Opracowanie pytań z ogólnej części pr. Cywilnego

Przedmoit i systematyka pr. Cywilnego

Pojęcie prawa cywilnego:
- przedmiot, stosunki cywilne; reguluje stosunki społeczne o charakterze majątkowym i
niemajątkowym,
Stosunki majątkowe, to stosunki własnościowe, powstałe na tle przynależności rzeczy i
innych dóbr do danego przedmiotu, czyli dotyczące społecznego korzystania z tych dóbr, lecz
również stosunki polegające na wymianie dóbr i usług.
Stosunki majątkowe mają za przedmiot interes natury ekonomicznej.
Stosunki niemajątkowe to takie, które nie mają bezpośrednio wartości ekonomicznej.
W prawie cywilnym dominują stosunki majątkowe.
- podmiot, art., 1 k.c., Podmiotami stosunków cywilnoprawnych są osoby fizyczne oraz
osoby prawne.
- metoda regulacji, ma na celu rozgraniczenie prawa cywilnego od innych gałęzi prawa;
przyjmuje się zasadę równorzędności stron, tzn. że żadna ze stron nie jest podporządkowana
drugiej.
Treść – na treść składają się uprawnienia i obowiązki. Uprawnienia pojmujemy jako
możliwość określonego zachowania się, obowiązek zaś oznacza powinność nakazanego
zachowania się. Zbiorczą kategorię nadrzędną łączącą zespół uprawnień strony stosunku
cywilnoprawnego stanowi prawo podmiotowe.
Systematyka polskiego prawa cywilnego (system pandyktowy):
1. Część ogólna, zalicza się do niej wszystkie normy cywilnoprawne, które regulują
zagadnienia wspólne dla pozostałych działów prawa cywilnego. W księdze I kodeksu
cywilnego, a więc w dziale obejmującym część ogólna, zostały zawarte przepisy o tzw.
dobrach osobistych.
2. Prawo rzeczowe, unormowane są te społeczne formy korzystania z dóbr majątkowych, w
których występują łącznie dwie następujące cechy:
a) przedmiotem korzystania są rzeczy w ścisłym tego słowa znaczeniu; dobra samoistne,
b) forma korzystania jest ukształtowana w postaci tzw. praw podmiotowych bezwzględnych
(erga omnes).
Prawo rzeczowe reguluje prawo własności. Jest to wśród praw rzeczowych prawo najszersze.
Inne prawa rzeczowe, to: użytkowanie wieczyste (art. 232 - 243 k.c.) oraz tzw. ograniczone
prawa rzeczowe (art. 244 - 335 k.c.) - użytkowanie, służebność, zastaw, hipoteka i prawa
spółdzielcze do lokali.
3. Prawo o zobowiązaniach (inter partes); wierzytelności, czyli prawa jednego podmiotu
(wierzyciela) do żądania od drugiego podmiotu (dłużnika) świadczenia, tj. pewnego
zachowania się pozytywnego (działania) lub negatywnego (zaniechania). Prawo o
zobowiązaniach normuje stosunki prawne, z których powstają wierzytelności.
Prawo o zobowiązaniach stanowi najszerszy dział prawa cywilnego.
4. Prawo rodzinne, w jego ramach wyodrębnia się:
a) stosunki prawne wynikające z małżeństwa,
b) stosunki prawne wynikające z pokrewieństwa i powinowactwa - przede wszystkim
stosunki pomiędzy dziećmi i rodzicami oraz z przysposobienia,
c) stosunki prawne wynikające z opieki nad małoletnim.
5. Prawa na dobrach niematerialnych - prawo autorskie i wynalazcze. Prawa do
niematerialnego produktu twórczej działalności umysłu ludzkiego (utwory naukowe,
literackie, artystyczne, utrwalone w jakiejkolwiek postaci)

korniej@o2.pl

2.Wady oświadczenia woli

Czynności prawne mogą być dotknięte różnego rodzaju wadliwościami. Jedynie te
nieprawidłowości zaistniałe w toku całego procesu składnia oświadczenia woli, które
ustawodawca uznał za tak doniosłe, że powiązał z nimi daleko posunięte konsekwencje
włącznie z unicestwieniem oświadczenia określane są mianem wad oświadczenia woli.

1) Brak świadomości lub swobody polega na złożeniu oświadczenia woli w sytuacji,
kiedy patologiczny stan psychiczny podmiotu istniejący w momencie podejmowania decyzji
lub wyrażania przez niego woli wyłączał świadomość lub swobodę postępowania tego
podmiotu. Ustawodawca wymienił przykładowo chorobę psychiczną, niedorozwój umysłowy
oraz przemijające nawet zaburzenia czynności psychicznych. Do tych ostatnich powszechnie
zalicza się działanie pod wpływem alkoholu, narkotyków oraz środków farmakologicznych.
Każde oświadczenie woli złożone w przedstawionych okolicznościach jest nieważne.
Omawiana wada wykazuje pewne podobieństwa z poznaną już instytucją
ubezwłasnowolnienia. Efektem ubezwłasnowolnienia jest wszak pozbawienie lub
ograniczenie zdolności osoby fizycznej do czynności prawnych. Odwrotnie osoba cierpiąca
na chorobę psychiczną ale nie ubezwłasnowolniona może dokonywać skutecznej czynności
prawnej o ile złożyła swoje oświadczenie w przebłysku świadomości.

2) Pozorność – ta wada może zaistnieć tylko przy współdziałaniu obu stron czynności
prawnej. Polega bowiem na złożeniu oświadczenia woli drugiej stronie, za jej zgodą,
wyłącznie dla pozoru. Pozorność zachodzi zarówno wtedy, gdy strony nie chcą aby czynność
prawna wywołała jakiekolwiek skutki prawne, jak i wówczas, kiedy w rzeczywistości
dokonują czynności innego typu niż to wynika ze złożonych oświadczeń. Czynność pozorna
jest zawsze nieważna niezależnie od tego, który z przedstawionych wariantów pozorności
wykorzystały strony. Ważność ewentualnej czynności ukrytej ocenia się natomiast na
podstawie przepisów dotyczących tej czynność. Okaże się ona zatem w pełni skuteczna jeśli
zostanie dokonana zgodnie z tymi przepisami. Pozorność stwarza niebezpieczeństwo dla
samego podmiotu, który dokonuje takiej czynności. Osoba trzecia może bowiem nabyć
skutecznie prawo w oparciu o czynność dokonaną na podstawie czynności pozornej o ile
spełni dwa warunki legitymować – się będzie dobrą wiarą i dokona czynności odpłatnej.

3) Błąd – przyczyną występowania tej wady jest mylne wyobrażenie podmiotu
składającego oświadczenie woli o rzeczywistości. Stan ten może z kolei wynikać z różnych
źródeł. Podstawową przesłanką, której spełnienie umożliwi uznanie błędu za prawnie
doniosły jest bowiem to, iż musi on dotyczyć treści czynności prawnej. Okoliczności nie
związane w żaden sposób z treścią dokonanej czynności są normatywnie obojętne. Za błąd
prawnie doniosły w powyższym znaczeniu będzie z pewnością uchodzić tzw. pomyłka
polegająca na rozbieżności między podjętym aktem woli a jego przejawem. Obojętne jest
przy tym czy to strona zniekształciła sama treść własnego oświadczenia czy też dokonała tego
osoba użyta do jego przesłania. Aby można się skutecznie na błąd powołać powinien być on
również istotny. Wymóg ten będzie spełniony w sytuacji uzasadniającej przypuszczenie, że
gdyby składający oświadczenie znał stan rzeczywisty (subiektywna istotność) i sprawę
oceniał rozsądnie (obiektywna istotność) nie złożyłby oświadczenia tej treści. Jeżeli
oświadczenie było złożone konkretnemu adresatowi na błąd można się powołać wykazując
dodatkowo, iż błąd wywołała druga strona lub też, że druga strona wiedziała o błędzie albo
mogła go z łatwością zauważyć w konkretnych okolicznościach danego przypadku.
Wykazanie tej przesłanki jest z kolei zbędne w przypadku czynności prawnej dokonanej po
tytułem darmym. Wymienione przesłanki (błąd w obrębie treści czynności prawnej, jego

istotność oraz wspomniane okoliczności obciążające adresata oświadczenia woli) muszą być
w zasadzie spełnione łącznie, chyba że mamy do czynienia ze wspomnianymi wyjątkami.

4) Groźba – z groźbą mamy do czynienia w sytuacji oświadczenia złożonego co prawda
w pełni świadomie (tym różni od wady) lecz pod wpływem przymusu psychicznego.
Oświadczenie określonej treści zostaje wymuszone poprzez stworzenie stanu obawy, iż w
przypadku odmowy jego złożenia wystąpią poważne konsekwencje natury osobistej lub
majątkowej. W sytuacji skutecznego zastosowania fizycznych środków przymusu co
doprowadziło w konsekwencji do wymuszonego przejawu woli można mieć wątpliwości, czy
mamy do czynienia z omawianą wadą, czy też w ogóle doszło do złożenia oświadczenia.
Przeważać będzie drugi z wymienionych poglądów. Grożącym może być zarówno druga
strona czynności prawnej, jak i osoba trzecia. Groźba musi być jednak bezprawna i
poważna. Pierwsza przesłanka spełniona jest zarówno wtedy gdy do wymuszenia
oświadczenia woli używa się środka przez prawo zabronionego jak i w wypadku użycia
środka dopuszczonego co prawda przez prawo, lecz nie w celu do którego wykorzystuje go
grożący. Wada groźby stwarza również –tak jak i błąd – jedynie możliwość uchylenia się od
skutków złożonego pod jej wpływem oświadczenia woli.

II1.Zasady współżycia społecznego funkcje w prawie cywilnym

Są pozornymi normami społecznymi, Przyjmuje się powszechnie, że są to normy moralne,
regulujące stosunki między ludzkie powszechnie zaakceptowane w danym okresie.
Nie są natomiast normami prawa i same jako takie nie źródłami prawa ani obowiązków
cywilnoprawnych. Staja się prawnie doniosłe z mocy odesłania do nich, zawartego w
przepisie prawa stanowionego

2.Przedstawicielstwo rodzaje

polega na tym iż jedna osoba zwana przedstawicielem dokonuje w imieniu drugiej os.
Czynności prawnej, która o ile mieści się w granicach upoważnienia przedstawiciela do
działania w cudzym imieniu. Wywołuje skutki prawne bezpośrednio dla reprezentowanego.
Rodzaje:
a) ustawowe-źródłem umocowania jest ustawa
b) pełnomocnictwo-umocowanie do działania w cudzym imieniu opiera się na jednostronnym
oświadczeniu woli
a`- przedstawicielstwo czynne przedstawicielstwo w którym przedstawiciel składa
oświadczenie woli w imieniu reprezentowanego
b`- przedstawicielstwo bierne gdy przedstawiciel odbiera w imieniu reprezentowanego
oświadczenie woli składane przez os, 3
Przesłanki skutecznego działania:
1 musi istnieć umocowanie i przedstawiciel działa w granicach pr.
2 Przedstawiciel powinien mieć zdolność do reprezentowania, która wiąże się ze zdlnością do
czynności prawnych w przypadku pełnomocnika może być ograniczona
3 musi działać w imieniu reprezentanta a nie we własnym
4 czynność prawna którą ma dokonać przedstawiciel nie może mieć charakteru ściśle
osobistego
Instytucje podobne
Posłaniec- przynosi cudze oświadczenie woli
Zastępca pośredni – działa we własnym imieniu lecz na cudzy rachunek
Powiernik – występuje na zewnątrz jako samodzielny podmiot prawa lecz na podstawie
umowy z inną os. Nie wolno mu w pełnym zakresie ze swego prawa korzystać

III

Prawoo zwyczajowa a zwyczaj

Zwyczaj – stała praktyka stosowana przez daną społeczność; jednakowe postępowanie w
takich samych lub zbliżonych okolicznościach. Nie stanowi normy obowiązującej, a jest
stosowany dlatego, że ułatwia określona działalność; łatwiejsze jest np. zawarcie umowy
według stosowanego już wzorca aniżeli układanie jej treści od nowa.
Prawo zwyczajowe – jego źródłem jest zwyczaj. Zwyczaj staje się normą prawną z chwilą,
gdy w danej społeczności wytworzy się przekonanie, iż do zwyczaju trzeba się dostosować
nie tylko dlatego, że ułatwia to obrót, lecz dlatego, że istnieje taki obowiązek.

2.Przedawnienie

Przedawnienie oznacza upływ zastrzeżonego przez ustawodawcę terminu wraz ze
związanym z tym skutkiem w postaci możliwości uchylenia się od zaspokojenia roszczenia.

(Art. 117) Z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie roszczenia majątkowe
ulegają przedawnieniu. Ustawodawca reguluje długość terminu przedawnienia oraz skutek
upływu terminu. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje
roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu
przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest
nieważne.

Przedawnieniu ulegają wyłącznie roszczenia majątkowe. Nie przedawniają się zaś roszczenia
o charakterze niemajątkowym np. roszczenia służące ochronie dóbr osobistych. Ustawodawca
czasami rezygnuje z konstrukcji przedawnienia, jednakże w to miejsce zastrzega surowszy
termin zawity.

Skutek przedawnienia

Roszczenie przedawnione nie wygasa przybiera natomiast postać roszczenia niezupełnego
(naturalnego). Brak bowiem skutecznej egzekucji. Roszczenie istnieje, nie można go wszakże
dochodzić i wyegzekwować, jeżeli zobowiązany skorzystał z zarzutu przedawnienia. Możliwe
jest dobrowolne zaspokojenie przedawnionego roszczenia. Nie można wówczas żądać zwrotu
świadczenia – jako świadczenia nienależnego – jeżeli zostało spełnione w celu
zadośćuczynienia przedawnionemu roszczeniu.

Terminy przedawnienia

1) Długość terminu – termin przedawnienia określa ustawodawca przepisami
bezwzględnie obowiązującymi. Terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani
przedłużane przez czynność prawną. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej
termin przedawnienia wynosi 10 lat, a dla roszczeń o świadczenie okresowe oraz
roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej 3 lata.

Przez świadczenie okresowe można rozumieć świadczenia spełniane w pewnych regularnych
odstępach czasu np. co miesiąc przeważnie w formie pieniężnej, w ramach określonego
ciągłego stosunku prawnego np. stosunek najmu. Przykładem świadczeń okresowych jest
czynsz najmu.

2) Obliczanie terminu – bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia w którym
roszczenie stało się wymagalne. Jednakże jeżeli wymagalność roszczenia zależy od

podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia
w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w
najwcześniej możliwym terminie art. 120 §2. w szczególności dotyczy to wezwania do
spełniania świadczenia. Bieg przedawnienia roszczeń o zaniechanie rozpoczyna się od
dnia, w którym ten przeciwko komu roszczenie przysługuje, nie zastosował się do treści
roszczenia art. 120 §2. Przedawnienie następuje po upływie terminu zastrzeżonego przez
ustawodawcę.

3) Zawieszenie biegu przedawnienia – ustawodawca wprowadził instytucję
zawieszenia biegu przedawnienia, udzielając tym samym uprawnionemu ochrony przed
ujemnym skutkiem upływu terminu przedawnienia. (Art. 121) Bieg przedawnienia nie
rozpoczyna się a rozpoczęty ulega zawieszeniu:

co do roszczeń, które przysługują dzieciom przeciwko rodzicom – przez czas



trwania władzy rodzicielskiej,

co do roszczeń, które przysługują osobom nie mającym pełnej zdolności do



czynności prawnych przeciwko osobom sprawującym opiekę lub kuratelę – przez czas
sprawowania przez te osoby opieki lub kurateli,

co do roszczeń które przysługują jednemu małżonkowi przeciwko drugiemu –



przez czas trwania małżeństwa,

co do wszelkich roszczeń, gdy z powodu siły wyższej uprawniony nie może ich



dochodzić przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznania spraw danego
rodzaju – przez czas trwania przeszkody.

Jeżeli nie rozpoczął się jeszcze bieg terminu przedawnienia a już występuje któraś ze
wskazanych przeszkód przesunięty zostaje początek terminu. Bieg terminu przedawnienia
rozpocznie się po ustaniu przeszkody lub następuje zawieszenie rozpoczętego biegu
przedawnienia czyli okresowe powstrzymanie biegu przedawnienia – na czas trwania
przeszkody. Po ustąpieniu przeszkody przedawnienie biegnie dalej z uwzględnieniem terminu
jaki upłynął przed zawieszeniem.

4) Wstrzymanie zakończenia biegu przedawnienia – przedawnienie względem osoby,
która nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych nie może się skończyć wcześniej
niż z upływem 2 lat od ustanowienia dla niej przedstawiciela ustawowego albo od ustania
przyczyny jego ustanowienia (art. 122 §1). Podobną zasadę stosuje się odpowiednio do
biegu przedawnienia przeciwko osobie, co do której istnieje podstawa do jej całkowitego
ubezwłasnowolnienia.

5) Przerwanie biegu przedawnienia (art. 124) po każdym przerwaniu przedawnienia
biegnie ono na nowo. Jednakże w razie przerwania przedawnienia przez czynność w
postępowaniu przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub
egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym przedawnienie
nie biegnie na nowo dopóki postępowanie nie zostanie zakończone. Bieg przedawnienia
przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do
rozpoznania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem
polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo
zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia (art. 123 §1). Bieg przedawnienia przerywa
się przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje.

6) Terminy zawite (prekluzja) – w przeciwieństwie do przedawnienia terminy zawite
mogą dotyczyć wszelkich odmian prawa podmiotowego. Dotyczą więc praw
podmiotowych bezpośrednich, uprawnień kształtujących a także wyjątkowo roszczeń.
Terminy zawite ustawodawca zastrzega wyłącznie przepisami o charakterze bezwzględnie
obowiązującymi. Zawsze na skutek upływu terminu zawitego określone uprawnienie
wygasa. Według tego skutku odróżniamy w treści normy prawnej terminy zawite od
terminów przedawnienia. Ilekroć ustawodawca zastrzega że z upływem określonego
terminu prawo wygasa mamy do czynienia z terminem zawitym natomiast termin
przedawnienia sygnalizuje słowami (roszczenie przedawnia się). Upływ terminu zawitego
uwzględnia się z urzędu. Wobec terminów zawitych zasadniczo nie stosuje się
zawieszenia i przerwania biegu terminu.

IV1

Tryby zawierania umów

ROKOWANIA określane są też mianem pertraktacji lub negocjacji. Istota rokowań tkwi w
tym, że obie strony uczestniczą aktywnie w ustalaniu finalnej treści umowy. Umowa zostania
jednak zawarta dopiero wtedy, gdy strony osiągną porozumienie odnośnie do wszystkich
postanowień, które były przedmiotem rokowań. Rokowania mogą się ograniczyć wyłącznie
do tzw. elementów przedmiotowo istotnych, a więc tych, bez ustalenia których umowa
określonego rodzaju nie może w ogóle dojść do skutku. W wypadku jednak podjęcia
pertraktacji także co do innych postanowień, również i one muszą zostać uzgodnione.
Uzgodnienie może przybrać dwojaką postać. W powszechnym rozumieniu chodzi głównie o
pozytywne przesądzenie treści wszystkich zagadnień objętych negocjacjami. Jeśli jednak w
zakresie niektórych kwestii strony nie są w stanie osiągnąć konsensusu, mogą dokonać
uzgodnienia negatywnego, tzn. definitywnie zrezygnować z objęcia tego postanowienia
treścią umowy. Będzie to w konsekwencji oznaczać jej przyjęcie wyłącznie w zakresie
pozostałych uzgodnionych elementów. W wypadku pozostawienia którejkolwiek kwestii w
zawieszeniu umowa nie zostaje jeszcze zawarta. W związku z rokowaniami coraz większego
znaczenia nabiera list intencyjny – dokument, w którym strony przystępujące do rokowań
zakreślają ich szerokie ramy i cele do osiągnięcia których dążą. Stanowi on swoistego rodzaju
dowód rokowań.

OFERTOWY TRYB ZAWIERANIA UMÓW – oświadczenie drugiej stronie woli
zawarcia umowy stanowi ofertę, jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy
(przedmiotowo istotne postanowienia). Propozycje zawarcia umowy, w której nie określono
wszystkich przedmiotowo istotnych elementów należy traktować jedynie jako zaproszenie do
rokowań, a nie ofertę. Podobną funkcję pełnią w zasadzie skierowane do ogółu lub do
poszczególnych osób ogłoszenia, reklamy, cenniki i inne informacje. Ofertę można złożyć
konkretnemu podmiotowi. Zdarza się jednak i tak, że jest ona kierowana do bliżej
niesprecyzowanego kręgu adresatów.

STAN ZWIĄZANIA OFERENTA ZŁOŻONĄ OFERTĄ

Składający ofertę (oferent) jest nią związany od momentu jej złożenia. W okresie związania
niedopuszczalne jest cofnięcie oferty. Druga strona zwana oblatem uzyskuje podmiotowe
prawo kształtujące. Wyłącznie od jej woli zależy przyjęcie oferty lub jej odrzucenie. Gdyby
takie cofnięcie jednak nastąpiło, oferent byłby zobowiązany do pokrycia szkód wyrządzonych
w ten sposób oblatowi. Czas związania oferenta ofertą jest różny. Oferent może
jednoznacznie sam oznaczyć termin w ciągu którego oczekuje odpowiedzi. Termin nie musi
być przy tym sprecyzowany konkretną datą. W przypadku braku oznaczenia terminu, oferta
złożona w obecności adresata lub za pomocą środka bezpośredniego porozumiewania się z

nim, przestaje wiązać, jeśli nie została przyjęta nie zwłocznie. Złożona w inny sposób wiąże
do czasu, w którym oferent mógł w zwykłym toku czynności otrzymać odpowiedź wysłaną
bez nieuzasadnionego opóźnienia. Może się zdarzyć, że odpowiedź oblata dojdzie do oferenta
z opóźnieniem. Jedynie wówczas, gdy z jej treści wynika lub z okoliczności wynika, że
została ona wysłana w czasie właściwym, umowa może i tak dojść do skutku. Skutek ten
zostaje wyłączony tylko wtedy, gdy oferent niezwłocznie zawiadomi drugą stronę, iż w
związku z opóźnieniem odpowiedzi poczytuje umowę za niezawartą.

Przyjęcie oferty z jednoczesnym dokonaniem jej zmiany lub uzupełniania poczytywane jest
za nową ofertę. We wskazanej sytuacji następuje zatem zmiana ról potencjalnych
kontrahentów (dotychczasowy oblat staje się oferentem i odwrotnie).

ZAWARCIE UMOWY

Oblat może przyjąć wyraźnie lub w sposób dorozumiały, bez dokonania jakichkolwiek
zmian lub uzupełnień treści. Umowa zostaje zawarta w chwili otrzymania przez składającego
ofertę odpowiedzi o jej przyjęciu albo w momencie przystąpienia przez oblata do wykonania
umowy. Strony mogą same sprecyzować inny moment zawarcia umowy. W przypadku
istnienia wymogu zawarcia umowy w określonej formie szczególnej i to pod rygorem
nieważności, który nie został zachowany w odniesieniu do świadczenia co najmniej jednej ze
stron, umowa dojdzie do skutku dopiero po usunięciu braku, tzn. po złożeniu obu świadczeń
w nakazanej formie. Konsekwencją osiągniętego przez strony porozumienia, przejawem
którego jest odpowiedź o przyjęciu oferty będzie wówczas wyłącznie powstanie między nimi
pewnej odmiany przedwstępnego stosunku zobowiązanego, w ramach którego obie strony
uzyskują wobec siebie roszczenia o zawarcie stanowczej już i niewadliwej z punktu widzenia
formy umowy. Jednoznacznie odrzucona oferta przerywa stan związania oferenta
umożliwiając mu tym samym złożenie oferty innym podmiotom o identycznej lub zmienionej
treści.

PRZETARG W UJĘCIU K.C.

Umowa może być zawarta w drodze przetargu ustnego (aukcja) lub pisemnego. W
przetargu ustnym następuje faza licytacji, kiedy to jednocześnie zgromadzeni uczestnicy
zgłaszają kolejne postąpienia. Gdy zgłaszanie propozycji zawarcia umowy (ofert) następuje
na piśmie mamy do czynienia z przetargiem pisemnym. Z innych możliwych klasyfikacji
przetargów trzeba wymienić m.in.: o przetargach nieograniczonych (uczestniczyć w nich
może w zasadzie każdy podmiot), ograniczonych ( ogłoszone warunki uczestnictwa spełnić
może tylko pewien krąg zainteresowanych), zamkniętych (oferta uczestnictwa kierowana jest
imiennie). Przetarg fakultatywny i obligatoryjny.
Błąd! Nie można odnaleźć żadnych haseł indeksu.

Błąd! Nie znaleziono żadnych pozycji spisu treści.

2.Wykonywanie i nadużycia prawa podmiotowego
Wykonywanie prawa podmiotowego polega na zachowaniach podmiotu uprawnionego,
podejmowanych w sferze możności oznaczonego postępowania, które określa norma będąca
źródłem pr. Podmiotowego. Podmiot czyni użytek z uprawnień cząstkowych tworzących treść
prawa. Może wykonywać je osobiście lub za pośrednictwem innych osób, które uprawniony
upoważnia do czynienia użytków z przysługujących mu atrybutów prawa.

Art. 5 CK. Wyraża normę zakazującą każdemu podmiotowi czynienia z przysługującego mu
prawa podmiotowego użytku w sposób sprzeczny z zasadami społeczno-gospodarczym
przeznaczeniem prawa lub zasadami współżycia społecznego. Tam gdzie zaczyna się
nadużywanie prawa podmiotowego, kończy się jego wykonywanie, a zaczyna się sfera
zachowań niezgodnych z prawem i nie podlegających ochronie.

1.Stosunek Cywilnoprawny

Pojęcie i struktura stosunku cywilnoprawnego

Stosunkiem prawnym jest stosunek społeczny uregulowany przez prawo. Podstawowym
znamieniem stosunków cywilnoprawnych jest formalna równość podmiotów tych stosunków.

Stosunki dwustronnie zindywidualizowane - powstają pomiędzy dwoma lub więcej, ale
określonymi podmiotami (zobowiązania i stosunki rodzinne).
Stosunki jednostronnie zindywidualizowane - łączą określony podmiot z nieoznaczonym
kręgiem osób, gdy z prawem tego pierwszego podmiotu sprzężony jest powszechny
obowiązek nie przeszkadzania w wykonywaniu prawa (własność).

W stosunku cywilnoprawnym wyróżniamy:

podmiot, mogą nimi być, jak wynika z treści art. 1 k.c. - osoby fizyczne oraz osoby
prawne,

przedmiot, zachowanie się ludzi dozwolone, nakazane czy zakazane, stosownie do
wynikających ze stosunku prawnego uprawnień czy obowiązków, podczas gdy
według innych poglądów przedmiotem tym jest nie tylko zachowanie się ludzi, lecz
również pewne obiekty istniejące poza człowiekiem, jak rzeczy, dobra niematerialne.

uprawnienia i obowiązki, treść stosunku cywilnoprawnego; uprawnieniom jednej
strony, odpowiada obowiązek drugiej strony.

Stosunki proste - jeden podmiot jest tylko uprawniony, a drugi tylko zobowiązany.
Stosunki złożone - jeden i ten sam podmiot może być zarazem uprawniony, jak i zobowiązany
(np. sprzedawca przenosi własność i wydaje sprzedaną rzecz oraz uprawnienie do żądania
zapłaty ceny).

Zdarzenie prawne - fakty, z którymi norma prawna łączy powstanie, zmianę lub ustanie
stosunku prawnego.
Zdarzenia cywilnoprawne dzielimy na:
a) zdarzenia w ścisłym tego słowa znaczeniu, zdarzenia niezależne od woli ludzkiej, jak
upływ czasu, urodzenie, śmierć, pożar,
b) działania, zachowanie człowieka, które jest wynikiem jego woli.

Działania dzielimy na:
a) czynności zmierzające do wywołania skutków prawnych, polegają na podjęciu decyzji
dotyczącej wywołania określonych skutków prawnych i które z mocy normy prawnej te
zamierzone skutki wywołują - należy odróżnić:

czynności prawne wraz z oświadczeniem woli,

orzeczenia sądowe,

akty administracyjne (wywołujące skutki cywilistyczne).

b) inne czyny.

Zdarzenia cywilnoprawne - orzeczenia sądowe o charakterze konstytutywnym (np.
ubezwłasnowolnienie całkowite, uznanie za zmarłego) w tej grupie wyróżniamy: orzeczenia
stwierdzające obowiązek złożenia oświadczenia woli zastępujące to oświadczenie, orzeczenia

wydawane na podstawie szczególnym upoważnień ustawowych w sprawach określonych w
tych przepisach.

Czyny - dzielimy na zgodne z prawem i bezprawne, te działania, z którymi norma prawna
łączy określony skutek prawny niezależnie od tego, czy wola osoby działającej była
skierowana na wywołanie go.
Czyny bezprawne - działania podjęte wbrew zakazowi wynikającemu z normy prawnej oraz
zaniechania wykonania - nałożonego przez normę w określonych sytuacjach.
Czyny zgodne z prawem - działania, które nie podpadają pod pojęcie czynności
zmierzających do wywołania skutków prawnych, ani nie są czynami bezprawnymi.
Do czynów zgodnych z prawem zaliczamy:
- przejawy woli podobne do oświadczenia woli,
- zawiadomienie o pewnych zdarzeniach (np. zawiadomienie sprzedawcy, przez kupującego o
wadach fizycznych rzeczy – art. 563 k.c.),
- czynności czysto faktyczne.

Przez stosunki cywilnoprawne należy rozumieć grupę stosunków prawnych określonych
normami prawa cywilnego. Stosunki prawne są odbiciem stosunków społecznych, które
wyróżnia fakt poddania ich regulacji prawnej. Stosunek prawny oznacza więc uregulowaną
normatywnie więź o charakterze powinnościowym zachodzącą między uznawanymi
podmiotami prawa, które mają wynikające z normy prawnej uprawnienia i obowiązki. Normy
prawa cywilnego regulują potencjalne stosunki prawne. Konkretne stosunki prawne są
wynikiem określonych zdarzeń prawnych.

W praktyce stosowania prawa niezbędne jest oczywiście ustalenie elementów konkretnego
stosunku prawnego. Wystarczy objaśnić modelową strukturę potencjalnych stosunków
prawnych.

Źródła stosunku cywilnoprawnego

W terminologii prawa cywilnego fakty, z którymi ustawa łączy skutek w postaci powstania,
zmiany lub ustania stosunku cywilnoprawnego, nazywamy zdarzeniami cywilnoprawnymi.
Źródło stosunku cywilnoprawnego stanowią różnorodne zdarzenia cywilnoprawne.
Podstawową grupę zdarzeń cywilnoprawnych stanowią czynności prawne. Spore znaczenie
mają także orzeczenia sądów i akty administracyjne.

Elementy stosunku cywilnoprawnego

Podmioty – każdy stosunek prawny ma swoją złożona strukturę. W stosunku
cywilnoprawnym należy wyróżnić jego podmioty, przedmiot oraz treść stosunku obejmującą
uprawnienia i obowiązki podmiotów. Podmioty stanowią strony stosunku cywilnoprawnego.
Wg KC są nimi osoby fizyczne i osoby prawne. Osoba fizyczna jest jurydycznym synonimem
człowieka. Osoby prawne to jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają
osobowość prawna. Uznanie podmiotowości osób fizycznych i osób prawnych oznacza
przyznanie im zdolności prawnej i zdolności do czynności prawnych. Zdolność prawna
oznacza zdolność aby być podmiotem praw i obowiązków wynikających ze stosunków
cywilnoprawnych. Zdolności do czynności prawnych jest zdolnością do nabywania prawa i
zaciągania zobowiązań za pomocą czynności prawnych.

Przedmiot – przedmiotem stosunku cywilnoprawnego jest określone zachowanie się stron,
stosownie do wynikających ze stosunku cywilnoprawnego uprawnień oraz obowiązków.
Częstokroć określone normą prawa zgodne z treścią konkretnego stosunku cywilnoprawnego
zachowanie stron dotyczy pewnych obiektów- różnej zresztą natury, np. dotyczy rzeczy, dóbr
niematerialnych, praw majątkowych itp.

Treść – na treść składają się uprawnienia i obowiązki. Uprawnienia pojmujemy jako
możliwość określonego zachowania się, obowiązek zaś oznacza powinność nakazanego
zachowania się. Zbiorczą kategorię nadrzędną łączącą zespół uprawnień strony stosunku
cywilnoprawnego stanowi prawo podmiotowe.

2.Przerwanie biegu przedawnienia

Przerwanie biegu przedawnienia (art. 124) po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie
ono na nowo. Jednakże w razie przerwania przedawnienia przez czynność w postępowaniu
przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania
roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym przedawnienie nie biegnie na nowo
dopóki postępowanie nie zostanie zakończone. Bieg przedawnienia przerywa się przez każdą
czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznania spraw lub
egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą
bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia
roszczenia (art. 123 §1). Bieg przedawnienia przerywa się przez uznanie roszczenia przez
osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje.

1.Analogia w prawie cywilnym

Luki w prawie - mamy do czynienia w momencie, gdy dla konkretnego stosunku
społecznego, który nie jest prawnie objęty ani nie został przez prawodawcę uznany za nie
podlegający unormowaniu prawnemu, nie ma normy ustalonej w drodze wykładni przepisów.
Analogia - służy do usunięcia luk w prawie.
Analogia z ustawy (analogia legis) - do danego stosunku prawnego stosuje się normę, która
dotyczy wprawdzie innego, ale podobnego stanu faktycznego.
Analogia z prawa (analogia iuris) - stosuje się gdy brakuje przepisu, który by nadawał się do
analogicznego stosowania, tzn. szukamy rozstrzygnięcia w ogólnych zasadach
obowiązującego porządku prawnego.

2.Oferta

Oferta – art. 66 k.c. - oświadczenie woli, stanowcza propozycja zawarcia umowy i zawiera
istotne elementy zawarcia przyszłej umowy (strony: oferent i oblat).
Czas oczekiwania na odpowiedź:
- wyznaczony termin,
- za pośrednictwem wyznaczonych środków,
- milczenie, w przypadku wyrażenia na to zgody obu stron.

VII

1.Zdarzenie cywilnoprawne.

Fakty, z zaistnieniem których dyspozycja norm prawa cywilnego wiąże jakikolwiek skutek, w
szczególności powstanie, zmianę lub ustanie stosunku cywilnoprawnego, będziemy określali
mianem zdarzeń cywilnoprawnych. Chodzi zatem o zjawiska realne, choć wywołujące
odmienne w swym charakterze skutki w obrębie prawa cywilnego. Ukończenie 13 lub 18 lat
pozwala wszak człowiekowi osiągnąć szerszy niż dotąd zakres zdolności do czynności
prawnych. Zawarcie umowy sprzedaży doprowadzi do powstania między jej stronami więzi

normatywnej. Niekiedy sytuacja będzie bardzie złożona. Jedno zdarzenie prawne będzie
wywoływać konsekwencje w obrębie różnych gałęzi prawa. Uszkodzenie ciała lub wywołanie
rozstroju zdrowia jest niewątpliwie zdarzeniem cywilnoprawnym, powodującym choćby
konieczność pokrycia kosztów leczenia, czy też umożliwiającym podniesienie żądania o
zapłatę odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia za dokonaną krzywdę.

Klasyfikacja zdarzeń cywilnoprawnych

Zdarzenia cywilnoprawne podzielone są na 2 podstawowe grupy: działania oraz zdarzenia w
ścisłym tego słowa znaczeniu. Działania są uzależnione od woli człowieka, zdarzenia nie.

W grupie zadań możemy wyróżnić dwojakiego rodzaju zachowania się podmiotów. Jedne
będą zmierzać bezpośrednio i celowo do wywołania z góry założonych skutków prawnych, w
innych – zwanych czynami – wystąpienie tych skutków jest niezamierzone.

Na czynności zmierzające bezpośrednio do wywołania określonych następstw prawnych
składają się co najmniej zachowania trojakiego rodzaju:

a) oświadczenia woli- np. złożenie kontrahentowi oferty zawarcia konkretnej
umowy,

b) konstytutywne orzeczenia sądowe, a więc takie, które statuują nowy stan
prawny,

c) decyzje administracyjne, które wywołują skutki cywilnoprawne.

Działania określone mianem czynów dzieli się na czyny bezprawne i zgodne z prawem. Do
tej pierwszej kategorii zaliczyć trzeba czyny niedozwolone, ponadto wszystkie przypadki
naruszenia zakazów statuowanych przepisami prawa cywilnego. Czyny zgodne z prawem
obejmują różnorodne zachowania, regulowane wieloma przepisami. Składać się na nie będą
przejawy woli (podobne do oświadczeń woli), zawiadomienia i czynności faktyczne.

2.Prawa kształtujące

Uprawniony może wyłącznie własnym działaniem bez udziału drugiej strony stosunku
prawnego doprowadzić do zmiany lub ustania stosunku prawnego

VIII

2.przesłanki prawne i doniosłość błędu

1.Pojęcie i ochrona praw osobistych w pr. Cywilnym.

Stan osobisty - cechy człowieka o charakterze strictissime osobistym - wiek, płeć, stan
zdrowia (fizycznego i psychicznego).

Dobra osobiste - są nimi w szczególności: wolność, zdrowie, cześć, swoboda sumienia,
nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania,
twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska. Dobra osobiste, to pewne
wartości związane ściśle z jednostką ludzką, dobra niemajątkowe, które mogą mieć znaczenie
w sferze majątkowej.
Cechą praw osobistych jako praw podmiotowych służących do ochrony dóbr osobistych
jest to, że są to prawa niemajątkowe, związane ściśle z podmiotem, iż razem z nim postają i
wygasają oraz nie mogą przechodzić na inne osoby, a także mają charakter praw
podmiotowych bezwzględnych, których podmiotem są dobra niematerialne. Prawa do dóbr
osobistych i roszczenia wynikające z ich naruszenia gasną wraz ze śmiercią osoby
uprawnionej.

Ochrona dóbr osobistych jest wszechstronna; są one chronione w ramach różnych gałęzi
prawa, ale także w tym, że ochrona ich jest zróżnicowana także w ramach prawa cywilnego.
Może ona mieć:
- charakter niemajątkowy, roszczenia tej samej natury,
- charakter majątkowy, gdy roszczenia zmierzają do naprawienia szkody wynikłej z
naruszenia dobra osobistego,

- charakter pośredni, gdy polega na przyznaniu zainteresowanemu roszczenia o tzw.
zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę moralną oraz ewentualnie także za ból
fizyczny albo o zapłatę odpowiedniej kwoty na cel społeczny

Ochrona dóbr osobistych o charakterze niemajątkowym jest uregulowana w przepisach
art. 24 par. 1 zd. 1 i 2 k.c., które zapewniają osobie, której dobro osobiste zostało zagrożone
lub naruszone, dwa roszczenia niemajątkowe; osoba ta może również żądać, na zasadach
przewidzianych w kodeksie, zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy na
cel społeczny.
W razie dokonania naruszenia praw osobistych, uprawniony może żądać, aby ten, kto
dopuścił się naruszenia, dopełnił czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w
szczególności, ażeby złożył oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Może
być to np. ogłoszenie w prasie lub bezpośrednie przeproszenie. Bezprawność działania jest
konieczną przesłanką powstania także tego drugiego roszczenia.
Orzeczenia z zakresu ochrony dóbr osobistych często dotyczą - ochrony czci; naruszenie czci
może nastąpić przez pomówienie o ujemne postępowanie w życiu osobistym i rodzinnym, jak
i przez zarzucenie niewłaściwego postępowania w życiu zawodowym.
W wypadku powstania szkody majątkowej, uprawniony może dochodzić jaj naprawienia
na zasadach ogólnych. Zasadniczą podstawą tej odpowiedzialności jest wina sprawcy szkody.
W wypadku naruszenia dóbr osobistych uprawnionemu - niezależnie od innych roszczeń -
przysługuje roszczenie o tzw. zadośćuczynienie za krzywdę w postaci pewnej sumy
pieniężnej.

2.Ograniczona zdolność do czynności prawnych.

Wiek – ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają osoby, które ukończyły lat 13, a
nie ukończyły lat 18 lub też – będąc małoletnimi- nie zawarły związku małżeńskiego.

Ubezwłasnowolnienie częściowe – obok małoletnich, którzy ukończyli 13 lat, ograniczoną
zdolność do czynności prawnych mają osoby ubezwłasnowolnione częściowo oraz osoby, dla
których ustanowiono doradcę tymczasowego. Przesłankami ubezwłasnowolnienia
częściowego są:

1) choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy albo innego rodzaju zaburzenia
psychiczne, w szczególności pijaństwo lub narkomania osoby,

2) stan osoby nie uzasadniający ubezwłasnowolnienia całkowitego,

3) potrzeba pomocy do prowadzenia spraw tej osoby.

Orzeczenie o ubezwłasnowolnieniu częściowym wydaje sąd okręgowy po przeprowadzeniu
postępowania. Dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo ustanawia się kuratora. Uchylenie
ubezwłasnowolnienia częściowego przywraca pełną zdolność do czynności prawnych,
kuratela zaś ustaje z mocy prawa.

Skutki – osoba o ograniczonej zdolności do czynności prawnych znajduje się w złożonej
sytuacji, gdy chodzi o możliwość dokonywania przez nią czynności prawnych. KC pozwala
wyróżnić 3 zakresy czynności prawnych, w których ustawodawca odmiennie traktuje taką
osobę:

1) pierwszy zakres obejmuje czynności prawne, do dokonania których wymagana jest
pełna zdolność do czynności prawnych i odwołanie testamentu. Czynność prawna z tego
zakresu dokonana przez osobę o ograniczone zdolności do czynności prawnych będzie więc
nieważna,

2) w drugim zakresie znajdują się czynności prawne przedsiębrane przez osobę
ograniczoną w zdolności do czynności prawnych, do ważności których potrzebna jest zgoda
jej przedstawiciela ustawowego. Mieszczą się tu czynności, przez które wskazana osoba
zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem. Jeżeli osoba ta dokonała sama
jednostronnej czynności prawnej, do której ustawa wymaga zgody przedstawiciela
ustawowego, czynność taka jest nieważna. Zawarcie umowy przez osobę ograniczoną w
zdolności do czynności prawnych bez zgody przedstawiciela ustawowego nie czyni takiej
czynności samą przez się nieważną, albowiem ważność umowy zależy od potwierdzenia jej
przez tegoż przedstawiciela. Do czasu potwierdzenia umowy przez przedstawiciela
ustawowego istnieje stan niepewności prawnej. Aby usunąć wątpliwości co do skutków
dokonanej czynności prawnej, kontrahent osoby ograniczonej w zdolności do czynności
prawnych może wyznaczyć przedstawicielowi ustawowemu odpowiedni termin na
potwierdzenie umowy. Odmowa potwierdzenia umowy przez przedstawiciela ustawowego,
jak też bezskuteczny upływ terminu do potwierdzenia powoduje nieważność czynności
prawnej od samego początku,

3) trzeci zakres tworzą czynności prawne, które ograniczony w zdolności do czynności
prawnych może podejmować samodzielnie, a więc bez zgody swego przedstawiciela
ustawowego. W tym zakresie osoba taka traktowana jest na równi z posiadającym pełną
zdolność do czynności prawnych. Do tego zakresu należą m. in.:

a) umowy powszechnie zawierane w drobnych bieżących sprawach życia codziennego np.
codzienne zakupy,

b) rozporządzanie swoim zarobkiem,

c) czynności prawne dotyczące przedmiotów majątkowych oddanych osobie ograniczonej
w zdolności do czynności prawnych do swobodnego użytku,

d) umowa o pracę – może zawrzeć ja osoba ograniczona do czynności prawnych bez
zgody przedstawiciela ustawowego.

1.Forma czynności prawnych ze względu na skutki niezachowania formy

szczególnej.

Określona forma może być zastrzeżona pod rygorem nieważności. Wyrażenie woli w inny
sposób pociągnie zatem za sobą nieważność całej czynności prawnej. (Art. 73 §1) Jeżeli
ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę pisemną, czynność dokonana bez zachowania
zastrzeżonej formy jest nie ważna tylko wtedy, gdy ustawa przewiduje rygor nieważności. §2
jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej inną formę szczególną, czynność dokonana bez
zachowania tej formy jest nie ważna;.nie dotyczy to jednak wypadków gdy zachowanie formy
szczególnej jest zastrzeżone jedynie dla wywołania określonych skutków czynności
prawnej.

Zwykła forma pisemna przewidziana w ustawie bez określenia skutków jej niezachowania,
zastrzeżona jest tylko dla celów dowodowych. Oznacza to, że ewentualne dokonanie
czynności ustnie lub poprzez czynności konkludentne nie spowoduje co prawda nieważności
takiej czynności, utrudni jednak dowodzenie – przy pomocy zeznań świadków lub
przesłuchania stron – samego faktu dokonania, bez czego nie można będzie dochodzić
skutecznie uprawnień wynikających z tej czynności. Sąd może dopuścić wspomniane dowody
jedynie w trzech sytuacjach – wtedy gdy obie strony wyrażą na to zgodę albo jeśli fakt
dokonania czynności został uprawdopodobniony pisemnie lub gdy sam sąd uzna to za
konieczne zważywszy szczególne okoliczności sprawy.

(W przypadku małżeństwa z naruszeniem, ustawodawca przewiduje skutek w postaci
nieistnienia małżeństwa)

Forma szczególna przewidywana przez same strony czynności prawnej może być formą pod
rygorem nieważności lub tylko dla celów dowodowych. Art.76 jeżeli strony zastrzegły w
umowie, że określona czynność prawna między nimi powinna być dokonana w szczególnej
formie, czynność ta dochodzi do skutku tylko przy zachowaniu zastrzeżonej formy. Jednakże
gdy strony zastrzegły dokonanie czynności w formie pisemnej, nie określając skutków nie
zachowania formy poczytuje się w razie wątpliwości, że była ona zastrzeżona wyłącznie dla
celów dowodowych.

2.Osoby prawne.

Osobą prawna jest wyodrębniona strukturalnie i majątkowo oraz mająca własne organy,
powstała w celu realizacji określonych zadań gospodarczych lub społecznych jednostka
organizacyjna, której ustawodawca nadał kwalifikację podmiotowości cywilnoprawnej.

Istotne cechy osoby prawnej:

a) wyodrębnienie organizacyjne, polegające na istnieniu osobnej, samodzielnej i
zorganizowanej jednostki,

b) wyodrębnienie majątkowe, przejawiające się wydzieleniem pewnej masy
majątkowej przysługującej samodzielnej jednostce; majątek ten służyć ma
wykonywaniu zadań tej jednostki oraz odpowiedzialności za jej zobowiązania,

c) określenie osoby lub osób, które będąc organami mają przejawiać wolę
jednostki organizacyjnej,

d) istnienie przepisu szczególnego przyznającego jednostce organizacyjnej
osobowość prawną.

Rodzaje osób prawnych

1) Skarb państwa i państwowe osoby prawne

Podstawowym kryterium służącym do wyróżnienia Skarbu Państwa i państwowych jednostek
osób prawnych jest majątek tych podmiotów – źródło jego pochodzenia. Można powiedzieć,
że mienie państwowe zostało podzielone między skarb Państwa a państwowe osoby prawne.
Te ostatnie zostają wyposażone w części mienia państwowego już w momencie powstania.
Państwowe osoby prawne uzyskują samodzielne prawa do części mienia pochodzącego z
funduszu państwowego, a także do majątku nabytego samodzielnie przez taką osobę.

Pozostała część mienia państwowego znajduje się w dyspozycji różnych państwowych
jednostek organizacyjnych (np. urzędy centralne, naczelne, wojewódzkie, komendy policji,
urzędy oraz izby skarbowe), które nie mają osobowości prawnej – tzn. nie mogą samodzielnie
występować w stosunkach cywilnoprawnych i nabywać dla siebie praw i obowiązków. Te
właśnie jednostki ujęto w zbiorczym określeniu Skarb Państwa. Państwowymi osobami
prawnymi są w szczególności przedsiębiorstwa państwowe, jednoosobowe spółki Skarbu
Państwa, NBP, banki państwowe, fundacje, których jedynym fundatorem jest SP, Polska
Akademia Nauk, państwowe szkoły wyższe, Agencja Prywatyzacji.

2) Jednostki samorządu terytorialnego

Jednostki samorządu terytorialnego ujęte są w Konstytucji RP – z gminą jako jednostką
podstawową, obok której występują powiat i województwo. Istotną cechą jednostek
samorządu terytorialnego jest ich osobowość prawna, a także wyodrębnienie majątkowe –
jako, że jednostkom tym przysługują prawo własności i inne prawa majątkowe. Do zakresu
działania tych jednostek należy wykonywanie zadań publicznych służących zaspokajaniu
potrzeb wspólnoty samorządowej. Realizacja zadań przypisanych jednostkom samorządu
terytorialnego następuje za pośrednictwem ich organów stanowiących i wykonawczych.
Samodzielność jednostek samorządu terytorialnego jest ponadto chroniona sądownie.

a) Gmina, będąc podstawową jednostką samorządu terytorialnego, wykonuje zadania
publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przy czym realizację tych zadań
umożliwia wyposażenie gminy w osobowość prawną,

b) Powiat wyposażony w osobowość prawną wykonuje określone ustawami zadania
publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Konsekwencją osobowości
prawnej jest wyodrębnienie w strukturze powiatu jego organów (rady i zarządu) oraz
wyposażenie tej jednostki w mienie.

c) Województwo jest regionalną wspólnotą samorządową – samorząd województwa
wykonuje określone ustawami zadania publiczne w imieniu własnym i na własną

odpowiedzialność oraz dysponuje mieniem wojewódzkim. W strukturze województwa
wyodrębnia się jego organy – sejmik i zarząd województwa. Również w odniesieniu do
województwa ustawa ustrojowa kreuje zasadę ochrony autonomii podmiotowej tej jednostki
samorządu terytorialnego, przewidując sądową ochronę samodzielności województwa.

3) Korporacje fundacje

Podział na osoby typu korporacyjnego i fundacyjnego oparty jest przede wszystkim na
kryterium substratu tworzącego daną jednostkę organizacyjną. Substratem korporacji są
ludzie, a substratem fundacji – wyodrębniona masa majątkowa. Korporacje stanowi
zbiorowość osób związanych z osobą prawną stosunkiem członkostwa i realizujących
wspólny im cel gospodarczy lub inny. Z działalności fundacji korzystają natomiast osoby nie
będące członkami tej osoby prawnej. Liczba członków korporacji jest możliwa do określenia,
fundacja służy nieokreślonej liczbie osób. Zadania i cele korporacji określane są przez jej
członków, w wypadku fundacji- rozstrzyga wola jej kreatora. Majątek korporacji tworzony
jest w znacznej mierze przez jej członków, fundację w majątek wyposaża jej fundator.

. TZW. UŁOMNE OSOBY PRAWNE (POJĘCIE I PRZYKŁADY)

W stosunkach cywilnoprawnych występują niejednokrotnie jednostki organizacyjne,
stanowiące pewne wyodrębnione i samodzielne struktury, którym jednak żaden przepis nie
przyznał osobowości prawnej, np. spółki jawne, partnerskie, komandytowe, oraz wspólnoty
mieszkaniowe. Daje się zauważyć, że wiele z nich wykazuje cechy analogiczne do osób
prawnych. Ustawodawca w stosunku do niektórych struktur postanowił „we własnym imieniu
nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać
zobowiązania, pozywać i być pozywanym” to już był to krok do personifikacji takiej
jednostki. Wskazane okoliczności, a także realne funkcjonowanie takich jednostek w
stosunkach cywilnoprawnych dały asumpt do posługiwania się konstrukcją ułomnej osoby
prawnej. Konstrukcja tzw. ułomnych osób prawnych wzrusza przewidziany podział
podmiotów na osoby fizyczne oraz osoby prawne – wywołując problem czy do takich struktur
należałoby stosować odpowiednio unormowania dotyczące osób prawnych, czy też
konsekwentnie przyjmować, iż podmiotami praw i obowiązków są osoby fizyczne i prawne
tworzące taką jednostkę? Opowiedzenie się wyłącznie za drugą możliwością mogłoby się
spotkać z zarzutem nieuzasadnionego pomijania norm prawnych, które wybranym
jednostkom organizacyjnym przypisują pewną odrębność przejawiającą się zdolnością
prawną oraz zdolnością sądową. Przynajmniej w stosunku do jednostek organizacyjnych
wyposażonych w zdolność prawną i sądową należałoby stosować w drodze analogii normy
odnoszące się do osób prawnych.

1.Przepisy (normy prawne)imperatywne, dyspozytywne,

semiimperatywne.

Imperatywne- Zastosowanie nie może być wyłączone lub ograniczone z woli stron
kształtujących stosunek prawny.
Dyspozytywne- Znajdują zastosowanie tylko wtedy gdy strony nie ukształtowały stosunku
prawnego w sposób odmienny niż przewiduje to o norma względnie powiązująca.
Semiimperatywne- Zastosowanie może być wyłączone z woli stron lub ograniczone ale tylko
na korzyść jednej ze stron a mianowicie tej której interesy ustawa poddaje intensywniejszej
Ochronie

2.Pełnomocnictwo ogólne.

Ze względu na zakres udzielanego pełnomocnictwa można wyróżnić:

a) pełnomocnictwo ogólne – przepis poprzestaje na czynnościach zwykłego
zarządu, przez które rozumie się najogólniej zwykłe, codzienne czynności zarządu
majątkiem, zmierzające do utrzymania majątku i jego składników w stanie
niepogorszonym, mające na celu normalne korzystnie z tego majątku, zgodnie z jego
przeznaczeniem

b) pełnomocnictwo rodzajowe – określa daną kategorię czynności prawnych,
które mogą być dokonywane przez pełnomocnika (np. pełnomocnictwo do zawierania
umów o pracę w imieniu spółki, do zawierania umów najmu lub dzierżawy
nieruchomości),

c) pełnomocnictwo szczególne – przepis szczególny może jednak przewidywać
obowiązek udzielenia pełnomocnictwa szczególnego do podjęcia tylko indywidualnie
oznaczonej czynności prawnej, np. zawarcia umowy sprzedaży konkretnej
nieruchomości.

XII

1.Prawa podmiotowe względne i bezwzględne

Prawem podmiotowym jest wynikająca ze stosunku prawnego sfera możności postępowania
w określony sposób, przyznana przez normę prawną w celu ochrony interesów podmiotu
uprawnionego i przez normę prawną zabezpieczona. Prawo podmiotowe polega na możności
postępowania w określony sposób. Prawo podmiotowe wynika ze stosunku prawnego;
każdemu prawu podmiotowemu odpowiadają obowiązki innej osoby lub osób skorelowane z
nim.
Sfera możności postępowania w określony sposób jest przyznana przez prawo w znaczeniu
przedmiotowym. Prawo podmiotowe jest nie tylko przez normę prawną przyznane, ale i przez
nią zabezpieczone. Prawo podmiotowe służy do zabezpieczenia interesu podmiotu
uprawnionego i ten interes, majątkowy lub niemajątkowy, jest jego celem.
Prawa bezwzględne - skuteczne przeciwko każdej osobie (erga omnes); prawo własności.
Prawa względne - skuteczne wobec konkretnej osoby lub osób (inter partes).

XIII

1.Akt administracyjny jako zdarzenie cywilno prawne

2.Sankcja wadliwości czynności prawnej

Ustawodawca przewidział różnorodne negatywne skutki na wypadek dokonania czynności
prawnych w sposób niezgodny z przepisami. Są one kategoriami normatywnymi w tym
znaczeniu, jakiego typu wadliwością przyporządkować takie, a nie inne negatywne
następstwa. Chodzi przy tym o nieprawidłowości różnego typu. Zważywszy na odmienny
mechanizm ich działania, wyróżnia się tradycyjnie następujące sankcje:

1) bezwzględna nieważność czynności prawnych,

2) wzruszalność czynności prawnych,

3) bezskuteczność zawieszona czynności prawnych,

4) bezskuteczność względna czynności prawnych.

ad 1) Nieważność – czynność dotknięta tą sankcją określana czasem jako bezwzględna, nie
wywołuje w ogóle założonych skutków prawnych a konsekwencja wynika z samego prawa.
Na nieważność może powołać się każdy podmiot, nie tylko strony czynności, a organ
orzekający powinien ja brać pod uwagę z urzędu (przypadki niektórych wad oświadczeń woli,
brak świadomości lub swobody, pozorność) w wypadku dokonania czynności prawnej przez
osobę, która nie posiada w ogóle zdolności do czynności prawnej, czy też czynności prawnej
zdziałanej z przekroczeniem granic określonych w art. 58 KC.

W ściśle określonych sytuacjach prawodawca dopuszcza do konwalidacji (uzdrowienia)
czynności dotkniętych sankcją nieważności, czynność pierwotnie nieważna uzyskuje w
efekcie skuteczność i to z mocą wsteczną.

Od konwalidacji należy odróżnić konwersję – która polega na przyjęciu, że nieważna
czynność prawna danego typu może być uznana za ważną czynność innego rodzaju, o ile
spełnia warunki przewidziane dla tej drugiej czynności.

ad 2) Wzruszalność (względna nieważność) w przypadku zastosowania tej sankcji, dokonane
czynności prawne są skuteczne. Prawodawca przewidział możliwość uchylenia lub zmiany
pierwotnych skutków, jeśli strona uprawniona wykorzysta – w przewidzianym terminie –
przyznanie jej w tym celu różnej treści uprawnienia. Uprawnienia te przyjmują niekiedy
postać: prawa podmiotowego kształtującego, bo od woli zainteresowanego zależy jego
realizacja.

W przypadku błędu lub groźby do uchylenia się od skutków dokonanej pod ich wpływem
czynności wystarcza – złożenie kontrahentowi czynności stosownego oświadczenia na
piśmie, w terminie roku od wykrycia błędu lub ustania stanu obawy ( art. 88 KC).

Wyjątkowo (art.1019 KC) – uchylenie się od skutków prawnych musi nastąpić przed sądem,
który zatwierdza oświadczenie złożone w tym przedmiocie.

W innych przypadkach legislator przewiduje jedynie możliwość żądania przez uprawnionego
stosownej ingerencji sądu, może ona polegać na zmianie treści łączącego strony stosunku lub
na unieważnieniu czynności prawnej.

Z chwilą terminowego wykorzystania wskazanych uprawnień następuje zmiana treści
łączącego strony stosunku cywilnoprawnego lub unieważnienie czynności prawnej ze
skutkiem wstecznym.

Sankcja wzruszalności uruchamiana jest wyłącznie na wniosek (a nie z urzędu) i to tylko tych
osób, którym przyznano w tym zakresie uprawnienie.

ad 3) Bezskuteczność zawieszona – dotyczy w zasadzie wyłącznie umów, do skuteczności
których prawo wymaga dodatkowo zgody osoby trzeciej a zgody tej brak. Jednostronne
czynności prawne dokonane bez wymaganej zgody są bezwzględnie nieważne (art.19 KC).

Umowy zawarte bez wymaganej zgody są określane mianem czynności niezupełnych
(kulejących). Dotknięte rozważaną sankcją nie wywołują one na początku skutków prawnych
do czasu ich ewentualnego potwierdzenia przez osobę, której zgoda jest potrzebna.(art.63,
103 KC). Są zatem bezskuteczne, wiążą strony aż do upływu terminu wyznaczonego do
potwierdzenia – potwierdzenie umowy uruchomi z mocą wsteczna wynikające z tej czynności
skutki. Do tego czasu wspomniany stan bezskuteczności ulega zawieszeniu. Do ważności
samej czynności prawnej wymagana jest szczególna forma.

ad 4) Bezskuteczność względna – istota tej sankcji polega na możliwości żądania uznania
czynności ważnej za bezskuteczną w stosunku do określonych podmiotów z zachowaniem jej
skuteczności wobec innych.(art.59 KC). Uznanie czynności ważnej za bezskuteczną w
stosunku do określonych podmiotów – zakłada on możliwość żądania uznania przez sąd za
bezskuteczną umowy, której wykonanie czyniłoby całkowicie lub częściowo niemożliwym
zadośćuczynienie roszczeniu osoby trzeciej. Umowa miałaby być uznana za bezskuteczną
wyłącznie w stosunku do owej osoby trzeciej, wiążąc nadal strony tej umowy.

W przypadku praktycznego wykorzystania omawianej sankcji nie można oczywiście
wykluczyć ewentualnych rozliczeń miedzy nabywcą a zbywcą. Podstawa prawna oraz
zasadność roszczeń tego typu zależeć będą od oceny całokształtu okoliczności konkretnego
wypadku. A sankcja względnej bezskuteczności działa niekiedy z mocy samego prawa.

XIV

1.Zasada nemp plus iuris i wyjątki od niej

2.Formy pełnomocnictwa

1) Udzielenie pełnomocnictwa

Przedstawicielstwo, w którym źródłem umocowania przedstawiciela do działania w imieniu
reprezentowanego jest oświadczenie woli reprezentowanego, nazwane zostało
pełnomocnictwem.. Przedstawiciela określono mianem pełnomocnika, reprezentowanego –
mocodawcą, oświadczenie woli – pełnomocnictwem. W polskim prawie udzielenie
pełnomocnictwa jest jednostronną czynnością prawną o charakterze upoważniającym, gdyż
kreuje ona po stronie jej adresata kompetencje do podejmowania czynności ze skutkiem
prawnym bezpośrednio wymagane przyjęcie przez niego pełnomocnictwa. Przesłanką
udzielenia pełnomocnictwa jest posiadanie przez mocodawcę zdolności do czynności prawnej
wymaganej dla danej czynności, która ma być podjęta przez pełnomocnika. Pełnomocnik
musi się legitymować co najmniej ograniczoną zdolnością do czynności prawnych.

2) Rodzaje pełnomocnictwa

Ze względu na zakres udzielanego pełnomocnictwa można wyróżnić:

Rodzajem pełnomocnictwa ogólnego jest PROKURA – upoważniająca prokurenta nie tylko
do czynności zwykłego zarządu, ale do wszystkich czynności sądowych i pozasądowych,
jakie są związane z prowadzeniem jakiegokolwiek przedsiębiorstwa zarobkowego. Osobnego
umocowania potrzebuje prokurent do zbycia przedsiębiorstwa, jego wydzierżawienia i
ustanowienia na nim użytkowania oraz do zbywania i obciążania nieruchomości. Udzielenie i
wygaśnięcie prokury przedsiębiorca powinien zgłosić do rejestru przedsiębiorców.

1.Czynności prawne pojęcie skutki

Czynność prawna musi zawierać co najmniej jedno oświadczenie woli, czyli taki przejaw
woli, z którego wynika w sposób dostateczny zamiar wywołania skutków w obrębie prawa
cywilnego szczególnie w postaci doprowadzenia do powstania, zmiany lub ustania stosunku
cywilnoprawnego.

Czynność prawna wywołuje nie tylko skutki w niej wyrażone lecz również te, które wynikają
z zasad współżycia społecznego i ustalonych zwyczajów (przepisów).

Za oświadczenie woli uznać można tylko taki przejaw, który spełniać będzie następujące
wymogi: jest dokonany w celu rzeczywistego osiągnięcia zamierzonych następstw
cywilnoprawnych, bez przymusu fizycznego oraz w sposób na tyle zrozumiały, aby co
najmniej przy zastosowaniu procesu wykładni ustalić sens oświadczenia. (Oświadczenie woli
jest skutkiem czynnego zachowania się podmiotu składającego).

Czynności jednostronne i dwustronne (umowy) – czynności prawne rozróżniane są ze
względu na udział stron w ich kreowaniu. Do skutecznego powstania czynności jednostronnej
wystarczy oświadczenie woli jednego tylko podmiotu np. testament. Skuteczność umowy
uzależniona jest z kolei od złożenia zgodnych oświadczeń przez wszystkie zawierające ją
podmioty. Zwykle określa się umowy jako czynności dwustronne jednak umowa spółki
cywilnej jawi się jako wielostronna. Może być zawarta przez większą liczbę wspólników.

Czynności konsensualne i realne – jeżeli do skuteczności czynności prawnej wystarcza
złożenie samych tylko oświadczeń woli, czynność jest konsensualna. Jeśli zaś potrzebne jest
dodatkowo wydanie rzeczy – realna.

Czynności zobowiązujące, rozporządzające – bezpośrednim skutkiem czynności
zobowiązujących jest wyłącznie powstanie zobowiązania do spełnienia w przyszłości
pewnego świadczenia. Obowiązek tej treści może obciążać tylko jedną stronę lub obie.
Natychmiastowym skutkiem czynności rozporządzającej jest z kolei przeniesienie,
obciążenie, ograniczenie lub zniesienie istniejącego już prawa majątkowego. Oba rodzaje
czynności prowadzą w konsekwencji do tego samego skutku. Odróżnia je jednak chwila, w
której dochodzi do przeniesienia, obciążenia lub zniesienia prawa. (o ile w przypadku
czynności rozporządzających wspomniany skutek wystąpi dokładnie w momencie ich
dokonania o tyle przy posłużeniu się instrumentem klasycznej czynności zobowiązującej – w
chwili spełnienia świadczenia a więc dopiero w momencie wykonania ciążącej na dłużniku
powinności).

Przysporzenia – ten typ czynności prawnych wyróżniamy biorąc pod uwagę korzystny dla
jednego podmiotu skutek majątkowy (postacie nabycia prawa lub zwolnienia z obowiązku)
jaki odnosi on na podstawie czynności prawnej dokonanej przez inny podmiot. Do
przysporzenia po stronie adresata oświadczenia woli prowadzą najczęściej zobowiązania lub
rozporządzenia podmiotu składającego to oświadczenie. Dla konstrukcji przysporzenia
obojętne jest przy tym czy korzyść uzyskana jest pod tytułem darmym czy też w zamian za
inne świadczenie(czynność odpłatna). Jeśli roszczenie – przysporzenie uzyskane przez jedną
stronę jest ekwiwalentem wzajemnego roszczenia drugiej strony, umowa ma charakter
wzajemny.

2.Zawieszenie biegu przedawnienia

Rozpoczyna się – wg art. 120 § 1 k.c., od dnia w którym roszczenie stało się wymagalne.
Zawieszenie biegu przedawnienia polega na tym, że przez pewien okres bieg przedawnienia
nie rozpoczyna się, a jeżeli już się rozpoczął pewnego okresu nie wlicza się do tego biegu.
Przyczyny i okresy zawieszenia (art. 120 k.c.):
- co do roszczeń dzieci przeciwko rodzicom przez czas trwania władzy rodzicielskiej,
- co do roszczeń osób nie mających pełnej zdolności do czynności prawnych przeciwko
opiekunom lub kuratorom – przez czas sprawowania przez te osoby opieki lub kurateli,
- co do roszczeń jednego z małżonków przeciwko drugiemu – przez czas trwania małżeństwa,
- co do wszelkich roszczeń, gdy z powodu siły wyższej uprawniony nie może ich dochodzić
przed powołanym do tego organem prze czas trwania tej przeszkody.

XVI

1Czy pełnomocnik może zawrzeć sam ze sobą umowę?

W zasadzie pełnomocnik nie powinien zawierać czynności prawnych sam ze sobą to znaczy
występować jako druga strona czynności prawnej, której dokonywa w imieniu mocodawcy, bądź jako
równoczesny pełnomocnik drugiej strony, chyba ze mocodawca wyraźnie wyraził na to zgodę albo
gdy ze względu na treść czynności prawnej wyłączona jest możliwość naruszenia interesów
mocodawcy.

2.Terminy zawite – bieg i rodzaje

zwane także prekluzyjnymi- przepisy prawa niejednokrotnie przewidują różnego rodzaju
terminy, w ciągu których powinna być dokonana taka czy inna czynność. Jeżeli terminy te nie
maja tylko charakteru instrukcyjnego, lecz ustawa wiąże z ich niezachowaniem ujemne skutki
prawne dla strony, w szczególności, jeżeli bezczynność strony powoduje utratę uprawnień, to
terminy takie nazywamy zawitymi lub prekluzyjnymi

XVII 1.Nieważmość bezwzględna

Nieważność – czynność dotknięta tą sankcją określana czasem jako bezwzględna, nie
wywołuje w ogóle założonych skutków prawnych a konsekwencja wynika z samego prawa.
Na nieważność może powołać się każdy podmiot, nie tylko strony czynności, a organ
orzekający powinien ja brać pod uwagę z urzędu (przypadki niektórych wad oświadczeń woli,
brak świadomości lub swobody, pozorność) w wypadku dokonania czynności prawnej przez
osobę, która nie posiada w ogóle zdolności do czynności prawnej, czy też czynności prawnej
zdziałanej z przekroczeniem granic określonych w art. 58 KC.

2.Wpis osób prawnych do rejestru

Wpis do rejestru – pozwala kontrolować, czy nowa osoba prawna powstała zgodnie z
obowiązującymi przepisami; z chwilą wpisania osoba prawna uzyskuje osobowość prawną.

XVIII

1.Pozorność –pojęcie i skutki

Pozorność – ta wada może zaistnieć tylko przy współdziałaniu obu stron czynności prawnej.
Polega bowiem na złożeniu oświadczenia woli drugiej stronie, za jej zgodą, wyłącznie dla
pozoru. Pozorność zachodzi zarówno wtedy, gdy strony nie chcą aby czynność prawna
wywołała jakiekolwiek skutki prawne, jak i wówczas, kiedy w rzeczywistości dokonują
czynności innego typu niż to wynika ze złożonych oświadczeń. Czynność pozorna jest zawsze
nieważna niezależnie od tego, który z przedstawionych wariantów pozorności wykorzystały
strony. Ważność ewentualnej czynności ukrytej ocenia się natomiast na podstawie przepisów
dotyczących tej czynność. Okaże się ona zatem w pełni skuteczna jeśli zostanie dokonana
zgodnie z tymi przepisami. Pozorność stwarza niebezpieczeństwo dla samego podmiotu,
który dokonuje takiej czynności. Osoba trzecia może bowiem nabyć skutecznie prawo w
oparciu o czynność dokonaną na podstawie czynności pozornej o ile spełni dwa warunki
legitymować – się będzie dobrą wiarą i dokona czynności odpłatnej

2.początek biegu przedawnienia

Art. 1290 KC od dnia w którym roszczenie stało się wymagalne (gdy wierzyciel może żądać
spełnienia świadczenia)

XIX

1.podstęp

2.Forma pisemna czynności prawnych i w formie elektronicznej nośniki
informacji

-Zwykła forma pisemna:wymaga złożenia własnoręcznego podpisu na dokumencie
zawierającym osnowę oświadczenia woli. Osoba nie mogąca pisać a mogąca czytać składa
oświadczenie woli czyniąc na dokumencie własny odcisk palca a osoba poświadczająca
podpisuje jego imieniem i nazwiskiem a obok tego podpisuje się. Osoba nie potrafiąca czytać
u notariusza.
-Forma pisemna z podpisem urzędowo poświadczonym
-Forma pisemna z urzędowym poświadczeniem daty
-Forma notarialna
-wydruk komputerowy bez podpisu nie wypełnia znamion zwykłej formy pisemnej
-Elektroniczne środki jedynie z podpisem elektronicznym

1.Zawieszenie biegu przedawnienia

Zawieszenie powodują określone okoliczności które utrudniają bądź uniemożliwiają
dochodzenie roszczeń przez uprawnionego. Art. 127 k.c.

a) co do roszczeń które przysługują dzieciom przeciwko rodzicom przez czas trwania

władzy rodzicielskiej

b) co do roszczeń które przysługują osobom nie mającym pełnej zdolności do czynności

prawnych przeciwko osobom sprawującym opiekę lub kuratelę

c) co do roszczeń które przysługują jednemu małżonkowi przeciwko drugiemu przez

czas trwania małżeństwa

d) co do wszystkich roszczeń gdy z powodu siły wyższej uprawniony nie może

dochodzić przed sądem swoich praw

Skutek: bieg przedawnienia przez pewien okres nie rozpoczyna się a jeśli już się rozpoczął to
ulega zatrzymaniu na czas trwania przeszkody a po jej ustaniu biegnie w dalszym ciągu zaś
czas trwania przeszkody nie wlicza się do tego biegu.

2.Uznanaie za zmarłego sądowe stwierdzenie zgonu

Śmierć - utrata czynności życiowych (mózgu - pnia mózgu) - wygasają prawa osoby i
obowiązki niemajątkowe, prawa zaś i obowiązki majątkowe - z pewnymi wyjątkami -
przechodzą na jej spadkobierców.

Uznanie za zmarłego (konstytutywne) - charakter deklaratoryjny; łączy się z faktem
zaginięcia osoby fizycznej. Zaginionym jest ten, o którym nie nie wiadomo, czy żyje, czy
zmarł. Zaginięcie nie musi być stwierdzone przez specjalne orzeczenie.
Domniemanie chwili śmierci.
Przesłanki uznania za zmarłego:
- fakt zaginięcia osoby, która ma być uznana za zmarłą,

- upływ odpowiedniego czasu.

Jeśli osoba żyje i stawia się w sądzie:
- uchylenie postanowienia o uznaniu za zmarłego,
- skreślenie aktu zgonu.

Jeśli osoba żyje, a osoba, która ma w tym interes prawny:
- wszczęcie postępowania nr 2 uchyla postępowanie nr 1 (postępowanie dowodowe).

Jeśli osoba nie żyje, a chwila śmierci jest inna:
- wszczęcie postępowania nr 2 uchyla fragment postępowania nr 1.

Zaginięcie:
- zwykłe, nie ma okoliczności, które uprawdopodobniają śmierć,
- kwalifikowane, są okoliczności uprawdopodobniające śmierć.

Zaginięcie kwalifikowane:
Art. 30 § 1 i 2 KC
1. katastrofa (6 m-cy) => bieg terminu od dnia katastrofy,
2. nie można stwierdzić katastrofy - określony był port przeznaczenia; bieg terminu 6-
miesięcznego rozpoczyna się z upływem roku po od dnia, w którym statek miał przybyć do
portu przeznaczenia,
3. nie można stwierdzić katastrofy - nie ma portu przeznaczenia; bieg terminu 6-miesięcznego
rozpoczyna się z upływem 2 lat od dnia, w którym była ostatnia wiadomość o nim,
Art. 11 - nie uwzględnia się dnia w którym wydarzyła się katastrofa; czyli od dnia następnego
(katastrofa 12.01., bieg od 13.01. do 13.07.)
4. inne niebezpieczeństwa (po upływie1 roku od dnia, w którym ustało niebezpieczeństwo lub
według okoliczności powinno było ustać),
5. działania wojenne.

Zaginięcie zwykłe:
Art. 29 § 1 - zaginiony może być uznany za zmarłego, jeżeli od końca roku, w którym według
istniejących wiadomości jeszcze żył, upłynęło 10 lat. Termin ten się skraca do 5 lat, jeżeli w
chwili uznania za zmarłego zaginiony skończyłby lat 70. W żadnym jednak wypadku uznanie
za zmarłego nie może nastąpić przed końcem roku kalendarzowego, w którym zaginiony
ukończyłby lat 23 (tzn. 10 lat od ukończenia 13 lat, który jest górną granicą okresu
niezdolności do czynności prawnych).

12.01.2001 r. - termin zaginięcia

01.01.2003 r. --- 10 lat---> 31.12.2013 r.

Dla dziecka ten termin skraca się.
Minimalny wiek dla uznania za zmarłego to 23 lata.
29.05.1999 r. (3 lata)
12.01.2002 r.
01.01.2003 r. (4 lata) --- 19 lat---> 31.12.2022 r.
Art. 29.
Jeżeli osoba ma ukończone 70 lat, okres uznania za zmarłego wynosi 5 lat
65 lat
12.01.2002 r.
01.01.2003 r. (66 lat) --- 10 lat ---> 31.12.2013 r.
--------------> 31.12.2008 r.
doliczamy od 5 do 10 lat.

Sądowe stwierdzenie zgonu (deklaratoryjne).

Ustalenie chwili śmierci:
- chwila najbardziej prawdopodobna,
- pierwszy dzień terminu, który musi upłynąć żeby móc uznać kogoś za zmarłego.
Przesłanki sądowego stwierdzenia zgonu:
- śmierć danej osoby fizycznej jest niewątpliwa,
- brak jest aktu zgonu (zgon nie został stwierdzony w zwykłym trybie).
1. Osoba żyje:
- stawia się w sądzie, sąd uchyla orzeczenie (akt zgonu skreślony),
- ktoś, kto ma w tym interes prawny udowadnia to; sąd wszczyna postępowanie dowodowe i
uchyla postępowaniem nr 2 postępowanie nr 1.
2. Nie żyje ta osoba, ale chwila śmierci jest inna:
- musi zachodzić przesłanka niewątpliwości śmierci (minął termin i sąd uznał kogoś za
zmarłego).

Po uznaniu za zmarłego:
- wygasa małżeństwo,
- prawa materialne podlegają dziedziczeniu,
- prawa niematerialne wygasają.

Gdy osoba żyje - trzeba oddać rzeczy dziedziczone lub ich równowartość, prawa osobiste
odżywają, małżeństwo istnieje, jeżeli osoba ta nie zawarła ponownie małżeństwa

XXI

1.Skarb Państwa

2.Nieważność Bezwzględna – przyczyny główne cechy

1) bezwzględna nieważność czynności prawnych,

2) wzruszalność czynności prawnych,

3) bezskuteczność zawieszona czynności prawnych,

4) bezskuteczność względna czynności prawnych.

XXII

1.Swoboda stron w ustaleniu treści czynności prawnej

2.Prawo podmiotowe związane i akcesoryjne

XXIII

1.Domniemanie w prawie cywilnym

Są rodzajem wnioskowań o zaistnieniu faktów spornych istotnych dla rozstrzygnięcia sporu.
DOMNIEMANIA

a) faktyczne: polegają na wnioskowaniu o zaistnieniu faktu spornego w oparciu o

wiedze logiczną i zasady doświadczenia życiowego

b) prawne: ustanowione przez prawo wiążą sąd.

usuwalne –obalane są zasady

nieusuwalne- występują wyjątkowo

2.Grożba

Groźba – z groźbą mamy do czynienia w sytuacji oświadczenia złożonego co prawda w pełni
świadomie (tym różni od wady) lecz pod wpływem przymusu psychicznego. Oświadczenie
określonej treści zostaje wymuszone poprzez stworzenie stanu obawy, iż w przypadku
odmowy jego złożenia wystąpią poważne konsekwencje natury osobistej lub majątkowej. W
sytuacji skutecznego zastosowania fizycznych środków przymusu co doprowadziło w
konsekwencji do wymuszonego przejawu woli można mieć wątpliwości, czy mamy do
czynienia z omawianą wadą, czy też w ogóle doszło do złożenia oświadczenia. Przeważać
będzie drugi z wymienionych poglądów. Grożącym może być zarówno druga strona
czynności prawnej, jak i osoba trzecia. Groźba musi być jednak bezprawna i poważna.
Pierwsza przesłanka spełniona jest zarówno wtedy gdy do wymuszenia oświadczenia woli
używa się środka przez prawo zabronionego jak i w wypadku użycia środka dopuszczonego
co prawda przez prawo, lecz nie w celu do którego wykorzystuje go grożący. Wada groźby

stwarza również –tak jak i błąd – jedynie możliwość uchylenia się od skutków złożonego pod
jej wpływem oświadczenia woli.

XXIV

1.Miejsce zamieszkania osoby fizycznej i siedziba osoby prawnej

Zamieszkanie osoby fizycznej - jest miejscowość, w której dana osoba przebywa z
zamiarem stałego pobytu. Do ustanowienia nowego miejsca pobytu potrzebne są dwa
momenty: moment zewnętrzny, tj. faktyczne przebywanie (corpus) i wewnętrzny, tj. zamiar
stałego pobytu (animus). Oba momenty muszą istnieć kumulatywnie. Osoba fizyczna może
mieć tylko jedno miejsce zamieszkania.
Do utraty dotychczasowego miejsca zamieszkania niezbędna jest zmiana obu przesłanek tj.
zerwanie faktycznej łączności z daną miejscowością z odpowiednim zamiarem; sama
nieobecność fizyczna, nawet długotrwała, nie powoduje zmiany miejsca zamieszkania, jeżeli
nie towarzyszy jej odpowiedni zamiar.
Miejsce zamieszkania pochodne, osoby, którym ustawa określa miejsce zamieszkania
według zamieszkania innych osób:
- miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest miejsce
zamieszkania rodziców albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza
rodzicielska lub któremu zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej,
- miejscem zamieszkania osoby pozostającej pod opieką jest miejsce zamieszkania opiekuna.

2.Normatywne postacie praw podmiotowych

Prawa podmiotowo bezpośrednie

podmiot uprawniony może wiec bezpośrednio własnym

działaniem z wyłączeniem innych osób wykonywać swoje prawo.
Roszczenia-postać uprawnienia polegająca na tym ze uprawniony może żądać od oznaczonej
osoby określonego zachowania wyznaczonego przez treść stosunku prawnego. są częścią
prawa podmiotowego względnego
Prawa kształtujące

XXV

1.Zastępstwo pośrednie

2.przedmiot stosunku cywilnoprawnego

XXVI

1.Ułomne osoby prawne

konsekwentnie przyjmować, iż podmiotami praw i obowiązków są osoby fizyczne i prawne
tworzące taką jednostkę? Opowiedzenie się wyłącznie za drugą możliwością mogłoby się
spotkać z zarzutem nieuzasadnionego pomijania norm prawnych, które wybranym
jednostkom organizacyjnym przypisują pewną odrębność przejawiającą się zdolnością
prawną oraz zdolnością sądową. Przynajmniej w stosunku do jednostek organizacyjnych
wyposażonych w zdolność prawną i sądową należałoby stosować w drodze analogii normy
odnoszące się do osób prawnych.

2.pełnomocnictwo substytucja pełnomocnictwo łączne

XXVII

1.Czynności prawne kauzalne i abstrakcyjne

2.terminy przedawnienia

XXXVIII

1.Przedsiębiorstwo w KC

2.Bezskuteczność zawieszona

XXIX

1.Ubezwłasnowolnienie

2.prokura

XXX

1.Status prawny nasciturus w polskim pr. cywilnym

2.Przetarg- pojęcie rodzaje chwila zawarcia umowy

PROCEDURA PRZETARGOWA

Wszczęcie postępowania

Postępowanie przetargowe sensu stricto inicjuje organizator stosownym ogłoszeniem.
Ogłoszenie powinno określać co najmniej czas, miejsce, przedmiot oraz warunki przetargu.
W wypadku braku któregokolwiek z tych elementów nie można byłoby uznać że
postępowanie przetargowe zostało wszczęte. Czas i miejsce przetargu organizator jest
zmuszony określić precyzyjnie, z podaniem daty, godziny, i adresu obiektu, w którym
dokonywane będą poszczególne czynności. Oznaczenie przedmiotu zależy przede wszystkim
od celu do osiągnięcia którego zmierza organizator. Wśród warunków najistotniejszego
znaczenia nabiera informacji o typie przetargu. W wielu wypadkach dużą rolę odgrywa także
postanowienie o wadium. Wadium –najczęściej w postaci świadczenia pieniężnego
ustalonego poprzez wskazanie stopy procentowej od pewnej wartości-jest barierą
ekonomiczną, zapewniającą wiarygodność złożonych ofert. Zabezpieczenia również- z
punktu organizatora- zawarcie umowy. Wadium porównuje się najczęściej do zadatku i do
kary pieniężnej. Jeżeli uczestnik którego oferta została wybrana uchyla się od zawarcia
kontraktu, organizator zachowuje wadium, albo może dochodzić zaspokojenia z przedmiotu
zabezpieczenia. We wszystkich pozostałych przypadkach wadium podlegałoby zwrotowi z
tym że jeśli to organizator nie zamierza zawrzeć umowy mimo dokonanego wyboru oferty,
uczestnikowi który wygrał może żądać zapłaty podwójnego wadium albo naprawienia
szkody, jaką poniósł przez to że liczył na zawarcie kontraktu.

Przebieg przetargu

Poszczególne czynności przetargu ustnego

Przetarg ustny rozpoczyna jego wywołanie które obejmuje informacje o otwarciu licytacji
określenie jej przedmiotu i ceny wywoławczej a wreszcie zaproszenie do zgłaszania
kolejnych postąpień chodzi tu o złożenie korzystniejszej oferty. Licytacja wkracza w
końcową fazę z chwilą ustania postąpień (brak kolejnej korzystniejszej oferty). Prowadzący
uprzedza wtedy uczestników że po trzecim wywołaniu najwyższej zgłoszonej dotychczas
ceny dalsze postąpienia nie zostaną już przyjęte. Bezskuteczne trzecie wywołanie powoduje
zamknięcie przetargu ustnego po czym następuje wskazanie podmiotu który wygrał
przetarg. Zazwyczaj sporządza się jeszcze szczegółowy protokół z przebiegu przetargu, co
stanowi jego finalną czynność.

Faza przetargu pisemnego

Ten typ przetargu obejmuje w zasadzie trzy etapy. Pierwszy to okres przeznaczony na
składanie pisemnych ofert, odpowiadających warunkom określonym w ogłoszeniu o
przetargu. Po upływie zakreślonego na ten cel terminu przetarg wchodzi w drugą fazę.
Powołana komisja w toku jawnego posiedzenia weryfikuje formalną poprawność złożonych
ofert i kwalifikuje do ostatniego etapu. Komisja dokonuje wyboru najkorzystniejszej dla
organizatora oferty. Decyzja komisji o wyborze znajduje odzwierciedlenie w protokole a
wszyscy uczestnicy zakwalifikowani do ostatniego etapu powinny być niezwłocznie
zawiadomieni o jego końcowym wyniku. W kodeksie jest mowa o dwóch formach
zawiadomienia – są to pisma lub ogólne ogłoszenie.

Chwila zawarcia umowy w drodze przetargu

Zawarcie umowy w drodze przetargu ustnego następuje z chwilą wybrania oferty.
Natomiast w ramach regulacji przetargu pisemnego chodzi o moment otrzymania przez
zwycięzcę takiego przetargu zawiadomienia o jego wyniku lub o chwilę opublikowania w tej
kwestii stosownego ogłoszenia w sposób umożliwiający zwycięzcy zapoznanie się z jego
treścią. W wypadku konieczności zachowania przez strony szczególnej formy pod rygorem
nieważności lub w sytuacji gdy zawiadomienie o wyborze którejś z ofert złoży osoba nie
mająca formalnego umocowania do zawarcia umowy w imieniu organizatora, zakończenie
postępowania przetargowego spowoduje jedynie powstanie wspomnianego już
przedwstępnego stosunku zobowiązanego, z którego wynikają dla obu stron roszczenia o
zawarcie umowy stanowczej.

Unieważnienie umowy zawartej w drodze przetargu

Stworzono stronom umowy oraz dającemu zlecenie możliwość żądania unieważnienia
umowy zawartej w drodze przetargu jeżeli druga strona lub działająca z nią w porozumieniu
osoba trzecia sprzecznie z prawem lub zasadami współżycia społecznego wpłynęła na wynik
przetargu. O unieważnieniu umowy na tej podstawie orzeka sąd. Uprawnienie powyższe
wygasa z upływem miesiąca od dnia, w którym uprawniony dowiedział się o istnieniu
przyczyny unieważnienia nie później jednak niż z upływem roku od dnia zawarcia umowy.
Nie można również wykluczać z góry stosowania sankcji bezwzględnej nieważności gdyby
umowa została zawarta w konsekwencji przetargu przeprowadzonego z naruszeniem
bezwzględnie obowiązujących przepisów szczególnych co pociągnęłoby za sobą nieważność
samego przetargu. Wskutek unieważnienia umowy zawartej z zastosowaniem, procedury
przetargowej upadają wszystkie skutki tej umowy tak jakby w ogóle jej nie zawarto.

XXXI

1.Czynności prawne rozporządzające i przysparzające

2.Falias procurator

XXXII

1.Oświadczenie woli

– art. 60 k.c. – z zachowaniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej
czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia
jej wolę w sposób dostateczny.
Oświadczenie woli jest wynikiem procesu, który rozpoczyna się w psychice osoby składającej
je. Pod wpływem wyobrażeń, zwanych pobudkami, rodzi się decyzja, czyli akt woli określany
niekiedy nieściśle jako wola wewnętrzna. Do wywołania skutku prawnego konieczne jest
wyrażenie woli w postaci jakiegoś zachowania, z którego wynika decyzja osiągnięcia
określonego skutku w sferze podanej regulacji prawnej.
Zachowanie może być uznane jako oświadczenie woli, jeżeli:
- jest na tyle zrozumiałe, aby przynajmniej w drodze wykładni można było ustalić jego sens,
- wynikająca z niego decyzja dotyczy spraw normowanych przez prawo cywilne, a nie
prawnie obojętnych,
- nie jest spowodowane przymusem fizycznym,
- złożone jest na serio.

wola wewnętrzna + wola zewnętrzna => oświadczenie woli

akt woli przejaw woli

2.Osoby prawne

Osoba prawna – jednostka organizacyjna, która została przez normę prawną wyposażona w
zdolność prawną, która zatem może być podmiotem stosunków cywilnoprawnych. Jest nią
twór społeczny, prezentujący się w postaci zorganizowanej formy działalności ludzkiej, czyli
realnego zjawiska.

W zależności od tego, w jakim zakresie państwo zastrzega sobie wpływ na powstanie
osoby prawnej, wyróżnia się:
- system aktów organów państwa, osoba prawna powstaje z inicjatywy organu państwa, jego
akt jest niezbędną przesłanką jej powstania; może nim być akt normatywny – ustawa lub
rozporządzenie,
- system koncesyjny, organizacja społeczna powstaje z inicjatywy tzw. założycieli, którymi –
zależnie od typu osoby prawnej – mogą być osoby fizyczne lub prawne, ale ponadto
potrzebne jest jeszcze zezwolenie właściwego organu państwa (koncesja),
- system normatywny, akt normatywny określa w sposób generalny dla danego typu osoby
prawnej przesłanki, od których spełnienia zależy powstanie konkretnej jednostki; państwo
zastrzega sobie kontrolę nad tym, czy zachowane zostały wszystkie, przewidziane prawem,
wymagania i uzależnia nabycie osobowości prawnej od wpisania danej organizacji do
odpowiedniego rejestru (przy powstaniu spółek akcyjnych i z o.o.).

Wpis do rejestru – pozwala kontrolować, czy nowa osoba prawna powstała zgodnie z
obowiązującymi przepisami; z chwilą wpisania osoba prawna uzyskuje osobowość prawną.
Koniec bytu osoby prawnej:
- akt powołanego, do tego organu państwa; przede wszystkim, gdy zostały powołane do życia
przez akt organu władzy lub administracji państwowej,
- okoliczności obiektywne, które z mocy samej ustawy powodują rozwiązanie osoby prawnej
(np. upływ czasu na który została ona powołana),
- uchwała organu osoby prawnej (np. walne zgromadzenie w przypadku spółdzielni).

Ustanie osoby prawnej:
- likwidacja jej działalności, a tym samym jej majątku,
- reorganizacja, która następuje bez jej likwidacji, może polegać na połączeniu dwu osób
prawnych: jedna przejmuje drugą (ustaje tylko osoba prawna przyjęta – inkorporacja), albo
łączone osoby prawne przestają istnieć i na ich miejsce powstaje nowa (unia).

XXXIII

1.Czynność prawna konsensualna, realna,.....

– jeżeli do skuteczności czynności prawnej wystarcza złożenie samych tylko oświadczeń
woli, czynność jest konsensualna. Jeśli zaś potrzebne jest dodatkowo wydanie rzeczy –
realna.

2.Zdolnośc do czynności prawnych osoby prawnej

Zdolność prawna osób prawnych – zakres jej jest węższy niż zdolności osób fizycznych, ale
mogą one uzyskiwać wszelkie prawa i być obciążane wszelkimi zobowiązaniami.
Ograniczenia zdolności prawnej osób prawnych wynikają:
- z istoty osób prawnych,
- z ustawy,

- ze statutu.

Zdolność do czynności prawnych osób prawnych – przewija się w art. 38 k.c. osoba
prawna działa przez swoje organy w sposób przewidziany w ustawie i opartym na niej
statucie.
Polskie prawo stoi na stanowisku teorii organów osoby prawnej. Działania organów traktuje
się jako działania samej osoby prawnej. Najbardziej rozpowszechniony jest system
organizacyjny, na który składają się trzy organy: stanowiący, kontrolny oraz organ
zarządzający.

Przedstawiciel osoby prawnej – najczęściej pełnomocnik, jest samodzielnym podmiotem
prawnym niezależnym od podmiotowości osoby prawnej, działa na podstawie umocowania
wynikającego z pełnomocnictwa i nie jest on konieczny w obrocie cywilnoprawnym.

Przekroczenie uprawnień - kto jako organ osoby prawnej zawarł umowę w jej imieniu nie
będąc jej organem albo przekraczając zakres swojego umocowania, obowiązany jest do
zwrotu tego, co otrzymał od drugiej strony w wykonywaniu umowy oraz do naprawienia
szkody, którą druga strona poniosła przez to, ze zawarła umowę, nie wiedząc o braku
umocowania.

Kurator – jest powoływany gdy osoba prawna nie może prowadzić spraw z braku
powołanych do tego organów

XXXIV

1.Warunek

Warunek – zastrzeżenie, mocą którego strona dokonująca czynności prawnej uzależnia
powstanie lub ustanie skutku prawnego od zdarzenia przyszłego i niepewnego (art. 89 k.c.),
niekiedy warunkiem nazywa się również to zdarzenie.
Nie we wszystkich typach czynności prawnych może być zastrzeżony warunek; zakaz taki
może wynikać tylko z wyrażonego przepisu ustawy.
Warunki dzieli się na:
- zawieszające i rozwiązujące, zależnie od tego, czy w razie ziszczenia się warunku skutek
prawny ma powstać,
- dodatnie i ujemnie, zależnie od tego, czy oznaczone zdarzenie ma nastąpić, czy nie nastąpić,
- zależne od woli strony, zależne od przypadku lub mieszane.

Termin – nazywa się takie zastrzeżenie dodatkowe w czynności prawnej, przez które jej
skutek zostaje ograniczony w czasie. Różnica między terminem a warunkiem polega na tym,
że przy terminie brak jest elementu niepewności. Terminem więc będzie np. zastrzeżenie, że
wykonanie świadczenia ma nastąpić 01.01.99 albo w trzy miesiące od dnia zawarcia umowy.
Wyróżnia się terminy:
- początkowe (dies a quo), skutek prawny powstaje z chwilą nadejścia terminu,
- końcowe (dies ad quem), skutek prawny z tą chwilą ustaje.

2.Prawa podmiotowe: zbywalne i niezbywalne

XXXV

1.Orzeczenia sądowe jako zdarzenie cywilno prawne

Orzecznictwo sądów i Trybunału Konstytucyjnego:
Sąd Najwyższy podejmuje uchwały: mające na celu wyjaśnienie przepisów prawnych
budzących wątpliwości w praktyce lub których stosowanie wywołało rozbieżność w
orzecznictwie, zawierające rozstrzygnięcia zagadnień prawnych budzących poważne
wątpliwości w konkretnej sprawie. Wykładnia SN i sądów wyższej instancji przyjęta w
konkretnej sprawie jest w tej sprawie wiążąca dla sądów niższej instancji.

2.wpływ części nieważnej czynności prawnej na pozostałą część czynności
prawnej

Document Outline

XI 1.Przepisy (normy prawne)imperatywne, dyspozytywne, semiimperatywne.
XX 1.Zawieszenie biegu przedawnienia
Prawa kształtujące

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
czesc ogolna 30 str dobre fajne, Dokumenty- notatki na studia, Prawo Cywilne
czesc ogolna 30 str dobre fajne, Prawo (WPAiE Wrocław), I rok
PC czesc ogolna opracowanie
sposoby definiowania prawa (30 str), Prawo Administracyjne, Gospodarcze i ogólna wiedza prawnicza
geolog ogolna 30
Kazusy część ogólna WSZiB Kraków
Prawo+cywilne.Część+ogólna, Prawo, [ Prawo cywilne ]
zobowiązania część ogólna !!!
Prawo karne skarbowe część ogólna 2010 11
Czesc ogolna id 128706 Nieznany
Prawo+cywilne.Część+ogólna, Prawo, [ Prawo cywilne ]
kodeks cywilny część ogólna komentarz Gawlik
Zobowiązania - część ogólna - cz. 1, prawo cywilne z umowami w administracji, Prawo Cywilne z umowam

więcej podobnych podstron

PC czesc ogolna 30 str dobre fajne

Document Outline