Oznaczenie składu granulometrycznego. (ćw. 3) 

 

Wiadomości wstępne: 

 

Dla gruntów zawierających mniej niż 10 % cząstek drobnych (< 0,063)stosuje się 

analizę sitową. Jeżeli tych cząstek jest więcej,  można stosować kombinację  metody 
sitowej  i  sedymentacyjnej.  Obie  metody  stosuje  się  dla  wszystkich  gruntów 
niescementowanych o średnicy ziaren mniejszej niż 125 mm. Średnica zastępcza d

z

 

jest  to  średnica  oczka  sita,  przez  które  ziarno  już  nie  przejdzie;  dla  cząstek  jest  to 
średnica  cząstki  kulistej  o  tej  samej  gęstości  właściwej  co  cząstka  gruntowa, 
opadającej w wodzie z taką samą prędkością jak rzeczywista cząstka gruntowa. 

Analiza  sitowa  polega  na  określeniu  składu  granulometrycznego  gruntu,  poprzez 

rozdzielenie poszczególnych frakcji gruntu w wyniku przesiewania próbki na zestawie 
znormalizowanych  sit.  Należy  stosować  sita  z  drutu  metalowego  lub  blachy 
metalowej perforowanej. Wymiary oczek sit powinny być zgodne z wymiarami ziaren 
poszczególnych rodzajów gruntu. Zestaw sit powinien zawierać sito o średnicy oczek 
0,063mm i sito o średnicy oczek 2mm oraz naczynie do zbierania przesiewu. Liczba 
sit powinna zapewnić uzyskanie ciągłości krzywej uziarnienia. 

 

Tab.1. Frakcje, wymiary cząstek 

 

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)

Sprzęt niezbędny do wykonania badania: 

- waga o dokładności do 0,01 [g] 

- pędzel 

- naczynie na grunt 

- łopatka 

- wstrząsarka  

 

                                                                     Rys.1. Wstrząsarka. 

 

 

 

 

Przebieg ćwiczenia laboratoryjnego: 

 

1.  Próbka reprezentatywna powinna być przygotowana przez ćwiartowanie 

lub wytrząsanie i suszenie. Próbkę należy wysuszyć w temperaturze 
105°C ± 0,5°C do stałej masy. 

2.  Po wysuszeniu próbkę należy zważyć z dokładnością do 0,1 % całkowitej 

suchej masy. Zważyć parowniczki do oznaczenia wilgotności  

3.  Wysuszony grunt należy przesiać przez zestaw sit. Przesiewanie ręczne 

powinno trwać przynajmniej 2 minuty, przesiewanie mechaniczne – 10 min. 
Materiał, pozostały na poszczególnych sitach i w naczyniu do zbierania 
przesiewu należy zważyć. Masy pozostałe na sitach nie powinny 
przekroczyć wartości podanych w normie – inaczej trzeba przeprowadzać 
badanie etapowo. Całkowita masa przesianej próbki nie może różnić się od 
masy początkowej więcej niż o 1 %.  

 

 

Tab.2. Przykładowa tabela wyników. 

 

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)

Niezbędne wzory: 

Frakcję gruntu przechodzącą przez poszczególne sita oblicza się ze wzoru: 

 

=

+

+ ⋯ +

∙

%  

gdzie: 

f

n

 – frakcja przechodząca przez sito [%], 

m

1

 – masa gruntu, przechodząca przez sito o najmniejszych oczkach (0,063 [mm]) 

m

2

 - m

n

 – masa gruntu, przechodząca przez kolejne sita, aż do rozważanego sita [g] 

m – masa całkowita suchej próbki [g] 

 

Wskaźnik jednorodności C

u

 wyznaczamy ze wzoru: 

=

=

 

gdzie: 

d

10

 – średnica cząstek gruntu, która wraz z mniejszymi stanowi 10% masy próbki 

d

60

 – średnica cząstek gruntu, która wraz z mniejszymi stanowi 60% masy próbki 

 

Wskaźnik krzywizny C

c

 wyznaczamy ze wzoru: 

=

=

(

∙

)

 

gdzie: 

d

10

 – średnica cząstek gruntu, która wraz z mniejszymi stanowi 10% masy próbki 

d

30

 – średnica cząstek gruntu, która wraz z mniejszymi stanowi 30% masy próbki 

d

60

 – średnica cząstek gruntu, która wraz z mniejszymi stanowi 60% masy próbki 

 

 

 
 
 
 
 

 

 

Tab.3. Charakterystyka uziarnienia gruntu. 

 

Wskaźniki te opisują kształt krzywej uziarnienia. Jeżeli na wykresie brakuje którejś 
frakcji – grunt określa się jako źle uziarniony. 

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)

Formularz do ćwiczenia nr. 3 

Rok; grupa; termin zajęć; data; 

………………………………………………………………………………………………….. 

Skład zespołu: 

    1………………………….. 

2………………………….. 

3………………………….. 

4………………………….. 

Tabela wyników analizy sitowej: 

 

Obliczenia: 

d

10

=……….. ; d

30

=……….. ; d

60

=………..  

C

u

=…….. 

C

c

=…….. 

Wnioski końcowe (nazwa gruntu / symbol; charakterystyka uziarnienia): 

 

 

Podpis prowadzącego 

Wymiary oczek sita - 

średnica zastępcza 

[mm]

Masa gruntu 

pozostała na sicie           

[g]

Masa frakcji           

[g]

Zawartości 

procentowa 

poszczególnych frakcji 

[%]

< 0,063

0,063

0,1

0,25

0,5

1,0

2,0

10,0

25,0

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)

Klasyfikacja gruntów oparta tylko na uziarnieniu (trójkąt ISO)  

 

 

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)