50

6/2005

51

6/2005

technologie i bezpieczeństwo
ocena ryzyka zawodowego

Ocena ryzyka zawodowego dla zegarmistrza została wykonana metodą RISK SCORE. Jest to jedna
z metod wskaźnikowych. W metodzie RISK SCORE szacuje się S – skutki zdarzenia, E – ekspozycję
na zagrożenie i P – prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia. Parametry S i E szacowane są na
6 poziomach, prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia P szacowane jest na 7 poziomach. Para-
metrom przypisuje się liczby mające charakter wag oceniających ich znaczenie. Opisanie prawdo-
podobieństwa skutku przez dwa parametry E i P ułatwia obiektywną ocenę ryzyka. Uwzględnienie
w szacowaniu parametrów ekspozycji pozwala na wykorzystanie udokumentowanej informacji opi-
sującej czas przebywania w szkodliwym środowisku pracy. Ryzyko wartościowane jest na 5 pozio-
mach, przy czym proponowane są również działania zapobiegawcze. Jest to metoda, którą można
polecić osobom nieposiadającym doświadczenia w ocenie ryzyka.

Charakterystyka stanowiska
Zegarmistrz pracuje na terenie dużego sklepu w wydzielonym boksie, od klientów oddziela go szyba. W boksie znajdują się dwa
stanowiska, co bardzo ogranicza przestrzeń pracy. Oświetlenie na stanowisku ogólne i miejscowe. W boksie panuje bałagan. Zegar-
mistrz naprawia i czyści zegary ścienne, zegarki mechaniczne i elektroniczne. Wymienia baterie w zegarkach elektronicznych, zmie-
nia paski i bransolety do zegarków. Pracuje w systemie zmianowym.

Zegarmistrz

Iwona Romanowska-Słomka

Karta informacji o zagrożeniach na stanowisku zegarmistrza

Zagrożenie

Źródło zagrożenia (przyczyna)

Możliwe skutki zagrożenia

Środki ochrony przed zagrożeniami

Uderzenie, przygniecenie przez
spadające przedmioty

Niezabezpieczone zegary
ułożone na szafie

Potłuczenia, wstrząśnienie
mózgu

Wzmożona uwaga, porządek na
stanowisku

Uderzenie o nieruchome
przedmioty

Zastawione , ciasne
pomieszczenie, ogólny bałagan

Guzy, potłuczenia

Wzmożona uwaga

Kontakt z ostrymi narzędziami
i powierzchniami

Ostre powierzchnie, narzędzia
itp.

Rany rąk

Środki ochrony indywidualnej, wzmożona
uwaga

Przeciążenie układu ruchu
(mięśniowo-szkieletowego)

Wymuszona pozycja ciała –
siedząca z pochylonymi plecami

Choroby układu mięśniowo -
szkieletowego

Ergonomiczne stanowisko, ograniczona
ekspozycja, szkolenia

Kontakt z alergizującymi
substancjami chemicznymi

Środki do czyszczenia zegarków

Alergie skórne i oddechowe

Wentylacja pomieszczenia

Przeciążenie narządu wzroku

Wykonywanie napraw i regulacji
zegarków

Osłabienie wzroku

Dobre oświetlenie, przyrządy
wspomagające

Energia elektryczna

Urządzenia zasilane prądem
elektrycznym

Śmierć lub inne skutki
porażenia prądem elektrycznym

Zachowanie wymagań ochrony
przeciwporażeniowej, wzmożona uwaga

Wartościowanie ryzyka
Szacowanie szkód i prawdopodobieństwa szkód oraz wartościowanie ryzyka wykonano metodą RISK SCORE

1

. W metodzie RISK

SCORE wartościowanie ryzyka opisuje wyrażenie:

R = S × E × P,

gdzie:

S – możliwe skutki, E – ekspozycja na zagrożenie, P – prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia.

Karta informacji o ryzyku zawodowym na stanowisku zegarmistrza

Zagrożenie

Możliwe skutki

Ekspozycja

Prawdopodobieństwo zdarzenia

Ryzyko

Uderzenie, przygniecenie
przez spadające
przedmioty

S = 1

Małe

E = 6

P = 3

R = 18 Akceptowalne

Udzielenie pierwszej pomocy Codzienna

Praktycznie możliwe

Wskazana kontrola

50

6/2005

51

6/2005

Uderzenie o nieruchome
przedmioty

S = 1

Małe

E = 6

P = 3

R = 18 Akceptowalne

Udzielenie pierwszej pomocy Codzienna

Praktycznie możliwe

Wskazana kontrola

Kontakt z ostrymi
narzędziami
i powierzchniami

S = 1

Małe

E = 6

P = 3

R = 18 Akceptowalne

Udzielenie pierwszej pomocy Codzienna

Praktycznie możliwe

Wskazana kontrola

Przeciążenie układu ruchu
(mięśniowo-szkieletowego)

S = 7

Duże

E = 6

P = 1

R = 42 Małe

Ciężkie uszkodzenie ciała

Codzienna

Mało prawdopodobne, ale możliwe

Potrzebna kontrola

Kontakt z substancjami
chemicznymi,
alergizującymi

S = 1

Małe

E = 6

P = 3

R = 18 Akceptowalne

Udzielenie pierwszej pomocy Codzienna

Praktycznie możliwe

Wskazana kontrola

Przeciążenie narządu
wzroku

S = 7

Duże

E = 6

P = 1

R = 42 Małe

Ciężkie uszkodzenie ciała

Codzienna

Mało prawdopodobne, ale możliwe

Potrzebna kontrola

Energia elektryczna

S = 15

Bardzo duże

E = 6

P = 0,5

R = 45 Małe

Śmierć

Codzienna

Tylko sporadycznie możliwe

Potrzebna kontrola

Uwagi
Ryzyko zawodowe jest ściśle związane ze
środowiskiem pracy. Dla takich samych
stanowisk, ale w różnych warunkach
pracy, zagrożenia i poziom ryzyka mogą
być różne. Szacując stopień szkód zagro-
żenia przyjmuje się możliwe największe
skutki. W szacowaniu prawdopodobień-
stwa skutków należy wziąć pod uwagę
warunki pracy, zdarzenia, jakie miały
miejsce w „przeszłości”, zachowania pra-
cownika itp. Po informację można się-
gnąć do danych statystycznych, obserwa-
cji itd.

Przykłady:
Ryzyko związane z przeciążeniem na-
rządu wzroku
Możliwe skutki S = 7 – duże, ciężkie
uszkodzenie ciała.
Ekspozycja E = 6 – codzienna (pracownik
codziennie naprawia zegarki).
Prawdopodobieństwo zdarzenia P = 1
– mało prawdopodobne, ale możliwe.
Ryzyko R = 42 – małe, potrzebna kontro-
la, aby ryzyko pozostało na tym samym
poziomie.
Ryzyko związane z energią elektryczną
Możliwe skutki S = 15 – śmierć.

Ekspozycja E = 6 – codzienna.
Prawdopodobieństwo zdarzenia P = 0,5
– tylko sporadycznie możliwe w ciągu 10
lat nie było takiego zdarzenia.
Ryzyko R = 45 – małe, potrzebna kontro-
la, aby ryzyko pozostało na tym samym
poziomie.

n

dr inż. Iwona Romanowska-Słomka
Pracownik naukowy w Akademii Rolniczej
we Wrocławiu

1

Metodę opisano w I. Romanowska-Słomka,

A. Słomka, Zarządzanie ryzykiem zawodowym,
Tarbonus, Tarnobrzeg 2003.