1.Górnicy to :
a.

klasa społeczna

b.

warstwa społ.

c.

grupa społ.

Komentarz:
Warstwa społeczna - pojęcie warstwy społecznej wprowadził Max Weber. Pojęcie można rozumieć na trzy
sposoby:
1. Część klasy, czyli grupa wewnątrzklasowa, np. mała i wielka burżuazja
2. kategoria społeczno-zawodowa, którą wyodrębnia się ze względu na miejsce i rolę w społeczeństwie
3. grupa ludzi żyjących w podobnych warunkach, tworząca wspólnotę obyczajów, stylu życia, np. młodzież,
chłopi, renciści. I dlatego to będzie warstwa - bo nam do górników pasuje i pkt 2 i 3 - źródło : www.wikipedia.pl

2. Na czym polega klientelizm ekonomiczno-polityczny? (opisowe)
Jest to układ nieformalnych zależności, w ramach których wpływowy decydent polityczny roztacza opiekę nad
osobą lub grupą społeczną – (klientela) w zamian za poparcie polityczne.
Zjawisko klientelizmu jest powszechnie uznawane za formę patologii społecznej, ponieważ narusza formalne i
oficjalne reguły gry politycznej i ekonomicznej. Powiązania typu klientelistycznego stanowią często przedmiot
dążeń partii politycznych.

3.Rodzaje wpływu społ. na środki sprawcze:
atrakcyjność- identyfikacja
wiarygodność- internalizacja
władza- uleganie
(uleganie, internalizacje ,identyfikacja)

4.Cechy organizacji formalnych (opisowe)
Organizacja formalna charakteryzuje się tym, że ma charakter bezosobowy i racjonalny. Głównym celem
organizacji jest optymalizacja działań. Organizacja ma konkretny wymiar i wiąże się z bardzo precyzyjnym
określeniem działania. Organizacje formalne tworzone są dla realizacji celów w sposób zaplanowany,
uregulowany prawnie, istnieje w nich sformalizowana struktura organizacyjna, wyraźny podział pracy,
kompetencji, zakres zadań, istnieje wyraźnie wyodrębniona władza.

5. Przyczyny konfliktów w organizacjach (opisowe)
Przyczyny konfliktów mogą być indywidualne (jednostkowe) i są nimi:

a) Nawyki reagowania w sytuacjach trudnych
b) Skłonność do tworzenia iluzji – typy:



Wygrana – przegrana – coś jest albo tylko czarne albo tylko białe.



Iluzja złego człowieka – o zaistniały konflikt obwiniamy drugą stronę



Iluzja kamień na drodze – przyczyna nie jest do rozwiązania, ponieważ strony nie potrafią
się porozumieć.

c) Frustracja – gdy na drodze działania pojawia się przeszkoda. Rodzi wysoki poziom napięcia

emocjonalnego.

Mogą to być też przyczyny powstałe w miejscu pracy/w organizacji:

a) Obiektywne – należą do nich realne sprzeczności, które tkwią wewnątrz organizacji, sprzyjają

występowaniu sytuacji konfliktowych (np.: sposób organizacji pracy – system wynagrodzeń).

b)

Subiektywne – należą do nich psychospołeczne właściwości pracowników (np.: morale,
kwalifikacje, umiejętności, współżycia w grupie).

6. Metody tradycyjne rozwiązywania konfliktów (opisowe)

a)

Unikanie – jest najczęściej stosowane. Polega na tym, że przełożony uznaje, iż konfliktu nie ma.
Odbywa się to z kilku powodów. Przełożeni nie mają wiedzy, nie chcą zająć stanowiska w danej
sprawie.

b)

Eliminowanie – jest dość powszechnie stosowana. Kierownicy chcąc sprawę rozwiązać zwalniają
uciążliwego pracownika, lub stwarzają taką atmosferę, że ten pracownik zwalnia się sam. Czasami
jest to jedynym wyjściem z sytuacji, gdy mamy do czynienia z pracownikiem bardzo
konfliktowym.

c)

Wymuszanie – występuje wtedy, gdy strony zaangażowane w konflikt mają nierówne położenie
(np.: konflikt pomiędzy przełożonym i podwładnym).

d)

Kompromis – wydaje się, że jest najlepszym ze sposobów rozwiązywania konfliktów. Niesie on
ze sobą pewne niebezpieczeństwo. Im dłużej trwa konflikt, tym pracownicy bardziej przywiązują
się do swoich roszczeń. Kompromis zakłada, że strony osiągnęły porozumienie, którego
konsekwencją jest rezygnacja z części roszczeń. Każda ze stron dostaje mniej, niż chciała. Jest
dobrym rozwiązaniem, gdy mamy do czynienia z konfliktem o zasoby

7.Czy konfrontacja należy do tradycyjnych metod rozwiązywania konfliktów (prawda/fałsz)
Fałsz, bo konfrontacja należy do metod nowoczesnych

8. Co to jest konglomerat pozycji (opisowe)
Konglomerat pozycji oznacza, że jednostka zajmuje różnorodne pozycje równocześnie. Jedne pozycje są dla niej
bardziej ważne, a drugie mniej. Z tego punktu widzenia wyróżniamy pozycje podrzędne i nadrzędne.

9. Czy zachowanie się niezgodnie z obyczajem wpływa na spójność grupy? (prawda/fałsz)
Prawda - Obyczaje są to wzory zachowań związane z wartościami znaczącymi dla przebiegu życia grupowego –
naruszenie tych wzorów zapobiega spójności grupy

10. 3 przykłady przemieszczenia celów (opisowe)
- zaabsorbowanie organizacji własnym funkcjonowaniem
- trudność zaprzestania działań przez organizację, po to by przedłużyć swoje działanie
- realizacja celów własnych a nie celów petentów

11. Cechy grupy (test -a,b,c)
Podstawowe cechy grupy:

1. Grupa może być opisana poprzez członków i ich cechy.
2. Zadania grupy i funkcje jej członków, środki służące do realizacji celów grupowych i mechanizmy

psycho-społeczne wytwarzane dla realizacji tych zadań.

3. Elementy utrzymujące spójność wewnętrzną grupy (różnego rodzaju instytucje, elementy kontroli

społecznej, elementy wzajemności).

4. Środki i instytucje regulujące styczności, wzajemne oddziaływania i stosunki z innymi członkami grup.

Symbole, ale także wartości stanowiące podstawę trwania i integracji.

12. Rodzaje grup (3 wymienić – opisowe)

•

kryterium ilościowe:

–

grupy małe (stosunki mają charakter osobisty, nie ma żadnych elementów, które wskazywałyby na
istnienie podgrup),

–

grupy duże (nie istnieje możliwość bezpośrednich relacji między członkami grupy, grupy mają
wewnętrznie złożone struktury – można wyodrębnić podgrupy),

•

charakter więzi:

–

grupy pierwotne (te, w których więź ma charakter osobisty, bezpośredni),

–

grupy wtórne (te, w których więź ma charakter rzeczowy – ludzie wchodzą ze sobą w określone
interakcje ponieważ mają wspólny interes),

•

sposób powołania grupy do życia:

–

grupy nieformalne (takie, które powstają w sposób spontaniczny, wynikają z naturalnych potrzeb ich
członków),

–

grupy nieformalne (powstają, żeby zaspokajać konkretne działania, oczekiwania członków grupy; są
powoływane przez decyzje instytucjonalne).

13. Matka to jest równocześnie status i rola społ.? (prawda/fałsz)
Prawda, bo statusy i role są ze sobą wzajemnie powiązane – ale nie daje sobie głowy uciąć na 100%

14. Czy autorytarny styl sprawowania w władzy polega na niepodejmowaniu wysiłków przez przywódcę
(prawda/fałsz)
Fałsz, to anarchiczny styl polega na niepodejmowaniu wysiłków a nie autorytarny

15. Wybierz prawdziwą definicje instytucji: (test a,b,c)
Instytucje społeczne – utrwalony system zasad, sposoby działania, według których przebiegają stosunki
społeczne. Te zasady przede wszystkim są wyprowadzone z norm i wartości – podstawą działań

instytucjonalnych są obowiązujące w danym systemie wartości i normy. Instytucje podtrzymują relacje
społeczne.
Wyróżnia się 4 konteksty znaczeniowe pojęcia instytucji:
1. instytucjami są pewne grupy ludzi wybrane przez społeczeństwo do wypełniania funkcji publicznych, np.:

samorządy, rady miejskie, parlament,

2.

za instytucje uważa się środki materialno-techniczne służące jakiejś grupie do wypełniania funkcji
publicznych, czyli są to dobra materialne i środki, które umożliwiają wykonanie jakiś zadań, np.: budżet
uniwersytetu, obiekty uniwersytetu,

3. instytucjami społecznymi są uporządkowane zespoły czynności, które przebiegają w określony sposób i są

wykonywane przez członków tej grupy w imieniu tej grupy, np.: rodzina,

4. instytucje jako istotne role społeczne, szczególnie ważne dla funkcjonowania całej zbiorowości, np.: dla

uniwersytetu rola dziekana, rektora, dla parlamentu rola marszałka.

16. Czy elementy materialne są niezbędne do istnienia grupy (prawda/fałsz)
Prawda, bo elementami materialnymi są symbole, wartości, wzory zachowań, pozycje społeczne, więc na logikę
to jest ważne dla istnienia grupy

17. Jeżeli osoba się upija pod wpływem nacisków grupy to jest to:
a.

konformizm

b.

nonkonformizm

c.

oportunizm

d.

dewiacja

Komentarz:
Konformizm polega na wywieraniu nacisku na jednostkę, która pod wpływem osoby lub grupy osób jest zdolna
do kierowania swoim zachowaniem w sposób całkowicie podporządkowany.

18. Czy robienie prywatnych zakupów szefowi jest władzą prawomocną? (prawda/fałsz)
Fałsz
władza prawomocna – ten typ władzy, która jest sprawowana prze osoby uprawnione do jej sprawowania. W
monarchii sprawowana jest przez króla lub królową w demokracji przez wybranego urzędnika.
władza nieprawomocna – władza, która opiera się na przymusie, na stosowaniu lub groźbie zastosowania siły
w celu wymuszenia uległości. Sprawujący tą władzę
nie są wyposażeni w prawo zastosowania przymusu przez tych, wobec których używają przymusu, np.:
pracodawcy, którzy zmuszają pod groźbą zwolnienia z pracy pracownice do świadczenia usług seksualnych.

19. Czy udzielamy legitymizacji władzy oczekując spełnienia określonych interesów? (prawda/fałsz)
Prawda
Legitymizacja władzy – to takie uprawnienie do stosowania władzy, oparte na społecznej akceptacji. Wybory
dają prawo wybranym do sprawowania władzy w imieniu narodów.

20. Czy łączność psychiczna jest koniecznym elementem więzi? (prawda/fałsz)
Prawda

21. Wymień typy mechanizmów kontroli społ.:

•

psychospołeczny – wskazujący na posłuszeństwo wobec przyjętych norm i wartości (nakaz moralny).
Internacjonalizacja norm i wartości, tzn. poznanie, przyswajanie i uznanie za własne. Ma charakter
wewnętrzny- kontrola społeczna działa na poziomie przymusu moralnego. .

•

materialno - społeczny – przymus zewnętrzny stosowany przez otoczenie, środowisko, instytucje.
Przejawia się tym, że człowiek, chcąc uzyskać akceptację społeczną zachowuje się tak jak grupa. Ma to
na celu także zapewnienie bezpieczeństwa.

22. Czy kary i nagrody to :
Sankcje
sankcje – metody, przez które są wymuszane pewne zachowania ze strony członków społeczeństwa. tradycyjne
sankcje pojmowane są jako kary. Jednakże w pojmowaniu socjologicznym to zarówno kary jak i nagrody. Kary
– sankcje negatywne, nagrody – sankcje pozytywne

23. Czy ocenianie czy zachowanie było moralne jest sankcją etyczną? (prawda/fałsz)

Prawda
Sankcje etyczne – te wszystkie reakcje, które kwalifikują ludzkie zachowania jako moralne czy niemoralne
24. Sankcje to: (test – a,b,c,d)

25. Czy atrakcyjność osoby wpływa na uleganie? (prawda/fałsz)
Fałsz
Uleganie – jest nierozerwalnie związane z władzą. Jest to mechanizm, w którym ludzie chcąc uniknąć kary lub
osiągnąć nagrodę ulegają.

26. Przyczyny mobbingu?:

1.

charakter społeczny

:

•

bezrobocie,

•

stałe zagrożenie utratą pracy, kiedy to pracownicy boją się zareagować, żeby nie utracić pracy.
Przełożeni, znając sytuację na rynku pracy zmuszają pracowników do działań mobberskich,

•

typ zatrudnienia, np.: osoby zatrudnione na czas określony są bardziej skłonne do działań mobberskich,

•

czynniki zewnętrzne, np.: wadliwa struktura ekonomiczna, niejasna sytuacja firmy,

2.

cechy organizacji i kultury organizacyjnej

– są pewne organizacje, w których mobbing pojawia się częściej

→ organizacje non-profit (organizacje edukacyjne, zajmujące się opieką społeczną, socjalne). Dlaczego te
organizacje:

•

w tych organizacjach zatrudnia się potencjalnie relatywnie słabszych pracowników, zwłaszcza
w zakresie zarządzania ludźmi. W tych organizacjach brakuje zatem wiedzy i umiejętności,

•

w organizacjach tego rodzaju występuje zjawisko monotonii czynności zawodowych – mobbing staje
się alternatywą,

•

stresogenne miejsce pracy,

•

brak etyki działań w firmie,

•

zbyt płaska struktura organizacyjna,

•

zmiany organizacyjne – mobbing jest reakcją na możliwość utraty stanowiska,

3.

cechy zarządzającego organizacją

:

•

jest on albo inspiratorem mobbingu, albo osobą nie reagującą na mobbing,

•

osoba o bardzo wysokim poczuciu własnej wartości; osoba nadwrażliwa na krytykę, ignorująca uwagi,

•

stosujący rzadko odczuwają wyrzuty sumienia, współczują ofierze, podejmują działania przeciw
zachowaniom mobberskim,

•

mobber zdaje sobie często sprawę ze swoich niekompetencji,

•

mobbing sprawia przyjemność.

27. Czy mobber to osoba o niskim poczuciu własnej wartości? (prawda/fałsz)
Fałsz
Mobber – to osoba o wysokim stopniu własnej wartości, osoba nadwrażliwa na krytykę, ignorująca uwagi,
rzadko odczuwa wyrzuty sumienia, zdaje sobie często sprawę ze swoich niekompetencji, lobbing sprawia jej
przyjemność.

28. Która pozycja nie jest nabyta? (jest niezależna od naszej woli)
a.

nastolatek

b.

mąż

c.

ojciec

d.

student

Rodzaje pozycji społecznych:



przypisane – na ich zajmowanie człowiek nie ma wpływu



osiągane – człowiek sam je zdobywa dzięki większej bądź mniejszej aktywności



narzucane – np. pozycja poborowego

29. Pozycja, którą nabywamy to:
a.

zawód

30. Przyporządkuj władców do typów panowania:
a.

tradycyjne – Elżbieta II, wódz plemienny

b.

racjonalno-legalne – G. Bush

c.

charyzmatyczne – Martin Luter King, Ghandi

31. Czy biurokracja to działanie w sposób racjonalny i stabilny? (prawda/fałsz)
Prawda

32. Co to jest „pamięć biurokracji” ? (opisowe)
Pamięć biurokracji – pisma, dyskietki, płyty, ma których zostały zawarte sprawozdania, archiwizacja
dokumentów.

33. Czy większa ilość osób w grupie myślących podobnie wpływa na konformizm?
Tak

34. Czy mediator narzuca stronom rozwiązanie? (prawda/fałsz)
Fałsz

35. Jakieś pytanie o grupie odniesienia
Grupa odniesienia – dzięki niej jednostka modeluje własne zachowanie. Grupa ta jest tłem dla jednostki, na
podstawie którego ocenia ona swoje zachowanie. Funkcje grupy odniesienia:

1. normatywna – jednostka buduje właściwe formy zachowania
2. porównawcza – zapewnia wzór do naśladowania dla jednostki
3. audytoryjna – polega na ocenie stosowności zachowań jednostek. Grupą odniesienia może być grupa do

której należymy lub chcemy należeć.

Tego rodzaju grupa stanowi dla nas pewien aspekt aspiracyjny, ponieważ grupa stanowi obszar porównywania
się dla każdej z jednostek. Grupa odniesienia prezentuje takie wartości, cele, normy, które dla każdego z nas są
najbardziej znaczące.