1.Rachunkowość- to system pomiaru i opisu działalności gospodarczej, którego głównym
celem jest dostarczanie informacji finansowych o działalności przedsiębiorstwa. Nie ma
jednak jednoznacznej definicji pojęcia rachunkowość, różne definicje traktują ją jako system
ewidencyjny oraz jako system informacyjny.
Bilans – to dwustronne zestawienie wartości zasobów majątkowych, czyli aktywów oraz
źródeł ich finansowania, czyli pasywów sporządzone na określony dzień i w określonej
formie
Rachunek wyników – (rachunek zysków i strat) jest kolejną po bilansie częścią
sprawozdania finansowego sporządzanego na dzień finansowy. Jest on głównym źródłem
informacji o wynikach działalności jednostki. Jest on zestawieniem osiągniętych przychodów
i poniesionych kosztów, strat i zysków nadzwyczajnych oraz podatku dochodowego.

2. Budowa bilansu – dzieli się na aktywa i pasywa.
Aktywa:

A. Aktywa trwałe
I.

Wart. niemat i prawne

II.

Rzeczowe aktywa trwałe

III.

Należności długoterm

IV.

Inwestycje długoterm

B. Aktywa obrotowe
I.

Zapasy

II.

Należności krótkoterm

III.

Inwestycje krótkoterm

IV.

Krótkoterm rozlicz miedzokres

Pasywa:

A. Kapitał własny
I.

K. podst

II.

K. zapasowy

III.

K. z aktualizacji wyceny

IV.

Pozostałe k. rezerwowe

V.

Zysk (strata) z lat ubiegłych

VI.

Zysk (strata) netto

B. Zobowiązania
I.

Zob. długoterm

II.

Zob. krótkoterm

III.

Rozliczenia międzyokresowe

3.Zasady obowiązujące w rachunkowości.
Zasada memoriału – zobowiązuje do przypisania wszystkich poniesionych kosztów i
osiągniętych przychodów do tych okresów sprawozdawczych, w których wystąpiły,
niezależnie od dokonania zapłaty lub wpływu środków pieniężnych.
Zasada współmierności – w księgach rachunkowych i wyniku finansowym należy ująć
wszystkie przychody i współmierne do nich koszty ich osiągnięcia
Zasada periodyzacji – oznacza dokonanie podziału czasu działania jednostki, który zwykle
trwa wiele lat na okresy krótsze, tzw. lata obrotowe i okresy sprawozdawcze
Zasada istotności - istotne dla wyniku operacje finansowe muszą być wyodrębnione w
ewidencji. Jeśli natomiast ich waga jest nieznaczna, można je księgować w sposób
uproszczony.

Zasada ciągłości – Raz przyjęte zasady rachunkowości należy stosować w sposób ciągły,
dokonując w kolejnych latach obrotowych jednakowego ugrupowania operacji
gospodarczych. Umożliwia to porównywanie różnych okresów.
Zasada ostrożności – polega generalnie na: -możliwie wysokim wycenianiu kosztów, strat i
zobowiązań; -ostrożnym realnym wycenianiu przychodów, zysków i majątku; - tworzeniu
rezerw na możliwe do oszacowania ryzyko, spodziewane straty i skutki innych zdarzeń.
Zasada wyższości treści nad formą – oznacza ona obowiązek rzetelnego, zgodnego z
rzeczywistością, a także jasnego ukazania sytuacji majątkowej i finansowej jednostki i jej
wyniku finansowego.
Zasada kontynuacji działania – przyjmuje się założenie, że jednostka ani nie zamierza, ani nie
jest zmuszona do likwidacji lub istotnego uszczuplenia skali swojej działalności.

4. Typy operacji bilansowych.
1. Operacje wywołujące zmiany tylko po stronie aktywów ( jeden składnik aktywów zwiększa
się drugi zmniejsza o kwotę operacji). Ten typ operacji nie zmienia ogólnej sumy bilansowej.
A+o-o=P
2.Operacje wywołujące zmiany tylko po stronie pasywów (jeden składnik pasywów zwiększa
się drugi zmniejsza o kwotę operacji). Ten typ operacji nie zmienia ogólnej sumy bilansowej.
A=P+o-o
3. Operacje wywołujące zwiększenie jednego składnika aktywów, z równoczesnym
zwiększeniem jednego składnika pasywów. Operacja ta wywołuje wzrost sumy bilansowej o
kwotę operacji. A+o=P+o
4. Operacje wywołujące zmniejszenie jednego składnika aktywów, z równoczesnym
zmniejszeniem jednego składnika pasywów. Operacja ta wywołuje zmniejszenie sumy
bilansowej o kwotę operacji.
A-o=P-o
o-wartość operacji

5. Przyczyny błędów księgowych i metody ich korygowania
Przyczyny:
-Dokonywanie księgowania w niewłaściwy sposób- inna kwota, nieodpowiednie konto,
nieodpowiednia strona konta, naruszenie zasady podwójnego zapisu;
-Dwukrotne ujęcie tej samej operacji;
- Pominięcie operacji gospodarczej w księgach rachunkowych

Błędy księgowe mogą być poprawiane w różny sposób. Pierwszy z nich to tak zwana korekta
a drugi to storno (czarne i czerwone).
Korekta- skreślenie dotychczasowej treści i wpisanie nowej, z zachowaniem czytelności
błędnego zapisu oraz podpisanie poprawki i umieszczeniu daty.
Strono czarne – polega na wyksięgowaniu zapisu błędnego po przeciwnych stronach kont a
następnie zaksięgowaniu zapisu prawidłowego po stronach właściwych i na prawidłowych
kontach.
Storno czerwone- polega na powtórzeniu zapisu błędnego po tych samych stronach kont, na
których był zapis błędny, w kolorze czerwonym lub w ramce, nawiasie, itp. Taki zapis
oznacza że przy sumowaniu obrotów stron konta należy kwoty zapisane w powyższy sposób
odjąć.
6. Zasada funkcjonowania konta aktywno-pasywnego
Konta aktywno-pasywne działają jak nałożone na siebie dwa konta: konto aktywów i konto
pasywów. Stan początkowy składnika aktywów występuje po stronie Dt, natomiast stan
początkowy składnika pasywów występuje po stronie Ct. Wszystkie zwiększenia stanu

aktywów księgujemy (zgodnie z ogólnymi zasadami) po stronie Dt, natomiast zmniejszenia
po stronie Ct. Analogicznie w przypadku pasywów: wszystkie zwiększenia stanu księgujemy
po stronie Ct, natomiast zmniejszenia po stronie Dt. Zamykając konto liczymy najpierw sumy
obrotów stron Dt i Ct (czyli sumy wszystkich zapisów po tych stronach).

7.Podzielność pozioma kont księgowych polega na tworzeniu szczegółowych kont
księgowych o takim samym charakterze lecz węższym przedmiocie ewidencji niż konta
macierzyste. Możliwe są 2 rozwiązania: -konto dzielone przestaje funkcjonować, a jego
miejsce zajmują nowe konta utworzone w wyniku podziału; - konto dzielone funkcjonuje
nadal (jako konto syntetyczne) a konta uzyskane z podziału są prowadzone obok niego jako
konta analityczne.

8. Dowodem księgowym nazywa się pisemne potwierdzenie zaistnienia zdarzenia
gospodarczego powodującego zmianę w majątku lub kapitałach jednostki, bądź też powstania
przychodów lub kosztów.
Dowody księgowe powinny być: -rzetelne, czyli zgodne z rzeczywistym przebiegiem operacji
gospodarczej, którą dokumentują; - kompletne, a więc zawierające co najmniej wymagane dla
dowodów dane; - wolne od błędów rachunkowych

9.Konta wynikowe – są wykorzystywane do odzwierciedlenia realizowanych w
przedsiębiorstwie procesów gospodarczych. Są to następujące konta: kosztów, przychodów,
strat i zysków nadzwyczajnych. Konta wynikowe nie wykazują sald końcowych, ponieważ
salda są każdorazowo przynoszone na konto wynik finansowy. W związku z tym, jeżeli nie
ma Sk, to nie może być Sp.
Konta kosztów - działają podobnie jak konta aktywów, czyli na stronie Dt księguje się
wszelkie zwiększenia kosztów i strat, a na stronie Ct wszelkie ich zmniejszenia (rozchody
kosztów) oraz przeniesienia na inne konta.
Konta przychodów – działają podobnie jak konta pasywów, czyli na stronie Ct księguje się
wszelkie zwiększenia przychodów, a na stronie Dt wszelkie ich zmniejszenia oraz
przeniesienia na inne konta.

10. Ewidencja zakupów materiałów, towarów

A.

Potwierdzeniem wystąpienia operacji zakupu materiałów lub towarów jest dokument

zewnętrzny –faktura zakupu (oryginał)

B.

Dokumentem potwierdzającym przyjęcie do magazynu kupionych materiałów/ towarów jest

dokument Pz

C.

Cena nabycia to cena zakupu oraz kosztów zakupu (załadunek, wyładunek, transport,

ubezpieczenie na czas transportu)

Przy zakupie zwiększa się wartość materiałów/towarów - wpisujemy wartość zakupionych
materiałów/towarów po stronie Dt na koncie „Materiały”/„Towary” i równocześnie rosną
zobowiązania wobec dostawców - czyli ta sama wartość po stronie Ct na koncie
„Rozrachunki z dostawcami”

11.Ewidencja sprzedaży wyrobów gotowych i towarów

A.

Dokumentem potwierdzającym operację sprzedaży jest dokument własny- faktura sprzedaży

(kopia)

B.

Dokumentem potwierdzającym wydanie odbiorcy sprzedanych produktów z magazynu jest

dokument WZ.

Ewidencja sprzedaży wyrobów gotowych i towarów dzieli się na dwie fazy (ich kolejność jest
obojętna).
1. wydanie towarów - zmniejsza się ich wartość - wartość wydanych towarów wpisujemy po
stronie Ct na koncie „Towary” i jednocześnie tą samą wartość wpisujemy po stronie Dt na
konto „Wartość sprzedanych towarów” (koszt)
2. zwiększają się „Należności od odbiorców” (wpisujemy po stronie Dt) z tym, że tutaj
wpisujemy ich cenę, czyli tyle ile rzeczywiście dostaniemy za te towary (a nie ich wartość,
jak wyżej) i ta sama kwota po stronie Ct na koncie „Przychody ze sprzedaży towarów”

12.Amortyzacja- odzwierciedla zmniejszanie wartości środków trwałych oraz wartości
niemat i prawnych na skutek ich użytkowania lub upływu czasu.

Umorzenie środka trwałego to skumulowana suma odpisów amortyzacyjnych; jest zużyciem
bilansowym, co oznacza, że jego wartość jest uwzględniana przy wycenie bilansowej
środków trwałych;

Amortyzacja metody
1. Metoda liniowa
- polega na równomiernym rozłożeniu w czasie wartości zużycia środka trwałego,
- opiera sie na założeniu, że użyteczność środka trwałego w całym okresie jego użytkowania
jest niezmienna;

-Stawka amortyzacyjna jest stała i wynika ze wzoru: roczna stopa Amor [%]=100%/okres amor w
latach; roczna staw amort=(wart. poczat- wart. odzysku)/ okres amor w latach

2. Metoda degresywna (przyspieszona)

Według tej metody przydatność ekonomiczna środka trwałego maleje w miarę jego użytkowania, a
rosną koszty jego eksploatacji. Dlatego w początkowych latach użytkowania stosuje się wyższe odpisy
amortyzacyjne niż w kolejnych. Licząc kwotę amortyzacji stawka amortyzacyjna nie ulega zmianie ale
zmienia się podstawa bowiem liczymy od wartości zaktualizowanej, czyli pomniejszonej o
dotychczasowe odpisy. W tej metodzie odpisów dokonuje się metodą degresywną, ale począwszy od
roku, w którym tak obliczona amortyzacja miałaby być niższa od amortyzacji obliczonej metodą
liniową, stosuje się metodę liniową.

3. Metoda naturalna

zakłada, że zużycie obiektu jest jednakowe na każdą jednostkę pracy (np. sztukę, kilogram, godzinę
itp.). Kwota amortyzacji zależy więc od ilości pracy wykonanej w danym okresie czasu. Wyliczamy z
formuły: (wart. pocz. ŚT)/(praca planowana w całym okr. użytkowania)

Zużycie mat i energii - koszt zużycia materiałów produkcyjnych i biurowych oraz energii i
jej nośników
Usługi obce – koszt robót wykonanych przez obce podmioty
Podatki i opłaty o charakterze urzędowym
Wynagrodzenia – koszty wynagrodzeń pieniężnych, w naturze oraz ich ekwiwalentów
wypłacanych na podstawie umów o pracę, zleceń oraz o dzieło pracownikom oraz innym
osobom fizycznym.
Ubezp społ i inne świad – narzuty na wynagrodzenia oraz inne świadczenia na rzecz
pracowników, koszty szkolenia pracowników.
Pozostałe koszty – koszty które nie zostały ujęte w innych grupach

13. Cechy charakterystyczne układu rodzajowego kosztów:
- ujmuje koszty działalności, nie ujmuje natomiast kosztów operacji finansowych
-ujmuje koszty w danym okresie sprawozdawczym mimo że mogą one dotyczyć okresów
przyszłych lub minionych

- są to koszty proste, czyli takie, których nie dzieli się na elementy składowe
-

Daje informacje o wielkości i strukturze poniesionych kosztów, co pozwala na ocenę

materiałochłonności i pracochłonności

14. Konto wynik finansowy
Wynik finansowy jest różnicą pomiędzy sumą przychodów P i zysków nadzwyczajnych Zn
osiągniętych w danym okresie, a sumą kosztów poniesionych na uzyskanie tego przychodu K
i strat nadzwyczajnych Sn oraz obciążeń w postaci podatku dochodowego Pd.
WF=(P+Zn)-(K+Sn+Pd)

Po lewej stronie księgujemy (Dt):



Koszty z podstawowej działalności operacyjnej (koszty wytwarzania wyrobów gotowych, koszty

wytworzenia usługi, wartość sprzedaży wg cen zakupu)



Koszty z pozostałej działalności operacyjnej (koszt sprzedaży niefinansowanych aktywów trwałych,

przekazanie nieodpłatnie aktywa, naliczanie odszkodowania, koszt prowadzenia działalności
socjalnej)



Koszty finansowe (koszty sprzedaży aktywów finansowych, naliczone odsetki od wynagrodzeń

finansowych)



Straty nadzwyczajne



Obroty Dt



Sk Ct (zysk)

Po prawej stronie księgujemy (Ct):



Przychody ze sprzedaży wyrobów gotowych, ze sprzedaży towarów, z usług)



Przychody z pozostałej działalności operacyjnej ( przychody ze sprzedaży niefinansowych aktywów

trwałych, otrzymane dotacje, odszkodowania, nieodpłatne aktywa, grzywny)



Przychody finansowe (przychód ze sprzedaży aktywów finansowych, naliczone odsetki od aktywów

finansowych)



Zyski nadzwyczajne



Obroty Ct



Sk Dt (strata)

15. Metody ustalania kosztu zakupu sprzedanych towarów (kosztu przeciętnego, FIFO,
LIFO)
koszt przeciętny - liczymy średni koszt na 1 szt. ze wszystkich towarów jakie mamy

FiFo (First in First out)- polega na zsumowaniu kosztów zakupu sprzedanej ilości sztuk
produktów począwszy od kosztów pierwszej dostawy; najpierw schodzą z magazynu te
towary, które są w nim najdłużej

LiFo (Last in First out)- polega na zsumowaniu kosztów zakupu sprzedanej ilości sztuk
produktów począwszy od kosztów ostatniej dostawy; najpierw schodzą z magazynu te
towary, które są najkrócej (te co ostatnie kupiliśmy)

np.: dostaliśmy po kolei 3 serie towarów (po 100 sztuk) i w każdej za sztukę płaciliśmy inną
cenę: I - 3 zł II- 5 zł III- 10 zł i jeśli sprzedaliśmy 250 towarów to: w przypadku FiFo
koszt liczymy: 3x100 + 5x100 + 10x50; a w LiFo: 10x100 + 5x100 + 3x 50

16.Próg rentowności w produkcji wieloasortymentowej

Pozwala na odpowiedź kiedy sprzedaż produktów zacznie przynosić zysk. Istota analizy progu
rentowności sprowadza się do wyznaczenia takiego poziomu wielkości produkcji przy którym
przychody ze sprzedaży pokrywają dokładnie poniesione koszty.

Założenia:
-wielkość produkcji w badanym okresie =wielkości sprzedaży

-koszty produkcji są funkcją wielkości produkcji
-koszty zmienne zmieniają się wprost proporcjonalnie wraz ze zmianą wielkości produkcji
-jednostkowa cena sprzedaży wyrobu nie ulega zmianie wraz z upływem czasu

*ilościowy próg rentowności - wyraża liczba wyrobów, jaką przedsiębiorstwo powinno
sprzedać, by pokryć koszty stałe i zmienne Pr

il

=Ks/(c-Kz)

Ks-całkowite koszty stałe, c-jednostkowa cena sprzedaży, Kz- jednostkowy koszt zmienny
*wartościowy próg rentowności - wartość przychodów ze sprzedaży, która pokrywa koszty
całkowite i przy której wynik finansowy =0