1 

3. ROZNORODNOSC KULTUR

 

OPRACOWANIE NA PODSTAWIE: R. Benedict, Wzory kultury

 

 
 

               
 

   

ANTROPOLOGIA – CWICZENIA 

ZJAZD II 

11.10.2009

 

METAFORA KUBKA GLINIANEGO 

Ruth Benedict przywołuje metaforę kubka glinianego zasłyszaną od Ramona, wodza Indian Kopa-
czy: Na początku Bóg dał każdemu ludowi po glinianym kubku, aby pił z niego wodę życia. Wszyscy zanu-
rzali kubki w wodzie, ale kubki były różne. Nasz kubek rozbił się. Naszego kubka już nie ma. Kubek symbo-
lizuje kształt i sens życia, na który składały się wzory życiowe i wierzenia ludu wodza. Jego rozbi-
cie oznaczało dla niego utratę tej osnowy życia, która stanowiła wyłączną własność jego ludu. 

PORÓWNANIE KULTURY DO JĘZYKA 

Życie kultury, podobnie jak język, wiąże się z selekcją – trzeba dokonać wyboru i trwać przy nim, 
by nie stał się całkowicie niezrozumiałym. Z drugiej strony niezrozumienie języków obcych wyni-
ka z przyjmowania jako punktu odniesienia własnego systemu fonetycznego. Dopóki nie opanu-
jemy dźwięków używanych w obcym języku, nie uda nam się go zidentyfikować. 

KULTURA JAKO ŁUK 

Kulturę możemy porównać do wielkiego łuku, na którym znajdują się wszystkie przejawy ludz-
kiej działalności. Tożsamość kultury zależy od wyboru pewnego fragmentu tego łuku – każdy lud 
tworzy swoją tożsamość w odniesieniu do innego tematu społecznego. 

TEMATY SPOŁECZNE WYKORZYSTYWANE W KULTURACH 

Okres dojrzewania społecznego – w różnych kulturach wiąże się z różnym wiekiem, odmiennym 
postrzeganiem (jako zdolność do brania udziału w wojnie czy prawo uczestnictwa w kulcie wy-
łącznie męskim) i rytuałami (np. domy tuczenia dla dziewcząt w Afryce). 

Wojna – może mieć różnorakie cele, organizacje i sankcje (np. Eskimosi w ogóle nie znają pojęcia 
wojny). 

Małżeństwo i stosunki pokrewieństwa – różne są nakazy i zakazy związane z doborem partnera 
oraz  odmienne  rozróżnienia  w  stosunkach  pokrewieństwa  (np.  Kumajowie  porywają  swoje  wy-
branki, jeśli plemię ich złapie zostają oboje zabici). 

MOTYWACJE 

Każda  kultura  i  epoka wykorzystuje  tylko  kilka  spośród  wielu  możliwości  działania.  Przyczyną 
tego jest sama trudność dokonania zmiany, a nie to że nasz kraj natrafił na jedyną możliwą moty-
wację.  Różnorodność  kultur  wynika  również  ze  skomplikowanego  splotu  cech  kulturowych  o 
różnych dziedzin doświadczenia.