background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 
 

 

 

 
 

MINISTERSTWO EDUKACJI 

NARODOWEJ 

 
 
 

Ireneusz Kocoń 

 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
Wykonywanie 

prac 

zakresu 

obróbki 

ręcznej 

i mechanicznej skrawaniem 721[02].O1.06 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Poradnik dla nauczyciela 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Wydawca

 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy 
Radom 2007 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

Recenzenci: 
mgr inż. Michał Sylestrzak 
mgr inż. Andrzej Zych 
 
 
 
Opracowanie redakcyjne: 
mgr inż. Ireneusz Kocoń 
 
 
 
Konsultacja: 
mgr inż. Andrzej Zych 
 
 
 
 
 
 
 
 
Poradnik  stanowi  obudowę  dydaktyczną  programu  jednostki  modułowej  721[02].O1.06 
„Wykonywanie  prac  z  zakresu  obróbki  ręcznej  i mechanicznej  skrawaniem”,  zawartego 
w modułowym programie nauczania dla zawodu Monter kadłubów okrętowych. 
 

 
 
 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

SPIS TREŚCI

 

 
1.  Wprowadzenie 

2.  Wymagania wstępne 

3.  Cele kształcenia 

4.  Przykładowe scenariusze zajęć 

5.  Ćwiczenia 

12 

5.1.  Organizacja stanowiska 

12 

5.1.1. Ćwiczenia 

12 

5.2.  Obróbka ręczna 

14 

5.2.1. Ćwiczenia 

14 

5.3.  Narzędzia o napędzie elektrycznym i pneumatycznym 

18 

5.3.1. Ćwiczenia 

18 

5.4.  Obróbka mechaniczna 

21 

5.4.1. Ćwiczenia 

21 

6.  Ewaluacja osiągnięć ucznia 

26 

7.  Literatura 

36 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

1.  WPROWADZENIE

 

 

Przekazujemy  Państwu  „Poradnik  dla  nauczyciela”,  który  będzie  pomocny 

w prowadzeniu  zajęć  dydaktycznych  w szkole  kształcącej  w zawodzie  monter  kadłubów 
okrętowych. W poradniku zamieszczono: 

 

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane, 
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika, 

 

cele  kształcenia,  wykaz  umiejętności,  jakie  uczeń  ukształtuje  podczas  pracy 
z poradnikiem, 

 

przykładowe scenariusze zajęć, 

 

ćwiczenia, przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami 
nauczania – uczenia oraz środkami dydaktycznymi, 

 

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego, 

 

wykaz literatury, z jakiej mogą korzystać uczniowie podczas nauki. 
W  poradniku  dla  ucznia  zagadnienia  zostały  opisane  w sposób  bardzo  ogólny. 

Przedstawiono treści, opisano umiejętności, które uczeń powinien sobie przyswoić. By uczeń 
mógł  w pełni  zrozumieć  i przyswoić  materiał,  niezbędna  jest  jego  praca  z literaturą. 
Nauczyciel  powinien  być  przewodnikiem  dla  ucznia,  wskazując  mu  materiały  i źródła, 
z których  może  uzyskać  aktualne  informacje  dotyczące  zagadnień  z  zakresu jednostki 
modułowej. 

Wskazane  jest,  aby  zajęcia  dydaktyczne  były  prowadzone  różnymi  metodami  ze 

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania oraz ćwiczeń praktycznych. 

Formy  organizacyjne  pracy  uczniów  mogą  być  zróżnicowane  począwszy  od  pracy 

jednolitej, pracy grupowej jednolitej i zróżnicowanej, aż po samodzielną pracę ucznia.  

Zaleca  się  określenie  wymagań  edukacyjnych  w takiej  formie,  aby  łatwo  było 

zidentyfikować  cele  z poszczególnymi  tematami.  W poradniku  zamieszczono  dwa 
przykładowe scenariusze zajęć.  

Pomocne  mogą  się  okazać  zamieszczone  na końcu  każdego  podrozdziału  w poradniku 

dla  ucznia  pytania  sprawdzające,  które  uczeń  może  wykorzystywać  w dwojaki  sposób, 
a mianowicie jako: 

 

przeczytanie pytań przed rozpoczęciem pracy; uczeń zapozna się z wymaganiami i dążyć 
będzie do osiągnięcia celu, jakim jest odpowiedź na pytania, 

 

przeczytanie  pytań  po  zakończeniu  pracy;  pytania  te  stanowić  będą  kontrolę  stanu 
gotowości przejścia do wykonywania ćwiczeń. 
W  ćwiczeniach  realizowanych  w formie  zadań  praktycznych  założono,  że  w trakcie  ich 

realizacji uczeń powinien: 

 

przeczytać  ze  zrozumieniem  instrukcję  obsługi  sprzętu  wykorzystywanego  podczas 
wykonywania ćwiczeń, 

 

opracować  procedurę  rozwiązania  do  przedstawionego  w opisie  zadania,  posiłkując  się 
literaturą, 

 

wykonać zadania, 

 

przeprowadzić samokontrolę, 

 

zaprezentować rozwiązania zadania. 
Wskazane  jest  przeprowadzanie  instruktażów  na  początku  zajęć  oraz  przed 

wykonywaniem  ćwiczeń.  Zaleca  się  również,  aby  nakłaniać  uczniów  do  korzystania 
z pomocy koleżeńskiej. 

Zaleca  się  dobór  dla  uczniów  ćwiczeń  rozwijających  umiejętności,  których  nabycie 

stwarza największe problemy.  

Po  wykonaniu  zaplanowanych  ćwiczeń  uczeń  przystępuje  do  sprawdzenia  poziomu 

swoich postępów, odpowiadając na pytania zawarte w podrozdziale „Sprawdzian postępów”.  

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

Uczeń  powinien  w tym  celu  samodzielnie  przeczytać  pytania  i udzielić  na  nie 

odpowiedzi. 

W rozdziale „Ewaluacja osiągnięć ucznia” zamieszczono: 

 

kartę odpowiedzi, 

 

klucz odpowiedzi, 

 

plan testu, 

 

wymagania 

 

instrukcję dla nauczyciela,  

 

instrukcję  dla  ucznia,  w której  opisano  czynności  ucznia  podczas  przeprowadzania 
sprawdzianu. 
Zaproponowano  również  przykład  praktycznego  sprawdzianu  umiejętności  jakie  uczeń 

nabył realizując tę  jednostkę  modułową. W części opisującej zadanie praktyczne  zawarte są: 
temat zadania, wymagania, karta odpowiedzi oraz karta oceny 

Zestawy  stanowią  propozycję  narzędzi  pomiaru  dydaktycznego,  z których  można 

skorzystać  w celu  przeprowadzenia  badań  lub  w celu  opracowania  innych  narzędzi.  Wybór 
należy do nauczyciela. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
 
 
 

Schemat układu jednostek modułowych 

721[02].O1 

Techniczne podstawy zawodu 

721[02].O1.01 

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa 

i higieny pracy, ochrony 

przeciwpożarowej i ochrony środowiska 

721[02].O1.05 

Wykonywanie pomiarów 

warsztatowych 

721[02].O1.07 

Wykonywanie połączeń 

spawanych 

721[02].O1.06 

Wykonywanie prac z zakresu obróbki 

ręcznej i mechanicznej skrawaniem 

721[02].O1.03 

Posługiwanie się dokumentacją 

techniczną 

721[02].O1.04 

Dobieranie materiałów 

konstrukcyjnych 

721[02].O1.02 

Posługiwanie się pojęciami 

charakteryzującymi statek 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

2.  WYMAGANIA WSTĘPNE 

 

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć. 

 

korzystać z różnych źródeł informacji,  

 

stosować  przepisy  prawne  dotyczące  pracownika 

i  pracodawcy  w zakresie 

bezpieczeństwa i higieny pracy, 

 

stosować podstawowe zasady higieny i fizjologii pracy,  

 

organizować bezpieczne i ergonomiczne stanowisko pracy,  

 

dokonywać oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracy, 

 

dobierać i stosować odzież ochronną oraz środki ochrony indywidualnej w zależności od 
wykonywanych prac, 

 

stosować procedury udzielania pierwszej pomocy w stanach zagrożenia zdrowia i życia, 

 

stosować zasady ochrony środowiska, 

 

korzystać  z  Polskich  Norm,  Kodeksu  pracy  oraz  rozporządzeń  dotyczących 
bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony środowiska. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

3.  CELE KSZTAŁCENIA

 

 

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć. 

 

zorganizować stanowisko pracy, zgodnie z wymaganiami ergonomii, 

 

zastosować  narzędzia  ręczne  z  napędem  elektrycznym  i  pneumatycznym  stosowane  do 
obróbki skrawaniem, 

 

dobrać przyrządy pomiarowe, 

 

wykonać trasowanie na płaszczyźnie, 

 

wykonać ścinanie i przecinanie,  

 

wykonać cięcie piłką ręczną i nożycami, 

 

wykonać gięcie i prostowanie blach cienkich,  

 

wykonać piłowanie powierzchni płaskich i kształtowych,  

 

wykonać wiercenie, rozwiercanie i pogłębianie otworów o różnych średnicach, 

 

naciąć gwint na powierzchniach zewnętrznych i wewnętrznych, 

 

wykonać operacje toczenia i frezowania,  

 

wykonać  szlifowanie  elementów  konstrukcji  stalowej  przeznaczonych  do  montażu  na 
szlifierce ostrzałce i szlifierce kątowej, 

 

sprawdzić jakość wykonanej pracy, 

 

skorzystać z dokumentacji technicznej, norm, poradników, 

 

zastosować  przepisy  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpożarowej 
i ochrony środowiska podczas wykonywania pracy. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

4.  PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ 

 

Scenariusz zajęć 1   

 
Osoba prowadząca:  

 

…………………………………….…………. 

Modułowy program nauczania:  

Monter kadłubów okrętowych 721[02].O1 

Moduł: 

 

Techniczne podstawy zawodu 721[02].O1 

Jednostka modułowa:  

 Wykonywanie 

prac 

zakresu 

obróbki 

ręcznej  

i mechanicznej skrawaniem 721[02].O1.06 

Temat: Wykonywanie połączeń gwintowych. 

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności wykonywania połączeń gwintowych. 
 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

 

dobrać wyposażenie stanowiska do wykonania połączenia gwintowanego, 

 

dobrać narzędzia i materiały do wykonania połączenia gwintowego, 

 

przygotować  stanowisko  pracy,  maszyny  i  narzędzia  do  wykonania  połączenia 
gwintowego, 

 

wykonać połączenie gwintowe. 

 
Metody nauczania–uczenia się:  

 

ćwiczenie praktyczne przedmiotowe. 
 

Formy organizacyjne pracy uczniów: 

 

praca w małych grupach. 
 

Środki dydaktyczne: 

 

wiertarka stołowa, 

 

5 kątowników o długości 150 mm, 

 

piłka do cięcia metali. 

 

komplet narzędzi traserskich, 

 

komplet narzędzi do montażu (klucze, wkrętaki, szczypce, przymiary, itp. 

 

wiertła Ø3,2 i Ø4,5, 

 

komplet gwintowników M4, 

 

komplet narzędzi ślusarskich, 

 

wkręty M4 z łbem walcowym, szt. 8. 
 

Czas trwania: 180 minut.  

 

Przebieg zajęć: 
1.  Instruktaż wstępny: 

 

sprawdzenie obecności, 

 

sprawdzenie odzieży roboczej,  

 

przeprowadzenie instruktażu BHP przy montażu, 

 

przedstawienie przebiegu lekcji, 

 

podanie kryteriów ocen, 

 

wyznaczenie stanowisk ćwiczeniowych,  

 

nadzorowanie przejścia na stanowiska. 

2.  Instruktaż bieżący: 

Wykonanie ćwiczenia 3 z części 4.3.3 poradnika ucznia 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

Obchód I. Sprawdzenie czy uczniowie, dobrali narzędzia, materiały, 

 

Obchód  II.  Sprawdzenie  czy  uczniowie  opracowali  plan  pracy,  czy  skompletowali 
zestawy części do montażu. Sprawdzenie poprawności planu pracy, 

 

Obchód  III.  Sprawdzenie  poprawności  wykonania  ćwiczenia,  stosowania 
bezpiecznych metod pracy. Udzielanie dodatkowych instruktaży. 

 

Obchód  IV.  Sprawdzenie  poprawności  wykonania  zadania.  Ocena  jakości 
wykonania, wskazanie na błędy i usterki. 

3.  Instruktaż końcowy: 

 

podsumowanie zajęć, 

 

wskazanie na najlepiej wykonane ćwiczenia, 

 

omówienie ćwiczeń wykonanych przez wszystkie grupy, 

 

zwrócenie uwagi na błędy oraz czynności dobrze wykonywane podczas ćwiczenia, 

 

wystawienie ocen, 

 

uporządkowanie stanowisk ćwiczeniowych. 

 
Praca domowa 

 

sporządź notatkę nt. rodzaju podkładek oraz ich zastosowania. 

 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

 

pogadanka nt. najtrudniejsze i najłatwiejsze czynności w trakcie wykonania ramki. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

10 

Scenariusz zajęć 2 

 
Osoba prowadząca:  

 

…………………………………….…………. 

Modułowy program nauczania:  

Monter kadłubów okrętowych 721[02].O1 

Moduł: 

 

Techniczne podstawy zawodu 721[02].O1 

Jednostka modułowa:  

 Wykonywanie 

prac 

zakresu 

obróbki 

ręcznej  

i mechanicznej skrawaniem 721[02].O1.06 

Temat: Wykonywanie części mechanizmów na tokarce. 

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności toczenia. 
  
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umięć: 

 

opracować plan obróbki części na tokarce, 

 

przygotować tokarkę do pracy, 

 

toczyć powierzchnie zewnętrzne i czołowe, 

 

wiercić na tokarce, 

 

toczyć powierzchnie kształtowe. 

 
Metody nauczania–uczenia się:  

 

ćwiczenie praktyczne przedmiotowe. 
 

Formy organizacyjne pracy uczniów: 

 

praca indywidualna. 

 
Środki dydaktyczne: 

 

tokarka, 

 

zestaw noży tokarskich, 

 

wałek stalowy o średnicy ok. 20 mm i długości ok. 80 mm, 

 

katalog noży tokarskich, 

 

suwmiarka, 

 

dokumentacja techniczna tokarki, 

 

poradnik tokarza, 

 

poradnik dla ucznia.  
 

Czas trwania zajęć: 235 minut 

 

Przebieg zajęć: 
1.  Instruktaż wstępny: 

 

sprawdzenie obecności, 

 

sprawdzenie odzieży roboczej, sprawdzenie samopoczucia uczniów, 

 

przeprowadzenie instruktażu BHP, 

 

przedstawienie przebiegu lekcji, 

 

podanie kryteriów oceny, 

 

wyznaczenie stanowisk ćwiczeniowych,  

 

nadzorowanie przejścia na stanowiska. 

2.  Instruktaż bieżący: 

Wykonanie ćwiczenia 3 z części 4.4.3 poradnika ucznia. 

 

Obchód I. Sprawdzenie czy uczniowie opracowali plan obróbki części. Sprawdzenie 
jego poprawności. Sprawdzenie czy uczniowie dobrali parametry obróbki. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

11 

 

Obchód  II.  Sprawdzenie  czy  uczniowie  przygotowali  tokarki  do  pracy,  dobrali 
narzędzia, materiały, czy poprawnie zamocowali narzędzia i materiał obrabiany. 

 

Obchód  III.  Sprawdzanie  poprawności  wykonywania  ćwiczenia,  stosowania 
bezpiecznych metod pracy. Udzielanie dodatkowych instruktaży. 

 

Obchód  IV.  Sprawdzenie  poprawności  wykonania  zadania.  Ocena  jakości 
wykonania, wskazanie na błędy i usterki. 

 

Sprawdzenie  czy  uczniowie  przygotowali  tokarki  do  pracy,  dobrali  narzędzia, 
materiały, czy poprawnie zamocowali narzędzia i materiał obrabiany.  

3.  Instruktaż końcowy: 

 

podsumowanie zajęć, 

 

wskazanie na najlepiej wykonane ćwiczenia, 

 

omówienie ćwiczeń wykonanych przez wszystkich uczniów, 

 

zwrócenie uwagi na błędy oraz czynności dobrze wykonywane podczas ćwiczenia, 

 

wystawienie ocen, 

 

uporządkowanie stanowisk ćwiczeniowych. 

 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

 

wyrywkowe odpytanie uczniów z procedury przygotowania tokarki do pracy. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

12 

5.  ĆWICZENIA 

 

5.1.  Organizacja stanowiska 

 

5.1.3. Ćwiczenia  

 
Ćwiczenie 1 

Rozpoznaj wszystkie wskazane przez nauczyciela narzędzia. Nazwij je i wskaż operacje, 

jakie można wykonać za ich pomocą. 

 
Wskazówki do realizacji 
Uczniowie  ćwiczenie  powinni  wykonywać  w  grupach  2  osobowych.  Zanim  uczniowie 

rozpoczną  wykonanie  ćwiczenia  należy  przeprowadzić  pokaz  na  dowolnie  wybranym 
przykładzie. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien:  

1)  dokładnie obejrzeć wskazane narzędzia, 
2)  ustalić ich nazwy, porównując z obrazkami, ilustracjami zawartymi w literaturze,  
3)  wskazać operacje, do jakich mogą być użyte, 
4)  zapisać i zaprezentować wnioski. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem,  

 

ćwiczenie. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

gwintowniki, narzynki, pilniki, szczypce, wkrętaki, itp. 

 

przyrządy traserskie (rysik traserski, punktak, młotek 300g.),  

 

komplet wierteł i rozwiertaków, 

 

przyrządy pomiarowe (przymiar, suwmiarka, mikrometr, itp.), 

 

przybory do pisania, 

 

poradnik dla ucznia. 

 
Ćwiczenie 2 

Na podstawie katalogów dobierz narzędzia, jakie powinny znajdować się na stanowisku, 

na  którym  przecinane  będą  pręty  stalowe  o  średnicy  Ø  5mm.  Przygotuj  zamówienie  na 
wybrane narzędzia. 

 
Wskazówki do realizacji 
Uczniowie  ćwiczenie  powinni  wykonywać  indywidualnie.  Zanim  uczniowie  rozpoczną 

wykonanie ćwiczenia należy przeprowadzić pokaz.  

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  określić charakter prac wykonywanych na stanowisku, 
2)  dobrać narzędzia zwracając uwagę na ergonomię, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

13 

3)  przygotować  zamówienie  na  wybrane  narzędzia,  podając  typ,  wielkość  oraz  numer 

katalogowy, 

4)  uzasadnić dokonane wybory. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem,  

 

ćwiczenie. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

katalogi narzędzi do obróbki ręcznej, 

 

przybory do pisania, papier, 

 

katalogi środków ochrony osobistej. 

 

stół ślusarski z imadłem, 

 

komplet pilników płaskich i okrągłych, 

 

przymiar kreskowy i rysik, 

 

odcinek pręta stalowego o przekroju kwadratowym 25x25 mm, 

 

rysunek wymiarowy młotka, 

 

poradnik dla ucznia. 

 
Ćwiczenie 3 

Z  pręta  o  przekroju  kwadratowym,  np.  starego  noża  tokarskiego,  wykonać  młotek  przy 

pomocy pilników. 

 
Wskazówki do realizacji 
Uczniowie  ćwiczenie  powinni  wykonywać  w  grupach  2  osobowych.  Zanim  uczniowie 

rozpoczną  wykonanie  ćwiczenia  należy  przeprowadzić  pokaz  na  dowolnie  wybranym 
przykładzie.  

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  pobrać od nauczyciela  materiał  na  młotek i komplet pilników oraz rysunek wymiarowy, 

przymiar kreskowy i rysik. 

2)  wytrasować zarys młotka i otwór na trzonek, 
3)  przewiercić dwa otwory na wiertarce stołowej, 
4)  przy  pomocy  pilników  okrągłego  i  płaskiego wypiłować otwór  na  trzonek  o  wymiarach 

zgodnych z rysunkiem, 

5)  przy pomocy pilnika zdzieraka i pilnika gładzika nadać kształt zgodny z rysunkiem, 
6)  sprawdzić poprawność wykonania ćwiczenia. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem,  

 

ćwiczenie. 
 

Środki dydaktyczne: 

 

stół ślusarski z imadłem, 

 

komplet pilników płaskich i okrągłych, 

 

przymiar kreskowy i rysik, 

 

odcinek pręta stalowego o przekroju kwadratowym 25x25 mm, 

 

rysunek wykonawczy, 

 

poradnik dla ucznia. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

14 

5.2.  Obróbka ręczna 

 

5.2.1. Ćwiczenia  

 
Ćwiczenie 1 

Wykonaj  plan,  według  którego  można  będzie  wykonać  pudełko  prostopadłościenne 

o wymiarach 160 mm × 60 mm × 40 mm, z blachy o grubości 0,5 mm. Pudełko to jest otwarte 
(bez pokrywki). Dobierz wielkość zakładek A. Boki pudełka połącz nitami aluminiowymi Ø3.  

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

Rysunek do ćwiczenia 1 

 
Wskazówki do realizacji 
Uczniowie  ćwiczenie  powinni  wykonywać  w  grupach  2  osobowych.  Jeżeli  w  trakcie 

wykonywania  ćwiczenia  nauczyciel  zauważy,  że  uczniowie  popełniają  błędy  powinien 
przerwać wykonanie ćwiczenie  i poprowadzić dyskusję, z której uczniowie winni wyciągnąć 
wnioski. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien:  

1)  wypisać wszystkie czynności, jakie należy wykonać, 
2)  określić kolejność wykonywania tych czynności, 
3)  opracować plan obróbki,  
4)  sporządzić wykaz maszyn, urządzeń, narzędzi oraz środków ochronnych niezbędnych do 

wykonania ćwiczenia, 

5)  sporządzić wykaz elementów niezbędnych do wykonania połączeń boków  
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

dyskusja,  

 

ćwiczenie. 
 

Środki dydaktyczne: 

 

zeszyt, 

 

przybory do pisania, 

 

poradnik dla ucznia. 

 

140

 

40

 

40

 

240 

40 

40 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

15 

Ćwiczenie 2 

Wykonaj  pudełko  z  blachy  o  grubości  0,5  mm  według  dokumentacji  opracowanej 

w ćwiczeniu  1  punku  4.2.3  poradnika  ucznia.  Sprawdź  poprawność  planu  wykonanego 
w ćwiczeniu 1. 

 
Wskazówki do realizacji 
Uczniowie  ćwiczenie  powinni  wykonywać  w  grupach  dwuosobowych.  Jeżeli  w  trakcie 

wykonywania  ćwiczenia  nauczyciel  zauważy,  że  uczniowie  popełniają  błędy  powinien 
przeprowadzić pokaz i pogadankę.  

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien:  

1)  przygotować maszyny, urządzenia i narzędzia, 
2)  wytrasować linie ciecia i gięcia,  
3)  wyciąć odpowiedni kształt blachy,  
4)  wykonać w odpowiedniej kolejności zabiegi gięcia, 
5)  oczyścić i fazować krawędzie, ostre krawędzie stępić, 
6)  wywierć otwory pod nity, 
7)  zgodnie z wybraną metodą wykonać połączenia boków, 
8)  sprawdzić jakość połączeń nitowych,  
9)  spiłować ewentualne nierówności łbów nitów, 
10)  sprawdzić poprawność wykonania elementu. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pogadanka,  

 

ćwiczenie. 

 

Środki dydaktyczne:  

 

przyrządy pomiarowe (przymiar, suwmiarka), 

 

blacha, 

 

przyrządy traserskie (rysik traserski, punktak, młotek 300g.),  

 

nożyce do blachy, 

 

komplet pilników, 

 

wiertarka z kompletem wierteł, 

 

zestaw do nitowania, 

 

poradnik dla ucznia. 

 
Ćwiczenie 3 

Wykonaj detal przedstawiony na poniższym rysunku. Rurę wykonaj w procesie zawijania 

z blachy ocynkowanej 0,5 mm.  

 
Wskazówki do realizacji 
Uczniowie  ćwiczenie  powinni  wykonywać  w  grupach  2  osobowych.  Podsumowanie 

powinno być przeprowadzone przez liderów grup w formie prezentacji detalu.  

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

16 

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia  
 
Uczeń powinien: 

1)  wykonać szkic materiału i zwymiarować go, 
2)  obliczyć długość blachy do gięcia, 
3)  przedstawić szkic nauczycielowi, 
4)  opracować plan obróbki wykonania elementu, 
5)  przygotować półfabrykat, 
6)  wykonać rurę, 
7)  stępić ostre krawędzie,  
8)  sprawdzić wymiary, 
9)  zlutować rurę. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

dyskusja,  

 

ćwiczenie. 
 
Środki dydaktyczne: 

– 

stanowisko ślusarskie, 

– 

blacha 0,5mm, ocynkowana, 

– 

pręt do wykonania zawijania, 

– 

młotek drewniany, 

– 

narzędzia i materiały do lutowania, 

– 

poradnik ślusarza, 

– 

poradnik dla ucznia.  

 

Ćwiczenie 4 

Wyprostuj arkusz blachy o wymiarach 150 mm×400 i grubości 1 mm. 
 
Wskazówki do realizacji 
Uczniowie  ćwiczenie  powinni  wykonywać  w  grupach  2  osobowych.  Jeżeli  w  trakcie 

wykonywania  ćwiczenia  nauczyciel  zauważy,  że  uczniowie  popełniają  błędy  powinien 
przeprowadzić pokaz i pogadankę.  

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

17 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  sprawdzić na płycie traserskiej i zaznaczyć miejsca, w których mają być zgięcia, 
2)  zapoznać się z metodami prostowania blach, 
3)  za pomocą młotka wyprostować wskazany arkusz,  
4)  sprawdzić kształt blachy, 
5)  gdy zachodzi potrzeba wykonać ponownie prace określone w pkt. 1–4, 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem,  

 

ćwiczenie. 
 
Środki dydaktyczne: 

– 

płyta do prostowania, 

– 

zestaw młotków, 

– 

kreda, 

– 

arkusz blachy 40 cm × 15 cm i grubości 1mm, 

– 

środki ochrony osobistej, 

– 

poradnik dla ucznia. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

18 

5.3.  Narzędzia o napędzie elektrycznym i pneumatycznym 

 

5.3.1. Ćwiczenia  

 
Ćwiczenie 1 

W  próbce  materiału  grubości  8mm  wywierć  otwory  według  rysunku  wykonawczego 

przygotowanego  przez  nauczyciela.  Wstawić  suwliwie  kołki  o  odpowiednich  wymiarach 
w odpowiednich odległościach od siebie. 

 
Wskazówki do realizacji 
Uczniowie  ćwiczenie  powinni  wykonywać  w  grupach  dwuosobowych.  Nauczyciel 

powinien  przypomnieć  zasady  pasowania.  Jeżeli  w  trakcie  wykonywania  ćwiczenia 
nauczyciel zauważy, że uczniowie popełniają błędy powinien powtórzyć wykonanie zadania. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien:  

1)  zapoznać się z rysunkiem wymiarowym, 
2)  wytrasować otwory zgodnie z rysunkiem,  
3)  zaznaczyć punktakiem środki otworów, 
4)  dobrać wiertła i przewiercić materiał,  
5)  dobrać rozwiertaki i rozwiercić otwory, 
6)  wpasować kołki do otworów, 
7)  sprawdzić poprawność wykonania, 
8)  omówić ewentualne błędy i znaleźć ich przyczynę. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem,  

 

ćwiczenie. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

wiertarka stołowa, 

 

przyrządy traserskie (rysik, punktak, młotek 300g.),  

 

komplet wierteł i rozwiertaków, 

 

próbki blachy 8 mm i kołki pasowane Ø6H6, Ø8H6, Ø10H6, 

 

mikrometr, suwmiarka, 

 

środki ochrony osobistej, 

 

podradnik dla ucznia. 

 

Ćwiczenie 2 

Wykonaj  pogłębianie  otworów  w  celu  schowania  wkrętów  z  łbami  stożkowymi 

i walcowymi M5, M6, M8. 

  
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien:  

1)  wykonać otwory w próbce materiału zgodnie z rysunkiem wykonawczym, 
2)  pogłębić  je  przy  pomocy  pogłębiaczy  stożkowych  i  walcowych  odpowiednio  dla  łbów 

wkrętów, 

3)  wkręcić w odpowiednie otwory wkręty z łbem stożkowym lub walcowym, 
4)  sprawdzić jakość wykonania ćwiczenia. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

19 

Środki dydaktyczne: 

 

wiertarka stołowa, 

 

komplet wierteł, 

 

pogłębiacze stożkowe i walcowe, 

 

komplety gwintowników M5 M6 M8, 

 

pokrętło do gwintowników, 

 

klucze trzpieniowe sześciokątne, 

 

suwmiarka, 

 

próbka o grubości 20 mm, 

 

wkręty z łbami stożkowymi i walcowymi z gniazdami na klucz sześciokątny, 

 

poradnik dla ucznia. 

 
Ćwiczenie 3 

Wykonaj  połączenie  kątowników  przygotowanych  przez  nauczyciela,  tak,  aby  powstała 

ramka.  

 
Wskazówki do realizacji 
Uczniowie  ćwiczenie  powinni  wykonywać  w  grupach  2  osobowych.  Jeżeli  w  trakcie 

wykonywania  ćwiczenia  nauczyciel  zauważy,  że  uczniowie  popełniają  błędy  powinien 
powtórzyć wykonanie zadania. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia  
 
Uczeń powinien: 

1)  opracować plan wykonania zadania, 
2)  przedstawić go nauczycielowi do sprawdzenia, 
3)  skompletować 4 zestawy (kątownik z blachy i kształtownik), 
4)  wywiercić otwory Ø3,3 mm jednocześnie przez złączone komplety, 
5)  rozłączyć zestawy, 
6)  powiercić w kątownikach otwory na średnicę Ø4,5, 
7)  wykonać gwinty M4 w kształtownikach, 
8)  skręcić 4 komplety kątowników, 
9)  połączyć  zestawy  w ramkę  (kolejność  wykonania  połączenia  za  pomocą  wkręta 

zachować taką, jak wcześniej). 

 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem,  

 

ćwiczenie. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

20 

Środki dydaktyczne: 

 

wiertarka stołowa, 

 

5 kątowników o długości 150mm, 

 

piłka do cięcia metali. 

 

komplet narzędzi traserskich, 

 

komplet narzędzi do montażu (klucze, wkrętaki, szczypce, przymiary, itp. 

 

wiertła Ø3,3, Ø4,5, 

 

komplet gwintowników M4, 

 

komplet narzędzi ślusarskich, 

 

wkręty M4 z łbem walcowym, szt. 8. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

21 

5.4.  Obróbka mechaniczna 

 

5.4.1. Ćwiczenia  

 
Ćwiczenie 1 

Zaznacz na rysunku główne zespoły tokarki.  
 
Wskazówki do realizacji 
Uczniowie  ćwiczenie  powinni  wykonywać  indywidualnie.  Ćwiczenie 

należy 

przeprowadzić  jako  powtórzenie  wiadomości,  po  zajęciach,  na  których  omawiano  budowę 
obrabiarek. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia  
 
Uczeń powinien:  

1)  wyszukać w literaturze opis budowy tokarki, 
2)  zapoznać się z opisem, 
3)  odszukać na rysunku: suport, wrzeciono, konik, wrzeciennik, łoże, śrubę pociągową, 
4)  na rysunku wpisać ołówkiem nazwy tych elementów. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

dyskusja,  

 

ćwiczenie. 
 
Środki dydaktyczne: 

– 

przybory do pisania, 

– 

literatura,  

– 

instrukcje obsługi tokarek, 

– 

poradnik dla ucznia.  

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

22 

Ćwiczenie 2 

Zaznacz na rysunku, wszystkie istotne podzespoły frezarki.  
 

 

 
Wskazówki do realizacji 
Ćwiczenie  uczniowie  powinni  wykonywać  indywidualnie.  Ćwiczenie  należy 

przeprowadzić  jako  powtórzenie  wiadomości,  po  zajęciach,  na  których  omawiano  budowę 
obrabiarek. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia  
 
Uczeń powinien:  

1)  wyszukać w literaturze opis budowy frezarki, 
2)  zapoznać się z opisem obrabiarki, 
3)  odszukać na rysunku główne zespoły frezarki, 
4)  na rysunku ołówkiem umieścić nazwy tych elementów. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

dyskusja,  

 

ćwiczenie. 
 
Środki dydaktyczne: 

– 

przybory do pisania, 

– 

literatura,  

– 

instrukcje obsługi frezarek, 

– 

poradnik dla ucznia. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

23 

Ćwiczenie 3 

Przygotuj  tokarkę  i  wykonaj  z  wałka  o  średnicy  20mm  i  długości  80mm  element 

o wymiarach podanych na rysunku. 

 

Dobór warunków skrawania 

Nazwa, typ, szkic, wielkości 

Noże tokarskie 

 
 

Parametry  obróbki  do  toczenia 
zgrubnego 

stali 

ST3S 

(obroty, 

posuw) 

 

Parametry do obróbki dokładnej stali 
ST3S (obroty, posuw) 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
Wskazówki do realizacji 
Ćwiczenie  uczniowie  powinni  wykonywać  indywidualnie.  Nauczyciel  powinien 

sprawdzić  parametry  skrawania  oraz  prawidłowość  zamocowania  noża  i  obrabianego 
elementu. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia  
 
Uczeń powinien:  

1)  odszukać  w katalogu  noże  tokarskie  i wpisać  je  do  tabeli  (nóż  do  obróbki  zgrubnej, 

dokładnej i do toczenia poprzecznego (planowania), 

2)  zapoznać się ze sposobem dobierania parametrów toczenia, 
3)  dobrać parametry obróbki (z poradnika tokarza), 
4)  porównać swoją tabelę z tabelami kolegów, 
5)  zamocować przedmiot obrabiany i ustawić parametry obróbki, 
6)  zgłosić nauczycielowi przygotowanie tokarki do pracy 
7)  wykonać detal. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem,  

 

ćwiczenie. 
 

Środki dydaktyczne: 

– 

tokarka, 

– 

zestaw noży tokarskich, 

– 

wałek stalowy 

ø

20

×

80 mm, 

– 

katalog noży tokarskich, 

– 

suwmiarka, 

– 

dokumentacja techniczna tokarki, 

– 

poradnik tokarza, 

– 

poradnik dla ucznia. 

 

Φ

16

 

Φ

10

 

50 

25 

16 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

24 

Ćwiczenie 4 

Przygotuj dwie próbki o grubości 8mm do spawania, zukosuj w każdej z nich jeden bok. 
 
Wskazówki do realizacji 
Uczniowie  ćwiczenie  powinni  wykonywać  w  grupach  2-osobowych.  Jeżeli  w  trakcie 

wykonywania  ćwiczenia  nauczyciel  zauważy,  że  uczniowie  popełniają  błędy  nauczyciel 
powinien  przerwać  wykonanie  ćwiczenia  i  przeprowadzić  pokaz.  Przed  rozpoczęciem 
frezowania  należy  sprawdzić  parametry  skrawania  oraz  prawidłowość  zamocowania  freza 
i obrabianego elementu. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  znaleźć w tabelach parametry ukosowania dla blach o podanych grubościach, 
2)  zapoznać się z budową frezarki, 
3)  umocować blachę przeznaczoną do ukosowania na stole roboczym,  
4)  dobrać i zamontować frez, 
5)  zukosować obie blachy, 
6)  sprawdzić jakość wykonanej pracy. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

– 

pokaz z objaśnieniem,  

– 

ćwiczenie. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

frezarka uniwersalna, 

 

zestaw frezów, 

 

imaki ślusarskie, 

 

suwmiarka, 

 

próbki blachy grubości 8 i 10 mm, 

 

dokumentacja techniczna frezarki, 

 

środki ochrony osobistej. 

 
Ćwiczenie 5 

Wykonaj rękojeść zgodnie z rysunkiem zamieszczonym poniżej. 

 
 
 
 
 
 
 
 

Wskazówki do realizacji 
Uczniowie  ćwiczenie  powinni  wykonywać  w  grupach  2  osobowych.  Jeżeli  w  trakcie 

wykonywania ćwiczenia nauczyciel zauważy, że uczniowie popełniają błędy należy przerwać 
wykonanie  ćwiczenia  i  przeprowadzić  pokaz.  W  trakcie  wykonywania  ćwiczenia  należy 
omówić metody montowania obrabianego elementu w obrabiarkach 

 

75 

25

 

15

 

20 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

25 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  określić kolejność wykonywania poszczególnych czynności, 
2)  określić rodzaj materiału, jaki otrzymałeś od nauczyciela, 
3)  dobrać odpowiedni frez, 
4)  dobrać parametry frezowania, 
5)  dobrać odpowiednie noże tokarskie,  
6)  dobrać parametry toczenia, 
7)  określić metody mocowania elementów na tokarce i frezarce, 
8)  wykonać element. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

– 

pokaz z objaśnieniem,  

– 

ćwiczenie. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

frezarka uniwersalna, 

 

tokarka uniwersalna 

 

zestaw frezów i noży tokarskich, 

 

imaki ślusarskie, 

 

wałek o średnicy 

ø

30

×

100 mm, 

 

suwmiarka, 

 

Poradnik tokarza lub poradnik mechanika, 

 

środki ochrony osobistej. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

26 

6.  EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

  

 

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego  

 

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie prac z zakresu 
obróbki ręcznej i mechanicznej skrawaniem” 

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

 

zadania 1, 2, 4, 6, 7, 8, 9, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 20, są z poziomu podstawowego, 

 

zadania 3, 5, 10, 18, 19 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
 

 

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 
 

Proponuje  się  następujące  normy  wymagań  –  uczeń  otrzyma  następujące 
oceny szkolne: 

 

 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań, 

 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 14 zadań z poziomu podstawowego,  

 

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,  

 

bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  18  zadań,  w  tym  co  najmniej  4  z  poziomu 
ponadpodstawowego. 

 

Klucz  odpowiedzi: 1. d, 2. a, 3. b, 4. c, 5. d, 6. c, 7. d, 8. d, 9. a, 10. d, 11. c, 
12. 
b, 13. c, 14. c, 15. a, 16. d, 17. a, 18. c, 19. c, 20. b. 

 

Plan testu  

 

Nr 
zad. 

Cel 

operacyjny 

(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

Zastosować  przepisy  bhp  i  ppoż.  podczas 
wykonywania pracy. 

Zastosować  przepisy  o  ochronie  środowiska 
podczas wykonywania pracy. 

Dobrać  narzędzia,  maszyny  i  urządzenia 
stosowane do wykonania określonych prac. 

PP 

Zaplanować  operacje  z  zakresu  obróbki 
ręcznej. 

Zdefiniować  operacje  z  zakresu  obróbki 
ręcznej. 

PP 

Zaplanować  proces  wykonania  połączenia 
rozłącznego. 

Określić  sposób  dobierania  danych  do 
wykonania gwintu. 

Dobrać narzędzia do wykonania określonych 
prac. 

Zdefiniować 

podstawowe 

operacje 

w obróbce ręcznej i maszynowej 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

27 

10  Rozróżnić narzędzia skrawające 

PP 

11  Dobrać  metodę  oceny  jakości  wykonanego 

połączenia 

12  Sklasyfikować 

prace 

wykonywane 

na 

tokarkach 

13  Rozróżnić parametry toczenia 

14  Dobrać  sposób 

mocowania  przedmiotu 

obrabianego na tokarce 

15  Sklasyfikować 

prace 

wykonywane 

na 

frezarkach 

16  Sklasyfikować 

prace 

wykonywane 

na 

szlifierkach 

17  Rozpoznać  mechanizm  tokarki  na  podstawie 

opisu 

18  Określić parametry gwintu metrycznego 

PP 

19  Dobrać nóż do nacinania gwintów 

PP 

20  Podać zastosowanie pogłębiaczy 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

28 

Przebieg testowania

 

 

Instrukcja dla nauczyciela 

 

1.  Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym 

wyprzedzeniem. 

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 
4.  Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi). 
5.  Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy. 
6.  Rozdaj  uczniom  zestawy  zadań  testowych  i  karty  odpowiedzi,  podaj  czas przeznaczony 

na udzielanie odpowiedzi. 

7.  Pięć  minut  przed  zakończeniem  sprawdzianu  przypomnij  uczniom  o  zbliżającym  się 

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi. 

8.  Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych. 
9.  Sprawdź wyniki. 
10.  Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu. 
11.  Opracuj wnioski do dalszego postępowania. 
 

Instrukcja dla ucznia

 

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję. 
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 
3.  Zapoznaj się z zestawem pytań testowych. 
4.  Test  zawiera  20  pytań  i  sprawdza  Twoje  wiadomości  z  zakresu  posługiwania  się 

pokładowymi środkami łączności.  

5.  Tylko jedna odpowiedź do każdego pytania jest prawidłowa. 
6.  Udzielaj  odpowiedzi  tylko  na  załączonej  karcie  odpowiedzi.  Skreśl  prawidłową 

odpowiedź. 

7.  Jeżeli  się  pomylisz,  błędną  odpowiedź  weź  w  kółko  i  skreśl  odpowiedź  prawidłową. 

Jeżeli  skreślisz  więcej  niż  jedną  odpowiedź  do  jednego  pytania,  nie  zostanie  one 
ocenione. 

8.  Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 
9.  Kiedy  udzielenie  odpowiedzi  będzie  Ci  sprawiało  trudność,  odłóż  jego  rozwiązanie 

na później; wrócisz do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 

10.  Na rozwiązanie testu masz 45 minut. 

Powodzenia! 

Materiały dla ucznia:

 

– 

instrukcja, 

– 

zestaw zadań testowych, 

– 

karta odpowiedzi. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

29 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 

 
1.  Podczas wykonywania jakich operacji nie wolno stosować rękawic ochronnych 

a)  piłowanie płaszczyzn. 
b)  przecinanie piłką do metalu. 
c)  gięcie blach. 
d)  wiercenie na wiertarce. 

 
2.  Odpady  powstające  przy  pracach  ślusarskich  powinny  być  składowane  w  następujący 

sposób 
a)  osobne pojemniki na metale, papier, zaoliwione czyściwo i pozostałe odpady. 
b)  wystarczy pojemnik na metale i pozostałe odpady. 
c)  osobne  pojemniki  na  każdy  metal,  papier,  zaoliwione  czyściwo,  czyste  czyściwo 

i pozostałe odpady. 

d)  wystarczy  jeden  pojemnik,  który  na  końcu  zostaje  opróżniony,  a  odpady 

posegregowane. 

 
3.  Przyporządkuj narzędzia operacjom obróbki ręcznej 

1. pilnik, 2. piłka do metalu, 3. rysik, 4. wiertło, 5. gwintownik 
I)  gięcie,  II)  prostowanie,  III)  wiercenie,  IV)  gwintowanie,  V)  przecinanie, 
VI) trasowanie, VII) piłowanie, VIII) rysowanie,  
a)  1 – I,  

2 – VII,  

3 – VIII, 

4 –III,   

5 – IV, 

b)  1 – VII,  

2 – V,   

3 – VI,   

4 - III,   

5 – IV, 

c)  1 – VII,  

2 – V,   

3 – VI,  

4 - III,   

 

5 – IV,  

d)  1 – VII, 

2 – V,   

3 – VIII,  

4 - III,   

 

5 – IV. 

 
4.  Kolejność wykonania detalu z rysunku powinna być następująca 

a)  piłowanie 

zgrubne 

powierzchni 

zewnętrznych,  

wiercenie, rozwiercanie, wypiłowywanie. 

b)  piłowanie 

zgrubne, 

piłowanie 

wykańczające,  

 wiercenie. 

c)  trasowanie,  piłowanie  powierzchni  zewnętrznych, 

wiercenie, piłowanie powierzchni wewnętrznych. 

d)  trasowanie, 

piłowanie, 

wiercenie, 

rozwiercanie,  

wycinanie. 

 
5.  Operacja polegająca na powiększaniu średnicy istniejącego otworu nazywa się 

a)  poszerzaniem. 
b)  rozwiercaniem. 
c)  pogłębianiem. 
d)  powiercaniem. 

 
6.  Aby  połączyć  dwie  blachy  o  grubości  po  5  mm  wkrętem  z  łbem  stożkowym  należy 

wykonać następujące operacje 
a)  wiercenie, gwintowanie, wkręcenie wkręta. 
b)  wiercenie, powiercanie górnej blachy i jej nagwintowanie, wkręcenie wkręta. 
c)  wiercenie,  powiercanie  górnej  blachy,  nagwintowanie  dolnej  blachy,  wkręcenie 

wkręta. 

d)  wiercenie,  powiercanie  górnej  blachy,  pogłębienie  otworu  w  górnej  blasze, 

nagwintowanie dolnej blachy, wkręcenie wkręta. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

30 

7.  Dobierając  wiertło  do  wykonania  otworu  pod  gwint  jego  średnicę  określamy 

w następujący sposób 
a)  obliczamy ze wzoru. 
b)  odczytujemy z napisu na gwintowniku. 
c)  mierzymy średnice gwintownika. 
d)  odczytujemy z tablic zamieszczonych w poradnikach. 

 
8.  Do  prostowania  kształtowników  metalowych  wykonanych  ze  stali  hartowanych  używa 

się 
a)  młotków. 
b)  młotów pneumatycznych. 
c)  prasy mimośrodowej. 
d)  elementów hartowanych się nie prostuje. 

 

9.  Radełkowanie jest to 

a)  wyciskania drobnych rowków na powierzchni obrabianego elementu. 
b)  cięcie prętów na tokarce. 
c)  frezowanie drobnych rowków na elementach o przekroju okrągłym. 
d)  wykonanie połączenia wpustowego. 

 
10.  Wskaż jakie chwyty nie występują wśród wierteł  

a)  SDS. 
b)  walcowy. 
c)  stożkowy. 
d)  mimośrodowy. 

 
11.  Sprawdzenie jakości wykonanego detalu możemy przeprowadzić w następujący sposób 

a)  porównując wzrokowo wykonany detal z wzorcem. 
b)  porównując wzrokowo wykonany detal z rysunkiem. 
c)  wykonując  pomiary  narzędziami  pomiarowymi  i  porównując  je  z  wymiarami 

określonymi na rysunku. 

d)  wykonując pomiary mikrometrem mierzącym z dokładnością do 0,01 mm. 

 
12.  Wskaż operacje, które można wykonywać na tokarkach 

a)  toczenie, frezowanie, wiercenie, rozwiercanie. 
b)  toczenie, wiercenie, pogłębianie, rozwiercanie. 
c)  toczenie, wiercenie, szlifowanie, rozwiercanie. 
d)  toczenie, pogłębianie, rozwiercanie, ścinanie. 
 

13.  Parametr  obróbki  określający  o  ile  przesunie  się  nóż  tokarski  podczas  jednego  obrotu 

przedmiotu obrabianego nazywamy 
a)  głębokością toczenia. 
b)  szybkością przesuwu. 
c)  posuwem. 
d)  wydajnością toczenia. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

31 

14.  Na tokarce bardzo długie przedmioty mocuje się 

a)  w uchwycie trójszczękowym. 
b)  w uchwycie trójszczękowym z podparciem kłem. 
c)  w kłach. 
d)  w uchwycie trójszczękowym i dwóch kłach. 

 
15.  Wskaż rodzaje operacji, które można wykonywać na frezarkach 

a)  frezowanie płaszczyzn, frezowanie rowków, frezowanie gwintów. 
b)  frezowanie płaszczyzn, frezowanie rowków, frezowanie nakiełków. 
c)  frezowanie  płaszczyzn,  frezowanie  rowków  na  wpusty,  frezowanie  rozwierconych 

otworów. 

d)  frezowanie  rowków,  frezowanie powierzchni kształtowych,  frezowanie czopów  pod 

łożyska toczne. 

 
16.  Wskaż rodzaje operacji które można wykonywać na szlifierkach 

a)  szlifowanie płaszczyzn, szlifowanie wałków, szlifowanie pogłębień. 
b)  szlifowanie płaszczyzn, szlifowanie wałków, szlifowanie spawów. 
c)  szlifowanie wałków krótkich, szlifowanie wałków długich, szlifowanie rozwierceń. 
d)  szlifowanie wałków, szlifowanie otworów, szlifowanie płaszczyzn. 

 
17.  Jak się nazywa przekładnia zwiększająca obroty wrzeciona uruchamiana ręcznie 

a)  odboczka. 
b)  przyśpiesznik. 
c)  przekładnik. 
d)  opóźniacz. 
 

18.  Kąt wierzchołkowy zarysu gwintu metrycznego wynosi 

a)  50

o

b)  40

o

c)  60

o

d)  90

o

 
19.  Do wykonywania gwintów zewnętrznych na tokarkach stosuje się 

a)  przecinaki. 
b)  noże boczne. 
c)  noże do nacinania gwintów. 
d)  noże boczno-czołowe. 

 
20.  Pogłębiacze służą do 

a)  pogłębienia otworów przy braku wierteł odpowiedniej długości. 
b)  wpuszczenia łbów lub śrub w materiał. 
c)  pogłębiania śladów punktaka po trasowaniu w celu lepszego uwidocznienia punktu. 
d)  pogłębiania punktów punktaka po trasowaniu w celu lepszego prowadzenia wiertła. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

32 

KARTA ODPOWIEDZI 

 
Imię i nazwisko:.......................................................................... 
 

Wykonywanie prac z zakresu obróbki ręcznej i mechanicznej skrawaniem  

 
Zakreśl poprawną odpowiedź. 

 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10 

 

11 

 

12 

 

13 

 

14 

 

15 

 

16 

 

17 

 

18 

 

19 

 

20 

 

Razem: 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

33 

Test  praktyczny  do  jednostki  modułowej  Wykonywanie  prac  z  zakresu 
obróbki ręcznej i mechanicznej skrawaniem 721[02].O1.06 
 
Temat zadania: Wykonanie pokrywy z blachy 

 
Podczas  wykonywania  prac  z  zakresu  montażu  dostałeś  polecenie  wykonania  pokrywy 

z blachy.  Pokrywa  powinna  być  wykonana  z  blachy  stalowej  o  grubości  3  mm.  Przed 
zamontowaniem,  przyspawane  będą  zawiasy  i  uchwyt  do  zamykania,  a  następnie  całość 
pomalowana.  

 

W trakcie realizacji prac ucze

ń powinien wykonać: 

 

plan pracy, 

 

spis niezbędnych narzędzi i urządzeń, 

 

wykaz przyrządów pomiarowych, określić ich zakresy pomiarowe, 

 

wykaz niezbędnych materiałów pomocniczych, 

 

pokrywę, 

 

ocenę jakości. 

 

Czas na wykonanie zadania wynosi 240 minut. 

 

Kryteria oceniania: 

 

za poprawnie sporządzony plan pracy (1 pkt.), 

 

za przygotowanie wykazu narzędzi (1 pkt.), 

 

za przygotowanie wykazu przyrządów pomiarowych (1 pkt.), 

 

za przygotowanie wykazu materiałów pomocniczych (1 pkt.), 

 

za prawidłową organizację stanowiska pracy (1 pkt.), 

 

za prawidłową kolejność wykonywanych prac (1 pkt.), 

 

za prawidłowe wykorzystanie narzędzi (1 pkt.), 

 

za prawidłowe wykorzystanie przyrządów pomiarowych (1 pkt.), 

 

za stosowanie poprawnych technik pracy (1 pkt.), 

 

za wykonane pomiary (3 pkt), 

 

za zgodność z rysunkiem wykonanego detalu (6 pkt), 

 

za  uporządkowanie  stanowiska  pracy,  wyczyszczenie  używanych  narzędzi  i urządzeń 
(1 pkt.). 

90

-0,5 

5

 

15

 

10

 

60

-0

,5

 

40

+

0

,5

 

Φ10 

3

 

M8

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

34 

Karta odpowiedzi 

 
Do  testu  praktycznego  Wykonywanie  prac  z  zakresu  obróbki  ręcznej 

i mechanicznej skrawaniem 721[02].O1.06 

 

Imię i nazwisko:............................................................. 
 
Plan pracy: 

………………………………………………………………………………………...……………………………. 
………………………………………………………………………………………...…………….………………. 
………………………………………………………………………………….………….……………….………. 
………………………………………………………………………………….…………….……………….……. 
………………………………………………………………………………….………….……………….………. 
………………………………………………………………………………….…………….……………….……. 

Wykaz niezbędnych narzędzi i urządzeń: 

………………………………………………………………………………….…………….……………….……. 
………………………………………………………………………………….…………….……………….……. 
………………………………………………………………………………….…………….……………….……. 
………………………………………………………………………………….…………….……………….……. 

Wykaz przyrządów pomiarowych z zakresami pomiarowymi: 

………………………………………………………………………………….…………….……………….……. 
………………………………………………………………………………….…………….……………….……. 
………………………………………………………………………………….…………….……………….……. 
………………………………………………………………………………….……………….……………….…. 

Wykaz niezbędnych materiałów pomocniczych: 

………………………………………………………………………………….……………….……………….…. 
………………………………………………………………………………….…………….……………….……. 
………………………………………………………………………………….…………….……………….……. 
………………………………………………………………………………….…………….……………….……. 
 

Pomiary wykonane suwmiarką: 

Wymiar 90 

 

 

Wymiar 60 

 

 

 

Wymiary 40 

 

 

Wymiary 5 

 

Wymiary Ø 10 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

35 

Karta oceny

 

 

Lp.  Kryterium 

Punkty 

1.  Za poprawnie sporządzony plan pracy (1 pkt). 

 

2.  Za poprawne opracowanie wykazu narzędzi (1 pkt). 

 

3. 

Za  poprawne  opracowanie  wykazu  przyrządów  pomiarowych  wraz 
z podaniem prawidłowych zakresów pomiarowych (1 pkt). 

 

5.  Za poprawne opracowanie wykazu materiałów pomocniczych (1 pkt). 

 

6.  Za prawidłową organizację stanowiska pracy (1 pkt). 

 

7.  Za prawidłową kolejność wykonywanych prac (1 pkt). 

 

8.  Za prawidłowe wykorzystanie narzędzi (1 pkt). 

 

9.  Za prawidłowe wykorzystanie przyrządów pomiarowych (1 pkt). 

 

10.  Za stosowanie poprawnych technik pracy (1 pkt). 

 

11. 

Za prawidłowo wykonane pomiary: 

–  prawidłowy pomiar wymiaru 90 – 1 pkt, 
–  prawidłowy pomiar wymiaru 40 – 1 pkt, 
–  prawidłowy pomiar otworów Ø 10 – 1 pkt 

 

11. 

Za zgodność z rysunkiem wykonanego detalu: 

–  prawidłowy wymiar 90 

– 0,5

 – 1 pkt, 

–  prawidłowy wymiar 60 

– 0,5

 – 1 pkt, 

–  prawidłowy wymiar 40 

+ 0,5

 – 1 pkt, 

–  właściwa średnica 4 otworów Ø 10 – 1 pkt, 
–  właściwe rozmieszczenie otworów Ø 10 – 1 pkt, 
–  prawidłowo nacięty gwint – 1 pkt. 

 

12. 

Za  uporządkowanie  stanowiska  pracy,  wyczyszczenie  używanych  narzędzi 
i urządzeń (1pkt). 

 

 
Proponuje  się  następujące  normy  wymagań  –  uczeń  otrzymuje  następujące  oceny 
szkolne: 

 

dopuszczający – minimum 12 punktów 

 

dostateczny – minimum 14 punktów 

 

dobry – minimum 16 punktów 

 

bardzo dobry – minimum 18 punktów 

 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

36 

7.  LITERATURA  

 
1.  Bernaciak  A.:  Przedsiębiorstwa  wobec  wymagań  ochrony  środowiska.  Wydawnictwo 

„Salamandra”, Poznań 2000 

2.  Dretkiewicz-Więch J: Materiałoznawstwo. OBRPNiSS, Warszawa 1993 
3.  Dretkiewicz-Więch  J:  Technologia  mechaniczna.  Techniki  wytwarzania.  WSiP, 

Warszawa 2000 

4.  Górecki  A.:  Technologia  ogólna.  Podstawy  technologii  mechanicznych.  WSiP, 

Warszawa 2006 

5.  Hansen A.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1998 
6.  Malinowski  J.,  Jakubiec  W.:  Tolerancje  i  pasowania  w  budowie  maszyn.  WSiP, 

Warszawa 1998 

7.  Mały poradnik mechanika. WNT, Warszawa 1999 
8.  Paprocki K: Rysunek techniczny. WSiP, Warszawa1999 
9.  Rączkowski B.: Bezpieczeństwa i higieny pracy w praktyce. ODDK, Gdańsk 2002 
10.  Schmid  D.,  Baumann  A.,  Kaufmann  H.,  Paezold  H.,  Zippel  B.:  Mechatronika.  REA, 

Warszawa 2002 

11.  Siuta W: Mechanika techniczna. WSiP, Warszawa 2000 
12.  Wojtkun F., Bukała W.: Materiałoznawstwo część 1 i 2. WSiP, Warszawa 1999