background image

Załącznik Nr 3 do PROCEDURY PLANOWANIA I PRZYGOTOWANIA POSIŁKÓW W KUCHNI OGÓLNEJ.

PROCEDURY PRZYGOTOWANIA

SPECYFICZNYCH FORM ŻYWIENIA

Opracowano na podstawie:

PODSTAWY NAUKOWE ŻYWIENIA W SZPITALACH”

WYDANE PRZEZ INSTYTUT ŻYWNOŚCI I ŻYWIENIA, WARSZAWA 2001

Autorstwa:

Prof. Dr Hab. Med. Jan Dzieniszewski
Dr Med. Lucjan Szponar
Prof. Dr Hab. Med. Jerzy Socha

background image

I.

DIETA  OGÓLNA ( PODSTAWOWA ).

Dieta  ogólna  ma  zastosowanie  w  żywieniu  chorych  przebywających  na  leczeniu  w  

szpitalach  oraz  innych  zakładach  leczniczych,  którzy  nie  wymagają  leczenia  

dietetycznego.  Żywienie  podstawowe  powinno  spełniać  wszystkie  warunki  

prawidłowego  żywienia  ludzi  zdrowych. W  żywieniu  ludzi  przebywających  na  leczeniu  

w  zakładach  leczniczych  wartość  energetyczna  pożywienia  przy  zbilansowanej  wartości  

odżywczej  wahać  się  powinna  w  różnych  granicach  tj.  2000 – 3000  kcal,  uzależniona  

przede  wszystkim  od  masy  ciała  pacjenta,  gdyż  w  tych  przypadkach  nie  wchodzi  w  

grę  wysiłek  fizyczny. Wartość  energetyczną  diety  w    leczniczych  przyjęto  dla  pacjenta  

o  należnej  masie  ciała.

 

Wartość  energetyczna  i  odżywcza  diety

Energia

2450  kcal

Białko

90 g

Tłuszcze

88 g

Węglowodany

325 g

Błonnik

8 g

Wapń

1,2 g

Ż

elazo

14 mg

Witamina  A

4795 j.m.

Witamina  B1

1,3 mg

Witamina  B

2,2 mg

Witamina  C

68 mg

Wartość  energetyczną  pokrywa

Białko

15 %

Tłuszcze

32 %

Węglowodany

53 %          

 

W  diecie  ogólnej  zasadniczo  dozwolone  są  wszystkie  produkty. Jednakże  ze  względu  

na  to,  że  sam  pobyt  chorego  w  szpitalu  zmienia  tryb  życia  pacjenta,  wskazane  jest  

ograniczenie  produktów  wzdymających  i  ciężkostrawnych  tj.  groch,  fasola,  kapusta.

background image

Metody przyrządzania posiłków. 

 W  żywieniu  podstawowym  dozwolone  są  praktycznie  wszystkie  metody  sporządzania  

potraw  tj.

gotowanie,

duszenie, 

smażenie 

pieczenie  . 

 Wskazane  jest  używanie  do  smażenia  olejów  zamiast  tłuszczu  zwierzęcego. Do   

smażenia  używamy  olejów  bogatych  w  niezbędne  nienasycone  kwasy  tłuszczowe ( olej  

rzepakowy,  oliwa  z  oliwek).

Pozostałe  stosujemy  do  potraw  na  surowo.

 

background image

II.  DIETA  ŁATWOSTRAWNA.

Dieta  łatwo  strawna  wspomaga  leczenie  określonych  schorzeń.

Wskazania do stosowania diety:

schorzeniach  układu  trawiennego,

 w chorobach  płuc,

w  osłabieniu,  

niewydolności  krążenia, 

w  wyrównanych  schorzeniach  nerek

z  diety  powinny  korzystać  osoby  w  wieku  starszym.

 Dieta  łatwo  strawna  jest  prostą  modyfikacją  żywienia  podstawowego  i  powinna  być  

najszerzej  stosowana  dietą  w  zakładach  leczniczych.  Dieta  ta  charakteryzuje  się  

doborem  takich  produktów  spożywczych,  które  łatwo  ulegają  trawieniu  w  przewodzie  

pokarmowym.  Nie  drażnią  one  chorych  lub  mniej  sprawnych  narządów  przewodu  

pokarmowego,  dostarczają  przy  tym  niezbędnych  składników  odżywczych  

wpływających  na  szybszy  powrót  do  zdrowia  lub  łagodniejszy  przebieg  choroby. Z  

pożywienia  wyklucza  się  głównie  produkty  zawierające  składniki  trudno  strawne,  jak  

błonnik,  ścięgna,  a  także  produkty  działające  wzdymająco,  jak  kapusta  i  suche  nasiona  

roślin  strączkowych ( groch,  fasola )  oraz  pieczywo  żytnie  razowe  i  kasze  

gruboziarniste. W  diecie  łatwo  strawnej  bardzo  istotny  jest  sposób  sporządzania  potraw. 

Aby nadać potrawie formę jak najbardziej łatwo strawną produkty poddaje się różnym  

technikom  kulinarnym,  np.  gotowaniu,  dokładnemu  rozdrabnianiu  i  przecieraniu. 

Tłuszcz  łatwo  przyswajalny -  masło,  masło  roślinne,  śmietankę  -dodaje  się  do  potrawy  

po  jej  sporządzeniu.

 Metody przyrządzania posiłków:

gotowanie w wodzie i na parze,

pieczenie w folii lub pergaminie,

background image

duszenie bez obsmażania.

DIETA ŁATWO STRAWNA

Nazwa produktu lub 
potrawy

Dozwolone

Przeciwwskazane

 Produkty zbożowe

Pieczywo jasne i czerstwe 
(czasem pieczywo typu „graham” 
w ograniczonej ilości), sucharki, 
drobne kasze: manna, krakowska, 
jęczmienna łamana- dobrze 
oczyszczona, ryż, drobne 
makarony

Pieczywo razowe, żytnie i 
pszenne, każde pieczywo 
ś

wieże, rogaliki francuskie 

(croissant), grube kasze: pęczak, 
gryczana, grube makarony

Mleko i produkty 
mleczne

Mleko słodkie (2%) i zsiadłe, 
jogurt, kefir, biały ser (chudy lub 
półtłusty), serek homogenizowany

Sery żółte i topione, sery 
pleśniowe, Feta, serki typu 
„Fromage”

Jaja

Gotowane na miękko, w 
koszulkach, ścięte na parze w 
formie jajecznicy, jaj sadzonych, 
omletów

Gotowane na twardo i smażone 
w zwykły sposób

Mięso, wędliny, ryby

Mięsa chude: wołowina, 
cielęcina; kurczaki, indyki, 
(najlepiej mięso z piersi, bez 
skóry), chuda wieprzowina w 
ograniczonej ilości; ryby chude: 
dorsz, leszcz, mintaj, morszczuk, 
pstrąg, płastuga, sola, szczupak, 
sandacz; ryby tłuste w 
ograniczonej ilości, jeśli są dobrze 
tolerowane; wędliny chude: 
szynka, polędwica (wieprzowe i 
drobiowe), chuda kiełbasa 
szynkowa, wieprzowa lub wołowa

Mięsa tłuste: baranina, 
wieprzowina, gęsi, kaczki; ryby 
tłuste jeśli są źle tolerowane; 
wędliny tłuste; pasztety, wędliny 
podrobowe,; ryby wędzone; 
mięsa peklowane; konserwy 
mięsne i rybne

Tłuszcze

Masło, margaryny miękkie, 
słodka śmietanka; oleje roślinne: 
rzepakowy, oliwa z oliwek, 
sojowy, słonecznikowy, 
kukurydziany

Ś

mietana, smalec, słonina, 

boczek, łój, margaryny twarde

Ziemniaki

Gotowane, gotowane tłuczone, w 
postaci puree

Frytki, wszelkiego rodzaju 
ziemniaki smażone, placki 
ziemniaczane, pyzy, chipsy

Warzywa

Marchew, kalafior, buraki, dynia, 
szpinak, kabaczki, młody zielony 
groszek- najczęściej przetarty w 
formie zupy lub puree, młoda 

background image

fasolka szparagowa; warzywa z 
wody oprószone mąką z 
dodatkiem świeżego masła lub 
margaryny, bez zasmażek; na 
surowo: zielona sałata, cykoria, 
pomidory bez skórki, utarta 
marchewka z jabłkiem 

Owoce

Owoce dobrze dojrzałe bez skórki 
i pestek- jabłka, truskawki, 
morele, brzoskwinie, pomarańcze, 
banany; maliny i porzeczki w 
formie przecieru lub soku

Wszystkie owoce niedojrzałe: 
gruszki, śliwki, czereśnie, 
agrest; owoce suszone, orzechy

Suche strączkowe

ż

adne

Wszystkie są zabronione: groch, 
fasola, bób, soczewica, soja

Cukier i słodycze

Cukier (dozwolony, ale nie 
preferowany), miód, dżemy bez 
pestek, przetwory owocowe 
pasteryzowane: kompoty, 
galaretki

Chałwa, czekolada, słodycze 
zawierające tłuszcz, kakao, 
orzechy

Przyprawy

Tylko łagodne w ograniczonych 
ilościach: sól, cukier, sok z 
cytryny, koper zielony, kminek, 
tymianek, majeranek, bazylia, 
lubczyk, rozmaryn, wanilia, 
goździki, ew. cynamon

Ostre przyprawy: ocet, pieprz, 
musztarda, papryka, wszelkiego 
rodzaju pikle

Zupy

Kleiki, krupniki z dozwolonych 
kasz, zupy mleczne; przetarte 
zupy owocowe, zupy warzywne 
czyste (barszcz, pomidorowa), 
zupy jarzynowe z dozwolonych 
warzyw, zupa ziemniaczana, 
(zupy na odtłuszczonych 
wywarach mięsnych, o ile nie ma 
przeciwwskazań); zupy 
zagęszczone zawiesiną mąki w 
wodzie, mleku lub słodkiej 
ś

mietance- bez zasmażek; zupy 

zaciągane żółtkiem lub z 
dodatkiem świeżego masła

Kapuśniaki, zupa ogórkowa, 
fasolowa, grochówka, zupy 
zaprawiane zasmażkami, zupy w 
proszku

Potrawy mięsne i 
ryby

Gotowane, duszone bez 
uprzedniego obsmażania, 
pieczone w folii aluminiowej lub 
rękawie foliowym lub w 
pergaminie, potrawki, pulpety, 
budynie

Smażone, duszone, pieczone w 
sposób tradycyjny 

Potrawy z mąki i 
kasz

Kasze gotowane na sypko lub 
rozklejone, budynie z kasz z 
dodatkiem mięsa, warzyw lub 
owoców, lane kluski, leniwe 
pierogi z małym dodatkiem mąki

Smażone, kotlety z kaszy, kluski 
kładzione, francuskie, zacierki

background image

Sosy

O smaku łagodnym zaprawiane 
słodką śmietanką, masłem lub 
ż

ółtkiem, zagęszczone zawiesiną 

mąki w wodzie, mleku lub 
słodkiej śmietance: koperkowy, 
cytrynowy, potrawkowy; sosy 
owocowe ze słodką śmietanką; 
majonez tylko domowy, świeżo 
przygotowany z dodatkiem soku z 
cytryny (bez musztardy)

Ostre, na zasmażkach, sosy na 
mocnych i tłustych wywarach 
mięsnych lub z kości

Desery

Kompoty, kisiele, musy, galaretki- 
z owoców dozwolonych; 
galaretki, kisiele, kremy z mleka; 
owoce w galaretce lub kremie; 
biszkopty, czerstwe ciasto 
drożdżowe

Torty i ciastka z kremem lub z 
bitą śmietaną, pączki, faworki, 
tłuste ciasta jak francuskie, 
piaskowe, kruche

Napoje

Herbata, kawa (o ile nie ma 
przeciwwskazań), mleko, napoje 
owocowe, soki warzywne, 
herbatniki owocowe i ziołowe

Mocne kakao, płynna czekolada, 
napoje alkoholowe

background image

III

.  DIETA BOGATORESZTKOWA.

Wskazania do stosowania diety:

zaparcia,

nadmierna pobudliwość jelita grubego,

lekarz może zlecić również dietę w innych schorzeniach.

Zadaniem diety bogatoresztkowej jest uregulowanie czynności wydalania kału bez 

zastosowania środków farmakologicznych.

Całodzienne pożywienie powinno być tak dobrane i tak rozłożone na posiłki aby dawało 

efekt regularnych i odpowiednio częstych  wypróżnień. 

Dietę bogatoresztkową stanowi modyfikacja żywienia podstawowego polegająca na 

zwiększeniu w całodziennym pożywieniu ilości błonnika i płynów. 

Metody przyrządzania posiłków:

gotowanie w wodzie i na parze,

pieczenie w folii lub pergaminie,

duszenie bez obsmażania.

background image

DIETA BOGATORESZTKOWA

Nazwa produktu lub 
potrawy

Dozwolone

Przeciwwskazane

 Produkty zbożowe

pieczywo z pełnego ziarna, bułki 
grahamki, pieczywo chrupkie, 
pumpernikiel, bułki, grzanki, kasze, lane 
ciasto, kluski biszkoptowe, makaron, 
groszek ptysiowy

pieczywo świeże, ryż, krokiety z 
kapustą, potrawy z dodatkiem maki 
ziemniaczanej

Mleko i produkty 
mleczne

mleko 2% tłuszczu, jogurt, kefir, mleko 
ukwaszone, maślanka, serwatka, kawa 
zbożowa, twaróg, masło, margaryna 
miękka

napoje czekoladowe, zbyt kwaśne 
mleko

Jaja

Białka, żółtka w ilościach ograniczonych 
do 2 szt. na tydzień

duże ilości żółtek

Mięso, wędliny, ryby

wędliny drobiowe, chuda szynka, 
pasztet, pasztetowa, ryby wędzone 
chude, chude gatunki mięs: cielęcina, 
konina, schab, królik, indyk, kurczak, 
gołąb, perliczka, sandacz, szczupak, 
karp, lin, flądra, dorsz, pstrąg, 
morszczuk, mintaj, makrela, sola, 
karmazyn, tuńczyk, sardynka. Potrawy 
gotowane – pulpety, potrawki duszone, 
pieczone, 

wędliny bardzo tłuste, tłuste konserwy 
mięsne, bardzo tłuste gatunki mięs: 
wieprzowina, baranina, mięsa smażone 
w dużych ilościach

Tłuszcze

oleje zawierające wielonienasycone  
kwasy tłuszczowe: słonecznikowy, 
sojowy, kukurydziany, krokoszowy, oleje 
zawierające jednonienasycone kwasy 
tłuszczowe: rzepakowy, oliwa z oliwek, 
masło, margaryny miękkie - kubkowe

łój, smalec, słonina, margaryny twarde, 
olej palmowy

Ziemniaki

gotowane, pieczone

smażone, w dużej ilości tłuszczu: 
frytki, krążki, placki 

Warzywa

warzywa  świeże, mrożone, buraki, 
papryka, pomidory, marchew, dynia, 
szpinak, sałata, pietruszka, seler, 
rabarbar, warzywa w postaci soków, 
surówek, gotowane

suche nasiona roślin strączkowych, 
pozostałe warzywa kapustne, ogórki 
ś

wieże

Owoce

ś

wieże, suszone, konserwowane, orzechy 

włoskie, laskowe, owoce w postaci 
surówek, soków, gotowane

czereśnie

Suche strączkowe

groch, fasola, potrawy z fasoli i grochu

Cukier i słodycze

dżemy, marmolada, miód, 

Słodycze zawierające tłuszcze, 
alkohol,czekolada, cukierki, ciastka i 

background image

przetwory wysokosłodzone.

Przyprawy

kwas mlekowy, kwasek cytrynowy, 
koperek zielony, pietruszka, jarzynka, 
kminek, majeranek, gałka muszkatołowa, 
liść laurowy, ziele angielskie, sól do 
5g/dobę, papryka słodka, pieprz ziołowy, 
curry

ocet

Zupy

mleczne, owocowe, jarzynowe, krupnik, 
zupy czyste na wywarach mięsnych i 
grzybowych

z warzyw wzdymających, 
strączkowych, zapustnych, bardzo 
tłuste, zawiesiste, na wywarach 
kostnych, ryżowa, podprawiane mąką 
ziemniaczaną 

Potrawy mięsne i ryby

budynie z mięsem, makaron z mięsem, 
pierogi z mięsem, papryka faszerowana, 
zapiekanki, naleśniki z mięsem, leczo, 
ladagnia z mięsem i warzywami

Potrawy z mąki i kasz

makaron z owocami, kluski 
ziemniaczane, tarta jarzynowa, pierogi z 
owocami, zapiekanka

Sosy

Na wywarze z włoszczyzny, na 
odtłuszczonych wywarach z mięsa, i 
drobiu, sos koperkowy, potrawkowy itp.

Tłuste, na tłustych wywarach, 
zaprawione zasmażkami, śmietaną, 
majonezem.

Desery

kompoty, galaretki owocowe, mleczne, 
musy, kremy, przeciery owocowe, 
suflety, sałatki owocowe, ciasta, 
ciasteczka biszkoptowe, keksy z 
dodatkiem otrąb

Kisiele, czekolada, kakao, batony, 
ciasta z dodatkiem kakao

Napoje

soki owocowe, warzywne, napoje 
owocowo-mleczne, warzywno-mleczne, 
herbata owocowa, ziołowa, wody 
mineralne, woda przegotowana z 
miodem 

mocna herbata, alkohol, napar z 
czarnych suszonych jagód, wytrawne 
wino czerwone, kawa żołędziowa ( w 
dyspepsjach jelit – wody z CO

2

, kawa 

naturalna)

IV.

DIETA ŁATWO STRAWNA Z OGRANICZENIEM 

TŁUSZCZU.

Zastosowanie diety:

Ostrym i przewlekłym zapaleniu wątroby,

Ostrym i przewlekłym zapaleniu trzustki,

Przewlekłym zapaleniu pęcherzyka i dróg żółciowych,

Kamicy żółciowej ( pęcherzykowej i przewodowej),

Okresie zaostrzenia wrzodziejącego zapalenia jelita grubego.

background image

W tej diecie tłuszcz jest ograniczony do 45 – 50g na dobę. Jest to tłuszcz zawarty w 

produktach ( mleku, mięsie, wędlinach ) oraz tłuszcz dodany do pieczywa i potraw. 

Ograniczenie tłuszczu jest konieczne ze względu na upośledzone jego trawienie i wchłanianie 

w tych przypadkach chorobowych, w których dieta ta znajduje zastosowanie.

Metody przyrządzania posiłków:

gotowanie w wodzie i na parze,

pieczenie w folii lub pergaminie,

duszenie bez obsmażania.

DIETA ŁATWO STRAWNA Z OGRANICZENIEM TŁUSZCZU

Nazwa produktu lub 
potrawy

Dozwolone

Przeciwwskazane

 Produkty zbożowe

Pieczywo jasne i czerstwe, sucharki, 
drobne kasze: manna, krakowska, 
jęczmienna łamana- dobrze oczyszczona, 
ryż, drobne makarony

Pieczywo razowe żytnie i pszenne, 
każde pieczywo świeże, rogaliki 
francuskie (croissant), grube kasze: 
pęczak, gryczana, grube makarony

Mleko i produkty 
mleczne

Mleko słodkie i zsiadłe (0 i 0,5% tł.) 
(jeśli źle tolerowane w ograniczonej 
ilości), jogurt 0% tł. biały ser chudy, 
serek homogenizowany chudy

Mleko tłuste, ser biały i serek 
homogenizowany tłuste, sery żółte i 
topione, sery pleśniowe, Feta, serki 
typu „fromage”

Jaja

Białko jaja: jeśli są dobrze tolerowane, 
całe jaja w ograniczonej ilości do potraw

Ż

ółtko jaja

Mięso, wędliny, ryby

Mięso chude: wołowina, cielęcina; 
kurczaki, indyki( bez skóry, najlepiej 
mięso z piersi), chudy schab w 
ograniczonej ilości; ryby chude: dorsz, 

Mięsa tłuste: baranina, wieprzowina, 
gęsi, kaczki; ryby tłuste: węgorz, 
pałasz, halibut; śledź, łosoś; wędliny 
tłuste; pasztety, wędliny podrobowe; 

background image

leszcz, mintaj, morszczuk, pstrąg, 
płastuga, sola, szczupak, sandacz; 
wędliny chude: szynka, polędwica, 
chuda kiełbasa szynkowa- wieprzowe, 
wołowe lub drobiowe

ryby wędzone; mięsa peklowane; 
konserwy mięsne i rybne

Tłuszcze

Masło, margaryny, oleje roślinne: 
rzepakowy, oliwa z oliwek, sojowy, 
słonecznikowy, kukurydziany- w bardzo 
ograniczonej ilości (do smarowania folii, 
pergaminu)

Ś

mietana, śmietanka, smalec, słonina, 

boczek, łój, margaryny twarde

Ziemniaki

Gotowane, gotowane tłuczone, w postaci 
puree

Frytki, wszelkiego rodzaju ziemniaki 
smażone, placki ziemniaczane, pyzy, 
czipsy

Warzywa

Marchew, kalafior, buraki, dynia, 
szpinak, kabaczki; młody zielony 
groszek i fasolka szparagowa w 
ograniczonej ilości, jako dodatek do 
zupy lub innych warzyw (najlepiej 
przetarte); warzywa z wody oprószone 
mąką z dodatkiem świeżego masła lub 
margaryny, bez zasmażek; na surowo: 
zielona sałata, pomidory bez skórki

Wszystkie odmiany kapusty (czasem 
dopuszcza się niewielki dodatek 
kapusty włoskiej), papryka, szczypior, 
cebula, ogórki, rzodkiewki, kukurydza 
(również z puszki), awokado, warzywa 
z zasmażkami, konserwowane octem

Owoce

Owoce dobrze dojrzałe- truskawki, 
pomarańcze (lub sok z pomarańczy), 
winogrona (bez skórki i pestek), jabłka 
gotowane lub pieczone (surowe jabłka, 
jeśli chory je toleruje), morele, 
brzoskwinie- gotowane, maliny i 
porzeczki i czarne jagody w 
formie przecieru lub soku

Wszystkie owoce niedojrzałe: gruszki, 
ś

liwki, czereśnie, agrest, śliwki- owoce 

suszone, orzechy

Suche strączkowe

Ż

adne

Wszystkie są zabronione: groch, 
fasola, soja, bób, soczewica

Cukier i słodycze

Cukier (dozwolony, ale nie 
preferowany), miód, dżemy bez pestek, 
przetwory owocowe (z dozwolonych 
owoców) pasteryzowane: kompoty, 
galaretki

Chałwa, czekolada, słodycze 
zawierające tłuszcz, kakao, orzechy

Przyprawy

Tylko łagodne w ograniczonych 
ilościach: sól, cukier, sok z cytryny, 
koper zielony, kminek, tymianek, 
majeranek, bazylia, lubczyk, rozmaryn, 
wanilia, goździki, cynamon

Ostre przyprawy: ocet, pieprz, 
musztarda, papryka, wszelkiego 
rodzaju pikle

Zupy

Kleiki, krupniki z dozwolonych kasz, 
zupy mleczne; przetarte zupy owocowe z 
dozwolonych owoców, zupy warzywne 
czyste (barszcz, pomidorowa), zupy 
jarzynowe z dozwolonych warzyw, zupa 
ziemniaczana, zupy zagęszczone 
zawiesiną mąki w wodzie lub mleku- bez 
zasmażek

Kapuśniaki, zupa ogórkowa, fasolowa, 
grochówka, rosół, zupy na wywarach z 
mięsa i kości, zupy zaprawiane 
zasmażkami, zupy w proszku i inne 
gotowe z torebki

Potrawy mięsne i ryby

Gotowane, duszone bez uprzedniego 
obsmażania, pieczone w folii 
aluminiowej lub rękawie foliowym lub 
pergaminie, potrawki (bez śmietany), 
pulpety, budynie

Smażone, duszone, pieczone w sposób 
tradycyjny

Potrawy z mąki i kasz

Kasze gotowane na sypko lub 
rozklejone, budynie z kasz z dodatkiem 
mięsa, warzyw lub owoców, lane kluski 

Smażone: kotlety z kaszy, kluski 
kładzione, francuskie, zacierki

background image

(na białku), leniwe pierogi z małym 
dodatkiem mąki

Sosy

O smaku łagodnym zaprawiane 
niewielką ilością masła lub margaryny 
miękkiej, zagęszczone zawiesiną mąki w 
wodzie lub mleku: koperkowy, 
cytrynowy, 
potrawkowy, jarzynowy, pomidorowy, 
waniliowy

na zasmażkach, sosy na mocnych i 
tłustych wywarach mięsnych lub z 
kości; ostre- chrzanowy, grecki; 
ś

mietanowy, majonezowy

Desery

Kompoty, kisiele, musy, sorbety, 
galaretki- z owoców dozwolonych; 
galaretki, kisiele z mleka; owoce w 
galaretce lub z budyniem; biszkopt (na 
białku jaja), czerstwe ciasto drożdżowe 
(bez jaj, z bardzo małym dodatkiem 
masła, margaryny, oleju

Torty i ciastka z kremem i bitą 
ś

mietaną, pączki, faworki, tłuste ciasta 

jak francuskie, piaskowe, kruche, 
biszkopty i ciasta drożdżowe z całymi 
jajami

Napoje

Mleko (0 lub 0,5% tł.) w ograniczonej 
ilości, kawa zbożowa z mlekiem, napoje 
mleczne, herbata, herbata z cytryną, 
herbata z mlekiem, sok pomidorowy, 
napój z owoców róży, herbatki owocowe 
i ziołowe

Kawa, mocna herbata, kakao, płynna 
czekolada, napoje alkoholowe

background image

V.

DIETA ŁATWO STRAWNA Z OGRANICZENIEM 

SUBSTANCJI POBUDZAJĄCYCH WYDZIELANIE 

SOKU ŻOŁĄDKOWEGO.

Zastosowanie diety:

choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy.

w innych jednostkach chorobowych z niewielkimi zmianami jeśli lekarz uzna 

tę dietę za wskazaną.

Wskazania dotyczą okresu choroby wrzodowej , także okresu rekonwalescencji.

Dla   lepszego   zrozumienia   istoty   tej   diety   należy   wymienić   potrawy,   które   działają 

pobudzająco na wydzielanie soku żołądkowego ( potraw tych należy unikać). Są to potrawy 

smażone na tłuszczu, tłuste sosy na zasmażkach, mocne wywary z mięsa lub kości, galarety z 

mięsa i ryb, wywary z silnie aromatycznych warzyw, kawa naturalna i mocna herbata.

Dieta   łatwo   strawna   z   ograniczeniem   substancji   pobudzających   wydzielanie   soku 

ż

ołądkowego ma za zadanie przede wszystkim:

dostarczyć   organizmowi   potrzebną   ilość   składników   odżywczych   i   tyle 

energii, aby pacjent mógł utrzymać należną masę ciała,

rozcieńczać   lub   neutralizować   sok   żołądkowy   lub   też   redukować 

wydzielanie kwasu przez żołądek,

nie drażnić mechanicznie, chemicznie i termicznie błony śluzowej żołądka.

Metody sporządzania posiłków:

gotowanie w wodzie i na parze,

pieczenie w folii lub pergaminie,

duszenie bez obsmażania.

background image

DIETA ŁATWO STRAWNA Z OGRANICZENIEM SUBSTANCJI 

POBUDZAJĄCYCH WYDZIELANIE SOKU ŻOŁĄDKOWEGO 

Nazwa produktu lub 
potrawy

Dozwolone

Przeciwwskazane

 Produkty zbożowe

Pieczywo jasne i czerstwe, mąka 
pszenna jasna, sucharki, drobne kasze: 
manna, krakowska, jęczmienna łamana – 
dobrze oczyszczona i płatki owsiane – 
niekiedy wymagają przetarcia, ryż, sago, 
drobne makarony

Pieczywo razowe żytnie i pszenne, 
każde pieczywo świeże, rogaliki 
francuskie (croissant), mąki razowe i 
mąki żytnie, grube kasze: pęczak, 
gryczana, grube makarony. 

Mleko i produkty 
mleczne

Mleko słodkie 2% i zsiadłe, świeży biały 
ser (chudy lub półtłusty), serek 
homogenizowany

Jogurt, kefir, sery żółte i topione, sery 
pleśniowe, Feta, serki typu „Fromage”

Jaja

Gotowane na miękko w koszulkach, 
ś

cięte na parze w formie jajecznicy, jaj 

sadzonych, omletów, żółtka do 
zaprawiania zup

Gotowane na twardo i smażone w 
zwykły sposób, jaja w majonezie

Mięso, wędliny, ryby

Mięsa chude: wołowina, cielęcina; 
kurczaki, indyki (najlepiej mięso z 
piersi, bez skóry), króliki, ryby chude: 
dorsz, leszcz, mintaj, morszczuk, pstrąg, 
płastuga,sola, szczupak, sandacz; 
wędliny chude: szynka, polędwica 
(wieprzowa i drobiowe), chuda kiełbasa 
szynkowa wieprzowa lub wołowa

Mięsa tłuste: baranina, wieprzowina, 
gęsi, kaczki; dziczyzna, wędliny tłuste; 
pasztety, wędliny podrobowe; ryby 
tłuste, ryby wędzone; mięsa 
peklowane; konserwy mięsne i rybne

Tłuszcze

Masło, margaryny miękkie, słodka 
ś

mietanka; oleje roślinne: rzepakowy, 

oliwa z oliwek, sojowy, słonecznikowy, 
kukurydziany

Kwaśna śmietana, smalec, słonina, 
boczek, łój, margaryny twarde

Ziemniaki

Gotowane, gotowane tłuczone, w postaci 
puree

Frytki, wszelkiego rodzaju ziemniaki 
smażone, placki ziemniaczane, pyzy, 
czipsy

Warzywa

Marchew, kalafior, buraki, dynia, 
szpinak, kabaczki, młody zielony 
groszek – najczęściej przetarty w formie 
zupy lub puree, młoda fasolka 
szparagowa; warzywa z wody oprószone 
mąką z dodatkiem świeżego masła lub 
margaryny, bez zasmażek; na surowo: 
zielona sałata, pomidory bez skórki

Wszystkie odmiany kapusty, papryka, 
szczypior, cebula, ogórki, rzepa, 
szczaw, szpinak, rzodkiewki, 
kukurydza (również z puszki), 
warzywa z zasmażkami lub smażone, 
konserwowane octem, grzyby

Owoce

Owoce dobrze dojrzałe bez skórki i 
pestek, gotowane ew. przetarte: jabłka, 
truskawki, morele, brzoskwinie, 
rozcieńczone gotowane soki z owoców 
jagodowych (maliny, jeżyny, porzeczki 
czarne i czerwone) lub cytrusowych 
(pomarańcze, cytryny, sok cytrynowy 
rozcieńczony może być użyty do 
przygotowania kremu, galaretki). 
Niewielką ilość truskawek surowych 
można podać za zgodą lekarza

Wszystkie owoce surowe, suszone; 
gruszki, śliwki, czereśnie, agrest, 
orzechy

Suche strączkowe

ż

adne

Wszystkie są zabronione: groch, fasola, 
bób, soczewica, soja

Cukier i słodycze

Cukier (dozwolony ale nie preferowany), 
miód, dżemy bez pestek – w 

Chałwa, czekolada, słodycze 
zawierające tłuszcz, kakao, orzechy

background image

ograniczonych ilościach

Przyprawy

Tylko łagodne w ograniczonych 
ilościach: sól, cukier, sok z cytryny, 
koper zielony, wanilia

Ostre przyprawy: ocet, pieprz, 
musztarda, papryka, wszelkiego 
rodzaju pikle, chrzan, maggi, kostki 
bulionowe

Zupy

Kleiki, krupniki z dozwolonych kasz, 
zupy mleczne; zupy jarzynowe z 
dozwolonych warzyw (ew. przetarte), 
zupa ziemniaczana, zupy zagęszczone 
zawiesiną mąki w wodzie, mleku lub 
słodkiej śmietance – bez zasmażek; zupy 
zaciągane żółtkiem lub z dodatkiem 
ś

wieżego masła

Rosoły, zupy na wywarach z kości i 
mięsa, zupy rybne, zupy z 
przeciwwskazanych owoców lub 
warzyw, kapuśniaki, zupa cebulowa, 
ogórkowa, grzybowa, fasolowa, 
grochówka, zupy zaprawiane 
zasmażkami lub kwaśną śmietaną, 
zupy w proszku

Potrawy mięsne i ryby

Gotowane, duszone bez uprzedniego 
obsmażania, pieczone w folii 
aluminiowej lub rękawie foliowym lub 
w pergaminie, potrawki, pulpety , 
budynie

Smażone, duszone, pieczone w sposób 
tradycyjny

Potrawy z mąki i kasz

Lane ciasto, pierogi leniwe, kasze 
rozklejone, grube przecierane.

kluski kładzione, potrawy mączne 
smażone, jak naleśniki, placki 
ziemniaczane, kasze na sypko, 
zapiekane, grube nie przecierane

Sosy

Mleczne, śmietanowe podprawiane 
zawiesiną mąki w wodzie lub mleku, 
łagodne.

Sosy na wywarach mięsnych, 
kostnych, grzybowych, pikantne i 
zasmażane.

Desery

Kompoty z dozwolonych owoców 
pestkowych kompoty przecierane; 
kisiele, musy, galaretki – z owoców 
dozwolonych; galaretki, kisiele, kremy z 
mleka, wszystkie desery mało słodzone, 
ciasto drożdżowe czerstwe, mało słodki 
biszkopt

Z przeciwwskazanych owoców z 
czekoladą, z orzechami, desery z dużą 
ilością cukru, torty i ciastka z kremem 
lub z bitą śmietaną, pączki, faworki, 
tłuste ciasta jak francuskie, piaskowe, 
kruche,, keksy, makowiec

Napoje

Słaba herbata, słaba herbata z mlekiem, 
słaba kawa zbożowa z mlekiem, mleko

Mocna herbata, kawa naturalna, napoje 
gazowana, mocne kakao, płynna 
czekolada, napoje alkoholowe