KATEDRA BUDOWY MASZYN

PRACOWNIA  MIERNICTWA WARSZTATOWEGO

POMIARY NA MIKROSKOPACH

.

KATEDRA BUDOWY MASZYN

PRACOWNIA  MIERNICTWA WARSZTATOWEGO

POMIARY NA MIKROSKOPIE WARSZTATOWYM

Mikroskopy   warsztatowe   naleŜą   do   grupy   przyrządów   pomiarowych   optycznych,   w   których

zastosowano   bezdotykowe   metody   pomiaru   powiększonego   obrazu   przedmiotu.   Wpraktyce

uŜywane są trzy rodzaje mikroskopów: 

•

MWD - mikroskop warsztatowy mały,

•

NIWD - mikroskop warsztatowy duŜy,

•

MUP - mikroskop uniwersalny.

Zakresy   pomiarowe   powyŜszych   mikroskopów   mieszczą   się   w   przedziale   od   0   do   200   mm,

jednak   w   przypadku   maksymalnych   przesuwów   konieczne   jest   uŜycie   płytek   wzorcowych  

w połączeniu z zakresem samej śruby mikrometrycznej. Wartość działki elementarnej na bębnach

(śrub   mikrometrycznych)   do   przesuwu   w   osiach   X   i   Y   (płaszczyzna   stołu),   wynosi   0,01   mm.

Mikroskopy warsztatowe standardowo wyposaŜone są w obiektywy o powiększeniu x1; x1,5; x3  

i x5 oraz głowicę goniometryczną przeznaczoną do pomiarów długości i kąta.

Rys.1. Widok mikroskopu warsztatowego.

Rys.2. Pole widzenia w okularach głowicy

goniometrycznej

.

KATEDRA BUDOWY MASZYN

PRACOWNIA  MIERNICTWA WARSZTATOWEGO

MIKROSKOP  WARSZTATOWY 

Zadanie 1 – Zmierzyć odległości osi wybranych otworów na mikroskopie warsztatowym.

Zmierzyć   odległości   osi   wybranych   otworów   na   mikroskopie   warsztatowym   przy   uŜyciu

głowicy podwójnego obrazu.

Wykaz sprzętu niezbędnego do realizacji ćwiczenia:

•

mikroskop warsztatowy,

•

głowica podwójnego obrazu,

•

obiektywy o powiększeniu x1; x1,5; x3 i x5.

Przebieg realizacji zadania:

1. Sprawdzić stan techniczny mikroskopu warsztatowego.

2. ZałoŜyć do mikroskopu głowicę podwójnego obrazu.

3. Ustawić na stoliku mikroskopu mierzony element z otworami.

4. Przesuwać stolikiem  w  kierunkach  osi  X i Y  aŜ  do momentu  uzyskania pojedynczego

obrazu otworu.

5. Zapisać wskazania bębnów przesuwu w kierunku osi X i Y.

6. Czynności powtórzyć do momentu sczytani pozycji wszystkich otworów.

7. Wyznaczyć odległości pomiędzy wskazanymi otworami.

SZUKANA ODLEGŁOŚĆ =



 x

2

−x

1



2

 y

2

− y

1



2

Zadanie 2 – Zmierzyć wartości kątów wskazanego elementu na mikroskopie warsztatowym

przy uŜyciu głowicy goniometrycznej.

Zmierzyć   wartości   kątów   wskazanego   elementu   na   mikroskopie   warsztatowym   przy   uŜyciu

głowicy  goniometrycznej.

Wykaz sprzętu niezbędnego do realizacji ćwiczenia:

•

mikroskop warsztatowy,

.

KATEDRA BUDOWY MASZYN

PRACOWNIA  MIERNICTWA WARSZTATOWEGO

•

głowica  goniometryczna,

•

obiektywy o powiększeniu x1; x1,5; x3 i x5.

Przebieg realizacji zadania:

1. Sprawdzić stan techniczny mikroskopu warsztatowego.

2. ZałoŜyć do mikroskopu głowicę podwójnego obrazu.

3. Ustawić   na   stoliku   mikroskopu   mierzony   element   (moŜna   go   zamocować   za   pomocą

plasteliny).   Ustawiając   detal   na   stoliku   pomiarowym   naleŜy   za   pomocą   bębnów

nastawczych   przesuwu   wzdłuŜnego   i   poprzecznego   (osie   X   i   Y)   ustawić   detal  

w przybliŜeniu w połoŜeniu środkowym (połowa przesuwu w kaŜdej osi).

4. Wyregulować ostrość widzenia krzyŜa i siatki kątowej w okularze obserwacyjnym.

5. Wyregulować ostrość widzenia obrazu przedmiotu obserwowanego.

6. Pokręcając   pierścieniem   ustawić   podziałkę   kątową   głowicy   goniometrycznej   na

wskazanie zerowe.

7. Przesuwając stolikiem ustawić środek krzyŜa na jedno z mierzonych ramion i następnie

przy pomocy pokrętła/pierścienia nastawić środkową kreskę przerywaną tak aby pokryła

się z ramieniem mierzonego kąta.

8. Odczytać wskazanie α

1

 głowicy  goniometrycznej.

9. Nasunąć   środek   krzyŜa   na   drugie   ramię   kąta,   i   ponownie   doprowadzić   poprzez   obrót

krzyŜa do pokrycia się z drugim ramieniem mierzonego kąta.

10. Odczytać wskazanie α

2

 głowicy  goniometrycznej.

11. Obliczyć wartość mierzonego kąta.

MIERZONY KĄT =

1



2

.

KATEDRA BUDOWY MASZYN

PRACOWNIA  MIERNICTWA WARSZTATOWEGO

Zadanie 3 – Zmierzyć na mikroskopie strzałkę i cięciwę łuku wskazanego okręgu.

Zmierzyć   na   mikroskopie   warsztatowym   wskazany   okrąg,   poprzez   pomiar   strzałki   i   cięciwy

łuku. Wyznaczony w ten sposób promień łuku za pomocą głowicy ze wzorcami łuków.

Wykaz sprzętu niezbędnego do realizacji ćwiczenia:

•

mikroskop warsztatowy,

•

głowica  goniometryczna,

•

obiektywy o powiększeniu x1; x1,5; x3 i x5,

•

głowica ze wzorcami łuków.

Przebieg realizacji zadania:

1. Sprawdzić stan techniczny mikroskopu warsztatowego.

2. ZałoŜyć do mikroskopu głowicę goniometryczną.

3. Ustawić   na   stoliku   mikroskopu   mierzony   element   (moŜna   go   zamocować   za   pomocą

plasteliny).   Ustawiając   detal   na   stoliku   pomiarowym   naleŜy   za   pomocą   bębnów

nastawczych   przesuwu   wzdłuŜnego   i   poprzecznego   (osie   X   i   Y)   ustawić   detal  

w przybliŜeniu w połoŜeniu środkowym (połowa przesuwu w kaŜdej osi).

4. Wyregulować ostrość widzenia krzyŜa i siatki kątowej w okularze obserwacyjnym.

5. Wyregulować ostrość widzenia obrazu przedmiotu obserwowanego.

6. Ustawić sprawdzany łuk najwyŜszym punktem (punkt B) w środku pola widzenia. 

Rys.3. Schemat pomiaru.

7. Obracając   obydwoma   bębnami,   ustawić   środek   krzyŜa   w   punkcie  B  i   zanotować

wskazanie bębna przesuwu poprzecznego.

.

KATEDRA BUDOWY MASZYN

PRACOWNIA  MIERNICTWA WARSZTATOWEGO

8. Za pomocą bębna przesuwu poprzecznego przesunąć obraz w górę o dowolną wartość s.

Wartość/odległość s powinna być moŜliwie duŜa ale taka aby punkty A i C leŜały jeszcze

na zarysie łuku. Następnie naleŜy dokonać odczytu, róŜnica obu połoŜeń stanowi wartość

strzałki s.

9. Dokonując   przesuwu   wzdłuŜnego   za   pomocą   odpowiedniego   bębna   odczytujemy

współrzędne punktów A i C. I w oparciu o te pomiary wyznaczamy długość cięciwy.

10. Promień mierzonego łuku oblicza się według wzoru:

r =

c

2

8s



s

2

11. Dla   sprawdzenia   powyŜszych   pomiarów   i   obliczeń   zamontować   głowicę   do   pomiaru

łuków zmieniając równocześnie powiększenie mikroskopu.

Mierzony promień

Powiększenie

mikroskopu

0,1÷5 mm

30

5,5÷60 mm

10

12. Ustawić ostrość obrazu.

13. Dopasować jeden z wzorców do mierzonego otworu i odczytać wynik.

.