Dzia∏ A1

Na rozdro˝u

Wyprawka Maturzysty

2005

J

est to tak˝e osiàgni´cie za-
mierzonego celu, zdobycie
czegoÊ dla nas istotnego, czy
uznanie spo∏eczeƒstwa lub

jakiejÊ grupy; stanowi efekt pracy,
naszych staraƒ, poszukiwaƒ. Poj´-
cie sukcesu ma wiele znaczeƒ i ko-
jarzy nam si´ g∏ównie z sukcesem
osobistym, zawodowym lub finan-
sowym.

To potrzeba sukcesu pobudza wi´k-

szoÊç z nas do dzia∏ania. Jej êród∏a
mogà byç ró˝ne, np. z jednej strony
ch´ç osiàgni´cia wysokiej pozycji spo-
∏ecznej, pieni´dzy, s∏awy lub w∏adzy,
a z drugiej – obawa przed pora˝kà.

Warunki osiàgni´cia
sukcesu

Psychologowie twierdzà, ˝e nie

istnieje coÊ takiego, jak osobo-
woÊç sukcesu. Badania przepro-
wadzone wÊród specjalistów i wy-

bitnych mened˝erów pokaza∏y
jednak, ˝e wyst´pujà zale˝noÊci
pomi´dzy cechami osobowoÊci
a osiàganiem sukcesu.

Czynnikami,

które uznano za najwa˝niejsze do
osiàgni´cia sukcesu, sà m.in. wiara
w siebie, rozsàdek, wydajnoÊç oraz
skuteczne dzia∏anie.

Ka˝dy chcia∏by mieç wspania-

∏e ˝ycie i cieszyç si´ codzienno-
Êcià. To, jak czujemy si´ dzisiaj,
zale˝y jednak w du˝ym stopniu
od tego, co dzia∏o si´ wczoraj,
a to, co b´dzie w przysz∏oÊci, od
tego, co robimy dziÊ. Na prze-
sz∏oÊç nie mamy ju˝ wp∏ywu –
mo˝emy tylko bazowaç na zdoby-
tym doÊwiadczeniu, a z pope∏nio-
nych b∏´dów wyciàgaç wnioski.
Na przysz∏oÊç natomiast mamy
zasadniczy wp∏yw. Warto poznaç
zasady skutecznego dzia∏ania
i wierzyç w jego pozytywne kon-
sekwencje, poszerzyç swojà wie-
dz´ na temat komunikacji inter-
personalnej, zarzàdzania sobà
w czasie, umiej´tnoÊci pracy
w zespole czy radzenia sobie ze
stresem, frustracjà i depresjà. To
niezwykle pomocna inwestycja
na przysz∏oÊç.

Âwiat zmienia si´ tak szybko,

˝e cz´sto nie nadà˝amy za tymi
zmianami. Rozejrzyj si´ dooko∏a.
Zobacz, jak wiele osób zaskoczy-
∏a nowa polska rzeczywistoÊç.
I chocia˝ mijajà lata, wcià˝ nie
potrafià si´ do niej przystosowaç.
Du˝y wp∏yw na taki stan rzeczy
majà nast´pujàce czynniki:

brak odpowiedniego wy-
kszta∏cenia, czyli konkretnej
wiedzy merytorycznej, dzi´ki
której czujemy si´ przydatni
w dzisiejszym spo∏eczeƒstwie,
brak cech charakteru zapew-
niajàcych umiej´tnoÊç
adaptacji do warunków
demokratycznego, wolnoryn-
kowego spo∏eczeƒstwa oraz
brak wiedzy z zakresu
skutecznego dzia∏ania.

Aby osiàgnàç sukces musisz

wiedzieç, co chcesz osiàgnàç i jak
to zrobiç. Zak∏adamy, ˝e jesteÊ
przekonany o koniecznoÊci zdo-
bywania kwalifikacji zawodo-
wych, dzi´ki którym b´dziesz
wartoÊciowym pracownikiem
i cz∏onkiem spo∏eczeƒstwa. Ist-
nieje jednak równie˝ drugi rodzaj

1

Sukcesem mo˝na i nale˝y zarzàdzaç.
Mo˝na te˝ nauczyç si´ dà˝enia do
sukcesu. Trzeba tylko rozsàdnie go
planowaç, przygotowywaç si´ do
realizacji okreÊlonych zadaƒ, kalkulowaç
i Êwiadomie kszta∏towaç swoje ˝ycie.

Słownik języka polskiego definiuje
sukces jako „udanie się czegoś,
pomyślny wynik jakiegoś przed-
sięwzięcia, jakiejś imprezy;
powodzenie, triumf.”

Jak odnieÊç

sukces?

„Sukces i pora˝ka. MyÊlimy

o nich jak o przeciwieƒstwach,
choç nimi nie sà. W rzeczywisto-
Êci sà one towarzyszami: bohate-
rem i jego kompanem”.

Laurence Shames „Esquire”

Dzia∏ A1

Na rozdro˝u

Wyprawka Maturzysty

2005

wiedzy – o tym, jak post´powaç,
jak dbaç o siebie i o Êrodowisko
spo∏eczne, aby dobrze w nim
funkcjonowaç, realizowaç zamie-
rzone cele i czuç si´ przydatnym
i docenianym. Im wczeÊniej za-
czniesz ˝yç w zgodzie z jej pra-
wami i wykonywaç odpowiednie
çwiczenia, tym wi´kszà masz
szans´ na ˝yciowy sukces. Prze-
kona∏o si´ o tym ju˝ wiele osób,
zarówno starszych i m∏odszych.
Jest jednak warunek wst´pny –
spróbuj dzia∏aç zgodnie z tym, co
przeczytasz. Tylko wtedy mo˝esz
zmieniç sposób myÊlenia, a z∏e
nawyki zastàpiç dobrymi. Zatem,
do dzie∏a!

Szersze spojrzenie
na sukces

Odnios∏eÊ ju˝ zapewne wiele

sukcesów, a kolejnym stanie si´
niebawem ukoƒczenie szko∏y
Êredniej i zdanie matury.

Jednak

o sukcesie mo˝na myÊleç szerzej –
w perspektywie ca∏ego ˝ycia.

Wszak

cz´sto mówimy o innych „to cz∏o-
wiek sukcesu”, albo swoje ˝ycie
okreÊlamy s∏owami „odnios∏em
w ˝yciu sukces”. Proponujemy
Ci tutaj spojrzenie na sukces jak
na ca∏oÊç ˝ycia, na jego ró˝ne
przejawy.

O przysz∏oÊci rozmawiamy

cz´sto dopiero wtedy, kiedy jakieÊ
znaczàce wydarzenie sprowokuje
nas do refleksji nad ˝yciem. Pew-
nie dyskutowa∏eÊ o niej z kolega-
mi lub kole˝ankami, zastanawia-

jàc si´ nad „sensem tego wszyst-
kiego”, albo rozwa˝ajàc, jakie
zachowania najbardziej si´ op∏a-
cajà i dlaczego. W takich rozmo-
wach przejawiajà si´ Twoje prze-
konania. MyÊli typu „zazdroszcz´
Wojtkowi rodziców, bo sà tacy wy-
rozumiali”, czy „chcia∏bym mieç
w domu basen” albo „taki Kowal-
ski to si´ urzàdzi∏, chcia∏bym tak
˝yç”, wskazujà na Twoje fascyna-
cje, upodobania, wartoÊci. Mo˝e
ju˝ o tym myÊla∏eÊ d∏u˝ej, powa˝-
nie i pod kàtem przysz∏oÊci? JeÊli
nie, nic straconego; zrobisz to po
raz pierwszy.

A teraz zastanowimy si´ nad

tym wspólnie. Dzia∏amy tak, jak
rozumiemy ˝ycie, jego przejawy
i s∏owa, które definiujà pewne
stany. W zale˝noÊci od tego, jak
rozumiemy s∏owo „sukces”, ch´ç
jego osiàgni´cia mo˝e stanowiç
pozytywny lub negatywny ele-
ment naszego ˝ycia. Proponuje-
my Ci takie oto rozumienie suk-
cesu:

Sukces – to dzia∏anie na najwy˝-

szym poziomie swoich mo˝liwoÊci,
zmierzajàce do spe∏nienia w∏asnych
marzeƒ i pragnieƒ, z zachowaniem
równowagi mi´dzy wszystkimi p∏asz-
czyznami ˝ycia.

Aby dobrze zrozumieç t´ defi-

nicj´, trzeba jà dok∏adnie prze-
czytaç. Pomo˝emy Ci w tym, po-
prowadzimy Twój tok myÊlenia
we w∏aÊciwym kierunku.

Dzia∏anie, czyli proces

Sukces to nie tylko osiàganie

poszczególnych celów, zdobywa-
nie rzeczy, ocen czy stanowisk,
ale droga do nich. Je˝eli wiesz,
czego pragniesz i co chcesz osià-
gnàç i jeÊli robisz coÊ w tym kie-
runku, to ju˝ jesteÊ cz∏owiekiem
sukcesu.

Ka˝dy, kto si´ nie poddaje bier-

noÊci, kto dzia∏a, ˝eby zrealizo-
waç swoje pragnienia, podà˝a we
w∏aÊciwym kierunku, jest cz∏o-
wiekiem sukcesu. W najbli˝szej
przysz∏oÊci b´dziesz zdawaç ma-
tur´. Je˝eli zdarzy si´ tak, ˝e jej
nie zdasz, nie pozwól sobie i in-
nym traktowaç tego, jak zupe∏nej
pora˝ki. Jak wszystkie b∏´dy, to
tylko lekcja, to sk∏onienie Ci´ do
dodatkowej pracy, do nauczenia
si´ tego, czego si´ nie nauczy∏eÊ
do tej pory. Nie wszyscy podà˝ajà
do celu takà samà drogà. I na-
prawd´ – jeÊli w∏aÊciwie si´ do te-
go podejdzie – ka˝da taka lekcja
jest szansà na rozwój.

OkolicznoÊci ˝yciowe cz´sto

sk∏aniajà nas do okreÊlonych de-
cyzji w danym czasie. Ponadto,
zdobywanie wiedzy, uczenie si´
i rozwój nie ∏àczà si´ jedynie
z wiedzà zdobywanà na wy˝szych
uczelniach. Wi´cej, jest taka
cz´Êç wiedzy, której tam zdobyç
nie mo˝na. Je˝eli zdecydowa∏eÊ,

2

Działanie, czyli proces

Nie chodzi o to, że jesteś nim po-
tencjalnie, bo robisz coś z zamia-
rem osiągnięcia celu, ale właśnie
dlatego, że jesteś na drodze do
celu, jesteś człowiekiem sukcesu
już w tej

chwili!

Czym jest dla Ciebie sukces? Co musiałbyś w życiu osiągnąć, żebyś
mógł nazwać siebie człowiekiem sukcesu?

Czy każdy może być człowiekiem sukcesu?

Kto dla Ciebie jest człowiekiem sukcesu? Podaj konkretne przykłady
i wyjaśnij, dlaczego tak sądzisz. Nie ograniczaj się jedynie do
powszechnie znanych ludzi. Spróbuj znaleźć kogoś ze swojego
najbliższego otoczenia.

Czy uważasz za ludzi sukcesu swoich rodziców? Uzasadnij
tę wypowiedź.

A Ty sam: czy jak dotąd jesteś człowiekiem sukcesu?

Niezależnie od dotychczasowych doświadczeń
odpowiedz, najlepiej na piśmie, na następujące pytania:

Dzia∏ A1

Na rozdro˝u

Wyprawka Maturzysty

2005

˝e nie chcesz koƒczyç studiów
czy szko∏y policealnej, a pra-
gniesz rozpoczàç prac´ lub za∏o-
˝yç w∏asnà firm´ – równie˝ jesteÊ
cz∏owiekiem sukcesu. To jest bo-
wiem Twoja Êwiadoma decyzja
i wcale nie gorsza od decyzji
kolegów czy kole˝anek idàcych
na studia. Wa˝ne jest to, jak b´-
dziesz pracowa∏ i ˝y∏, i czy b´-
dziesz z tym szcz´Êliwy, a nie to,
czy skoƒczysz studia, albo czy je
w tym roku zaczniesz.

Krótko mówiàc – sukcesem mo˝e

byç sposób, w jaki ˝yjesz, droga, któ-
rà obra∏eÊ i którà podà˝asz oraz fakt,
˝e wiesz, dokàd idziesz i znasz sposób
„podró˝owania”.

A mo˝e nie potrafisz nazwaç

siebie cz∏owiekiem sukcesu, bo
wiesz, ˝e nie pracowa∏eÊ tyle, ile
by∏o potrzeba, nie uczy∏eÊ si´ wy-
starczajàco du˝o i Twoja sytuacja
jest teraz gorsza ni˝ chcia∏byÊ,
aby by∏a? Có˝, pope∏ni∏eÊ b∏àd.
Nie pierwszy i na pewno nie ostat-
ni. Ciàgle od Ciebie zale˝y, jak
u∏o˝y si´ Twoja przysz∏oÊç i jakà
lekcj´ wyniesiesz z tego doÊwiad-
czenia. Weê si´ za prac´ i zacznij
nadrabiaç zaleg∏oÊci. Wejdziesz
w ten sposób na drog´ sukcesu.

Dzia∏anie na najwy˝szym
poziomie swoich mo˝liwoÊci

Ludzie majà ró˝ne mo˝liwoÊci,

np. ró˝ny iloraz inteligencji, czy
poziom zdolnoÊci manualnych.
Wszystkie umiej´tnoÊci mo˝na
rozwijaç, ale w danym momencie
jedni majà ich wi´cej, inni mniej.
Dlatego nie mo˝na mierzyç w∏a-
snego sukcesu cudzà miarà.
Przyk∏ad? Szóstka dla jednej oso-
by mo˝e byç tym samym, co
czwórka dla innej.

Chodzi o to, aby zawsze w pe∏ni

anga˝owaç si´ w konkretne przed-
si´wzi´cia i dawaç z siebie wszyst-
ko, co w danej sytuacji mo˝na daç.
Tylko Ty wiesz, czy wk∏adasz
w okreÊlone zaj´cia tyle wysi∏ku,
ile mo˝esz i czy starasz si´ wyko-
naç przyjmowane zadania najle-
piej jak potrafisz. Ty poniesiesz
równie˝ konsekwencje swoich

mniejszych lub wi´kszych wysi∏-
ków (np. zdasz matur´ lub jej nie
zdasz, dostaniesz si´ do wybranej
szko∏y lub Ci si´ to nie uda). Praw-
dziwy sukces jest nieod∏àcznie
zwiàzany z wymaganiami w sto-
sunku do siebie i – oboj´tne, czy
dotyczy sportu, zawodu czy ˝ycia
rodzinnego – wymaga zaanga˝o-
wania i pracy.

Spe∏nienie marzeƒ
i pragnieƒ

Rady starszych, ˝yczliwych

osób sà bezcenne, jednak zdarza
si´, i˝ rodzice i nauczyciele przy-
pisujà w∏asne pragnienia swoim
podopiecznym. Pami´taj o tym,
kiedy b´dziesz podejmowa∏ ró˝-
ne decyzje. Tylko Ty wiesz, cze-
go naprawd´ pragniesz. Nie de-
cyduj si´ na realizacj´ nie swoich
marzeƒ. Idê za g∏osem w∏asnego
pragnienia. Wa˝ne jednak, aby
by∏o to pragnienie, a nie l´k, nie-
ch´ç do wysi∏ku czy mrzonki
o szybkim wzbogaceniu.

Nie∏atwo znaleêç w gàszczu

ludzkich potrzeb te najistotniej-
sze, dlatego nie wszyscy osiàgajà
wymarzone cele. Realizujàc jed-
ne potrzeby, cz´sto zapominamy
o zatroszczeniu si´ o inne i w kon-
sekwencji nie osiàgamy pe∏nego

sukcesu. Kariera zawodowa jest
istotnym elementem spe∏nionego
˝ycia, jednak˝e – pami´taj – to
tylko cz´Êç sukcesu. To dlatego

ostatni fragment przedstawionej tu
definicji sukcesu namawia do równo-
wagi pomi´dzy wszystkimi obszarami
˝ycia.

To naprawd´ bardzo cenna

wskazówka.

Ludzie ró˝nià si´ od siebie spo-

sobem zaspokajania swoich po-
trzeb. Jednak te ró˝ne potrzeby
wyp∏ywajà z kilku takich samych
dla wszystkich obszarów.

Dlaczego spokój sumienia?

Szcz´Êcie i sukces mo˝liwe sà

tylko wtedy, gdy post´puje si´
w zgodzie z w∏asnym sumieniem.
Wszelkie dzia∏ania wbrew su-
mieniu koƒczà si´ pora˝kà. Na-
wet, gdy nie wchodzi si´ w koli-
zj´ z prawem, wczeÊniej czy
póêniej nieuczciwe zachowania
zniszczà cz∏owieka. Formy tego
zniszczenia mogà byç ró˝ne: od
braku przyjació∏ i bliskich, przez
alkoholizm i inne uzale˝nienia,
ró˝nego rodzaju choroby soma-
tyczne i psychiczne, a˝ po zemst´
skrzywdzonych ludzi. Nikt roz-
sàdny nie uzna za ludzi sukcesu
tych, którzy do istotnych dla nich
zdobyczy, dochodzili w sposób
nieetyczny, niszczàc czy krzyw-
dzàc innych.

3

Kariera zawodowa

Cele większe niż my

Energia

Styl

Oto, co tak naprawdę
składa się na pełny
życiowy sukces:

Spokój sumienia

Udane życie emocjonalne

Mądra maksyma skutecznie
działających ludzi mówi: „Nic
nie jest w stanie powstrzymać
człowieka, który wie, czego
pragnie. On realizuje swój cel”.

Spełnienie marzeń
i pragnień

Dzia∏ A1

Na rozdro˝u

Wyprawka Maturzysty

2005

Dlaczego udane
˝ycie emocjonalne?

Do spe∏nionego ˝ycia potrzeb-

ni sà bliscy ludzie i emocje z ni-
mi zwiàzane: mi∏oÊç, przyjaêƒ
oraz poczucie przynale˝noÊci do
okreÊlonej grupy. Warto o tym pa-
mi´taç i nie rzucaç si´ w wir dzia-
∏ania w pojedynk´, zapominajàc
o bliskich ludziach. Nierzadko
zdobywajàc kolejne szczeble ka-
riery zawodowej czy zarabiajàc
pieniàdze, zapominamy o najbli˝-
szych. Kiedy jesteÊmy ju˝ u celu,
okazuje si´, ˝e straciliÊmy coÊ
znacznie istotniejszego – mi∏oÊç,
przyjaêƒ i zaufanie. Bez tego suk-
ces jest niemo˝liwy. Dlatego dà-
˝àc do realizacji konkretnych ce-
lów, nie zapominaj o bliskich Ci
ludziach.

Dlaczego kariera?

Tutaj powiemy tylko, ˝e s∏owo

„kariera” zak∏ada ciàg∏y rozwój
i wzrost. ˚ebyÊ móg∏ mówiç, ˝e
robisz karier´, powinieneÊ zdo-
bywaç coraz silniejszà pozycj´
w pracy, mieç coraz wy˝sze sta-
nowisko lub coraz trudniejsze za-
dania do wykonania. Coraz wy˝-
sza p∏aca jest równie˝ elementem
wyznaczajàcym rozwój. Trzeba
zatem myÊleç o swoim ˝yciu za-
wodowym i pracy jak o drodze,
a nie jak o celu. Trudno uznaç si´
za cz∏owieka sukcesu, kiedy
wcià˝ z tym samym skutkiem wy-
konujesz t´ samà prac´, kiedy nie
towarzyszy jej Twój rozwój.

Dlaczego cele?

Wyznaczanie celów potrzebne

jest po to, by wiedzieç, dokàd
zmierzamy, móc kontrolowaç t´
drog´ i cieszyç si´ ÊwiadomoÊcià
osiàganych efektów. Oprócz pry-
watnych celów potrzebne sà i te
wielkie, uniwersalne, wykracza-
jàce poza horyzont ˝ycia cz∏owie-
ka. Dzisiaj za ma∏o mówi si´
o wspó∏zale˝noÊci cz∏owieka,
czyli o jego ˝yciu w spo∏eczeƒ-
stwie. Tymczasem po to, aby by-
∏o lepiej Tobie, czasem musisz
zrobiç coÊ dla innych. Jest to nie
tylko niezwykle po˝yteczne, ale
tak˝e przyjemne dzia∏anie. To
jest prawdziwy sukces.

Dlaczego energia?

Bez zdrowia i ogólnej sprawno-

Êci trudniej cieszyç si´ sukcesem.
Dlatego warto rozsàdnie eksplo-
atowaç fizyczne mo˝liwoÊci i dbaç
o ich regeneracj´, troszczàc si´
rozsàdnie o w∏asne cia∏o.

Dlaczego styl?

Styl to oprawa sukcesu, przy-

pominajàca nam, ˝e ka˝dy ma
prawo do indywidualnego dobo-
ru rzeczy potrzebnych mu do
szcz´Êcia. Nie wszyscy potrzebu-
jà tych samych gad˝etów i wca-
le nie trzeba Êcigaç si´ z innymi,
aby czuç si´ szcz´Êliwym. Warto
pami´taç màdrà maksym´:
„Mo˝esz mieç wszystko, co jest
Ci potrzebne do szcz´Êcia, ale
WSZYSTKIEGO mieç nie mo-

˝esz”. Dlatego nie zawsze warto
naÊladowaç innych. Znacznie le-
piej wniknàç g∏´biej w siebie
i zastanowiç si´: co potrzebne
jest w∏aÊnie mnie, jakie rzeczy,
jaka oprawa, abym poczu∏ si´
cz∏owiekiem sukcesu.

Wiesz ju˝, o jakim sukcesie mó-

wimy. Tylko tak pojmowany suk-
ces zapewni Ci harmoni´ i poczu-
cie spe∏nienia na ka˝dym etapie
˝ycia. Trzeba jednak zdaç sobie
spraw´ z tego, ˝e rozpatrujemy tu
pewien idea∏ – wzorzec, do które-
go nale˝y dà˝yç, a nie ∏atwy do
osiàgni´cia stan. Stwórz ramy
swojego sukcesu. PrzemyÊl i spisz
wszystkie kwestie, które tu omó-
wiliÊmy. Jak wyobra˝asz sobie
swojà trosk´ o emocje, o karier´
zawodowà, spokój sumienia czy
styl, jakie sà Twoje wartoÊci i ja-
kie rzeczy sà dla Ciebie wa˝ne.
Czytaj od czasu do czasu to, co za-
notujesz. Rozmawiaj o tym z bli-
skimi Ci ludêmi. Obraz ˝ycia, ja-
kiego pragniesz, utrwali Ci si´
wtedy silniej w podÊwiadomoÊci
i ∏atwiej b´dzie Ci dokonywaç wy-
borów. W konsekwencji spe∏nisz
si´ jako cz∏owiek sukcesu, nawet
jeÊli na Twojej drodze pojawià si´
zawirowania, niekorzystne oko-
licznoÊci lub dokonasz czasem
z∏ych wyborów. Poza tym, bardzo
wa˝ne jest stosowanie w ˝yciu
wszystkich zasad, które tu przed-
stawiliÊmy. Pozwoli Ci to zamie-
niç pragnienia w czyn i zaczniesz
podà˝aç swojà drogà.

4