.2011
Stadium warunków wstępnych startu tzw. Społeczeństwa przejściowego.
Pojawiają się przesłanki trwałych i systematycznych zmian społ. Tradycyjnego. Pojawiają się pierwsze przypadki
wykorzystania nauki w gospodarce. Często występuje przenoszenie nowinek technicznych z państw wysoko
rozwiniętych do słabo rozwiniętych. Pojawiają się takie elementy jak:

a) Duma narodowa
b) Zyski prywatne
c) Pewne zaczątki dobrobytu.

Pojawia się także troska o lepszą przyszłość własnych dzieci. Spada umieralność i rośnie liczba populacji. Silnie
rozwija się handel. Zaczynają się pojawiać także pierwsi przedsiębiorcy, uzyskując wpływy polityczne, postulując
zwiększanie oszczędności w celu zwiększania zysków i wprowadzania modernizacji. W dłuższych okresach
prowadzi to do wzrostu stopy inwestycji. Inwestycje koncentrują się na transporcie i przemysłach surowcowych.
Rozpoczyna się także import kapitału. Rozwój górnictwa, który staje się sektorem wiodącym wywołuje start. W
przemyśle odchodzi się od rękodzielnictwa na rzecz przemysłu manufakturowego. Z czasem powstają nowe sektory
tj. sektor bankowy. Tempo przemian jest jednak wolne, a wydajność wzrasta w bardzo ograniczonym stopniu.
Pierwszym krajem, który osiągnął to stadium była Anglia. Przemianom sprzyjały takie zjawiska jak:

a) Odkrycia ………….
b) Reformacja
c) Klimat epoki renesansu
d) Itp.

Studium startu:
Rozpoczynają się gwałtowne przemiany społeczne i gospodarcze. Występują przemiany obyczajowe, pojawiają się
nowe formy zarządzania, rozwijają się instytucje finansowe, zmienia się także stosunek człowieka do gospodarki.
Stara się on podejmować racjonalne decyzje ekonomiczne. Coraz większą rolę odgrywa motyw zysku. Pojawiają się
mechanizmy zapewniające samoczynny wzrost. Powstaje klasa przedsiębiorców, a w polityce coraz większą rolę
zaczynają odgrywać grupy biznesowe dla których priorytetem jest modernizacja gospodarki. Następnie powstaje
grupa menadżerów i następuje oddzielenie własności kapitalistycznej od zarządzania. Manufaktury są zastępowane
fabrykami. Pojawiają się metody produkcji, które pozwalają wykorzystać, nieużywane dotychczas zasoby naturalne
np. ropy naftowej. W nowoczesnych gałęziach rosną zyski, które są reinwestowane w dalszy rozwój przemysłu, co
zwiększa zapotrzebowanie na siłę roboczą. Powstaje klasa proletariatu przemysłowego.