Awangarda

Awangarda

w Edukacji

w Edukacji

Magazyn o Edukacji w przyszłości.

Magazyn o Edukacji w przyszłości.

Przyszłości, która zaczyna się już jutro…

Przyszłości, która zaczyna się już jutro…

Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)

Dwumiesięcznik - Magazyn wydawany przez Instytut Nowoczesnej Edukacji
Redaktor naczelna: Małgorzata Taraszkiewicz
tel. [phone]

[e-mail]

Zespół redakcyjny: Agata Baj, Zuzanna Taraszkiewicz.
Zdjęcie z okładki wykonała Karolina Czarska

Fundacja Instytut Nowoczesnej Edukacji
ul. Kaliskiego 29a, 01-476 Warszawa
tel. [phone]
email:

[e-mail]

Grzegorz Pytkowski - Prezes Zarządu
Prof. dr hab. Paweł Rowiński - Przewodniczący Rady Naukowej
Katarzyna Lotkowska - Dyrektor Zarządzający
Małgorzata Taraszkiewicz - Dyrektor ds. projektów

Rada Ekspertów INE:

Chris Alexiou

jeden z założycieli firmy Accelerated Learning Systems Hellas, działającej na terenie Grecji oraz Europy

Południowej. Wykorzystuje metodę Przyspieszonego Uczenia Się, opartej m.in. na nagrodzonych Nagrodą Nobla badaniach
Howarda Gardnera, jak też pionierskiej pracy Colina Rose. Metodę tę wykorzystuje się obecnie w nauczaniu języków obcych, w
szkoleniach motywacyjnych, szkoleniach menedżerskich i rozwoju osobistego, pomocach naukowych dla dzieci i wielu innych
dziedzinach nauczania.

Robert Kozak

Pełni funkcję Chief Executive Officer ekskluzywnego serwisu analitycznego dla zarządów i właścicieli

globalnych firm działających na rynku Europy Środkowej i Wschodniej. Karierę zawodową zaczynał jako naukowiec na
Wydziale Chemii UW. Większość życia zawodowego spędził w mediach jako dziennikarz i menadżer. 15 lat spędził w BBC,
gdzie zaczynał jako korespondent, a potem stworzył i prowadził oddział BBC w Polsce. Uczestniczył w powstaniu Radia TOK
FM. Wychował całe pokolenie dziennikarzy. Pracował w TVP, gdzie kierował "Wiadomościami" i "Teleexpressem". Od kilku lat
jest wykładowcą w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi na kierunku Dziennikarstwo.
Prowadzi też szkolenia dla dziennikarzy i menadżerów zarządzających mediami.

Ivar Nakken

Kierownik Science Circus (Cyrku Przyrodniczego) przy Centrum Eksperymentalnym w Muzeum Przyrodniczym

Jaermuseet w Norwegii. Był twórcą i kierownikiem Science Circus przy Science Centre (Centrum Eksperymentalnym)
"Technoteket" przy Muzeum Technicznym w Oslo. Uczestniczył w budowie pierwszego Science Centre w Reykjaviku na
Islandii. Jest nauczycielem, a przez wiele lat był również dyrektorem szkoły podstawowej.

dr Olga Stankiewicz Nakken

-

Nauczycielka fizyki w liceum Dalane w Egersund w Norwegii. Zdobyła tytuł doktora fizyki

jądrowej na Uniwersytecie Göteborgskim. Była przewodniczącą stowarzyszenia "Różnorodność przeciwko bezmyślności"
(Mangfald Mot Enfald) przy Liceum Frölunda (Frölundagymnasiet), którego celem jest praca przeciwko rasizmowi i przemocy .
Od lat prowadzi kursy dla nauczycieli na temat nowych metod nauczania matematyki. Pomaga mężowi przy realizacji programu
Science Circus.

Colin Rose

-

psycholog i ekspert w zakresie nowoczesnych metod uczenia się. Stworzył wiele programów szybkiego rozwoju

i uczenia się dla wszystkich grup wiekowych. np. "Zabawy FundaMentalne" oraz "Młody Mistrz". Jest autorem licznych
publikacji, np. "Accelerated Learning" i "Accelerated Learning for the 21st Century" ("Ucz się szybciej, na miarę XXI wieku").
Założyciel i prezes angielskiej firmy Accelerated Learning Systems, jest też doradcą uniwersytetów i koncernów. Jako członek
organizacji rządowych w Wielkiej Brytanii współtworzy sieć ośrodków edukacyjnych dla rodziców. Jest członkiem zarządu
brytyjskiego stowarzyszenia Kampania dla Nauki.

Marek Szurawski

-

tłumacz, żeglarz, dziennikarz i szkoleniowiec, ekspert w zakresie rozwoju osobowości i nowoczesnych

technik pracy umysłowej, w tym technik uczenia się i twórczego myślenia. Twórca Wakacyjnych Szkół Treningu Pamięci,
Sprawnego Myślenia i Rozwoju oraz programu Memoriad Szkolnych - uczniowskich Mistrzostw w Zapamiętywaniu. Autor
licznych tłumaczeń, programów radiowych i telewizyjnych, i dwóch bestsellerowych książek "Pamięć. Trening interaktywny" i
"Pamięć i intelekt. Trening mistrzowski". Autor programów szkoleniowych dla firm, instytucji i szkół wyższych. Odznaczony
Złotym Krzyżem Zasługi, w 1999 r opłynął przylądek Horn na s/y "Zawisza Czarny".

Brian Tracy

- j

eden z największych światowych autorytetów w zakresie zarządzania i planowania strategicznego. Jest

wymieniany obok Petera Druckera, Stephena Coveya czy Jacka Welcha za jednego z najbardziej wpływowych liderów biznesu
na świecie. Niezwykle kreatywny i pracowity - na świecie wydano ponad 300 programów edukacyjnych jego autorstwa! W
prowadzonych przez niego seminariach wzięło udział ponad cztery miliony osób w 53 krajach, w tym zarządy i kadra
menadżerska wielu koncernów plasujących się w ścisłej czołówce światowej gospodarki. Autor 42 książek przetłumaczonych na
35 języków, w tym światowych bestsellerów: "Maksimum osiągnięć", "Sposób na sukces" czy "Turbostrategie".

2

Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)

W czerwcu br. rząd
zaprezentował analizę
„Polska 2030 – Wyzwania
rozwojowe”, w której dużo
miejsca poświęcono
edukacji i nauczycielom.

Kompetencje nauczycieli
uznano za kluczowe dla
jakości edukacji,

aby

polscy uczniowie w 2030 r.
znaleźli się w pierwszej
dziesiątce krajów OECD w
badaniu PISA

Do tego czasu 100 % dzieci powinno zostać objętych edukacją
przedszkolną, powinien zmienić się system kształcenia nauczycieli, w
którym więcej miejsca muszą zajmować zajęcia o charakterze
praktycznym, trening umiejętności interpersonalnych oraz tematyka
sposobów uczenia i motywacji do uczenia się.

3

Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)

Umysł
nie jest naczyniem,
które trzeba
napełnić
lecz ogniem,
który należy
rozniecić

Plutarch

4

Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)

Spis treści artykułów

Od redakcji........................................................................................ str. 6

1. Dlaczego o emocjach kierujących naszym życiem
rozmawiamy dopiero z dorosłymi?
Robert Kozak...................................................................................... str. 7
2. Akademia Sukcesu Brian Tracy International
Anna Wojciechowska......................................................................... str. 9
3. Multimedialna szkoła
Ewa Prokopek..................................................................................... str. 13
4. Cinematic
Ewa Martynkien ................................................................................. str. 15
5. Inteligencje Wielorakie w klasie
Colin Rose i Małgorzata Taraszkiewicz.............................................. str. 18
6. Młody Mistrz
(opr. red.) .......................................................................................... str. 23
7. Dobra zabawa fundamentem rozwoju
(opr. red.)........................................................................................... str. 24
8. Siedem warunków mistrzowskiego uczenia się
Marek Szurawski ............................................................................ str. 30
9. Inteligencje Wielorakie. Nowe horyzonty w teorii i praktyce
Recenzja książki ............................................................................... str. 33

Prawa autorskie zastrzeżone. Korzystanie z materiałów dozwolone do użytku własnego i pracy
z uczniami; przedruki i inne formy używania materiałów są możliwe po uzgodnieniu z redakcją.

5

Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)

Od redakcji

W tym wieku już nie dziwi nic. I mam na myśli wiek nie tyle mój, co generalnie naszego

świata, który też nie jest do końca rozpoznany przez ludzkość.

Za moich szkolnych czasów (ech – kiedy to było!) nie znosiłam historii – w takiej postaci jak
była - nam uczniom podawana, ale i wtedy i później i teraz uwielbiam czytać o historii
człowieka, a zwłaszcza zmianach w definiowaniu różnych koncepcji świata i o różnych
naukowych podejściach, które opisują: jak działa człowiek!

Do najbardziej pasjonujących historii należy poznawania mózgu…

Tradycyjnie przyjmuje się, że pierwszy ów organ docenił Alkmeon - uczeń Pitagorasa, ten
sam, który twierdził, że kozy oddychają przez uszy. Zarówno on, jak i późniejsi myśliciele
greccy mieli mętne - cytując za "Umysłem" Anthony Smitha - pojęcie o fizjologii mózgu.
Wierzyli po prostu, że tkanka ta w jakiś sposób organizuje inteligencję człowieka.
W rękopisie z XI wieku odnajdujemy pierwszy (w świecie zachodnim) szkic funkcji mózgu.
Wymienia się tu wątrobę, serce, jądra i mózg jako "cztery główne członki ludzkie", zaś
"fantazja, intelekt i pamięć" to trzy główne cechy ludzkiego psyche rezydujące w mózgu.
Mimo że niekończące się wojny średniowiecza dostarczały badaczom tysięcy rozpłatanych
głów, nikt nie zainteresował się najbardziej oczywistą i doskonale widoczną cechą mózgu -
jego zakrętami. Te przypominające jelita twory sprawiały wrażenie takiego anatomicznego
chaosu, że przez wieki obrzydziły mózg większości badaczy. Wiek XIX całkowicie zmienił
ich podejście. Franz Joseph Gall wysunął wówczas tezę, że określone obszary mózgu są
odpowiedzialne za pewne cechy psychiczne. Tak zrodziła się frenologia, czyli próba
sporządzania dokładnych map czaszki, odzwierciedlających rozmaite cechy charakteru
skryte pod jej nierówną powierzchnią. Na jej podstawie rozwinęły się mikroskopia, anatomia
i fizjologia. I choć frenologia odeszła do lamusa, zainteresowanie mózgiem nie osłabło ani
na jotę. Miejsce lancetów zajęły lasery, a mikroskopów optycznych - elektronowe.
Sprzężone z komputerem urządzenia rejestrują funkcje pracującego mózgu. Mimo to jego
poznanie i zrozumienie nadal jest największym wyzwaniem stojącym przed naukami
biologicznymi.

Pewna ważna Osoba ze środowiska oświatowego niedawno ogłosiła publicznie iż „jest
tendencja, by nie uczyć faktów i informacji. Oczywiście należy uczyć, jak się uczyć. Ale
jednocześnie bez przyswajania konkretnych rzeczy, treningu umysłowego, który polega
właśnie na uczeniu się faktów na pamięć, nie da się wyćwiczyć innych umiejętności, jak
choćby sztuki syntezy czy analizy”.

Ojej! To mi się skojarzyło od razu z Alkmeonem, który twierdził, że kozy oddychają przez
uszy. Nawet nie wiem jak to można skomentować… chyba tylko zapraszając do lektury
artykułów w tym i poprzednich numerach „Awangardy w Edukacji”

Małgorzata Taraszkiewicz i Autorzy

6

Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)

DLACZEGO O EMOCJACH

KIERUJĄCYCH NASZYM ŻYCIEM

ROZMAWIAMY DOPIERO

Z DOROSŁYMI?

Robert Kozak

Prowadzimy zajęcia z dorosłymi ludźmi, którzy w trakcie warsztatów na temat

samodyscypliny, zarządzania czasem czy pewności siebie uświadamiają sobie jak ważne

jest odpowiednie wyznaczanie celów, jak ogromny wpływ na nasze działanie ma

psychologiczne prawo przyciągania i konsekwentne dążenie do tego, co sobie

postanowiliśmy. Gdy widzę reakcje dorosłych ludzi, uczestników warsztatów, którzy jak

dzieci odkrywają te proste prawdy i potrafią zmienić swoje życie, czerpać z niego więcej i być

bardziej skutecznymi, zastanawiam się dlaczego większość z nas dowiaduje się tych prawd

gdy już jesteśmy dorośli. Wielu z nas zresztą nigdy nie skorzysta z dobrodziejstwa tej

wiedzy, bo nigdy nie trafi na szkolenia, czy warsztaty, na których przeżywamy to, co może

mieć dla nas ogromne znaczenie lub nigdy nie weźmie do ręki książki, która mówi o tych

podstawowych prawach psychologii, które decydują o naszych działaniach, sukcesie,

osiąganiu rezultatów itd. Prowadzę często coaching i warsztaty z autoprezentacji i wystąpień

publicznych i też mam okazję obserwować jakim odkryciem dla uczestników jest

uświadomienie sobie, że dobre wystąpienie zależy nie tylko od merytorycznej zawartości.

Istotny element to emocje własne i emocje odbiorców – forma wystąpienia. Te emocje, które

decydują także o budowaniu relacji z innymi ludźmi, które decydują o naszych zachowaniach

i decyzjach. Jak to jest, że żyjemy w świecie, którym rządzą emocje, a współczesna

edukacja próbuje nam wmówić, że wszystko zależy tylko od wiedzy i racjonalnego myślenia.

Przecież gdyby tak było, to marketing, a w szczególności działające na nasze emocje

reklamy nie miałyby racji bytu, budowanie relacji w biznesie byłoby stratą czasu itd.

Tymczasem emocjonalna strona naszego życia jest dominująca. To emocje decydują o

naszym rozwoju, działaniach i sukcesie. Można by postawić śmiałą tezę, że współczesna

edukacja zaniedbuje ten właśnie aspekt naszego rozwoju, wmawiając nam, że od wiedzy i

7

Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)

umiejętności tylko zależy osiąganie pragnień, celów i sukcesu. Dlatego właśnie firma

doradczo-szkoleniowa Brian Tracy International, której mam zaszczyt być prezesem, podjęła

wraz z

Gimnazjum Pro Futuro

eksperyment prowadzenia zajęć z rozwoju osobistego.

Nasi eksperci weszli do szkoły i musieli dostosować programy dla dorosłych do sposobu

postrzegania świata przez 13-14-latków. Było to nie lada wyzwanie dla trenerów, ale opłaciło

się bo satysfakcja z przeprowadzenia tej próby była ogromna. Gimnazjaliści polubili te

zajęcia i nie wiem, czy zdają sobie sprawę jak ogromną wartość otrzymali, bo przecież nie

myślą o tym, że takich zajęć nie mają ich rówieśnicy w innych szkołach. Oczywiście

przedsięwzięcie było ryzykowne, bo mówienie o tym, że sukces w życiu zależy w dużej

mierze od emocji, budowania relacji, inteligencji emocjonalnej i tym podobnych trudno

mierzalnych i nieokreślonych czynników mogło doprowadzić młodych ludzi do przekonania,

że nie warto się uczyć, a tego byśmy nie chcieli. Dlatego położyliśmy duży nacisk na

świadomość tego, że wiedza i umiejętności są niezbędne, ale bez zrozumienie

emocjonalnego aspektu naszego życia mogą się na nic nie zdać.

Nie jest dla nikogo tajemnicą, że – wyłączywszy może karierę naukową – sukces w życiu nie

jest najczęściej udziałem prymusów. Jak spojrzymy na naszych kolegów ze szkoły, to

widzimy, że ci, którzy osiągnęli swoje cele, to często nie są wcale ci, którzy byli najlepsi w

szkole. Nie oznacza to, że bycie prymusem przeszkadza, oczywiście tak nie jest – żyjemy

przecież także w świecie wiedzy i ma ona podstawowe znaczenie dla funkcjonowania w

społeczeństwie. Chodzi o to, że sama wiedza nie wystarcza bo „świat jest pełen dobrze

wykształconych biedaków”, którzy nie osiągnęli sukcesu, bo zabrakło im umiejętności

budowania relacji czy inteligencji emocjonalnej. Co ciekawe, młodzi ludzie dużo bardziej

podczas zajęć mieli świadomość istnienia tych czynników, niż wielu dorosłych podczas

warsztatów, które prowadzimy.

Czyżby naturalna świadomość tego, że relacyjność czy inteligencja emocjonalna w toku

edukacji zostaje zmniejszona?

Czy szkoła wmawia uczniom, że tylko od wiedzy zależy ich sukces?

To śmiała teza, ale ciekawe, czy prawdziwa.

Wracając do naszych zajęć w Gimnazjum Pro Futuro. Podzieliliśmy je na dwa etapy. W

pierwszym uczniowie mogli doświadczyć czym jest stawianie celów i samoświadomość

emocjonalna, a w drugiej – prowadzonej zresztą po angielsku – uczyli się jak panować nad

własnymi emocjami i emocjami odbiorców podczas autoprezentacji i wystąpień publicznych.

Eksperyment był ogromnym doświadczeniem dla uczniów, ale także i dla trenerów. Wielu z

8

Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)

nas mogło zupełnie z innej perspektywy spojrzeć no to, czym się zajmujemy. Za wcześnie

jeszcze na ostateczną ocenę, ale nie mam wątpliwości, że młodzi ludzie wyposażeni w to,

czego mogli doświadczyć podczas zajęć prowadzonych przez ekspertów Brian Tracy

International mają znacznie lepszy start w dorosłe życie niż inni ich rówieśnicy.

Akademia Sukcesu BTI

dla Pro Futuro

ANNA W OJCIECHO W S K A

www.briantracy.pl

CELE AKADEMII SUKCESU

 Poznanie najwa niejszych zasad i koncepcji sukcesu

ż

oraz zastosowanie ich w praktyce

 Zbudowanie poczucia w asnej warto ci i pewno ci siebie

ł

ś

ś

 Nauka sprawdzonych technik, dzi ki kt rym w pe ni

ę

ó

ł

zostanie wykorzystany wewn trzny potencja

ę

ł

 Zmiana sposobu my lenia i ukierunkowanie go na cel

ś

 Stanie si osob kreatywn , pozytywn i otwart

ę

ą

ą

ą

ą

 Stanie si liderem i wzorem

ę

 Opanowanie umiej tno ci wyznaczania cel w i robienia plan w ich realizacji

ę

ś

ó

ó

 Umiej tne korzystanie z systematycznych plan w, kt re warunkuj sukces

ę

ó

ó

ą

 Poznanie schematu wyznaczania i realizacji cel w

ó

 Skuteczne wykorzystanie technik skupiania w asnej energii

ł

9

Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)

 Poznanie sposob w koncentracji

ó

 Poznanie najwa niejszych umiej tno ci koniecznych do funkcjonowania jako

ż

ę

ś

cz onek zespo u

ł

ł

 Nauczenie si radzenia sobie z nieuniknionymi wzlotami i upadkami codzienno ci

ę

ś

 Uwolnienie kreatywno ci poprzez powtarzanie i praktyk

ś

ę

 Nauka stosowania technik kreatywnego my lenia

ś

 Rozwini cie cech osobowo ci cz owieka sukcesu

ę

ś

ł

 Umiej tno prowadzenia prezentacji i wyst pie publicznych

ę

ść

ą

ń

PROGRAM AKADEMII SUKCESU

Czas trwania Akademii Sukcesu: 10 modu w;

łó

1 modu to 2 lekcje x 45 min.

ł

Fundamenty

yjemy w takich czasach, gdzie mo emy osi gn bardzo

Ż

ż

ą ąć

wiele, je li tylko pragniemy tego dostatecznie mocno i

ś

konsekwentnie d ymy do wyznaczonych cel w.

ąż

ó

Pierwszy, czasami najtrudniejszy krok, to dok adnie okre li , czego chcemy. Ale

ł

ś ć

dlaczego tylko niekt rzy osi gaj wszystkie swoje cele, podczas gdy inni tylko marz

ó

ą

ą

ą

o lepszym yciu?

ż

"Cele są paliwem w lokomotywie osiągnięć."

Szkolenia prowadzone przez Brian Tracy International wspieraj uruchamianie

ą

ludzkiego potencjau, czasami g boko ukrytego we wn trzu cz owieka oraz pokazuj

ł

łę

ę

ł

ą

strategie jak osi ga sukces.

ą ć

10

Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)

Realizacja

Akademia Sukcesu BTI dla Pro Futuro to cykl warsztat w szkoleniowych, podczas

ó

kt rych wsp lnie z m odzie i dla m odzie y odkrywamy postawy sukcesu.

ó

ó

ł

żą

ł

ż

L.p

.

Temat

Agenda

1. Si a motywacji

ł

Definicja

motywacji

Okre lenie poziom w motywacji

w asnej

ś

ó

ł

Funkcjonowanie naszych emocji

Czym s nawyki

ą

2. Metody

skutecznego

dzia ania

ł

Definicja

sukcesu

Cele wsp lne dla wszystkich

ó

Najwa niejsze korzy ci p yn ce z sukcesu

ż

ś

ł ą

Metody skutecznego uczenia si i dzia ania

ę

ł

Cechy lidera
Zasady skutecznego dzia ania

ł

3. Wyst pienia publiczne I

ą

Autoprezentacja

4. Osi ganie cel w

ą

ó

Definicja

celu i planu

Jak stworzy plan realizacji celu

ć

Jak wyznacza terminy realizacji celu

ć

Jak okre la wiedz i umiej tno ci potrzebne do osi gni cia

ś ć

ę

ę

ś

ą

ę

wyznaczonych cel w

ó

Jak konsekwentnie realizowa postawione cele

ć

5. Wyst pienia publiczne II

ą

Dlaczego wyst pienia publiczne

ą

Czego najbardziej

boimy si i jak sobie z tym poradzi

ę

ć

Struktura wyst pienia publicznego

ą

Mowa cia a, g os, tre przekazu

ł

ł

ść

Kontakt wzrokowy

6. Kreatywność

Definicja

kreatywno ci

ś

Techniki

kreatywnego my lenia

ś

Skuteczne metody rozwi zywania problem w

ą

ó

Jak korzysta z burzy m zg w

ć

ó

ó

7. Wyst pienia publiczne III

ą

Jak wyra a my li i odczucia

ż ć

ś

Techniki

wp ywu na odbiorc w

ł

ó

Pr by kamerowe

ó

8. Panowanie

nad emocjami

Czym s emocje

ą

Jak panowa nad w asnymi emocjami

ć

ł

Pochodzenie negatywnych emocji

– jak si ich uczymy

ę

Jak budowa poczucie w asnej warto ci

ć

ł

ś

9. Koncentracja

Skuteczne techniki i sposoby skupiania w asnej energii i

ł

koncentracji
Jak oszcz dza codziennie dodatkowe godziny czasu

ę

ć

Zwi kszanie w asnej wydajno ci

ę

ł

ś

10. Praca w zespole

Zesp a grupa

ół

Czym jest wsp praca w zespole

ół

Jak by warto ciowym cz onkiem zespo u

ć

ś

ł

ł

Jak efektywnie pracowa w zespole

ć

11

Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)

STOSOWANE METODOLOGIE

Podczas przygotowywania i prowadzenia warsztat w

ó

szkoleniowych opieramy si na materiaach opracowanych

ę

ł

przez samego Briana Tracy. Wszystkie materiay zostay

ł

ł

przetumaczone i zaadaptowane do warunk w polskich,

ł

ó

stanowi baz rozwi za dopasowywanych do projektu dla

ą

ę

ą ń

m odzie y.

ł

ż

Stosowane podczas warsztatów metody:

•

Wyk ady

ł

•

Interaktywne wiczenia praktyczne

ć

•

Scenki (z mo liwo ci nagrania na video)

ż

ś ą

•

Praca indywidualna

•

Praca w grupach kreatywnych

•

Dyskusja moderowane przez Eksperta BTI

•

‘Ice-

breakers’

•

Ogl danie nagra video

ą

ń

•

Nietypowe wiczenia uruchamiaj ce kreatywno

ć

ą

ść

•

Inne techniki przyspieszonego uczenia, pozwalaj ce na szybkie i trwa e

ą

ł

przyswajanie materiau.

ł

ZALICZENIE

Warunki otrzymania zaliczenia:

 Obecno na zaj ciach 80%

ść

ę

 Indywidualna praca zaliczeniowa
 Indywidualna prezentacja – wyst pienie publiczne

ą

Uczniowie otrzymają certyfikaty ukończenia Akademii Sukcesu Brian Tracy

International.

12

MULTIMEDIALNA SZKOŁA

Ewa Prokopek

Multimedialna szkoła to oczywiście tablice interaktywne i programy, które - w sposób
preferowany przez współczesnych uczniów, przyciągają do uczenia się!

Poniżej zaprezentujemy znakomite programy, których autorem jest Colin Rose – lider
nowoczesnej edukacji.

Każdy program zawiera setki przepięknych animacji, plansz graficznych, dzięki którym
każda lekcja staje się niepowtarzalna! Dzieci otwierają szeroko oczy i kwitują swój zachwyt
okrzykiem: wow! A w międzyczasie się uczą!
Oprócz animacji w programach są:
- interaktywne ćwiczenia, które pomogą uczniom zrozumieć trudne pojęcia, np.
sprowadzanie do wspólnego mianownika, ułamki, przepływ prądu elektrycznego, cykl
życiowy roślin, adaptację zwierząt do środowiska, czy też szereg tematów związanych z
funkcjonowaniem ludzkiego ciała. Dlaczego nachylenie osi ziemskiej powoduje zmiany
pór roku w trakcie jej obiegu po orbicie? Co dokładnie dzieje się po zapyleniu rośliny?
- pytania kontrolne, zadania ukierunkowane na budowanie umiejętności analitycznych w
oparciu o 8 podstawowych pytań programu matury międzynarodowej – kształtują
umiejętności krytycznego myślenia od najwcześniejszych lat szkolnych
- a także zawierają moduł dotyczący „uczenia się uczenia”.

Przyroda*
Pakiet: nauczanie przyrodnicze (klasy 1-3)
Pakiet: przyroda (klasy 4-6)

Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)

Matematyka*
Pakiet: nauczanie matematyczne dla klas 1-3
Pakiet: matematyka dla klas 4-6

* pełen zakres materiału oraz cennik wszystkich pakietów dostępny jest na stronie

www.multitablica.pl

TASK MAGIC
Oprogramowanie do samodzielnego tworzenia interaktywnych lekcji również na
multitablicach.
Pozwala błyskawicznie „wyczarować” kilkanaście wariantów zadań, gier i zabaw
utrwalających materiał z dowolnego przedmiotu: historii, języka polskiego, języka obcego,
matematyki, nauk przyrodniczych, religii, itp.

Uczniowie mogą zainstalować specjalną, darmową wersję programu na domowym
komputerze. Dzięki niej będą mieli dostęp do przesyłanych przez nauczyciela ćwiczeń –
a praca domowa stanie się być może ich największym hobby.
Interaktywne testy powtórzeniowe: ćwiczenie „Test wielokrotnego wyboru” pozwala stworzyć
narzędzia do powtórek przed egzaminami czy sprawdzianami.

Po więcej zapraszamy na strony:

www.multitablica.pl
www.transferlearning.pl

14

“Tablice ożywiają lekcję i czynią ją znacznie przyjemniejszą dla uczniów”

”Najważniejsze korzyści to większe zaangażowanie uczniów w proces
uczenia”

British Educational Communications and Technology Agency

Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)

CINEMATIC

Ewa Martynkien

POSZUKIWANIA

Któregoś dnia, gdy dzieci w klasie czwartej prezentowały scenki dialogowe, postanowiliśmy

nagrać je na kamerę. Następnie w sali telewizyjnej, bez wstępnego montażu, prosto z

kamery obejrzeliśmy nakręcony materiał. Reakcje dzieci, emocje, jakie im wtedy

towarzyszyły, nasunęły mi myśl, że właśnie to jest metoda, którą mogę świetnie wykorzystać

podczas lekcji języka niemieckiego. Metodę tę nazwałam metodą „Cinematic”.

II. CO TO JEST CINEMATIC?

Metoda Cinematic polega na nagrywaniu wypowiedzi uczniów w języku obcym oraz

tworzeniu krótkich filmów (scenek, dialogów, prezentacji) w celu kształtowania

UMIEJĘTNOŚCI JĘZYKOWYCH.

Do tego celu wykorzystuje się KAMERĘ CYFROWĄ i KOMPUTER.

III. JAKIE SĄ CELE METODY CINEMATIC?

1. Celem głównym jest naturalnie kształtowanie umiejętności językowych. Uczniowie

utrwalają poznane na lekcjach struktury leksykalno – gramatyczne, wykorzystując je

w praktycznych sytuacjach.

2. W sposób naturalny uczniowie kształtują umiejętności autoprezentacji. Widzą się na

filmie i wypracowują swój własny styl komunikacyjny.

3. Uczą się pracy w zespole. Mają świadomość odpowiedzialności grupowej za projekt.

Uczą się dyscypliny na planie filmowym.

4. Zgłębiają tajniki programu montażowego. Po jednym dwóch projektach potrafią już

właściwie sami zmontować taki film.

5. Uczą się pracy z kamerą. Wiedzą, co to jest plan amerykański, ujęcie podstawowe.

15

Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)

IV. DLACZEGO POWSTAŁA METODA CINAMETIC?

1. Metoda CiNEMATIC, która powstała z potrzeby dotarcia do ucznia w XXI wieku. W epoce,

w której uczniowi nie wystarczy już książka, ćwiczenia, czy zeszyt.

2. Coraz częściej książkę zastępuje komputer i Internet, podające informacje w sposób o

wiele bardziej atrakcyjny. Tekst zastępuje obraz. Dlatego więc powstała metoda Cinematic.

3. Metoda Cinematic powstała również dlatego, że coraz bardziej powszechne staje się

stosowanie środków audio-wizualnych: komputerów, projektorów, filmów, prezentacji, czy

animacji. Mamy do nich swobodny dostęp i chętnie wykorzystujemy je na lekcjach.

4. Metoda Cinematic powstała również dlatego, by stworzyć uczniom możliwość kreowania

rzeczywistości. Współczesne metody nauczania aktywizują uczniów do samodzielnego

zdobywania informacji, a następnie zachęcają uczniów do dzielenia się nimi na forum

klasowym. Uczniowie przygotowują plakaty, foldery, prezentacje multimedialne. Dzięki

czemu obok zdobywania wiedzy, wypracowują swój własny styl komunikacyjny.

5. W XXI wieku zmienia się również rola nauczyciela: który inspiruje, towarzyszy, wspiera.

Nauczyciela jako mistrza. Tak jest też w metodzie CInematic.

6. Metoda Cinematic powstała również dlatego, by uczeń mógł poznać przede wszystkim

swoje mocne strony i na bazie tej wiedzy pracować nad słabymi stronami wykonanej pracy.

Cinematic dokładnie realizuje założenia oceniania kształtującego.

JAKIE SĄ ZALETY METODY CINEMATIC?

1. Po pierwsze odgrywanie scenek, czy dialogów zyskuje realny cel. Jest nim

kilkuminutowy film. A przecież w każdym filmie też odgrywa się sceny. Uczniowie

zazwyczaj nie kojarzą tradycyjnego odgrywania dialogów z dialogiem przed kamerą.

Tu jest jak w prawdziwym filmie. W tak zaaranżowanych zajęciach, nauczenie się

tekstu na pamięć nie stanowi dla dzieci żadnego problemu. Bo gdy zadanie brzmi

„przygotuj scenkę”, a nie „naucz się dialogu na pamięć”, dzieci potrafią w mig

opanować materiał. I jak na prawdziwym planie filmowym, gdy coś się nie uda,

możemy scenkę powtórzyć i nagrać jeszcze raz. Tu także nie ma oporów. Przecież

chodzi o to, żeby powstał film. Powtarzanie staje się więc czymś naturalnym – tak

właśnie jest na planie filmowym;

2. Pamiętajmy, że możliwość poprawienia doskonali komunikację. Błędy w wymowie,

czy końcówkach przed kamerą wykorzystywane są w sposób twórczy.

3. Wprowadzenie kamery na lekcję bądź zajęcia dodatkowe z języka obcego, daje

możliwość pracy uczniom o najróżniejszych predyspozycjach. Szczególnie polecana

będzie ta metoda w pracy w grupie z dziećmi o przewadze kinestetyków i

słuchowców, którzy podczas tradycyjnych zajęć często odczuwają dyskomfort,

16

Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)

wynikający z odmiennego sposobu przyswajania wiedzy. Co więcej właśnie ci

uczniowie będą mogli wreszcie się wykazać, bo dla nich nauka poza ławką szkolną

jest najlepszym i nie rzadko jedynym sposobem, by czegoś się nauczyć. Istnieje tu

także możliwość łączenia wiedzy z różnych przedmiotów (plastyka, geografia,

muzyka, technika). Jeśli trzeba zrobić kartę dań, czy plakat na wystawie przed

sklepem, wykorzystamy zdolności plastyczne. Gdy przygotowujemy show, mogą to

być elementy muzyczne.

CZEMU SŁUŻY WSPÓLNA OCENA NAGRANIA?

1. Po wykonaniu zadania oglądamy wspólnie materiał. To bardzo ważny moment.

Oglądając materiał razem ma się poczucie wspólnoty. Nauczyciel swobodniej może

omówić, co było mocną, a co słabą stroną wykonanego projektu.

2. Dzieci zupełnie inaczej podchodzą do tego typu oceny. To nie tylko kwestia umiałem

nie umiałem. Przede wszystkim słyszą się i widzą. W procesie nauczania języka

obcego to bardzo ważne. Uczniowie sami wychwytują swoje błędy.

3. Spontanicznie kształtuje się ocena koleżeńska. Powstają pozytywne emocje.

4. Nauczyciel swobodniej może omówić, co było mocną, a co słabą stroną wykonanego

projektu. Tworzy się więc ocena kształtująca.

5. A kiedy rozdamy dzieciom kwestionariusze talentów, zobaczymy, że oprócz

umiejętności językowej, metoda Cinematic pozwala naszym uczniom poszerzyć ich

definicję zdolności.

JAK TWORZY SIĘ POCZUCIE SUKCESU?

Korzyści, płynące z metody filmowania są ogromne.

1. Powstał przecież film, którym można pochwalić się rodzicom, czy znajomym. Jest bardzo

prawdopodobne, że uczniowie obejrzą dzieło wspólnie z rodzicami, a więc wrócą tym samym

do przerobionych treści. Znów sobie utrwalą to, czego się nauczyły.

2. Jeśli jest możliwość, można film umieścić na stronie internetowej szkoły. To dodatkowe

wyróżnienie dla uczniów. Taki film można przecież ściągnąć z Internetu!

3. powielenie filmu na płyty CD czy DVD daje możliwość rozdania go wśród znajomych i

rodziny.

4. Można zorganizować szkolny czy międzyszkolny festiwal filmów obcojęzycznych, gdzie

zwycięzcom wręczymy Oskarki.

Autorka metody, Ewa Martynkien jest germanistką UW oraz dyplomowanym reżyserem i scenariopisarzem AFiT-
u. Na co dzień uczy języka niemieckiego. Jest też członkiem niezależnej grupy filmowej Ex Nihil, za metodę
„cinematic” otrzymała Certyfikat Jakości nadany przez Komisarza Unii Europejskiej i Ministra Edukacji w 2007
roku. Informacje na temat metody można znaleźć w czasopiśmie„ Języki Obce w szkole „ nr 3/2007.

17

Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)

INTELIGENCJE WIELORAKIE
W KLASIE

Małgorzata Taraszkiewicz i Colin Rose

„Jeśli dziecko nie uczy się

w sposób w jaki nauczasz,

wtedy musisz nauczać je

w ten sam sposób

w jaki się uczy”

Rita Dunn

(cytat z książki Anne Bruetsch

„Multiple Intelligences Lesson Plan Book”)

Teoria Wielorakich Inteligencji Howarda Gardnera zrewolucjonizowała sposób
myślenia o inteligencji i samym uczeniu.

Przez ponad wiek psychometrycy lub osoby testujące inteligencje, zauważyli stałą cechę –
testy IQ wykazały, że jesteś albo „mądry” albo „normalny ” albo „wadliwy”.
Gardner pokazuje, że inteligencja jest wielopłaszczyznowa i dynamiczna – wykraczająca
poza zdolności lingwistyczno – logiczne, które tradycyjnie testujemy i oceniamy w szkołach.
W swojej ostatniej książce „Zredefiniowana Inteligencja – Inteligencja Wieloraka” Gardner
ostrożnie kładzie nacisk na kulturowe – w przeciwieństwie do czysto genetycznych -
czynniki kształtujące rozwój intelektualny jednostki:

18

Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)

„Obecnie wyobrażam sobie inteligencje jako biopsychologiczny potencjał przetwarzania
informacji, który można ‘aktywować’ w otoczeniu kulturowym, aby skutecznie rozwiązywać
problemy lub tworzyć produkty wartościowe dla kultury...inteligencje nie są rzeczami, które
można zobaczyć czy policzyć. Inteligencje są potencjałami – przypuszczalnie
neurologicznymi – które można aktywować w zależności od wartości występujących w danej
kulturze, szansach dostępnych w danej kulturze oraz poszczególnych decyzjach
podejmowanych przez poszczególne osoby oraz/i ich rodziny, nauczycieli oraz otoczenie.”
(Gardner, 1999)

Gardner obecnie rozróżnia osiem inteligencji, każda z nich jest uznana przez niego jako
„posiadane od urodzenia”. Jednakże Gardner podkreśla, że „nie ma dwóch ludzi którzy mają
dokładnie taką samą kombinację inteligencji.”
Wspomniane wcześniej osiem inteligencji to: lingwistyczna, logiczna, muzyczna,
przestrzenna, kinestetyczna, interpersonalna, intrapersonalna, oraz naturalistyczna. Rozmiar
w jakim dana inteligencja się rozwinie u danej osoby jest w dużym stopniu zależna od
edukacji oraz kultury, w której się wychowała dana osoba.

Nauczanie w sposób, w jakim uczy się uczeń

Teoria inteligencji wielorakiej zmusza do przemyślenia sposobu w jaki nauczyciele powinni
podchodzić do przedmiotów i tematów, których uczą.

Jeśli dzieci nie są w stanie uczyć się w sposób, w jaki są nauczane, wtedy nauczyciel
powinien uczyć je we właściwy dla tych dzieci sposób.

Kierowani zróżnicowanymi profilami intelektualnymi uczniów w danej klasie, nauczyciele
muszą zrezygnować z jednego stylu nauczania dla wszystkich uczniów, na rzecz bardziej
dopasowanego do indywidualnych potrzeb uczniów podejścia – wykorzystującego teorie
inteligencji wielorakich.

W swojej książce Gardner zidentyfikował „dostępność nowych i elastycznych technologii”
jako „jeden z faktów, który sprawi, że indywidualnie skonfigurowana edukacja stanie się z
czasem rzeczywistością”

Kiedy już rodzice nauczą się, że jest kilka metod nauczania większości przedmiotów i
tematów, zamożne rodziny nabędą materiały do użytku domowego. Oczywiście nacisk
będzie też kładziony na szkoły, żeby posiadały „Osiem sposobów nauczania teorii
Pitagorasa” albo „Osiem metod nauki filozofii Platona”. Nie będzie możliwe, aby nauczyciel
powiedział – nauczyłem ich dobrze, ale on/ona nie potrafili posiąść tej wiedzy.” Zamiast tego
wszyscy biorący czynny udział w nauczaniu będą umotywowani, aby znaleźć najlepszą i
dobrze funkcjonującą metodę nauczania dla danego ucznia mającego nauczyć się
konkretnego zagadnienia, a stworzona metoda nauczania posłuży jako podstawa tworzenia
następnych metod w przyszłości.
Pomimo że Gardner pisze, że o indywidualnie skonfigurowanej edukacji jako sprawie
przyszłości, część nauczycieli stosuje już obecnie teorie inteligencji wielorakiej we własnych
klasach.

Teoria inteligencji wielorakiej nie wskazuje jedynego słusznego podejścia w
nauczaniu. Sam Gardner jest ostrożny we wskazywaniu co jego zdaniem jest lepsze.

19

Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)

Gardner wyraźnie mówi, że „to nauczyciele są tymi osobami, które mają podejmować
najważniejsze decyzje w tym procesie nauczania i decydować o tym w jakim stopniu można
zastosować teorie inteligencji wielorakich we własnych praktykach nauczania”.

Koncepcja inteligencji wielorakich zrodziła się jako teoria psychologiczna koncentrująca się
na „indywidualnych różnicach w sile i sposobie prezentacji”. Gardner twierdzi, że nie ma
bezpośredniego połączenia pomiędzy teorią naukową i zestawem edukacyjnych posunięć.
W przypadku, gdy nauczyciel decyduje się na wdrożenie teorii o inteligencji wielorakiej w
codziennych zajęciach klasowych, musi taki etap rozpocząć określeniem jakie typy
inteligencji posiadają uczniowie, których będzie uczył.

Od standardowych testów inteligencji do profili inteligencji

Gardner twierdzi, że większość ludzi, kiedy słyszy o teorii wielorakich inteligencji,
instynktownie zadaje pytanie: jak tak nienamacalne inteligencje jak „cieleśnie- kinestetyczna”
oraz „interpersonalna” można zmierzyć i zweryfikować.
Jednakże mierzenie nie jest dobrym określeniem czynności jaką wykonują nauczyciele w
celu określenia inteligencji wielorakiej poszczególnych uczniów. (mowa tu o tradycyjnym
sposobie w jaki nauczyciele określają inteligencje uczniów).
Jak mierzyć - jak efektywnie uczeń uczy się nowej piosenki albo jak efektywnie uczeń
wyraża swoje zdanie w grupie. Jako że standardowe testy mające na celu uzyskanie
wyników oraz rezultatów porównawczych na dużej populacji uczniów nie nadają się do
pomiarów wielu z tych inteligencji, do ich pomiaru należy zastosować bardziej ekspansywne i
wielopłaszczyznowe podejście.

„Metody podejścia, które uważamy za najskuteczniejsze” – mówi Gardner – „powinny
docelowo szukać najlepszych metod i umiejętności w rozwiązywaniu problemów lub w
dopasowywaniu produktu do poszczególnych ludzi w ramach całego zakresu materiałów”.

Metody podejścia, o których pisze Gardner są zależne od kontekstu, w jakim występują. Tak
jak w procesie nauczania należy wziąć pod uwagę mnogość sposobów, w jakie dzieci się
uczą, tak więc należy poczynić założenia bazujące na zróżnicowaniu poszczególnych
uczniów:

„Zamiast doprowadzać uczniów do z gotowych założeń, jak zrobiliby to psychometrycy
(często dla zrozumiałych celów), dopasujmy te założenia do potrzeb dzieci”.

Gardner i jego współpracownicy przedstawili uczniom gotowe założenia tworząc „bogate
otoczenie”, określanej mianem Spectrum Classroom – czyli klasy-spektrum. W takiej klasie
dzieci mogły by w sposób naturalny używać dowolnej liczby swoich inteligencji i
przedstawiać obserwatorom, jak to określa Gardner „obfitość i wysokie zaawansowanie ich
interakcji” oraz „ich zakresu posiadanych inteligencji”. Część materiałów zawiera elementy
środowiska naturalnego, gry planszowe, przedmioty plastyczne, instrumenty muzyczne,
ćwiczenia fizyczne, taniec oraz budowanie”.

Kiedy dziecko unika pewnych czynności lub materiałów, Gardner i jego
współpracownicy przedstawili techniki pomostowe.

Dla przykładu „jeśli dziecko nie chciało opowiedzieć historyjki związanej z oglądanym
rysunkiem, wtedy otrzymywało od nas przedmioty umożliwiające zbudowanie dioramy.
Diorama miała służyć jako pomost – dzięki niej dziecko mogło opowiedzieć nam, co się
działo z ludźmi i zwierzętami w dioramie.

20

Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)

Tak samo jak klasy - spektrum, tak i muzea dla dzieci mogą służyć jako otoczenia
bogate w kontekst, w których dzieci mogą uaktywnić różne inteligencje poprzez
interakcje z różnymi przedmiotami.
Obserwując dzieci w takim otoczeniu, według Gardnera, można uzyskać surowy obraz
posiadanych przez te dzieci inteligencji, w danym momencie ich życia. Gardner używa tego
samego rozumowania, aby ocenić profile inteligencji u ludzi dorosłych.

Dobry moment na pomiar posiadanych przez daną osobę inteligencji
następuje, gdy ta osoba jest przeniesiona w nowe otoczenie. Gdybym
został wysłany do trzech regionów Australii – interior, rejon Wielkiej Rafy
czy miasto na wybrzeżu. I gdyby poddać obserwacji moje poczynania,
można by wyciągnąć wiele wniosków odnośnie moich inteligencji – tak
samo, jak wiele wniosków dotyczących reprezentowanych przeze mnie
głupoty wielorakiej.

Wydobywanie Inteligencji w klasie

Zgodnie z teorią Gardnera, nauczyciele mogą „wydobyć” inteligencje poszczególnych
uczniów w klasie - pokój spektrum czy muzeum dla dzieci, pomimo, że są idealnym
miejscem, aby tego dokonać wcale nie są nieodzowne:

„Powinno być możliwe uzyskanie w miarę dokładnego obrazu intelektualnego profilu danej
osoby – bez względu na to czy ma 3 lata czy też 13 – na przestrzeni miesiąca czasu,
podczas gdy obserwowany uczeń znajduje się w normalnej klasie i zajmuje się zwykłymi
czynnościami.

Dzienny czas obserwacji może się wahać w zakresie od 5 do 10 godzin.
Pośród wielu nauczycieli, którzy napisali książki na temat wdrażania teorii inteligencji
wielorakich Gardnera, znalazł się David Lazear. W 1990 roku wydał on książkę „Siedem
sposobów zdobywania wiedzy: Nauczanie teorii Inteligencji Wielorakich”, w której opisuje
profile indywidualne jako określanie silnych i słabych stron ucznia, poprzez co można dać
nauczycielom konkretne wskazówki.
„Taki indywidualny profil wskaże metody najpełniejszego wykorzystania potencjału
posiadanych przez danego ucznia inteligencji. W początkowych latach nauki taki profil
pomógłby określić sposoby rozwoju pełnego spektrum inteligencji w sposób jak najbardziej
kompletny.”

Anne Bruetsch, autorka książki z 1995 roku „Plan lekcji z wykorzystaniem Inteligencji
Wielorakich”, ostrzega przed wykorzystywaniem inteligencji w nieprecyzyjny sposób. Zamiast
tego zachęca nauczycieli, aby zapoznali się z silnymi oraz słabymi stronami każdego z
uczniów.

Nie ma dla mnie zbyt dużego znaczenia wiedza o tym jak silna lub słaba jest dana osoba w
przypadku poszczególnych inteligencji. Dla mnie jako nauczyciela, najważniejsza jest
świadomość ekstremów. Mogę użyć takiej informacji w celu zaplanowania zajęć w oparciu o
świadomość posiadanych przez moich uczniów umiejętności (silnych i słabych stron każdego
z uczniów) i bazując na tej wiedzy łączyć uczniów w pary lub grupy”.

21

Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)

Bruetsch w dalszej części tłumaczy jak świadomość posiadanych przez jej studentów
umiejętności pozwala na rozwój poszczególnych inteligencji u poszczególnych uczniów.
Czasami, kiedy chciałabym połączyć uczniów o różnych umiejętnościach oraz słabych
stronach tak, aby dzięki współpracy ucznia ze słabiej rozwiniętą daną inteligencją, uczniowie
uczyli się nawzajem od siebie. Należy pamiętać, że posiadane inteligencje nie są statyczne”.

Jak można wykorzystać obecny profil posiadanych przez ucznia inteligencji, lub jak sugeruje
Bruetsch, w jaki sposób nauczyciele mogą zdobyć świadomość słabych i mocnych stron
uczniów?

Lazear kładzie nacisk na znaczenie zastosowania materiałów szkoleniowych dopasowanych
do poszczególnych inteligencji, ma to znaczenie przy założeniach prezentowanych w
systemie symboli albo języku używanym przez daną inteligencję, która jest testowana. Na
przykład, Lazear tłumaczy, że żaden nawet najbardziej dokładny opis słowny czynności
fizycznej nie może posłużyć do dokładnego przetestowania inteligencji cielesno
kinestetycznej. Język albo system symboli systemu cielesno kinestetycznego - jak pisze
autor – jest w samym sobie fizycznym ruchem i trzeba go poprzez taką czynność testować
(np. taniec)

Lazear sugeruje, aby nauczyciele używali gier i zagadek/łamigłowek (takich jak np. kostka
rubika, zagadki, albo zabawy wymagające wysiłku ruchowego), ale w formie języka
dopasowanego do inteligencji posiadanych przez dzieci w ich klasie, co pozwoli dotrzeć do
poszczególnych uczniów przez jego profil kognitywny.

Inteligencja wieloraka w klasie

Jakikolwiek artykuł dotyczący inteligencji wielorakich byłby niekompletny bez wzmianki o
niebezpieczeństwach związanych z przypisywaniem ludziom pewnych cech, co może
przyczynić się do upadku całego systemu.

Gardner przestrzega przed tworzeniem baterii krótkich testów mających na celu
pomiar inteligencji. W takich testach jak twierdzi Gardner – zainteresowania są często
mylone z umiejętnościami.

Gardner zwraca też uwagę na potencjalne zyski jak i niebezpieczeństwa identyfikacji
obecnego profilu inteligencji danej osoby. Pomimo że świadomość silnych i słabych stron
może być pomocna i dawać możliwość wprowadzenia ludzi w stan osobistej refleksji, co
może być bardzo produktywne. Takie działania dają przyzwolenie ludziom na wyznaczanie
sobie i innym ograniczeń – zarówno podświadomie jak i świadomie.

W nawiązaniu do inteligencji wielorakich, proces znakowania jest wątpliwie zwodniczy w
sensie, że implikuje on, że profil inteligencji danej osoby jest stały i statyczny, a także jak ujął
to Gardner „dokładnie wiemy jak docierać do poszczególnych inteligencji”. Jednakże
inteligencje są niestałe, ulegają zmianom związanym z naszymi doświadczeniami życiowymi.

Nasze inteligencje są na tyle skomplikowane, że nie da się ich w pełni przeanalizować
używając ołówka i kartki, „fotografia” danej osoby też nie jest wystarczająco
reprezentatywna, jeśli mamy zamiar analizować daną osobę i jej dotychczasowe życie.
Gardner kładzie nacisk na wagę przeprowadzania obserwacji dzieci w otoczeniu
wielopłaszczyznowym (takim jak klasy – spektrum, muzea dla dzieci itp.).

22

Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)

„Jeśli poproszono by mnie, abym ocenił inteligencje posiadane przez daną osobę – nie
byłbym w pełni usatysfakcjonowany dopóki bym nie miał możliwości zaobserwowania jak
taka osoba rozwiązuje problemy w różnych otoczeniach ... nawet wtedy nie mógłbym
zagwarantować, że stworzony przeze mnie profil byłby aktualny za rok czy za 2 lata.
Próba oznakowania inteligencji fałszywie zakłada, że my wiemy bez cienia wątpliwości, które
inteligencje są w danym momencie zaangażowane, ale po dziś dzień nie jesteśmy w stanie
tego potwierdzić ze stuprocentową pewnością. „Dopóki nie uda nam się wyszczególnić, które
zwoje nerwowe są odpowiedzialne za działania poszczególnych inteligencji, do tego czasu
nie możemy ze stuprocentową pewnością powiedzieć, które inteligencje zostają
zaangażowane w konkretnym przypadku”.

Istotnym problemem dla nauczycieli jest, pomijając wiele aplikacji teorii inteligencji
wielorakich, czy ta teoria może być zmobilizowana do celów wywołania konkretnych
konsekwencji w edukacji. Świadomość posiadanych przez ucznia kognitywnych słabych i
mocnych stron wraz ze zrozumieniem wielu sposobów, w jakie można zaprezentować świat
na bazując na teorii inteligencji wielorakich Gardnera jest kluczowa na początkowym
etapie.....

23

Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)

… to jedyny w Polsce kompleksowy program

dla uczniów, pomagający w rozpoznaniu własnego stylu uczenia się oraz

dopasowaniu odpowiednich technik uczenia się,

aby uczyć się szybko i skutecznie we własnym stylu!

Z uczeniem się jest jak z preferencjami kulinarnymi, ubieraniem się czy wybieraniem sposobu

spędzenia wolnego czasu – każdy z nas ma swoje osobiste, ulubione menu. Jedne rzeczy
lubimy bardziej, inne mniej, jeszcze innych – nie znosimy.
Z uczeniem jest dok adnie tak samo: ka dy m a swoje

ł

ż

osobiste menu uczenia się, kt rego

ó

podstaw tworzy przede wszystkim neurologiczna baza, osobnicza konstrukcja naszych zmys w

ę

łó

i m zgu.

ó

Poznanie w asnego

ł

menu uczenia się r wna si posiadaniu klucza do sukcesu w uczeniu si !

ó

ę

ę

Oto mini przewodnik po programie:

oc pewności siebie. Krok pierwszy to konieczno mentalnego przygotowania si do uczenia

ść

ę

si – nabrania pewno ci siebie,

e si uda, e dam rad , e potrafi !

ę

ś

ż

ę

ż

ę ż

ę

M

koncentracja na faktach – jak zebra informacje na wymagany w szkole temat? W tej cz ci

ć

ęś

poznasz wzrokowe, s uchowe i kinestetyczne (dotykowo-czuciowe) sposoby uczenia si . Wybierz

ł

ę

co w zale no ci od kana u, w kt rym lubisz pracowa . Wolisz co ogl da ? s ucha ? czyta na

ś

ż ś

ł

ó

ć

ś

ą ć

ł

ć

ć

g os? czy budowa lub rusza si ? Jeste wzrokowcem, s uchowcem czy kinestetykiem? Dla ka dego

ł

ć

ć ę

ś

ł

ż

typu istniej skuteczne techniki

uczenia si ! Poznaj je i ucz si efektywnie zgodnie ze swoim

ą

ę

ę

systemem odbierania wiata!

ś

I

tart – czas działania! Najpierw zr b test i zdiagnozuj w asny profil inteligencji! Zdziwiony?!

ó

ł

Tak! ka dy

ż

z nas ma w asny profil inteligencji, w czym jest bardzo dobry, w czym – nieco mniej…

ł

ś

ś

Ka dy profil inteligencji

jest dobry! Naucz si uczy we w asnym stylu,

poznawaj te inne style – im

ż

ę

ć

ł

ż

wi cej,

tym lepiej!

ę

S

eraz pamięć . Tu poznasz najwa niejsze techniki zapami tywania. Po co si m czy i

ż

ę

ę ę

ć

„wkuwa ” – na wszystko jest spos b – zapami tuj s owa, liczby,

wydarzenia korzystaj c z

ć

ó

ę

ł

ą

metod, kt re dzia aj od tysi cy lat.

Poznasz te zasady planowania i zasady organizacji

ó

ł ą

ę

ż

powt rek – bo bez tego ani rusz…

ó

T

zecz w tym, żeby udowodnić. S prawd swoj wiedz , oce sam prac domow ,

ź

ą

ę

ń

ę

ą

zanim j oddasz nauczycielowi.

Naucz si budowa „bank pyta ”,

a w og le mo e najlepiej

ą

ę

ć

ń

ó

ż

zosta mistrzem egzamin w! Dla Ciebie - do wyboru, dziesi tki

pomocnych podpowiedzi,

jak

ń

ó

ą

przygotowa si do egzamin w i jak je zdawa . Poznasz te sprawdzone techniki

uczenia si

ć ę

ó

ć

ż

ę

ortografii.

R

astanów się ! – jak si uczysz?! Czy Twoje metody uczenia s skuteczne? Wiesz,

ę

ą

pami tasz, jeste pewny siebie i zadowolony? Mo e warto co zmieni , aby osi ga jeszcze

ę

ś

ż

ś

ć

ą ć

lepsze rezultaty?

Z

Wi cej

ę



w w w.mi strz.edu.pl

24

Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)

Dobra zabawa –
fundamentem wielostronnego
rozwoju dziecka!

Z prawdziwą przyjemnością przedstawiamy nowoczesny
program edukacyjny dla dzieci w wieku od 0 do 6 lat –
Zabawy FundaMentalne.

Program ten odpowiada na pytanie:
Jak tworzyć wielostronnie stymulujące środowisko
edukacyjne dla dzieci?

•

Zabawy FundaMentalne są opracowane zgodnie z
potrzebami dzieci w danym okresie rozwojowym i
zgodnie z nowoczesną wiedzą o rozwoju dziecka.

•

W konstrukcji scenariuszy zabaw wykorzystano

najbardziej dynamiczne i efektywne formaty wspierania rozwoju i przyspieszonego
uczenia się.

•

Program zabaw jest tak zaplanowany, aby dostarczać dziecku wszechstronnej
stymulacji zmysłów (smaku, węchu, słuchu, wzroku, dotyku i równowagi) oraz by
dziecko rozwijało się wielostronnie pod względem aktywizacji różnych rodzajów
inteligencji – zgodnie z teorią Wielorakich Inteligencji autorstwa Howarda Gardnera.

•

Są to zabawy, które rozwijają językowo, rozwijają logiczne myślenie i myślenie
matematyczne, wyobraźnię przestrzenną, muzykalność i słuchanie, koordynację ruchową
i zręczność manualną, umiejętności społeczne, a także kreatywność i poczucie własnej
wartości.

•

Wiele zabaw – wykorzystując naturalne predyspozycje dzieci, stanowi wprowadzenie do
nauki liczenia, czytania, pisania i koordynacji oko-ręka, czyli umiejętności, które
przydadzą się z całą pewnością dziecku w dalszej edukacji, a które można (i trzeba)
stymulować od najwcześniejszych lat życia dziecka.

Każda zabawa jest opisana jak na karcie poniżej:
Tytuł zabawy, określenie wieku dziecka, opis zabawy, pogłębienie informacji jak ta zabawa
wpływa na umiejętności uczenia się. Na dole karty zawsze jest informacja której sfery
rozwoju zabawa ta dotyczy (na tej karcie jest zabawa dotycząca rozwijania zmysłu słuchu),
wskazówki co można dodatkowo robić i … jeszcze jedno, czyli rada na zakończenie.
Także praktycznie w całym zestawie jest dużo więcej niż 400 zabaw!

25

Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)

Dlaczego polecamy Zabawy fundaMentalne?

Cel zabaw i składowe klocki, z których jest zbudowany program, najlepiej ilustruje
poniższa piramida.

Celem jest szczęście dziecka, a rozwój oparty jest na wartościach takich jak: szacunek dla
innych, miłość i życzliwość oraz odwaga i szczerość. Ufność, współpraca i przyjaźń oraz
wytrwałość i optymizm to cechy charakteru, które w szczególny sposób są podkreślane i
budowane. Niżej opisane są umiejętności i fundamenty rozwoju.

26

Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)

Program stanowi znakomity przewodnik dla rodziców i dziecka, który prowadzi ich od jednej
do następnej przygody, służącej odkrywaniu świata, lepszej komunikacji językowej i
emocjonalnej, społecznej, nabywaniu coraz to nowych kompetencji, rozwijania wszystkich
zmysłów, wszystkich rodzajów inteligencji i kształtowaniu aktywnej, twórczej postawy wobec
siebie i otoczenia.

prof. Marta Bogdanowicz, psycholog dziecięcy

27

Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)

Przykład Karty z zabawą – Coś w ten deseń 1 …

… to pierwsza z serii książeczek rozwijających
wszechstronnie zdolności językowe dziecka. Zabawy
zostały tak dobrane, aby dziecko rozwijało słownictwo,
uczyło się myśleć logicznie i rozumieć sens wypowiedzi
innych osób. Umiejętność prezentacji swojej wiedzy jest
kluczowa dla osiągnięcia przez dziecko sukcesu w

szkole. Umiejętności i możliwości językowe dziecka mają decydujący wpływ na jego karierę
szkolną.

Czego dziecko może nauczyć się w czasie zabaw z tej książeczki?

Oto lista:

•

dzielenie na kategorie

•

myślenie logicznego

•

nazwy przedmiotów codziennego użytku

•

nazwy wykonywanych czynności

•

orientacja przestrzenna ciała

•

opisywanie różnych cech przedmiotów

•

osobiste zaangażowanie

•

rozpoznawanie przedmiotów na obrazku

•

rozróżnianie kolorów

•

układania puzzli

•

współpraca

•

słuchanie poleceń i wykonywanie zadań zgodnie z nimi

Jak się bawić z wykorzystaniem Zabaw fundaMentalnych?

1. wybierz zestaw Zabaw fundaMentalnych 1 lub 2 – odpowiedni do wieku dzieci
2. przeczytaj tekst w podręczniku „Zabawa jest nauką”, który pasuje do wieku dzieci

oraz rozdział „zasady wykonywania ćwiczeń”

3. zapoznaj się z zabawami, które są opracowane dla wybranego wieku dziecka
4. wybierz odpowiednią grupę zabaw dostosowaną do edukacyjnego planu działania
5. wykorzystaj scenariusz zabawy wprost lub jako inspirację

28

Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)

O autorach programu i zawartości

Ten znakomity zestaw 400 zabaw opracowali Colin Rose i Gordon Dryden

Colin Rose jest założycielem i prezesem angielskiej firmy „Accelerated Learning Systems”.
Jest członkiem organizacji rządowych i zarządu Stowarzyszenia Naukowego pod patronatem
rządu brytyjskiego „Kampania na rzecz uczenia się” (Campaign for Learning)..Współtworzył
narodową sieć ośrodków zajmujących się edukacją rodziców. Jest również członkiem Autor
wielu książek, które stały się światowymi bestsellerami, jak również programu „Champs” dla
uczniów w wieku 10-16 lat; w Wielkiej Brytanii program używany jest w ponad 45% szkół.
Gordon Dryden jest światowej sławy pisarzem i badaczem istoty nauczania we wczesnym
dzieciństwie, a także producentem telewizyjnym i dziennikarzem. Jest też współautorem
książki „Rewolucja w uczeniu”, która stała się bestsellerem na świecie.

Opis szczegółowy pakietu Zabawy fundaMentalne

Pierwsza część programu skierowana do opiekunów dzieci w wieku od urodzenia do 2
lat.
Zestaw zawiera:
• Podręcznik dla rodziców
• Karty z zabawami - 95 scenariuszy
• Karty do stymulacji wzroku (na płycie CD-ROM)
• Karty do nauki czytania (na płycie CD-ROM)

Druga część programu przeznaczona jest dla opiekunów dzieci w wieku od 2 do 6 lat.
Zestaw zawiera:
• Podręcznik dla rodziców
• Karty z zabawami – 289 scenariuszy zabaw
• Gry i karty słowne do nauki czytania (na płycie CD-ROM)
• Gry i karty matematyczne do nauki liczenia (na płycie CD-ROM)
• Szablony do nauki pisania (na płycie CD-ROM)

Gorąco polecamy!

więcej

www.zabawyfundamentalne.pl

29

Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)

Zapraszamy także do zapoznania się z bezpłatnym magazynem internetowym „Wielka
Zabawa”, w którym znajdziecie Państwo wiele informacji na temat nowoczesnej edukacji
małego dziecka, inspiracje dla zabaw, które rozwijają wielostronnie potencjał dziecka, jego
zdolności i talenty oraz pomagają w wychowaniu szczęśliwego dziecka.

www.transferlearning.pl

www.zabawyfundamentalne.pl

30

Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)

Siedem warunków mistrzowskiego
uczenia się

Marek Szurawski

Tak zwane „przełomy” w różnych dziedzinach nauki i techniki, wyznaczające kamienie
milowe w rozwoju cywilizacji to bardzo często powrót do idei znanych, ale
zapomnianych lub odkrywanych na nowo, tyle, że wzbogaconych o doświadczenia i
wiedzę czasów współczesnych. Tak jest w przypadku sztuki skutecznego uczenia się i
zapamiętywania, której podwaliny położyli starożytni Grecy i które stały się podstawą
współczesnego systemu, zwanego Accelarated Learning.

Co odkryli współcześni Arystotelesa, Platona, Simonidesa Ajschylosa, i oni sami? Drogą
genialnej intuicji, przy okazji? Że o sprawnym, szybkim uczeniu się decydują przede
wszystkim bujna, nieskrępowana wyobraźnia i siła niebanalnych skojarzeń. Wiedza czyli
pamięć, w połączeniu z energią wyobraźni rodzą również nasz potencjał twórczy. Grecka
bogini pamięci - Mnemozyna, Zeus i 9 Muz - ich potomstwo - tak naprawdę zamieszkali w
synergicznie współpracującej lewej i prawej półkuli ludzkiego mózgu. I w tym względzie do
dzisiaj właściwie nic się nie zmieniło, z wyjątkiem, być może, szczegółów technicznych i
metodycznych, no i rzeczy najważniejszej: żeśmy skutecznie naukę Greków zapomnieli,
odchodząc w stronę nagminnego wykorzystywania pamięci mechanicznej - żmudnego
powtarzania i zwykłego kucia....

Najwyższy czas na „przełomową” powtórkę.

Siedem warunków mistrzowskiego uczenia się

I. Wykorzystuj pełnię danego Ci potencjału.

Ucz się “całym sobą’, włączając w proces

zdobywania wiedzy cały potencjał intelektualny, swoją cielesność, psychikę, nawet siły
duchowe. W kontekście pracy samego mózgu najistotniejsza staje się synergiczna
współpraca lewej i prawej półkuli. Niestety prawa, odpowiedzialna za holistyczne widzenie
świata, artystyczne uzdolnienia, świat naszej wyobraźni, emocji i twórczych skojarzeń
pozostaje nieczynna, bo system ciągle rozwija półkulę lewą, werbalną, ścisłą i analityczną.
Przede wszystkim ćwicz wyobraźnię i siłę skojarzeń. Ćwiczenie: wymyśl sześć niemożliwych
do zrealizowania rzeczy, podaj możliwie najwięcej zastosowań dla pinezki, określ jakiś
problem, najlepiej życiowej wagi i zapisz w ciągu kilku minut min. 20 pomysłów na jego
rozwiązanie (uwaga: nie może być mniej).,

II. Stosuj własne strategie uczenia się.

Dzisiejsza wiedza potwierdza, ze każdy z nas

jest indywidualną, niepowtarzalna kombinacja genów, co nie zdarzyło się nigdy i nigdy nie
zdarzy się w przyszłości. Jesteśmy “jednorazowi” i unikalni. Budzi to uzasadnione
podejrzenie, ze każdy ma swój własny, niepowtarzalny sposób najskuteczniejszego uczenia
się, i trzeba to odkryć jak najszybciej, aby uczyć się zgodnie z predyspozycjami własnego
mózgu, a nie “pod prąd”. Zadanie: w oparciu o dostępną literaturę lub stosowne konsultacje
rozpoznaj swój główny kanał sensoryczny (czy jesteś wzrokowcem, słuchowcem,
dotykowcem, a może kinestetykiem) i ustal własną “półkulowość” (przewagę lewej albo

31

Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)

prawej półkuli lub pracę synergiczną), określ rodzaje pobudzonej inteligencji, własny,
przyrodzony styl myślenia (którego nie zmieniasz do końca życia? - sprawdzić), walory
osobowościowe i charakterologiczne i własne biorytmy. I przełóż to na swój
najskuteczniejszy, indywidualny styl uczenia się.*

III. Poznaj i stosuj nowoczesne techniki pracy umysłowej.

Znane dzisiaj

“narzędzia” niezwykle efektywnej pracy z informacją to szybkie czytanie, techniki
pamięciowe, notowanie przy pomocy Map Myśli i wykorzystywanie zasad Accelarated
Learning. Przyszłość to również uczenie się intuicyjne i “równoległe”. Zadanie: sięgnij do
dostępnej literatury i poznaj podstawy trzech głównych metod pamięciowych, Łańcuchowej
metody skojarzeń, Zakładkowej metody zapamiętywania i Techniki Słów Zastępczych.
Przełóż je na praktyczne opanowywanie wszelkich zadań pamięciowych z programu
szkolnego.

IV. Ucz się w stanie relaksu.

Ściślej w Optymalnym Stanie Uczenia się (ang. Optimal

Learning State), w którym uspokojony umysł najszybciej i najskuteczniej przyswaja nowe
informacje, czemu sprzyja również maksymalne rozluźnienie ciała. Ćwiczenie: najszybszy
sposób na zmniejszenie stresu – opuść ramiona, zrób głęboki wydech i uśmiechnij się,
nawet jeśli sytuacja temu nie sprzyja. Metoda dłuższa: zamknij oczy i skupiaj uwagę na
poszczególnych partiach ciała, “mentalnie” je rozluźniając. Po czym przez kilkadziesiąt
sekund posłuchaj stale pogłębiającego się własnego oddechu. Wejdź w wyobraźni do
miejsca ulubionego wypoczynku, i zobacz i poczuj możliwie szczegółowo radość z
oczekiwanych efektów uczenia się.

Przypomnienie

Stan OLS, bliski stanowi alfa albo “czujnej relaksacji” (“relaxed – concentrationa” jest
specyficznym stanem rozluźnienia ciała i uspokojenia umysłu, charakteryzującym się niższą
niż w stanie czuwania (stan beta) częstotliwością fal mózgowych (7 – 12 Hz) i wzmożoną
podatnością umysłu do absorbowania nowych informacji. W tym stanie mózg myśli lepiej i
bardziej twórczo, sięga śmielej do pokładów podświadomości i jest bardziej podatny na
wszelkie autosugestie. Każdy doświadcza podobnych stanów przynajmniej dwa razy
dziennie: tuż przed zaśnięciem i tuż po obudzeniu. Sposób osiągania stanu OLS to właściwa
pozycja ciała (bardzo dobry jest “szczęśliwy dorożkarz” (patrz Marek Szurawski. Pamięć.
Trening interaktywny), koncentracja na oddechu (uspokojenie umysłu) i rozluźnienie
kolejnych partii ciała, przez samo skupienie uwagi, pracę wyobraźni i autosugestię.
Dodatkową pomocą jest wizualizacja podobnego stanu z przeszłości i wykorzystanie
“kotwic”.

V. Zadbaj o środowisko sprzyjające pracy mózgu

. Zewnętrzne i wewnętrzne.

Pamiętaj: środowisko ma inspirować i odprężać.

Generalnie: tworzysz otoczenie, które przyspiesza uczenie się, i eliminujesz lub ograniczasz
bariery
To szalenie ważne, co widzisz, słyszysz, czego dotykasz, jakie czujesz zapachy w miejscu,
w którym się uczysz.. Równie ważna jest wysoka samoocena i wiara we własne siły, dająca
poczucie pewności siebie. Pracuj nad tym. Brak tych przymiotów to główny powód
niepowodzeń szkolnych i życiowych. I przegranej walki ze stresem Ćwiczenie: przypomnij
sobie, co sobie mówisz w momencie niepowodzeń. Jeśli sam się “dołujesz”, następnym
razem zmień wewnętrzny monolog na pozytywny i wspierający. Rób chociażby tylko to, na
początek. Nie urodziłeś się, by przegrywać.

32

Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)

VI. Miej odpowiednie zasoby energii psychofizycznej.

Stale dbaj o kondycję:

zdrowie daje ci odpowiednia dieta, właściwy wypoczynek, ruch i ćwiczenia fizyczne
(pamiętaj: ruch to najlepszy sposób na pobudzenie i poprawę koncentracji). Naucz się
zarządzać czasem i możliwie najszybciej rozpoznaj misję/wizję własnego życia. Zadbaj też o
kształtowanie właściwych walorów osobowości i cech charakteru. Zadanie: ustal jakie w
Twoim życiu sprawy są ważne, chociaż nie pilne i im poświęcaj najwięcej czasu i uwagi. Zrób
test “nagrobka”: zapisz, co chciałbyś, aby było napisane na Twoim grobie. Zrób test
“encyklopedii”: zapisz przynajmnij na pół strony notkę o sobie w encyklopedii. Zacznij od
imienia i nazwiska i roku urodzin. Przypomnij sobie co naprawdę lubisz robić. Czy wiesz już
do czego jesteś powołany i co możesz robić najlepiej na świecie? Co Ci w tym przeszkadza?

VII. Wypocznij

. Znajdź czas na regenerację sił i na to, aby cieszyć się osiągnięciami. I

zaplanować następne sukcesy.

Naucz się radości życia.

I osiągania wewnętrznego spokoju – tego najważniejszego, czyli

„świętego”. To sprawa tylko jednego nawyku – żebyś przy każdej nadarzającej się okazji
stosował zasadę: ”Zatrzymaj się, rozejrzyj i posłuchaj. A na końcu pomyśl”. I wbij sobie w
głowę „10 kroków prowadzących do pełni życia” - przemyśl je, przefiltruj przez własne
doświadczenie i mądrość, poszerz, uzupełnij i uczyń z nich praktykę codzienności.
Otrzymasz ten materiał pisząc po prostu pod [e-mail]

Zatrzymaj się, rozejrzy i posłuchaj. Teraz. Posiedź sam w ciszy, milczeniu i ciemności przez
2 godziny. Pojedź pociągiem w daleka trasę bez żadnej książki, gazety ani notatek. Połóż się
pod ulubioną sosną i popatrz na chmury. I załóż prywatny, chociaż z przyjaciółmi Klub
Miłośników Hamaka, Fotela Bujanego i Mydlanych Baniek. Ułóż statut i nastaw się na
praktykę. Od dziś

Zapraszam bardzo na strony

www.homo21.com.pl

i na platformę internetową dla

czytelników książek “Pamięć. Trening interaktywny” i „Pamięć i intelekt. Trening
mistrzowski” (Wydawnictwo Aha!, Łódź 2004 i 2008).

prezentacja dla nauczycieli

Jak uczyć uczniów?

http://www.edunews.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=621&Itemid=1

33

Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)

Recenzja książki

„Inteligencje wielorakie.

Nowe horyzonty w teorii i praktyce”

Wydawnictwo Laurum

W i e l e k o n c e p t ó w n a t e m a t r o z w o j u c z ł o w i e k a ( w t y m –
p e d a g o g i c z n y c h ) p o w i n n o o d e j ś ć d a w n o d o l a m u s a , b y u w o l n i ć
m i e j s c e na n o w e my ś l e n i e o c z ł o w i e k u i j e g o s y t u a c j i o r a z
p e r s p e k t y w a c h e d u k a c y j n o - e g z y s t e n c j a l n y c h . D o t a k i c h n o w y c h
w i e l k i c h k o n c e p t ó w n a l e ż y b e z w ą t p i e n i a t e o r i a W i e l o r a k i c h
In t e l i g e n c j i G a r d n e r a . J e j z r o z u m i e n i e u w a l n i a w y o b r a ź n i ę
p e d a g o g i c z n ą , c o w p r a k t y c e m o ż e s i ę p r z e ł o ż y ć n a j a k o ś c i o w ą
z m i a n ę e g z y s t e n c j a l n ą b a r d z o w i e l u l u d z i , a z w ł a s z c z a u c z n i ó w
p o d d a w a n y c h z a b i e g o m e d u k a c y j n y m .
Z r o z u m i e n i e t e o r i i W I i w p r o w a d z e n i e j e j z a s a d d o p r z e d s z k o l i i
s zk ó ł m o ż e w r ę c z z a o w o c o w a ć „ p r z e w r o t e m ” n a m i a r ę
k o p e r n i k a ń s k i e g o ! P r z e w r ó t t e n b y ł b y p o n a d t o – c o c e n n e , z m i a n ą
n i s k o b u d ż e t o w ą , b o w i e m g ł ó w n i e c h o d z i o z m i a n ę n a p o z i o m i e
m e n t a l n y m : na p o z i o m i e r o z u m i e ń i s t r a t e g i i d z i a ł a n i a .

G a r d n e r d o ś ć o d w a ż n i e p o d w a ż y ł ( os o b y z n a j ą c e ś r o d o w i s k a
n a uk o w e z a p e w n e r o z u m i e j ą d e l i k a t n o ś ć t e g o o k r e ś l e n i a )
t r a d y c y j n y s p o s ó b r o z u m i e n i a i n t e l i g e n c j i , k t ó r y j es t u p r a w i a n y o d
p o n a d s t u l a t . Z a p r o p o n o w a ł p o s z e r z e n i e s p e c t r u m r o d z a j ó w
i n t e l i g e n c j i i w d o d a t k u o w o s p e c t r u m n a ł o ż y ł n a r z e c z y w i s t o ś ć ,
p o k a z u j ą c , ż e j e g o t e o r i a d z i a ł a w p r a k t y c e ! J e s t na m a c a l n a , j es t
w y g o d n y m n a r z ę d z i e m d i a g n o s t y c z n y m , j e s t t o t e ż n a r z ę d z i e
k r e a t y w n e .

„O d k r y c i e ” G a r d n e r a ma o g r o m n e z n a c z e n i e d l a p r a k t y k i
e d u k a c y j n e j , p r a k t y k i t e r a p e u t y c z n e j , w s p i e r a n i a c z ł o w i e k a w
r o z w o j u , n i e t y l k o z d o l n o ś c i i t a l e n t ó w ( c h o ć w ty m p r z y p a d k u j e s t
t o s u p e r u ż y t e c z n e ) . K o ns e k w e n c j ą z a a k c e p t o w a n i a t e o r i i W I m us i
b y ć z m i a n a k on s t r u k c j i l e k c j i , o c e n i a n i a , s t r u k t u r y p o d r ę c z n i k ó w ,
z a d a ń t e s t o w y c h , e g z a m i n a c y j n y c h , t a k a b y z o s t a ł y u w z g l ę d n i o n e
w i e l o r a k i e i n t e l i g e n c j e , w i e l o r a k i e ś c i e ż k i d o c h o d z e n i a d o w i e d z y i
um i e j ę t n o ś c i , w i e l o r a k i e s p os o b y r o z w i ą z y w a n i a p r o b l e m ó w , c z y l i
c a ł a w i e l o r a k a g a m a r ó ż n i c m i ę d z y l u d z k i c h .

P r z y p o m i n a m s o b i e j a k k i e d y ś p r z e d s t a w i a ł a m t e o r i ę W i e l o r a k i e j
In t e l i g e n c j i u c z n i o m w g i m n a z j u m . P o s p o t k a n i u j e d e n z u c z n i ó w
p o d s z e d ł d o m n i e i p o w i e d z i a ł : c a ł e ż y c i e my ś l a ł e m , z e j es t e m
n i e i n t e l i g e n t n y , c z y t o p r a w d a c o p a n i m ó w i ł a ? M o i m z d a n i e m

34

Awangarda w Edukacji nr 6 (wrzesień 2009)

w y r a z i ł t y m p y t a n i e m c a ł ą t r a g e d i ę d z i e c i , k t ó r e

n ie m a j ą

s zczęś cia , a by m ieć s zk o ln y pro fil in telig en cj i.

N i n i e j s z a k s i ą ż k a t o p a s j o n u j ą c a l e k t u r a . P o l e c a m ją w s z ys t k i m ,
k t ó r z y c z u j ą i ż i c h d z i a ł a n i a w p ł y w a j ą n a l o s y w i e l u l u d z i ( a m o ż e
n a w e t ś w i a t a ) , k t ó r z y c z u j ą s i ę z a t o o d p o w i e d z i a l n i .

W s z ys c y m ó w i ą o k r y z y s i e t r a d y c y j n e j s zk o ł y . G a r d n e r o w s k a t e o r i a
W I o t w i e r a s z e r o k o d r z w i n a n o w e , k r e a t y w n e p e r s p e k t y w y .

Zainteresowanych zakupem książki prosimy o kontakt pod adres

[e-mail]

W W W.laurum.pl

35