„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Tadeusz Kochanowski
Stosowanie przepisów bhp przy sporządzaniu stopów,
wykonywaniu wyrobów walcowanych, ciągnionych, kutych
i tłoczonych
731[06].Z2.01
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
1
Recenzenci:
Wacław Jaworski
Mirosław Muraszkowski
Opracowanie redakcyjne:
Antoni Korsak
Konsultacja:
Zenon W. Pietkiewicz
Korekta:
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki „Stosowanie przepisów bhp przy
sporządzaniu stopów, wykonywaniu wyrobów walcowanych, ciągnionych, kutych i
tłoczonych” 731[06].Z2.01modułowej zawartego w modułowym programie nauczania dla
zawodu złotnik jubiler.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
2
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie
3
2. Wymagania wstępne
5
3. Cele kształcenia
6
4. Przykładowe scenariusze zajęć
7
5. Ćwiczenia
11
5.1.
Zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Pierwsza
pomoc. Odzież robocza
11
5.1.1.Ćwiczenia
11
5.2. Przepisy bhp przy sporządzaniu stopów i walcowaniu
13
5.2.1.Ćwiczenia
13
5.3 . Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy przy ciągnieniu, kuciu
i tłoczeniu
15
5.3.1.Ćwiczenia
15
6. Ewaluacja osiągnięć uczniów
18
7. Literatura
33
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
3
1.WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie złotnik-jubiler 731[06].
W poradniku zamieszczono:
−
wymagania wstępne,
−
wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,
−
przykładowe scenariusze zajęć,
−
propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych,
−
wykaz literatury, z jakiej uczniowie powinni korzystać podczas nauki.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami, ze
szczególnym uwzględnieniem:
−
pokazu z objaśnieniem,
−
tekstu przewodniego,
−
metod projektowania,
−
ćwiczeń praktycznych.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od
samodzielnej pracy uczniów, do pracy zespołowej. W celu przeprowadzenia sprawdzianu
wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może posłużyć się zamieszczonym
w punkcie 6 zestawem zadań testowych, zawierającym różnego rodzaju zadania.
W rozdziale tym podano również:
−
plan testu w formie tabelarycznej,
−
punktacje zadań i osiągnięć w nauce,
−
propozycje norm wymagań,
−
instrukcje dla nauczyciela, instrukcje dla ucznia,
−
kartę odpowiedzi,
−
zestaw zadań testowych.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
4
Schemat układu jednostek modułowych w module 731[06].Z2
„Technologia obróbki plastycznej stosowana
w procesach złotniczo-jubilerskich”.
Moduł 731[06].Z2
Technologia obróbki plastycznej stosowana
w procesach złotniczo- jubilerskich.
731[06].Z2.01
Stosowanie przepisów bhp przy sporządzaniu
stopów, wykonywaniu wyrobów walcowanych,
ciągnionych, kutych i tłoczonych.
731[06].Z2.02
Sporządzanie stopów do obróbki plastycznej.
731[06].Z2.03
Walcowanie blach i profili.
731[06].Z2.04
Ciągnienie drutu i profili.
731[06].Z2.05
Kucie i tłoczenie blach.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
5
2. WYMAGANIA WSTĘPNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
−
rozpoznawać wyroby złotnicze pochodzące w różnych okresów historycznych,
−
przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciw pożarowej oraz
ochrony środowiska,
−
rozpoznawać podstawowe materiały stosowane w złotnictwie i jubilerstwie,
−
posługiwać się dokumentacją techniczną,
−
projektować wyroby złotniczo-jubilerskie,
−
rozróżniać maszyny i narzędzia stosowane w złotnictwie i jubilerstwie,
−
wykonywać prace z zakresu obróbki ręcznej,
−
stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy przy obróbce i montażu
wykańczającym wyroby złotniczo jubilerskie,
−
montować wyroby złotnicze,
−
oprawiać kamienie jubilerskie,
−
posługiwać się mechanicznymi metodami obróbki wykańczającej,
−
zastosować chemiczne i elektrochemiczne metody obróbki wykańczającej,
−
naprawiać wyroby złotniczo-jubilerskie.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
6
3. CELE KSZTAŁCENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej, powinieneś umieć:
−
zinterpretować przepisy bhp i ochrony ppoż. obowiązujące podczas topienia, walcowania,
ciągnienia, kucia i tłoczenia metali,
−
określić procedury udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym,
−
odczytać i zinterpretować oznaczenia, znaki, instrukcje bhp i ochrony ppoż.,
−
rozpoznać zagrożenia związane z wykonywaną pracą oraz przeciwdziałać
i zapobiegać zagrożeniom,
−
zastosować procedury udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym,
−
dobrać i zastosować odzież ochronną i sprzęt ochrony osobistej stosowanie do potrzeb,
−
zastosować zasady bhp, ochrony ppoż. podczas topienia, walcowania, ciągnienia, kucia
i tłoczenia metali,
−
rozróżnić czynniki stanowiące zagrożenie podczas topienia i obróbki plastycznej.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
7
4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadząca …………………………………….………….
Modułowy program nauczania: złotnik-jubiler 731[06]
Moduł: Technologia obróbki plastycznej stosowana w procesach złotniczo- jubilerskich
731[06].Z2
Jednostka modułowa:
Stosowanie
przepisów
bhp
przy
sporządzaniu
stopów,
wykonywaniu wyrobów walcowanych, ciągnionych, kutych i tłoczonych 731[06].Z2.01
Temat: Opis zagrożeń spowodowania wypadku występujących podczas walcowania
i sposoby zapobiegania ich powstawaniu.
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności rozpoznawania zagrożeń występujących
w procesie walcowania i sposoby zapobiegania ich powstawaniu
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych powinien umieć:
−
rozpoznać zagrożenia związane z walcowaniem,
−
określić sposoby zapobiegania ich powstawaniu.
Metody nauczania – ucznia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia praktyczne.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
−
indywidualna.
Czas: 90 minut.
Środki dydaktyczne:
−
przepisy bhp i ochrony przeciwpożarowej przy walcowaniu,
−
instrukcja obsługi walcarki.
Przebieg zajęć:
1. Podanie tematu zajęć.
2. Zapoznanie uczniów z celem ćwiczenia.
3. Przygotowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
4. Zapoznanie ucznia z instrukcją ćwiczenia.
5. Przebieg ćwiczenia:
−
uczeń analizuje przebieg procesu walcowania,
−
rozpoznaje zagrożenia występujące w procesie,
−
opisuje je,
−
analizuje przyczyny, z jakich mogą powstawać,
−
nauczyciel sprawdza poprawność wykonania zadania,
−
uczeń określa sposoby zapobiegania powstawaniu zagrożeń,
−
opisuje je.
6. Uczeń porządkuje miejsce pracy.
7. Przygotowuje ćwiczenie do prezentacji.
8. Uczeń prezentuje efekt pracy.
9. Uczeń analizuje przebieg ćwiczenia.
10. Nauczyciel wspólnie z uczniami dokonuje oceny ćwiczenia.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
8
Zakończenie zajęć
−
wnioski,
−
podsumowanie ćwiczenia.
Praca domowa
Dobierz odzież roboczą i środki ochrony osobistej niezbędne w procesie walcowania.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
Przeprowadzenie anonimowej ankiety ewaluacyjnej wśród uczniów dotyczącej
zdobytych umiejętności oraz sposobu prowadzenia zajęć przez nauczyciela.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
9
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadząca …………………………………….………….
Modułowy program nauczania: złotnik-jubiler 731[06]
Moduł: Technologia obróbki plastycznej stosowana w procesach złotniczo-jubilerskich
731[06].Z2
Jednostka modułowa:
Stosowanie
przepisów
bhp
przy
sporządzaniu
stopów,
wykonywaniu wyrobów walcowanych, ciągnionych, kutych i tłoczonych 731[06].Z2.01
Temat: Dobieranie odzieży roboczej i środków ochrony osobistej niezbędnych
w procesie topienia.
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności doboru i zastosowania odzieży ochronnej oraz
sprzętu ochrony osobistej w procesie topienia.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
−
dobrać odzież ochronną,
−
dobrać środki ochrony osobistej,
−
zastosować odzież ochronną,
−
zastosować środki ochrony osobistej.
Metody nauczania – uczenia się:
−
ćwiczenia praktyczne.
Formy organizacyjne pracy uczniów
−
grupowa.
Czas: 90minut
Środki dydaktyczne:
−
przepisy bhp i ochrony przeciwpożarowej przy topieniu,
−
odzież ochronna,
−
sprzęt ochrony osobistej.
Przebieg zajęć:
1. Podanie tematu zajęć.
2. Zapoznanie uczniów z celem ćwiczenia.
3. Przygotowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
4. Zapoznanie uczniów z instrukcją ćwiczenia.
5. Przebieg ćwiczenia:
−
uczniowie analizują proces topienia,
−
określają wymogi jakim powinna odpowiadać odzież robocza i środki ochrony
osobistej,
−
dobierają odpowiednią odzież i środki ochrony osobistej,
−
nauczyciel sprawdza poprawność dokonanego wyboru,
−
uczniowie stosują odzież ochronną i środki ochrony osobistej.
6. Uczeń porządkuje miejsce pracy.
7. Przygotowuje ćwiczenie do prezentacji.
8. Uczeń prezentuje efekt pracy.
9. Uczeń analizuje przebieg ćwiczenia.
10. Nauczyciel wspólnie z uczniami dokonuje oceny ćwiczenia.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
10
Zakończenie zajęć
−
wnioski,
−
podsumowanie ćwiczenia.
Praca domowa
Opisz zagrożenia spowodowania wypadku występujące w procesie topienia.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
Przeprowadzenie anonimowej ankiety ewaluacyjnej wśród uczniów dotyczącej
zdobytych umiejętności oraz sposobu prowadzenia zajęć przez nauczyciela.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
11
5. ĆWICZENIA
5.1.Zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków
pracy. Pierwsza pomoc. Odzież robocza
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Opisz i zademonstruj sposób udzielania pierwszej pomocy porażonemu prądem.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonywania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odizolować poszkodowanego od dopływu prądu,
2) sprawdzić, czy poszkodowany jest przytomny, oddycha, czy akcja serca jest prawidłowa,
3) w przypadku zaobserwowania braku akcji serca, oddechu- należy natychmiast rozpocząć
sztuczne oddychanie; nie należy go przerywać do przybycia lekarza lub odzyskania przez
poszkodowanego przytomności,
4) oparzenia, które mogą wystąpić w miejscu zetknięcia skóry z przewodnikiem, należy
opatrzyć jak przy oparzeniach termicznych,
5) równolegle do udzielania poszkodowanemu pierwszej pomocy należy zawiadomić
pogotowie ratunkowe,
6) w przypadku odzyskania przez chorego przytomności należy ułożyć go w pozycji
bezpiecznej.
Zalecane metody nauczania – uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
−
apteczka wyposażona w artykuły niezbędne do udzielania pierwszej pomocy.
Ćwiczenie 2
Opisz i zademonstruj sposób tamowania krwotoku zewnętrznego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego
zakres i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ustalić czy krwotok występuje z powodu uszkodzenia żyły czy tętnicy (rozpoznać po
kolorze i tempie krwawienia),
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
12
2) w przypadku krwotoku żylnego założyć na ranę opatrunek uciskowy,
3) w przypadku krwotoku tętniczego założyć opaskę uciskową, dokładnie zanotować czas
założenia,
4) opaskę uciskową można stosować maksymalnie przez 2 godziny, przekroczenie tego
czasu grozi martwicą,
5) dostarczyć poszkodowanego do lekarza lub zawiadomić pogotowie.
Zalecane metody nauczania – uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
apteczka wyposażona w artykuły niezbędne do udzielania pierwszej pomocy.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
13
5.2. Przepisy bhp przy sporządzaniu stopów i walcowaniu
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Opisz jakie zagrożenia występują przy wykonywaniu procesu topnienia.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania, zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować przebieg procesu topienia,
2) określić zagrożenia występujące w tym procesie,
3) opisać je,
4) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania – uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniami,
−
tekst przewodni.
Środki dydaktyczne:
−
instrukcja bezpieczeństwa i higieny pracy podczas topienia,
−
notatnik i przybory do pisania.
Ćwiczenie 2
Opisz jakie zagrożenia występują w procesie walcowania.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania, zapoznać uczniów z bezpieczeństwem pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować przebieg procesu walcowania,
2) określić zagrożenia występujące w tym procesie,
3) opisać je,
4) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania – uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
tekst przewodni.
Środki dydaktyczne:
−
instrukcja bezpieczeństwa i higieny pracy przy walcowaniu,
−
notatnik i przybory do pisania.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
14
Ćwiczenie 3
Przeanalizuj instrukcję obsługi pieca indukcyjnego.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego
zakres i techniki wykonania, zapoznać uczniów z bezpieczeństwem pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z instrukcją obsługi pieca,
2) przeanalizować treść instrukcji,
3) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania – uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
tekst przewodni.
Środki dydaktyczne:
−
instrukcja obsługi pieca indukcyjnego.
Ćwiczenie 4
Przeanalizuj instrukcję obsługi walcarki mechanicznej.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania, zapoznać uczniów z bezpieczeństwem pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z instrukcją obsługi walcarki mechanicznej,
2) przeanalizować treść instrukcji,
3) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania – uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
tekst przewodni.
Środki dydaktyczne:
−
instrukcja obsługi walcarki mechanicznej.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
15
5.3. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy przy ciągnieniu,
kuciu i tłoczeniu
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Opisz jakie zagrożenia występujące w procesie ciągnienia.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania, zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować przebieg procesu ciągnienia,
2) określić zagrożenia występujące w tym procesie,
3) opisać je,
4) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania – uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniami,
−
tekst przewodni.
Środki dydaktyczne:
−
instrukcja bezpieczeństwa i higieny pracy przy ciągnieniu,
−
notatnik i przybory do pisania.
Ćwiczenie 2
Opisz jakie zagrożenia występują w procesie kucia i tłoczenia.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania, zapoznać uczniów z bezpieczeństwem pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować przebieg procesu kucia i tłoczenia,
2) określić zagrożenia występujące w tym procesie,
3) opisać je,
4) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania – uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
tekst przewodni.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
16
Środki dydaktyczne:
−
instrukcja bezpieczeństwa higieny pracy przy kuciu i tłoczeniu,
−
notatnik i przybory do pisania.
Ćwiczenie 3
Przeanalizuj instrukcję obsługi ciągarki łańcuchowej z napędem elektrycznym.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania, zapoznać uczniów z bezpieczeństwem pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z instrukcją obsługi ciągarki łańcuchowej z napędem elektrycznym,
2) przeanalizować treść instrukcji,
3) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania – uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
tekst przewodni.
Środki dydaktyczne:
−
instrukcja obsługi ciągarki łańcuchowej z napędem elektrycznym.
Ćwiczenie 4
Przeanalizuj instrukcję obsługi prasy hydraulicznej.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania, zapoznać uczniów z bezpieczeństwem pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z instrukcją obsługi prasy hydraulicznej,
2) przeanalizować treść instrukcji,
3) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania – uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
tekst przewodni.
Środki dydaktyczne:
−
instrukcja obsługi prasy hydraulicznej.
Ćwiczenie 5
Przeanalizuj instrukcję obsługi prasy balansowej.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
17
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania, zapoznać uczniów z bezpieczeństwem pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z instrukcją obsługi prasy balansowej,
2) przeanalizować treść instrukcji,
3) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania – uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
tekst przewodni.
Środki dydaktyczne:
−
instrukcja obsługi prasy balansowej.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
18
6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
TEST 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej
„
Stosowanie przepisów bhp przy
sporządzaniu stopów, wykonywaniu wyrobów walcowanych, ciągnionych, kutych
i tłoczonych
„
Test składa się z 20 zadań:
−
zadania 1 – 14 są z poziomu podstawowego,
−
zadania 15 – 20 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań
–
uczeń otrzyma
następujące oceny szkolne:
−
dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 7 zadań z poziomu podstawowego,
−
dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,
−
dobry – za rozwiązanie 11 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
−
bardzo dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego,
Plan Testu
Klucz odpowiedzi
N
r
za
d
a
n
ia
Cel operacyjny
K
a
te
go
ria
ce
lu
P
o
zi
o
m
w
y
m
aga
ń
Poprawna odpowiedź
1.
Określić nazwę szkolenia
obejmującego
instruktaż
przed przystąpieniem do
procesu technologicznego,
prowadzony na stanowisku
pracy.
A
P
b
2.
Określić, jaka czynność nie
leży w zakresie „pierwszej
pomocy”
A
P
c
3.
Określić,
temperaturę,
powyżej której nie należy
nagrzewać butli gazowych.
A
P
a
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
19
4.
Wymienić czynniki, które
mogą
być
przyczyną
wypadku podczas procesu
topienia.
B
P
Uczeń wykonał zadanie, jeżeli wymienił 5
czynników.
5.
Określić materiał odzieży
roboczej
używanej
w
trakcie
topienia
metali
palnikiem.
A
P
…ze skóry…
6.
Określić specyfikę ubrania
roboczego
używanego
podczas walcowania.
B
P
…przylegające…uniemożliwić…ruchome…
7.
Określić, w jaki sposób
prawidłowo
umiejscawia
się walcarkę.
A
P
b
8.
Wskazać
prawidłowe
umiejscowienie wyłącznika
walcarki.
B
P
b
9.
Określić jak sprawdza się
stan powierzchni materiału
ciągnionego.
B
P
c
10.
Wskazać,
jaką
funkcję
pełnią okulary w czasie
ciągnienia.
A
P
b
11.
Wymienić, jakie są skutki
nieprzestrzegania
zasad
BHP podczas ciągnienia.
B
P
Uczeń wykonał zadanie, jeżeli wymienił 6
czynników.
12.
Określić, jaki jest sposób
zabezpieczania włącznika
nożnego walcarki.
A
P
b
13.
Określić, kiedy możemy
zmieniać
położenie
matrycy.
B
P
d
14.
Określić zasadę stosowaną
po
uruchomieniu
koła
zamachowego.
B
P
…nie wolno…
15.
Opisać, jakie czynności
należy
wykonać
w
przypadku
wystąpienia
krwotoku zewnętrznego.
C
PP Uczeń wykonał zadanie, jeżeli prawidłowo
opisał sposób udzielenia pierwszej pomocy
w przypadku wystąpienia krwotoku.
16.
Opisać,
jakie
wymogi
bezpieczeństwa
musi
spełniać
stanowisko
do
topienia.
C
PP Uczeń wykonał zadanie, jeżeli prawidłowo
wymienił wymogi stanowiska.
17.
Zredagować
instrukcję
stanowiskową
obsługi
walcarki elektrycznej.
C
PP Uczeń wykonał zadanie, jeżeli poprawnie
zredagował instrukcję stanowiskową obsługi
walcarki elektrycznej
18.
Opisać,
jakie
wymogi
bezpieczeństwa
musi
spełnić
stanowisko
do
ciągnienia drutu.
C
PP Uczeń wykonał zadanie, jeżeli prawidłowo
opisał wymogi bezpieczeństwa.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
20
19.
Opisać,
jakie
wymogi
bezpieczeństwa
musi
spełniać
stanowisko
do
kucia.
C
PP Uczeń wykonał zadanie, jeżeli prawidłowo
opisał stanowisko.
20.
Opisać zakres wiadomości
obejmujący szkolenie BHP
przed tłoczeniem na prasie.
C
PP Uczeń wykonał zadanie, jeżeli prawidłowo
opisał zakres wiadomości.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
21
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Przedstaw cel pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,
jakie będą w teście.
5. Omów z uczniami sposób zasady wypełniania karty odpowiedzi testu.
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i kart odpowiedzi.
8. Podaj czas przeznaczony na udzielanie odpowiedzi.
9. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego ( rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).
10. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.
11. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
12. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
13. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.
14. Ustal przyczyny trudności uczniów rozwiązywaniu tych zadań.
15. Wyciągnij wnioski do dalszej pracy mające na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych, niskie wyniki testu.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Wpisz imię i nazwisko na kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań dotyczących walcowania blach i profili.
5. Zadania: 1, 2, 3, 7, 8, 9, 10, 13, 14 to zadania wyboru wielokrotnego i tylko jedna
odpowiedź jest prawidłowa; zadania 5, 12, są to zadania z luką, w zadaniach 4, 6, 11, 15,
16, 17, 18, 19, 20 należy udzielić krótkiej odpowiedzi.
6. Zadania rozwiązuj tylko na załączonej karcie odpowiedzi:
−
w zadania wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku
pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić
odpowiedź prawidłową),
−
w pytaniach z krótką odpowiedzią wpisz odpowiedź w wyznaczone miejsce,
−
w zdaniach do uzupełnienia wpisz brakujące wyrazy.
7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności:
−
I część – poziom podstawowy – (pytania 1 – 14),
−
II część – poziom ponad podstawowy – (pytania 15 – 20).
9. Jeśli udzielenie odpowiedzi na któreś pytanie będzie Ci sprawiało trudność, to odłóż jego
rozwiązanie na później i rozważ ponownie gdy zostanie Ci czas wolny.
10. Na rozwiązanie testu masz 90 min.
Powodzenia
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
22
Materiały dla ucznia:
−
instrukcja,
−
zestaw zadań testowych,
−
karta odpowiedzi.
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH
1. Umiejętność natychmiastowego unieruchomienia maszyny w przypadku awarii
nabędziemy podczas szkolenia:
a) podstawowego,
b) wstępnego,
c) przeciwpożarowego,
d) okresowego.
2. Zespół objawów chorobowych powstałych w wyniku przenikania do organizmu substancji
szkodliwych poprzez przewód pokarmowy, oddechowy lub skórę to:
a) poparzenie,
b) porażenie,
c) zatrucie,
d) krwotok.
3. W czasie topienia palnikiem używamy okularów:
a) o ciemnych szkłach,
b) przezroczystych,
c) powiększających,
d) pomniejszających.
4. Opisz, jakie skutki może spowodować nieprzestrzeganie przepisów bhp w czasie topienia?
5. Przewody butli gazowych powinny być zabezpieczone ……………. ……………. i mieć
długość zapewniającą ………… ruchów.
6. Jakie czynniki mogą spowodować wypadek podczas procesu walcowania?
7. Stan powierzchni walcowanego materiału sprawdzamy:
a) przeciągając ręką po powierzchni,
b) oglądając powierzchnię,
c) mierząc suwmiarką,
d) wyżarzając.
8. Zbyt duży nacisk walców na materiał walcowany w walcarce ręcznej może spowodować:
a) uszkodzenie walców,
b) przeciążenie organizmu,
c) wciągnięcie odzieży roboczej między elementy maszyny,
d) uszkodzenie wlewka.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
23
9. Położenie ciągadła w ciągarce możemy poprawiać:
a) w czasie ciągnienia wstępnego,
b) w każdym momencie procesu,
c) tylko po wyłączeni napędu,
d) tylko przy ciągnieniu profili.
10. Wyłącznik ciągarki powinien znajdować się w:
a) promieniu około 2 metrów od urządzenia,
b) w zasięgu ręki osoby pracującej,
c) w szafce sterowniczej,
d) w dowolnym miejscu pracowni.
11. Jakie czynniki mogą spowodować zagrożenie wypadkowe w procesie ciągnienia?
12. W czasie pracy prasy w strefie roboczej ………………ręce osoby wykonującej tłoczenie.
13. Przed przystąpieniem do kucia ręcznego należy:
a) umocować drut w cęgach,
b) zamknąć obudowę prasy,
c) sprawdzić prawidłowość połączeń elektrycznych,
d) sprawdzić stan osadzenia młotka.
14. Prasę balansową należy ustawić tak, aby koło zamachowe podczas pracy:
a) dotykało jednej ściany,
b) nie dotykało ścian ani innych urządzeń,
c) umożliwiało zatrzymanie go w każdej chwili,
d) umożliwiało wyłączenie napięcia.
15. Opisz, w jaki sposób należy udzielić pierwszej pomocy w przypadku wystąpienia
porażenia prądem.
16. Zredaguj krótką instrukcję stanowiskową dotyczącą obsługi pieca indukcyjnego do
topienia.
17. Opisz, wymogi bezpieczeństwa, jakie musi spełniać prawidłowo przygotowane
stanowisko do walcowania.
18. Zredaguj krótką instrukcję stanowiskową dotyczącą obsługi prasy hydraulicznej.
19. Opisz, jakie wymogi bezpieczeństwa musi spełniać prawidłowo przygotowane stanowisko
do tłoczenia na prasie.
20. Opisz, jaki zakres wiadomości powinno obejmować szkolenie bhp przed ciągnieniem
drutu i profili.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
24
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko..........................................................................................
Stosowanie przepisów bhp przy sporządzaniu stopów, wykonywaniu
wyrobów walcowanych, ciągnionych, kutych i tłoczonych
Zakreśl poprawną odpowiedź, wpisz brakujące części zdania
Nr
zadania
Odpowiedź
Punkty
1
a
b
c
d
2
a
b
c
d
3
a
b
c
d
4
5
6
7
a
b
c
d
8
a
b
c
d
9
a
b
c
d
10
a
b
c
d
11
12
a
b
c
d
13
a
b
c
d
14
15
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
25
16
17
18
19
20
Razem:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
26
TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Stosowanie przepisów bhp
przy sporządzaniu stopów, wykonywaniu wyrobów walcowanych,
ciągnionych, kutych i tłoczonych”
Test składa się z 20 zadań:
−
zadania 1 – 14 są z poziomu podstawowego,
−
zadania 15 – 20 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań
–
uczeń otrzyma
następujące oceny szkolne:
−
dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 7 zadań z poziomu podstawowego,
−
dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,
−
dobry – za rozwiązanie 11 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
−
bardzo dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego,
Plan Testu
N
r
za
d
a
n
ia
Cel operacyjny
K
a
te
go
ria
ce
lu
P
o
zi
o
m
w
y
m
aga
ń
Poprawna odpowiedź
1.
Określić szkolenie, podczas którego
nabywa
się
umiejętności
natychmiastowego
wyłączenia
maszyny.
A
P
b
2.
Określić
zespół
objawów
chorobowych powstałych w wyniku
przedostania
się
do
organizmu
substancji
szkodliwych
poprzez
przewód
pokarmowy,
drogi
oddechowe lub skórę.
A
P
c
3.
Określić rodzaj okularów używanych
do topienia.
A
P
a
4.
Wymienić skutki nieprzestrzegania
przepisów bhp podczas topienia.
B
P
Uczeń wykonał zadanie, jeżeli
wymienił 5 skutków.
5.
Określić sposób zabezpieczania butli
gazowych.
A
P
…oponkami
zabezpieczającymi…swobodę…
6.
Wymienić
czynniki
mogące
spowodować
wypadek
podczas
walcowania.
B
P
Uczeń wykonał zadanie, jeżeli
wymienił 5 czynników.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
27
7.
Określić
sposób
prawidłowego
sprawdzania
stanu
powierzchni
walcowanego materiału.
A
P
c
8.
Wskazać możliwy skutek zbyt dużego
nacisku
walców
na
materiał
walcowany w walcarce ręcznej.
B
P
b
9.
Określić, kiedy można poprawiać
położenie ciągadła w ciągarce.
B
P
c
10. Wskazać gdzie powinien znajdować
się wyłącznik ciągarki.
A
P
b
11. Wymienić
czynniki
mogące
spowodować zagrożenie wypadkowe
podczas procesu ciągnienia.
B
P
Uczeń wykonał zadanie, jeżeli
wymienił 6 czynników.
12. Określić
zasadę
bezpieczeństwa
stosowaną w procesie tłoczenia.
A
P
…nie mogą się znajdować….
13. Określić
czynność, którą należy
wykonać przed przystąpieniem do
kucia ręcznego.
B
P
d
14. Określić
zasadę
bezpieczeństwa
stosowaną po uruchomieniu koła
zamachowego.
B
P
b
15. Opisać,
jakie
czynności
należy
wykonać w przypadku porażenia
prądem.
C
PP
Uczeń wykonał zadanie, jeżeli
prawidłowo
opisał
sposób
udzielenia pierwszej pomocy w
przypadku porażenia prądem.
16. Zredagować
krótką
instrukcję
stanowiskową
dotyczącą
obsługi
pieca indukcyjnego do topienia.
C
PP
Uczeń wykonał zadanie, jeżeli
poprawnie
zredagował
instrukcję stanowiskową obsługi
pieca indukcyjnego do topienia.
17. Opisać wymogi bezpieczeństwa, które
musi spełnić stanowisko prawidłowo
przygotowane do walcowania.
C
PP
Uczeń wykonał zadanie, jeżeli
prawidłowo
opisał
wymogi
bezpieczeństwa.
18.
Zredagować
krótką
instrukcję
stanowiskową
dotyczącą
obsługi
prasy hydraulicznej.
C
PP
Uczeń wykonał zadanie jeżeli
poprawnie
zredagował
instrukcję stanowiskową obsługi
prasy hydraulicznej.
19. Opisać wymogi bezpieczeństwa jakie
musi
spełniać
prawidłowo
przygotowane
stanowisko
do
tłoczenia na prasie.
C
PP
Uczeń wykonał zadanie jeżeli
prawidłowo opisał stanowisko.
20. Opisać
zakres
wiadomości
obejmujący szkolenie BHP przed
ręcznym ciągnieniem drutu i profili.
D
PP
Uczeń wykonał zadanie jeżeli
prawidłowo
opisał
zakres
wiadomości.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
28
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Przedstaw cel pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,
jakie będą w teście.
5. Omów z uczniami sposób zasady wypełniania karty odpowiedzi testu.
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i kart odpowiedzi.
8. Podaj czas przeznaczony na udzielanie odpowiedzi.
9. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego ( rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).
10. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.
11. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
12. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
13. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.
14. Ustal przyczyny trudności uczniów rozwiązywaniu tych zadań
15. Wyciągnij wnioski do dalszej pracy mające na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych, niskie wyniki testu.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Wpisz imię i nazwisko na kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań dotyczących walcowania blach i profili.
5. Zadania: 1, 2, 3, 7, 8, 9, 10, 13, 14 to zadania wyboru wielokrotnego i tylko jedna
odpowiedź jest prawidłowa; zadania 5, 12, są to zadania z luką, w zadaniach 4, 6, 11, 15,
16, 17, 18, 19, 20 należy udzielić krótkiej odpowiedzi.
6. Zadania rozwiązuj tylko na załączonej karcie odpowiedzi:
−
w zadania wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku
pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić
odpowiedź prawidłową),
−
w pytaniach z krótką odpowiedzią wpisz odpowiedź w wyznaczone miejsce,
−
w zdaniach do uzupełnienia wpisz brakujące wyrazy.
7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności:
−
I część – poziom podstawowy – (pytania 1 – 14),
−
II część – poziom ponad podstawowy – (pytania 15 – 20).
9. Jeśli udzielenie odpowiedzi na któreś pytanie będzie Ci sprawiało trudność, to odłóż jego
rozwiązanie na później i rozważ ponownie gdy zostanie Ci czas wolny.
10. Na rozwiązanie testu masz 90 min.
Powodzenia
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
29
Materiały dla ucznia:
−
instrukcja,
−
zestaw zadań testowych,
−
karta odpowiedzi.
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH
1. Umiejętność natychmiastowego unieruchomienia maszyny w przypadku awarii
nabędziemy podczas szkolenia:
a) podstawowego,
b) wstępnego,
c) przeciwpożarowego,
d) okresowego.
2. Zespół objawów chorobowych powstałych w wyniku przenikania do organizmu
substancji szkodliwych poprzez przewód pokarmowy, oddechowy lub skórę to:
a) poparzenie,
b) porażenie,
c) zatrucie,
d) krwotok.
3. W czasie topienia palnikiem używamy okularów:
a) o ciemnych szkłach,
b) przezroczystych,
c) powiększających,
d) pomniejszających.
4. Opisz jakie skutki może spowodować nieprzestrzeganie przepisów bhp w czasie
topienia?
5. Przewody butli gazowych powinny być zabezpieczone ……………. ……………. i mieć
długość zapewniającą ………… ruchów.
6. Jakie czynniki mogą spowodować wypadek podczas procesu walcowania?
7. Stan powierzchni walcowanego materiału sprawdzamy:
a) przeciągając ręką po powierzchni,
b) oglądając powierzchnię,
c) mierząc suwmiarką,
d) wyżarzając.
8. Zbyt duży nacisk walców na materiał walcowany w walcarce ręcznej może spowodować:
a) uszkodzenie walców,
b) przeciążenie organizmu,
c) wciągnięcie odzieży roboczej między elementy maszyny,
d) uszkodzenie wlewka.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
30
9. Położenie ciągadła w ciągarce możemy poprawiać:
a) w czasie ciągnienia wstępnego,
b) w każdym momencie procesu,
c) tylko po wyłączeni napędu,
d) tylko przy ciągnieniu profili.
10. Wyłącznik ciągarki powinien znajdować się w:
a) promieniu około 2 metrów od urządzenia,
b) w zasięgu ręki osoby pracującej,
c) w szafce sterowniczej,
d) w dowolnym miejscu pracowni.
11. Jakie czynniki mogą spowodować zagrożenie wypadkowe w procesie ciągnienia?
12. W czasie pracy prasy w strefie roboczej ………………ręce osoby wykonującej tłoczenie.
13. Przed przystąpieniem do kucia ręcznego należy::
a) umocować drut w cęgach,
b) zamknąć obudowę prasy,
c) sprawdzić prawidłowość połączeń elektrycznych,
d) sprawdzić stan osadzenia młotka.
14. Prasę balansową należy ustawić tak, aby koło zamachowe podczas pracy:
a) dotykało jednej ściany,
b) nie dotykało ścian ani innych urządzeń,
c) umożliwiało zatrzymanie go w każdej chwili,
d) umożliwiało wyłączenie napięcia.
15. Opisz w jaki sposób należy udzielić pierwszej pomocy w przypadku wystąpienia
porażenia prądem.
16. Zredaguj krótką instrukcję stanowiskową dotyczącą obsługi pieca indukcyjnego do
topienia.
17. Opisz wymogi bezpieczeństwa jakie musi spełniać prawidłowo przygotowane stanowisko
do walcowania.
18. Zredaguj krótką instrukcję stanowiskową dotyczącą obsługi prasy hydraulicznej.
19. Opisz jakie wymogi bezpieczeństwa musi spełniać prawidłowo przygotowane stanowisko
do tłoczenia na prasie.
20. Opisz jaki zakres wiadomości powinno obejmować szkolenie bhp przed ciągnieniem
drutu i profili.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
31
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko..........................................................................................
Stosowanie przepisów bhp przy sporządzaniu stopów, wykonywaniu
wyrobów walcowanych, ciągnionych, kutych i tłoczonych
Zakreśl poprawną odpowiedź, wpisz brakujące części zdania
Nr
zadania
Odpowiedź
Punkty
1
a
b
c
d
2
a
b
c
d
3
a
b
c
d
4
5
6
7
a
b
c
d
8
a
b
c
d
9
a
b
c
d
10
a
b
c
d
11
12
13
a
b
c
d
14
a
b
c
d
15
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
32
16
17
18
19
20
Razem:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
33
7. LITERATURA
1. Baranowicz W. : Wytyczne w zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz wzór instrukcji
bezpieczeństwa pożarowego dla obiektów szkół, MEN, Warszawa 1997
2. Gerula L.: BHP w jubilerstwie. Wydawnictwo Rynku Wewnętrznego „Libra”, Warszawa
1988
3. Kowalewski S., Dąbrowski A., Dybrowski M. : Zagrożenia mechaniczne, Centralny
Instytut Ochrony Pracy, Warszawa 1997
4. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997r. w sprawie
ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy z późn. zmianami,
Internet
Strona aktualna na dzień 30 maja 2006:
−