ŚLĄSKIE MONETY CESARZA KAROLA VI HABSBURGA

MACIEJ KORWIN

Maciej   Korwin,  Mátyás   Corvinus  (węg.  Hunyadi   Mátyás),   zwany
“Sprawiedliwym” (węg. Igazságos) (23 lutego 1443 - 26 kwietnia 1490), król
Węgier od 1458 r. i Czech od 1469 r.
Korwin był drugim synem  Jana Hunyadiego, po jego śmierci więzionym w
Pradze przez Władysława V Pogrobowca. Przydomek "Korwin" pochodzi od
herbu, na którym umieszczony był kruk (łac. corvus).
W wieku 15 lat Maciej został  koronowany  na króla Węgier. Studiował we
Włoszech i zafascynowany ideami renesansu wprowadzał jego osiągnięcia na
Węgrzech. Założył uniwersytet w Bratysławie (wówczas Pozsóny), znany był
jako mecenas sztuki, nauki i kultury.
Przeprowadził szereg reform administracyjnych, podatkowych i wojskowych.
Założył zawodową armię zaciężną, tzw. "czarne szeregi" (Fekete Sereg). Za
jego panowania Węgry były u szczytu potęgi.
Po wojnie z Czechami przyłączył do Węgier Śląsk, Łużyce i Morawy (1468-
1490), koronował się w  Ołomuńcu  na króla Czech (1469), a następnie po
walkach z Fryderykiem III, zajął i przyłączył do Węgier Dolną Austrię (1477-
1491).   Rywalizował   o   tron   czeski   z  Władysławem  Jagiellończykiem.   Bez
powodzenia próbował  zostać  cesarzem, co  miało mu pomóc w  pokonaniu
Turcji. Uważany jest za najwybitniejszego władcę Węgier.
Zmarł w 1490 r.

Nominał

Rok

Materiał

Mennica

Opis odmiany

III

Halerz

----

150,-

Halerz

----

Fenig

----

Ag 0,2 g

260,-

Fenig

----

Au 0,23 g

Próba w złocie

625,-

Fenig

1521

10.

Fenig

1521

11.

Fenig

1522

12.

Fenig

1522

13.

Fenig

1522

14.

Fenig

1523

15.

Fenig

1523

16.

Fenig

1523

17.

Fenig

1523

18.

Fenig

1523

19.

Fenig

1524

20.

Fenig

1524

21.

Fenig

1524

22.

Fenig

1524

23.

Fenig

1524

24.

Fenig

1524

25.

Fenig

1524

26.

Fenig

1524

27.

Fenig

1524

28.

Fenig

1525

30,-

29.

Fenig

1525

30.

Fenig

1525

31.

Fenig

1525

FERDYNAND I

Ferdynand I Habsburg  (ur.  10 marca  1503  w  Alcali de Henares, zm.  23
lipca 1564 w Wiedniu) – arcyksiążę austriacki, książę Styrii, Krainy i Karyntii
w latach 1521-1564, hrabia Tyrolu w latach 1522-1564, król Czech i Węgier
w   latach  1526-1564,  cesarz   Świętego   Cesarstwa   Rzymskiego   Narodu
Niemieckiego  w   latach  1556-1564  (król   rzymski   w   latach  1531-1564)   z
dynastii  Habsburgów. Syn  króla Kastylii  Filipa I Piękny  i królowej Kastylii
Joanny Szalonej. Brat i następca  Karola V Habsburga  na tronie cesarskim.
Mąż  Anny   Jagiellonki,   córki   króla   Czech   i   Węgier  Władysława   II
Jagiellończyka.   Ojciec   cesarza   Świętego   Cesarstwa   Rzymskiego   Narodu
Niemieckiego,   króla   Czech   i   Węgier  Maksymiliana   II   Habsburga  oraz
królowych polskich Elżbiety Habsburżanki i Katarzyny Habsburżanki.
W 1521 r. został samodzielnym władcą, kiedy brat, cesarz Karol V, nadał mu
we władanie austriackie posiadłości Habsburgów. W tym samym roku pojął
za żonę  Annę Jagiellonkę, córkę króla  Czech  i  Węgier  Władysława II. Po
bitwie pod Mohaczem (1526 r.) i śmierci teścia odziedziczył trony obu tych
państw.   Rozpoczęło   to   epokę   panowania   Habsburgów   w   Czechach   i   na
Węgrzech, a także zmagań między nimi a książętami Siedmiogrodu o koronę
Świętego Stefana. Jeszcze w 1526 r.  Jan Zápolya, władca siedmiogrodzki,
został  wybrany  na  króla  Węgier   przez   niechętne  Habsburgom  stronnictwo
tamtejszej szlachty. W 1526 r. Ferdynand odniósł zwycięstwo w bitwie pod
Tokaj, po czym koronował się na króla Węgier. Ponieważ jednak Zápolya
uznał się wasalem sułtana Sulejmana Wspaniałego, uwikłało to Habsburgów
w   wojnę   z   Turcją.   W  1529  r.   Ferdynand   I,   z   pomocą   hiszpańskich   i
niemieckich armii Karola V, pokonał Turków pod Wiedniem.
W  1538  r.   w  Wielkim Waradynie  (węg.  Nagyvárad,  niem. Grosswardein)
podpisano traktat rozbiorowy pomiędzy Ferdynandem a Zàpolyą. Zachodnią
część   Węgier,  Słowację  i  Chorwację  zachowali   Habsburgowie,   natomiast
środkowe   Węgry   i   Siedmiogród   wraz   z   dożywotnim   tytułem   królewskim
zatrzymał Jan Zápolya. Po jego śmierci wszystkie ziemie węgierskie wraz z
Siedmiogrodem miały trafić w ręce Ferdynanda. W 1540 r. wybrano jednak
na króla węgierskiego syna Jana Zápolyi i  Izabeli Jagiellonki, małoletniego
Jana Zygmunta Zápolyię. Dało to początek nowej wojnie z Siedmiogrodem i

Imperium Osmańskim. W 1541 r., po tym jak Sulejman zdobył Budę, zawarto
nowy  układ.   Potwierdzał   podziały   terytorialne   z   1538   r.   Tytuł   królewski
pozostał   przy   Habsburgach.   W  1547  r.   na   mocy   rozejmu   z   Turkami
Ferdynand I musiał zobowiązać się do płacenia haraczu sułtanowi.
W   sprawy  węgierskie   mieszał   się   król   Polski  Zygmunt  August,   wuj   Jana
Zygmunta. W 1549 r. w Pradze zawarto jednak traktat, na mocy której polski
monarcha zoobowiązywał się do neutralności w tych kwestiach. W Brukseli
układ   zatwierdził   cesarz   Karol   V.   W   tym   samym   roku   Zygmunt   August
poślubił Elżbietę Habsburg, córkę Ferdynanda, a po jej śmierci, w  1553  r.
Katarzynę Habsburg, jej siostrę. Zwrot w polityce polskiej podyktowany był
zagrożeniem przez ewentualny sojusz między Habsburgami a Moskwą.
W 1551 r. Izabela Jagiellonka, siostra Zygmunta Augusta i matka małego Jana
Zygmunta Zàpolyi, zawarła z Habsburgami pakt w Gyulafehérvár, na mocy
którego zrzekała się w imieniu syna Księstwa Siedmiogrodzkiego. W zamian
za   to   miała   otrzymać   odszkodowanie   i   księstwo   opolskie.   Ponieważ
Ferdynand I zobowiązań nie dotrzymał, Izabela z synem wyjechała do Polski.
Po   kilku   latach   sułtan   osmański   Sulejman   zażądał   powrotu   Zàpolyów  do
Siedmiogrodu. Zagrożony przez Turków cesarz poprosił króla polskiego o
zawrócenie Jana Zygmunta do ojczyzny. W  1556  r. pod eksortą polskiego
wojska Izabela  i Jan Zygmunt powrócili  na ziemie rumuńskie. Po  śmierci
księżnej   (1559  r.)   Zygmunt  August  poczuwał  się  do   obowiązku  dbania  o
interesy   i   bezpieczeństwo   siostrzeńca,   wdał   się   więc   w   długie   i   trudne
negocjacje z nieustępliwym Ferdynandem.
W  1557  r.   Ferdynand   I   jako   cesarz   i   zwierzchnik  Zakonu   Krzyżackiego
wystąpił   w   obronie   niezależności  Zakonu   Kawalerów   Mieczowych  i   ich
państwa   w  Inflantach.   W   tym  czasie   o   wpływy  i   faktyczną   kontrolę   nad
podupadającym   państwem   zakonnym   rywalizowali   król   Polski  Zygmunt
August  i car Moskwy  Iwan IV Groźny. Gdy w 1559  r., po moskiewskim
najeździe   na   Inflanty,   Zakon   zwrócił   się   z   prośbą   o   pomoc   do   cesarza,
Ferdynand nie był w stanie przeprowadzić żadnych działań, nie chciał też
otwarcie   występować   przeciw   Moskwie,   szczególnie   że   car   głosił   ideę
krucjaty przeciw protestantom inflanckim.
Karol V angażował brata do pomocy w prowadzeniu spraw Rzeszy. W 1521
r.   został   mianowany   przewodniczącym   Rady   Cesarskiej   (Reichsregiment),
organu   pomagającemu   cesarzowi   w  zarządzaniu   Świętym  Cesarstwem.  W
styczniu 1531 r., wskutek zabiegów brata, został wybrany przez elektorów na
króla Rzymian, czyli króla Niemiec. Tytuł ten czynił go następcą Karola na
tronie cesarskim. W 1524 r. jako arcyksiążę Austrii Ferdynand I uczestniczył
w zjeździe katolickich książąt  Rzeszy  w  Ratyzbonie. Potwierdzono na nim
zakaz   czytania   dzieł  Marcina   Lutra.   Później,   jako   król   i   cesarz   rzymski,
prowadził  jednak  politykę  kompromisu  na   szczeblu   ogólnoniemieckim.  W
1552  r. działał na rzecz zawarcia rozejmu w Passawie, potem prowadził w
zastępstwie   brata   negocjacje,   które   zakończyły   się   podpisaniem   i
uchwaleniem pokoju religijnego w Augsburgu w 1555 r.
W  1522  r.   Karol   V   nadał   Ferdynandowi   Księstwo  Wirtembergii,   które
odebrał   protestanckiemu   księciu   Ulrichowi.   W   1534   r.   Ferdynand   musiał
jednak zrzec  się tego władztwa, po tym jak został pokonany pod Lauffen

przez sojusznika Ulricha, landgrafa  Hesji  Filipa. Na mocy zawartej ugody,
Ulrich   odzyskał   swoje   księstwo,   ale   uznał   się   formalnym   lennikiem
Ferdynanda I jako arcyksięcia Austrii.
W  1556  r.,   po   abdykacji   Karola   V,   Ferdynand   I   objął   tron   cesarski.
Angażował   się   w   obrady  soboru   trydenckiego.   Ponieważ   odnosił   się
przychylnie do żądań protestantów uznania komunii pod dwiema postaciami,
papież Paweł IV odmawiał uznania jego tytułu cesarskiego. Dopiero następca
Pawła, papież Pius IV uznał Ferdynanda prawowitym cesarzem i w 1564 r. na
prośbę   Ferdynanda   zgodził   się,   aby   w   Czechach   i   niektórych   państwach
niemieckich przyjmowano komunię pod dwiema postaciami.
W  1559  r.   na   wniosek  Ferdynanda   I   Sejm   Cesarstwa  uchwalił   ordynację
menniczą, której celem było uporządkowanie spraw monetarnych w Rzeszy
po zakończeniu długich wojen. W tym samym roku Sąd Nadworny Cesarstwa
(Reichshofrat) z siedzibą w Wiedniu został zreorganizowany przez cesarza, a
Sejm   uznał   go   oficjalnie   za   organ   państwowy   Świętego   Cesarstwa
Rzymskiego.
W 1546 r. wybuchła w Niemczech wojna szmalkaldzka. Ferdynand I zwołał
czeskie pospolite ruszenie, jednak ogromna część szlachty czeskiej i czeskich
miast nie zamierzała walczyć przeciw niemieckim protestantom. Na początku
1547 r. w Pradze zebrał się czeski sejm, bez zgody Ferdynanda. Sejm zażądał
potwierdzenia elekcyjnego ustroju monarchii, przestrzegania praw i wolności
stanów   czeskich   i   przywrócenia   wolności   wyznania.   Wybrano   też   radę
złożoną   z   dwunastu   szlachciców,   wszyscy   należeli   do   wspólnoty   braci
czeskich. Rada powołała armię i powierzyła dowództwo Kasparowi Pflugowi.
Ten   wyruszył   z   zebranymi   jednostkami   na   granicę   czesko   –   saską,   ale
odmówił przyjmowania rozkazów od króla i czekał na instrukcje sejmu.
Tymczasem   po   zwycięstwie   cesarza   Karola   V  pod   Mühlbergiem
Habsburgowie  zdobyli groźną przewagę. Armia czeska się rozeszła, a stany
zaproponowały Ferdynandowi ugodę. Ten latem 1547 r. powrócił do Pragi w
asyście hiszpańskich wojsk swojego brata i zajął miasto prawie w ogóle nie
napotykając   oporu.   Król   aresztował   i   skonfiskował   majątki   przywódców
opozycji (sześciu skazano na śmierć i ścięto w sierpniu podczas obrad sejmu
–   stąd   mówiono   o   „krwawym  sejmie   roku   1547”).   Ferdynand   I   narzucił
miastom kontrolę w postaci królewskich „sędziów miejskich” nadzorujących
całość   spraw   danych   miast,   anulował   wiele   miejskich   przywilejów.   Dużą
część własności komunalnej czeskich miast przejęła wtedy Korona. W Pradze
utworzono   królewski   sąd   apelacyjny,   który   stanowił   wyższą   instancję   dla
miejskiego wymiaru sprawiedliwości w całych Czechach. Po 1547 r. szlachta
zdobyła dużą przewagę polityczną nad czeskim mieszczaństwem.
W  1527  r.   Ferdynand   I   wydał   ordynację   dla   Austrii,   Czech   i   Węgier   -
Hofstaatsordnung.   Określała   ona   ustrój   państ   naddunajskich.   M.in.:
wprowadzała   instytucję  Tajnej   Rady.   Ferdynand   powołał   w  Czechach,   na
Śląsku   i   na   Węgrzech   urzędy   identyczne   do   austriackich:   rady   dworskie
(hofrat), kancelarie dworskie (hofkanzlei) i kamery dworskie (hofkammer). W
1537  r. podporządkował austriackiej Kamerze Dworskiej odpowiadające jej
kamery na Węgrzech (w Preszburgu), w Czechach (w Pradze) i na Śląsku (we
Wrocławiu). Dążył wyraźnie do unifikacji podległych sobie ziem i budowy

zwartej,   scentralizowanej   monarchii.   W  1556  r.   przekazał   Cesarskiej
Nadwornej Radzie Wojennej (Kaiserliche Hofkriegrat) odpowiedzialność za
sprawy  obrony  wszystkich  krajów  monarchii.   W   ten   sposób   stała   się   ona
instytucją   stojącą   ponad   odpowiednimi   organami   krajowymi.   Cesarz
mianował   do   rady   jedynie   Niemców,   co   wywoływało   niezadowolenie
Czechów i Węgrów. Mimo to przestrzegał większość praw stanów czeskich i
węgierskich. Ferdynand I proponował także wspólne obrady sejmów Austrii,
Czech  i   Węgier,  jednak  stany czeskie   i  węgierskie  odmówiły.  W  1559  r.
rosnący   opór   elit   węgierskich   i   czeskich   zmusił   Ferdynanda   I   do
decentralizacji   i   utworzenia   osobnych   kancelarii   nadwornych   dla   Czech   i
Węgier.
W  1528  r.   Ferdynand   I   wydał   edykt   przeciw   protestantom   na  Śląsku.
Odprawianie   nabożeństw   niezgodnie   z   rytem   rzymskim   i   organizowanie
tajnych zgromadzeń dysydenckich groziło karą. Kazał nawet niszczyć domy,
w których odbywały się takie zgromadzenia. W praktyce edyktu jednak nie
wykonano.  W  1535  r.  wypowiedział  się  przeciwko uznaniu  przez   Koronę
wspólnoty Braci Czeskich. W 1551 r. król sprowadził jezuitów do Wiednia.
Przejęli   oni   kontrolę   nad   wiedeńskim   uniwersytetem   i   mieli   zająć   się
wychowaniem   dzieci   cesarskich.   W  1552  r.   Ferdynand   zajął   dla   Korony
kompetencje w kwestii mianowania członków konsystorza utrakwistów, przez
co stany utraciły kontrolę nad tą instytucją. W  1556  r. sprowadził jezuitów
także do Pragi, gdzie w 1561 r. reaktywował arcybiskupstwo (niobsadzone od
ponad osiemdziesięciu lat). Ferdynand nie zgodził się na to, by utrakwiści
utworzyli odrębną organizację kościelną wzorowaną na protestanckiej.
W   latach  1536  –  1563  r.   wzniesiono   w   Pradze   Belweder   –   letni   pałac
cesarzowej dla Anny Jagiellonki, żony Ferdynanda I. Jest to piękny zabytek
renesansowej architektury.
W 1562 r. Ferdynand I przeprowadził wybór swojego syna, Maksymiliana II
Habsburga, na króla Czech zapewniając dynastii sukcesję w tym kraju. W
1564  r.   cesarz   podzielił   austriackie   ziemie   Habsburgów  pomiędzy  swoich
synów. Austrię otrzymał Maksymilian II, późniejszy cesarz, król Węgier i
Czech. Syrię, Karyntię i Karniolę otrzymał arcyksiążę Ferdynand II, a Tyrol i
szwabskie posiadłości Habsburgów arcyksiążę Karol.

Nominał

Rok

Materiał

Mennica

Opis odmiany

III

32.

Halerz

----

Ag 0,31 g

Wrocław

33.

Halerz

1546

Ag 0,31 g

Wrocław

34.

Halerz

1547

Ag 0,31 g

Wrocław

30,-

35.

Halerz

1548

Ag 0,31 g

Wrocław

36.

Halerz

1549

Ag 0,31 g

Wrocław

30,-

37.

Halerz

1549

Wrocław

38.

Halerz

1550

Ag 0,31 g

Wrocław

39.

Halerz

1561

Ag 0,31 g

Wrocław

40.

Halerz

1562

Ag 0,72 g

Krnov

41.

Halerz

1562

Ag 0,31 g

Wrocław

42.

Halerz

1563

Ag 0,72 g

Krnov

43.

Halerz

1563

Ag 0,31 g

Wrocław

44.

Halerz

1564

Ag 0,31 g

Wrocław

45.

Fenig

----

46.

Fenig

----

Ag 0,36 g

Krnov

47.

Fenig

1527

48.

Fenig

1527

49.

Fenig

1527

50.

Fenig

1528

51.

Fenig

1529

52.

Fenig

1530

53.

Fenig

1530

54.

Fenig

1531

55.

Fenig

1532

56.

Fenig

1533

57.

Fenig

1534

58.

Fenig

1534

59.

Fenig

1535

60.

Fenig

1536

61.

Fenig

1537

62.

Fenig

1539

63.

Fenig

1540

Ag 0,36 g

Wrocław

64.

Fenig

1541

Ag 0,36 g

Wrocław

90,-

65.

Fenig

1563

Ag 0,36 g

Krnov

66.

2 Fenigi

1530

Wrocław

67.

2 Fenigi

1531

Wrocław

68.

2 Fenigi

1532

Wrocław

69.

2 Fenigi

1534

Wrocław

70.

Krajcar

1561

Ag 0,89 g

Wrocław

71.

Krajcar

1562

Ag 0,89 g

Wrocław

65,-

72.

Krajcar

1562

Ag 0,89 g

Wrocław

73.

Krajcar

1563

Ag 0,89 g

Wrocław

40,-

50,-

74.

Krajcar

1564

Ag 0,89 g

Wrocław

75.

2 Krajcary

1561

Ag 1,42 g

Wrocław

76.

2 Krajcary

1562

Ag 1,42 g

Wrocław

100,-

77.

2 Krajcary

1563

Ag 1,42 g

Wrocław

78.

2 Krajcary

1563

Ag 4,20 g

Wrocław

79.

Grosz

1546

Ag 1,96 g

Wrocław

35,-

80.

Grosz

1546

Ag 1,96 g

Wrocław

81.

Grosz

1546

Ag 1,96 g

Wrocław

82.

Grosz

1547

Ag 1,96 g

Wrocław

60,-

83.

Grosz

1547

Ag 1,96 g

Wrocław

84.

Grosz

1548

Ag 1,96 g

Wrocław

89.

1/2 Talara

----

Ag 14,22 g

Jachymov

90.

1/2 Talara

----

Ag 14,22 g

Jachymov

91.

1/2 Talara

1530

Ag 14,22 g

Jachymov

92.

1/2 Talara

1530

Ag 14,22 g

Jachymov

93.

Talar

----

Ag 28,71 g

Wrocław

2500,-

6750,-

94.

Talar

----

Ag 28,71 g

Wrocław

95.

Talar

----

Ag 28,77 g

Jachymov

96.

Talar

----

Ag 28,77 g

Jachymov

97.

Talar

----

Ag 28,77 g

Jachymov

98.

Talar

----

Ag 28,77 g

Jachymov

99.

Talar

----

Ag 28,77 g

Jachymov

100.

Talar

----

Ag 28,77 g

Jachymov

101.

Talar

----

Ag 28,77 g

Jachymov

102.

Talar

----

Ag 28,77 g

Jachymov

103.

Talar

----

Ag 28,77 g

Jachymov

104.

Talar

----

Ag 28,77 g

Jachymov

105.

Talar

1528

Ag 28,77 g

Jachymov

106.

Talar

1529

Ag 28,77 g

Jachymov

107.

Talar

1529

Ag 28,77 g

Jachymov

2000,-

108.

Talar

1529

Ag 28,77 g

Jachymov

109.

Talar

1529

Ag 28,77 g

Jachymov

110.

Talar

1529

Ag 28,77 g

Jachymov

111.

Talar

1529

Ag 28,77 g

Jachymov

112.

Talar

1529

Ag 28,77 g

Jachymov

113.

Talar

1529

Ag 28,77 g

Jachymov

114.

Talar

1529

Ag 28,77 g

Jachymov

115.

Talar

1529

Ag 28,77 g

Jachymov

116.

Talar

1530

Ag 28,77 g

Jachymov

117.

Talar

1564

Ag 28,71 g

Wrocław

118.

Talar

1564

Ag 28,71 g

Wrocław

119.

2 Talary

1529

Ag 59,49 g

Jachymov

120.

Dukat

1562

Wrocław

121.

Dukat

1563

Au 3,37 g

Wrocław

15000,-

MAKSYMILIAN II

Maksymilian   II   Habsburg  (ur.  31   lipca  1527  w  Wiedniu,   zm.  12
października  1576  w Ratyzbonie) – cesarz Świętego Cesarstwa Rzymskiego
Narodu Niemieckiego,  król Czech  i  Węgier  w latach  1564-1576  z dynastii
Habsburgów.   Syn   cesarza   Świętego   Cesarstwa   Rzymskiego   Narodu
Niemieckiego,   króla   Czech   i   Węgier  Ferdynanda   I   Habsburga  i  Anny
Jagiellonki, córki króla Czech i Węgier Władysława II Jagiellończyka.
Ojciec   cesarzy   Świętego   Cesarstwa   Rzymskiego   Narodu   Niemieckiego:
Rudolfa II Habsburga i Macieja Habsburga.
W  1562  r. wybrany przez elektorów za życia ojca (vivente imperatore) na
króla rzymskiego.
Maksymilian   II   przejawiał   niewielkie   zainteresowanie  sporami   religijnymi.
Nie kontynuował kontrreformacyjnych działań ojca, ale z drugiej strony nie
udzielał   protestantom  poparcia.  Wydał  natomiast   dekrety  przeciw  braciom
czeskim, tradycyjnie nastawionym wrogo wobec  Habsburgów. Popierał  też
reformę Kościoła katolickiego. Kiedy papież i sobór trydencki wypowiedzieli
się   za   celibatem   księży   i   przeciw   komunii   pod   obiema   postaciami,
Maksymilian   II   zakazał   publikowania   uchwał   soborowych   (mimo   że
niemieccy katolicy przyjęli konstytucje soboru w 1566 r.).
W  1566  r.   pod   naciskiem   książąt   uznał   kalwinistyczne   wyznanie   wiary
palatyna  reńskiego Fryderyka  III  Pobożnego,  które  stało  się podstawą  dla
Katechizmu Heidelberskiego. Nigdy nie rozszerzył jednak artykułów pokoju
religijnego   na   kalwinizm.  Cesarz   opierał   się   również   żądaniom   luteranów
dotyczącym   poszerzenia   wolności   religijnych   i   sekularyzacji   dóbr
kościelnych.

W  1571  r. wydał "edykt asekuracyjny", w którym zezwolił protestantom w
Austrii na odprawianie nabożeństw w ich domach i prywatnych dobrach. W
1567 r. na żądanie luteranów anulował kompakty praskie, pochodzące jeszcze
z czasów wojen husyckich. W 1575 r. przyrzekł sejmowi czeskiemu wydanie
edyktu tolerancyjnego dla protestantów i utrakwistów (w zamian za co sejm
czeski wybrał jego syna, Rudolfa, na króla), czego jednak nie zrealizował.
Władcy niemieccy rozumieli, że walki Habsburgów z Imperium Osmańskim
na Węgrzech to sprawa dotycząca także Niemiec. W 1566 r. Sejm Rzeszy w
Augsburgu uchwalił podatki i wystawienie armii w celu obrony Cesarstwa
przed   Turkami.  W  1570  r. cesarz  Maksymilian  II   zaproponował  Sejmowi
Rzeszy   obradującemu   w  Spirze  wzmocnienie   obronności   Cesarstwa,
zwłaszcza wschodnich granic (co wiązało się z wojną z Turkami). Książęta
jednak obawiali się wzrostu siły cesarza w Rzeszy i Sejm uchwalił ustawę
ograniczającą   kompetencje   cesarskie   w   sprawach   wojskowych.   Żadnych
działań zmierzających do poprawy obronności Niemiec nie podjęto.
Bezskutecznie walczył z Turkami na Węgrzech. W  1568 r. zawarł rozejm z
rządem  sułtana  Selima II. Na jego mocy Habsburgowie mieli płacić Porcie
Ottomańskiej   trybut.   W  1570  r.   zawarł   traktat   w   Spirze   z   księciem
Siedmiogrodu Janem Zygmuntem Zàpolyą. Postanawiał on, że Habsburgowie
zostaną   dziedzicami   Siedmiogrodu   w   razie   bezpotomnej   śmierci   Jana
Zygmunta.   Tak   się   jednak   nie   stało:   tron   siedmiogrodzki   przejął  Stefan
Batory. Próby popierania zbrojnych wystąpień przeciw władzy Batorego nie
przyniosły Maksymilianowi II żadnych korzyści.
W  1573  r.   kandydatem   na   tron   polsko-litewski   był   arcyksiążę  Ernest
Habsburg,   syn   cesarza.   W  1575  r.,   rywalizując   ze   Stefanem   Batorym,
Maksymilian   II   sam   kandydował   do   korony   Rzeczpospolitej.   Po   stronie
Habsburga   stanęli   katoliccy   magnaci   polscy.  7   listopada  1575  został
ogłoszony   przez  prymasa  Jakuba   Uchańskiego  królem   Polski,   lecz
kandydatura jego przepadła niezaakceptowana przez rzeszę szlachecką. Sam
Maksymilian   z   resztą   ociągał   się   z   przyjęciem   i   zaprzysiężeniem
przedstawionych mu  pacta  conventa.   Tymczasem  Batory,   wybrany wraz  z
Anną   Jagiellonką  przez   szlachtę   przeciwną  Habsburgom,  ubiegł   cesarza   i
dotarł szybciej do Krakowa.

Nominał

Rok

Materiał

Mennica

Opis odmiany

III

122.

Fenig

1671

123.

Fenig

1675

124.

Halerz

1564

125.

Halerz

1565

126.

Halerz

1566

127.

Halerz

1567

Ag 0,34 g

Wrocław

128.

Halerz

1568

Ag 0,34 g

Wrocław

129.

Halerz

1569

Ag 0,34 g

Wrocław

130.

Halerz

1570

Ag 0,34 g

Wrocław

131.

Halerz

1571

Ag 0,34 g

Wrocław

132.

Halerz

1572

Ag 0,34 g

Wrocław

133.

Halerz

1573

Ag 0,34 g

Wrocław

134.

Halerz

1575

135.

Krajcar

1567

Ag 0,86 g

Wrocław

90,-

136.

Krajcar

1569

Ag 0,86 g

Wrocław

137.

2 Krajcary

1573

Ag 1,38 g

Wrocław

138.

30 Krajcarów

1573

Wrocław

139.

60 Krajcarów

1573

Wrocław

140.

60 Krajcarów

1575

Wrocław

141.

Dukat

1567

Au 3,44 g

Wrocław

142.

Dukat

1672

Nominał

Rok

Materiał

Mennica

Opis odmiany

III

143.

Fenig

1584

144.

Fenig

1585

145.

Fenig

1588

146.

Fenig

1604

147.

Fenig

1607

148.

Halerz

1580

149.

Halerz

1583

150.

Halerz

1584

Ag 0,29 g

Wrocław

151.

Halerz

1584

Au 0,85 g

Wrocław

Próba w złocie

152.

Halerz

1588

153.

Halerz

1592

154.

Halerz

1594

155.

Halerz

1596

156.

Halerz

1597

157.

Halerz

1598

158.

Halerz

1599

159.

Halerz

1602

160.

Halerz

1603

161.

Halerz

1604

162.

Halerz

1605

163.

Halerz

1606

164.

Halerz

1608

165.

Halerz

1609

166.

Halerz

1610

167.

1/2 Grosza

1584

Wrocław

172.

Talar

1587

Ag 28,45 g

Wrocław

173.

2 Talary

1587

Wrocław

174.

Dukat

----

Au 3,50 g

Wrocław

175.

Dukat

1584

Au 3,50 g

Wrocław

176.

Dukat

1587

Au 3,50 g

Wrocław

4000,-

Nominał

Rok

Materiał

Mennica

Opis odmiany

III

182.

12 Krajcarów

1620

Ag 3,56 g

Kutna Hora

183.

12 Krajcarów

1620

Ag 3,44 g

Praga

184.

12 Krajcarów

1620

Au 6,95 g

Praga

Próba w złocie

185.

24 Krajcary

1620

Ag 5,96 g

Oleśnica

186.

24 Krajcary

1620

Ag 6,80 g

Opava

75,-

400,-

187.

24 Krajcary

1620

Ag 6,80 g

Opava

190,-

188.

24 Krajcary

1620

Ag 6,80 g

Opava

100,-

189.

24 Krajcary

1620

Ag 6,80 g

Opava

85,-

170,-

190.

24 Krajcary

1620

Ag 6,80 g

Opava

191.

24 Krajcary

1620

Ag 6,80 g

Opava

192.

24 Krajcary

1620

Ag 7,32 g

Jachymov

100,-

1650,-

193.

24 Krajcary

1620

Ag 7,32 g

Jachymov

194.

24 Krajcary

1620

Ag 7,32 g

Jachymov

195.

24 Krajcary

1620

Ag 7,32 g

Jachymov

196.

24 Krajcary

1620

Ag 7,58 g

Kutna Hora

75,-

260,-

197.

24 Krajcary

1620

Ag 7,58 g

Kutna Hora

50,-

140,-

198.

24 Krajcary

1620

Ag 7,58 g

Kutna Hora

75,-

100,-

199.

24 Krajcary

1620

Ag 7,58 g

Kutna Hora

380,-

600,-

200.

24 Krajcary

1620

Ag 7,58 g

Kutna Hora

350,-

201.

24 Krajcary

1620

Ag 15,05 g

Kutna Hora

100,-

202.

24 Krajcary

1620

Ag 7,48 g

Praga

160,-

320,-

203.

24 Krajcary

1620

Ag 7,48 g

Praga

150,-

450,-

204.

24 Krajcary

1620

Ag 7,48 g

Praga

205.

24 Krajcary

1620

Ag 10,25 g

Praga

206.

24 Krajcary

1620

Au 6,93 g

Praga

Próba w złocie

207.

24 Krajcary

1621

Ag 5,96 g

Oleśnica

208.

24 Krajcary

1621

Ag 5,96 g

Oleśnica

209.

48 Krajcarów

1620

Ag 13,74

Opava

210.

48 Krajcarów

1620

Ag 14,63 g

Jachymov

1400,-

211.

48 Krajcarów

1620

Ag 14,63 g

Jachymov

2300,-

212.

48 Krajcarów

1620

Ag 15,2 g

Jachymov

4200,-

213.

48 Krajcarów

1620

Ag 15,2 g

Jachymov

214.

48 Krajcarów

1620

Ag 14,65 g

Kutna Hora

170,-

270,-

215.

48 Krajcarów

1620

Ag 14,65 g

Kutna Hora

200,-

216.

48 Krajcarów

1620

Ag 14,65 g

Kutna Hora

180,-

217.

48 Krajcarów

1620

Ag 14,65 g

Kutna Hora

85,-

290,-

218.

48 Krajcarów

1620

Ag 14,65 g

Kutna Hora

700,-

219.

48 Krajcarów

1620

Ag 14,65 g

Kutna Hora

400,-

575,-

220.

48 Krajcarów

1620

Ag 14,65 g

Kutna Hora

250,-

221.

48 Krajcarów

1620

Ag 14,65 g

Kutna Hora

500,-

222.

48 Krajcarów

1620

Ag 14,65 g

Kutna Hora

325,-

223.

48 Krajcarów

1620

Ag 14,65 g

Kutna Hora

224.

48 Krajcarów

1620

Ag 14,55 g

Praga

230,-

225.

48 Krajcarów

1620

Ag 14,55 g

Praga

100,-

320,-

226.

48 Krajcarów

1620

Ag 14,55 g

Praga

250,-

410,-

227.

48 Krajcarów

1620

Ag 14,55 g

Praga

65,-

228.

48 Krajcarów

1620

Ag 14,55 g

Praga

229.

48 Krajcarów

1620

Ag 14,55 g

Praga

Klipa

230.

48 Krajcarów

1621

Ag 14,8 g

Oleśnica

231.

48 Krajcarów

1621

Ag 14,8 g

Oleśnica

236.

70 Krajcarów

1620

Ag 14,26 g

Kutna Hora

237.

70 Krajcarów

1620

Ag 14,28 g

Praga

238.

Talar

1620

Ag 28,67 g

Praga

239.

Talar

1620

Praga

Próba w cynie

240.

Talar

1620

Au 17,29 g

Praga

Próba w złocie

241.

Talar

1620

Au 34,57 g

Praga

Próba w złocie

242.

Dukat

1620

Au 3,42 g

Praga

5600,-