Asystent_operatora_dzwieku_313[06].O1.07

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Piotr Ziembicki

Stosowanie urządzeń elektrycznych i sprzętu dźwiękowego
313[06].O1.07

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Podstawowe wielkości elektryczne. Prąd elektryczny i jego rodzaje. Obwód

nierozgałęziony prądu stałego i jego elementy. Prawo Ohma. Podstawowe
materiały stosowane w elektrotechnice. Źródła energii elektrycznej

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Prawa Kirchhoffa dla obwodu prądu stałego – obwód rozgałęziony.
Pole elektryczne. Zjawiska magnetyzmu i elektromagnetyzmu oraz ich

zastosowanie

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Prąd sinusoidalny. Moc prądu jednofazowego i jej rodzaje. Budowa

i działanie transformatora jednofazowego. Obsługa oscyloskopu

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Rezonans napięć i prądów. Podstawowe parametry trójfazowego prądu

i napięcia

5.4.1. Ćwiczenia

5.5. Podstawowe elementy i układy elektroniczne

5.5.1. Ćwiczenia

5.6. Zasady bezpiecznej obsługi urządzeń elektrycznych. Techniki i metody

pomiarowe stosowane w obwodach prądu stałego i przemiennego

5.6.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie Asystent operatora dźwięku 313[06] .

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, które uczeń powinien mieć juŜ ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas zajęć,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

propozycje ćwiczeń, które mają na celu ukształtowanie u uczniów umiejętności
intelektualnych i praktycznych,

−

ewaluację osiągnięć ucznia (dwa przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego),

−

wykaz literatury.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone róŜnymi metodami, ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, takich jak: samokształcenia
kierowanego, róŜnych form dyskusji dydaktycznej, metody przypadków, przewodniego tekstu,
ć

wiczeń praktycznych. Zastosowane metody nauczania powinny kształtować u uczniów

umiejętności: kluczowe, ogólno zawodowe i zawodowe.

Nauczyciel pracując z poradnikiem powinien zwrócić uwagę na szczególnie istotne i trudne

treści, a mianowicie:

−

materiały stosowane w elektrotechnice,

−

zjawisko indukcji elektromagnetycznej i jej zastosowanie,

−

podstawy układów elektronicznych,

−

miernictwo elektryczne.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróŜnicowane, począwszy od samodzielnej

pracy uczniów do pracy zespołowej.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń, powinien umieć:

−

interpretować podstawowe prawa i zjawiska fizyczne,

−

korzystać z róŜnych źródeł informacji,

−

współpracować w grupie,

−

uczestniczyć w dyskusji, prezentacji,

−

przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania pomiarów
elektrycznych,

−

stosować prawa i zaleŜności matematyczne opisujące współzaleŜności między wielkościami
fizycznymi,

−

stosować róŜne metody i środki (symbole, rysunki, zdjęcia itp.) w porozumiewaniu się na
temat zagadnień technicznych.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń, powinien umieć:

−

rozróŜnić podstawowe wielkości elektryczne,

−

scharakteryzować prąd elektryczny i jego rodzaje,

−

rozróŜnić elementy obwodu elektrycznego prądu stałego,

−

rozróŜnić podstawowe materiały stosowane w elektrotechnice,

−

scharakteryzować podstawowe elementy i układy elektroniczne,

−

scharakteryzować źródła i rodzaje energii elektrycznej,

−

zdefiniować pojęcie pola elektrycznego,

−

zastosować prawo Ohma i prawa Kirchhoffa dla obwodu prądu stałego,

−

określić wykorzystanie zasad elektrotechniki w urządzeniach dźwiękowych,

−

rozróŜnić rodzaje prądu jednofazowego,

−

przedstawić wielkości charakteryzujące prąd sinusoidalny jednofazowy,

−

wykonać obliczenia dotyczące obwodów prądu sinusoidalnego.

−

wykonać połączenia elementów obwodu,

−

scharakteryzować podstawowe zjawiska zachodzące w polu elektrycznym, magnetycznym
i elektromagnetycznym,

−

wyjaśnić zastosowanie magnetyzmu i elektromagnetyzmu w budowie maszyn i urządzeń
elektrycznych,

−

sklasyfikować materiały ze względu na właściwości elektryczne i magnetyczne,

−

dobrać metody i przyrządy do wykonywania pomiarów prądu stałego i przemiennego,

−

posłuŜyć się woltomierzem, amperomierzem prądu stałego, omomierzem oraz miernikiem
uniwersalnym,

−

dokonać regulacji napięcia i prądu w obwodzie elektrycznym,

−

rozróŜnić rodzaje transformatorów,

−

scharakteryzować podstawowe parametry trójfazowego prądu i napięcia,

−

obsłuŜyć oscyloskop zgodnie z instrukcją,

−

zinterpretować przebieg sygnałów na oscyloskopie,

−

zmierzyć podstawowe wielkości elektryczne i parametry elementów elektrycznych,

−

opracować wyniki pomiarów prądu stałego i przemiennego.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

..........................................................................

Modułowy program nauczania:

Asystent operatora dźwięku 313[06]

Moduł :

Podstawy zawodu 313[06].O1.

Jednostka modułowa:

Stosowanie urządzeń elektrycznych i sprzętu
dźwiękowego 313[06].O1.07

Temat: Rozwiązywanie zadań na obliczanie rezystancji zastępczej układów.

Cel ogólny: ukształtowanie algorytmu postępowania przy przekształcaniu układu mieszanego
rezystorów w układ szeregowy.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

zdefiniować pojęcia: spadek napięcia, układ szeregowy rezystorów, układ równoległy
rezystorów,

−

obliczać spadki napięć na rezystorach oraz natęŜenie prądu w gałęzi głównej,

−

obliczać rezystancję zastępczą układów mieszanych rezystorów (prostych układów),

−

zastosować własności połączenia szeregowego i równoległego rezystorów,

−

sformułować wnioski na podstawie obliczeń.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe (kluczowe):

−

pracy w zespole,

−

planowania i organizowania pracy,

−

oceny pracy indywidualnej i zespołu,

Metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenia przedmiotowe (obliczeniowe),

−

dyskusja dydaktyczna.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

indywidualna,

−

grupowa – w zespołach 2 osobowych

Środki dydaktyczne:

−

zeszyt do przedmiotu i przybory do pisania,

−

kalkulator,

−

poradnik dla ucznia,

−

komputerowe programy animacyjne przedstawiające łączenie rezystorów,

−

zestaw ćwiczeniowy z zadaniami,

−

plansze z przykładowymi połączeniami rezystorów.

Czas: 60 min.

Przebieg zajęć:
Zadanie dla ucznia
Rozwiązywanie zadań z „Zestawu ćwiczeniowego”.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

FAZA WSTĘPNA
Czynności organizacyjno-porządkowe, podanie tematu lekcji, zaznajomienie uczniów z pracą
w zespole (zasady uczestnictwa w dyskusji, reguły dobrego słuchania).
Przypomnienie własności połączeń szeregowych i równoległych (wady i zalety).
Rozwiązanie zadań 1; 2; 3; 4 z „Zestawu ćwiczeniowego.”

FAZA WŁAŚCIWA – BLOK ĆWICZENIOWY.
1.

Obliczenie rezystancji zastępczej 3 rezystorów o jednakowej wartości rezystancji
połączonych szeregowo i równolegle – porównanie wyników obliczeń i opracowanie
wniosków.

Prezentacja programu komputerowego przedstawiająca symulację łączenia rezystorów
w układach mieszanych.

Rozwiązywanie zadań z „Zestawu ćwiczeniowego” wg zasady: praca samodzielna ucznia,
a następnie prezentacja wyników w zespole i na forum klasy.

FAZA SPRAWDZANIA I OCENY UCZNIÓW.
1.

Sprawdzanie przez nauczyciela wyników pracy indywidualnej ucznia.

Określenie przyczyn złej pracy ucznia.

Prezentacje przez uczniów swoich wyników i wniosków.

Wystawienie ocen z uzasadnieniem.

FAZA KOŃCOWA

Praca domowa

Omówienie i zadanie pracy domowej – rozwiązanie zadań ze „Zbioru zadań”.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności podczas
rozwiązywania zadań i kształtowania umiejętności.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

..........................................................................

Modułowy program nauczania:

Asystent operatora dźwięku 313[06]

Moduł:

Podstawy zawodu 313[06].O1.

Jednostka modułowa:

Stosowanie urządzeń elektrycznych i sprzętu
dźwiękowego 313[06].O1.07

Temat: Wykonywanie regulacji i pomiaru napięcia w róŜnych układach.

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności posługiwania się przyrządami pomiarowymi.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

zorganizować stanowisko do wykonywania pomiarów,

−

dobrać przyrządy pomiarowe do wykonywania pomiarów,

−

obsłuŜyć woltomierz i amperomierz prądu stałego,

−

połączyć układ zgodnie ze schematem,

−

odczytać zmierzoną wartość z przyrządu,

−

opracować pisemne sprawozdanie z wykonanych badań wraz z wnioskami.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności kluczowe:

−

planowanie i organizowanie pracy własnej,

−

prezentowania efektów swojej pracy,

Metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenia laboratoryjne,

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

indywidualna,

Czas: 135 minut (3x45 minut).

Środki dydaktyczne:

−

zeszyt do przedmiotu, przybory do pisania, kalkulator,

−

instrukcja do ćwiczeń,

−

zestaw laboratoryjny wyposaŜony w: zasilacz napięcia stabilizowany z regulacją 0-12V,
rezystory, mierniki analogowe, autotransformator.

Przebieg zajęć:
1.

Sprawy organizacyjne.

Sprawdzenie przygotowania uczniów do wykonywania ćwiczeń przy  pomocy  sprawdzianu
pisemnego oraz praktycznego (ustawianie zakresu w przyrządzie, obliczanie stałej miernika,
prawidłowe  podłączanie  miernika  w  układzie  –  polaryzacja  miernika,  odczytywanie
wartości zmierzonej z przyrządu po wykonaniu przez ucznia   układu kontrolnego).

Zorganizowanie stanowiska pracy.

Realizacja tematu:
Zadaniem kaŜdego ucznia jest wykonanie 4 ćwiczeń zgodnie z załączoną instrukcją.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wiczenie 1. Regulacja napięcia opornikiem suwakowym włączonym do obwodu

potencjometrycznie.

Połącz układ według schematu. Ustaw suwak w skrajne połoŜenie. Po załączeniu napięcia do
układu, przesuwaj suwak i odczytuj wskazania mierników. Wyniki zanotuj w tabeli.

Pomiary wykonaj dla trzech przypadków: R

; R

wiczenie 2. Regulacja napięcia potencjometrami połączonymi szeregowo.

Połącz układ według schematu. Przeprowadź regulację napięcia zgodnie z tabelą.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Na podstawie pomiarów naleŜy:

−

zastanowić się nad doborem elementów regulacyjnych do wszystkich obwodów,

−

określić wpływ elementów R

i R

zakres regulacji napięcia w obwodzie,

−

wykonać w ćwiczeniach 2 i 3 wykresy U=f(l),

−

wykonać w ćwiczeniach 1 i 3 wykresy tarczy podziałowej z naniesionymi wartościami
napięć,

−

nauczyciel po zakończeniu ćwiczeń przez ucznia sprawdza jego notatki i ocenia całokształt
pracy ucznia zgodnie z wewnątrzszkolnym systemem oceniania.

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Zadaniem uczniów jest opracowanie sprawozdania pisemnego z wykonywanych ćwiczeń

i przygotowanie się do następnych zajęć laboratoryjnych.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

Ankiety ewaluacyjne dotyczące prowadzenia zajęć i ukształtowanych umiejętności.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Podstawowe wielkości elektryczne. Prąd elektryczny i jego

rodzaje. Obwód nierozgałęziony prądu stałego i jego elementy.
Prawo

Ohma.

Podstawowe

materiały

stosowane

w elektrotechnice. Źródła energii elektrycznej

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznaj elementy obwodu elektrycznego na schemacie i w rzeczywistym układzie

elektrycznym.

Opisz przeznaczenie kaŜdego elementu w obwodzie oraz sprawdź działanie

układu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zapoznać się ze schematem prostego obwodu elektrycznego,

odczytać symbole elektryczne występujące na schemacie,

rozpoznać elementy w rzeczywistym układzie elektrycznym,

opisać zadania jakie spełniają poszczególne elementy w układzie,

sprawdzić działanie układu,

zaplanować i wykonać inny wariant połączenia elementów w obwodzie nierozgałęzionym,

opracować wnioski i zaprezentować efekty swojej pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−−−−

schematy elektryczne obwodów,

−−−−

instrukcja do wykonania ćwiczenia,

−−−−

plansza z symbolami elektrycznymi elementów obwodu elektrycznego,

−−−−

zestaw ćwiczeniowy z elementami,

−−−−

literatura zgodna z punktem 7,

−−−−

kartka papieru i przybory do pisania.

Ćwiczenie 2

Wypisz podstawowe wielkości elektryczne oraz podaj ich definicje. Wykonaj przeliczenia

jednostek wielkości elektrycznych.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zapoznać się z jednostkami wielokrotnymi i podwielokrotnymi wielkości elektrycznych,

napisać definicje wielkości elektrycznych,

odczytać z tablicy lub planszy nazwy jednostek z uwzględnieniem przedrostków
i mnoŜników,

wykonać przeliczenia jednostek mniejszych na większe i na odwrót,

porównać i sprawdzić otrzymane wyniki,

zaprezentować efekty swojej pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

wiczenia obliczeniowe.

rodki dydaktyczne:

−−−−

kalkulator,

−−−−

plansza z jednostkami miar układu SI,

−−−−

plansza przedstawiająca przedrostki i odpowiadające im mnoŜniki,

−−−−

zeszyt oraz przybory do pisania,

−−−−

literatura zgodna z punktem 7.

Ćwiczenie 3

Zapoznaj się z budową i parametrami źródeł napięcia stałego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zapisać nazwy i wartości parametrów znamionowych źródeł napięcia,

opisać budowę i zastosowanie tych źródeł w Ŝyciu codziennym,

zaprezentować efekty swojej pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−−−−

ródła napięcia,

−−−−

informacje katalogowe badanych źródeł,

−−−−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 4

Wykonaj pomiary podstawowych wielkości elektrycznych w obwodzie nierozgałęzionym.

Sprawdź słuszność prawa Ohma.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

dobrać i przygotować mierniki uniwersalne takie jak: woltomierz, amperomierz i omomierz,

narysować schematy do pomiaru napięcia i prądu, przygotować tabelę do wpisywania
wyników pomiarów,

uzgodnić z nauczycielem poprawność narysowanych schematów,

podłączyć woltomierz do źródła i ustawić napięcie U=10V na zasilaczu, nie włączać
zasilania obwodu,

uzgodnić z nauczycielem poprawność połączeń elementów obwodu,

wykonać następnie pomiar spadku napięcia na kaŜdym rezystorze (nauczyciel sprawdza
podłączenie amperomierza i woltomierza),

wykonać pomiary prądu płynącego w obwodzie przy róŜnych napięciach U = 2÷10V, co 2V,

wpisać pomiary do tabeli,

narysować charakterystykę prądowo - napięciową dla kaŜdego rezystora,

10)

rozłączyć obwód i dokonać pomiaru wartości oporności dla kaŜdego rezystora przy U = 0V,

11)

obliczyć wartość oporności kaŜdego rezystora oraz rezystancji zastępczej obwodu,

12)

porównać otrzymane wyniki pomiarów z wynikami obliczeniowymi,

13)

zaprezentować efekty swojej pracy,

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−−−−

zestaw laboratoryjny z wyposaŜeniem do sprawdzenia prawa Ohma,

−−−−

kalkulator,

−−−−

instrukcja do wykonania ćwiczenia,

−−−−

przybory do pisania, zeszyt do ćwiczeń,

Ćwiczenie 5

Opracuj klasyfikację materiałów magnetycznych ze względu na ich właściwości.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

obejrzeć przezrocza lub film instruktaŜowy o materiałach magnetycznych i ich
zastosowaniu,

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wypisać czynniki, które decydują o właściwościach materiałów,

rozpoznać rodzaje materiałów magnetycznych z próbek tych materiałów, przez naklejenie
właściwej karki z nazwą materiału na próbce,

opisać własności materiałów magnetycznych oraz ich zastosowanie,

sklasyfikować materiały pod róŜnymi względami: sposobu wytwarzania, właściwości
magnetycznych (przenikalności magnetycznej), zachowania się w polu magnetycznym,

zaprezentować efekty swojej pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−−−−

stanowisko do wykonania ćwiczenia,

−−−−

przezrocza lub film instruktaŜowy o materiałach magnetycznych i ich zastosowaniu,

−−−−

próbki materiałów magnetycznych,

−−−−

samoprzylepne kartki z wydrukowanymi nazwami materiałów,

−−−−

arkusz papieru,

−−−−

zeszyt do ćwiczeń, przybory do pisania,

−−−−

literatura zgodna z punktem 7.

Ćwiczenie 6

Rozpoznaj przedstawione rodzaje materiałów przewodzących metalowych i opisz ich

własności.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

obejrzeć film instruktaŜowy o materiałach przewodzących ich zastosowaniu,

rozpoznać rodzaje materiałów przewodzących z próbek tych materiałów,

określić własności materiałów przewodzących metalowych,

zaprezentować efekty swojej pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−−−−

film instruktaŜowy o materiałach przewodzących ich zastosowaniu,

−−−−

zeszyt do ćwiczeń,

−−−−

odcinki materiałów przewodzących metalowych - przewody i kable,

−−−−

plansze przedstawiające przekroje przewodów i kabli,

−−−−

przybory do pisania.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 7

Rozpoznaj przedstawione przez nauczyciela rodzaje materiałów elektroizolacyjnych i określ

ich własności.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

obejrzeć film instruktaŜowy o materiałach elektroizolacyjnych i ich własnościach,

obejrzeć próbki materiałów elektroizolacyjnych,

dobrać odpowiednie nazwy materiałów elektroizolacyjnych,

nakleić właściwą nazwę materiału przy próbce,

określić własności materiałów elektroizolacyjnych,

przepisać ćwiczenie do zeszytu,

zaprezentować efekty swojej pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−−−−

film instruktaŜowy o materiałach elektroizolacyjnych, o ich zastosowaniu,

−−−−

próbki materiałów elektroizolacyjnych,

−−−−

samoprzylepne kartki z wydrukowanymi nazwami materiałów,

−−−−

zeszyt do ćwiczeń,

−−−−

przybory do pisania.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2.

Prawa Kirchhoffa dla obwodu prądu stałego – obwód
rozgałęziony.

Pole

elektryczne.

Zjawiska

magnetyzmu

i elektromagnetyzmu oraz ich zastosowanie

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Oblicz wartości prądów w poszczególnych gałęziach układu przedstawionego na rysunku

oraz wartości spadków napięć na wszystkich rezystorach. Obliczenia wykonaj z dokładnością
do 0,01.

DANE:
U=10V;
R

=1Ω; R

=3Ω;

=2Ω; R

=4Ω;

U R

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wypisać wielkości dane i szukane,

obliczyć rezystancję zastępczą układu,

obliczyć prąd zasilania w układzie,

obliczyć spadki napięć na rezystorach R

i R

obliczyć napięcie na zaciskach ab oraz prądy w gałęziach R

i R

zaprezentować efekty swojej pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

literatura wskazana przez nauczyciela lub dotycząca materiału jednostki modułowej,

−

kalkulator,

−

film dydaktyczny przedstawiający łączenie rezystorów,

−

przybory do pisania, zeszyt do ćwiczeń.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Oblicz spadki napięcia na poszczególnych rezystorach w układzie pokazanym na rysunku,

jeŜeli amperomierz wskazuje 3A, a rezystancje wynoszą R

=3Ω; R

=2Ω; R

=4Ω.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wypisać wielkości dane i szukane,

obliczyć rezystancję zastępczą układu,

obliczyć napięcie zasilania,

obliczyć spadki napięcia na poszczególnych rezystorach,

wykonać ćwiczenie innym sposobem (metodą obliczeniową),

zaprezentować efekty swojej pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

wiczenia obliczeniowe.

rodki dydaktyczne:

−

literatura wskazana przez nauczyciela lub dotycząca materiału jednostki modułowej,

−

kalkulator,

−

film dydaktyczny przedstawiający łączenie rezystorów,

−

przybory do pisania, zeszyt do ćwiczeń,

Ćwiczenie 3

Oblicz w układzie przedstawionym na rysunku wszystkie spadki napięć oraz prądy

w gałęziach. Obliczenia wykonać z dokładnością do 0,01.

U=10V; R

=1Ω; R

=2Ω; R

=3Ω; R

=4Ω;

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wypisać wielkości dane i szukane,

obliczyć rezystancję zastępczą układu,

obliczyć prąd zasilania,

obliczyć prądy w gałęziach,

obliczyć spadki napięć na rezystorach R2, R3, R4,

zaprezentować efekty swojej pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

wiczenia obliczeniowe.

rodki dydaktyczne:

−

literatura wskazana przez nauczyciela lub dotycząca materiału jednostki modułowej,

−

kalkulator,

−

film dydaktyczny przedstawiający łączenie rezystorów w układzie mieszanym,

−

przybory do pisania, zeszyt do ćwiczeń.

Ćwiczenie 4

Oblicz napięcie zasilające oraz prądy w pozostałych gałęziach. I

=2A; R

=3Ω; R

=18Ω;

=3Ω; R

=6Ω.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wypisać wielkości dane i szukane,

obliczyć spadek napięcia na rezystorze R2,

obliczyć wartość prądu płynącego przez rezystory R3 i R4,

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

obliczyć prąd zasilania układu,

obliczyć napięcie zasilania układu,

zaprezentować efekty swojej pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

wiczenia obliczeniowe.

rodki dydaktyczne:

−

literatura wskazana przez nauczyciela lub dotycząca materiału jednostki modułowej,

−

kalkulator,

−

przybory do pisania,

−

zeszyt do ćwiczeń.

Ćwiczenie 5

Scharakteryzuj podstawowe zjawiska zachodzące w polu elektrycznym, magnetycznym

i elektromagnetycznym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zapoznać się z materiałem nauczania oraz skorzystać z innych źródeł informacji,

opisać następujące zjawiska: pole magnetyczne jako pole elektrokinetyczne, działanie pola
magnetycznego

przewodnik

z prądem

elektrycznym,

zjawisko

indukcji

elektromagnetycznej, napięcie indukowane w przewodzie poruszającym się w polu
magnetycznym, indukcja własna i indukcja wzajemna,

podać przykłady zastosowania powyŜszych zjawisk w urządzeniach elektrycznych,

opracować wnioski i zaprezentować efekt pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

wiczenia praktyczne,

−−−−

metoda przypadków.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

film dydaktyczny o zjawiskach magnetycznych i elektromagnetycznych,

−

plansze kolorowe przedstawiające zjawiska magnetyczne i elektromagnetyczne,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

zeszyt i przybory do pisania,

−

literatura zgodna z punktem 7.

Ćwiczenie 6

Określ i opisz wykorzystanie zjawisk magnetyzmu i elektromagnetyzmu w urządzeniach

dźwiękowych (przetwornikach elektroakustycznych).

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zapoznać się z materiałem nauczania oraz skorzystać z innych źródeł informacji,

wypisać elementy toru fonicznego (akustycznego),

opisać budowę i zasadę działania (ogólnie) tych elementów toru fonicznego, w których
wykorzystuje się zjawiska magnetyzmu i elektromagnetyzmu,

zademonstrować działanie urządzeń przetwarzających dźwięk,

opracować wnioski i zaprezentować efekt pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

zestaw ćwiczeniowy z elementami toru fonicznego,

−

instrukcja do wykonania ćwiczenia,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

literatura zgodna z punktem 7,

−

zeszyt i przybory do pisania.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3

Prąd sinusoidalny jednofazowy. Moc prądu jednofazowego i jej

rodzaje. Budowa i działanie transformatora jednofazowego.
Obsługa oscyloskopu

5.3.1 Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zapoznaj się z płytą czołową oscyloskopu oraz przeznaczeniem elementów regulacyjnych.

Przeprowadź obserwację przebiegów na ekranie oscyloskopu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zapoznać  się  z  połoŜeniem  i  funkcjami  następujących  regulatorów,  przełączników  i  gniazd
na    płycie  czołowej  oscyloskopu:  Jaskrawość  (INTENSITY)  i  ostrość  (FOCUS),  BLOK
ODCHYLANIA  PIONOWEGO  (VERTIKAL),  BLOK  ODCHYLANIA  POZIOMEGO
(HORIZONTAL), BLOK WYZWALANIA (TRIGGER),

doprowadzić do wejścia A oscyloskopu sygnał sinusoidalny o częstotliwości 1 kHz,
amplitudzie 2 V z niewielką dodatnią składową stałą,

uzyskać na ekranie oscyloskopu stabilny obraz dwóch okresów. Zanotować ustawienia
wszystkich regulatorów i przełączników wymienionych w punkcie 1. Sprawdzić
regulację jaskrawości i ostrości, dobrać warunki optymalne i przerysować przebieg,

ustawić przełącznik wyboru trybu pracy odchylania pionowego na INT, a następnie:

−

sprawdzić moŜliwość regulacji (i jej efekty) czułości skokowej i płynnej wzmacniacza
odchylania pionowego oraz ewentualne jej mnoŜniki (x10, x2, x1 itp.),

−

wyłączyć regulację płynną, a skokową ustawić tak aby badany przebieg mieścił się na
ekranie,

−

ustawić  przełącznik  wyboru  sprzęŜenia  sygnału  wejściowego  ze  wzmacniaczem
odchylania  pionowego  w  pozycję  GND  i  regulatorem  połoŜenia  przebiegu  w  kierunku
pionowym ustawić poziomą linię na najbliŜszą pełną działkę (w przypadku braku obrazu
ustawić  tryb  wyzwalania  na  AUTO).  Następnie  przełączając  sprzęŜenie  na  AC  i  DC
zaobserwować  efekty  i dokonać  pomiaru  amplitudy  i  składowej  stałej  sygnału  mnoŜąc
odczyty w działkach (DIV) przez ustawioną czułość (VOLTS/DIV),

−

pomiary amplitudy i składowej stałej powtórzyć dla kilku róŜnych ustawień tych
parametrów na generatorze,

przy sprzęŜeniu AC ustawić przebieg w środkowej części ekranu (w pionie) oraz:

−

sprawdzić regulację (i jej efekty) podstawy czasu regulowanej i ciągłej (płynnej) oraz
ewentualnych jej mnoŜników,

−

ustawić mnoŜniki na x1, wyłączyć regulację płynną, a regulację skokową ustawić tak
aby na ekranie widoczny był przynajmniej jeden okres,

−

dokonać pomiaru okresu sygnału (przy odczycie skorzystać z regulatora połoŜenia
przebiegu w kierunku poziomym) dla kilku róŜnych wartości częstotliwości ustawianych
na generatorze (b. małej, b. duŜej i pośrednich),

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

przy pośredniej częstotliwości sygnału badanego, trybie pracy odchylania pionowego-A,
sprzęŜeniu - AC, trybie wyzwalania - AUTO i źródle wyzwalania - INT:

−

sprawdzić regulację (i jej efekty) poziomu wyzwalania (zwrócić uwagę na początek
obrazu sygnału na ekranie),

−

przy stabilnym obrazie sprawdzić działanie przełącznika zbocza wyzwalającego,

−

przy stabilnym obrazie przełączyć tryb wyzwalania na NORM i ponownie obserwować,
co daje regulacja poziomem wyzwalania,

−

sprawdzić wpływ ustawienia regulatora czułości wzmacniacza odchylania pionowego na
regulację poziomu wyzwalania,

−

przy stabilnym obrazie, w trybie wyzwalania AUTO (a następnie NORM)
zmienić źródło wyzwalania. Opisać, co się dzieje i dlaczego,

−

przy niestabilnym obrazie, w trybie wyzwalania AUTO zmieniać płynnie regulację
podstawy czasu. Czy przy pomocy tego pokrętła jest moŜliwe uzyskanie stabilnego
obrazu? - uzasadnić odpowiedź,

podłączyć dwa róŜne sygnały do wejść A i B a następnie:

−

sprawdzić moŜliwość obserwacji raz jednego raz drugiego i obu na raz (wybór trybu
pracy odchylania pionowego),

−

sprawdzić moŜliwość obserwacji jednego kanału przy wyzwalaniu z drugiego. Czy
rodzaj sprzęŜenia ma wpływ na regulację poziomu wyzwalania,

−

w dwukanałowym (wciśnięte przyciski A oraz B) trybie pracy odchylania
pionowego zaobserwować pracę w trybie ALT i CHOP. Czy musimy zmieniać nastawy
jaskrawości czy teŜ nastawione na początku wystarczająco dobrze nadają się do kaŜdych
pomiarów,

−

sprawdzić jak działa oscyloskop w trybie X-Y,

−

uporządkować  nabytą  wiedzę  i  opisać  przeznaczenie  i  działanie  kaŜdego  z  poznanych
elementów  regulacyjnych  oscyloskopu  oraz  podać  sposoby  (przykłady)  ich
wykorzystania  np.  praca  w  trybie  ALT  nadaje  się  głównie  do  badania  przebiegów
o duŜych częstotliwościach lub tryb AUTO umoŜliwia szybką orientację co do połoŜenia
(w pionie) i istnienia sygnału, itp.,

opisać znaczenie poszczególnych pozycji od 1 do 29 na załączonym rysunku,

zaprezentować wyniki swojej pracy i zapisać wnioski.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z instruktaŜem,

−−−−

wiczenia laboratoryjne.

rodki dydaktyczne:

−

literatura zgodna z punktem 7,

−

oscyloskop,

−

generator funkcyjny,

−

przewody BNC,

−

miernik uniwersalny,

−

częstościomierz,

−

zeszyt, przybory do pisania.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Wykonaj podstawowe pomiary przy pomocy oscyloskopu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Pomiar oscyloskopem

Miernik

Pomiar oscyloskopem

miernik

Działki

V/dz

działki

ms/dz

Uczeń powinien:

przygotować oscyloskop do pracy: w tym celu naleŜy zmniejszyć do minimum jasność oraz
ustawić  maksymalną  wartość  podstawy  czasu  i  minimalne  wzmocnienie  sygnału
wejściowego.  Następnie  pokrętła  płynnej  regulacji  wzmocnienia  i  podstawy  czasu  trzeba
ustawić  w  pozycji  CAL.  Z  kolei  pokrętła  ostrości  oraz  połoŜenia  poziomego  i  pionowego
naleŜy ustawić  w połoŜeniach środkowych. Po wykonaniu opisanych czynności wstępnych
moŜna  włączyć  zasilanie  oscyloskopu  i  odczekać  chwilę,  aby  oscyloskop  się  nagrzał.  Po
wygrzaniu  przełącznik  typu  sygnału  naleŜy  ustawić  w  pozycji  GND,  po  czym  naleŜy
skorygować połoŜenie oraz jaskrawość i ostrość obserwowanego na ekranie obrazu,

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ustawić w skrajnej pozycji obracając w lewą stronę pokrętło jasności (21) oraz przełączniki
skokowej zmiany podstawy czasu (9) i skokowej zmiany wzmocnienia sygnału
wejściowego (25),

ustawić w pozycji CAL przez obracanie w prawą stronę pokrętła płynnej regulacji
wzmocnienia (4 i 26) i podstawy czasu (10) ustawić,

ustawić w połoŜeniach środkowych pokrętła ostrości (20), połoŜenia poziomego (7)
i pionowego (6 i 23),

sprawdzić czy przycisk (8) jest wyciśnięty.

uzyskać zezwolenie na włączenie oscyloskopu i po włączeniu odczekać min. 30 sekund,
aby oscyloskop się nagrzał.

ustawić: przełącznik źródła sygnału wejściowego (18) w połoŜeniu INT, przełącznik trybu
wyzwalania (14) w pozycji AUTO, a przełącznik typu sygnału (2 i 28) w pozycji środkowej
GND.

skorygować pokrętłami jasności (21) i ostrości (20) jaskrawość i ostrość obserwowanego na
ekranie obrazu (powinna być widoczna ostra linia pozioma), a następnie pokrętłami
połoŜenia (7 i (23) przesunąć obraz na środek ekranu.

połączyć wyjście generatora funkcji z wejściem B (27) oscyloskopu, przełącznikiem rodzaju
sygnału  wejściowego  (28)  wybrać  sygnał  zmienny  (AC),  ustawić  na  generatorze
częstotliwość  f  =  1  kHz  oraz  amplitudę  sygnału  na  wartość  Uwe=0.1V  (odczyt  amplitudy
i okresu powinien być dokonany z ekranu oscyloskopu),

10)

zbadać przebieg sinusoidalnie zmienny i prostokątny

11)

odczytać  z  ekranu  oscyloskopu  wartości  amplitudy  sygnału  wejściowego  Uwe  dla
4  wskazanych  przez  nauczyciela  wartości  częstotliwości  (np.:  f  =  2;  50;  100;  500  kHz),
odczyt  amplitudy  i  okresu  powinien  być  dokonywany  z  ekranu  oscyloskopu,  przerysować
wybrane przez nauczyciela oscylogramy.

12)

powtórzyć czynności z punktu 10 dla dwu innych wskazanych przez nauczyciela wartości
amplitudy sygnału wejściowego, np.: Uwe = 1V; 5V.

13)

wybrać przebieg sinusoidalny przełącznikiem rodzaju przebiegu na generatorze i ustawić
częstotliwość i amplitudę tego sygnału na wartości f = 0,5 kHz, Uwe = 0,1 V, wykonać
powtórnie czynności z punktu 11 i 12.

14)

wybrać przebieg trójkątny przełącznikiem rodzaju przebiegu na generatorze i ustawić
częstotliwość i amplitudę tego sygnału na wartości f = 0,1 kHz, Uwe = 0,1 V. powtórzyć
czynności z punktu 11 i 12.

15)

wyłączyć oscyloskop po zakończeniu pomiarów,

16)

zaprezentować wyniki pomiarów.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z instruktaŜem,

−−−−

wiczenia laboratoryjne.

rodki dydaktyczne:

−

zeszyt przedmiotowy i przybory do pisania, rysunek płyty czołowej oscyloskopu,

−

oscyloskop,

−

generator funkcyjny,

−

przewody BNC,

−

miernik uniwersalny,

−

częstościomierz,

−

literatura zgodna z punktem 7.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Wykonaj pomiar częstotliwości i przesunięcia fazowego przy pomocy oscyloskopu.

360

∗

Tabele pomiarowe

Tabela 1

Tabela 2

Lp.

figura

ms/dz

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

przygotować oscyloskop do pracy,

połączyć układ według schematu pomiarowego, do zbadania przesunięcia fazowego metodą
bezpośrednią i metodą figur Lissajous,

wykonać pomiary, zapisać wyniki w tabelach, obliczyć wartości końcowe,

wykonać szkice z ekranu oscyloskopu,

zaprezentować wyniki pomiarów.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z instruktaŜem,

−−−−

wiczenia laboratoryjne.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

rodki dydaktyczne:

−

instrukcja do ćwiczenia,

−

zeszyt przedmiotowy i przybory do pisania,

−

oscyloskop,

−

generator funkcyjny,

−

przesuwnik fazy,

−

przewody BNC,

−

miernik uniwersalny,

−

częstościomierz,

−

literatura zgodna z punktem 7.

Ćwiczenie 4
Do uzwojenia pierwotnego transformatora jednofazowego doprowadzono napięcie U

=230V.

Liczby zwojów uzwojeń: z

=1320 i z

=60. Oblicz przekładnię n transformatora oraz wartość

napięcia wtórnego U

transformatora.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczeń

Uczeń powinien:

zapoznać się z treścią zadań,

wypisać dane wielkości i szukane,

wypisać wzory matematyczne, które opisują zaleŜności między wielkościami danymi
i szukanymi,

opracować plan rozwiązania zadania,

podstawić dane do wzorów i wykonać obliczenia,

opracować wnioski do zadań.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

wiczenia obliczeniowe.

rodki dydaktyczne:

−

literatura zgodna z punktem 7,

−

kalkulator,

−

zeszyt i przybory do pisania.

Ćwiczenie 5

Dane znamionowe transformatora bezpieczeństwa są następujące: napięcie na uzwojeniu

pierwotnym U

=230V, napięcie na uzwojeniu wtórnym U

=24V, moc pozorna S=100VA.

Oblicz przekładnię n transformatora oraz wartości prądów znamionowych: pierwotnego I

i wtórnego I

. Oblicz ponadto średnice drutów nawojowych, przyjmując gęstość prądu

w uzwojeniach J=2*10

A/m

=2A/mm

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczeń

Uczeń powinien:

zapoznać się z treścią zadań,

wypisać dane wielkości i szukane,

wypisać wzory matematyczne, które opisują zaleŜności między wielkościami danym
i szukanymi,

opracować plan rozwiązywania zadań,

podstawić dane do wzorów i wykonać obliczenia,

opracować wnioski do zadań.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

wiczenia obliczeniowe.

rodki dydaktyczne:

−

literatura zgodna z punktem 7,

−

zeszyt i przybory do pisania.

Ćwiczenie 6

Oblicz wartości: impedancji Z obwodu, prądu I płynącego w obwodzie złoŜonym z rezystora

o rezystancji R=120Ω i cewki o indukcyjności L=0,51H połączonych szeregowo oraz napięć U

. Do obwodu doprowadzono napięcie z sieci (230V; 50 Hz). Sporządź wykres wektorowy

i trójkąt impedancji.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wypisać dane wielkości z zadania oraz wielkość (wielkości) szukane,

przeczytać ze zrozumieniem treść zadania (zadań),

wypisać wzory matematyczne, które przedstawiają zaleŜności między wielkościami danymi,
a wielkością (wielkościami) szukaną,

opracować plan rozwiązania zadania,

podstawić do wzorów dane wielkości i wykonać obliczenia,

opracować wnioski i zaprezentować efekt pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

wiczenia obliczeniowe.

rodki dydaktyczne:

−

literatura zgodna z punktem 7,

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

kalkulator,

−

zeszyt i przybory do pisania.

Ćwiczenie 7

Oblicz wartość prądu płynącego przez rezystor oraz narysuj trójkąt prądów w obwodzie

równoległym RC, jeŜeli prąd całkowity I=2,5A, a prąd płynący przez kondensator I

=1,2 A.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczeń

Uczeń powinien:

wypisać dane wielkości z zadania oraz wielkość (wielkości) szukane,

przeczytać ze zrozumieniem treść zadania (zadań),

wypisać wzory matematyczne, które przedstawiają zaleŜności między wielkościami danymi,
a wielkością (wielkościami) szukaną,

opracować plan rozwiązania zadania,

podstawić do wzorów dane wielkości i wykonać obliczenia,

opracować wnioski i zaprezentować efekt pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

wiczenia obliczeniowe.

rodki dydaktyczne:

−

literatura zgodna z punktem 7,

−

kalkulator,

−

zeszyt i przybory do pisania.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4 Rezonans napięć i prądów. Podstawowe parametry

trójfazowego prądu i napięcia.

5.4.1 Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Sklasyfikuj diody na podstawie ich oznaczeń i pomiarów.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zorganizować stanowisko pracy,

zapoznać się z katalogami diod półprzewodnikowych,

rozpoznać diody po ich oznaczeniach,

wykonać pomiary rezystancji diod w kierunku przewodzenia i zaporowym,

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

instrukcje i przewodnie teksty do ćwiczeń,

−

diody,

−

miernik uniwersalny,

−

dokumentacje techniczne, katalogi, normy ISO,

−

zeszyt do ćwiczeń,

−

przybory do pisania,

−

zestaw komputerowy z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 2

Przeprowadź badanie diody elektroluminescencyjnej LED.

Schemat układu pomiarowego

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zapoznać się z instrukcją do ćwiczenia,

zorganizować stanowisko do wykonania pomiarów diody LED,

zapoznać się z parametrami diod elektroluminescencyjnych,

połączyć układ pomiarowy według schematu układu pomiarowego,

wykonać pomiary, z uwzględnieniem I

max

≤

20mA,

wykreślić charakterystyki I = f(U) dla róŜnych rodzajów diod w jednym układzie
współrzędnych,

zaprezentować efekty pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

instrukcja do wykonania ćwiczenia,

−

zasilacz stabilizowany napięcia stałego,

−

mierniki uniwersalne,

−

diody elektroluminescencyjne,

−

przewody elektryczne,

−

dokumentacje techniczne, katalogi, normy ISO,

−

zeszyt do ćwiczeń,

−

przybory do pisania.

Ćwiczenie 3

Rozpoznaj elementy optoelektroniczne – fotodiodę i fotorezystor na podstawie oznaczeń

i pomiarów.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zapoznać się z instrukcją do ćwiczenia,

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami ergonomii i przepisami bhp,

zaproponować układ do wykonywania pomiarów i przedstawić go nauczycielowi do
akceptacji,

dobrać narzędzia pomiarowe do wykonania pomiarów fotodiody i fotorezystora,

wykonać połączenia obwodu elektrycznego z fotodiodą i obwodu elektrycznego
z fotorezystorem,

wykonać pomiary wartości prądu od napięcia przy róŜnych warunkach oświetlenia
fotodiody,

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wykonać pomiary rezystancji fotorezystora w zalezności od natęŜenia oświetlenia
zewnętrznego,

wykreślić charakterystyki I = f(U) dla fotodiody oraz R = f(E) dla fotorezystora,

zaprezentować efekty pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

instrukcja do ćwiczeń, teksty przewodnie,

−

zasilacz stabilizowany napięcia stałego i zasilacz napięcia zmiennego,

−

miernik uniwersalny,

−

ródło oświetlenia,

−

miernik natęŜenia oświetlenia,

−

przewody elektryczne,

−

fotodiody i fotorezystory,

−

dokumentacje techniczne, katalogi, normy ISO,

−

zeszyt do ćwiczeń,

−

przybory do pisania.

Ćwiczenie 4

Zbadaj tranzystor w podstawowym układzie wzmacniającym (OE).

Schemat układu pomiarowego

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zapoznać się z instrukcją do ćwiczenia,

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami ergonomii i przepisami bhp,

dobrać narzędzia pomiarowe do wykonania pomiarów,

wykonać połączenia obwodu elektrycznego,

wykonać pomiary,

wykreślić charakterystyki U

= f(U

) przy f = 1kHz oraz U

= f(f) przy U

= 10mV,

zaprezentować efekty pracy.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

instrukcja do ćwiczeń, teksty przewodnie,

−

generator,

−

wzmacniacz tranzystorowy,

−

obciąŜenie rezystancyjne,

−

miernik uniwersalny,

−

oscyloskop,

−

przewody elektryczne i koncentryczne,

−

dokumentacje techniczne, katalogi, normy ISO,

−

zeszyt do ćwiczeń,

−

przybory do pisania.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Podstawowe elementy i układy elektroniczne

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznaj rodzaje diod po ich oznaczeniach i pomiarach w kierunku przewodzenia

i zaporowym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

rozpoznać diody po jej oznaczeniach,

rozpoznać diody po pomiarach w kierunku przewodzenia i zaporowym,

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

wiczenia laboratoryjne.

rodki dydaktyczne:

−

instrukcje i przewodnie teksty do ćwiczeń,

−

diody,

−

miernik uniwersalny,

−

dokumentacje techniczne, katalogi, normy ISO,

−

zeszyt do ćwiczeń,

−

przybory do pisania.

Ćwiczenie 2

Wykonaj pomiary parametrów tranzystora pracującego jako zestyk otwarty.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zorganizować stanowisko do wykonania pomiarów tranzystora pracującego jako zestyk
otwarty,

określić nazwy wyprowadzeń z tranzystora na podstawie oznaczeń i pomiarów,

dobrać narzędzia pomiarowe do wykonania pomiarów tranzystora pracującego jako zestyk
otwarty,

wykonać schemat połączeń obwodu elektrycznego z tranzystorem pracującym jako zestyk
otwarty i wykonać pomiary,

zaprezentować wykonane wyniki pomiarów.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

wiczenia laboratoryjne.

rodki dydaktyczne:

−

zasilacz stabilizowany napięcia stałego,

−

miernik uniwersalny,

−

arówka elektryczna, przewody elektryczne,

−

tranzystor, zestyki zwierne,

−

dokumentacje techniczne, katalogi, normy ISO.

−

zeszyt do ćwiczeń,

−

przybory do pisania.

Ćwiczenie 3

Rozpoznaj elementy optoelektroniczne – diodę świecą i fotorezystor na podstawie oznaczeń

i pomiarów.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zorganizować stanowisko do rozpoznania diody świecącej i fotozyrystora na podstawie
oznaczeń i pomiarów,

dobrać narzędzia pomiarowe do wykonania pomiarów diody świecącej i fotozyrystora,

wykonać schemat połączeń obwodu elektrycznego z diodą świecącą i obwodu elektrycznego
z fotozyrystorem oraz wykonać pomiary,

zaprezentować wykonane wyniki pomiarów.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

wiczenia laboratoryjne.

rodki dydaktyczne:

−

instrukcja do ćwiczeń, testy przewodnie,

−

zasilacz stabilizowany napięcia stałego i zasilacz napięcia zmiennego,

−

miernik uniwersalny,

−

arówka elektryczna, przewody elektryczne,

−

diody świecące i fotorezystory,

−

dokumentacje techniczne, katalogi, normy ISO,

−

zeszyt do ćwiczeń,

−

przybory do pisania.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6. Zasady bezpiecznej obsługi urządzeń elektrycznych. Techniki

i metody pomiarowe stosowane w obwodach prądu stałego
i przemiennego

5.6.1.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj pomiary napięcia i prądu dokonując zmiany napięcia opornicą suwakową

włączoną do obwodu potencjometrycznie z obciąŜeniem R

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

połączyć układ według schematu,

ustawić suwak w skrajne połoŜenie,

załączyć napięcie do układu,

przesuwać suwak w równych odstępach i odczytywać wskazania mierników dla 10 połoŜeń,

wyniki pomiarów zapisać w tabeli,

sporządzić na podstawie wyników pomiarów charakterystykę U=f(x), oraz I=f(x), gdzie
x przesunięciem suwaka (charakterystykę utworzyć za pomocą arkusza kalkulacyjnego),

przeanalizować uzyskane charakterystyki,

zaprezentować efekty swojej pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

wiczenia laboratoryjne.

rodki dydaktyczne:

−

zestaw laboratoryjny do wykonywania ćwiczeń,

−

komputer z arkuszem kalkulacyjnym,

−

instrukcja do ćwiczenia,

−

przybory do pisania, zeszyt do ćwiczeń.

Ćwiczenie 2

Wykonaj pomiary napięcia i prądu w układzie z potencjometrami połączonymi szeregowo

z obciąŜeniem R

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

połączyć układ według schematu,

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ustawić suwaki w połoŜenie z godnie z instrukcją,

załączyć napięcie do układu,

przesuwać suwak w równych odstępach i odczytywać wskazania mierników dla 10 połoŜeń,

zapisać wyniki pomiarów w tabeli,

sporządzić na podstawie wyników pomiarów charakterystykę U=f(x), oraz I=f(x), gdzie
x jest przesunięciem suwaka (charakterystykę utworzyć za pomocą arkusza kalkulacyjnego),

przeanalizować uzyskane charakterystyki,

zaprezentować efekty swojej pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

wiczenia laboratoryjne.

rodki dydaktyczne:

−

zestaw laboratoryjny do wykonywania ćwiczeń,

−

komputer z arkuszem kalkulacyjnym,

−

instrukcja do ćwiczenia,

−

przybory do pisania,

−

zeszyt do ćwiczeń.

Ćwiczenie 3

Wykonaj pomiary napięcia zmieniając jego wartości za pomocą dzielnika napięcia.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

połączyć układ według schematu,

ustawić suwak w skrajne połoŜenie,

załączyć napięcie do układu,

przesuwać suwak w równych odstępach i odczytywać wskazania miernika dla 10 połoŜeń,

zapisać wyniki pomiarów w tabeli,

sporządzić na podstawie wyników pomiarów charakterystykę U=f(x), gdzie x przesunięciem
suwaka (charakterystykę utworzyć za pomocą arkusza kalkulacyjnego),

przeanalizować uzyskaną charakterystykę,

zaprezentować efekty swojej pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

wiczenia laboratoryjne.

rodki dydaktyczne:

−

zestaw laboratoryjny do wykonywania ćwiczeń,

−

komputer z arkuszem kalkulacyjnym,

−

instrukcja do ćwiczenia,

−

przybory do pisania,

−

zeszyt do ćwiczeń.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1
Test jednostopniowy do jednostki modułowej „Stosowanie urządzeń
elektrycznych i sprzętu dźwiękowego”.

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 10, 11, 12, 13, 16, 18, 19 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 8, 9, 14, 15, 17, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 7 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. b, 3. c, 4. d, 5. b, 6. c, 7. d, 8. c, 9. c, 10. d, 11. b, 12. c,

13. a, 14. a, 15. c, 16. b, 17. a, 18. a, 19. c, 20. a-a,b-a, c-c.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Zastosować przewód o odpowiednim
przekroju

Ustalić zaleŜność rezystancji od
długości przewodu

3. Określić jednostkę rezystywności

Odczytać prawidłowe określenie stanu
zwarcia źródła napięcia

Zastosować jedną z własności
połączenia szeregowego rezystorów

Zastosować jedną z własności
połączenia równoległego rezystorów

Zdefiniować pojęcie oczka w
obwodach rozgałęzionych

Wyznaczyć napięcie źródła w stanie
zwarcia

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ustalić związek pomiędzy regułą lewej
ręki, a zasadą działania silnika

10. Zastosować prawo Ohma

11.

Podać definicję błędu (uchybu)
bezwzględnego pomiaru

12.

Rozpoznać oznaczenie graficzne
określające ustrój pomiarowy miernika
analogowego

13.

Określić wielkość charakteryzującą
pole magnetyczne

14.

Zinterpretować prawo Ohma w
obwodzie nierozgałęzionym z jednym
ź

ródłem napięcia

15.

Wyznaczyć wartość odpowiedniego
napięcia na rezystorze w układzie

16. Ustawić zakres wskazań woltomierza

17.

Określić wartość sem indukowanej w
maszynie o danych parametrach

18.

Wyznaczyć jednostkę indukcji
magnetycznej

19. Zdefiniować pojęcie magnetowodu

20.

Zanalizować obwód stosując prawa
Ohma i Kirchhoffa

a – A
b – B
c – C

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych, jakie
będą w teście.

Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

Zapewnij uczniom moŜliwość samodzielnej pracy.

Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony na
udzielanie odpowiedzi.

Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich moŜliwości).

Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliŜającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.

10.

Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

11.

Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.

12.

Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.

13.

Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.

14.

Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi.

Test składa się z 20 zadań.

Za kaŜde poprawnie rozwiązane zadanie uzyskasz 1 punkt.

Dla kaŜdego zadania podane są cztery moŜliwe odpowiedzi: a, b, c, d.

Tylko jedna odpowiedź jest poprawna.

Wybraną odpowiedz zaznacz X.

Staraj się wyraźnie zaznaczać odpowiedzi. JeŜeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz
odpowiedź, otocz ją kółkiem i zaznacz odpowiedź, którą uwaŜasz za prawdziwą.

10.

Przed wykonaniem kaŜdego zadania przeczytaj bardzo uwaŜnie polecenie.

11.

Czas na rozwiązanie testu 60 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. JeŜeli zastosujemy jeden z dwóch przewodów elektrycznych z tego samego materiału,

o takiej samej długości, ale o większym przekroju, to droga po której przesuwają się
elektrony swobodne rozszerza się stawiając tym samym
a)

mniejszy opór przepływowi prądu elektrycznego.

taki sam opór w obu przewodnikach.

większy opór przepływowi prądu elektrycznego.

opór odwrotnie proporcjonalny do przekroju przewodu.

2. Rezystancję przewodu obliczamy znając jego wymiary i rezystywność. Rezystancja ta

zaleŜy od długości przewodu
a)

odwrotnie proporcjonalnie.

wprost proporcjonalne.

nie zaleŜy od długości przewodu.

im krótszy, tym większa rezystancja.

3. Jednostką rezystywności w układzie SJ jest

Ω

m2.

VA.

Ω

S m/mm2.

4. Stan zwarcia źródła napięcia jest to taki stan, w którym

U=E-Rw I i I>0.

Uo=E i I=0.

U>E i I<0.

Iz=E/Rw i U=0.

5. NatęŜenie prądu w obwodzie nierozgałęzionym zasilanym z jednego źródła napięcia stałego,

w którym występuje 3 rezystory (połączone szeregowo) jest
a)

róŜny (pod względem wartości) w kaŜdym punkcie obwodu.

jednakowy (pod względem wartości) w kaŜdym punkcie obwodu.

zaleŜny od róŜnicy potencjałów na zaciskach kaŜdego rezystora.

równy róŜnicy potencjałów na zaciskach kaŜdego rezystora.

6. Napięcie na zaciskach kaŜdego z 3 rezystorów połączonych równolegle, które są zasilane

z jednego źródła jest
a)

róŜne.

zaleŜne od wartości rezystancji zastępczej układu.

jednakowe.

niezaleŜne od wartości rezystancji kaŜdego z tych rezystorów.

W obwodach elektrycznych rozgałęzionych oczkiem nazywamy
a)

miejsce rozgałęzienia się przewodów w układzie.

drogę dla przepływu prądu, łączącą bezpośrednio dwa węzły.

sumę algebraiczną prądów schodzących się w dowolnym węźle.

zbiór gałęzi tworzących jedną zamkniętą drogę dla przepływu prądu.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. W stanie zwarcia wartość napięcia na zaciskach źródła napięcia jest

U>E.

U<E.

U=0.

U=E.

9. Silnik elektryczny prądu stałego działa na zasadzie oddziaływania pola magnetycznego na

przewodnik z prądem umieszczony w tym polu. Posługując się „regułą lewej dłoni”
moŜemy wyznaczyć
a)

kierunek pola magnetycznego w solenoidzie.

kierunek wektora indukcji B w polu wytworzonym przez prąd elektryczny.

kierunek siły oddziaływania pola magnetycznego na prąd płynący w przewodniku
umieszczony w tym polu.

kierunek prądu w przewodniku umieszczonym w tym polu.

10. Do wyznaczenia wartości prądu płynącego przez rezystor o znanej wartości rezystancji

R i przy znanym spadku napięcia U zastosujesz
a)

II prawo Kirchhoffa.

I prawo Kirchhoffa.

prawo Coulomba.

prawo Ohma.

11. Błąd (uchyb) bezwzględny pomiaru to

uchyb miernika wyraŜony w % wartości zmierzonej.

róŜnica między wartością zmierzoną (wskazaną), a rzeczywistą.

róŜnica między wartością rzeczywistą, a zmierzoną.

wartość, którą naleŜy dodać do wyniku pomiaru, aby uzyskać wartość rzeczywistą.

12. Symbol graficzny

na tablicy podziałowej miernika analogowego oznacza

ustrój elektrodynamiczny.

ustrój magnetyczny.

ustrój elektromagnetyczny.

ustrój magnetoelektryczny.

13. Wielkością charakteryzującą pole magnetyczne i określające jego intensywność jest

natęŜenie pola magnetycznego.

przenikalność magnetyczna.

indukcja magnetyczna.

Siła elektrodynamiczna.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14. Jak zmienią się wskazania mierników, jeŜeli przesuniemy suwak rezystora w kierunku

punktu A

Wskazania woltomierza Wskazanie amperomierza

nie zmieni się wzrośnie.

zmaleje zmaleje.

zmaleje wzrośnie.

wzrośnie wzrośnie.

15. Na którym rezystorze wystąpi najmniejszy spadek napięcia

tj. na rezystorze A.

tj. na rezystorze B.

tj. na rezystorze C.

tj. na rezystorze D.

5Ω C 3Ω

60V

7Ω D 7Ω

16. Woltomierz mierzący napięcie akumulatora w samochodzie osobowym powinien mieć

ustawiony zakres
a)

0 – 20V AC.

0 – 20 V DC.

0 – 200V AC.

0 – 200V DC.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17. Siłę elektromotoryczną indukowaną w przewodach o danej długości obliczamy za pomocą

wzoru
a)

e=Blv.

e=Blvsin α.

e=+/-∆Φ/t.

e=+/-∆B/∆t.

18. W układzie SJ jednostką indukcji magnetycznej jest

1Vs/m2.

1Vs/Am2.

1Vs.

1A/m.

19. Magnetowodem nazywamy

zespół elementów słuŜących do wytwarzania strumienia magnetycznego.

cewkę pierścieniową nawiniętą nierównomiernie z rdzeniem.

zespół elementów, wzdłuŜ których zamyka się strumień magnetyczny.

zespół elementów słuŜących do wytwarzania indukcji magnetycznej.

20. W obwodzie pokazanym na rysunku określ (dla kaŜdej odpowiedzi a, b i c przyporządkuj

odpowiedni opornik A, B lub C)
a)

przez który opornik przepływa prąd o największym natęŜeniu.

który opornik znajduje się pod największym napięciem.

który opornik znajduje się pod najniŜszym napięciem.

10Ω

24V

4Ω

5Ω

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko........................................................

Stosowanie urządzeń elektrycznych i sprzętu dźwiękowego

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Test 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Stosowanie urządzeń
elektrycznych i sprzętu dźwiękowego”.

Test składa się z dwudziestu

zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 3, 4, 5, 6, 8, 9, 11, 15, 16, 17, 18, 19 są a poziomu podstawowego,

−

zadania 2, 7, 10, 12, 13, 14, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za kaŜdą poprawną odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za błędną odpowiedź lub brak

odpowiedzi uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 7 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. a, 3. c, 4. a, 5. b, 6. b, 7. b, 8. a, 9. a, 10. a, 11. a, 12. c,

13. a, 14. b, 15. a, 16. b, 17. b, 18. b, 19. a, 20. c.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Zdefiniować pojęcie częstotliwości

Obliczyć wartość prądu pobieranego przez układ

Zdefiniować przebiegi synchroniczne

Określić rodzaj wielkości elektrycznych, które
moŜna zmierzyć za pomocą miernika uniwersalnego

Napisać prawo Ohma dla gałęzi szeregowej RL

Zdefiniować pojęcie obwodu elektrycznego

RozróŜnić wzór na obliczanie wartości prądu
zasilającego obwód gałęzi równoległych RL

Zdefiniować okres przebiegu sinusoidalnego

Określić zaleŜność pomiędzy wartością średnią, a
maksymalną prądu sinusoidalnego

10 Rozpoznać wykres wektorowy trójkąta napięć w

gałęzi szeregowej RC

11 Wyznaczyć kąt przesunięcia fazowego między

prądem, a napięciem w cewce indukcyjnej

12 Określić warunek rezonansu prądów

13 Określić wartość przesunięcia fazowego w układzie

symetrycznym napięć trójfazowych

14 Wybrać element przetwarzający energię elektryczną

w akustyczną

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15 Określić sposób zapisu podstawowych parametrów

na odbiornikach (urządzeniach elektrycznych)

16 Dobrać przyrząd do sprawdzenia prawidłowości

działania diody

17 Rozpoznać jednostkę mocy prądu elektrycznego

stałego

18 Określić ilość elektrod (końcówek) tranzystora

bipolarnego

19 Wyznaczyć napięcie międzyfazowe znając wartość

napięcia fazowego

20 RozróŜnić przebieg napięcia i prądu w obwodzie z

cewką zasilaną prądem sinusoidalnym

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

Uczeń rozwiązuje 20 zadań testowych wielokrotnego wyboru.

W kaŜdym zadaniu jest tylko jedna poprawna odpowiedź.

Uczeń zaznacza poprawną odpowiedź wstawiając znak X we właściwe pole w karcie
odpowiedzi.

W przypadku pomyłki otacza błędną odpowiedź kółkiem i zaznacza właściwą.

W trakcie rozwiązywania testu uczeń moŜe korzystać z kalkulatora.

Na rozwiązanie testu uczeń ma 50 minut oraz 5 minut na zapoznanie się z instrukcją.

Po zakończeniu testu uczeń podnosi rękę i czeka, aŜ nauczyciel odbierze od niego pracę.

Instrukcja dla ucznia

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję – masz na tę czynność 5 minut; jeŜeli są wątpliwości zapytaj
nauczyciela.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

Test zawiera 20 zadań. Do kaŜdego pytania dołączone są 4 moŜliwości odpowiedzi. Tylko
jedna jest prawidłowa.

Za kaŜdą poprawną odpowiedź otrzymasz 1 punkt, za błędną lub brak odpowiedzi
0 punktów.

W czasie rozwiązywania zadań moŜesz korzystać z kalkulatora.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi; zaznacz poprawną odpowiedź,
wstawiając znak X w odpowiednie pole w karcie odpowiedzi

W przypadku pomyłki błędną odpowiedź otocz kółkiem, a następnie zaznacz odpowiedź
prawidłową.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

10.

Jeśli udzielenie odpowiedzi na kolejne pytanie będzie Ci sprawiało trudność, odłóŜ jego
rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

11.

Na rozwiązanie testu masz 50 minut.

12.

Po zakończeniu testu podnieś rękę i zaczekaj, aŜ nauczyciel odbierze od Ciebie pracę.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Częstotliwością nazywamy

liczbę okresów przypadających na godzinę.

liczbę okresów przypadających na minutę.

liczbę okresów przypadających na sekundę.

liczbę okresów przypadających na dowolny okres czasu.

2. W obwodzie elektrycznym przedstawionym na rysunku podane są: U = 230V, P1 = 75W, P2

= 40W, P

= 115W. Jaki prąd pobiera układ ze źródła zasilania

1,00A.

0,25A.

1,25A.

0,478A.

3. Przebiegi synchroniczne

mają zawsze zgodne fazy.

zawsze róŜnią się fazą.

mogą się róŜnić fazą.

nie mają czasem zgodnych fazy.

4. Miernik uniwersalny słuŜy do pomiaru następujących wielkości elektrycznych

napięcia, natęŜenia prądu, rezystancji.

napięcia, pojemności elektrycznej kondensatora, rezystancji.

napięcia elektrycznego, róŜnicy potencjałów, rezystancji, indukcyjności.

natęŜenia prądu, rezystancji, indukcyjności.

5. Napięcie skuteczne na zaciskach gałęzi szeregowej RL jest równe

ilorazowi impedancji z i wartości skutecznej prądu I.

iloczynowi impedancji z i wartości skutecznej prądu I.

sumie impedancji z i wartości skutecznej prądu I.

róŜnicy impedancji z i wartości skutecznej prądu I.

6. Obwód elektryczny jest to

pojedynczy element, który słuŜy do przekazywania energii elektrycznej ze źródła do
odbiorników.

zespół elementów tworzących przynajmniej jedną zamkniętą drogę dla przepływu prądu
elektrycznego.

pojedynczy element, który przekazuje sygnały ze źródła do odbiornika.

zespół elementów graficznych, które przetwarzają energię mechaniczną na energię
elektryczną.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. Wartość prądu I zasilającego obwód równolegle połączonych gałęzi RL obliczamy ze wzoru

)

I= IR+IL..

8. Okres T przebiegu sinusoidalnego jest

odwrotnością częstotliwości.

pierwiastkiem kwadratowym z pulsacji ω.

iloczynem 2πf.

ilorazem 2π/f.

9. ZaleŜność pomiędzy wartością skuteczną

przebiegu sinusoidalnego, a wartością

maksymalną Im zapisuje się wzorem

0,707

∗

10. Który z przedstawionych trójkątów napięć odpowiada gałęzi szeregowej RC

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11. W idealnym elemencie indukcyjnym L prąd

opóźnia się wobec napięcia o kąt π/2.

wyprzedza napięcie o kąt π/2.

jest w fazie z napięciem.

zmienia fazę wobec napięcia.

12. Rezonans prądów zachodzi

w równoległym obwodzie RC.

w szeregowym obwodzie LC.

w obwodzie RLC łączonym w sposób mieszany.

w szeregowym obwodzie RLC.

13. W symetrycznym układzie napięć trójfazowych przesunięcie fazowe wynosi

2π/3.

2π/4.

2π/6.

2π/8.

14. W głośnikach podstawowym elementem jest urządzenie zamieniające energię elektryczną na

akustyczną, które wykorzystuje zjawisko oddziaływania pola magnetycznego na przewodnik
z prądem. Urządzenie to nazywa się
a)

cewka indukcyjna.

przetwornik akustyczny.

membrana.

kondensator.

15. KaŜdy odbiornik elektryczny, który podłącza się do sieci zasilającej posiada podstawowe

dane (parametry), które zapisuje się
a)

na tabliczce znamionowej.

w dokumentacji techniczno-ruchowej.

w instrukcji obsługi urządzenia.

w ksiąŜce inwentarzowej.

16. Sprawdzenie działania diody odbywa się przez podłączenie jej końcówek do

odpowiedniego miernika w kierunku przewodzenia oraz w kierunku zaporowym. Trzeba te
czynności wykonać następującym miernikiem
a)

woltomierzem.

omomierzem.

amperomierzem.

diodomierzem.

17. Jednostką mocy prądu stałego jest

1Ω.

1W.

1V.

1A.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18. Tranzystor bipolarny jest elementem półprzewodnikowym, który posiada następującą ilość

elektrod
a)

dwie.

trzy.

cztery.

sześć.

19. Napięcie fazowe sieci wynosi 230V. Ile wynosi napięcie międzyfazowe

400V.

133V.

324V.

163V.

20. Napięcie na cewce zasilanej prądem sinusoidalnym jest

w fazie z prądem.

wyprzedza fazę prądu o 450.

Wyprzedza fazę prądu o 900.

opóźnia się za fazą prądu o 900.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko........................................................

Stosowanie urządzeń elektrycznych i sprzętu dźwiękowego

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

Bastion P., Schuberth G., Spievogel O., Steil H., Tkotz K., Ziegler K .: Praktyczna
elektrotechnika ogólna. REA, Warszawa 2003

Bolkowski S.: Podstawy elektrotechniki. WSiP, Warszawa 1995

Kammerer J., Oberthur W., Zastow P. (tłumaczenie Rodak A.).: Pracownia podstaw
elektrotechniki i elektroniki. WSiP, Warszawa 2000

Kurdziel R.: Elektrotechnika dla szkoły zasadniczej. Dwie części. WSiP, Warszawa 1995

Latek W.: Maszyny elektryczne w pytaniach i odpowiedziach. WNT, Warszawa 1995

Mac St., Leowski J.: Bezpieczeństwo i higiena pracy dla szkół zasadniczych. WSiP,
Warszwa 1999

Markiewicz A.: Zbiór zadań z elektrotechniki. WSiP,Warszawa 2003

Marusak A.: Urządzenia elektroniczne. Trzy części. WSiP Warszawa 2000

Okoniewski S.: Technologia dla elektroników. WSiP, Warszawa 2000

10.

Pilawski M.: Pracownia elektryczna dla ZSE. WSiP, Warszawa 1999

11.

Przybyłowska-Łomnicka P.: Pomiary elektryczne - obwody prądu przemiennego. PWN,
Warszawa 1999

12.

Sztekmiler K.: Podstawy nagłośnienia i realizacji nagrań. Narodowe Centrum Kultury,
Warszawa 2003