background image

 

1

Czynności prawne – to taka czynność osoby fizycznej lub prawnej, która zmierza do 
ustanowienia, zmiany lub ustania stosunku prawnego. 
Czynności prawnych dokonuje strona poprzez złożenie tzw. Oświadczenia woli. Jest to taki 
przejaw woli, że władza w sposób dostateczny zamiar wywołania skutków prawnych. 
 
Oświadczenie woli może przybrać również formy: 

·  Może być złożone ustnie 

·  W formie pisemnej 

·  Poprzez odpowiednie zachowanie się (np. wejście w środka transportu). 

 
UWAGA!!! 
Przepisy czasami wymagają dochowania jakiejś szczególnej formy. Np.. umowa o wycieczkę 
musi być zawarta w formie pisemnej, a rozporządzenie nieruchomością w formie aktu 
notarialnego. 
 

 

 

 
 
Aby czynność prawna wywołała skutki prawne muszą być dochowane przesłanki ważności 
czynności prawnej. 

1.  Osoba dokonująca czynności prawnej musi mieć zdolność do dokonywania tego typu 

czynności 

2.  Czynność nie może być sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego 

(np. nie można nabyć praw w wyniku przestępstwa). 

3.  Jeśli prawo tego wymaga, czynność musi być dokonana w odpowiedniej formie (np. 

pisemnej, aktu notarialnego). 

4.  Oświadczenie musi był złożone prawidłowo - musi być wolne od wad: brak 

świadomości lub swobody, pozorność bądź groźba 

 
Brak świadomości lub swobody: osoba wcale nie chce złożyć oświadczenia woli – robi to nie 
zdając sobie z tego sprawy, lub jest do tego fizycznie przymuszona. 
 
Pozorność: działanie osoby ma charakter fikcyjny – wcale nie chce by doszła do skutku 
czynność, której pozornie dokonuje 
 

PODZIAŁ 

CZYNNOŚCI 
PRAWNYCH 

Jednostronne 

(do wywołania skutków prawnych 

wystarczy oświadczenie woli jednej 

osoby np. porzucenie rzeczy 

(sporządzenie testamentu, 

ustanowienie pełnomocnictwa 

Wielostronne 

Dla wywołania skutków prawnych 

potrzeba zawartych oświadczeń woli 

dwóch lub więcej osób np. umowa 

kupna-sprzedaży, umowa przewozu, 

umowa o wycieczkę. 

Click here to buy

A

B

B

Y

Y

PD

F Transfo

rm

er

3

.0

w

w

w .A

B B Y Y.

c o

m

Click here to buy

A

B

B

Y

Y

PD

F Transfo

rm

er

3

.0

w

w

w .A

B B Y Y.

c o

m

background image

 

2

Błąd: osoba składa oświadczenie woli mając mylne wyobrażenie o treści dokonywanej 
czynności. Jest traktowany jako wola oświadczenia woli w dwóch przypadkach, gdy druga 
osoba zdawała sobie z niego sprawę: 

·  Była go świadoma i postanowiła go wykorzystać 

·  Sama go wywołała 

 
Groźba: osoba składa oświadczenie woli obawiając się skutków jego niezłożeni. Groźba 
stanowi wolę oświadczenia woli gdy jest pozorna. 
 
Jeśli któraś z przesłanek nie jest spełniona, to czynność jest nieważna 
 

 

 
 

AKTY ADMINISTRACYJNE 

 
Akty administracyjne – jednostronne, władcze wyrażanie woli organy administracyjnego 
wydane w konkretnej sprawie i skierowane do konkretnego adresata. 
 
Różnica między aktami administracyjnymi a normatywnymi: 
Akty normatywne są abstrakcyjne (regulują zachowani powtarzalne) i generalne (są 
skierowane do nieoznaczonego adresata) 
 
Przesłanki ważności administracyjnej: 

1.  Może być wydany jedynie na podstawie ustawy lub przepisu wykonawczego do 

ustawy (musi mieć podstawę prawną). 

2.  Musi być wydany przez właściwy organ (organ, który ma kompetencje do 

wystawiania danego typu aktów administracyjnych) 

3.  Można go wydać jedynie po przeprowadzeniu określonego przepisami postępowania 

przy zachowaniu odpowiednich wymogów formalnych. 

 
Procedura ta, może przewidywać współuczestnictwo obywatela, np. obywatel może inicjować 
proces wydania aktu, może być wprowadzony do składania wpisu i wniosków, może 
wpływać na ostateczny kształt aktu administracyjnego. 
 

DWA TYPY 

NIEWAŻNOŚCI 

Bezwzględna 

Czynność nie jest uszanowana przez 

prawo – traktuje się ją tak, jakby w 

ogóle jej nie było np. czynność 

sprzeczna z ustawą niedochowanie 

formy aktu notarialnego. 

Względna 

Czynność jest traktowana jako ważna, 

ale stronie przysługuje prawo 

uchylenia się od jej skutków np. 

czynność dokonania pod wpływem 

groźby lub błędu. 

Click here to buy

A

B

B

Y

Y

PD

F Transfo

rm

er

3

.0

w

w

w .A

B B Y Y.

c o

m

Click here to buy

A

B

B

Y

Y

PD

F Transfo

rm

er

3

.0

w

w

w .A

B B Y Y.

c o

m

background image

 

3

Najważniejszym typem aktu administracyjnego jest decyzja. 
 
Decyzja jest aktem administracyjnym koniczącym postępowanie w sprawie (rozstrzygającym 
sprawę). 
 
Przykłady decyzji administracyjnych: 

·  Wydanie lub odmowa wydania zezwolenia 

·  Wpis lub odmowa dokonania wpisu do odpowiedniego rejestru 

·  Nadanie lub nie nadanie odpowiednich uprawnień. 

 
Podmiot niezadowolony z decyzji ma prawo wniesienia odwołania od decyzji w terminie do 
14 dni od ogłoszenia decyzji lub doręczenia decyzji. Odwołanie wnosi się za pośrednictwem 
organu, który decyzję wydał, do organu wyższego szczebla, który ponownie bada i rozstrzyga 
sprawę. Jeśli strona nie jest zadowolona z rozstrzygnięcia organu odwoławczego, może 
jeszcze wnieść skargę do sądu administracyjnego, który rozstrzyga spór między jednostką, a 
organem. 
 

PODMIOTY W PRAWIE 

 
Określać w ten sposób będziemy te osoby, które w stosunkach prawnych mogą występować 
w charakterze podmiotu (podmiotu praw lub obowiązków), nie zaś w charakterze przedmiotu. 
 
Zdolność do występowania w charakterze podmiotu w prawie nazywamy zdolnością 
prawną.
 
 

 

 
 
 

PODZIAŁ PODMIOTÓW 

PRAWA 

Osoby Fizyczne 

Ludzie nabywają zdolność prawną z 

chwilą urodzenia w pewnym zakresie 

zdolność prawna posiada też nasciturus 

(mający się urodzić) 

Osoby Prawne 

To jednostki organizacyjne, którym 

przepisy prawa przyznają zdolność prawną 

(spółki, stowarzyszenia, fundacje, związki 

wyznaniowe, partie polityczne, itd.). Osoby 

prawne nabywają zdolność prawną, gdy 

zostaną zarejestrowane zgodnie z 

odpowiednimi przepisami.  

Click here to buy

A

B

B

Y

Y

PD

F Transfo

rm

er

3

.0

w

w

w .A

B B Y Y.

c o

m

Click here to buy

A

B

B

Y

Y

PD

F Transfo

rm

er

3

.0

w

w

w .A

B B Y Y.

c o

m

background image

 

4

 
Nie wszystkie podmioty dysponują zdolnością prawną w pełnym zakresie.  

Nie każda osoba fizyczna lub prawna może być podmiotem każdego stosunku prawnego 
(zależy od przepisów). 
 
Osoby (zwłaszcza fizyczne ale czasami i prawne)) mogą występować w prawie w różnym 
charakterze, np. jako obywatele, przedsiębiorcy, klienci, strona, oskarżeni ,itd.) zależy to od 
rozwiązań przyjętych w danej gałęzi prawa, 
 
Z punktu widzenia stosunku jednostki w społeczeństwie, szczególnie istotna jest tzw. 
Zdolność do czynności prawnych. 
 
UWAGA!!! 
Należy odróżnić zdolność do czynności prawnych id zdolności prawnej. 
 
Zdolność prawna – możnośc występowania w stosunkach prawnych w charakterze podmiotu. 
Ma charakter bierny – możemy zostać podmiotem prawa, nic sami nie robiąc (np. gdy 
dostajemy spadek) 
 
Zdolność do czynności prawnych – zdolność do wywoływania skutków prawnych mocą 
własnych oświadczeń woli. Ma charakter aktywny – polega na tym, że możemy samodzielnie 
kształtować naszą sytuację prawną. 
 

Click here to buy

A

B

B

Y

Y

PD

F Transfo

rm

er

3

.0

w

w

w .A

B B Y Y.

c o

m

Click here to buy

A

B

B

Y

Y

PD

F Transfo

rm

er

3

.0

w

w

w .A

B B Y Y.

c o

m

background image

 

5

 

 
Osoby prawne w zakresie w jakim mają prawa zawsze mają pełną zdolność do czynności 
prawnych. Jako osoba prawna działają jej organy (ludzie, prezes, zarząd). 
 
UWAGA!!! 
Zdolność do czynności prawnych decyduje o statucie jednostki w prawie cywilnym. W 
innych dziedzinach prawa mogą w tym zakresie występować pewne odrębności 

ZDOLNOŚĆ DO CZYNNOŚCI 

PRAWNYCH OSÓB FIZYCZNYCH 

JEST UZALEŻNIONA OD WIEKU 

Pełna zdolność 
Osoba, która ukończyła 
18 lat, wyjątek In plus 
meżatka (od 16 lat) 
Wyjątek In minus: osoba 
ubezwłasnowolniona 
całkowicie lub częściowo 
może być stroną 
wszystkich czynności 
prawnych 

Ograniczona Zdolność 
Osoba między 13 a 18 
rokiem życia. Wyjątek In 
plus: osoba 
ubezwłasnowolniona 
częściowo. Wyjatek In 
minus: mężatka ( do 16 
lat), osoba 
ubezwłasnowolniona 
całkowicie 
1. Są czynności prawne, 
których w ogóle nie 
może dokonywać 
2. Są czynności prawne, 
które może dokonywać 
jedynie za zgoda 
opiekuna ustawowego. 
3. Są czynności, które 
może dokonywać 
samodzielnie. 

Brak Zdolności 
Osoba poniżej 13-go 
roku zycia. Wyjątek In 
plus: osoba 
ubezwłasnowolniona 
całkowicie nie mogąca 
dokonywać czynności 
prawnych za wyjątkiem 
zawierania umów w 
zakresie drobnych, 
bierzących spraw życia 
codziennego. 

Click here to buy

A

B

B

Y

Y

PD

F Transfo

rm

er

3

.0

w

w

w .A

B B Y Y.

c o

m

Click here to buy

A

B

B

Y

Y

PD

F Transfo

rm

er

3

.0

w

w

w .A

B B Y Y.

c o

m


Document Outline