ŚLĄSKIE MONETY

KRÓLÓW CZESKICH

KATALOG

Piotr Kalinowski

KALETY 2006

Słowo wstępu

Katalog, który macie Państwo przed sobą powstał na

podstawie wydanego w 1988 dzieła Ivo Halački Mince Ziemí
Koruny České. W katalogu tym zamieszczono monety (jak
również medale talarowe) wybite przez śląskie mennice
(Wrocław i Kłodzko) oraz przez mennice obce, ale na których
uwzględniono śląską tytulaturę (Dux Silesiae).

Katalog został ułożony nominałowo.
Przy większości monet podano ich ceny w euro osiągane

współcześnie na aukcjach zarówno stacjonarnych jak i
internetowych (dane pochodzą z portali Coinarchives, WCN,
Auero, e-Bay, i Allegro).

Wszystkie uwagi do wyszukanych odmian, układu

katalogowego czy wyceny można składać pod adresem

[e-mail]

Piotr Kalinowski

MACIEJ KORWIN

Maciej Korwin, Mátyás Corvinus (węg. Hunyadi Mátyás), zwany
“Sprawiedliwym” (węg. Igazságos) (23 lutego 1443 - 26 kwietnia 1490), król
Węgier od 1458 r. i Czech od 1469 r.
Korwin był drugim synem Jana Hunyadiego, po jego śmierci więzionym w
Pradze przez Władysława V Pogrobowca. Przydomek "Korwin" pochodzi od
herbu, na którym umieszczony był kruk (łac. corvus).
W wieku 15 lat Maciej został koronowany na króla Węgier. Studiował we
Włoszech i zafascynowany ideami renesansu wprowadzał jego osiągnięcia na
Węgrzech. Założył uniwersytet w Bratysławie (wówczas Pozsóny), znany był
jako mecenas sztuki, nauki i kultury.
Przeprowadził szereg reform administracyjnych, podatkowych i wojskowych.
Założył zawodową armię zaciężną, tzw. "czarne szeregi" (Fekete Sereg). Za
jego panowania Węgry były u szczytu potęgi.
Po wojnie z Czechami przyłączył do Węgier Śląsk, Łużyce i Morawy (1468-
1490), koronował się w Ołomuńcu na króla Czech (1469), a następnie po
walkach z Fryderykiem III, zajął i przyłączył do Węgier Dolną Austrię (1477-
1491). Rywalizował o tron czeski z Władysławem Jagiellończykiem. Bez
powodzenia próbował zostać cesarzem, co miało mu pomóc w pokonaniu
Turcji. Uważany jest za najwybitniejszego władcę Węgier.
Zmarł w 1490 r.

Nr

Nominał

Rok

Materiał

Mennica

Opis odmiany

III

II

1.

Halerz

----

Ag 0,18 g

160,-

2.

Halerz

----

Ag

125,-

3.

Grosz

----

Ag

WŁADYSŁAW II JAGIELOŃSKI

Władysław II Jagiellończyk (1456–1516) - król czeski od 1471, węgierski
od 1490, syn króla polskiego Kazimierza IV Jagiellończyka.
Król czeski Jerzy z Podiebradów w zamian za pośrednictwo Polski w
rokowaniach czesko-papieskich uznał następstwo Władysława Jagiellończyka.
Ten ostatni musiał jednak walczyć o tron czeski z panującym na Węgrzech
Maciejem Korwinem, który przez Niemców zamieszkujących Czechy został
wybrany na króla. Węgierski władca zajął Śląsk i inne czeskie prowincje.
Zawarł pokój w Ołomuńcu (1479), przyznający Maciejowi Korwinowi rządy
na Śląsku i Morawach.
Wybrany królem Węgier w 1490, pokonał w bitwie pod Koszycami wyprawę
wojsk polskich pod wodzą jego brata, pretendenta do korony węgierskiej,
królewicza Jana Olbrachta. W 1500 nadał przywileje szlachcie czeskiej.
Ustępliwy wobec magnatów, na początku panowania na Węgrzech musiał
przezwyciężyć pretensje do tronu brata Jana Olbrachta i króla niemieckiego
Maksymiliana I Habsburga. W 1506 urodził się jego jedyny syn Ludwik II
Jagiellończyk. W 1515 r. uznał następstwo Habsburgów w Czechach i na
Węgrzech po wymarciu swych męskich potomków - zjazd wiedeński.

Nr

Nominał

Rok

Materiał

Mennica

Opis odmiany

III

II

4.

Halerz

----

Ag

LUDWIK JAGIELOŃSKI

Ludwik II Jagiellończyk (ur. 1 lipca 1506 w Pradze, zm. 29 sierpnia 1526
pod Mohaczem) — ostatni król Czech i Węgier z dynastii Jagiellonów. Syn
króla Czech i Węgier Władysława II Jagiellończyka i Anny de Foix.
W 1515 r. został adoptowany przez cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego
Narodu Niemieckiego Maksymiliana I Habsburga, a w 1522 r. ożenił się z
jego wnuczką Marią Habsburżanką, wypełniając postanowienia zjazdu
wiedeńskiego.
Był władcą nieudolnym, nie interesował się polityką, w jego imieniu rządzili
walczący o władzę możni, zwłaszcza niemieccy.
Zginął w bitwie z Turkami pod Mohaczem. Po jego śmierci władzę w
Czechach i na Węgrzech, zgodnie z układem z 1515 r., objął Ferdynand I
Habsburg, przyrodni brat Marii Habsburżanki i mąż siostry Ludwika - Anny
Jagiellonki.

Nr

Nominał

Rok

Materiał

Mennica

Opis odmiany

III

II

5.

Halerz

----

Ag

150,-

6.

Halerz

----

Ag

7.

Fenig

----

Ag 0,2 g

260,-

8.

Fenig

----

Au 0,23 g

Próba w złocie

625,-

9.

Fenig

1521

Ag

10.

Fenig

1521

Ag

11.

Fenig

1522

Ag

12.

Fenig

1522

Ag

13.

Fenig

1522

Ag

14.

Fenig

1523

Ag

15.

Fenig

1523

Ag

16.

Fenig

1523

Ag

17.

Fenig

1523

Ag

18.

Fenig

1523

Ag

19.

Fenig

1524

Ag

20.

Fenig

1524

Ag

21.

Fenig

1524

Ag

22.

Fenig

1524

Ag

23.

Fenig

1524

Ag

24.

Fenig

1524

Ag

25.

Fenig

1524

Ag

26.

Fenig

1524

Ag

27.

Fenig

1524

Ag

28.

Fenig

1525

Ag

30,-

29.

Fenig

1525

Ag

30.

Fenig

1525

Ag

31.

Fenig

1525

Ag

FERDYNAND I

Ferdynand I Habsburg (ur. 10 marca 1503 w Alcali de Henares, zm. 23
lipca 1564 w Wiedniu) – arcyksiążę austriacki, książę Styrii, Krainy i Karyntii
w latach 1521-1564, hrabia Tyrolu w latach 1522-1564, król Czech i Węgier
w latach 1526-1564, cesarz Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu
Niemieckiego w latach 1556-1564 (król rzymski w latach 1531-1564) z
dynastii Habsburgów. Syn króla Kastylii Filipa I Piękny i królowej Kastylii
Joanny Szalonej. Brat i następca Karola V Habsburga na tronie cesarskim.
Mąż Anny Jagiellonki, córki króla Czech i Węgier Władysława II
Jagiellończyka. Ojciec cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu
Niemieckiego, króla Czech i Węgier Maksymiliana II Habsburga oraz
królowych polskich Elżbiety Habsburżanki i Katarzyny Habsburżanki.
W 1521 r. został samodzielnym władcą, kiedy brat, cesarz Karol V, nadał mu
we władanie austriackie posiadłości Habsburgów. W tym samym roku pojął
za żonę Annę Jagiellonkę, córkę króla Czech i Węgier Władysława II. Po
bitwie pod Mohaczem (1526 r.) i śmierci teścia odziedziczył trony obu tych
państw. Rozpoczęło to epokę panowania Habsburgów w Czechach i na
Węgrzech, a także zmagań między nimi a książętami Siedmiogrodu o koronę
Świętego Stefana. Jeszcze w 1526 r. Jan Zápolya, władca siedmiogrodzki,
został wybrany na króla Węgier przez niechętne Habsburgom stronnictwo
tamtejszej szlachty. W 1526 r. Ferdynand odniósł zwycięstwo w bitwie pod
Tokaj, po czym koronował się na króla Węgier. Ponieważ jednak Zápolya
uznał się wasalem sułtana Sulejmana Wspaniałego, uwikłało to Habsburgów
w wojnę z Turcją. W 1529 r. Ferdynand I, z pomocą hiszpańskich i
niemieckich armii Karola V, pokonał Turków pod Wiedniem.
W 1538 r. w Wielkim Waradynie (węg. Nagyvárad, niem. Grosswardein)
podpisano traktat rozbiorowy pomiędzy Ferdynandem a Zàpolyą. Zachodnią
część Węgier, Słowację i Chorwację zachowali Habsburgowie, natomiast
środkowe Węgry i Siedmiogród wraz z dożywotnim tytułem królewskim
zatrzymał Jan Zápolya. Po jego śmierci wszystkie ziemie węgierskie wraz z
Siedmiogrodem miały trafić w ręce Ferdynanda. W 1540 r. wybrano jednak
na króla węgierskiego syna Jana Zápolyi i Izabeli Jagiellonki, małoletniego
Jana Zygmunta Zápolyię. Dało to początek nowej wojnie z Siedmiogrodem i

Imperium Osmańskim. W 1541 r., po tym jak Sulejman zdobył Budę, zawarto
nowy układ. Potwierdzał podziały terytorialne z 1538 r. Tytuł królewski
pozostał przy Habsburgach. W 1547 r. na mocy rozejmu z Turkami
Ferdynand I musiał zobowiązać się do płacenia haraczu sułtanowi.
W sprawy węgierskie mieszał się król Polski Zygmunt August, wuj Jana
Zygmunta. W 1549 r. w Pradze zawarto jednak traktat, na mocy której polski
monarcha zoobowiązywał się do neutralności w tych kwestiach. W Brukseli
układ zatwierdził cesarz Karol V. W tym samym roku Zygmunt August
poślubił Elżbietę Habsburg, córkę Ferdynanda, a po jej śmierci, w 1553 r.
Katarzynę Habsburg, jej siostrę. Zwrot w polityce polskiej podyktowany był
zagrożeniem przez ewentualny sojusz między Habsburgami a Moskwą.
W 1551 r. Izabela Jagiellonka, siostra Zygmunta Augusta i matka małego Jana
Zygmunta Zàpolyi, zawarła z Habsburgami pakt w Gyulafehérvár, na mocy
którego zrzekała się w imieniu syna Księstwa Siedmiogrodzkiego. W zamian
za to miała otrzymać odszkodowanie i księstwo opolskie. Ponieważ
Ferdynand I zobowiązań nie dotrzymał, Izabela z synem wyjechała do Polski.
Po kilku latach sułtan osmański Sulejman zażądał powrotu Zàpolyów do
Siedmiogrodu. Zagrożony przez Turków cesarz poprosił króla polskiego o
zawrócenie Jana Zygmunta do ojczyzny. W 1556 r. pod eksortą polskiego
wojska Izabela i Jan Zygmunt powrócili na ziemie rumuńskie. Po śmierci
księżnej (1559 r.) Zygmunt August poczuwał się do obowiązku dbania o
interesy i bezpieczeństwo siostrzeńca, wdał się więc w długie i trudne
negocjacje z nieustępliwym Ferdynandem.
W 1557 r. Ferdynand I jako cesarz i zwierzchnik Zakonu Krzyżackiego
wystąpił w obronie niezależności Zakonu Kawalerów Mieczowych i ich
państwa w Inflantach. W tym czasie o wpływy i faktyczną kontrolę nad
podupadającym państwem zakonnym rywalizowali król Polski Zygmunt
August i car Moskwy Iwan IV Groźny. Gdy w 1559 r., po moskiewskim
najeździe na Inflanty, Zakon zwrócił się z prośbą o pomoc do cesarza,
Ferdynand nie był w stanie przeprowadzić żadnych działań, nie chciał też
otwarcie występować przeciw Moskwie, szczególnie że car głosił ideę
krucjaty przeciw protestantom inflanckim.
Karol V angażował brata do pomocy w prowadzeniu spraw Rzeszy. W 1521
r. został mianowany przewodniczącym Rady Cesarskiej (Reichsregiment),
organu pomagającemu cesarzowi w zarządzaniu Świętym Cesarstwem. W
styczniu 1531 r., wskutek zabiegów brata, został wybrany przez elektorów na
króla Rzymian, czyli króla Niemiec. Tytuł ten czynił go następcą Karola na
tronie cesarskim. W 1524 r. jako arcyksiążę Austrii Ferdynand I uczestniczył
w zjeździe katolickich książąt Rzeszy w Ratyzbonie. Potwierdzono na nim
zakaz czytania dzieł Marcina Lutra. Później, jako król i cesarz rzymski,
prowadził jednak politykę kompromisu na szczeblu ogólnoniemieckim. W
1552 r. działał na rzecz zawarcia rozejmu w Passawie, potem prowadził w
zastępstwie brata negocjacje, które zakończyły się podpisaniem i
uchwaleniem pokoju religijnego w Augsburgu w 1555 r.
W 1522 r. Karol V nadał Ferdynandowi Księstwo Wirtembergii, które
odebrał protestanckiemu księciu Ulrichowi. W 1534 r. Ferdynand musiał
jednak zrzec się tego władztwa, po tym jak został pokonany pod Lauffen

przez sojusznika Ulricha, landgrafa Hesji Filipa. Na mocy zawartej ugody,
Ulrich odzyskał swoje księstwo, ale uznał się formalnym lennikiem
Ferdynanda I jako arcyksięcia Austrii.
W 1556 r., po abdykacji Karola V, Ferdynand I objął tron cesarski.
Angażował się w obrady soboru trydenckiego. Ponieważ odnosił się
przychylnie do żądań protestantów uznania komunii pod dwiema postaciami,
papież Paweł IV odmawiał uznania jego tytułu cesarskiego. Dopiero następca
Pawła, papież Pius IV uznał Ferdynanda prawowitym cesarzem i w 1564 r. na
prośbę Ferdynanda zgodził się, aby w Czechach i niektórych państwach
niemieckich przyjmowano komunię pod dwiema postaciami.
W 1559 r. na wniosek Ferdynanda I Sejm Cesarstwa uchwalił ordynację
menniczą, której celem było uporządkowanie spraw monetarnych w Rzeszy
po zakończeniu długich wojen. W tym samym roku Sąd Nadworny Cesarstwa
(Reichshofrat) z siedzibą w Wiedniu został zreorganizowany przez cesarza, a
Sejm uznał go oficjalnie za organ państwowy Świętego Cesarstwa
Rzymskiego.
W 1546 r. wybuchła w Niemczech wojna szmalkaldzka. Ferdynand I zwołał
czeskie pospolite ruszenie, jednak ogromna część szlachty czeskiej i czeskich
miast nie zamierzała walczyć przeciw niemieckim protestantom. Na początku
1547 r. w Pradze zebrał się czeski sejm, bez zgody Ferdynanda. Sejm zażądał
potwierdzenia elekcyjnego ustroju monarchii, przestrzegania praw i wolności
stanów czeskich i przywrócenia wolności wyznania. Wybrano też radę
złożoną z dwunastu szlachciców, wszyscy należeli do wspólnoty braci
czeskich. Rada powołała armię i powierzyła dowództwo Kasparowi Pflugowi.
Ten wyruszył z zebranymi jednostkami na granicę czesko – saską, ale
odmówił przyjmowania rozkazów od króla i czekał na instrukcje sejmu.
Tymczasem po zwycięstwie cesarza Karola V pod Mühlbergiem
Habsburgowie zdobyli groźną przewagę. Armia czeska się rozeszła, a stany
zaproponowały Ferdynandowi ugodę. Ten latem 1547 r. powrócił do Pragi w
asyście hiszpańskich wojsk swojego brata i zajął miasto prawie w ogóle nie
napotykając oporu. Król aresztował i skonfiskował majątki przywódców
opozycji (sześciu skazano na śmierć i ścięto w sierpniu podczas obrad sejmu
– stąd mówiono o „krwawym sejmie roku 1547”). Ferdynand I narzucił
miastom kontrolę w postaci królewskich „sędziów miejskich” nadzorujących
całość spraw danych miast, anulował wiele miejskich przywilejów. Dużą
część własności komunalnej czeskich miast przejęła wtedy Korona. W Pradze
utworzono królewski sąd apelacyjny, który stanowił wyższą instancję dla
miejskiego wymiaru sprawiedliwości w całych Czechach. Po 1547 r. szlachta
zdobyła dużą przewagę polityczną nad czeskim mieszczaństwem.
W 1527 r. Ferdynand I wydał ordynację dla Austrii, Czech i Węgier -
Hofstaatsordnung. Określała ona ustrój państ naddunajskich. M.in.:
wprowadzała instytucję Tajnej Rady. Ferdynand powołał w Czechach, na
Śląsku i na Węgrzech urzędy identyczne do austriackich: rady dworskie
(hofrat), kancelarie dworskie (hofkanzlei) i kamery dworskie (hofkammer). W
1537 r. podporządkował austriackiej Kamerze Dworskiej odpowiadające jej
kamery na Węgrzech (w Preszburgu), w Czechach (w Pradze) i na Śląsku (we
Wrocławiu). Dążył wyraźnie do unifikacji podległych sobie ziem i budowy

zwartej, scentralizowanej monarchii. W 1556 r. przekazał Cesarskiej
Nadwornej Radzie Wojennej (Kaiserliche Hofkriegrat) odpowiedzialność za
sprawy obrony wszystkich krajów monarchii. W ten sposób stała się ona
instytucją stojącą ponad odpowiednimi organami krajowymi. Cesarz
mianował do rady jedynie Niemców, co wywoływało niezadowolenie
Czechów i Węgrów. Mimo to przestrzegał większość praw stanów czeskich i
węgierskich. Ferdynand I proponował także wspólne obrady sejmów Austrii,
Czech i Węgier, jednak stany czeskie i węgierskie odmówiły. W 1559 r.
rosnący opór elit węgierskich i czeskich zmusił Ferdynanda I do
decentralizacji i utworzenia osobnych kancelarii nadwornych dla Czech i
Węgier.
W 1528 r. Ferdynand I wydał edykt przeciw protestantom na Śląsku.
Odprawianie nabożeństw niezgodnie z rytem rzymskim i organizowanie
tajnych zgromadzeń dysydenckich groziło karą. Kazał nawet niszczyć domy,
w których odbywały się takie zgromadzenia. W praktyce edyktu jednak nie
wykonano. W 1535 r. wypowiedział się przeciwko uznaniu przez Koronę
wspólnoty Braci Czeskich. W 1551 r. król sprowadził jezuitów do Wiednia.
Przejęli oni kontrolę nad wiedeńskim uniwersytetem i mieli zająć się
wychowaniem dzieci cesarskich. W 1552 r. Ferdynand zajął dla Korony
kompetencje w kwestii mianowania członków konsystorza utrakwistów, przez
co stany utraciły kontrolę nad tą instytucją. W 1556 r. sprowadził jezuitów
także do Pragi, gdzie w 1561 r. reaktywował arcybiskupstwo (niobsadzone od
ponad osiemdziesięciu lat). Ferdynand nie zgodził się na to, by utrakwiści
utworzyli odrębną organizację kościelną wzorowaną na protestanckiej.
W latach 1536 – 1563 r. wzniesiono w Pradze Belweder – letni pałac
cesarzowej dla Anny Jagiellonki, żony Ferdynanda I. Jest to piękny zabytek
renesansowej architektury.
W 1562 r. Ferdynand I przeprowadził wybór swojego syna, Maksymiliana II
Habsburga, na króla Czech zapewniając dynastii sukcesję w tym kraju. W
1564 r. cesarz podzielił austriackie ziemie Habsburgów pomiędzy swoich
synów. Austrię otrzymał Maksymilian II, późniejszy cesarz, król Węgier i
Czech. Syrię, Karyntię i Karniolę otrzymał arcyksiążę Ferdynand II, a Tyrol i
szwabskie posiadłości Habsburgów arcyksiążę Karol.

Nr

Nominał

Rok

Materiał

Mennica

Opis odmiany

III

II

32.

Halerz

----

Ag 0,31 g

Wrocław

33.

Halerz

1546

Ag 0,31 g

Wrocław

34.

Halerz

1547

Ag 0,31 g

Wrocław

30,-

35.

Halerz

1548

Ag 0,31 g

Wrocław

36.

Halerz

1549

Ag 0,31 g

Wrocław

30,-

37.

Halerz

1549

Ag

Wrocław

38.

Halerz

1550

Ag 0,31 g

Wrocław

39.

Halerz

1561

Ag 0,31 g

Wrocław

40.

Halerz

1562

Ag 0,72 g

Krnov

41.

Halerz

1562

Ag 0,31 g

Wrocław

42.

Halerz

1563

Ag 0,72 g

Krnov

43.

Halerz

1563

Ag 0,31 g

Wrocław

44.

Halerz

1564

Ag 0,31 g

Wrocław

45.

Fenig

----

Ag

46.

Fenig

----

Ag 0,36 g

Krnov

47.

Fenig

1527

Ag

48.

Fenig

1527

Ag

49.

Fenig

1527

Ag

50.

Fenig

1528

Ag

51.

Fenig

1529

Ag

52.

Fenig

1530

Ag

53.

Fenig

1530

Ag

54.

Fenig

1531

Ag

55.

Fenig

1532

Ag

56.

Fenig

1533

Ag

57.

Fenig

1534

Ag

58.

Fenig

1534

Ag

59.

Fenig

1535

Ag

60.

Fenig

1536

Ag

61.

Fenig

1537

Ag

62.

Fenig

1539

Ag

63.

Fenig

1540

Ag 0,36 g

Wrocław

64.

Fenig

1541

Ag 0,36 g

Wrocław

90,-

65.

Fenig

1563

Ag 0,36 g

Krnov

66.

2 Fenigi

1530

Ag

Wrocław

67.

2 Fenigi

1531

Ag

Wrocław

68.

2 Fenigi

1532

Ag

Wrocław

69.

2 Fenigi

1534

Ag

Wrocław

70.

Krajcar

1561

Ag 0,89 g

Wrocław

71.

Krajcar

1562

Ag 0,89 g

Wrocław

65,-

72.

Krajcar

1562

Ag 0,89 g

Wrocław

73.

Krajcar

1563

Ag 0,89 g

Wrocław

40,-

50,-

74.

Krajcar

1564

Ag 0,89 g

Wrocław

75.

2 Krajcary

1561

Ag 1,42 g

Wrocław

76.

2 Krajcary

1562

Ag 1,42 g

Wrocław

100,-

77.

2 Krajcary

1563

Ag 1,42 g

Wrocław

78.

2 Krajcary

1563

Ag 4,20 g

Wrocław

79.

Grosz

1546

Ag 1,96 g

Wrocław

35,-

80.

Grosz

1546

Ag 1,96 g

Wrocław

81.

Grosz

1546

Ag 1,96 g

Wrocław

82.

Grosz

1547

Ag 1,96 g

Wrocław

60,-

83.

Grosz

1547

Ag 1,96 g

Wrocław

84.

Grosz

1548

Ag 1,96 g

Wrocław

85.

1/2 Talara

----

Ag 14,31 g

Wrocław

86.

1/2 Talara

----

Ag 14,22 g

Jachymov

1300,-

87.

1/2 Talara

----

Ag 14,22 g

Jachymov

1750,-

88.

1/2 Talara

----

Ag 14,22 g

Jachymov

89.

1/2 Talara

----

Ag 14,22 g

Jachymov

90.

1/2 Talara

----

Ag 14,22 g

Jachymov

91.

1/2 Talara

1530

Ag 14,22 g

Jachymov

92.

1/2 Talara

1530

Ag 14,22 g

Jachymov

93.

Talar

----

Ag 28,71 g

Wrocław

2500,-

6750,-

94.

Talar

----

Ag 28,71 g

Wrocław

95.

Talar

----

Ag 28,77 g

Jachymov

96.

Talar

----

Ag 28,77 g

Jachymov

97.

Talar

----

Ag 28,77 g

Jachymov

98.

Talar

----

Ag 28,77 g

Jachymov

99.

Talar

----

Ag 28,77 g

Jachymov

100.

Talar

----

Ag 28,77 g

Jachymov

101.

Talar

----

Ag 28,77 g

Jachymov

102.

Talar

----

Ag 28,77 g

Jachymov

103.

Talar

----

Ag 28,77 g

Jachymov

104.

Talar

----

Ag 28,77 g

Jachymov

105.

Talar

1528

Ag 28,77 g

Jachymov

106.

Talar

1529

Ag 28,77 g

Jachymov

107.

Talar

1529

Ag 28,77 g

Jachymov

2000,-

108.

Talar

1529

Ag 28,77 g

Jachymov

109.

Talar

1529

Ag 28,77 g

Jachymov

110.

Talar

1529

Ag 28,77 g

Jachymov

111.

Talar

1529

Ag 28,77 g

Jachymov

112.

Talar

1529

Ag 28,77 g

Jachymov

113.

Talar

1529

Ag 28,77 g

Jachymov

114.

Talar

1529

Ag 28,77 g

Jachymov

115.

Talar

1529

Ag 28,77 g

Jachymov

116.

Talar

1530

Ag 28,77 g

Jachymov

117.

Talar

1564

Ag 28,71 g

Wrocław

118.

Talar

1564

Ag 28,71 g

Wrocław

119.

2 Talary

1529

Ag 59,49 g

Jachymov

120.

Dukat

1562

Au

Wrocław

121.

Dukat

1563

Au 3,37 g

Wrocław

15000,-

MAKSYMILIAN II

Maksymilian II Habsburg (ur. 31 lipca 1527 w Wiedniu, zm. 12
października 1576 w Ratyzbonie) – cesarz Świętego Cesarstwa Rzymskiego
Narodu Niemieckiego, król Czech i Węgier w latach 1564-1576 z dynastii
Habsburgów. Syn cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu
Niemieckiego, króla Czech i Węgier Ferdynanda I Habsburga i Anny
Jagiellonki, córki króla Czech i Węgier Władysława II Jagiellończyka.
Ojciec cesarzy Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego:
Rudolfa II Habsburga i Macieja Habsburga.
W 1562 r. wybrany przez elektorów za życia ojca (vivente imperatore) na
króla rzymskiego.
Maksymilian II przejawiał niewielkie zainteresowanie sporami religijnymi.
Nie kontynuował kontrreformacyjnych działań ojca, ale z drugiej strony nie
udzielał protestantom poparcia. Wydał natomiast dekrety przeciw braciom
czeskim, tradycyjnie nastawionym wrogo wobec Habsburgów. Popierał też
reformę Kościoła katolickiego. Kiedy papież i sobór trydencki wypowiedzieli
się za celibatem księży i przeciw komunii pod obiema postaciami,
Maksymilian II zakazał publikowania uchwał soborowych (mimo że
niemieccy katolicy przyjęli konstytucje soboru w 1566 r.).
W 1566 r. pod naciskiem książąt uznał kalwinistyczne wyznanie wiary
palatyna reńskiego Fryderyka III Pobożnego, które stało się podstawą dla
Katechizmu Heidelberskiego. Nigdy nie rozszerzył jednak artykułów pokoju
religijnego na kalwinizm. Cesarz opierał się również żądaniom luteranów
dotyczącym poszerzenia wolności religijnych i sekularyzacji dóbr
kościelnych.

W 1571 r. wydał "edykt asekuracyjny", w którym zezwolił protestantom w
Austrii na odprawianie nabożeństw w ich domach i prywatnych dobrach. W
1567 r. na żądanie luteranów anulował kompakty praskie, pochodzące jeszcze
z czasów wojen husyckich. W 1575 r. przyrzekł sejmowi czeskiemu wydanie
edyktu tolerancyjnego dla protestantów i utrakwistów (w zamian za co sejm
czeski wybrał jego syna, Rudolfa, na króla), czego jednak nie zrealizował.
Władcy niemieccy rozumieli, że walki Habsburgów z Imperium Osmańskim
na Węgrzech to sprawa dotycząca także Niemiec. W 1566 r. Sejm Rzeszy w
Augsburgu uchwalił podatki i wystawienie armii w celu obrony Cesarstwa
przed Turkami. W 1570 r. cesarz Maksymilian II zaproponował Sejmowi
Rzeszy obradującemu w Spirze wzmocnienie obronności Cesarstwa,
zwłaszcza wschodnich granic (co wiązało się z wojną z Turkami). Książęta
jednak obawiali się wzrostu siły cesarza w Rzeszy i Sejm uchwalił ustawę
ograniczającą kompetencje cesarskie w sprawach wojskowych. Żadnych
działań zmierzających do poprawy obronności Niemiec nie podjęto.
Bezskutecznie walczył z Turkami na Węgrzech. W 1568 r. zawarł rozejm z
rządem sułtana Selima II. Na jego mocy Habsburgowie mieli płacić Porcie
Ottomańskiej trybut. W 1570 r. zawarł traktat w Spirze z księciem
Siedmiogrodu Janem Zygmuntem Zàpolyą. Postanawiał on, że Habsburgowie
zostaną dziedzicami Siedmiogrodu w razie bezpotomnej śmierci Jana
Zygmunta. Tak się jednak nie stało: tron siedmiogrodzki przejął Stefan
Batory. Próby popierania zbrojnych wystąpień przeciw władzy Batorego nie
przyniosły Maksymilianowi II żadnych korzyści.
W 1573 r. kandydatem na tron polsko-litewski był arcyksiążę Ernest
Habsburg, syn cesarza. W 1575 r., rywalizując ze Stefanem Batorym,
Maksymilian II sam kandydował do korony Rzeczpospolitej. Po stronie
Habsburga stanęli katoliccy magnaci polscy. 7 listopada 1575 został
ogłoszony przez prymasa Jakuba Uchańskiego królem Polski, lecz
kandydatura jego przepadła niezaakceptowana przez rzeszę szlachecką. Sam
Maksymilian z resztą ociągał się z przyjęciem i zaprzysiężeniem
przedstawionych mu pacta conventa. Tymczasem Batory, wybrany wraz z
Anną Jagiellonką przez szlachtę przeciwną Habsburgom, ubiegł cesarza i
dotarł szybciej do Krakowa.

Nr

Nominał

Rok

Materiał

Mennica

Opis odmiany

III

II

122.

Fenig

1671

Cu

123.

Fenig

1675

Cu

124.

Halerz

1564

Ag

125.

Halerz

1565

Ag

126.

Halerz

1566

Ag

127.

Halerz

1567

Ag 0,34 g

Wrocław

128.

Halerz

1568

Ag 0,34 g

Wrocław

129.

Halerz

1569

Ag 0,34 g

Wrocław

130.

Halerz

1570

Ag 0,34 g

Wrocław

131.

Halerz

1571

Ag 0,34 g

Wrocław

132.

Halerz

1572

Ag 0,34 g

Wrocław

133.

Halerz

1573

Ag 0,34 g

Wrocław

134.

Halerz

1575

Ag

135.

Krajcar

1567

Ag 0,86 g

Wrocław

90,-

136.

Krajcar

1569

Ag 0,86 g

Wrocław

137.

2 Krajcary

1573

Ag 1,38 g

Wrocław

138.

30 Krajcarów

1573

Ag

Wrocław

139.

60 Krajcarów

1573

Ag

Wrocław

140.

60 Krajcarów

1575

Ag

Wrocław

141.

Dukat

1567

Au 3,44 g

Wrocław

142.

Dukat

1672

Au

RUDOLF II

Rudolf II Habsburg (ur. 18 lipca 1552 w Wiedniu, zm. 20 stycznia 1612 w
Pradze) — cesarz Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego i
król Czech w latach 1576-1611, król Węgier w latach 1576-1608 z dynastii
Habsburgów. Syn cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu
Niemieckiego, króla Czech i Węgier Maksymiliana II Habsburga i Marii
Habsburg, córki cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu
Niemieckiego i króla Hiszpanii Karola V Habsburga.
W 1593 r., w odpowiedzi na najazd tureckiego beja Serbii na Chorwację,
zaprzestał płacenia Imperium osmańskiemu trybutu z Węgier i rozpoczął III
wojnę austriacko-turecką.
W latach 1608-1609 wydał akty gwarantujące swobody wyznaniowe dla
protestantów w Czechach i na Morawach (tzw. List Majestatyczny). Nie
przestrzegał ich w praktyce, czym przyczynił się do wybuchu wojny
trzydziestoletniej.
Prowadził pertraktacje z królem Polski Zygmuntem III Wazą w sprawie
przekazania korony polskiej Habsburgom (Zygmunt liczył na odzyskanie
tronu Szwecji).
Został pozbawiony tronów: Węgier, cesarskiego i Czech na rzecz brata,
Macieja Habsburga.

Nr

Nominał

Rok

Materiał

Mennica

Opis odmiany

III

II

143.

Fenig

1584

Cu

144.

Fenig

1585

Cu

145.

Fenig

1588

Cu

146.

Fenig

1604

Cu

147.

Fenig

1607

Cu

148.

Halerz

1580

Ag

149.

Halerz

1583

Ag

150.

Halerz

1584

Ag 0,29 g

Wrocław

151.

Halerz

1584

Au 0,85 g

Wrocław

Próba w złocie

152.

Halerz

1588

Ag

153.

Halerz

1592

Ag

154.

Halerz

1594

Ag

155.

Halerz

1596

Ag

156.

Halerz

1597

Ag

157.

Halerz

1598

Ag

158.

Halerz

1599

Ag

159.

Halerz

1602

Ag

160.

Halerz

1603

Ag

161.

Halerz

1604

Ag

162.

Halerz

1605

Ag

163.

Halerz

1606

Ag

164.

Halerz

1608

Ag

165.

Halerz

1609

Ag

166.

Halerz

1610

Ag

167.

1/2 Grosza

1584

Ag

Wrocław

168.

Talar

----

Ag 28,45 g

Wrocław

169.

Talar

----

Ag 28,45 g

Wrocław

170.

Talar

----

Ag 28,45 g

Wrocław

171.

Talar

1587

Ag 28,45 g

Wrocław

172.

Talar

1587

Ag 28,45 g

Wrocław

173.

2 Talary

1587

Ag

Wrocław

174.

Dukat

----

Au 3,50 g

Wrocław

175.

Dukat

1584

Au 3,50 g

Wrocław

176.

Dukat

1587

Au 3,50 g

Wrocław

4000,-

177.

5 Dukatów

1587

Au

Wrocław

178.

6 Dukatów

1587

Au 20,55 g

Wrocław

MACIEJ II

Maciej Habsburg (ur. 24 lutego 1557 w Wiedniu, zm. 20 marca 1619 w
Wiedniu) — król Węgier w latach 1608-1619, Czech w latach 1611-1619,
cesarz Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego w latach 1612-
1619 z dynastii Habsburgów. Syn cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego
Narodu Niemieckiego Maksymiliana II Habsburga i Marii Habsburg, córki
cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego i króla
Hiszpanii Karola V Habsburga.
Następca cesarza Rudolfa II Habsburga. Jego rządy pogłębiły antagonizmy
wyznaniowe w krajach habsburskich i doprowadziły do wojny
trzydziestoletniej.

Nr

Nominał

Rok

Materiał

Mennica

Opis odmiany

III

II

179.

Halerz

1613

180.

Halerz

1614

181.

Halerz

1617

FRYDERYK Z PALATYNATU

Fryderyk V Wittelsbach, zw. Królem Zimowym (ur. 16 sierpnia 1596 w
dworku myśliwskim Deinschwang niedaleko Amberga, zm. 29 listopada 1632
w Mainz) – elektor Palatynatu Reńskiego w latach 1610-1623, król Czech w
latach 1619-1620 jako Fryderyk I Wittelsbach z dynastii Witellsbachów. Syn
elektora Palatynatu Reńskiego Fryderyka IV Wittelsbacha i Ludwiki Julianny
Orańskiej, córki księcia Oranii, namiestnika Niderlandów Wilhelma I
Orańskiego. Mąż Elżbiety Stuart, córki króla Anglii, Szkocji i Irlandii Jakuba
I Stuarta. Ojciec Zofii Wittelsbach, matki króla Wielkiej Brytanii i Irlandii
Jerzego I Hanowerskiego i Zofii Szarlotty Hanowerskiej (żony elektora
brandenburskiego, księcia a następnie króla Prus Fryderyka I Hohenzollerna i
matki króla Prus Fryderyka Wilhelma I Hohenzollerna).

Nr

Nominał

Rok

Materiał

Mennica

Opis odmiany

III

II

182.

12 Krajcarów

1620

Ag 3,56 g

Kutna Hora

183.

12 Krajcarów

1620

Ag 3,44 g

Praga

184.

12 Krajcarów

1620

Au 6,95 g

Praga

Próba w złocie

185.

24 Krajcary

1620

Ag 5,96 g

Oleśnica

186.

24 Krajcary

1620

Ag 6,80 g

Opava

75,-

400,-

187.

24 Krajcary

1620

Ag 6,80 g

Opava

190,-

188.

24 Krajcary

1620

Ag 6,80 g

Opava

100,-

189.

24 Krajcary

1620

Ag 6,80 g

Opava

85,-

170,-

190.

24 Krajcary

1620

Ag 6,80 g

Opava

191.

24 Krajcary

1620

Ag 6,80 g

Opava

192.

24 Krajcary

1620

Ag 7,32 g

Jachymov

100,-

1650,-

193.

24 Krajcary

1620

Ag 7,32 g

Jachymov

194.

24 Krajcary

1620

Ag 7,32 g

Jachymov

195.

24 Krajcary

1620

Ag 7,32 g

Jachymov

196.

24 Krajcary

1620

Ag 7,58 g

Kutna Hora

75,-

260,-

197.

24 Krajcary

1620

Ag 7,58 g

Kutna Hora

50,-

140,-

198.

24 Krajcary

1620

Ag 7,58 g

Kutna Hora

75,-

100,-

199.

24 Krajcary

1620

Ag 7,58 g

Kutna Hora

380,-

600,-

200.

24 Krajcary

1620

Ag 7,58 g

Kutna Hora

350,-

201.

24 Krajcary

1620

Ag 15,05 g

Kutna Hora

100,-

202.

24 Krajcary

1620

Ag 7,48 g

Praga

160,-

320,-

203.

24 Krajcary

1620

Ag 7,48 g

Praga

150,-

450,-

204.

24 Krajcary

1620

Ag 7,48 g

Praga

205.

24 Krajcary

1620

Ag 10,25 g

Praga

206.

24 Krajcary

1620

Au 6,93 g

Praga

Próba w złocie

207.

24 Krajcary

1621

Ag 5,96 g

Oleśnica

208.

24 Krajcary

1621

Ag 5,96 g

Oleśnica

209.

48 Krajcarów

1620

Ag 13,74

Opava

210.

48 Krajcarów

1620

Ag 14,63 g

Jachymov

1400,-

211.

48 Krajcarów

1620

Ag 14,63 g

Jachymov

2300,-

212.

48 Krajcarów

1620

Ag 15,2 g

Jachymov

4200,-

213.

48 Krajcarów

1620

Ag 15,2 g

Jachymov

214.

48 Krajcarów

1620

Ag 14,65 g

Kutna Hora

170,-

270,-

215.

48 Krajcarów

1620

Ag 14,65 g

Kutna Hora

200,-

216.

48 Krajcarów

1620

Ag 14,65 g

Kutna Hora

180,-

217.

48 Krajcarów

1620

Ag 14,65 g

Kutna Hora

85,-

290,-

218.

48 Krajcarów

1620

Ag 14,65 g

Kutna Hora

700,-

219.

48 Krajcarów

1620

Ag 14,65 g

Kutna Hora

400,-

575,-

220.

48 Krajcarów

1620

Ag 14,65 g

Kutna Hora

250,-

221.

48 Krajcarów

1620

Ag 14,65 g

Kutna Hora

500,-

222.

48 Krajcarów

1620

Ag 14,65 g

Kutna Hora

325,-

223.

48 Krajcarów

1620

Ag 14,65 g

Kutna Hora

224.

48 Krajcarów

1620

Ag 14,55 g

Praga

230,-

225.

48 Krajcarów

1620

Ag 14,55 g

Praga

100,-

320,-

226.

48 Krajcarów

1620

Ag 14,55 g

Praga

250,-

410,-

227.

48 Krajcarów

1620

Ag 14,55 g

Praga

65,-

228.

48 Krajcarów

1620

Ag 14,55 g

Praga

229.

48 Krajcarów

1620

Ag 14,55 g

Praga

Klipa

230.

48 Krajcarów

1621

Ag 14,8 g

Oleśnica

231.

48 Krajcarów

1621

Ag 14,8 g

Oleśnica

232.

48 Krajcarów

1621

Ag 13,74

Opava

250,-

233.

48 Krajcarów

1621

Ag 13,74

Opava

234.

48 Krajcarów

1621

Ag 13,74

Opava

235.

60 Krajcarów

1620

Ag

Kutna Hora

236.

70 Krajcarów

1620

Ag 14,26 g

Kutna Hora

237.

70 Krajcarów

1620

Ag 14,28 g

Praga

238.

Talar

1620

Ag 28,67 g

Praga

239.

Talar

1620

Sn

Praga

Próba w cynie

240.

Talar

1620

Au 17,29 g

Praga

Próba w złocie

241.

Talar

1620

Au 34,57 g

Praga

Próba w złocie

242.

Dukat

1620

Au 3,42 g

Praga

5600,-

243.

Dukat

1620

Au 3,42 g

Praga

244.

Dukat

1620

Au 3,42 g

Praga