Inne nazwy

4-metylonitrobenzen, p-metylonitrobenzen, 4-nitrometylobenzen, p-nitrometylobenzen,
p-nitrotoluen, PNT

Klasyfikacja i oznakowanie

Znaki ostrzegawcze - Znaki nakazu - Znaki zakazu

Znak transportowy

Symbole R
R 23/24/25 Dzia∏a toksycznie w przypadku nara˝enia drogà oddechowà, kontaktu ze

skórà i po spo˝yciu

R 33

Niebezpieczeƒstwo kumulacji w ustroju

Symbole S
(S 1/2

Przechowywaç w zamkni´ciu i poza zasi´giem dzieci)

S 28

W przypadku kontaktu ze skórà natychmiast przemyç du˝à iloÊcià ... (rodzaj
cieczy wyszczególnia producent

S 37

Nosiç odpowiednie r´kawice ochronne

S 45

W przypadku awarii, lub jeÊli poczujesz si´ niezdrowo, skonsultuj si´ z leka-
rzem (jeÊli mo˝liwe, poka˝ etykiet´)

Oznakowanie preparatów

Zakres [%]

Oznakowanie

Symbole R

c

³ 25

T

23/24/25-33

c

³ 3

Xn

20/21/22-33

c

³ 1

Xn

33

Klasyfikacja wed∏ug ró˝nych przepisów

W∏aÊciwe numery TRGS/TRGA: 150; 514; 900
Norma czystoÊci powietrza (TA):
- substancje organiczne klasy I;
- maks. dopuszczalna emisja: 20 mg/m

3

(strumieƒ masy

³ 0,1 kg/h)

Klasa zagro˝enia wg VbF: A III

4-Nitrotoluen

Cz´Êç 8: Arkusze danych

Cz´Êç 8 Nr 1532 Strona 1

W

rzesieƒ 2001

Niebezpieczne substancje. Praktyczny poradnik

Nr wg CAS: 99-99-0

Nr indeksu: 609-006-00-3

Nr wg ONZ: 1664

Nr wg EINECS: 202-808-0

1532

4-Nitrotoluen

Wzór chemiczny: C

6

H

4

CH

3

NO

2

Ostrze˝enie przed

niebezpieczeƒstwem

zatrucia substancjami

toksycznymi

Nakaz stosowania

ochrony oczu

Nakaz stosowania

ochrony ràk

Nieupowa˝nionym

wst´p wzbroniony

Palenie tytoniu

zabronione

T

substancja

toksyczna

Nota C:

Podaç dok∏adny izomer

lub mieszanin´ izomerów

Klasyfikacja wg GGVS rozporzàdzenia o warunkach transportu ∏adunków niebezpiecz-
nych w ruchu drogowym:
klasa 6.1, cyfra 12 b, numer zagro˝enia 60
Rozporzàdzenie o ochronie przed imisjà z (roku): 1991
Za∏àcznik 2 Rozporzàdzenia o ochronie przed imisjà, nr 4 c
Za∏àcznik 3 Rozporzàdzenia o ochronie przed imisjà, nr 2 p. 2
Uwagi do Rozporzàdzenia o emisji: trucizny
Przepisy bran˝owe stowarzyszenia zawodowego VBG: 100
Przepisy bran˝owe stowarzyszenia zawodowego ZH1: 600.33
KZW, klasyfikacja w∏asna przemys∏u chemicznego: nie

Ârodki bezpieczeƒstwa

Stosowaç tylko w zamkni´tych instalacjach, aparaturach i zbiornikach. Odsysaç w miejs-
cach dozowania lub tworzenia si´ produktu. Dobrze przewietrzaç pomieszczenia. Zapo-
biegaç tworzeniu si´ py∏u. Unikaç bezwzgl´dnie bezpoÊredniego kontaktu z oczami,
skórà lub ubraniem. Pracowaç w dopasowanej odzie˝y ochronnej. Do ochrony oddy-
chania stosowaç filtr dla gazów typu A (w przypadku HNO

3

tak˝e B).

Pierwsza pomoc

Po wdychaniu (inhalacji) zapewniç spokój, Êwie˝e powietrze, opiek´ lekarskà. Po kon-
takcie ze skórà ska˝one cz´Êci cia∏a natychmiast dok∏adnie umyç du˝à iloÊcià wody
z myd∏em. Po ska˝eniu oczu oczy natychmiast dok∏adnie (15 min.) przemyç du˝à iloÊcià
bie˝àcej wody, przy szeroko rozwartych powiekach (czyste oko chroniç, w razie potrzeby
usunàç szk∏a kontaktowe). Po po∏kni´ciu natychmiast wyp∏ukaç jam´ ustnà, a nast´pnie
obficie popiç wodà. Konieczna pomoc lekarska.

Pierwsze czynnoÊci w razie po˝aru

W przypadku po˝aru wi´kszych iloÊci, zagro˝ony teren zagrodziç w kierunku z wiatrem.
Ostrzec okolicznych mieszkaƒców. Oddaliç osoby nie bioràce udzia∏u w akcji. W przy-
padku po˝aru mogà uwalniaç si´ gazy nitrozowe i inne, toksyczne produkty rozk∏adu.
Nie dopuÊciç do przedostania si´ par lub produktu do kanalizacji – istnieje niebez-
pieczeƒstwo eksplozji. Rozsypany produkt nie obj´ty jeszcze po˝arem pokryç pianà.
Produkt i pojemniki nie obj´te jeszcze po˝arem ch∏odziç rozpryskiwanà wodà, pokryç
pianà i gdy to mo˝liwe usunàç z zagro˝onego terenu. Pojemniki obj´te po˝arem
ch∏odziç du˝à iloÊcià rozpryskiwanej wody. Istnieje niebezpieczeƒstwo p´kania (rozry-
wania) pojemników.

Usuwanie ma∏ych iloÊci

Usuwaç jak odpady specjalne.

Pierwsze czynnoÊci przy zagro˝eniu ska˝eniem

Powietrze:

produkty rozk∏adu zbiç rozpryskiwanà wodà i/lub energicznie wzburzyç,
zawirowaç.

Woda:

ostrzec odbiorców wody pitnej, ch∏odzàcej i u˝ytkowej (przemys∏owej); ska-
˝onà wod´ gaÊniczà zatrzymaç.

Gleba:

ma∏e iloÊci zebraç za pomocà Êrodków wch∏aniajàcych i umieÊciç w zamy-
kanych pojemnikach; warstw´ gleby zanieczyszczonà wi´kszà iloÊcià roz-
sypanego produktu zdjàç i dostarczyç do odpowiedniej jednostki likwidu-
jàcej odpady.

4-Nitrotoluen

Cz´Êç 8: Arkusze danych

Cz´Êç 8 Nr 1532 Strona 2

WEKA Sp. z o.o.

Wskazówki dla stra˝y po˝arnej

Po˝ar wi´kszej iloÊci produktu zwalczaç pianà, du˝à iloÊcià rozpryskiwanej wody. Ma∏e
po˝ary gasiç proszkiem, pianà, wodà, CO

2

. Dru˝yny po˝arnicze nale˝y wyposa˝yç

w aparaty oddechowe niezale˝ne od powietrza z otoczenia oraz w ci´˝kie chemiczne
ubrania ochronne. Prace zwiàzane z usuwaniem odpadów wykonywaç w ci´˝kich che-
micznych ubraniach ochronnych i w aparatach oddechowych niezale˝nych od powie-
trza z otoczenia. Do prac zwiàzanych z usuwaniem odpadów u˝ywaç przyrzàdów posia-
dajàcych atestowane zabezpieczenie przed eksplozjà oraz narz´dzi o niskiej sk∏onnoÊci
do iskrzenia.

Fizyczne i chemiczne w∏aÊciwoÊci substancji

4-Nitrotoluen jest substancjà sta∏à wyst´pujàcà w postaci kryszta∏ów o kszta∏cie piramid
romboidalnych, bezbarwnych lub ˝ó∏tawych o specyficznym zapachu.

Masa molowa:

137,138 g/mol

Temperatura zap∏onu (cc):

106 °C

Temperatura topnienia:

51,9 °C

Temperatura samozap∏onu:

456 °C

Temperatura wrzenia:

RozpuszczalnoÊç w wodzie:

przy 1013 mbar

238,3 °C

w 20 °C

442 mg/dm

3

przy 12 mbar

105 °C

RozpuszczalnoÊç w rozp. organ. (20°C):

G´stoÊç:

miesza si´ z wi´kszoÊcià rozpuszczal-

w 20 °C

1,286 g/cm

3

ników organicznych, np. z benzenem,

w 58 °C

1,117 g/cm

3

eterem, chloroformem, acetonem

w 100 °C

1,104 g/cm

3

LepkoÊç dynamiczna:

Pr´˝noÊç par:

w 50 °C

1,410 mPa s

w 20 °C

0,13 mbar

w 30 °C

0,27 mbar

logP (oktanol/woda):

2,42

w 50 °C

1 mbar

St´˝enie nasycenia:

Próg zapachowy:

0,26 mg/m

3

w 20 °C

0,731 g/m

3

w 30 °C

1,47 g/m

3

Wzgl´dna g´stoÊç par

w 50 °C

5,10 g/m

3

(powietrze = 1):

4,73

Wspó∏czynniki przeliczeniowe:

LotnoÊç (eter = 1):

0,0

1 mg/m

3

= 0,175 cm

3

/m

3

1 cm

3

/m

3

= 5,701 mg/m

3

Reakcje z innymi substancjami

Reaguje gwa∏townie z substancjami redukujàcymi (reduktorami), silnymi utleniaczami.
Mo˝e eksplodowaç w trakcie destylacji pró˝niowej. W wyniku rozk∏adu termicznego
powstajà gazy nitrozowe, produkty rozk∏adu azotanów. Reaguje wybuchowo z kwasem
siarkowym. Po d∏u˝szym przechowywaniu mo˝e eksplodowaç samorzutnie.

Zagro˝enia dla zdrowia

4-Nitrotoluen powoduje methemoglobinemi´ i raka.
St´˝enie dopuszczalne w powietrzu: 5 cm

3

/m

3

(ppm) 30 mg/m

3

WartoÊç MAK/TRK: MAK (DFG)
Wspó∏czynnik WxF: 4

4-Nitrotoluen

Cz´Êç 8: Arkusze danych

Cz´Êç 8 Nr 1532 Strona 3

W

rzesieƒ 2001

Niebezpieczne substancje. Praktyczny poradnik

Wyjàtki: Kategoria ograniczenia maksymalnego wg DFG: II,1
Kategoria ograniczenia maksymalnego: 4
Wch∏anianie przez skór´: H

Zagro˝enia dla Êrodowiska

Informacje dotyczàce zagro˝enia dla Êrodowiska obowiàzujà od 30 lipca 2002 r.
Wskaênik oceny dla ostrej toksycznoÊci:

wobec ssaków 1
wobec ryb 4,3-4,7
wobec bakterii

4,6

Numer w katalogu substancji

Klasa zagro˝enia wody:

2

zagra˝ajàcych wodzie:

644

Numer kodu odpadów:

070303

Kontrola nara˝enia

WartoÊç NDS:

3

Choroby zawodowe:

BK 1304, 5101

WartoÊç NDSCh:

9

WartoÊç NDSP:

—

Instrukcje bran˝owe:

G 33, 24

Badania profilaktyczne: wymagane
pierwsze po

6-9 miesiàcach

dalsze po

6-12 miesiàcach

Instrukcja post´powania

Rozprowadzanie: Za∏àcznik do § 1 Rozporzàdzenia o zakazie i ograniczeniach dla che-
mikaliów, punkt: —
Zakaz samoobs∏ugi wg § 4 Rozporzàdzenia o zakazie i ograniczeniach dla chemikaliów: tak
Produkcja i stosowanie: Za∏àcznik IV Rozporzàdzenia o substancjach szkodliwych, punkt: —
Warunki przechowywania wg § 24 Rozporzàdzenia o substancjach szkodliwych: tak

Informacje dodatkowe

Dane toksykologiczne

LD

50

(doustnie szczur) 1960-7100 w mg/kg

LD

50

(doustnie mysz)

1231 w mg/kg

LD

50

(doustnie królik)

1750 w mg/kg

LD

50

(nieznany mysz )

1042 w mg/kg

LD

50

(do skóry szczur) > 16000 w mg/kg

LD

50

(ip. szczur)

940 w mg/kg

LC

LO

( inhal. szczur)>

4,167 mg/dm

3

1 h

LC

LO

( inhal mysz) > 4,167 mg/dm

3

1 h

Wskazówki dla lekarzy

Drogi przedostania si´ do organizmu: substancja mog∏a przedostaç si´ do organizmu
w wyniku wdychania, wch∏oni´cia przez skór´ oraz po∏kni´cia. Symptomy zatrucia mogà
si´ ró˝niç w zale˝noÊci od czasu i okolicznoÊci zatrucia; mogà wystàpiç z opóênieniem.
Dzia∏anie: tworzy methemoglobin´. Substancja podejrzana o dzia∏anie rakotwórcze.
Post´powanie: po spo˝yciu spowodowaç wymioty wzgl´dnie p∏ukanie ˝o∏àdka, a nast´p-
nie podaç w´giel aktywny i siarczan sodu (po 1 ∏y˝ce sto∏owej na 1/4 dm

3

wody).

Stosowaç odtrutki w zale˝noÊci od objawów. Podawaç chlorek tolonium. Diagnostyka
i kontrola: oznaczanie methemoglobiny; kontrola obrazu krwi i pracy nerek.

Zastosowanie

Jako pó∏produkt w procesach syntezy barwników, polimerów (tworzyw sztucznych),
farmaceutyków, Êrodków zapachowych, materia∏ów wybuchowych (TNT) i surowców do
otrzymywania poliuretanów.

4-Nitrotoluen

Cz´Êç 8: Arkusze danych

Cz´Êç 8 Nr 1532 Strona 4

WEKA Sp. z o.o.