Pytania na egzamin z historii
Definicja historii wychowania: Historia wychowania to nauka zajmująca się dziejami oświaty,
praktyki szkolnej i myśli pedagogicznej.
STAROŻYTNOŚĆ
1.
Pierwsza szkoła: leśna.
2.
Pierwszy egzamin: inicjacja.
3.
Wspólnota pierwotna to: formacja społeczno-ekonomiczna będąca pierwszą formą
współżycia zbiorowości ludzkiej.
4.
Okres wspólnoty pierwotnej: grupa pierwotna, ustrój rodowy, demokracja wojskowa.
5.
Funkcjonująca forma wychowania: wychowanie naturalne.
6.
Najstarsze cywilizacje: Babilon, Sumer, Egipt, Chiny
7.
Najstarsze miasta: Jerycho, Uhr, Eridu, Kisz, Umma
8.
Religie w starożytności: Buddyzm, Islam, Chrześcijaństwo
9.
Kto wymyślił pismo: Sumerowie
10.Pismo:
a. Sumer-klinowe
b. Egipt-obrazkowe
c. Ameryka (Inkowie)-supełkowe
11.
Typy szkół w Egipcie: kapłańskie, pisarzy, wojskowe, szkoły wytwórców (rzemieślników,
rolników)
12.
Etapy egzaminów w Chinach i tytuły: I etap kwitnący talent, II etap promowany uczony, III
etap zdolny do urzędu.
13.
Konfucjusz: twórca systemu filozoficzno-moralnego Chin, pierwszy filozof świecki który
proponował wiedzę opartą na podstawach naukowych
STAROŻYTNA GRECJA
14.
Kto napisał Iliadę i Odyseję: Homer.
15.
Grecja dzieli się na: Bliski wschód (Egipt, Syria, Babilon, Irak, Turcja, Izrael), Daleki wschód
(Indie, Chiny, Japonia)
16.
Okresy w starożytnej Grecji: Homerycki IV w.pn.e., klasyczny IV-III w.p.n.e., hellenistyczny
III-II w.p.n.e.
17.
Upadek Grecji: 146 p.n.e. nastąpił podbój Grecji przez Rzymian
18.
Krypteja: szkoła przetrwania w Starożytnej Grecji
19.Niewolnictwo:
a. Patriarchalne- pierwsza forma niewolnictwa, niewolnicy prowadzili gospodarstwa ludzi
do których należeli, pracowali z właścicielami
b. Klasyczne- wykorzystywani niewolnicy fizycznie do produkcji, tylko w cywilizacjach
zachodnich
20.
Prawodawca Aten: Solon
21.
Polis: państwo-miasto, pierwsze polis to Sparta
22.
Nomos: Styl życia w polis
23.
Twórca wychowania: Homer- uważa się go za wychowawcę w Starożytnej Grecji
24.
Prawodawca Sparty: Likurg- przypisywano mu organizację systemu wychowania w Sparcie
25.
Cechy wychowania spartańskiego: charakter militarny, szkoły państwowe bez rozwoju
umysłu, przyzwyczajanie do znoszenia bólu, państwo decydowało o wychowaniu, dziewczynki
też uczęszczały do szkoły, efebia obowiązkowa, ostatni etap wychowania to 10 lat służby
wojskowej.
26.
Cechy wychowania ateńskiego: wychowanie humanistyczne, harmonijny rozwój umysłu i
ciała, szkoły prywatne, uczono pisania i czytania, potem gimnastyka, tylko chłopcy chodzili do
szkoły, efebia początkowo dobrowolna, mając 20 lat stawał się pełnoprawnym obywatelem.
27.
Geruzja: rada starców w Sparcie
28.
Eforowie: najwyżsi urzędnicy państwowi, czuwali nad sprawami wychowania w Sparcie
29.
Pardonom: urzędnik państwowy w Sparcie, stał na czele wychowania całej edukacji
Spartańskiej
30.
Efebia: wychowanie wojskowe
31.
Kalokagatia: ideał człowieka w Atenach wykształconego fizycznie i umysłowo
32.
Solon: twórca Aten, autor pierwszych przepisów, reformator w Atenach
33.
Gramatysta: uczył czytania, pisania, rachunków oraz literatury w Atenach
34.
Kitarysta: (lutnista) uczył gry na lutni w Atenach
35.
Palestra: (boisko sportowe) pierwszy stopień wychowania obywatelskiego
36.
Pedotrib: nauczyciel w palestrze, Ateny
37.
Kunszty: obejmowały naukę tańca, ćwiczenia gimnastycznego, skoków, biegów, musztry
wojskowej, jazdy konno.
38.
Najważniejsze umiejętności w Atenach: czytanie i pływanie.
39.
Kim byli Sofiści i przedstawiciele: Sofiści to wędrowni mędrcy, nauczyciele, pedagodzy.
Uczyli mowy, dobierania argumentów. Filozofia Sofistów koncentrowała się wokół człowieka,
czyniąc go miarą wszystkich rzeczy. Działali w V-IV w. p.n.e. Przedstawiciele: Krytiasz,
Gorgiasz, Protagoras, Hippiasz i Alkidamos.
40.
Najważniejsze przedmioty Sofistów: filozofia, dialektyka, retoryka.
41.
Relatywizm teoriopoznawczy: poznanie prawdy przez zmysły, relatywizm – względność
42.
Isokrates: uczeń sofistów, założył pierwszą formalną szkołę retoryki w Atenach ok. 390r
p.n.e.
43.
Hellenizm: ideał arystokratyczny wolnego i szlachetnego człowieka, wykształcony ogólnie,
ale dość jednostronnie i powierzchownie, raczej językowo i literacko niż przyrodniczo.
44.W okresie hellenistycznym ukształtował się podział szkół:
a) elementarne – miasta i wsie, chłopcy i dziewczęta z rodzin mniej zamożnych
b) średnie i wyższe – tylko dla chłopców, wiedza encyklopedyczna, język grecki obowiązkowy.
W szkole średniej 7 sztuk wyzwolonych.
45.
Gimnazjarcha: dyrektor i mecenas szkoły średniej w okresie hellenistycznym.
46.
Platon: założył pierwszą Akademię w Atenach, stworzył teorię państwa, jego dzieła „Obrona
Sokratesa”, „Państwo”, „Prawo”, „Uczta”
47.
Cztery cnoty Platona: sprawiedliwość (harmonia wewnętrzna duszy), mądrość (dusza
rozumna), odwaga (dusza uczuciowa), umiarkowanie (dusza impulsywna)
48.
Anamneza: przypominanie sobie przez duszę tego co widziała w świecie idei. Według Platona
dzielił świat na świat idei i świat rzeczy realnych
49.
Idealizm: kierunek przeciwstawny realizmowi, według którego idea, myśl, świadomość są
pierwotne, natomiast byt, rzecz – wtórne. Platon uważał, że pierwiastki idealne mają przewagę
nad realnymi.
50.
Sokrates: był nauczycielem Platona, nie napisał żadnego dzieła, nauczał za darmo, uważał że
w życiu człowieka jest wiedza wrodzona i nabyta.
51.
Pedagogikę Sokratesa nazywamy heurezą
52.Metody Sokratesa:
−
Heurystyczna (akuszerska) powolne dochodzenie do prawdy.
−
Indukcja od szczegółu do ogółu
−
Dedukcja od ogółu do szczegółu
−
Negatywna (krytyczna, elektryczna) tępimy to co negatywne przez oczyszczanie umysłu
−
Pozytywna (majutyczna, odkrywcza) uczymy się tego co dobre
53.
Czego uczył Sokrates: uczył bezinteresownie cnoty każdego kto tego zapragnął
54.
Czyje są metody poznania: Sokratesa; nie pozostawił żadnych dzieł; jego słynne słowa to
„wiem, że nic nie wiem”
55.
Arystoteles: twórca teorii nauczania; jego dzieła to: „Polityka”, Metafizyka”, „Etyka”
56.
Pierwsze liceum: założył Arystoteles w 334 r. p.n.e.
57.
3 dusze według Arystotelesa: roślinna, zwierzęca, myśląca
58.
Etapy poznania Arystotelesa: etap pierwszy – od urodzenia do 7 roku życia, etap drugi od 7
do 15 roku życia, etap trzeci od 16 do 22 roku życia
59.
Stopnie poznania Arystotelesa: postrzeganie, zapamiętywanie, uogólnianie
60.
Dualizm: dwoistość, istnienie obok siebie dwóch odrębnych zjawisk, nurtów, pierwiastków,
zasad działania lub poznania np. materii i ducha, ciała i duszy, zła i dobra; Arystoteles chciał
pogodzić materializm z idealizmem.
61.
Twórca dialektyki: Piotr Abelard
62.
Heureza: metoda nauczania mająca nakłonić ucznia do aktywnych, samodzielnych
obserwacji, doświadczeń, poszukiwań
63.
Kto napisał „Żywot” i „Moralność”: Plutarch
STAROŻYTNY RZYM
64.
Powstanie miasta Rzym: 21.04.753 p.n.e. (Remus i Romulus)
65.Okresy w starożytnym Rzymie:
a) rodowy (królewski) do VI w p.n.e.
b) republikański od VI do I w p.n.e.
c) cesarski od I w p.n.e. do V w n.e.
66.
Kto i kiedy podzielił Rzym na dwie części: Teodozjusz Wielki w 395 r. na wschodnią
Bizancjum, na zachodnią w centrum z Rzymem
67.
Terytorium Rzymu obejmowało: 15 diecezji
68.
Sztuka przemawiania w Rzymie: retoryka
69.
Supremacja: dominująca gospodarka ( w Rzymie rolnictwo)
70.
Pietas: zasady moralne w wychowywaniu młodzieży w Rzymie
71.
Ludus: szkoła elementarna (gra, zabawa w której uczyli nauczyciele zwani literaturami)
72.
Kalkulatorzy: nauczyciele rachunku na wyższym poziomie w elementarnej szkole
Literator: nauczyciel w elementarnej szkole
Pedagogie: szkoły dla niewolników którzy byli pedagogami
Cycero Marek: domagał się aby mówca znał 7 sztuk wyzwolonych, psychologię, prawo
państwowe, geografię i filozofię. Główny nacisk kładł na życie moralne, teoretyk wykształcenia
retorycznego.
77.
Katon Starszy: nauczyciel własnego syna, obrońca tradycyjnego ideału wychowania w
starożytnym Rzymie
78.7 sztuk wyzwolonych:
a. trivium
gramatyka, retoryka, dialektyka,
b. quadrivium
arytmetyka, geometria, astronomia, muzyka
79.
„Discyplinae”: M. Terentiusa Warro – pierwszy w starożytnym Rzymie podręcznik siedmiu
sztuk wyzwolonych
80.
Marcjan Capella: w utworze „O zaślubinach Merkurego i Fillologi” nadaje nazwę 7 sztuk
wyzwolonych
81.
Gallus: założył pierwszą szkołę retoryki w Rzymie I w p.n.e.
Marek Fabiusz Kwintylian: zwolennik szkoły publicznej, pierwszy profesor retoryki rzymskiej
uznany przez cesarza, napisał dzieło „O kształceniu mówcy” w którym głosił wyższość retoryki
nad filozofią wychowania zbiorowego nad indywidualnym, przeciwnik kar cielesnych, zdolności
rosną w miarę rozwoju, zwolennik retoryki
82.
Cechy mówcy Kwintyliana: mówca musiał być wzorem wykształconego człowieka i
obywatela, musiał umieć znaleźć się w każdej sytuacji
83.
Rodzaje mów: doradcze, sądownicze, panegiryczne
84.
Narodziny szkół średnich w Rzymie: koniec republikańskiego okresu
85.
Program szkół średnich w Rzymie: 7 sztuk wyzwolonych
86.
Typy szkół w okresie cesarstwa: elementarne, średnie, retoryki
87.
Pierwsza szkoła retoryki w Rzymie: Plotius Galliusz I w p.n.e.
88.
Edykt Mediolański: w 313 r wydał do Konstantyn Wielki, który przyznawał religii
chrześcijańskiej równouprawnienie z innymi religiami
89.
Pierwszy uniwersytet: założył Teodozjusz II cesarz w 425 r. n.e.
ŚREDNIOWIECZE
90.395 r cesarz Teodozjusz Wielki dokonuje podziału Starożytnego Rzymu na Zachodni i
Wschodni (ze stolicą w Konstantynopolu)
91.Cenzura czasowa średniowiecza:
w Europie:
początek 476 (upadek cesarstwa Zachodnio Rzymskiego)
koniec 1453 (upadek Konstantynopola)
♦
1450 (wynalezienie druku przez Gutenberga)
♦
1492 (odkrycie Ameryki przez Kolumba)
♦
1517 ( wystąpienie Lutra)
w Polsce
:
początek 966 (przyjęcie chrztu przez Polskę)
koniec
1474 (pojawienie się pierwszego druku w Polsce)
92.
Teocentryzm: Bóg w centrum, przekładało się to na sztukę, kulturę i szkolnictwo
93.
Teologia: królowa nauk
94.
Scholastyka (IX-XV w): metoda, system nauczania średniowiecznego której istotą jest
przyjmowanie pewnych stwierdzeń i prawd; dążenie do rozumowego uzasadnienia treści
http://notatek.pl/pytania-na-egzamin-z-historii-wychowania-i-
mysli-pedagogicznej?notatka