background image

Rachunkowość finansowa

Wykład

Opracowanie: Dr Dariusz Prokopowicz

WARSZAWA 

2005

© Copyright by Dariusz Prokopowicz

Analiza finansowa

Analiza finansowa

Analiza finansowa

Analiza finansowa

Analiza finansowa

Analiza finansowa

Analiza finansowa

Analiza finansowa

background image

2

Rachunkowo

Rachunkowo

ść

ść

Etymologia słowa – rachunkowość:



Obejmuje swoim zakresem - zespół
rachunków



Prowadzenie rachunków



Zespół połączonych ze sobą - rachunków 
cząstkowych

background image

3

Definicje

Definicje

Rachunkowość



Uniwersalny i elastyczny system 
informacyjno-kontrolny odzwierciedlający 
dokonania i potencjał gospodarczy 
jednostek. 



Unormowany system ewidencjonowania 
zdarzeń gospodarczych obowiązujący kaŜdy 
podmiot gospodarczy, wyraŜony w 
miernikach pienięŜnych i gospodarczych

background image

4

Uniwersalno

Uniwersalno

ść

ść

rachunkowo

rachunkowo

ś

ś

ci

ci



MoŜliwość dostosowania do specyficznych warunków 
działalności podmiotów



Zdolność do jednoczesnego pełnienia róŜnych funkcji i 
zadań



Przydatność do tworzenia liczbowego obrazu opartego 
na wielkościach rzeczywistych i przewidywanych



MoŜliwość zastosowania róŜnych form i technik 

obliczeniowych



MoŜliwość stosowania w kaŜdej jednostce gospodarczej 
bez względu na wielkość (elastyczność rachunkowości)

background image

5

Funkcje rachunkowo

Funkcje rachunkowo

ś

ś

ci

ci



Informacyjna



Kontrolna



Analityczna



Stymulacyjna  

background image

6

Funkcja informacyjna

Funkcja informacyjna



Dostarczanie informacji do podejmowania 

decyzji w procesie zarządzania.



WaŜne źródło informacji dla organów 

zewnętrznych. 

background image

7

Funkcja kontrolna

Funkcja kontrolna



Zabezpieczenie majątku przed 

przywłaszczeniem i zniszczeniem 



Ewidencja składników zasobów i zmian



Oddziaływanie na racjonalne wykorzystanie 

majątku i zapobieganie marnotrawstwu



Ujawnianie strat spowodowanych 

przestępczością, niegospodarnością

background image

8

Funkcja analityczna

Funkcja analityczna



Interpretacja danych liczbowych 

prezentowanych w postaci sprawozdań



Ocena działalności jednostki gospodarczej 

oraz efektywności wykorzystania zasobów, 

ujawnianie nieprawidłowości, wskazanie 

rezerw, podejmowanie racjonalnych decyzji  

background image

9

Funkcja stymulacyjna

Funkcja stymulacyjna



Poszukiwanie rozwiązań systemowych o 

działaniu motywacyjnym.



Oddziaływanie wszechstronnych informacji 

na efektywność gospodarowania. 

background image

10

Przedmiot rachunkowo

Przedmiot rachunkowo

ś

ś

ci

ci



Występujące w jednostkach gospodarujących 

określone 

zjawiska i procesy gospodarcze

które są związane z ruchem środków.



Dla liczbowego odzwierciedlenia tych zjawisk 

rachunkowość stosuje 

specyficzne metody i 

zasady

.

background image

11

Podmiot rachunkowo

Podmiot rachunkowo

ś

ś

ci

ci



Wszystkie 

jednostki gospodarujące

, prowadzące 

rachunkowość bez względu na to jakie procesy 

gospodarcze występują w tych jednostkach. 



Jednostka gospodarująca majątkowo 

wyodrębniona.



Wyodrębnione części

np. oddzielne zakłady, 

wydziały bez osobowości prawnej.  

background image

12

Zakres rachunkowo

Zakres rachunkowo

ś

ś

ci

ci



Księgowość



Kalkulacja



Sprawozdawczość finansowa



Interpretacja danych sprawozdawczych  

background image

13

Zakres rachunkowo

Zakres rachunkowo

ś

ś

ci 

ci 

cd

cd

.

.

Księgowość



Odzwierciedla w mierniku pienięŜnym stan i 
zmiany składników majątkowych, źródła ich 
pochodzenia oraz przebieg procesów 
gospodarczych.



Ewidencjonuje w sposób ciągły wszystkie 
zjawiska gospodarcze.   

background image

14

Zakres rachunkowo

Zakres rachunkowo

ś

ś

ci 

ci 

cd

cd

.

.

Kalkulacja



Zajmuje się ustalaniem w jednostkach 

pienięŜnych wielkości zuŜycia środków 

gospodarczych dla wykonania 

określonych zadań. 

background image

15

Zakres rachunkowo

Zakres rachunkowo

ś

ś

ci 

ci 

cd

cd

.

.

Sprawozdawczość finansowa



Stanowi wybór informacji ujednoliconych pod 
względem tematycznym, uzyskiwanych w 
ramach księgowości i kalkulacji. 



Informacje te są prezentowane w formie 
okresowych zestawień liczbowych słuŜących 
zarówno dla potrzeb wewnętrznych jednostki 
gospodarującej, jak i jednostek nadrzędnych.   

background image

16

Zakres rachunkowo

Zakres rachunkowo

ś

ś

ci 

ci 

cd

cd

.

.

Interpretacja danych sprawozdawczych



UmoŜliwia ocenę sytuacji majątkowej i rezultatów 
działalności jednostki gospodarującej w 
porównaniu z załoŜeniami planu, danymi 
uzyskiwanymi w poprzednich okresach oraz przez 
inne jednostki. 



Na podstawie oceny są podejmowane decyzje 
zmierzające do eliminacji zjawisk negatywnych 
oraz do upowszechniania osiągnięć.

background image

17

Zadania rachunkowo

Zadania rachunkowo

ś

ś

ci

ci

Dostarczanie podstawowych informacji o działalności 
danej jednostki:



Stanie środków gospodarczych i źródła ich 
pochodzenia oraz wszelkich zmianach



Stopniu zuŜycia środków gospodarczych w 
toku wykonywania zadań



Wykonaniu zadań gospodarczych



Rezultatach finansowych 



Przeznaczeniu na określone cele zysku 

background image

18

Zadania rachunkowo

Zadania rachunkowo

ś

ś

ci 

ci 

cd

cd

.

.

Warunki realizacji zadań rachunkowości:



Wiarygodność i jednorodność przedstawianych 
danych liczbowych



Kompletność danych 



Jak najszybsze dostarczanie danych liczbowych, 
aby moŜna podjąć odpowiednie decyzje



Ścisłe powiązanie danych ewidencji z danymi 
uzyskiwanymi poza ewidencją księgową

background image

19

Struktura rachunkowo

Struktura rachunkowo

ś

ś

ci

ci



Funkcjonalna



Przedmiotowa



Formalna 

background image

20

Struktura rachunkowo

Struktura rachunkowo

ś

ś

ci 

ci 

cd

cd

.

.

Przekrój funkcjonalny:



Źródło rzetelnych informacji retrospektywnych
umoŜliwiających rozliczenie i ocenę podmiotu 
wewnętrznego



Źródło informacji prospektywnych
zabezpieczających pomnaŜanie kapitału 
jednostki  

background image

21

Struktura rachunkowo

Struktura rachunkowo

ś

ś

ci 

ci 

cd

cd

.

.

Przekrój funkcjonalny:



Rachunkowość finansowa 



Rachunkowość zarządcza

background image

22

Struktura rachunkowo

Struktura rachunkowo

ś

ś

ci 

ci 

cd

cd

.

.

Funkcjonalna struktura rachunkowości

Rachunkowość

Rachunkowość

finansowa

Rachunkowość

zarządcza

Sprawozdawczość

Rewizja finansowa  

Rozliczenie z 

otoczeniem

Podejmowanie 

decyzji

background image

23

Przedmiotowa struktura

Przedmiotowa struktura

Cel: pomiar wyniku finansowego jednostki gospodarczej

Np. rachunek przep

Np. rachunek przep

ł

ł

yw

yw

ó

ó

pieni

pieni

ęż

ęż

nych

nych

Czynniki 

Czynniki 

pozytywne i 

pozytywne i 

negatywne 

negatywne 

CZYNNIK

CZYNNIK

Ó

Ó

W

W

III

III

rachunek zysk

rachunek zysk

ó

ó

w i strat

w i strat

Koszty

Koszty

Przychody

Przychody

STRUMIENI

STRUMIENI

II

II

bilans

bilans

Maj

Maj

ą

ą

tek

tek

Kapita

Kapita

ł

ł

y

y

ZASOB

ZASOB

Ó

Ó

W

W

I

I

SPRAWOZDANIE

SPRAWOZDANIE

PRZEDMIOT

PRZEDMIOT

RACHUNEK

RACHUNEK

P

P

Ł

Ł

ASZCZYZNA

ASZCZYZNA

background image

24

Formalna struktura

Formalna struktura

Plan kont

jako usystematyzowany zbiór kont 

przeznaczonych do ujęcia majątku, źródeł
jego pochodzenia oraz procesów 
gospodarczych i ich rezultatów 
występujących w jednostkach 
gospodarczych  wraz z komentarzem 
określającym zasady funkcjonowania kont i 
powiązania między nimi.  

background image

25

Zasady rachunkowo

Zasady rachunkowo

ś

ś

ci

ci



Uniwersalne



Podstawowe – nadrzędne



Szczegółowe - podrzędne 

background image

26

Zasady 

Zasady 

uniwersalne

uniwersalne

rachunkowo

rachunkowo

ś

ś

ci 

ci 

cd

cd

.

.

1. ZASADA DWUSTRONNEGO ZAPISU KAśDEJ 
OPERACJI GOSPODARCZEJ:



KaŜda operacja gospodarcza jest rejestrowana na 
dwóch kontach, po przeciwnych stronach, w 
jednakowej kwocie.



Po lewej stronie „Winien/Debet” (Wn/Dt) jednego 
konta  (tzw. obciąŜenie konta).



Po prawej stronie „Ma/Credit” (Ma/Ct)  drugiego 
konta (tzw. uznanie).   

background image

27

Zasady 

Zasady 

uniwersalne

uniwersalne

rachunkowo

rachunkowo

ś

ś

ci 

ci 

cd

cd

.

.

2. ZASADA PERIODYZACJI:



Ujmowanie działalności jednostek 
gospodarczych w wyznaczonych odcinkach 
czasu, które są ograniczone umownymi datami 
(okresy obrachunkowe).



Okresy obrachunkowe obejmują: rok obrotowy –
12 kolejnych miesięcy lub okresy sprawozdawcze 
– np. kwartały, poszczególne miesiące.

background image

28

Zasady 

Zasady 

nadrz

nadrz

ę

ę

dne

dne

rachunkowo

rachunkowo

ś

ś

ci 

ci 

cd

cd

.

.

1. ZASADA KONTYNUACJI DZIAŁANIA

Zakłada, Ŝe jednostka gospodarcza będzie 

w przyszłości kontynuowała swą

działalność w niezmienionym istotnie 

zakresie, bez postawienia jej w stan 

likwidacji lub upadłości.

background image

29

Zasady 

Zasady 

nadrz

nadrz

ę

ę

dne

dne

rachunkowo

rachunkowo

ś

ś

ci 

ci 

cd

cd

.

.

2. ZASADA MEMORIAŁU

W księgach rachunkowych i wyniku 

finansowym jednostki naleŜy ująć
wszystkie osiągnięte, przypadające na jej 
rzecz przychody i obciąŜające ją koszty 
związane z tymi przychodami dotyczące 
danego roku obrotowego niezaleŜnie od 
terminu ich zapłaty.  

background image

30

Zasady 

Zasady 

nadrz

nadrz

ę

ę

dne

dne

rachunkowo

rachunkowo

ś

ś

ci 

ci 

cd

cd

.

.

3. ZASADA PODMIOTOWOŚCI

Prowadzenie rachunkowości w jednostkach 

gospodarczych, czyli podmiotach, które są

wyodrębnione pod względem majątkowym, 

organizacyjnym, prawnym.    

background image

31

Zasady 

Zasady 

nadrz

nadrz

ę

ę

dne

dne

rachunkowo

rachunkowo

ś

ś

ci 

ci 

cd

cd

.

.

4. ZASADA WSPÓŁMIERNOŚCI



W księgach rachunkowych  wykazuje się
przychody i współmierne dla osiągnięcia 
przychodów koszty, zarówno juŜ opłacone, 
jak i przypadające na ten okres, lecz jeszcze 
nie opłacone. 



Przychody i koszty nie spełniające tych 
warunków stanowią czynne i bierne 
rozliczenia międzyokresowe.  

background image

32

Zasady 

Zasady 

nadrz

nadrz

ę

ę

dne

dne

rachunkowo

rachunkowo

ś

ś

ci 

ci 

cd

cd

.

.

5. ZASADA CIĄGŁOŚCI

Stosowanie przyjętych zasad rachunkowości 

w jednostce w sposób ciągły, pozwalający na 

porównywanie danych księgowo-

finansowych w poszczególnych okresach.  

background image

33

Zasady 

Zasady 

nadrz

nadrz

ę

ę

dne

dne

rachunkowo

rachunkowo

ś

ś

ci 

ci 

cd

cd

.

.

6. ZASADA OSTROśNOŚCI



Wycena majątku i kapitału jednostki 
gospodarczej, w taki sposób, aby pomiar nie 
spowodował zniekształcenia wyniku finansowego.



Wycena rzeczowa składników majątkowych wg 
cen nabycia lub kosztów wytworzenia.



1 reguła „nie wyŜej niŜ cena rynkowa”



2 reguła „lepszy zysk mniejszy niŜ przesadzony”

background image

34

Zasady 

Zasady 

szczeg

szczeg

ó

ó

ł

ł

owe

owe

(podrz

(podrz

ę

ę

dne) rachunkowo

dne) rachunkowo

ś

ś

ci 

ci 

cd

cd

.

.



Wiarygodności



Bezstronności



Aktualności



Terminowości