Wstępna analiza sprawozdań – jej zadania

1. Określenie, czy problem może istotnie

wpływać na sytuację finansową.

•

Sformułowanie wstępnych hipotez na temat
badanego problemu.

Znaczenie (istotność) pozycji finansowych

przejawia się przez:

kwotę, rozmiar (udział danej pozycji w

wielkościach zagregowanych), kierunek

zmian i siłę zmian

Podatki a koszty

(1)

Koszty, które nigdy nie będą stanowiły kosztów

uzyskania przychodów (podatkowo)

patrz art. 16 uopd

• Zapłacone kary, grzywny z tytułu postępowania karnego,
• Wierzytelności odpisane jako przedawnione,
• Odsetki za zwłokę z tytułu nieterminowych wpłat należności

budżetowych,

• Przekroczone koszty reprezentacji i reklamy (0,25%

przychodów)

• Amortyzacja samochodu osobowego ponad wartość 20 000

euro

• Itd.

Tak było do 1 stycznia 2007

Podatki a koszty

(1)

Koszty, które nigdy nie będą stanowiły kosztów

uzyskania przychodów (podatkowo)

patrz art. 16 uopd

• Zapłacone kary, grzywny z tytułu postępowania karnego,
• Wierzytelności odpisane jako przedawnione,
• Odsetki za zwłokę z tytułu nieterminowych wpłat należności

budżetowych,

• kosztów reprezentacji, w szczególności poniesionych na usługi

gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym
alkoholowych,

• Amortyzacja samochodu osobowego ponad wartość 20 000

euro

• Itd.

Tak jest po 1 stycznia 2007

Do dnia 1 stycznia 2007 r. wydatki na reprezentację i

reklamę zaliczane były do kosztów uzyskania

przychodów jedynie do wysokości 0,25% przychodów

podatnika, chyba że reklama była prowadzona w

środkach masowego przekazu lub publicznie w inny

sposób Obecnie wydatki na reprezentację, a w

szczególności wydatki poniesione na usługi

gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym

alkoholowych -

nie są w ogóle kosztami uzyskania

przychodów. Natomiast wydatki na reklamę mogą być
w całości zaliczone do kosztów uzyskania przychodów,

pod warunkiem że są ponoszone w celu osiągnięcia

przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła

przychodów

Podatki a koszty - przykład

Computerland S.A.

I-XII 2005

Zysk brutto

18 680 tys. zł

Podatek dochodowy według stawki 19%

9 332 tys. zł

Podatek część odroczona

-

2 872 tys. zł

Zysk netto

12 220 tys. zł

9 332 : 18 680

= około 50%

?!

-

2 872 tys. zł

Podatek część odroczona

9 332 tys. zł

Podatek dochodowy według stawki 19%

12 220 tys. zł

Zysk netto

49 116 tys. zł

Podstawa opodatkowania

30 436 tys. zł

Różnice pomiędzy zyskiem brutto a
podstawą opodatkowania

18 680 tys. zł

Zysk brutto

I-XII 2005

Computerland S.A.

W tym m.in.:

Składki na PFRON i inne organizacje 1 031 tys. zł;
Wydatki na reprezentację i reklamę powyżej limitu
3 282 tys. zł; kary umowne 9 634 tys. zł;
ubezpieczenie i amortyzacja samochodu o wartości
powyżej 20 000 Euro 38 tys. zł itd.

Podatki a koszty

(2)

Koszty, które obecnie nie stanowią kosztów uzyskania

przychodów, ale staną się nimi w przyszłości:

• Naliczone, lecz niezapłacone odsetki od zobowiązań
• Ujemne różnice kursowe powstałe przy wycenie rozrachunków

wyrażonych w walutach obcych na dzień bilansowy

• Odpisy amortyzacyjne środków trwałych i wartości

niematerialnych i prawnych w części przekraczającej odpisy
amortyzacyjne ustalane zgodnie z ustawą o podatku
dochodowym,

• Naliczone, a niewypłacone wynagrodzenia z tytułu umów

zlecenia, o dzieło.

Wstępna analiza sprawozdań

Wstępna ocena, tzw. czytanie Rachunku

Zysków i Strat (lub Bilansu) polega na

dokonaniu analizy poziomej

(porównawczej) i pionowej (procentowej,

strukturalnej). Analizę poziomą możesz

potraktować jako skuteczne narzędzie oceny

skutków zmian (wartościowych i

procentowych) danych składników

Rachunku w okresie bieżącym w relacji do

ich stanu w okresie poprzednim.

Interpretacja zmian w poziomie aktywów

obrotowych

Jeżeli:
•



Sprzedaży >



Aktywów obrotowych - sytuacja dla

przedsiębiorstwa jest korzystna, gdyż przyrost sprzedaży jest

realizowany przy niższym zaangażowaniu majątku

obrotowego, a więc i kosztach związanych z jego
utrzymaniem.

•



Sprzedaży =



Aktywów obrotowych - przyrost majątku

obrotowego wynika z skali działania. Zarządzanie nim nie

uległo zmianie.

•



Sprzedaży <



Aktywów obrotowych - sytuacja najmniej

korzystna dla przedsiębiorstwa, gdyż oznacza, że przyrost

sprzedaży rodzi ponadproporcjonalne zapotrzebowanie na

majątek obrotowy, a w konsekwencji również na zamrożone

w nim kapitały.

Złota reguła bilansowa

Majątek obarczony wysokim ryzykiem

powinien być finansowany kapitałem

własnym. W praktyce oznacza to, że
majątek trwały (obarczony wysokim

ryzykiem ze względu na jego małą

płynność) powinien być w całości pokryty

kapitałami własnymi.

Kapitał własny

Aktywa trwałe

>= 1

Złota reguła bilansowa

2002

2003

2004 2005

TP S.A.

0,45

0,48

0,59

0,55

Inter Groclin Auto S.A.

0,75

0,91

0,93

0,91

PKN Orlen S.A.

0,82

0,86

1,07

0,92

Renault Polska Sp. z o.o.

2,56

1,69

0,75

0,64

Złota reguła bankowa

Majątek o charakterze stałym powinien być

finansowany kapitałem długoterminowym.

Czyli cały majątek trwały oraz

długoterminowe elementy majątku

obrotowego (jako długoterminowy majątek

obrotowy przyjmuje się stałą część

zapasów) powinny być pokryte kapitałami

własnymi oraz długoterminowymi

kapitałami obcymi.

Złota reguła bankowa

2002

2003

2004 2005

TP S.A.

0,87

0,84

0,93

0,78

Inter Groclin Auto S.A.

1,04

1,07

1,02

0,94

PKN Orlen S.A.

0,90

1,10

1,36

1,18

Renault Polska Sp. z o.o.

2,56

1,69

0,75

0,64

Analiza pozioma – przykład 1

Zmiana procentowa (tempo zmian) definiowana
jest jako stosunek różnicy między wartością
analizowanej wielkości w danym okresie a jej
wartością w okresie bazowym do wartości w
okresie bazowym

.

wyszczególnienie okres bazowy okres bieżący przyrost/spadek

Usługi obce

120

150

+25%

Pozostałe koszty

10

40

+300%

Analiza pozioma – przykład 2

Dynamika jest zaś relacją między wartością
określonej pozycji w okresie bieżącym a wartością
tej pozycji w okresie bazowym.

wyszczególnienie okres bazowy okres bieżący

dynamika

Usługi obce

120

150

125%

Pozostałe koszty

10

40

400%

Analiza pozioma – przykład 3

Dynamika danych dla

stałej bazy (okres bieżący –2)

Dynamika danych dla zmiennej bazy (okres poprzedni)

wyszczególnienie

Okres

bieżący - 2

Okres

bieżący - 1

dynamika

Okres

bieżący

Dynamika

Usługi obce

130

120

92,3%

150

115,4%

wyszczególnienie

Okres

bieżący - 2

Okres

bieżący - 1

dynamika

Okres

bieżący

Dynamika

Usługi obce

130

120

92,3%

150

125,0%

Interpretacja wyników

W praktyce interpretacja wyników analizy dynamiki może

sprawiać pewne trudności:

1.

Wysokie (np. zysk) lub niskie (np. koszty) wskaźniki
dynamiki mogą wynikać z niskiej bazy porównań, a nie ze
szczególnych osiągnięć zarządu,

2.

Pewien

poziom

wskaźników dynamiki może być

charakterystyczny dla danej branży, do której należy
przedsiębiorstwo, stąd nie zawsze wysoka dynamika (np.
przychodów) będzie czymś wyjątkowym,

3.

Ocena poziomu wskaźników dynamiki powinna być
rozpatrywana w kontekście faz rozwoju przedsiębiorstwa.

Inflacja a analiza pozioma

Analizę poziomą możesz prowadzić w ujęciu nominalnym

(bez uwzględnienia zmiany wartości pieniądza w

czasie) lub w ujęciu realnym (z uwzględnieniem

inflacji). Pamiętaj jednak, że czynniki urealniające dane

powinny odpowiadać okresowi zaangażowania badanej

pozycji w sprawozdaniu finansowym przedsiębiorstwa

oraz być z nią logicznie związane.

Realna dynamika obrotu =

Dynamika obrotu w %

(100 + wskaźnik inflacji w %)

Pogłębiona analiza dynamiki obrotu

W przypadku analizy dynamiki obrotu możesz pogłębić ją o

ustalenie, czy wartościowa zmiana obrotu jest

proporcjonalna do wzrostu/spadku ilościowego. Znalezione

dysproporcje będą wskazywały na zmianę cen sprzedaży

lub zmianę struktury sprzedaży.

okres poprzedni okres bieżący dynamika

Ilość sztuk sprzedaży

10

11

110%

Cena jednostkowa

10

12

120%

Sprzedaż wartościowo

100

132

132%

Zależność pomiędzy płynnością a zyskownością

Każda decyzja zwiększająca

stopień płynności, przy innych

czynnikach niezmienionych,

prowadzi do spadku

zyskowności i na odwrót

wzrost zyskowności powoduje

spadek zdolności płatniczych.

Aktywa – strategia konserwatywna

Polega na utrzymywaniu

wysokiego poziomu najbardziej

płynnych ich składników, czyli

środków pieniężnych. Prowadzi

to do nadwyżki płynności, która

może następnie być wykorzystana

do regulowania wcześniej

nieprzewidzianych zobowiązań w

terminie ich zapadalności.

Aktywa – strategia agresywna

Wyraża się w dążeniu do ograniczenia

wielkości najbardziej płynnych

elementów aktywów bieżących. Powoduje

to wzrost ryzyka utraty płynności, jednak

z drugiej strony przyczynia się do

zwiększenia rentowności aktywów

trwałych oraz dzięki niskiemu poziomowi

gotówki do wzrostu stopy zwrotu z

zaangażowanego kapitału.

Pasywa – strategia konserwatywna

Polega na minimalizowaniu udziału

zobowiązań krótkoterminowych w

strukturze źródeł finansowania

majątku przedsiębiorstwa. W

skrajnym przypadku może ona

polegać także na wyeliminowaniu

kredytu długoterminowego i

finansowania działalności tylko

poprzez kapitał własny.

Pasywa – strategia agresywna

Zakłada maksymalizację wielkości udziału

zadłużenia krótkoterminowego w całości

kapitałów finansujących aktywa. Powoduje

to wzrost ryzyka utraty płynność

finansowej, lecz zwiększa zyskowność,

ponieważ koszt finansowania kapitałem

krótkookresowym jest zazwyczaj niższy niż

długookresowym czy własnym.

Analiza kapitału obrotowego netto

(1)

Wielkość potrzebnego kapitału obrotowego netto

jest ściśle związana z praktyką zarządzania

aktywami obrotowymi i zobowiązaniami

bieżącymi przedsiębiorstwa. Kapitał pracujący

zależy bowiem od przyjętej strategii

finansowania aktywów obrotowych i oznacza

zaangażowanie kapitału stałego (sumy wartości
kapitału własnego i długoterminowego kapitału

obcego) w finansowanie aktywów obrotowych.

Analiza kapitału obrotowego netto

(2)

Trudno jednoznacznie określić, jaka wielkość kapitału

obrotowego jest niezbędna w danym okresie

działalności. Wśród przedsiębiorstw występuje bowiem

znaczne zróżnicowanie tych potrzeb, chociażby ze

względu na:

• profil sektorowy działania firmy (produkcja, usługi,

handel)

• przedmiot działalności przedsiębiorstwa
• skalę działalności na rynku
• czynnik czasu, związany z cyklem sezonowym

przedsiębiorstwa

• poziom inwestycji

Dodatni poziom kapitału obrotowego

Aktywa Trwałe

Kapitał stały

Kapitały

krótkoterminowe

Aktywa Obrotowe

KON > 0

Ujemny poziom kapitału obrotowego

Aktywa Trwałe

Kapitał stały

Kapitały

krótkoterminowe

Aktywa Obrotowe

KON < 0

Zerowy poziom kapitału obrotowego

Aktywa Trwałe

Kapitał stały

Kapitały

krótkoterminowe

Aktywa Obrotowe

KON = 0

Wzorcowe układy nierówności

(1)

Żeby przedsiębiorstwa chciały inwestować, ich zyski

muszą rosnąć szybciej niż płace pracowników.

Cezary Józefiak

(Rzeczpospolita z 13 lipca 2005)

Poprawa efektywności

gospodarowania następuje

wówczas, gdy wyniki

ekonomiczne rosną

szybciej niż nakłady

Aktywa powinny według

teorii oczekiwań zarobić

więcej lub tyle samo, co

zwrot wymagany przez

inwestorów

S.S. Singhvi, R.J. Lambrix,

Investment versus Financing

Decisions 1984

Wzorcowe układy nierówności

(2)

Silniejszy wzrost kosztów pracy niż poprawa

wydajności pracy, zmniejsza zdolność i

skłonność przedsiębiorstw do

inwestowania.

Wzrost ciężarów podatkowych

powoduje wzrost płacy progowej,

czyli minimalnej wysokości

wynagrodzenia, za które ludzie

są skłonni podjąć pracę

Wzorcowe układy nierówności

(3)

Względną obniżkę kosztów operacyjnych można osiągnąć

wówczas, gdy zysk netto rośnie szybciej niż przychody ze

sprzedaży

iR < iM < iK < iP < iZ

gdzie:

i – indeks dynamiki,

R – zatrudnienie,

M – aktywa ogółem (majątek),

K – koszty operacyjne,

P – przychody ze sprzedaży,

Z – zysk netto.

Wzorcowe układy nierówności

(3)

iR < iM < iK < iP < iZ

2002

0,97

>

0,87

>

0,78

<

0,85

>

-0,42

2003

0,95

<

1,04

>

0,92

<

0,95

<

1,66

2004

0,96

<

1,04

<

1,07

<

1,10

>

1,09

2005

b.d.

? 1,25

>

0,98

=

0,98

<

1,71

Zelmer S.A.

Wzorcowe układy nierówności

(4)

iWR < iPW < iPR < iZP < iZM < iZR

gdzie:

WR = wynagrodzenia/liczba zatrudniony

PW = przychód ze sprzedaży/wynagrodzenia

PR = przychód ze sprzedaży/liczba zatrudnionych

ZP = zysk netto/przychód ze sprzedaży

ZM = zysk operacyjny/aktywa ogółem

ZR = zysk netto/liczba zatrudnionych

Dziękuję za uwagę

Dr Grzegorz Gołębiowski