1

KOLOKWIUM

METODYKA UPOWSZECHNIANIA WIEDZY PEDAGOGICZNEJ Z PRAKTYKĄ

1. DEFINICJA NAUCZANIA

Nauczanie to wspomaganie maturalnych zainteresowań ucznia, jego dążeń do poszukiwania
wiedzy oraz doskonalenia umiejętności. Kierowanie procesem uczenia się. Nauczanie jest
również definiowane jako „planowa i systematyczna praca nauczyciela wraz z uczniem,
polega na wywoływaniu i utrwalaniu zmian w ich wiedzy, dyspozycjach, postępowaniu i w
całej osobowości – pod wpływem uczenia się i opanowania wiedzy, przeżywania wartości i
własnej działalności praktycznej. Nauczanie jest działalnością zamierzoną, intencjonalną,
polegającą na wywoływaniu sytuacji i czynności, stworzeniu odpowiednich warunków
umożliwiających uczenie się. Należy podkreślić, że nauczyciel w procesie nauczania winien
być ekspertem i doradcą wspierającym samodzielność myślenia i działania uczącego się.

2. KLASYFIKACJA METOD NAUCZANIA

a) Wg Kupisiewicza

 Metody oparte na obserwacji



Metoda pomiaru

 Metody oparte na posługiwaniu się słowem



Wywiad



Pogadanka



Dyskusja



Praca z książką

 Metody oparte na działalności praktycznej



Metody laboratoryjne



Zajęcia praktyczne

 Metody aktywizujące



Metody sytuacyjne



Metody problemowe



Metody inscenizacyjne



Burza mózgów

b) Wg Okonia

 Metoda asymilacji wiedzy (uczenie się przez przyswajanie)



Pogadanka



Dyskusja



Wykład



Praca z książką

 Metoda samodzielnego dochodzenia do wiedzy (uczenie się przez odkrywanie)



Klasyczna metoda problemowa



Metoda przypadków



Metoda sytuacyjna



Giełda pomysłów



Gry dydaktyczne

 Metoda waloryzacji (uczenie się przez przeżywanie)



Metody impresyjne



Metody ekspresyjne

 Metoda praktyczna (uczenie się przez działanie)



Metody ćwiczebne

2



Metody realizacji zadań wytwórczych

3. SŁOWA KLUCZE

Nauczanie: kierowanie i organizowanie uczenia się ucznia. Nauczanie musi być
wielopodmiotowe (uczeń – nauczyciel)

4. KIEROWANIE LUDŹMI POLEGA NA:

 Stawianiu zadań do wykonania
 Podejmowaniu decyzji o losach ludzi którymi kierujemy
 Kontrolowaniu
 Jednostronnym przepływie informacji
 Określeniu zasad i norm postępowania
 Cedowaniem swoich uprawnień na inne osoby

5. NAUCZYCIEL KIERUJĄCY:



Stawia cele zadań



Określa reguły i normy postępowania



Nadaje przywileje i uprawnienia



Określa warunki działań



Motywuje



Informuje



Kontroluje



Koryguje



Oddziaływuje bezpośrednio

6. STYLE NAUCZANIA wg Feustermacher-a, Saltis-a

a) Terapeutyczny
b) Emancypacyjny
c) Wyzwalający
d) Kierowniczy

7. SYTUACJA DYDAKTYCZNO – WYCHOWAWCZA

Warunki:



Przedmiotowe



Podmiotowe
To taki układ warunków które są elementami i zachodzących między nimi relacji

8. CZĘŚCI SKŁADOWE wg Góreckiej /podział warunków/



Ludzie



Procesy



Współczynnik

Jest to udział statyczny działający w określonym czasie i przestrzeni

9. WŁAŚCIWOŚCI (cechy) SYTUACJI DYDAKTYCZNO – WYCHOWAWCZEJ

a) W trakcie trwania może pojawić się intencja
b) Służą modyfikacji lub nabycia nowej wiedzy czy też nowych cech
c) Subiektywny wymiar
d) Dynamiczność i niepewność
e) Jest niedookreślona (jest elementem wewnętrznym – żaden nauczyciel nie wie

wszystkiego, żeby zdefiniować jakiś problem – ma to takie konsekwencje że nauczyciel
może nieprawidłowo ocenić sytuacje bądź też mogą źle wartościować je)

3

f) Wielokierunkowość w rozwoju
g) Wielopodmiotowość
h) Intencjonalność
i) Poziom poszczególnych podmiotów bywa zróżnicowany

10. SYTUACJE DYDAKTYCZNO – WYCHOWAWCZE POSIADAJĄ WYSOKI POZIOM RYZYKA A ON

DOTYCZY



Nie zawsze potrafimy podjąć właściwą decyzję w sytuacji dydaktycznej na podstawie
danych które posiadamy



Prawdopodobieństwo wystąpienia różnych zachowań jest bardzo duża

11. PRZEKSZTAŁCENIA TYCH SYTUACJI DYDAKTYCZNO – WYCHOWAWCZYCH

Przekształcenie tych sytuacji dokonuje się pod wpływem czynników zewnętrznych i
wewnętrznych. Niektóre czynniki zewnętrzne nazywane są kontekstowym. Każda decyzja o
charakterze pedagogicznym przekształcona w drugą powoduje to że się to wszystko „ciągnie”

12. ZASADA MOTYLA

Poznanie głębszych problemów i konsekwencji wynikających z naszych działań

13. ORIENTACJA SZKOLNA I ZAWODOWA KONCENTRUJE SIĘ NA:

 Osiągnięciu sukcesu
 Umiejętnościach podejmowania decyzji
 Zdobywaniu informacji

14. POSTAWY

a) Czynnik orientacji (wiedza)
b) Czynnik prakseologiczny (umiejętności, czynności)
c) Czynnik emocjonalno – wolicjonalny (emocje które człowiek przeżywa)

/cele ogólne opisuje się w kategoriach postaw. W postawie najistotniejszy jest czynnik
emocjonalny ponieważ on uruchamia dwa poprzednie czynniki/

15. KOMPETENCJE

a) Umiejętności (czynnik podstawowy)
b) Wiedza
c) Właściwości osobiste (nastawienia, dążenia, motywy, gotowość, zainteresowanie itp.)

16. CELE

a) Ogólne



Kategorie postaw



Kategorie kompetencji

b) Pośrednie

 Składniki celów głównych

c) Szczegółowe



Opisuje się w kategoriach obserwowalnych

4

17. PODSTAWOWE SPOSOBY OPISYWANIA CELÓW

Cel czynności wykonawcze




1) Opis pożądanego uczestnika zajęć po przeprowadzeniu tychże zajęć
2) Cel = jego cechy (błędem są własne zamierzenia nauczyciela – nie przekazujemy wiedzy)
3) Cel opisuje zmianę która będzie w uczestniku po przeprowadzonych zajęciach

18. ZADANIA DYDAKTYCZNE

Przy konstrukcji zadań nie stosujemy bezokoliczników

19. PODZIAŁ ZADAŃ DYDAKTYCZNYCH

a) Polecenia – precyzyjne określenie tego co powinno się zrobić takimi. Należy stosować

czasowniki w formie rozkazującej. I ten czasownik musi rozpoczynać zdanie

b) Pytania – powinny zaczynać się od partykuły „czy” lub od przyimka/zaimka/przysłówka

pytajnego

20. ROZRÓŻNIENIE

Każde zdanie powinno rozpoczynać się OPERATOREM (Głowna oczekiwana czynność
wykonawcza). Druga cześć zdania to jest tzw. OBIEKT czyli przedmiot tej czynności i warunki
jej wykonania. Doprecyzowanie warunków wykonawczych ułatwia proces wychowawczy

21. WARUNKI

1) Operator jest zawsze jeden !
2) Nie stosujemy słów grzecznościowych (ponieważ one zaciemniają niejednokrotnie odbiór

zadania)

3) Operatory muszą być jednakowo rozumiane przez nauczyciela i ucznia. Ponieważ są

operatory niejednoznaczne takie jak:

 Zinterpretuj  może znaczyć: podaj przyczyny i skutki, dokonaj analizy, przekaż

co autor miał na myśli itp.

 Porównaj  pokaż różnice, podaj cechy wspólne itp.
 Przedstaw  opisz, opowiadaj o czymś, wykonaj określone gesty itp.
 Opowiedz  opisz itp.

22. OBIEKT

Obiekt pokazuje nam te ramy w których musimy się obracać. Nie rozumieniem obiektu
skutkuje nieosiągnięcie celów:
1) Obiekt musi być dookreślony precyzyjnie
2) Warunki muszą być również dookreślone precyzyjnie (czas, miejsce, środki jakie możemy

wykorzystać, pomoc z jakiej możemy skorzystać itp.)

23. PODSTAWOWE BLOKI KTÓRE MUSI ZAWIERAC PROBLEM

 Tytuł programu
 Cele programu
 Bloki programowe
 Proponowane metody i techniki dydaktyczne
 Przewidywane środki i materiały

5

 Warunki realizacji programu

- wspierające
- utrudniające