Rachunkowość finansowa

Wykład

Opracowanie: Dr Dariusz Prokopowicz

WARSZAWA

2005

© Copyright by Dariusz Prokopowicz

Analiza finansowa

Analiza finansowa

Analiza finansowa

Analiza finansowa

Analiza finansowa

Analiza finansowa

Analiza finansowa

Analiza finansowa

2

Rachunkowo

Rachunkowo

ść

ść

Etymologia słowa – rachunkowość:

Obejmuje swoim zakresem - zespół
rachunków

Prowadzenie rachunków

Zespół połączonych ze sobą - rachunków
cząstkowych

3

Definicje

Definicje

Rachunkowość

Uniwersalny i elastyczny system
informacyjno-kontrolny odzwierciedlający
dokonania i potencjał gospodarczy
jednostek.

Unormowany system ewidencjonowania
zdarzeń gospodarczych obowiązujący każdy
podmiot gospodarczy, wyrażony w
miernikach pieniężnych i gospodarczych

4

Uniwersalno

Uniwersalno

ść

ść

rachunkowo

rachunkowo

ś

ś

ci

ci

Możliwość dostosowania do specyficznych warunków
działalności podmiotów

Zdolność do jednoczesnego pełnienia różnych funkcji i
zadań

Przydatność do tworzenia liczbowego obrazu opartego
na wielkościach rzeczywistych i przewidywanych

Możliwość zastosowania różnych form i technik

obliczeniowych

Możliwość stosowania w każdej jednostce gospodarczej
bez względu na wielkość (elastyczność rachunkowości)

5

Funkcje rachunkowo

Funkcje rachunkowo

ś

ś

ci

ci

Informacyjna

Kontrolna

Analityczna

Stymulacyjna

6

Funkcja informacyjna

Funkcja informacyjna

Dostarczanie informacji do podejmowania

decyzji w procesie zarządzania.

Ważne źródło informacji dla organów

zewnętrznych.

7

Funkcja kontrolna

Funkcja kontrolna

Zabezpieczenie majątku przed

przywłaszczeniem i zniszczeniem

Ewidencja składników zasobów i zmian

Oddziaływanie na racjonalne wykorzystanie

majątku i zapobieganie marnotrawstwu

Ujawnianie strat spowodowanych

przestępczością, niegospodarnością

8

Funkcja analityczna

Funkcja analityczna

Interpretacja danych liczbowych

prezentowanych w postaci sprawozdań

Ocena działalności jednostki gospodarczej

oraz efektywności wykorzystania zasobów,

ujawnianie nieprawidłowości, wskazanie

rezerw, podejmowanie racjonalnych decyzji

9

Funkcja stymulacyjna

Funkcja stymulacyjna

Poszukiwanie rozwiązań systemowych o

działaniu motywacyjnym.

Oddziaływanie wszechstronnych informacji

na efektywność gospodarowania.

10

Przedmiot rachunkowo

Przedmiot rachunkowo

ś

ś

ci

ci

Występujące w jednostkach gospodarujących

określone

zjawiska i procesy gospodarcze

,

które są związane z ruchem środków.

Dla liczbowego odzwierciedlenia tych zjawisk

rachunkowość stosuje

specyficzne metody i

zasady

.

11

Podmiot rachunkowo

Podmiot rachunkowo

ś

ś

ci

ci

Wszystkie

jednostki gospodarujące

, prowadzące

rachunkowość bez względu na to jakie procesy

gospodarcze występują w tych jednostkach.

Jednostka gospodarująca majątkowo

wyodrębniona.

Wyodrębnione części

np. oddzielne zakłady,

wydziały bez osobowości prawnej.

12

Zakres rachunkowo

Zakres rachunkowo

ś

ś

ci

ci

Księgowość

Kalkulacja

Sprawozdawczość finansowa

Interpretacja danych sprawozdawczych

13

Zakres rachunkowo

Zakres rachunkowo

ś

ś

ci

ci

cd

cd

.

.

Księgowość

Odzwierciedla w mierniku pieniężnym stan i
zmiany składników majątkowych, źródła ich
pochodzenia oraz przebieg procesów
gospodarczych.

Ewidencjonuje w sposób ciągły wszystkie
zjawiska gospodarcze.

14

Zakres rachunkowo

Zakres rachunkowo

ś

ś

ci

ci

cd

cd

.

.

Kalkulacja

Zajmuje się ustalaniem w jednostkach

pieniężnych wielkości zużycia środków

gospodarczych dla wykonania

określonych zadań.

15

Zakres rachunkowo

Zakres rachunkowo

ś

ś

ci

ci

cd

cd

.

.

Sprawozdawczość finansowa

Stanowi wybór informacji ujednoliconych pod
względem tematycznym, uzyskiwanych w
ramach księgowości i kalkulacji.

Informacje te są prezentowane w formie
okresowych zestawień liczbowych służących
zarówno dla potrzeb wewnętrznych jednostki
gospodarującej, jak i jednostek nadrzędnych.

16

Zakres rachunkowo

Zakres rachunkowo

ś

ś

ci

ci

cd

cd

.

.

Interpretacja danych sprawozdawczych

Umożliwia ocenę sytuacji majątkowej i rezultatów
działalności jednostki gospodarującej w
porównaniu z założeniami planu, danymi
uzyskiwanymi w poprzednich okresach oraz przez
inne jednostki.

Na podstawie oceny są podejmowane decyzje
zmierzające do eliminacji zjawisk negatywnych
oraz do upowszechniania osiągnięć.

17

Zadania rachunkowo

Zadania rachunkowo

ś

ś

ci

ci

Dostarczanie podstawowych informacji o działalności
danej jednostki:

Stanie środków gospodarczych i źródła ich
pochodzenia oraz wszelkich zmianach

Stopniu zużycia środków gospodarczych w
toku wykonywania zadań

Wykonaniu zadań gospodarczych

Rezultatach finansowych

Przeznaczeniu na określone cele zysku

18

Zadania rachunkowo

Zadania rachunkowo

ś

ś

ci

ci

cd

cd

.

.

Warunki realizacji zadań rachunkowości:

Wiarygodność i jednorodność przedstawianych
danych liczbowych

Kompletność danych

Jak najszybsze dostarczanie danych liczbowych,
aby można podjąć odpowiednie decyzje

Ścisłe powiązanie danych ewidencji z danymi
uzyskiwanymi poza ewidencją księgową

19

Struktura rachunkowo

Struktura rachunkowo

ś

ś

ci

ci

Funkcjonalna

Przedmiotowa

Formalna

20

Struktura rachunkowo

Struktura rachunkowo

ś

ś

ci

ci

cd

cd

.

.

Przekrój funkcjonalny:

Źródło rzetelnych informacji retrospektywnych,
umożliwiających rozliczenie i ocenę podmiotu
wewnętrznego

Źródło informacji prospektywnych
zabezpieczających pomnażanie kapitału
jednostki

21

Struktura rachunkowo

Struktura rachunkowo

ś

ś

ci

ci

cd

cd

.

.

Przekrój funkcjonalny:

Rachunkowość finansowa

Rachunkowość zarządcza

22

Struktura rachunkowo

Struktura rachunkowo

ś

ś

ci

ci

cd

cd

.

.

Funkcjonalna struktura rachunkowości

Rachunkowość

Rachunkowość

finansowa

Rachunkowość

zarządcza

Sprawozdawczość

Rewizja finansowa

Rozliczenie z

otoczeniem

Podejmowanie

decyzji

23

Przedmiotowa struktura

Przedmiotowa struktura

Cel: pomiar wyniku finansowego jednostki gospodarczej

Np. rachunek przep

Np. rachunek przep

ł

ł

yw

yw

ó

ó

w

w

pieni

pieni

ęż

ęż

nych

nych

Czynniki

Czynniki

pozytywne i

pozytywne i

negatywne

negatywne

CZYNNIK

CZYNNIK

Ó

Ó

W

W

III

III

rachunek zysk

rachunek zysk

ó

ó

w i strat

w i strat

Koszty

Koszty

Przychody

Przychody

STRUMIENI

STRUMIENI

II

II

bilans

bilans

Maj

Maj

ą

ą

tek

tek

Kapita

Kapita

ł

ł

y

y

ZASOB

ZASOB

Ó

Ó

W

W

I

I

SPRAWOZDANIE

SPRAWOZDANIE

PRZEDMIOT

PRZEDMIOT

RACHUNEK

RACHUNEK

P

P

Ł

Ł

ASZCZYZNA

ASZCZYZNA

24

Formalna struktura

Formalna struktura

Plan kont

jako usystematyzowany zbiór kont

przeznaczonych do ujęcia majątku, źródeł
jego pochodzenia oraz procesów
gospodarczych i ich rezultatów
występujących w jednostkach
gospodarczych wraz z komentarzem
określającym zasady funkcjonowania kont i
powiązania między nimi.

25

Zasady rachunkowo

Zasady rachunkowo

ś

ś

ci

ci

Uniwersalne

Podstawowe – nadrzędne

Szczegółowe - podrzędne

26

Zasady

Zasady

uniwersalne

uniwersalne

rachunkowo

rachunkowo

ś

ś

ci

ci

cd

cd

.

.

1. ZASADA DWUSTRONNEGO ZAPISU KAśDEJ
OPERACJI GOSPODARCZEJ:

Każda operacja gospodarcza jest rejestrowana na
dwóch kontach, po przeciwnych stronach, w
jednakowej kwocie.

Po lewej stronie „Winien/Debet” (Wn/Dt) jednego
konta (tzw. obciążenie konta).

Po prawej stronie „Ma/Credit” (Ma/Ct) drugiego
konta (tzw. uznanie).

27

Zasady

Zasady

uniwersalne

uniwersalne

rachunkowo

rachunkowo

ś

ś

ci

ci

cd

cd

.

.

2. ZASADA PERIODYZACJI:

Ujmowanie działalności jednostek
gospodarczych w wyznaczonych odcinkach
czasu, które są ograniczone umownymi datami
(okresy obrachunkowe).

Okresy obrachunkowe obejmują: rok obrotowy –
12 kolejnych miesięcy lub okresy sprawozdawcze
– np. kwartały, poszczególne miesiące.

28

Zasady

Zasady

nadrz

nadrz

ę

ę

dne

dne

rachunkowo

rachunkowo

ś

ś

ci

ci

cd

cd

.

.

1. ZASADA KONTYNUACJI DZIAŁANIA

Zakłada, że jednostka gospodarcza będzie

w przyszłości kontynuowała swą

działalność w niezmienionym istotnie

zakresie, bez postawienia jej w stan

likwidacji lub upadłości.

29

Zasady

Zasady

nadrz

nadrz

ę

ę

dne

dne

rachunkowo

rachunkowo

ś

ś

ci

ci

cd

cd

.

.

2. ZASADA MEMORIAŁU

W księgach rachunkowych i wyniku

finansowym jednostki należy ująć
wszystkie osiągnięte, przypadające na jej
rzecz przychody i obciążające ją koszty
związane z tymi przychodami dotyczące
danego roku obrotowego niezależnie od
terminu ich zapłaty.

30

Zasady

Zasady

nadrz

nadrz

ę

ę

dne

dne

rachunkowo

rachunkowo

ś

ś

ci

ci

cd

cd

.

.

3. ZASADA PODMIOTOWOŚCI

Prowadzenie rachunkowości w jednostkach

gospodarczych, czyli podmiotach, które są

wyodrębnione pod względem majątkowym,

organizacyjnym, prawnym.

31

Zasady

Zasady

nadrz

nadrz

ę

ę

dne

dne

rachunkowo

rachunkowo

ś

ś

ci

ci

cd

cd

.

.

4. ZASADA WSPÓŁMIERNOŚCI

W księgach rachunkowych wykazuje się
przychody i współmierne dla osiągnięcia
przychodów koszty, zarówno już opłacone,
jak i przypadające na ten okres, lecz jeszcze
nie opłacone.

Przychody i koszty nie spełniające tych
warunków stanowią czynne i bierne
rozliczenia międzyokresowe.

32

Zasady

Zasady

nadrz

nadrz

ę

ę

dne

dne

rachunkowo

rachunkowo

ś

ś

ci

ci

cd

cd

.

.

5. ZASADA CIĄGŁOŚCI

Stosowanie przyjętych zasad rachunkowości

w jednostce w sposób ciągły, pozwalający na

porównywanie danych księgowo-

finansowych w poszczególnych okresach.

33

Zasady

Zasady

nadrz

nadrz

ę

ę

dne

dne

rachunkowo

rachunkowo

ś

ś

ci

ci

cd

cd

.

.

6. ZASADA OSTROśNOŚCI

Wycena majątku i kapitału jednostki
gospodarczej, w taki sposób, aby pomiar nie
spowodował zniekształcenia wyniku finansowego.

Wycena rzeczowa składników majątkowych wg
cen nabycia lub kosztów wytworzenia.

1 reguła „nie wyżej niż cena rynkowa”

2 reguła „lepszy zysk mniejszy niż przesadzony”

34

Zasady

Zasady

szczeg

szczeg

ó

ó

ł

ł

owe

owe

(podrz

(podrz

ę

ę

dne) rachunkowo

dne) rachunkowo

ś

ś

ci

ci

cd

cd

.

.

Wiarygodności

Bezstronności

Aktualności

Terminowości