ETYKA DLA PRAWNIKÓW

dr Paweł Polaczuk

WYKŁAD I

1. Analiza postaw osób wobec prawa:



Legalizm – działanie charakteryzujące się ścisłym przestrzeganiem norm i przepisów prawnych.



Legalizm krytyczny – ocenianie prawa jakim winno być, prawo oporu – cywilne nieposłuszeństwo.



Konformizm – zachowanie lub postawa polegająca na przyjęciu i podporządkowaniu się

wartościom, zasadom, poglądom i normom postępowania obowiązującym w danej grupie

społecznej.

o Zachowanie,

o Poglądy (trzy linie),

o Uczucia (adrenaliny).



Nonkonformizm – odrzucenie wartości, norm i wzorów zachowań przyjętych przez grupę, nawet

w sytuacji zagrażającej zastosowaniem przez nią określonych sankcji, np.: dezaprobaty,

wyśmiania, odrzucenia, represji psychicznych lub fizycznych.



Oportunizm – przystosowanie się do okoliczności w celu uzyskania korzyści, rezygnacja z zasad,

bierna ugodowość dla doraźnych korzyści.

2. Konformizm:



Autorytet,



Kolor skóry,



Status społeczny,



Osobowość,



Tło społeczne.

3. Sumienie:



Średniowiecze – święty Augustyn, Tomasz z Akwinu.



Sokrates – daimon/daimonion („Obrona Sokratesa”). Bezdźwięczny dialog z samym sobą. Głos,

który zakazuje (rozum nakazuje). Społeczność nie zna tego pojęcia, więc Sokrates zostaje skazany

na śmierć.

4. W Rzymie funkcjonuje pojęcie „conscientia”:



Świadomość,



Sumienie.

5. Sumienie to:



Zdolność do podejmowania decyzji dobro/zło.



Zdolność do rozstrzygania decyzji dobro/zło.

6. Francuzi dodali do definicji sumienia zdolność ludzkiego sumienia do ferowania wyroków spontanicznych

ludzkich zachowań.

7. Intuicja a rozum.

8. Fakty/wiedza podlegają przeobrażeniom:



Konfabulacja,



Zmiana charakteru wagi wydarzenia,



Kontaminacja,



Ekstrapolacja.

9. Charakter moralny to nie sumienie!

WYKŁAD II

1. Odpowiedzialność.

2. Rodzaje odpowiedzialności:



Odpowiedzialność przed sobą i za siebie– odpowiedzialność indywidualna, jednostkowa,



Odpowiedzialność za kogoś, za każdego człowieka– instytucjonalna,



Odpowiedzialność za dobro.

3. Odpowiedzialność – aksjologiczna sprawność.

4. Definicja odpowiedzialności autorstwa prof. Marii Ossowskiej: gdy na podstawie reguł moralnych,

obowiązujących w danej społeczności, zbiorowości można określoną osobę ukarać, potępić, bądź skłonić

do świadczeń restrykcyjnych z tytułu naruszania reguł, obowiązujących w danej społeczności

5. Moralność konwencjonalna – zbiór wartości podzielonych, aprobowanych przez społeczeństwo.

6. Definicja ze słownika: gotowość wzięcia na siebie skutków własnego działania

7. Odpowiedzialność jako troskliwość, bezinteresowność – Dietrich Beonhoffer.

8. Zastępowanie – branie brzemienia innych.

9. Odpowiedzialność za działanie i odpowiedzialność za zaniechanie.

10. Akrazja – możliwość postępowania inaczej od zamierzenia.