65

Elektronika Praktyczna 3/2003

R E K L A M A

Niebagatelne znaczenie w†osi¹gniÍ-
ciu ø¹danych w†tym zakresie
w³aúciwoúci ma technologia obrÛb-
ki materia³Ûw, z†ktÛrych jest wyko-
nane ostrze. Chromowa stal ³oøys-
kowa jest kuta dla uzyskania pra-
wid³owej struktury wewnÍtrznej,
a†nastÍpnie obrabiana na sterowa-
nych numerycznie szlifierkach i†in-
dukcyjnie hartowana. Taka w³aúnie,
jak widaÊ doúÊ skomplikowana,
technologia pozwala uzyskaÊ odpo-
wiednie warunki produkcji narzÍ-
dzi, gwarantuj¹ce uzyskanie wyma-
ganych parametrÛw mechanicznych
i†precyzyjnej geometrii ostrzy.

Budowa obcinaczek musi uwzglÍd-

niaÊ gruboúci (úrednice) i†rodzaj
(twardoúÊ) ciÍtych materia³Ûw, a†tak-
øe warunki przestrzenne pracy (np.
dostÍp do elementÛw wycinanych
z†p³ytek o†duøym zagÍszczeniu).
Moøliwe jest wyposaøenie obcina-
czek w†element przytrzymuj¹cy od-
ciÍty fragment materia³u, co skutecz-
nie zapobiega ewentualnym zwar-
ciom. Dla zapewnienia precyzji
i†komfortu pracy, niektÛre obcinacz-
ki s¹ wyposaøone w†sprÍøynÍ po-
wrotn¹ o†odpowiedniej charakterys-
tyce dobranej tak, by w†momencie
ciÍcia znacz¹co mala³ opÛr (fot. 2).

Ergonomiczne rÍkojeúci maj¹ duø¹

powierzchniÍ kontaktu z†d³oni¹, aby
rÛwnomiernie rozk³adaÊ si³y, ich
kszta³ty s¹ zaokr¹glone, a†uøyte ma-
teria³y zapewniaj¹ progresywn¹
twardoúÊ (miÍkkie pokrycie, mocny
rdzeÒ) i†dobr¹ przyczepnoúÊ. CzÍsto
wymaga siÍ spe³nienia warunkÛw
zwi¹zanych z†ochron¹ antystatyczn¹,
czasem potrzebne s¹ rÍkojeúci izolo-
wane, do pracy pod napiÍciem.

Takie same warunki, odnoúnie

pewnoúci dzia³ania oraz bezpieczeÒ-
stwa i†komfortu uøytkowania, mu-
sz¹ spe³niaÊ szczypce. Jest to bar-
dzo liczna grupa narzÍdzi, wúrÛd
ktÛrych szczegÛlnie interesuj¹ce s¹
szczypce specjalne o†rÛønym prze-
znaczeniu, np. do kszta³towania
wyprowadzeÒ elementÛw przewle-
kanych (niektÛre umoøliwiaj¹ jedno-
czesne obciÍcie zbÍdnego fragmen-
tu wyprowadzenia w†úciúle okreúlo-
nym miejscu). W†ofertach wiod¹-
cych producentÛw, takich jak Pier-
giacomi czy Lindström, moøna zna-
leüÊ dziesi¹tki wzorÛw narzÍdzi
z†powyøszych grup.

Do kolejnej grupy popularnych

narzÍdzi rÍcznych uøywanych przez
elektronikÛw naleø¹ wkrÍtaki pracu-
j¹ce w†warunkach, gdzie mog¹ wy-
stÍpowaÊ duøe si³y dociskania na-
rzÍdzia do ³ba wkrÍta, aby nie
ìwyskakiwa³oî z†wyciÍcia oraz si³y
pozwalaj¹ce uzyskaÊ odpowiedni
moment na koÒcÛwce wkrÍtaka.

WkrÍtak (firmy Lindström),

w†ktÛrego budowie uwzglÍdniono
wszelkie wymogi funkcjonalne i†er-
gonomiczne, przedstawiono na fot.
3. Naleøy zwrÛciÊ uwagÍ na pro-
porcje wymiarÛw rÍkojeúci oraz
fakturÍ materia³u pokrywaj¹cego jej
powierzchniÍ. Szybkie i†precyzyjne
operowanie wkrÍtakiem, ale teø
moøliwoúÊ uøycia znacznych si³

Nawet tak proste narzÍdzia i†dlatego czÍsto niedoceniane,

jak pÍsety i†obcinaczki, s¹ obecnie produkowane w†sposÛb

prawie tak skomplikowany, jak na przyk³ad uk³ady scalone.

Wynika to z†szybko rosn¹cych wymagaÒ stawianych tym

narzÍdziom. Coraz doskonalsza technologia pozwala na

wytwarzanie doskonalszych wyrobÛw.

O†ile r¹czki lutownicze do monta-

øu i†demontaøu elementÛw, opisane
w†poprzednim numerze EP, naleø¹
do grona narzÍdzi termicznych, to
pozosta³e narzÍdzia rÍczne uøywane
przez elektronikÛw maj¹ przeznacze-
nie czysto mechaniczne: ciÍcie, giÍ-
cie, kszta³towanie wyprowadzeÒ,
przytrzymywanie i†pozycjonowanie
elementÛw, zdejmowanie izolacji,
przykrÍcanie i†odkrÍcanie úrub
(wkrÍtÛw), czyszczenie itp. W†kon-
sekwencji, oprÛcz stawianych tym
narzÍdziom wymagaÒ zwi¹zanych
z†ich prawid³owym dzia³aniem,
a†takøe dogodnoúci¹ i†precyzj¹ ope-
rowania, pojawiaj¹ siÍ nowe proble-
my zwi¹zane z†przenoszeniem si³y.

W†przypadku obcinaczek waøne

jest, by ciÍcie by³o dokonane jed-
nym, pewnym ruchem i†nast¹pi³o
dok³adnie w†przewidzianym miejs-
cu, a†koÒcÛwka ciÍtego przewodu
lub wyprowadzenia elementu mia³a
ø¹dan¹ geometriÍ. Dlatego ukszta³to-
wanie i†wymiary czÍúci roboczych
tych narzÍdzi s¹ tak rÛønorodne
(fot. 1...8), a†ich budowa umoøliwia
swobodne pos³ugiwanie siÍ nimi
jedn¹ d³oni¹ (chodzi o†³atwoúÊ
zmiany chwytu bez ryzyka upusz-
czenia obcinaczek i†zachowanie pe³-
nej kontroli nad ciÍciem). Ostrza
musz¹ byÊ wykonane z†materia³u
o†duøej odpornoúci na obci¹øenia
i†odpowiednio wysokiej trwa³oúci.

Narzędzia w rękach
elektroników

część 2

Fot. 2

Fot. 1

67

Elektronika Praktyczna 3/2003

R E K L A M A

ciwoúci antymagnetyczne i†jest
kwasoodporna.

Naleøy wspomnieÊ takøe o†pÍse-

tach pneumatycznych (np. firmy
PACE), ktÛre mog¹ wspÛ³pracowaÊ
ze stacjami lutowniczymi wyposa-
øonymi w†kompresor. SzczegÛlnie
ciekawe i†praktyczne jest zintegro-
wanie takiej pÍsety z†g³owic¹ do
demontaøu - po roztopieniu spoiwa
moøna uruchomiÊ kompresor i†pod-
nieúÊ wylutowywany uk³ad bez
uøywania dodatkowych narzÍdzi.

Przygotowanie przewodÛw do

montaøu takøe wymaga zastosowa-
nia specjalnych narzÍdzi umoøli-
wiaj¹cych sprawne zdejmowanie
izolacji z†zachowaniem powtarzal-
noúci wymiarÛw wzd³uønych oraz -
co znacznie trudniejsze - poprzecz-
nych. Przyrz¹dy do zdejmowania
izolacji z†pojedynczych przewodÛw,
przewodÛw sieciowych, koncent-
rycznych, kynarÛw, przewodÛw izo-
lowanych emali¹, a†takøe noøe do
zdejmowania izolacji z†koÒcÛwek
lub dowolnych fragmentÛw przewo-
dÛw telekomunikacyjnych i†energe-
tycznych - stosowne narzÍdzie do
kaødego zadania znajdziemy np.
w†katalogu Piergiacomi.

Wiele czynnoúci technologicznych

zwi¹zanych z†produkcj¹ b¹dü napra-
wami urz¹dzeÒ elektronicznych wy-
maga czyszczenia niektÛrych kompo-
nentÛw (np. powierzchni regenerowa-
nych uk³adÛw BGA) i†p³yt obwodÛw
drukowanych z†pozosta³oúci rÛønych
substancji, jak topniki, kleje czy
t³uszcze. Stosowane w†takich przy-
padkach úrodki chemiczne powinny
byÊ aplikowane jedynie w†miejscach
zanieczyszczonych i†tylko w†niezbÍd-
nych iloúciach. Interesuj¹cy sposÛb
na realizacjÍ tych postulatÛw znaj-
dziemy w†ofercie firmy Micro Care,
producenta preparatÛw chemicznych
do zastosowaÒ w†elektronice. Jest to
dozownik, ktÛry umoøliwia nanosze-

Artyku³ powsta³ na bazie materia³ów udostêp-

nionych przez firmê Renex, tel./fax: [phone]-
05, 411-25-55, www.renex.com.pl.

Dodatkowe informacje

(szeúciok¹tny pierúcieÒ u†nasady
rÍkojeúci pozwala na zwiÍkszenie
momentu przez zastosowanie klu-
cza) to praktyczne efekty wypraco-
wanych rozwi¹zaÒ. Barwne ele-
menty informuj¹ o†przeznaczeniu
wkrÍtaka, tj. wskazuj¹ na rodzaj
koÒcÛwki. Nie zapomniano o†otwo-
rze do wieszania oraz zachowaniu
p³askiego fragmentu na rÍkojeúci,
zapobiegaj¹cego toczeniu siÍ po
pochy³ych powierzchniach.

Bardzo czÍsto, zarÛwno podczas

montaøu, jak i†demontaøu elemen-
tÛw i†uk³adÛw elektronicznych,
trzeba siÍgn¹Ê po pÍsetÍ. Poniewaø
jest to narzÍdzie uøywane do czyn-
noúci precyzyjnych, przeprowadza-
nych niejednokrotnie w†warunkach
trudnego dostÍpu do obszaru robo-
czego, jest wysoce poø¹dane, by
umoøliwia³o pewny chwyt i†swobo-
dÍ manipulowania bez ryzyka
uszkodzenia elementu (obawiaj¹c
siÍ upuszczenia czÍúci, co moøe
oznaczaÊ jej d³ugotrwa³e poszuki-
wanie np. we wnÍtrzu naprawiane-
go urz¹dzenia, instynktownie
zwiÍkszamy si³Í nacisku na ele-
ment). Dlatego w†ofertach renomo-
wanych producentÛw pÍsety s¹
obecne w†liczbie co najmniej kilku-
dziesiÍciu modeli, rÛøni¹cych siÍ
wymiarami i†kszta³tami koÒcÛwek,
rodzajem powierzchni roboczej,
materia³ami uøytymi do budowy
i†masywnoúci¹ wykonania (fot. 4).
CzÍúÊ pÍset posiada mechanizm sa-
mozaciskowy. WiÍkszoúÊ ma w³aú-

nie ø¹danych iloúci úrodka dok³adnie
w†zadane miejsce i†jednoczesne
czyszczenie mechaniczne za pomoc¹
jednej z†wymiennych koÒcÛwek -
szczoteczek (fot. 5). Podczas czysz-
czenia uzupe³nia siÍ iloúÊ preparatu
stosownie do potrzeb, bez koniecz-
noúci kaødorazowego siÍgania po po-
jemnik i†odstawiania go. Lepszy
komfort pracy, oszczÍdnoúÊ czasu
i†preparatÛw (do 50%) to ewidentne
korzyúci zwi¹zane ze stosowaniem
dozownika.

Przedstawione powyøej i†w†po-

przednim numerze EP narzÍdzia
powsta³y w†wyniku wieloletnich
badaÒ i†doúwiadczeÒ. Spe³niaj¹ su-
rowe kryteria wynikaj¹ce z†profes-
jonalnych zastosowaÒ, zapewniaj¹c
pewne i†sprawne przeprowadzanie
czynnoúci, przy zachowaniu bez-
pieczeÒstwa i†komfortu uøytkowa-
nia. Ich nieod³¹czn¹ cech¹ jest
trwa³oúÊ. Trzeba jednak pamiÍtaÊ,
øe do pe³nego wykorzystania ich
walorÛw niezbÍdne jest uøywanie
zgodnie z†przeznaczeniem.

Pomoc w†optymalnym wykorzys-

taniu bogatej oferty rynkowej
i†w³aúciwy dobÛr narzÍdzi zapew-
ni autoryzowany przedstawiciel
producentÛw wiod¹cych w†tej
branøy.
Marek Kalasiñski

Fot. 4

Fot. 3

Fot. 5