Czy w serwisach internetowych udostępniających seriale oraz

filmy pełnometrażowe przestrzegane są prawa autorskie?

Na przestrzeni kilku lat narodziła się nowa moda na serwisy internetowe, poprzez które

istnieje możliwość obejrzenia dowolnego, nawet najnowszego filmu czy odcinka ulubionego

serialu, w każdej jakości, z lektorem, napisami czy w wersji „oryginalnej”. Do niedawna

osoba, która nie miała zamiaru wydawać ani grosza, ale film koniecznie musiała obejrzeć,

zmuszona była do kupienia nielegalnej kopii na czarnym rynku lub pobrania jej na dysk

swojego komputera, przez co w sposób świadomy i jawny łamała prawo autorskie. Dzisiaj,

kiedy filmy są w zasadzie ogólnodostępne i nie ma konieczności wydawania pieniędzy

na pirackie kopie czy gospodarowania miejsca na dysku, nie interpretuje się we właściwy

sposób tego samego procederu, który wcześniej, mimo wszystko, kosztował więcej wysiłku.

Wystarczy wyświetlić odpowiednią stronę i można do woli czerpać z zasobów światowej

kinematografii „bez wyrzutów sumienia”. Przecież płacę dostawcy Internetu za usługę,

więc wszystko, co się w sieci znajdzie, mam na własność, byle tylko nie pobierać żadnych

kopii, o ile nie mam oryginalnego egzemplarza i nie tworzymy kopii zapasowej na własny

użytek oraz nie w celach zarobkowych, bo to już jest niezgodne z prawem.

Właśnie takie myślenie zdaje się prezentować większość osób, korzystających z tego

typu serwisów, nie wnikając przy tym w zapisy prawa autorskiego oraz ewentualne

naruszanie ich przez takie witryny czy nawet same regulaminy korzystania z nich w sposób

legalny. Właśnie tym ostatnim chciałbym przyjrzeć się nieco bliżej na dwóch przykładach:

strony Kinoman.tv, na której można znaleźć najnowsze produkcje, oraz serwisu TVN Player,

działającego pod sztandarem popularnej, prywatnej telewizji, i zapisy ich regulaminów

odnieść do prawa autorskiego.

Zaczynając od regulaminu TVN Playera, jego zawartość stanowią głównie własne

produkcje seryjne oraz filmy, których telewizja TVN jest patronem medialnym lub

współproducentem (za pośrednictwem grupy medialnej ITI, której jest częścią). Serwis ten

należy zatem rozumieć jako media, udostępniające bezpłatnie materiały, do których posiada

prawa autorskie lub na udostępnianie których posiada licencje, wobec czego odtwarzanie

znajdujących się tam materiałów jest legalne, o ile, w myśl prawa autorskiego, nie robi się

tego w celu uzyskania korzyści majątkowej bez zgody autora, albo, zgodnie z regulaminem

TVN Player, nie kopiuje się materiałów lub ich części oraz nie rozpowszechnia dalej.

Ponieważ usługa ta jest bezpłatna, TVN Player zastrzega sobie prawo do umieszczania

reklam, które wydzielone są na początku materiałów. Z jednej strony, może to wydawać się

uciążliwe i irytujące, ale z drugiej mamy okazje do obejrzenia filmu czy serialu, na który

mamy ochotę, o dowolnej porze i nie musimy za to płacić, żeby zrobić to legalnie, więc taki

kompromis jest optymalny ze względu na nasze korzyści w postaci spełnienia potrzeby

oraz dochody z reklam, które otrzymuje serwis. Taki układ jest korzystny dla obydwu stron.

Co się tyczy strony Kinoman.tv, już na wstępie zapisu w regulaminie dotyczącego praw

autorskich, otrzymujemy informacje, że nie odpowiada za treści publikowane

przez użytkowników i służy wyłącznie w celu zamieszczania na niej odniesień, z których

mogą korzystać inni użytkownicy. Odniesienia mogą kierować do plików, do których

użytkownik zamieszczający materiał dysponuje autorskimi prawami majątkowymi

oraz prawami pokrewnymi do treści stanowiących utwory w rozumieniu ustawy o prawie

autorskim i prawach pokrewnych, prawami wyłącznymi w zakresie własności przemysłowej,

prawami w zakresie wykorzystywania wizerunku artystów wykonawców oraz prawami

do oznaczania tytułami ww. utworów składających się na treści oraz nazwiskami lub nazwami

artystów wykonawców lub ich zespołów. Fakt posiadania takich uprawnień nie podlega

bieżącej weryfikacji, o czym mówi jeden z dalszych punktów regulaminu. Prawdopodobnie

w ogóle nie podlega weryfikacji, bo jak można przeczytać dalej, treści zamieszczane

przez użytkowników w ramach serwisu nie powinny być utożsamiane z jego działalnością.

Można odnieść wrażenie, że w ten sposób serwis całkowicie wyzbywa się

odpowiedzialności za swoją zawartość, odseparowując się od niej. Czytając dalej, natrafiamy

jednak na punkt, który mówi, że Kinoman.tv ma prawo do nieodpłatnego korzystania z treści

zamieszczanych przez użytkowników w zakresie, w jakim stanowią one element całości

obrazu dostępnej dla wszystkich użytkowników, w celu promocji strony. Czyli krótko

podsumowując, serwis ma prawo częściowo użyć materiały, za które nie bierze

odpowiedzialności i z którymi nie chce mieć nic wspólnego, chyba, że będą mu akurat

potrzebne. Brzmi jak wykorzystywanie treści, do których użytkownicy, zgodnie

z regulaminem, mają prawa autorskie itd., a których nie zrzekają się przez akceptację

regulaminu, w celu osiągnięcia korzyści materialnych, o ile nie będziemy traktować tych

elementów całości jako opracowania lub krótkie streszczenia, których rozpowszechnianie nie

wymaga zgody właściciela utworu.

Do tego dochodzi jeszcze kwestia płatności. Owszem, użytkowanie treści w serwisie jest

bezpłatne, ale istnieje także możliwość dokonania zakupu tzw. kont VIP, które otwierają

przed nami zupełnie nowe możliwości, jak na przykład dostęp do większej ilości materiałów

czy wyższej ich jakości. Serwis nie ponosi jednak odpowiedzialności za jakość obrazu

albo zgodność treści z jej opisem (przecież nie ma on z nią nic wspólnego), co widnieje

w dalszych punktach regulaminu. Tak więc jeżeli już zapłacimy za dodatkową usługę,

nie możemy mieć pewności, że zostanie ona zrealizowana w zakresie, którego oczekujemy

w wyniku zapewnień usługodawcy, co z kolei łamie prawa konsumenta.

Naturalnym jest, że Kinoman.tv zapewnia o pozbawieniu możliwości korzystania

z serwisu osoby, która nie przestrzega praw autorskich, rozpowszechniając materiały

bez wymaganych uprawnień lub zgody osoby upoważnionej, lub w inny sposób łamie

regulamin. Nie zmienia to jednak faktu, że chociaż zapisy w regulaminie użytkowania

i funkcjonowania brzmią rozsądnie i jak najbardziej legalnie, nie są w żaden sposób

egzekwowane i prawo autorskie jest notorycznie naruszane.

Dodatkowo, strona ewidentnie czerpie korzyści w postaci darmowych materiałów

promocyjnych, dochodu z reklam zamieszczanych w witrynie czy wreszcie dochodu

z płatności użytkowników za konta VIP, które zdają się być kuszące. To wszystko budowane

jest właśnie na sposobie funkcjonowania, który ma opierać się na udostępnianiu treści

całkowicie legalnie i wyłącznie na własny użytek, a łatwo się domyśleć, że niekoniecznie taka

jest prawda. Tego typu serwisów jest znacznie więcej, niektóre dają nawet możliwość

pobierania treści, rzecz jasna do celów osobistych i niekomercyjnych.

Czy oznacza to, że takie strony tworzone są wyłącznie z myślą o legalnym korzystaniu

z utworów chronionych prawem autorskim przez ich użytkowników? Ciężko odnieść się

do regulaminu, w którym jasno jest zaprezentowane, że udostępnianie materiałów w opisany

sposób jest legalne, a który jest jednocześnie pełen sprzeczności. W porównaniu jednak

do serwisów, będących własnością grup medialnych, jak chociażby TVN Player, do których

mamy więcej zaufania, nie mamy pewności czy korzystając na przykład z Kinoman.tv,

nie łamiemy prawa autorskiego.

Najlepszym rozwiązaniem jest unikanie takich rozwiązań, które, owszem, przynoszą

oszczędności, ale mogą okazać się nielegalne i pociągną za sobą konsekwencje, na które

oszczędności nie wystarczą. W hipermarketach jest całe mnóstwo legalnych utworów

w bardzo niskich cenach, co dewaluuje siłę argumentu, że w kinie bilety są drogie,

a oryginalne, nowe kopie kosztują krocie (co, swoją drogą, jest prawdą), nie mniej nie trzeba

wszystkich filmów poznawać na bieżąco. Jeżeli naprawdę nie możemy doczekać się emisji

powtórki odcinka naszego ulubionego serialu w telewizji albo tańszej kopii wydania filmu na

płycie DVD, którą przy odrobinie szczęścia i cierpliwości można stosunkowo często spotkać

na regularnych zakupach, warto byłoby zainteresować się wspomnianymi już serwisami,

wspieranymi przez grupy medialne, gdzie w całkowicie legalny sposób udało mi się natrafić

na wartościowe tytuły z kategorii kina niezależnego albo nie tak popularnego, jak te bijące

rekordy dochodów, albo, po dłuższym czasie, również na te „hitowe”, i obejrzeć je z czystym

sumieniem.

W pracy skorzystałem z następujących materiałów:

•

Regulamin TVN Player, dostępny na stronie

http://tvnplayer.pl/regulamin.pdf

•

Regulamin Kinoman.tv, dostępny na stronie

http://www.kinoman.tv/s/regulamin

•

Przepisy krajowe Prawa Autorskiego ze strony

http://www.prawoautorskie.gov.pl/

•

Artykuły z działu Prawo w kulturze ze strony

http://legalnakultura.pl/