Jest to siła, z jaką działa przepływająca krew na ściany naczyo tętniczych.

100 - 139 mmHg

□

Ciśnienie skurczowe (systoliczne) - najwyższe, w okresie maksymalnego wyrzutu lewej
komory serca (RRs/RRs)

-

60 - 89 mmHg

□

Ciśnienie rozkurczowe (diastoliczne) - najniższe, w rozkurczu i w fazie skurczu
izowolumetrycznego komór (RRr/RRd)

-

Ciśnienie w zbiorniku tętniczym dużym waha się w zależności od okresu cyklu pracy serca.
Wyróżniamy:

RR - od nazwiska Rivo Rocciego (twórcy systemu)

Ciśnienie tętnicze krwi - RR

Jeżeli zwiększczenie Q jest wynikiem zwiększenia objętości wyrzutowej serca (SV) to
powoduje to wzrost ciśnienia skurczowego (RRs)

-

Jeżeli zwiększenie Q jest wynikiem zwiększenia częstości skurczów serca (HR) to powoduje
to wzrost ciśnienia rozkurczowego (RRr)

-

Ilośd krwi tłoczonej z lewej komory do aorty w ciągu 1 minuty, czyli pojemności minutowej serca
(Q)

1.

Im większa sprężystośd ścian aorty tym RRr mniejsze

-

Im mniejsza sprężystośd ścian aorty tym RRr większe.

-

Sprężystośd ścian aorty i jej odgałęzieo

2.

Wzrost oporu naczyniowego powoduje wzrost głównie RRr, spadek oporu powoduje
zmniejszenie się RRr

-

Opór jaki stawiają przepływającej krwi prekapilary

3.

Im większa lepkośd krwi tym większe RRr

-

Lepkośd krwi

4.

Czynniki warunkujące wysokośd RR

Ciśnieniomierz klasyczny

-

Ciśnieniomierz zegarowy

-

Badanie ciśnienia tętniczego krwi

Jest to rytmiczne uniesienie ściany naczynia tętniczego wywołane przesuwaniem się fali ciśnienia.

W związku z tym fala tętna jest wyrazem rozchodzenia się energii, a nie masy krwi
wyrzucanej na obwód w czasie skurczu komór.

W wyniku skurczu serca na początku głównych tętnic wzrasta ciśnienie i następuje odkształcenie
ścian - powstaje fala tętna. Rozchodzi się ona po całym układzie tętniczym szybciej niż przepływa
krew.

Tętno

Tętno częste

-

Tętno rzadkie

-

Ze względu na częstośd skurczów serca:

Tętno miarowe (regularne)

-

Tętno niemiarowe (nieregularne)

-

Ze względu na odstępy czasu między poszczególnymi falami tętna

Tętno wysokie (duże)

-

Tętno niskie (małe)

-

Ze względu na amplitudę wahao ciśnienia

Tętno twarde - tętno silnie napięte, tętnica twarda, wyczuwalna zarówno w okresie ciśnienia
skurczowego, jak i rozkurczowego

-

Ze względu na wielkośd (wysokośd) ciśnienia w badanej tętnicy)

Rodzaje tętna

Ćwiczenia 7

19 kwietnia 2011

10:22

Fizjologia Strona 1

skurczowego, jak i rozkurczowego
Tętno miękkie - tętno słabo napięte, trudno wyczuwalne także w okresie skurczu
komorowego

-

Tętno szybkie - tętno o szybkim narastaniu i opadaniu jego fali. Powstaje wskutek cofania się
podczas rozkurczu serca wielkiej ilości krwi z aorty do lewej komory (niedomykalności
zastawki półksiężycowatej) lub tętnicy płucnej

-

Tętno wolne (leniwe) - powolne rozszerzanie się i zapadanie tętnicy. Występuje w przypadku
stwardnienia tętnic, zwężenia lewego ujścia tętnic, a także w ołowicy.

-

Ze względu na szybkośd z jaką narasta lub opada fala tętna

Metoda palpacyjna - poprzez ucisk na powierzchniowo przebiegające naczynia tętnicze (tętnica
promieniowa i szyjna)

-

Metoda osłuchowa - przy użyciu słuchawek lekarskich

-

Na krzywą tętna (sfigmogram) składa się z:
Gładkie, ostre ramię wstępujące - ramię anakrotyczne

-

Wierzchołek

-

Ramię zstępujące - ramię katakrotyczne, na którym widad wychylenie zwane falą
dykrotyczną (pochodzi z odbicia cofającej się krwi o zamknięte zastawki półksiężycowate)

-

Przy użyciu sfigmografu

-

Sposoby badania tętna

Jest to ilośd krwi, jaką każda z komór przepompowuje do odpowiedniego naczynia tętniczego
podczas jednego skurczu.
Wynosi 60-100ml, średnio 70-80ml.

Obciążenia wstępnego

1.

Obciążenia następczego

2.

Stanu kurczliwości mięśnia sercowego (czyli od wpływu na serce układu współczulnego oraz
katecholamin, głównie noradrenaliny, przenoszonych przez krew)

3.

Zależy od trzech czynników:

-

Objętośd wyrzutowa serca - SV

Decyduje o długości włókien mięśnia sercowego w okresie późnorozkurczowym komór.

-

Obciążeniem wstępnym dla serca jest objętośd późnorozkurczowa - ilośd krwi zawarta w każdej z
komór serca po skurczu przedsionków. Wynosi 180-200ml.

-

Pompa mięśniowa

-

Pracujące mięśnie kooczyn dolnych naciskają na ścianki żył i popychają krew w dwóch
kierunkach (do i od serca). Jednak obecnośd zastawek wymusza przepływ tylko w jednym
kierunku do serca

Podczas wdechu ciśnienie w klatce piersiowej maleje, co powoduje rozszerzenia żył
głównych w klatce piersiowej i ułatwia dopływ krwi do serca

□

Podczas wydechu wzrasta ciśnienie w jamie brzusznej, co wypycha krew z żył brzucha
w stronę serca

□

Pompa oddechowa

-

Siła skurczu jest uzależniona głównie od ilości krwi żylnej dopływającej do serca, która
wspomagana jest przez trzy mechanizmy

-

Obciążenie wstępne

Oporu aorty (ciśnienia rozkurczowego w aorcie)

-

Obwodowego oporu naczyniowego

-

Lepkośd krwi

-

Zależy od oporu stawianego odpływowi krwi z serca czyli od oporu przeciwstawiającego się
pompowaniu krwi przez komorę. Zależy ono od:

-

Obciążenie następcze

SV = 101 + (RRs * 0,5) - (RRr * 1,09) - (n * 0,61)

RRs - ciśnienie tętnicze skurczowe

-

RRr - ciśnienie tętnicze rozkurczowe

Gdzie:

Określenie SV metodą obliczeniową Starra

Fizjologia Strona 2

RRs - ciśnienie tętnicze skurczowe
RRr - ciśnienie tętnicze rozkurczowe

-

N - wiek osoby badanej (w latach)

-

Q = SV * HR, np.

5-5,6l/min = 70-80ml * 70-80/min

Jest to ilośd krwi, jaką każda z komór przepompowuje do odpowiedniego naczynia tętniczego w
czasie 1 minuty

Pojemnośd minutowa serca Q (CO)

Q = VO

2

/Avd

VO2 względne = 3,5 ml/kg/min, czyli VO

2

= 3,5 * *masa ciała+

Reguła Ficka mówi, że ilośd krwi przepływającej przez serce człowieka w jednostce czasu (Q) równa
się ilości tlenu pobranego przez organizmi (VO

2

) podzielonej przez różnicę tętniczo-żylną

zawartości tlenu we krwi (AVd).

Ilośd krwi przepływającej przez naczynia włosowate płuc w ciągu 1 minuty równa się Q

-

Ilośd tlenu dyfundującego przez ściany pęcherzyków płucnych jest proporcjonalna do
przepływu płucnego

-

W 100ml krwi tętniczej -> 21 ml O

2

-

W 100ml krwi żylnej -> 15 ml O

2

-

Avd = 6 O

2

/100ml krwi

-

Czyli 1ml krwi przepływającej przez płuca pobiera 0,06 ml O

2

Zakładając, że

-

Podczas obliczeo uwzględnia się fakt, że:

Oznaczanie pojemności minutowej serca metodą Ficka

Tony serca
Tony serca są to zjawiska akustyczne występujące podczas rytmicznej czynności serca.
Szmery serca są to zjawiska akustyczne powstające w przypadku nieszczelnego zamykania się zastawek
lub na skutek zniekształceo otworów zamykanych przez zastawki.

Ton I - skurczowy (systoliczny) powstaje w wyniku drgao nitek ścięgnistych nagle
zamykających się zastawek przedsionkowo-komorowych. Jest to ton niski i długi (trwa około
150ms i obejmuje drgania o f od 25 do 45 Hz

-

Ton II - rozkurczowy (diastoliczny) występuje w momencie rozkurczu komór i zamknięcia
zastawek półksiężycowatych. Powstaje w wyniku drgania tych zastawek wywoływanych
naporem krwi usiłującej cofnąc się z głownych tętnic do serca. Jest to ton wysoki i krótki
(trwa około 100ms i obejmuje drgania o częstotliwości 50 Hz).

-

W każdym cyklu pracy serca można wyróżnid dwa tony:

Rysunek.

-

Miejsca osłuchiwania tonów serca:

Elektrokardiografia (EKG) jest podstawową metodą służącą do oceny czynności elektrycznej serca.
Umożliwia zapis rytmu i przewodnictwa, ocenę pracy rozrusznika serca oraz nieprawidłowości w
ukrwieniu mięsnia sercowego. Polega ona na rejestracji zmian potencjałów elektrycznych
powstających na powierzchni ciała lub w jego wnętrzu pod wpływem depolaryzacji i repolaryzacji
serca. Zjawiska bioelektryczne serca można rejestrowad za pomocą elektrod umieszczonych na
powierzchni ciała. Przyrządy służace do ich rejestracji nazywa się elektrokardiografami, a
zarejestrowany zapis elektrokardiogramem.

Elektrokardiografia (EKG)

Załamek - każde wychylenie w górę lub w dół od linii izoelektrycznej. P, Q, R, S T

-

Odcinek - jest to częśd linii izoelektrycznej zawarta między załamkami. PG, ST, TP

-

Odstęp jest to częśd zapisu EKG obejmująca co najmniej jeden załamek i jeden odcinek. PQ,
QT, ST, PP

-

Składowe

Elektrokardiogram

Fizjologia Strona 3