1

mgr Jolanta Sadek

BUDOWA I WYMIARY KANAŁU RODNEGO

Kanał rodny:

1. Kanał kostny = ściany kostne miednicy mniejszej
2. Część miękka = dolny odcinek macicy (cieśń) + szyjka macicy + pochwa + mięśnie dna

miednicy

KANAŁ KOSTNY
Składa się z 4 przestrzeni ograniczonych 5. płaszczyznami.


axis pelvis

u

Każda z tych przestrzeni ma następujące wymiary:
1. Wymiar prosty diameter recta – biegnie od spojenia łonowego do kości krzyżowej.
2. Wymiar poprzeczny diameter transversa – przechodzi poprzecznie przez środek danej

płaszczyzny do bocznych ścian miednicy.

3. Wymiary skośne (we wchodzie)

 Wymiar skośny prawy (I) diameter obliqua dextra – przebiega od wyniosłości

biodrowo-łonowej po stronie lewej do prawego stawu krzyżowo-biodrowego.

 Wymiar skośny lewy (II) diameter obliqua sinistra – przebiega od wyniosłości

biodrowo-łonowej po stronie prawej do lewego stawu krzyżowo-biodrowego.

Należy zapamiętać następujące kierunki:

a) od przodu – od strony spojenia łonowego
b) od tyłu – od strony kości krzyżowej
c) ku górze – w kierunku głowy osoby badanej
d) ku dołowi – w kierunku kończyn dolnych
e) strona prawa
f) strona lewa w odniesieniu do badanej ciężarnej

1. Płaszczyzna wchodu górna
2. wchodu dolna
3. próżni
4. cieśni
5. wychodu


a. Przestrzeń wchodu
b. próżni
c. cieśni
d. wychodu

2

PRZESTRZEŃ WCHODU MIEDNICY

Ograniczona jest:

od góry płaszczyzną wchodu górną– rozciągającą się od guzków łonowych do

promontorium;

od dołu płaszczyzną wchodu dolną (graniczną) przebiegającą przez kresę graniczną.

Obie płaszczyzny są do siebie równoległe.
Kształt wchodu jest poprzecznie owalny

Wymiary:
1. Wymiar prosty (sprzężna anatomiczna) – zawarty między górnym brzegiem spojenia

łonowego a promontorium = 11 – 11,5 cm.

2. Wymiar poprzeczny – zawarty między najbardziej na boki oddalonymi punktami na linii

granicznej = 13 – 13,5 cm.

3. Wymiar skośny prawy (I) – przebiega od wyniosłości biodrowo-łonowej po stronie lewej

do prawego stawu krzyżowo-biodrowego = 12 – 12,5 cm.

4. Wymiar skośny lewy (II) – przebiega od wyniosłości biodrowo-łonowej po stronie prawej

do lewego stawu krzyżowo-biodrowego = 12 – 12,5 cm.

PRZESTRZEŃ PRÓŻNI

Najobszerniejsza część kanału rodnego.
Kształt prawie kolisty (owalny).
Przebiega przez środek wewnętrznej powierzchni spojenia łonowego, po bokach przez
wewnętrzny środek panewek stawu biodrowego, do tyłu przez środek trzonu trzeciego kręgu
krzyżowego.




Wymiary:
1. Wymiar prosty – przebiega od środka wewnętrznej powierzchni spojenia łonowego do

środka trzonu trzeciego kręgu krzyżowego = 12 – 12,5 cm.

2. Wymiar poprzeczny – pomiędzy wewnętrznymi środkami panewek stawu biodrowego =

12 – 12,5 cm

II

L

P

po str. prawej

3

PRZESTRZEŃ CIEŚNI

Znajduje się między płaszczyzną próżni a płaszczyzną cieśni.
Kształt podłużnie owalny.

Płaszczyzna cieśni przebiega od dolnego brzegu spojenia łonowego, przez kolce kulszowe
do stawu krzyżowo-guzicznego

Wymiary:
1. Wymiar prosty – od dolnego brzegu spojenia łonowego do stawu krzyżowo-guzicznego =

11 cm.

2. Wymiar poprzeczny – odległość pomiędzy kolcami kulszowymi (linia międzykolcowa) =

10,5 cm.

3. Wymiar skośny tylny cieśni – zawarty między kolcem kulszowym a boczną powierzchnią

kości krzyżowej = 5 – 6 cm.

PRZESTRZEŃ WYCHODU

Zamknięta od góry płaszczyzną cieśni, od dołu płaszczyzną wychodu.
Kształt romboidalny (podłużnie owalny).
Składa się z dwóch trójkątnych, prawie prostopadłych płaszczyzn.

dolny brzeg spojenia łonowego
trójkąt przedni
łuk łonowy

guzy kulszowe

więzadła krzyżowo-guzowe
trójkąt tylny
ostatni kręg kości guzicznej

Wymiary:
1. Wymiar prosty – od dolnego brzegu spojenia łonowego do ostatniego kręgu kości

guzicznej = 9 – 9,5cm, a przy odgięciu kości guzicznej 11 – 11,5cm.

2. Wymiar poprzeczny – odległość pomiędzy guzami kulszowymi = 11cm.

4

SPRZĘŻNE WEWNĘTRZNE

1. SPRZĘŻNA ANATOMICZNA coniugata anatomica = wymiar prosty płaszczyzny

wchodu (j.w.): 11 – 11,5 cm

2. ! SPRZĘŻNA PRAWDZIWA coniugata vera inaczej POŁOŻNICZA coniugata

obstetricia – linia łącząca najbardziej wystający do wewnątrz kanału rodnego punkt
spojenia łonowego z promontorium = 10 – 11 cm

Wielkość tej sprzężnej możemy obliczyć znając wartość sprzężnej przekątnej lub
zewnętrznej:
sprzężna prawdziwa (położnicza) = sprzężna przekątna – 2 cm

(np.13cm – 2cm = 11cm)
= sprzężna zewnętrzna – 10 cm
(np. 20cm – 10cm = 10cm)

3. SPRZĘŻNA PRZEKĄTNA coniugata diagonalis – linia łącząca dolny brzeg

spojenia łonowego z promontorium = 12,5 – 13 cm.

Pomiaru
sprzężnej
przekątnej
dokonuje się
za pomocą
palców
w badaniu
wewnętrznym:

Przebieg sprzężnych:

anatomicznej

położniczej

przekątnej

zewnętrznej

5

OŚ MIEDNICY axis pelvis = LINIA PROWADZĄCA MIEDNICY =
= OŚ KANAŁU RODNEGO

Linia przechodząca przez środek kanału rodnego, łącząca środki geometryczne wszystkich
płaszczyzn. Jej przebieg – kierunek warunkuje krzywizna wewnętrzna kości krzyżowej.
Przebiega prostopadle od płaszczyzny wchodu do płaszczyzny cieśni,
na wysokości linii międzykolcowej zagina się ku przodowi i przechodzi przez płaszczyznę
wychodu poniżej spojenia łonowego.

Literatura
1. Bręborowicz G. (red): Położnictwo. Podręcznik dla położnych i pielęgniarek. PZWL, Warszawa 2002
2. Pisarski T. (red): Położnictwo i ginekologia. Podręcznik dla studentów. PZWL, Warszawa 2001
3. Pschyrembel W.: Położnictwo praktyczne i operacje położnicze. PZWL, Warszawa 1997
4. Troszyński M.: Ćwiczenia położnicze. PZWL, Warszawa 2009
5. http://emedicine.medscape.com/article/271175-overview

6