Liceum Ogólnokształcące Nr VII we Wrocławiu im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

rok szkolny 2005/2006

autor: Mateusz Jędrzejewski

Wst

ę

p

To jest właśnie e-zeszyt, czyli elektroniczne notatki z lekcji.
Ten e-zeszyt zawiera notatki z podstaw przedsiębiorczości.
Są notatki z lekcji z klasy 3G z panią mgr Ewą Nowak.
Notatki obejmują lekcje od 2005-09-05 do 2006-04-26 (rok szkolny 2005/2006).
Autorem notatek jest Mateusz Jędrzejewski,

Ta praca jest rozpowszechniana za darmo.
Jednak nie można zmieniać jej treści bez zgody autora.
Należy pamiętać, że praca możne zawierać błędy,
mijać się z prawdą lub być niekompletna,
ale za to autor nie ponosi żadnej odpowiedzialności.
Zawsze mile widziane jest zgłaszanie błędów, czy wątpliwości autorowi
co do zawartości merytorycznej pracy.

Ten e-zeszyt jest jednym z wielu, pozostałe są dostępne,
na stronie domowej e-zeszytów pod adresem: www.e-zeszyty.twoj.info.
Zachęcam do regularnego korzystania z notatek i współpracowania z ich twórcami…

autor strony e-zeszyty:
Mateusz Jędrzejewski

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

I semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat: Lekcja organizacyjna.

data aktualizacji: 2005-09-05 22:31:33

- 2 -

numer lekcji: 1

data: 2005-09-05

Temat: Lekcja organizacyjna.

1)

Nazwa przedmiotu to: „podstawy przedsiębiorczości”,

ale tak naprawdę większość tematów to: „zarys wiedzy o gospodarce”.

2)

Ramowy program nauczania:

a)

psychologiczne podstawy przedsiębiorczości,

b)

rola państwa w gospodarce,

c)

prowadzanie działalności gospodarczej.

3)

Dla chętnych podręcznik: „Ekonomia Stosowana” (wyd. FMP).

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

I semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat: Przedsiębiorczość i etyka w biznesie.

data aktualizacji: 2005-09-07 15:49:12

- 3 -

numer lekcji: 2

data: 2005-09-07

Temat: Przedsi

ę

biorczo

ść

i etyka w biznesie.

1)

Definicja przedsiębiorczości:

a)

biegła umiejętność prowadzania działalności gospodarczej,

b)

aktywna postawa życiowa, zaradność finansowa,

c)

zespół cech menażerskich,

d)

„zdolność do tego, żeby być przedsiębiorczym; posiadanie ducha inicjatywy;
obrotność, rzutkość, zaradność” (ze strony: http://sjp.pwn.pl/haslo.php?id=50007).

2)

Cechy osoby przedsiębiorczej:

a)

zaradność,

b)

ambicja,

c)

pracowitość,

d)

kreatywność,

e)

innowacyjność,

f)

komunikatywność,

g)

asertywność (obrona własnego zdania),

h)

pewność siebie,

i)

odporność na stres,

j)

umiejętności przywódcze,

k)

cechy lidera,

l)

wytrwałość,

m)

elastyczność.

3)

Ankieta: „Sprawdź, czy jesteś twórczy”.

4)

Mój potencjał przedsiębiorczy.

5)

Czynniki sprzyjające rozwojowi przedsiębiorczości.
”Polak potrafi”, „potrzeba jest matkę wynalazków”

6)

Etyka w biznesie.

7)

Jakie osoby się przedsiębiorcze

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

I semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat: Osobowość i jej wpływ na wybór zawodu.

data aktualizacji: 2005-09-16 20:53:33

- 4 -

numer lekcji: 3

data: 2005-09-12

Temat: Osobowo

ść

i jej wpływ na wybór zawodu.

1)

Konkurs drużynowy: Szkolna Internetowa Gra Giełdowa (sigg.gpw.com.pl).

2)

Definicja przedsiębiorczości:
zbiór względnie stałych cech danej osoby.

3)

Osobowość:

a)

cechy temperamentu (czyli jak przeżywamy emocje),

b)

cechy kierunkowe:

●

zdolności

●

pracowitość,

●

wytrwałość,

●

umiejętności.

4)

Sukces w pracy zależy zawsze od osobowości.

5)

Ewidencja naszych zdolności (każde ma za zadanie domowe wypisać swoje zdolności).

6)

Hipokrates z Kos w organizmie wyróżnił cztery podstawowe soki (płyny, "humory").
Przewaga jakiegoś płyny determinuje typ temperamentu:

a)

krew – sangwinik,

b)

ż

ółć – choleryk,

c)

ś

luz – flegmatyk,

d)

ż

ółć czarną (prawdopodobnie była to krew żylna) – melancholik.

7)

Rodzaje temperamentów:

a)

ekstrawertyczne (emocje skierowane na zewnątrz):

●

choleryk
(przeżywa emocje bardzo
intensywnie i krótko):

○

drażliwość,

○

niepokój,

○

agresja,

○

wybuchowość,

○

zmienność,

○

impulsywność,

○

aktywność,

○

optymizm,

●

sangwinik
(przeżywa płytko ale dużo emocji,
patrzy na innych z góry):

○

towarzyskość,

○

otwartość,

○

gadatliwość,

○

wrażliwość,

○

niefrasobliwość,

○

ż

ywość,

○

beztroska,

○

przywódczość,

b)

introwertyczne (emocje skierowane do wewnątrz):

●

melancholik
(często zmienia emocje,
wrażliwy na krytykę):

○

apatia,

○

lęk,

○

sztywność,

○

refleksyjność,

○

pesymizm,

○

powściągliwość,

○

nietowarzyskość,

○

spokój,

●

flegmatyk
(słabo przeżywa emocje,
nie ekscytuje się):

○

bierność,

○

ostrożność,

○

powaga,

○

pojednawczość,

○

wysoka kontrola,

○

solidność,

○

zrównoważenie,

○

łagodność,

na podstawie: http://pl.wikipedia.org/wiki/Grafika:Temperament_eyesenck.png

śaden temperament nie jest lepszy od drugiego, każdy ma wady i zalety.

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

I semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat: Piramida potrzeb człowieka. Zasady motywacji.

data aktualizacji: 2005-09-17 15:59:03

- 5 -

numer lekcji: 4

data: 2005-09-14

Temat: Piramida potrzeb człowieka. Zasady motywacji.

1)

Piramida potrzeb:

Wnioski wynikające z piramidy:

a)

potrzeby są różne,

b)

potrzeby są zhierarchizowane,

c)

teoretycznie: zaspokojenie potrzeb niższego rzędu powoduje pojawienie się
potrzeb wyższego rzędu,

d)

potrzeby niższego rzędu nie są mnie ważne od potrzeb wyższego rzędu bo
stanowią podstawę piramidy,

e)

hierarchia potrzeb ulega zmianie,

f)

potrzeby zależą od osobowości (temperamentu),

g)

potrzeby są nieograniczone, zaspokojenie jednej powoduje powstanie drugiej,

2)

Definicja ekonomi:
To nauka, która bada w jaki sposób ludzie dokonują wyborów, jak zaspokajają potrzeby
przy ograniczonych zasobach.

„Zasoby zawsze ograniczone, a potrzeby nieograniczone.”

3)

Narzędzia i czynniki motywacji:

a)

pieniądze (uniwersalne narzędzie motywacji),
”największa kara to kara finansowa”,

b)

awans – daje prestiż i uznanie,

c)

pochwała.

4)

Zasady prawidłowej motywacji:

a)

zewnętrznej:

●

należy stosować zarówno kary jak i nagrody,

●

nagrody i kary należy przyznawać według jasnych i znanych zasad, które
powinny być akceptowane przez pracowników.

●

kary i nagrody powinny wystąpić jak najszybciej po zdarzeniu,

●

bodźce powinny być dostosowane do zadania,

●

należy stosować zróżnicowane narzędzia, najlepiej dostosowane do
hierarchii potrzeb pracownika,

●

należy dawać doby przykład,

b)

wewnętrznej (czyli to co samodzielnie skłania nas do działania):

●

nie chcę być gorszy od innych,

●

kariera.

samo-

rozwój

uznanie

(akceptacja)

afiliacja

(przynależność)

bezpieczeństwo

fizjologiczne

potrzeby
wyższego rzędu

potrzeby

niższego rzędu

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

I semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat: Piramida potrzeb człowieka. Zasady motywacji.

data aktualizacji: 2005-09-17 15:59:03

- 6 -

5)

Typy osobowości według czynnika motywacji:

a)

typ ekonomiczny – osoba praktyczna, która stara się jasno i wyraźnie precyzować

swoje cele, ustalać koszty ich osiągania; przywiązuje wagę do równowagi miedzy

praca a płaca; jest zdania, że za dobrą pracę wykwalifikowane osoby powinny

otrzymywać wysokie zarobki; ceni trwałe wartości, szczególnie gdy łączą się

z finansową nagrodą.

b)

typ religijny – osoba dla najwyższą wartością duchowość, jej działania motywuje

wiara w życie pozamaterialne, interesują ją doświadczenia psychiczne, duchowe,

bez względu na to czy mieszczą się w ramach jakiejś religii czy nie,

c)

typ teoretyczny – osoba ceniąca dociekanie prawdy, zdobywanie informacji.

Ważna wartością dla niej jest wiedza. Taka osoba jest typem intelektualisty,

naukowca lub filozofa.

d)

typ estetyczny – osoba wrażliwa na piękno i urok wielu aspektów życia w tym też

charakterów ludzi, interesują ją przeżywanie, doznawanie, bez potrzeby

zastanawiania się nad użytecznością.

e)

typ polityczny – osoba dla której ważne są wpływy i pozycja, lubi poczucie

władzy i zaangażowania, chętnie podejmuje decyzje i bierze na siebie role

przywódcy.

f)

typ społeczny – osoba dla której najważniejsi są inni ludzie. Znajduje satysfakcje

w poświęcaniu się i czynieniu dobra. Interesuje ją takie przeorganizowanie świata

lub otoczenia, żeby innym żyło się w nim lepiej. Aby czuła się dobrze, inni wokół

też musza czuć się dobrze.

na podstawie strony: http://www.arl.pl/dane/spotkanie_towarzyskie.pdf

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

I semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat: Techniki wywierania wpływu (manipulacji).

data aktualizacji: 2005-09-19 17:42:50

- 7 -

numer lekcji: 5

data: 2005-09-19

Temat: Techniki wywierania wpływu (manipulacji).

1)

Technika spodziewanej nagrody,

np. jak będziesz grzeczny to dostaniesz czekoladę.

2)

Technika utraconych korzyści (czyli zastosowanie szantażu, groźby),

np. jak będziesz gadał to dostaniesz jedynkę.

3)

Technika lubienia,

ładniejsi (bardziej uśmiechnięci) są lepiej odbierani przez innych.

4)

Technika społecznego dowodu słuszności,

np. wszyscy dostali jedynki, ja również.

5)

Technika autorytetu,

np. zrób tak bo znany pan X też tak robi.

6)

Technika wpływu na emocje,

wzięcie kogoś na litość, czy płacz.

7)

Technika kontrastu,

najpierw mam bardzo dużo niemożliwą do spełniania prośbę,

a następnie prosimy o zrealizowanie tylko części tej prośby dużej prośby…

8)

Manipulacja danymi statystycznymi (Magia liczb)

np. 100% osób nie zdało w szkole matury z geografii,

a było przecież tak dlatego, że zdawała tylko jedna osoba,

9)

Technika zaangażowania i konsekwencji,

(technika „stopy w drzwiach”),

np. jak już przyniosłeś odkurzać to już odkurz,

10)

Technika wzajemności,

przysługa za przysługę, mamy dług wdzięczności u kogoś więc musimy co dla niego

zrobić, np. ktoś zrobił dla nas jakąś drobną rzecz, a potem wymaga od nas dużego

zaangażowania, żeby dla niego coś zrobić,

11)

Technika niedostępności,

np. można coś kupić taniej ale tylko w poniedziałek od 8:00 do 9:00,

12)

Oddziaływanie na podświadomość,

np. zapach czy muzyka z sklepie oddziałuje na klientów.

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

I semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat: Systemy gospodarcze.

data aktualizacji: 2005-10-08 22:40:35

- 8 -

numer lekcji: 6

data: 2005-09-28

Temat: Sprawdzian w „podstaw przedsi

ę

biorczo

ś

ci”.

Pytanie na sześć na sprawdzianie:

„Co to jest koszt alternatywny?”

Odpowiedzi:

koszt alternatywny (koszt utraconych możliwości), ekon. ilość dobra, z którego
produkcji należy zrezygnować, by zwiększyć produkcję innego dobra; występuje, gdy
istnieją ograniczone (rzadkie) zasoby czynników produkcji.

ze strony: http://encyklopedia.wp.pl/encid,1642040,sz_tresc.html?ticaid=14d7

Koszt alternatywny danego dobra to ilość innego dobra, z której trzeba zrezygnować,
aby możliwe stało się wytworzenie dodatkowej jednostki tego pierwszego.

ze strony: http://pl.wikipedia.org/wiki/Koszt_alternatywny"

KOSZT ALTERNATYWNY (też: koszt decyzji wyboru, koszt utraconych możliwości) to koszt, który
ponosimy, wybierając daną możliwość; jest to wartość najbardziej cenionej przez nas możliwości, nie
wybranej w związku z decyzją wyboru innej możliwości. Z zasady ograniczonych zasobów oraz
powyższego twierdzenia o konieczności ponoszenia kosztów alternatywnych można wyprowadzić
twierdzenie o krzywej możliwości produkcyjnych

.

ze strony: http://encyklopedia.wp.pl/encid,1642040,sz_tresc.html?ticaid=14d7

nowy blok tematyczny:

Rola pa

ń

stwa w gospodarce

numer lekcji: 7

data: 2005-10-03

Temat: Systemy gospodarcze

– gospodarka centralna i gospodarka rynkowa.

1)

Państwa należące do bloku socjalistycznego (czyli mające gospodarkę centralną):

●

ZSRR,

●

Polska,

●

Czechosłowacja,

●

Węgry,

●

NRD,

●

Jugosławia,

●

Albania,

●

Rumunia,

●

Bułgaria,

●

Chiny,

●

Korea,

●

Wietnam,

●

Kuba.

Państwa podkreślone mają
gospodarkę centralną do dziś.

2)

Cechy gospodarki centralnie planowanej:

a)

gospodarka planowa nakazowo-rozdzielcza,

b)

dominowała własność publiczna:

●

własność państwowa,

●

własność komunalna (czyli własność jednostki lokalnej, np. gminy)

np. ścieki komunalne, droga powiatowa.

c)

ś

rodki produkcji należą do państwa,

d)

brak konkurencji,

e)

państwowa regulacja cen.

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

I semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat: Systemy gospodarcze.

data aktualizacji: 2005-10-08 22:40:35

- 9 -

3)

Pozytywne strony gospodarki CP:

a)

praca była obowiązkiem – brak bezrobocia,

b)

brak konkurencji – nie było upadłości firm,

c)

opieka socjalna.

4)

Negatywne strony gospodarki CP:

a)

nieracjonalne zatrudnienie, nadmiar pracowników

b)

bark motywacji do pracy,

c)

brak konkurencji – nie dbano o jakość i atrakcyjność produktów,

d)

nieracjonalna gospodarka surowcami,

e)

słaba jakość towaru,

f)

barki na rynku,

g)

zapóźnienie technologiczne,

h)

zadłużenie państwa,

i)

hamowanie przedsiębiorczości,

W domu

Przygotować się do dyskusji na temat:

„Jak się żyje w socjalizmie, a jak się żyje w kapitalizmie?”

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

I semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat: Systemy gospodarcze.

data aktualizacji: 2005-10-08 22:40:35

- 10 -

numer lekcji: 8

data: 2005-10-05

Temat: Temat: Systemy gospodarcze

– gospodarka centralna i gospodarka rynkowa.

1)

Cechy gospodarki rynkowej:

a)

dominuje własność prywatna
(ale np. w Polsce bogactwa naturalne należą do skarbu państwa),

b)

popyt i podarz odpowiadają za rodzaj i ilość produkcji i ceny,

c)

swoboda konkurencji.

2)

Plusy gospodarki rynkowej:

a)

rozwój przedsiębiorczości,

b)

duży wybór towarów,

c)

ludzie mogą się dorobić,

d)

szacunek dla pracy,

e)

duża jakość towarów,

3)

Minusy gospodarki rynkowej:

a)

bezrobocie,

b)

możliwość bankructwa (plajty),

c)

rozwarstwienie społeczne,

d)

konsumpcjonizm,

e)

zatracenie systemów wartości.

Nowy temat: Rodzaje rynków.

1)

rynek – „sprzedający spotyka się z kupującym”,

rynek – całokształt stosunków handlowo-gospodarczych, obejmujący sprzedaż i kupno
towarów, wymianę kapitałów, usług itp.; zespół kupujących i sprzedających, których
decyzje wpływają na kształtowanie podaży i popytu oraz poziomu cen

ze strony: http://sjp.pwn.pl/haslo.php?id=55201

2)

Podział rynków ze względu na legalność:

a)

rynek legalny,

b)

rynek półlegalny (szara strefa),

c)

rynek nielegalny (czarny rynek).

3)

Podział rynków ze względu na rodzaj transakcji:

a)

rynek kapitałowy,

b)

rynek towarów,

c)

rynek usług.

4)

Podział rynków ze względu na zasięg:

a)

rynek lokalny,

b)

rynek regionalny,

c)

rynek krajowy,

d)

rynek międzynarodowy.

Na następnej lekcji dokończenie tematu, czyli o strukturach rynku.

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

I semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat: Struktury rynkowe.

data aktualizacji: 2005-10-18 17:50:58

- 11 -

numer lekcji: 9

data: 2005-10-17

Temat: Struktury rynkowe.

cd. poprzedniej lekcji
5)

Podział rynków ze względu na ilość towarów:

a)

rynek producenta (niedobór towaru),

b)

rynek konsumenta (nadmiar towaru).

6)

Podział rynku ze względu na stopień konkurencji:

a)

konkurencja doskonała,
to taki rynek na którym jest wielu producentów,
ale każdy z nich ma mały udział w rynku,

np. 100 producentów, każdy z 1% udziałem w rynku,

b)

monopol
to taki rynek na którym jest producent o dominującej pozycji na rynku,

np. jeden producent z 90% procentowym udziałem w rynku,

pozostałe firmy mają w sumie tylko 10% udziału w rynku,

przez to monopolista kształtuje ceny na rynku,

przykłady monopoli:

●

TPSA

●

POLMOS

Do wali z nieuczciwą konkurencją powołano specjalny urząd – UOKiK.

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

Oficjalna strona internetowa: http://www.uokik.gov.pl/.

c)

konkurencja monopolistyczna
jest wtedy jeżeli produkty monopolistów są w stosunku do siebie alternatywne

np. PKP oraz LOT, obydwie firmy to monopoliści w swojej branży,

ale obydwie firmy zajmują się m.in. przewozem ludzi, więc konsument

może wybrać środek lokomocji – to jest właśnie ta konkurencja

d)

oligopol
kilka dużych firm maja znacząca pozycję na rynku,

np. troje operatorów komórkowych w Polsce,

firma A, B, C mają udział w rynku po 20% (czyli w sumie 60%, bo 3*20%),
pozostałe firmy mają w sumie udział tylko na poziomie 40%.
porozumienia w oligopolach:

●

zmowa kartelowa (kartel)
nieformalne zmowa firmy, które dyktują wysokie ceny produktów,
jest to postępowanie nielegalne ale trudno to udowodnić,

●

syndykat
firmy się dogadują i tworzą jeden wspólny organ (radę),
wspólnie i z uzasadnieniem ustalają podwyżki, wszystko musi być jawne,

e)

koncern:

●

pionowy
koncern firmy powiązanych procesami technologicznymi,

np.

●

poziomy
koncern skupiający firmy podobne branży

●

konglomerat
koncern skupiający firmy powiązane procesami
technologicznymi oraz firmy z podobnej branży (czyli taki „miks”).

f)

holding
dot. spółek giełdowych (akcyjnych)
ma miejsce kiedy jedna spółka ma udziały w innych spółkach.

auto

walcowania

huta

ruda żelaza

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

I semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat:

Popyt i podaż oraz ich uwarunkowania.

data aktualizacji: 2005-10-19 15:51:10

- 12 -

numer lekcji: 10

data: 2005-10-19

Temat: Popyt i poda

ż

oraz ich uwarunkowania.

1)

Popyt – zapotrzebowania na dane dobro po określonej cenie.

prawo popytu:

wzrost ceny powoduje spadek popytu

2)

efekt substytucji
spadek ceny na dane dobro powoduje większą chęć zakupu ponieważ zastępuje się nim
inne dobra.

3)

efekt dochodowy
przy malejących cenach za tą samą kwotę jesteśmy wstanie kupić więcej dobra.

4)

Czynniki wpływające na wielkość popytu:

a)

cena substytutów,

b)

zmiana jakości,

c)

moda, styl życia,

d)

reklama,

e)

„zaufanie do firmy/marki”

f)

kataklizmy, klęski żywiołowe,

g)

poza roku,

h)

zmiana wyglądu produktu,

i)

zmiana ceny dobra komplementarnego,

●

„dobra komplementarne (dobra uzupełniające), dobra zaspokajające
potrzeby tylko łącznie z innymi dobrami, np. samochód i benzyna.”

ze strony: http://www.nbportal.pl/common/Slownik.jsp?ncid=1481&letter=D&active=3082&nid=7903&ps=0

5)

efekt snoba
wzrost cen dóbr luksusowych nie wpływa na spadek ich popytu, bo są chętni którzy i tak
kupią dany towar po wyższej cenie, bo chcą być np. modni.

6)

efekt spekulacyjny
oparty na odczuciach obywateli; jak wydaje im się, że cena wzroście to kupią produkt
wcześniej po niższej cenie, a to w konsekwencji zwiększy popyt, więc cena produktu
faktycznie wzroście.

1

2

3

4

10

20

30

40

cena [zł]

ilość [kg]

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

I semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat:

Popyt i podaż oraz ich uwarunkowania.

data aktualizacji: 2005-10-19 15:51:10

- 13 -

7)

elastyczność popytu
informuje nas jak popyt reaguje na zmianę czynnika na niego wpływającego.

a)

elastyczność cenowa
określa jak zmienia się popyt wraz ze zmianą ceny

%

%

cena

popytu

E

c

∆

∆

=

Jeżeli

1

>

c

E

wtedy popyt jest elastyczny,

produkt elastyczny ma wiele substytutów,

np. kiełbasa,

Jeżeli

1

=

c

E

wtedy jest produkt wzorowo elastyczny,

Dla

1

>>

c

E

(czyli dla elastyczności popytu dużej w porównaniu z jedynką),

produkt jest superelastyczny (np. dla

1

=

c

E

)

Jeżeli

1

0

<

≤

c

E

wtedy jest to produkt nieelastyczny (mało elastyczny),

produktem nieelastycznym jest produkt niezbędny

(bo kupimy go i tak bez względu na cenę)

Jeżeli

0

=

c

E

wtedy jest to produkt w ogóle nieelastyczny,

np. sól („bo przydaje się do wszystkiego”).

b)

elastyczność dochodowa
określa jak zmienia się popyt wraz ze zmianą dochodu.

c)

elastyczność mieszana
czyli jak zmienia się popyt jeżeli zmienia się cena substytutu lub dobra
komplementarnego.

Na następnej lekcji dokończenie tematu, czyli o podaży i równowadze cen.

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

I semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat:

Podaż i cena.

data aktualizacji: 2005-11-01 19:45:38

- 14 -

numer lekcji: 11

data: 2005-10-24

Temat: Poda

ż

i cena.

1)

Podaż – to ilość dobra dostępnego w danej cenie w określonym czasie.
prawo podaży:

wzrost ceny powoduje

wzrost podaży

2)

elastyczność podaży

informuje nas jak podaż

reaguje na zmianę czynnika
na niego wpływającego.
Czynniki wpływające na
elastyczność podaży:

a)

czas (ze wzrostem
czasu podaż jest
bardziej elastyczna),

b)

rozwój technologii,

c)

możliwości przestawienia produkcji na substytuty,

d)

wzrost cen powoduje wzrosty zysku,

e)

nowi producenci mogą wejść na rynek,

f)

struktura demograficzne,

g)

koszty czynników produkcji,

h)

gospodarcza polityka państwa,

Czynniki wpływające na elastyczność podaży są takie same jak czynniki
wpływające na elastyczność

popytu.

3)

Podaż odpowiada popytowi.

4)

Cena i jej rola. „cena – ilość pieniędzy, jaką kupujący musi zapłacić za dobro lub usługę”

5)

Funkcje (role) ceny:

a)

określona wartość produktu (informuje o kosztach, o popycie, …),

b)

cena jest czynnikiem reglamentacji dóbr (np. gdyby wszystko było za darmo
zabrakłoby towarów),

c)

cena pełni funkcję redystrybucyjną (zabiera jednym, daje innym),

np. akcyza w benzynie,

d)

cena jest źródłem zysku.

6)

formuła kosztowa – cena powinna pokryć koszty i zapewnić zysk,

7)

formuła popytowa – cena powinna być dostosowana do wielkości popytu,

8)

formuła ustalania cen według cen towarów konkurencyjnych

– uzależniona jest od cen innych towarów zaspokajających tę samą potrzebę.

1

2

3

4

10

20

30

40

cena [zł]

ilość [kg]

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

I semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat:

Podatki, ich rodzaj i funkcje.

data aktualizacji: 2005-11-07 17:23:42

- 15 -

data: 2005-11-07

Temat: Podatki, ich rodzaj i funkcje.

1)

Podatek – przymusowe i bezzwrotne świadczenie na rzecz państwa.

2)

Rodzaje podatków:

a)

ze względu na sposób naliczania:

●

podatki procentowe,

np. podatek dochodowych,

●

podatki kwotowe,

np. podatek za posiadanie psa,

b)

ze względu na stopę procentową:

●

podatki liniowe – stała stawka procentowa podatku, np. 19%,

●

podatki progresywne – rosnąca stawka procentowa podatku, np. 19%, 30%, 40%,

●

podatki degresywne (w rzeczywistości nie stosowane) – malejąca stawka
procentowa podatku,

c)

ze względu na sposób płacenia:

●

podatki bezpośrednie:

○

podatki dochodowe:

–

podatek od osób fizycznych – PIT (z ang. Personal Income
Tax), np. 19%, 30%, 40%,

–

podatek od osób prawnych (spółek akcyjnych – SA., spółek
z ograniczoną odpowiedzialności – Sp. zoo) – CIT (z ang.
Corporate Income Tax),

○

podatek od spadku i darowizny,

○

podatek od czynności cywilno-prawnych (np. od sprzedaży
mieszkania, czy samochodu), np. 2%

○

podatek od nieruchomości, np. od mieszkania własnościowego,

○

podatek drogowy,

○

podatek od posiadania psa,

○

podatek rolny i leśny,

●

podatki pośrednie – wliczone są w ceny kupowanych towarów:

○

podatek VAT (z ang. Value Added Tax) – podatek od warości
dodanej,

○

akcyza

do poczytania: „Rodzaj podatków” –

http://www.nbportal.pl/common/Artykul.jsp?aid=12904&ps=0&page=1&active=3350

3)

Co to jest dochód?

Dochodów jest to przychód pomniejszony o koszty jest uzyskania.

przykład:

Nauczyciel bierze 50 zł za godzinę korepetycji z przedsiębiorczości. Nauczyciel

poprowadził dwie godziny korepetycji, jego przychodów to 100 zł. Natomiast na

dojazd wydał 4 zł (dwa bilety MPK) – są to koszty uzyskania przychodu.

Dochód nauczyciela to 100 zł – 4 zł = 96 zł.

4)

Funkcje podatków:

a)

funkcja fiskalna – zapewnienie dochodów budżetowi państwa,

b)

wyrównywanie dysproporcji w dochodach,

c)

funkcja stymulacyjna dla gospodarki,

d)

wymuszanie przez państwo na obywatelach określonych zachowań

(

np. państwo zwiększa akcyzę na papierosy → rośnie cena papierosów → ludzie kupują mniej

papierosów → ludzie są zdrowsi → państwo wydaje mniej na leczenie

).

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

I semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat:

Budżet państwa i polityka fiskalna państwa.

data aktualizacji: 2005-11-11 14:53:52

- 16 -

data: 2005-11-09

Temat: Bud

ż

et pa

ń

stwa i polityka fiskalna pa

ń

stwa.

1)

Struktura wpływów do budżetu:

a)

najwięcej wpływów do budżetu dostarczają podatki:

●

VAT i akcyza – ok. 80%,

●

PIT, CIT,

b)

Poza podatkowe źródła dochodów:

●

dochody jednostek budżetowych,

●

wypłaty z zysku NBP (Narodow0y Bank Polski),

●

cła (jest to podatek, ale dochód z niego w budżecie jest traktowany jako
poza podatkowe źródło dochodów),

●

opłaty restrukturyzacyjne (czyli dochody z prywatyzacji przedsiębiorstw),

●

inne, np.:

○

pożyczki krajowe,

○

pożyczki zagraniczne,

○

emisja obligacji,

○

dodruk pustego pieniądza (spowoduje wzrost inflacji),

2)

Krzywa Laffera:
”LAFFERA KRZYWA, ekon. graf. ilustracja
zależności między wysokością stopy
opodatkowania
a łącznymi wpływami do budżetu państwa z
tytułu podatków; oprac. przez A. Laffera.” na
podstawie słownika PWN

więcej na stronie:
http://venus.wsb-nlu.edu.pl/~skkarwala/Krzywa%20Laffera.pdf

3)

Wydatki budżetu:

a)

na ubezpieczenia społeczne,

b)

rożne rozliczenia,

c)

obsługa długu publicznego,

d)

opieka społeczna,

4)

Deficyt budżetowy:

a)

6% PKB – to bezpieczny deficyt budżetowy,

b)

<3% PKB – w strefie euro,

5)

Polityka fiskalna państwa:

a)

restrykcyjna – hamowanie
popytu krajowego

●

podatki rosną,

●

wydatki budżetowe są
ograniczane,

skutki:
●

produkcja maleje,

●

bezrobocie rośnie,

b)

stymulacyjna – zwiększanie
popytu krajowego

●

podatki maleją,

●

wydatki budżetu
zwiększają się,

skutki:
●

produkcja rośnie,

●

bezrobocie maleje,

6)

Faza ożywanie i faza recesji:

nadprodukcja

ożywanie

recesja

stawka podatkowa

w procentach

w

p

ły

w

y

d

o

b

u

d

ż

et

u

Wykres krzywej Laffera

„Wzrost stopy opodatkowania początkowo
skutkuje wzrostem przychodów z podatków,
ale po przekroczeniu pewnego poziomu
przychody spadają.”

http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzywa_Laffera

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

I semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat:

Polityka monetarna państwa.

data aktualizacji: 2005-11-19 19:53:23

- 17 -

data: 2005-11-14

Temat: Polityka monetarna pa

ń

stwa.

Narz

ę

dzia polityki monetarnej pa

ń

stwa:

1)

Rezerwy obowiązkowe:

a)

stopa procentowa rezerwy obowiązkowej jaki procent wartości lokat bank musi
odłożyć (zamrozić),

b)

niezamożone pieniądze banki przeznaczają na kredyty – aby te pieniądze zarabiały,

c)

bieg zdarzeń:

●

państwo podwyższa procentową stopę rezerw obowiązkowych → bankom

zostaje mniej pieniędzy na kredyty → koszty kredytów rosną,

●

polityka stymulacyjna → państwo obniża procentową stopę rezerw
obowiązkowych → koszty kredytów maleją → ilość pożyczek rośnie →
ilość pieniędzy na rynku rośnie → popyt rośnie,

d)

rezerwy obowiązkowe stanowią zabezpieczenie działalności banku,

2)

Stopy procentowe – oznaczają wartość oprocentowania kredytów jakie Narodowy Bank
Polski udziela bankom komercyjnym; są to wartości na poziomie 2,5%–3%,

Na podstawie stóp procentowych NBP banki komercyjne
ustalają oprocentowanie swoich kredytów.

3)

Operacje na otwartym rynku:

a)

skup i sprzedaż obligacji,

b)

polityka restrykcyjna: sprzedaż obligacji → mniej pieniędzy na runku,

c)

polityka stymulacyjna: skup obligacji → pieniądze trafiają do obywateli.

Kreacja pieni

ą

dz bankowego

Możliwa sytuacja w banku A:

Obliczenia:

lokata:

1 000,00 zł

stopa procenotwa

rezerwy obowiązkowej:

20%

lokaty

kwota

przeznaczona na

kredyt

wartość rezerwy

obowiązkowej

1 000,00 zł

800,00 zł

200,00 zł

800,00 zł

640,00 zł

160,00 zł

640,00 zł

512,00 zł

128,00 zł

512,00 zł

409,60 zł

102,40 zł

razem:

2 952,00 zł

2 361,60 zł

590,40 zł

Suma depozytów, czyli lokat w systemie bankowym:

r

W

D

p

1

depozyt

⋅

=

=

∑

[?]

Wartość kredytu:

p

r

W

D

K

−

=

[?]

gdzie:

p

W

– wkład początkowy

r

– stopa rezerwy obowiązkowej

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

I semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat:

Inflacja.

data aktualizacji: 2005-11-26 16:24:30

- 18 -

data: 2005-11-23

Temat: Inflacja.

1)

Definicja:

a)

Inflacja – spadek wartości pieniądza, powiązane ze wzrostem ceny produktów,

zmniejsza się siła nabywcza pieniędzy (mniej możemy kupić),

b)

„Inflacja jest to obniżanie się siły nabywczej pieniądza (jego wartości rynkowej).

Na rynku obserwowana jest jako długotrwały wzrost średniego poziomu cen
określonego koszyka dóbr.”

ze strony: http://pl.wikipedia.org/wiki/Inflacja

2)

Miarą inflacji jest

stopa inflacji.

%

100

cena

cena

cena

inflacji

stopa

1

1

2

⋅

−

=

Inflację ocenia się na podstawie zmiany cen koszyka produktów. W skład koszyka produktów wchodzi:

a)

ż

ywności, np.: chleb, masło, mięso, alkohol,

b)

odzież i obuwie,

c)

sprzęt ARD i RTV,

d)

nośniki energii,

3)

Cena realna – cena

z uwzględnieniem indeksu inflacji,

Cena nominalna – cena

bez uwzględnienia indeksu inflacji,

4)

Podział inflacji:

a)

ze względu na przyczyny:

●

inflacja popytowa, popyt jest większy niż podaż (braki towaru na rynku),

●

inflacja kosztowa, wzrost kosztów produkcji, np. surowców,

b)

ze względu na stopę:

●

inflacja pełzająca – stopa inflacji do 5%,

●

inflacja krocząca – stopa inflacji do 10%–15%,

●

inflacja galopująca – stopa inflacji do 100%,

●

hiperinflacja – stopa inflacji ponad 100%.

5)

Przykład: popyt rośnie → ceny rosną → inflacja rośnie → NBP zwiększa…

…stopy procentowe → popyt maleje → hamowanie rozwoju gospodarczego.

6)

Cele NBP: realizacja (utrzymanie) celu inflacyjnego na dany rok.

7)

Skutki inflacji:

a)

negatywne dla:

●

obywateli:

○

wzrost cen,

○

nieprzewidywalność zmian cen,

○

oszczędzanie jest nieopłacalne,

○

brak towaru w sklepach,

●

przedsiębiorstw:

○

brak możliwości planowania inwestycji,

○

zatory płatnicze (jedno przedsiębiorstwo nie płaci drugiemu),

●

państwa:

○

niezadowolenie obywateli, strajki,

○

brak możliwości panowania nad wydatkami budżetowymi,
duży deficyt budżetowy,

○

ucieczka ludzi od waluty krajowej,

b)

pozytywne:

●

tanie kredyty (najkorzystniejsze będę te ze stałym oprocentowaniem),

●

wzrost produkcji,

8)

Zmiany inflacji w Polsce:

W II RP była hiperinflacja, obecnie inflacja jest niska i maleje.

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

I semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat:

Bezrobocie – przyczyny i skutki.

data aktualizacji: 2005-11-30 20:05:42

- 19 -

data: 2005-11-23, 2005-11-30

Temat: Bezrobocie – przyczyny i skutki.

1)

Definicja:
”Bezrobocie jest zjawiskiem polegającym na tym, że część ludzi zdolnych do pracy i
chcących pracować (warunek ten często się pomija jako trudny do weryfikacji) nie
znajduje żadnego zatrudnienia. Pojęcie bezrobocia jest bardzo nieprecyzyjne i istnieje
wiele różnych metod mierzenia poziomu bezrobocia, każda z nich obciążona w kierunku
wyższego bądź niższego oszacowania bezrobocia. W różnych krajach używa się oficjalnie
różnych metod estymacji.”

ze strony: http://pl.wikipedia.org/wiki/Bezrobocie

2)

Za osobę bezrobotną uważa się osobę zarejestrowaną i poszukującą pracy.

3)

Osoby aktywne zawodowo to osoby pracujące lub poszukujące pracy.
Do osób aktywnych zawodowo

nie zaliczamy:

a)

osób w wieku przed i po produkcyjnym; uczących się

b)

obłożnie (przewlekle) chorych,

c)

czasowo wyłączonych z rynku pracy, np. odbywających zasadniczą służbę wojską,

4)

Obowiązki osoby bezrobotnej:

a)

przynamniej raz w miesiącu zgłosić się do Urzędy Pracy,

b)

informować o każdym podjęciu pracy,

c)

informować o zmianie adresu zamieszkania,

d)

informować o wyjeździe za granicę,

e)

podjęcie pracy zaoferowanej przez urząd
(

po trzykrotnej odmowie podjęcia zaoferowanej pracy przez urząd dana osoba

zostaje skreślona z listy osób bezrobotnych; jest pozbawiana zasiłku),

5)

Prawa osoby bezrobotnej:

a)

prawo do czasowego pobierani zasiłku,

b)

prawo do darmowej pomocy prawnej,

c)

prawo do korzystania z ofert pracy w urzędzie pracy,

d)

prawo do korzystania z kursów,

6)

Przyczyny bezrobocia:

a)

bezrobocie strukturalne

dotyczy grupy ludności o określonych kwalifikacjach,

np. górników z zamykanych kopali

przeciwdziałanie: szkolenie, kursy, przekwalifikowanie bezrobotnych

b)

bezrobocie technologiczne

zmniejszająca się liczba miejsc pracy spowodowana postępem technologicznym

„przeciwdziałanie”: zatrudnianie większej liczby osób w usługach,

c)

przyczyny demograficzne (wchodzenie wyżu demograficznego)

d)

bezrobocie frykcyjne (bezrobocie naturalne)

ponieważ zawsze jakieś osoby w społeczeństwie aktualnie straciły pracę,

poszukując pracy, dopiero co skończyły szkołę i nie zdążył jeszcze podjąć pracy,

takie bezrobocie może być na poziomie 3%–7% i to jest całkiem normalne,

7)

Negatywny skutki społeczne i ekonomiczne bezrobocia:

a)

zwiększenie występowania depresji w społeczeństwie,

b)

zamknie się bezrobotnych w sobie,

c)

wzrasta agresja, liczba przestępstw w społeczeństwie,

8)

Państwo i reszta społeczeństwa traci na dużym bezrobociu, ponieważ:

a)

państwo musi zwiększyć wydatki społeczne,

b)

wpływy do budżetu z podatków maleją jak mniej osób pracuje,

9)

Przeciwdziałanie bezrobociu:

a)

pasywne: zasiłki,

b)

aktywne: kursy, szkolenia, pomoc w tworzeniu miejsc pracy, organizowaniu biur pracy.

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

I semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat: Rachunek Oszczędnościowo Rozliczeniowy (ROR) (…)

data aktualizacji: 2005-12-10 12:20:03

- 20 -

data: 2005-12-05

Temat: Rachunek Oszcz

ę

dno

ś

ciowo Rozliczeniowy (ROR).

Rodzaje kart płatniczych.

1)

Rachunek Oszczędnościowo Rozliczeniowy = ROR = konto indywidualne

Konta ROR są oprocentowane ale to oprocentowanie jest stan niskie (ok. 1% w skali

roku), że w praktyce na tym koncie nie opłaca się oszczędzać.

Bank pobiera opłaty np.:

a)

za prowadzenie konta,

b)

za zlecenia przelewu,

c)

za wgląd w stan konta.

2)

„

Karta płatnicza – elektroniczny instrument płatniczy wydawany przez banki, stanowiący

podstawowe narzędzie zdalnego dostępu do pieniędzy zgromadzonych na rachunku bankowym.

Pozwala na podejmowanie gotówki z bankomatu i/lub dokonywanie bezgotówkowych

płatności za towary i usługi.”

ze strony: http://pl.wikipedia.org/wiki/Karta_p%C5%82atnicza

3)

„Karty płatnicze można podzielić na:

a)

kredytowe – związane z przyznaniem przez bank limitu kredytowego. Bank udziela

kredytu posiadaczowi karty (zazwyczaj oprocentowanego). Użytkownik karty

okresowo dostaje rozliczenie transakcji wykonanych kartą.

b)

debetowe – karty wydawane do rachunku bankowego. Obciążają one konto posiadacza

na kwotę transakcji w momencie jej wykonywania. Kwota transakcji nie może

przekroczyć stanu konta [przyp. chyba, że konto ma możliwość zrobienia debetu]

posiadacza karty.

c)

obciążeniowe (charge) – połączenie karty kredytowej i debetowej. Karty te są

wydawane dla posiadacza rachunku bankowego. Bank udziela posiadaczowi kredytu i

co jakiś czas (najczęściej 1 miesiąc) wystawia mu rozliczenie, którego równowartość

pobiera z konta.”

ze strony: http://pl.wikipedia.org/wiki/Karta_p%C5%82atnicza

„Wszystko o kartach płatniczych” na stronie:

http://bankowy.wp.pl/POD,2,dok_id,40,kartyd.html?T%5Bpage%5D=1

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

I semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat: Lokaty bankowe.

data aktualizacji: 2005-12-10 12:23:10

- 21 -

data: 2005-12-07

Temat: Lokaty bankowe.

1)

Zalety lokat:

a)

bezpieczny sposób oszczędzania,

b)

pieniądze na lokatach są oprocentowane,
(jednak oprocentowanie jest niskie, ale więcej niż inflacja;
oprocentowanie zależy od kwoty pieniędzy trzymanych na koncie),

c)

lokaty ROR = konto indywidualne,

2)

Rodzaje lokat:

a)

lokaty stałe – lokaty o stałym oprocentowaniu,

b)

lokaty dynamiczne – lokaty o zmiennym oprocentowaniu,

3)

Oprocentowanie lokat jest podawane w skali roku.

4)

Na różnych lokatach mogą być rożne okresy kapitalizacji odsetek.
Lokaty avista – lokaty na żądanie, odsetki na takich lokatach są naliczane

codziennie ale oprocentowanie jest niskie.

5)

Zmiana oprocentowania kont jest powiązana ze zmianą stóp procentowych,

nie jest to jednak związek wprost proporcjonalny i zależy od strategii banku.

6)

Wzór na obliczanie odsetek:















−













+

⋅

=

1

100

1

n

Pd

K

O

gdzie:

O

– kwota odsetek,

K

– kapitał początkowy

Pd

– stopa procentowa dostosowana do okresu kapitalizacji,

n

– liczba okresów kapitalizacji,

7)

Zyski z lokat są objęte podatkiem 19%.

8)

Ć

wiczenie obliczeniowe:

Ile wynosi realny zysk z lokaty po dwóch latach?
Dane:

10 000 zł – kapitał początkowy,
kapitalizacja lokaty kwartalna, procent stałe 7% na rok,
inflacja w pierwszym roku 3%, inflacja w drugim roku 4%,

Obliczenia:

jeden rok ma cztery kwartały, więc dwa lata mają osiem kwartałów,

oprocentowanie w jednym kwartale wynosi:

%

75

,

1

4

%

7

=

odsetki po dwóch latach to:

(

)

[

]

82

,

1488

148882

,

0

10000

1

0175

,

1

10000

1

100

75

,

1

1

10000

1

100

1

8

8

≈

⋅

≈

−

⋅

=















−













+

⋅

=















−













+

⋅

=

n

Pd

K

O

pomniejszenie odsetek o podatek 19%:

(

)

94

,

1205

81

,

0

82

,

1488

%

81

%

19

%

100

≈

⋅

=

⋅

=

−

⋅

O

O

stan konta po 2 latach:

95

,

11205

94

,

1205

10000

=

+

wartość 10 000 zł po 2 latach po uwzględnieniu inflacji:

(

) (

)

10712

0712

,

1

10000

%

104

%

103

10000

%

4

%

100

%

3

%

100

10000

=

⋅

=

⋅

⋅

=

+

⋅

+

⋅

zysk realny to:

94

,

493

10712

94

,

11205

=

−

Odp. Zysk realny na tej lokacie wyniósł ok. 493,94 zł po dwóch latach.

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

I semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat: Koszty kredytów.

data aktualizacji: 2005-12-16 15:43:00

- 22 -

data: 2005-12-12

Temat: Koszty kredytów.

1)

Rodzaje sposobów zaciągania kredytów:

a)

przez bank,

b)

za pomocą specjalnej karty,

c)

od znajomego,

d)

lombard,

e)

SKOKi (Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe),

f)

leasing,

2)

W skład kredytu wchodzą:

a)

odsetki nominalne, np 20% w skali roku,

b)

koszty manipulacyjne.

3)

Wartość kosztów kredytu zależy od:

a)

wysokości stopy procentowej,

b)

poziomu inflacji,

c)

kwoty kredytu (czasami: wyższa kwota to mniejsza wartość stopy oprocentowana),

d)

czas spłaty kredytu.

4)

Koszty kredytu:

a)

oprocentowanie,

b)

kara za spóźnienie ze spłatą,

c)

dodatkowa prowizja za wcześniejszą spłatę,

d)

prowizja kredytowa zależna od rodzaju i przeznaczenia kredytu,

e)

prowizja za rozpatrzenie wniosku o udzielenie kredytu, zmianie warunków
umowy, wcześniejszą spłatę, przewalutowanie,

f)

koszty zabezpieczenia kredytu,

g)

koszty związanie z ubezpieczeniem kredytu,

h)

wpisanie do zastawu rejestrowego zakup znaczków skarbowych,

i)

czynności związane z obsługa kredytu,

j)

wystawienie dokumentu stwierdzającego wysokość zadłużenia

i zaświadczenia o spłacie kredytu.

5)

Oprocentowanie realne kredytu to uwzględnienia wszystkie kosztów danego kredytu,

a nie tylko oprocentowanie.

notatka autorstwa: Michała Nawotki

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

I semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat: cd. Koszty kredytów.

data aktualizacji: 2005-12-16 16:24:14

- 23 -

data: 2005-12-14

Temat: cd. Koszty kredytów.

1)

Czynniki wpływające na oprocentowanie rzeczywiste:

a)

oprocentowanie nominalne

●

przy kredytach krótkoterminowych można wybrać pomiędzy
oprocentowaniem zmiennym a stałym,

b)

oprocentowanie zmienne zależy od inflacji i stóp procentowych

●

przy kredytach długoterminowych występuje oprocentowanie zmienne

●

bank musi poinformować o zmianie oprocentowania jednak jego zmiana
może wiązać się z nowym harmonogramem spłat, co pociąga za sobą
dodatkowe koszty,

2)

Sposoby spłaty kredytu:

a)

sposób pobierania odsetek:

●

pobierane jednorazowo w chwili pobierania kredytu,

●

wliczone w kolejne raty,

b)

wybór rodzaju rat:

●

stałe,

●

malejące (odsetki naliczane są od coraz mniejszej kwoty jednak na
początek trzeba posiadać większą sumę pieniędzy aby dokonać pierwszej
wpłaty)

c)

sposób pobierania prowizji:

●

odtrącenie od kredytu, zapłata „od ręki”,

●

odsetki naliczane są od: wysokości kredytu+prowizja

3)

Rodzaje zabezpieczeń kredytu:

a)

przez poręczycieli (żyrantów),

jeżeli żyrantów jest więcej a kredytobiorca jest niewypłacalny to bank ściąga

pieniądze od tego poręczyciela, od którego łatwiej jest mu wyegzekwować daną
kwotę),

b)

kredyt lombardowy (pod zastaw rzeczy),

c)

kredyt hipoteczny (pod zastaw nieruchomości)

d)

zabezpieczenia gotówkowe (na podstawie zaświadczenia o zarobkach),

4)

Kredyt konsumencki i prawa kredytobiorcy:

kredyt konsumencki dotyczy kredytów zaciąganych przez osoby fizyczne

na potrzeby konsumpcyjne (kwota 500 – 80 000 zł)

kredytobiorca ma prawo:

●

do 10 dni zrezygnować z kredytu (bank powinien poinformować o tym
kredytobiorcę) bez większych konsekwencji (musi zwrócić pożyczoną
kwotę, oddane zostają mu wszystkie wpłaty z wyjątkiem wpłaty za
ubezpieczenie),

●

jeżeli bank nie poinformował o takiej ewentualności okres rezygnacji
wydłuża się do 3 miesięcy,

●

jeżeli bank nie poda rzeczywistego oprocentowania kredytobiorca
spłaca kredyt bez odsetek,

●

klient może poprosić bank o zmianę sposobu spłaty kredytu (co jednak
wiąże się ze wzrostem rzeczywistego oprocentowania),

notatka autorstwa: Agnieszki Frączek

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

I semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat: Zabezpieczenia kredytów – WEKSLE.

data aktualizacji: 2005-12-22 21:19:20

- 24 -

data: 2005-12-21

Temat: Zabezpieczenia kredytów – WEKSLE.

1)

„

Weksel – rodzaj papieru wartościowego.

Weksel inkorporuje (zawiera w sobie)
prawo

majątkowe

polegające

na

zobowiązaniu

wystawcy

weksla

do

wypłacenia

ś

ciśle

określonej

kwoty

pieniężnej

(sumy

wekslowej)

osobie

wskazanej na wekslu jako remitent.”

ze strony: http://pl.wikipedia.org/wiki/Weksel

2)

Rodzaje weksli:

a)

weksel własny = weksle suchy = sola weksel

wystawca weksla zobowiązuje się do wypłacenia określonej kwoty,
„przyrzeczenie zapłaty sumy wekslowej złożone przez wystawcę jego odbiorcy
czyli remitentowi,”

ze strony: http://pl.wikipedia.org/wiki/Weksel

b)

weksel trasowany = weksel ciągniony
„udzielone przez wystawcę (trasanta), skierowane do innego podmiotu (trasata),
polecenie zapłacenia remitentowi sumy wekslowej.”

ze strony: http://pl.wikipedia.org/wiki/Weksel

c)

weksel in blanco, czyli weksel niewypełniony do końca, ale z naszym podpisem,
Do weksla in blanko dla własnego bezpieczeństwa należy domagać się
sporządzenia deklaracji (porozumienie wekslowe), w szczególności należy w nim
określić posiadacza weksla oraz sposób jego wypełniania.

3)

„Uczestnicy stosunku wekslowego:

a)

Wystawca - osoba fizyczna lub prawna posiadająca zdolność wekslową. Wystawców weksla może
być kilku.

b)

Płatnik - osoba fizyczna lub prawna zobowiązana do zapłaty. W wekslu własnym 1=2.

c)

Remitent - osoba fizyczna lub prawna, na której zlecenie lub na której rzecz weksel ma być płatny.
Kilku remitentów może działać wspólnie lub oddzielnie.

d)

Akceptant - osoba oznaczona przez wystawcę jako płatnik, która weksel akceptowała. Staje się
przez to głównym dłużnikiem wekslowym (tylko trasowany).

e)

Indosant - osoba przekazująca prawa z weksla innej osobie w drodze indosu. Pierwszym
indosantem jest zawsze remitent, 3=5.

f)

Indosatariusz - osoba, która nabyła weksel w drodze indosu.

g)

Poręczyciel - osoba, która awalizuje weksel. Poręczać można za 1, 4 i 5.

h)

Domicyliat - osoba fizyczna lub prawna, w której mieszkaniu lub siedzibie weksel ma być płatny,

np. bank płatnika.

Domicyl - miejsce, w którym ma nastąpić płatność

.

i)

Wyręczyciel - osoba, która płaci weksel w potrzebie.

j)

Regredient - osoba, która weksel wykupiła i dochodzi należności od poprzedników w drodze

protestu.”

ze strony: http://republika.pl/pawlow18/weksel.htm

4)

Za każde rozpoczęte 100 zł kwoty wekslowej opłata skarbowa wynosi 10 gr.

5)

Zasady wypełniania weksla prostego.

1.

znaczek skarbowy,

2.

miejscowość,

3.

dzień wystawienia weksla,

4.

kwota całkowita (cyframi i słownie),

5.

termin spłaty długu
a'vista – płatność weksla za okazaniem,

6.

końcówka „-cę”, miejsce za klauzurę „bez protestu”,

7.

rodzaj weksla: własny, trasowany,

8.

nazwa osoby/instytucji, której należą się pieniądze,
aby zabezpieczyć się przed przenoszeniem prawa własności do weksla na inne osoby należy skreślić
słowa „na zlecenie” i wpisać „na rzecz [osoby/instytucji] ale nie na zlecenie]”,

9.

nieobowiązkowe: z jakiego tytułu jest zobowiązanie, np. „z fakturę VAT”, „zabezpieczenie kredytu”,

10.

imię i nazwisko (odręcznie i czytelnie) wystawcy weksla, można też podać PESEL/NIP dla jednoznaczność,

11.

dane posiadacza weksla.

blankiet wekslowy

ze strony: http://republika.pl/pawlow18/weksel.htm

1

2 dnia 3 Na 4

5 zapła 6 za ten 7

weksel na zlecenie

8 sumę

4

9

11

10

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

I semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat: Obligacje.

data aktualizacji: 2006-01-19 23:51:12

- 25 -

data: 2006-01-09

Temat: Obligacje.

1)

Obligacja – papier wartościowy, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem
obligatariusza i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia. Są
to papiery wartościowe masowego obrotu, występują więc w seriach. W przeciwieństwie
do akcji, obligacje nie dają ich posiadaczowi żadnych uprawnień względem emitenta typu
współwłasność, dywidenda czy też uczestnictwo w walnych zgromadzeniach. Obligacje
mogą być emitowane przez skarb państwa bądź korporacje (są wtedy dopuszczane do
obrotu giełdowego) bądź np. gminy lub miasta (obligacje komunalne).

ze strony: http://pl.wikipedia.org/wiki/Obligacje

2)

„

Obligacje skarbowe to dłużne papiery wartościowe emitowane przez Skarb Państwa,

reprezentowany przez Ministra Finansów. Skarb Państwa - Emitent obligacji - pożycza od
nabywcy obligacji określoną sumę pieniędzy i zobowiązuje się ją zwrócić (wykupić
obligacje) - w określonym czasie wraz z należnymi odsetkami.
Innymi słowy, obligacje skarbowe to

forma oprocentowanej pożyczki pieniężnej

zaciąganej przez Skarb Państwa u osób zakupujących obligacje. Środki uzyskane z
obligacji finansują istotne cele przewidziane w budżecie państwa oraz są przeznaczane na
spłatę wcześniej zaciągniętych długów.”

ze strony: www.obligacjeskarbowe.pl

3)

Rodzaje obligacji:

a)

Obligacje skarbu państwa,

b)

Obligacje komunalne,

4)

Papiery dostępne dla instytucji – papiery krótkoterminowe – zazwyczaj na 13 lub 52 tyg.

5)

Papiery dostępne dl osób fizycznych:

typ obligacji symbol

cena

emisyjna

odsetki

płynność

komu polecane

dwuletnie
(emisja co
miesiąc)

DOS

100 zł

oprocentowanie
stałe z roczną
kapitalizacją

nie są notowane na
giełdzie, ale możliwa
jest ich odsprzedaż
przedterminowa*

oszczędnościowe

trzylenie
(emisja co
trzy
miesiące)

TZ

100 zł
lub z
dyskontem
**

oprocentowanie
zmienne ***,
odsetki są
wypłacane co 3
miesiące

są notowane na
giełdzie

dla rentierów
i hazardzistów

czetoletnie
(emisja co
miesiąc)

COI

100 zł

oprocentowanie
wysokości
marża+inflacja
kapitalizacja roczna

nie są notowane na
giełdzie, ale możliwa
jest ich odsprzedaż
przedterminowa*

oszczędnościowo
-inwestycyjne

pięcioletnie
(emisja co
trzy
miesiące)

SP

100 zł
lub z
dyskontem
**

oprocentowanie
stałe,
kapitalizacja
roczna

* można stracić wtedy maksymalnie złotówkę na jeden obligacji,
** czyli o obniżonej cenie emisyjnej, np. 99,50 zł.,
*** ich wysokość zależy od oprocentowania 13 tyg. bonów skarbowych.

6)

Oznaczenia obligacji:

np. DOS0108 – czyli obligacja dwuletnia (DOS) z datą wykupu styczeń (01) roku 2008 (08).

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

I semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat: Giełda.

data aktualizacji: 2006-01-19 23:52:24

- 26 -

data: 2006-01-11

Temat: Giełda.

Lekcja za ostała przygotowana i poprowadzona przez Mateusz Jędrzejewskiego
oraz Bartłomieja Pietrowskiego. Na stronie www.e-zeszyty.twoj.info w dziale
Notatki w plik „Gielda.pdf” znajduje pełny konspekt do lekcji oraz m.in. dwie
prezentacje komputerowe.

1)

Co to jest giełda?

„Giełda to miejsce, gdzie kupuje się i sprzedaje określone towary po cenach

odpowiadających sytuacji rynkowej”,

2)

Chcę inwestować!

„Do inwestowania należy założyć specjalny rachunek w domu maklerskim”,

3)

Szczegóły o opłatach,

„Prowizję płaci zarówno kupujący, jak i sprzedający, a jej wysokość zależy od wartości

transakcji”,

4)

WARSET

„Jest to system komputerowy umożliwiający przeprowadzanie transakcji w Giełdzie

Papierów Wartościowych w Warszawie”,

5)

Indeksy giełdowe

„Są wskaźnikami koniunktury na giełdzie, np. WIG, WIG20, MIDWIG”,

6)

WIGOMETR

„Jest to wskaźnik nastawienie inwestorów, przyjmuje wartości od -100 do 100 punktów”,

7)

Analiza techniczna i analiza fundamentalna,

8)

Systemy notowań:

„Można wyróżnić dwa typy notowań: notowania jednolite oraz notowania ciągłe”,

9)

Co trzeba wiedzieć o zleceniach.

Jak je składać?

Rodzaje zleceń.

10)

Przykłady realizacji zleceń.

11)

Jak czytać wyniki notowań?

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

II semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat: cd. Giełda.

data aktualizacji: 2006-02-03 19:10:53

- 27 -

data: 2006-01-30

Temat: cd. Giełda.

SPIS WYBRANYCH ZAGADNIE

Ń

NA SPRAWDZIAN

1)

„giełda papierów wartościowych – rynek, na którym maklerzy dokonują na rachunek
klientów transakcji kupna-sprzedaży akcji, obligacji (skarbowych i korporacyjnych),
warrantów, opcji i certyfikatów inwestycyjnych”

ze strony: http://pl.wikipedia.org/wiki/Gie%C5%82da_papier%C3%B3w_warto%C5%9Bciowych

2)

„Papier wartościowy to dokument stwierdzający istnienie określonego prawa
majątkowego w taki sposób, że bez posiadania tego dokumentu nie można wykonywać
tego prawa, a przeniesienie własności tego dokumentu powoduje przeniesienie również
tego prawa.”

ze strony: http://pl.wikipedia.org/wiki/Papiery_warto%C5%9Bciowe

3)

Jak można zacząć inwestować? Najpierw trzeba założyć specjalny rachunek w domu
maklerski, a następnie przeznaczyć jakieś pieniądze na inwestycje.

4)

GPW = Giełda Papierów Wartościowych,

5)

WARSET – system komputerowy umożliwiający przeprowadzanie transakcji na GPW,

6)

Indeksy – są

wskaźnikami koniunktury na giełdzie,

a)

Indeksy oddają

aktualny stan rynku lub jego elementów

(hossa – wzrosty, bessa – spadki na giełdzie),

b)

Indeksy WIG (Warszawski Indeks Giełdowy), WIG20, MIDWIG, TECHWIG,

7)

WIGOMETR – wskaźnik nastawienie inwestorów, przyjmuje wartości od -100 do 100 punktów,

8)

„Na giełdzie warszawskiej papiery są notowane w systemie notowań ciągłych oraz w
systemie kursu jednolitego. Podstawowym systemem są notowania ciągłe, na których
notowana jest znaczna część wszystkich papierów wartościowych. Podstawową różnicą
pomiędzy notowaniami ciągłymi a systemem kursu jednolitego, czyli tzw. fixingiem, jest to,
ż

e cena instrumentu notowanego w systemie ciągłym może zmieniać się wielokrotnie w ciągu

sesji, natomiast w przypadku fixingu cena instrumentu jest wyznaczana tylko dwa razy.”

ze strony: http://gielda.onet.pl/555,0,6,poradnik.html

9)

„Rodzaje zleceń ze względu na określony przez Klienta limit:

Zlecenia z limitem ceny - mogą być składane w każdym systemie notowań i w każdej fazie sesji
Zlecenia Po Każdej Cenie (PKC) - mogą być składane w każdym systemie notowań i w każdej fazie sesji
z wyjątkiem dogrywki. Podczas fazy interwencji zlecenia PKC nie mogą być modyfikowane. Zlecenie PKC
nie posiada limitu ceny i realizowane jest po cenie/cenach oczekującego najlepszego/najlepszych
zlecenia/zleceń przeciwstawnego. Jeśli nie jest możliwe zrealizowanie zlecenia PKC w całości, walor
którego dotyczy zlecenie przechodzi w fazę równoważenia
Zlecenia Po Cenie Rynkowej (PCR) - mogą być składane jedynie w trakcie notowań ciągłych, z
wyjątkiem fazy równoważenia rynku. Zlecenie PCR nie posiada limitu ceny i realizowane jest po cenie
oczekującego najlepszego/najlepszych zlecenia/zleceń przeciwstawnego. W przypadku częściowej realizacji
zlecenia PCR, pozostała do realizacji część staje się zleceniem z limitem ceny równym cenie po której
nastąpiła częściowa realizacja. Zlecenia PCR nie są przyjmowane w sytuacji gdy w arkuszu zleceń nie
znajdują się zlecenia przeciwstawne.
Zlecenia Po Cenie Rynkowej na Otwarcie (PCRO) - mogą być składane w notowaniach jednolitych z
wyjątkiem fazy dogrywki oraz na otwarcie i zamknięcie a także w trakcie równoważenia rynku w
przypadku notowań ciągłych. Zlecenia PCRO mają pierwszeństwo realizacji przed zleceniami z limitem
równym kursowi jednolitemu, kursowi otwarcia/zamknięcia oraz kursowi ustalonemu przy równoważeniu
rynku. W przypadku częściowej realizacji zlecenia PCRO, pozostała do realizacji część staje się zleceniem z
limitem ceny równym cenie po której nastąpiła częściowa realizacja. Zlecenia PCRO nie mogą zawierać
dodatkowych warunków, takich jak wielkość ujawniana i minimalna wielkość realizacji.

ze strony: http://www.cdmpekao.com.pl/cdmhome/edukacja/slownik.do?nav=edu_slownik

10)

Analiza techniczna i analiza fundamentalna.
Stosując analizę techniczną inwestor interesuje się jedynie ceną i obrotem papieru
wartościowego obecnie i w przeszłości.
Stosując analizę

fundamentalną

inwestor interesuje się

jedynie emitentem papieru

wartościowego oraz otoczeniem ekonomicznym, w którym on funkcjonuje.

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

II semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat: Fundusze inwestycyjne.

data aktualizacji: 2006-02-03 19:14:42

- 28 -

data: 2006-02-01

Temat: Fundusze inwestycyjne.

1)

„Fundusz inwestycyjny to osoba prawna, z usług której każdy może skorzystać w celu
pomnażania kapitału. Jest to majątek klientów zarządzany przez specjalistów. Zadaniem
specjalisty (licencjonowanego doradcy inwestycyjnego) jest inwestowanie powierzonych
mu pieniędzy w taki sposób, aby osiągnąć jak największy zysk dla uczestników funduszu.”

ze strony: http://pl.wikipedia.org/wiki/Fundusze_inwestycyjne

2)

„Każdy pieniądz, który jest wpłacany na konto w funduszu jest przeliczany na tzw.
jednostki uczestnictwa. Ich liczba pokazuje udział w majątku funduszu. Otwarty fundusz
inwestycyjny ma obowiązek codziennie wyceniać ile jest warta jednostka uczestnictwa.
Wartość jednostki jest podawana do publicznej wiadomości.”

ze strony: http://pl.wikipedia.org/wiki/Fundusze_inwestycyjne

3)

Zalety nabycia jednostek funduszu inwestycyjnego:

a)

nie musimy się znać na inwestowaniu aby efektywnie pomnażać nasz kapitał,

b)

możemy sami decydować o kwocie przeznaczonej na inwestowanie,

c)

sami możemy zdecydować w dowolnej chwili o wycofaniu się z inwestycji,

d)

duża i zróżnicowana oferta funduszy,

4)

Słabe strony:

a)

Konieczność ponoszenia opłat (za przystąpienie i prowadzanie rachunku oraz
czasami procentem zysków),

b)

Brak gwarancji zysku na inwestycji,

5)

Czym się kierować przy wyborze oferty:

a)

Stopą zwrotu inwestycji,

b)

Historia wyników inwestowania,

c)

Wysokością opłat w funduszu,

6)

Ważna jest tzw. dywersyfikacja oszczędności czyli zróżnicowanie swojego portfela
inwestycyjnego (część jednostek można kupić z jednego a część z drugiego funduszu).

7)

Dwie strategie korzystnego inwestowania:

a)

Jednorazowy zakup jednostek uczestnictwa kiedy są one tanie (a sprzedać gdy są drogie),

b)

Stałe oszczędzanie, kupowanie jednostek uczestnictwa np. co miesiąc, dzięki temu
realna wartość należących do nas jednostek uczestnictwa będzie jakąś średnią
wartością jednostek uczestnictwa na rynku w pewnym okresie czasu,

8)

Najpopularniejsze rodzaje funduszy inwestycyjnych:

a)

fundusze obligacji,

b)

fundusze rynku pieniężnego,

c)

fundusze zamknięte,

d)

fundusze akcji,

e)

fundusze zrównoważone (fundusze mieszane),

9)

”W skład III filara systemu ubezpieczeń społecznych wchodzą

indywidualne konta

emerytalne (IKE). Ustawa o IKE umożliwia gromadzenie środków na dodatkową
emeryturę. Dochody z tytułu oszczędzania na IKE są zwolnione od podatku od dochodów
kapitałowych w wysokości 19%, tzw. podatku Belki, czyli zryczałtowanego podatku
dochodowego od osób fizycznych, o którym mowa w art. 30a ustawy z dnia 26 lipca
1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze
zm.). [przyp. np. osobom, które będą pobierały tą emerytuję po 60 roku życia]”

ze strony: http://pl.wikipedia.org/wiki/IKE#III_filar

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

II semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat: Ubezpieczenia.

data aktualizacji: 2006-02-07 19:58:14

- 29 -

data: 2006-02-06

Temat: Ubezpieczenia.

1)

„Ubezpieczenie – zapewnienie pokrycia strat powstałych w wyniku nieszczęśliwych
wypadków i klęsk żywiołowych; pokrycie strat następuje przez wypłatę odszkodowań
i świadczeń z funduszu tworzonego ze składek wnoszonych przez jednostki zagrożone
tymi zdarzeniami.”

ze strony: http://pl.wikipedia.org/wiki/Ubezpieczenia

2)

Dygresja: Wszyscy uczniowie powinni być ubezpieczeni od nieszczęśliwych wypadków.

3)

Ubezpieczania społeczne – obowiązkowe:

a)

emerytalne

wysokość: 19,52% od postawy wynagrodzenia

(połowę tej kwoty płaci pracownik, a drugą połowę pracodawca)

b)

rentowe

wysokość: 13% od postawy wynagrodzenia

(połowę tej kwoty płaci pracownik, a drugą połowę pracodawca)

c)

chorobowe

wysokość: 2,45% od postawy wynagrodzenia (kwotę płaci pracownik)

(z pierwsze 31 dni zwolnienia pracownikowi płaci pracodawca, za następne płaci ZUS)

d)

wypadkowe

wysokość: 0,97%–3,86% od postawy wynagrodzenia (kwotę płaci pracodawca,

zależy od rodzaju niebezpieczeństwa wykonywanej pracy)

4)

Ubezpieczenia dla zarejestrowanych bezrobotnych płaci państwo.

5)

Ubezpieczania emerytalne
Emerytura jest świadczenie pieniężnych, które przysługujące byłemu pracownikowi
w chwili osiągnięcia odpowiedniego wieku.
W Polsce wiek emerytalny wynosi obecnie 60 lat dla kobiet i 65 dla mężczyzn.
W Polsce emeryturę dzieli się na 3 filary:

a)

I filar (obowiązkowy) – ZUS,

„Za obowiązkowe składki ZUS w wysokości 12,22% wynagrodzenia brutto
nabywane są uprawnienia emerytalne, które nie są dziedziczone.”

ze strony: http://pl.wikipedia.org/wiki/Emerytura

b)

II filar (obowiązkowy) – OFE (Otwarty Fundusz Emerytalny),

„W II filarze wybieramy fundusz emerytalny inwestujący środki przekazywane co
miesiąc w wysokości 7,3% wynagrodzenia brutto na indywidualny rachunek. Jest
to realny kapitał, który pracuje na przyszłą emeryturę. Wpłacane w II filarze
składki są zwolnione z podatku dochodowego i podlegają dziedziczeniu.”

ze strony: http://pl.wikipedia.org/wiki/Emerytura

c)

III filar (dodatkowy) – np. IKE (Indywidualne Konto Emerytalne).

6)

Ubezpieczenia zdrowotne są na utrzymanie służby zdrowia.

wysokość: rośnie co rok o 0,25% (kwotę płaci pracownik)

rok 2005: 8,50%

rok 2006: 8,75%

7)

KRUS (Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego) – prowadzi ubezpieczenia
emerytalno-rentowe, wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie

dla rolników.

8)

Ubezpieczenia gospodarcze:

a)

osobowe

●

obowiązkowe: OC (odpowiedzialności cywilnej) dla kierowców,

●

dobrowolne: na życie (czyli na wypadek śmierci),

od nieszczęśliwych wypadków (czasami jest jednak obowiązkowe)

b)

majątkowe

●

obowiązkowe: budynków wchodzących w skład gosp. rolnego,

●

dobrowolne: AC (Auto Casco)

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

II semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat: Prawa konsumenta.

data aktualizacji: 2006-02-11 10:59:36

- 30 -

data: 2006-02-08

Temat: Prawa konsumenta.

Lekcję prowadziła Renata Barteczka.
Pełna i kompletna notatka jest zamieszona na stronie www.e-zeszyty.twoj.info.

1)

Lista instytucji ochrony praw konsumentów.

2)

„Konsument (łac.

consumens) – w ekonomii i prawie osoba nabywająca od przedsiębiorcy

towar lub usługę w celu bezpośrednio nie związanym z prowadzoną przez siebie
działalnością gospodarczą lub zawodową. Konsument nabywa towar lub usługę dla
zaspokojenia swoich bieżących potrzeb życiowych.
We współczesnym ustawodawstwie zarysowała się tendencja do poszerzania uprawnień
konsumentów, co ma na celu poprawę ich pozycji prawnej w kontaktach z
przedsiębiorcami. W państwach, gdzie funkcjonuje model gospodarki rynkowej przybywa
ustaw i innych aktów normatywnych poświęconych w całości regulacji stosunków
przedsiębiorca-konsument. Doprowadziło to do wyodrębnienia z prawa cywilnego
odrębnej dziedziny określanej mianem prawa konsumenckiego.”

ze strony: http://pl.wikipedia.org/wiki/Konsument_%28ekonomia%29

3)

Ustawa o ochronie praw konsumentów.

4)

Za sprzedaż produktów niebezpiecznych odpowiada zarówno producent jak i

sprzedawca.

5)

Towar niezgodny z umową:

a)

rękojmia – odpowiedzialność od stronie sprzedawcy,

b)

reklamacja (zażalenie) – zawsze trwa 2 lata od daty zakupu.

6)

…

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

II semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat: Sprawdzian ze sposobów inwestowanie pieniędzy.

data aktualizacji: 2006-02-26 20:02:08

- 31 -

data: 2006-02-08

Temat: Sprawdzian ze sposobów inwestowanie pieni

ę

dzy.

Pełne treści zadań ze sprawdzianu (ćwiczenie grupowe na ocenę):

1)

Na jakiej inwestycji można zarobić najwięcej – początkowy kapitał 5000 zł – okres 4 lata:

a)

lokata bankowa, kapitalizacja półroczna, oprocentowanie 4%,

b)

obligacje skarbowe CIO (czteroletnie), oprocentowanie: 4% w pierwszym roku,
4,5% w kolejnych latach, inflacja 1%,

c)

fundusz inwestycyjny BPH,
dnia X cena jednostki uczestnictwa wynosi 100 zł,
za 4 lata cena jednostki uczestnictwa wynosi 180 zł.
prowizja (która pomniejsza kwotę inwestycji na początku) to 3%,
opłata przy likwidacji konta to 15 zł za każdy rozpoczęty rok.

Odpowiedź poprzyj odpowiednimi obliczeniami.
Uwaga: dodatkowe koszty czy podatki nie wymienione powyżej należy pominąć.

2)

Podaj po minimum dwie wady i po minimum dwie zalety inwestycji w:

akcje na giełdzie, lokaty w zagranicznej walucie, nieruchomości.

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

II semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat: Szukanie pracy.

data aktualizacji: 2006-02-26 20:12:22

- 32 -

data: 2006-02-15

Temat: Szukanie pracy.

1)

Sposoby szukania pracy:

a)

poprzez biuro pośrednictwa pracy,

b)

w Internecie,

c)

w gazetach,

d)

od znajomych.

2)

Czasami przekwalifikowanie się znacznie ułatwia podjęcie pracy.

3)

…

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

II semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat: Dokumenty aplikacyjne.

data aktualizacji: 2006-02-26 20:15:50

- 33 -

data: 2006-02-22

Temat: Dokumenty aplikacyjne.

1)

CV = życiorys zawodowy:

a)

zwykle jedna strona A4 maszynopisu, obowiązkowo białe tło kartki,

b)

może zwierać nasze zdjęcie:

●

w lewym bądź prawym górnym rogu,

●

powinno być aktualne,

●

czasami jest to wymagane przez pracodawcę,

●

jeżeli jest to dobrowolne to należy je zmieścić jeżeli będzie to nasz atut,

c)

należy umieścić podstawowe dane osobowe:

●

trzeba zmieścić swoje: imię, nazwisko, adres do korespondencji,

●

powinno się ale nie trzeba zamieścić datę urodzenia,

●

nasze dane prywatne takie jak: stan cywilny czy stosunek do służy
wojskowej; można ale nie trzeba zamieszczać, robimy to tylko wtedy gdy
jest to wymagane lub będzie to nasz atut,

d)

wykształcenie

chronologicznie od najpóźniej skończonej szkoły,
●

ważniejsze będzie podanie informacji o szkole jaką się ukończyło,
czy o kierunku studiów (nazwa uczelni, wydziału, kierunku, specjalności).

●

można podać temat swojej pracy magisterskiej jeżeli będzie ona związana
z przyszłym zawodem,

●

można zmieścić informację o swoich ocenach,

e)

kursy i szkolenia

●

najlepiej wypisać te tylko najważniejsze,

●

można załączyć odpowiednie potwierdzenia,

f)

doświadczenie zawodowe

●

np. praktyki studenckie,

g)

znajomość języków

dobrze jest oprzeć odpowiednimi certyfikatami,

h)

dodatkowo można zmieścić:

●

informację o znajomości obsługi komputera,

●

informację o posiadaniu prawa jazdy,

i)

zainteresowania

j)

Ciekawe strony w Internecie – dokładny opis i przykłady CV:

●

Pierwsza praca – http://www.1praca.gov.pl/index.php?id=4&tresc=129,

●

Serwis Urzędów Pracy – http://www.praca.gov.pl/index.php?page=abc&status=101.

2)

List motywacyjny.

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

II semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat: Nawiązanie stosunku pracy.

data aktualizacji: 2006-02-27 22:58:34

- 34 -

data: 2006-02-27

Temat: Nawi

ą

zanie stosunku pracy.

1)

W ciągu 7 dni od podjęcia pracy trzeba podpisać umowę z pracodawcą.
Jest to głównie w interesie pracownika. Ważne elementy takiej umowy:

a)

zakres obowiązków – najlepiej gdyby był bardzo sprecyzowany,

b)

godziny pracy,

2)

Rodzaje umów:

a)

na okres próbny – maksymalnie na 3 miesiące (tylko raz u jednego pracodawcy),

w tym czasie może nam nie przysługiwać pełne wynagrodzenie,

b)

na czas określony – w umownie podany jest termin zakończenia pracy,
(trzecia umowa na czas określony z jednym pracodawcą – gdy przerwy w pracy
nie były dłuższe niż 1 miesiąc – jest traktowana jak umowa na czas nieokreślony),

c)

na czas nieokreślony,

d)

na czas wykonania pracy,

e)

na zastępstwo,

f)

chałupnicze – praca w domu,

3)

Przywileje pracowników z tytułu umowy o pracę według kodeksu pracy:

a)

za pracę należy się wynagrodzenie,

b)

każdy pracownik jest ubezpieczony,

c)

każdy pracownik ma prawo do urlopu.

4)

Rodzaje urlopów:

a)

urlop wypoczynkowy,

b)

urlop macierzyński,

c)

urlop wychowawczy,

d)

urlop zdrowotny.

5)

Umowy cywilno-prawne:

a)

praca na zlecenie – umowa rzetelnej pracy,

b)

umowa o dzieło – praca efektu,

6)

Rodzaje zwolnień pracownika:

a)

za wypowiedzeniem,

b)

wypowiedzenie za porozumieniem stron,

c)

wypowiedzenie zmieniające

(zmienia stanowisko pracy, zakres obowiązków, płace, godziny pracy)

d)

zwolnienie dyscyplinarne.

7)

Termin wypowiedzenie umowy zależy od rodzaju umowy oraz od długość pracy.
Dla osoby zatrudnionej na okres próbny okres wypowiedzenia trwa odpowiednio:
dla pracownika, który pracuje do 2 tyg. okres wypowiedzenia to 3 dni, 2 tyg. – 3 m-ce
okres wypowiedzenia to 1 tydzień, powyżej 3 m-ce okres wypowiedzenia to 2 tyg.

8)

Osoby zatrudnione na czas określony nie można zwolnić za wypowiedzeniem.
Osoby zatrudnione na nieokreślony okres wypowiedzenia zależy od stażu pracy u danego
pracodawcy – staż do 3 lat okres wypowiedzenia 1 miesiąc; powyżej 3 lat 3 miesiące.

9)

Nie można zwolnić osoby, która:

a)

jest przewodniczącym związku zawodowego (liczącego ponad 10 osób),

b)

jest 2 lata przed emeryturą,

c)

jest na urlopie macierzyńskim.

10)

Na następnej lekcji będzie ćwiczenie na ocenę w grupach dwuosobowych. Trzeba będzie
policzyć pensję dla pracownika; materiały będą dostarczone przez nauczyciela na lekcji.

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

II semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat: Rodzaje działalności gospodarczej.

data aktualizacji: 2006-03-14 20:55:05

- 35 -

data: 2006-03-13

Temat: Rodzaje działalno

ś

ci gospodarczej.

1)

Przedsiębiorstwo jednoosobowe – jeden właściciel – przedsiębiorstwo indywidualne.
Działa wyłącznie w oparciu o kodeks cywilny.

2)

Spółka cywilna – co najmniej dwóch właścicieli, wspólny podpisują umowę,
umowa ta zawiera:

a)

Kto i kiedy zakłada jaką spółkę,

b)

Kto za co odpowiada,

c)

Kto i w jakiej wysokości wynosi majątek do spółki,

d)

Jak będą dzielone zyski,

Jeżeli obroty tej spółki przekroczą 80 tyś. euro rocznie to spółka staje się automatycznie
spółką jawną.

●

spółka jawna to odmiana spółki cywilnej, działa w oparciu o kodeks
cywilny oraz kodeks handlowy; w przeciwieństwie do zwykłej spółki
cywilnej, która działa wyłącznie w oparciu o kodeks cywilny.

3)

Spółka partnerska – moją ją założyć wyłącznie osoby wykonujące wolne zawody (są one
określone w ustawie, m.in.: lekarz, stomatolog, adwokat).
Osoby razem mogą dzielić się kosztami (np. wynajmu jakiego biura), ale każdy z nich
odpowiada wyłącznie za siebie, nie ma podziału zysków.

4)

Spółka komandytowa – minimum dwie osoby: komandytariusz (wykłada pieniądze) –
odpowiada do wysokości wkładu – oraz komplementariusz (na uprawienie, fachowiec) –
odpowiada całym swoim majątkiem – strategicznej decyzje podejmuje jednak
komplementariusz.

●

spółka komandytowa-akcyjna – odmiana spółki komandytowej.

5)

Spółki: jednoosobowe, cywilne, partnerskie oraz komandytowe są

spółkami osobowymi.

6)

Spółki kapitałowe – mają osobowość prawną

a)

Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,

●

minimalny kapitał: 50 tyś. zł

●

organ doradczy to Rada Nadzorcza, w jej skład wchodzą udziałowcy,

●

spółka tego rodzaju odpowiada jak sama nazwa wskazuje w ograniczonym
zakresie – wyłącznie do wartości kapitału,

b)

Spółki akcyjne

●

minimalny kapitał: 500 tyś. zł

●

organ doradczy to Rada Nadzorcza, w jej skład wchodzą akcjonariusze,

7)

Praca na własnym:

a)

trzeba mieć kapitał,

b)

nieograniczone możliwości zarobków,

c)

możliwość realizacji własnych pasji.

8)

Obszernie opracowany ten temat znajduje się na stronie:

http://www.1praca.gov.pl/index.php?id=9&tresc=448

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

II semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat: Formy opodatkowania.

data aktualizacji: 2006-03-16 00:12:18

- 36 -

data: 2006-03-15

Temat: Formy opodatkowania.

1)

CIT (Podatek dochodowy od osób prawnych) – forma opodatkowania dotycząca tylko
spółek kapitałowych (czyli spółek zoo oraz akcyjnych).

2)

Spółki osobowe:

a)

Na zasadach ogólnych – poprzez PIT

●

Do wyboru dwie możliwości:

○

Progresywne stawi podatkowe – 19%, 30%, 40%,

wtedy można rozliczać się ze współmałżonkiem oraz

nie obowiązują żadne dodatkowe ograniczenia na odpisy,

○

Jednolita stawka podatkowa 19%,

wtedy nie można rozliczać się ze współmałżonkiem oraz

obowiązują dodatkowe ograniczenia na odpisy,

●

odpisywanie kosztów uzyskania przychodów (musi być uzasadnione)

●

wysokość kosztów jest nieograniczona,

●

konieczność prowadzenia pełnej księgowości (księgi przychodów i
rozchodów),

●

rachunki trzeba trzymać przez 5 lat,

3)

Ryczałt ewidencjonowany to podatek w formie ryczałtu, który płaci się od przychodów
z działalności gospodarczej, czyli z wpływów ze sprzedaży towarów lub usług. Nie jest on
pomniejszony o żadne koszty tej działalności. Wysokość stawki podatkowej uzależniona
jest od rodzaju prowadzonej działalności. Stawki ryczałtu wynoszą: 20%, 17%, 8.5%,
5.5%, 3%. Można płacić ryczałt według jednej z tych stawek albo według kilku jeżeli
nasza działalność jest różnorodna.

4)

Karta podstawa – stała niezależna od naszych przychodów i kosztów forma
opodatkowania; płacimy jedną określoną kwotę miesięcznie.

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

II semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat: Etapy zakładania działalności gospodarczej.

data aktualizacji: 2006-03-20 14:42:17

- 37 -

data: 2006-03-20

Temat: Etapy zakładania działalno

ś

ci gospodarczej.

Lekcję prowadziła Karolina Krzemień.
Notatka oraz prezentacja jest zamieszona na stronie www.e-zeszyty.twoj.info

w pliku

Etapy zakładania działalnosci gospodarczej.zip w dziale

Notatki.

1)

Etap 1 – Wpis do ewidencji gospodarczej.

2)

Etap 2 – Wpis do krajowego rejestru podmiotów gospodarki narodowej.

3)

Etap 3 – Założenie konta bankowego.

4)

Etap 4 – Zgłoszenie działalności w Urzędzie Skarbowym.

5)

Etap 5 – Zgłoszenie Działalności w ZUS-ie.

6)

Etap 6 – Zgłoszenie działalności w pozostałych podmiotach administracji państwowej.

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

II semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat: Otoczenie ekonomiczne i konkurencyjne firmy.

data aktualizacji: 2006-03-23 19:21:53

- 38 -

data: 2006-03-22

Temat: Otoczenie ekonomiczne i konkurencyjne firmy.

1)

Otoczenie ekonomiczne – otoczenie dalsze, firma nie ma na to otoczenie wpływu, ale za

to, to otoczenie ma znaczący wpływ na firmę. np.:

a)

polityka państwa,

b)

sytuacja międzynarodowa,

c)

demograficzna – np. liczba osób młody i starych w społeczeństwie, ogólnie

piramida wieku,

d)

technologiczna – rozwój nauki, technologii; nowe wynalazki i osiągnięcia,

e)

społeczna – moda, styl życia np. moda na odchudzanie się i niejedzenie masła,

2)

Otocznie konkurencyjne – otoczenie bliższe, na to otocznie firma ma ograniczony

wpływa; zalicza się do niego:

a)

obecną konkurencję,

b)

przyszłą konkurencję,

c)

klientów,

d)

dostawców.

3)

Więcej informacji na ten temat można znaleźć w dokumencie „Zarządzanie strategiczne”

dostępnym pod adresem: http://www.econom.pl/download/nauka/zarzad_strat.pdf.

4)

Analiza ekonomiczna SWAT składa się z czterech elementów w dwóch grupach:

a)

niezależne od firmy:

●

szanse,

●

zagrożenia,

b)

zależne od firmy, jej:

●

mocne strony,

●

słabe strony.

5)

Na następnej lekcji będzie temat o kosztach działalności gospodarczej oraz będzie

ć

wiczenie na ocenę (może być w grupach maksymalnie dwuosobowych).

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

II semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat: Koszty działalności gospodarczej.

data aktualizacji: 2006-03-31 00:48:38

- 39 -

data: 2006-03-27

Temat: Koszty działalno

ś

ci gospodarczej.

1)

Rodzaje kosztów:

a)

koszty stałe – nie zależą
od wielkości produkcji,
np. cena wynajmu lokalu,
pensja sekretarki,

b)

koszty zmienne – zależą od wielkości
produkcji, np. surowce, płace
pracowników produkcyjnych,

2)

Obliczanie progu rentowności:

ile po cenie

c = koszty stałe + (koszty zmienne * ilość)

ogólnie:

c * x = K

stałe

+ (K

zmienne

* x)

gdzie:

x – to ilość jednostek (towarów),

c – cena jednostki towaru,

przykład:

x * 1 zł = 300 zł + x * 10 zł

3)

Przykładowe ćwiczenie na lekcji na ocenę:
Prowadzisz działalność gospodarczą, zatrudniasz dwóch studentów pracujących na zmianę
w punkcie sprzedaży lodów włoskich. Twoje koszty stałe to: 450 zł za wynajęcia maszyny
do lodów, 50 zł dzierżawa lokalu, energia elektryczna 0,5 zł za godzinę (4,5 zł dziennie),
5 zł za godzinę płaca dla pracownika. Kosztu zmienne to 35 gr. (surowce na jednego loda).
zad. 1. Oblicz próg rentowności, gdy cena jednostki to 1 zł:

1

x = 450 + 50 + 5 * 9 * 7 + 4,5 * 7 + 0,35 x

0,65 x = 846,5

x=1303 – zaokr. w górę

odp. Próg rentowności wynosi 1303 sztuk lodów.
zad. 2. Oblicz próg rentowności, gdy cena jednostki
to 1,30 zł:

1,3

x = 450 + 50 + 5 * 9 * 7 + 4,5 * 7 + 0,35 x

0,95 x = 846,5

x=892 – zaokr. w górę

odp. Próg rentowności wynosi 892 sztuk lodów.
zad. 3. sprawdź rentowność tego przedsięwzięcia:

200 * 0,5 >? 3 * 7 + 0,5 * 3 + 200 * 0,35

100 > 92,5

odp. Można zarobić 7,5 zł.

zad. 4. narysuj wykres przeciętnych kosztów

zmiennych– patrz obok…

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

II semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat: Wystawianie ocen.

data aktualizacji: 2006-03-31 01:16:55

- 40 -

data: 2006-03-30

Temat: Wystawianie ocen.

1)

Wystawienie praktycznie ocen już końcoworocznych w większości osób.

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

II semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat: Biznesplan.

data aktualizacji: 2006-04-03 23:42:57

- 41 -

data: 2006-04-03

Temat: Biznesplan.

1)

„Biznesplan – jest to narzędzie planistyczne wykorzystywane przy ocenie opłacalności

przedsięwzięć gospodarczych. Sporządzany jest na potrzeby wewnętrzne firmy, a także

jest elementem komunikacji zewnętrznej firmy – m.in. sporządzany jest dla banków,

inwestorów w celu pozyskania źródeł finansowania inwestycji. Biznesplan to element

planowania strategicznego. Wytycza cele, metody działania oraz pomaga dokonać

właściwego wyboru spośród kilku wariantów inwestycyjnych. Przedstawia analizę stanu

obecnego firmy, a także może być podstawą działania dla przyszłych przedsiębiorców.”

ze strony: http://pl.wikipedia.org/wiki/Biznesplan

2)

Struktura biznesplanu:

a)

Streszczenie – tylko dla dużych biznesplanów, w małych ten element pomija się,

b)

Charakterystyka firmy,

c)

Analiza rynku – analiza otoczenia ekonomicznego bliższego i dalszego,

d)

Strategia marketingowa – produkt, cena, sposób dystrybucji,

e)

Profil w produkcji,

f)

Zarządzanie – mała firma może to pominąć w biznesplanie,

g)

Plan finansowy – rdzeń planu, analiza kosztów stałych, zmiennych, określenie

progu rentowności oraz potencjalnych zysków,

h)

Strategia rozwoju – zazwyczaj umieszczana po „Plan finansowy”, ale czasami

także umieszczana po „Analiza rynku”,

i)

Załączniki.

3)

Przykład – „zbiór wolnych myśli” z lekcji:

a)

Produkcja pierogów,

b)

Określenie grupy docelowej: bezdomni i studenci; cechy wspólne tej grupy to:

mała ilość pieniędzy (ludzie zazwyczaj biedni), nie są wybredni w smaku,

c)

Trzy najważniejsze elementy:

produkt, cena i dystrybucja.

d)

Pierogi podawane na ciepło na plastikowych talerzach,

e)

Niska albo bardzo niska cena końcowa dań, a co z tym idzie słaba ich jakość,

f)

Lokalizacja: przy uczelni, przy dworu PKP bądź PKS,

g)

Promocja: ulotki, degustacja,

4)

Badanie marketingowe rynku:

a)

Ankiety – dość proste w analizie, tanie i skuteczne,

b)

Wywiady – czasochłonne, trudniejsze w analizie ale bardziej szczegółowego.

e-zeszyt klasy 3G

podstawy przedsiębiorczości

II semestr roku szkolnego 2005/2006

Temat: Wystawienie ocen końcoworocznych.

data aktualizacji: 2006-04-21 01:13:05

- 42 -

data: 2006-04-19

Temat: Wystawienie ocen ko

ń

coworocznych.

Brak punktów lekcji.

data: 2006-04-24

Temat: Brak tematu lekcji.

Brak punktów lekcji.

data: 2006-04-26

Temat: Brak tematu lekcji.

Brak punktów lekcji.

ZAKO

Ń

CZENIE

Ten

e-zeszyt w tym miejscu kończy się. Zawiera komplet notatek z lekcji.

Data ostatniej planowanej aktualizacji: 2006-04-25 16:58:12
Nie przewiduje się już żadnych zmian w tym pliku,

chyba że ktoś zauważy jakiś poważny błąd,

wtedy proszę o kontakt na adres: [e-mail]