(Microsoft PowerPoint - 3029_2008_01_strona [tryb zgodno\234ci])

Wykład 1

Polityka pieniężna. Wprowadzenie

Czym zajmują się banki centralne?

BANK CENTRALNY

STABIL

STABILNOŚĆ

NOŚĆ

INFLACJI

STABILNOŚĆ

SYSTEMU FINANSOWEGO

ŁAGODZENIE

WAHAŃ

KONIUNKTURY

ZAPOBIEGANIE

KRYZYSOM

FINANSOWYM

•• Polityka pieniężna opierała się na

Polityka pieniężna opierała się na
zobowiązaniu się banku centralnego do:

zobowiązaniu się banku centralnego do:

•• Utrzymywania się stałych kursów walutowych

Utrzymywania się stałych kursów walutowych
(system waluty złotej: 1870

(system waluty złotej: 1870--1914, 1924

1914, 1924--1932,

1932,

system z Bretton Woods: 1944

system z Bretton Woods: 1944--1972, EMS: 1979

1972, EMS: 1979--

1999)

•• Kontroli podaży pieniądza

Kontroli podaży pieniądza (lata 70. i 80. XX w)

(lata 70. i 80. XX w)

•• Stabilizowania inflacji

Stabilizowania inflacji (od lat 90. XX w)

(od lat 90. XX w)

Podstawowe zadanie banku centralnego:

zapewnić gospodarce miękkie lądowanie po okresie ekspansji

Jakie koszty powoduje

inflacja?

•• Changes in the economic conditions

Changes in the economic conditions

that affect the

risks of investment will have a profound effect, often

larger than the effect of interest rate change

•• The existence of opportunity costs of exercising

The existence of opportunity costs of exercising
investment options may explain why real

investment options may explain why real--world firms

world firms

use

hurdle rates

of return generally three to four times

the cost of capital. Hurdle rates are generally high

the cost of capital. Hurdle rates are generally high
relative to the unadjusted cost of capital

relative to the unadjusted cost of capital

•• Increased uncertainty

Increased uncertainty

increases the value of retaining

the option to invest because waiting fore more

the option to invest because waiting fore more
information is desirable.

information is desirable.

Michelle C. Baddeley,

Michelle C. Baddeley, Investment Theories and Analysis

Investment Theories and Analysis, ,

Palgrave Macmillan, New York, 2003

•• Nieprzewidywalne efekty redystrybucyjne w

Nieprzewidywalne efekty redystrybucyjne w
dochodach i wydatkach budżetowych

dochodach i wydatkach budżetowych

•• A. Cukierman

A. Cukierman

(199

(19911))

•• People

People feel

feel that the costs of inflation are very

that the costs of inflation are very

high

•• and perhaps that inflation enters

and perhaps that inflation enters directly

directly into the

into the

utility function with a negative sign

•• R

R Shiller

Shiller

(1996)

Dlaczego w latach 50. i 60. banki

centralne były zobowiązane do

podtrzymywania wzrostu

gospodarczego?

•• The Great Depression made it

The Great Depression made it

impossible

–– for a

for a

while

while –– for almost anyone

for almost anyone

to believe

that the

business cycle was a fluctuation around rather

business cycle was a fluctuation around rather
than shortfall below some sustainable level of

than shortfall below some sustainable level of
production and employment.

production and employment.

•• The

The

memory

memory of the Great Depression

of the Great Depression

meant that

the U.S. was highly likely to suffer an

the U.S. was highly likely to suffer an
inflationary episode like the 1970s.

inflationary episode like the 1970s.

•• Bradford

Bradford

De Long

, ,

1995

•• 1958 krzywa W. Phillipsa

1958 krzywa W. Phillipsa

•• 1960: P. Samuelson, R. Solow

1960: P. Samuelson, R. Solow

Dlaczego Milton Friedman nie

proponował, by zmianami stopy

procentowej pomagać

gospodarce powracać na ścieżkę

wzrostu potencjalnego?

•• There is no

There is no good

good reason to think that you have

reason to think that you have

to force an independent central bank

to force an independent central bank tto resist

o resist

the temptation to engineer a surprise inflation.

•

• They have no such temptation

They have no such temptation

Peter Howitt, 1999, s. 22

Dlaczego w latach 70.

wystąpiła stagflacja?

Cena baryłki ropy

1960

1965

1970

1975

1980

1985

1990

1995

2000

2005

Ceny żywności

50%

100%

150%

200%

250%

300%

350%

400%

450%

1961

1967

1973

1979

1985

1991

1997

Wolowina

Pszenica

Przyczyny

wysokiej inflacji lat 70

Szoki

cenowe

(podażowe)

Efekty

II rundy

Wysoka

inflacja

WIELKA BRYTANIA

10%

15%

20%

25%

30%

1961

1965

1969

1973

1977

1981

1985

1989

Wzrost płac
Inflacja

Rzeczywista sytuacja była

jeszcze trudniejsza niż w

podręcznikach do

makroekonomii…

•• Th

Thee collapse in confidence

collapse in confidence::

•• By the mid

By the mid--1970s share prices had fallen by about

1970s share prices had fallen by about

three quarters relative to average

three quarters relative to average wage

wage

•• uncertainties raised by industrial conflict,

uncertainties raised by industrial conflict,

•• rising inflation,

rising inflation,

•• profit squeeze,

profit squeeze,

•• productivity slowdown,

productivity slowdown,

•• international disorganization,

international disorganization,

•• and threats of deeper state involvement in industry.

and threats of deeper state involvement in industry.

A.Glyn (2006) Capitalism Unleashed. Finance Globalisation and Welfare,

Glyn (2006) Capitalism Unleashed. Finance Globalisation and Welfare,

Oxford University Press, London

Oxford University Press, London 20033

•• The 1973 Labour Party Conference approved a plan to

The 1973 Labour Party Conference approved a plan to
compulsory nationalize 20

compulsory nationalize 20--25 of the largest

25 of the largest

manufacturing companies, around one third of

manufacturing companies, around one third of
manufacturing output.

manufacturing output.

•• Two years after the fall of the Labour government in

Two years after the fall of the Labour government in
the UK the French Socialist government came to

the UK the French Socialist government came to
power in 1981 with the plan to double, from 11% to

power in 1981 with the plan to double, from 11% to
22%, the share of nationalized industries in industrial

22%, the share of nationalized industries in industrial
employment.

employment.

A.Glyn (2006) Capitalism Unleashed. Finance Globalisation and Welfare,

Glyn (2006) Capitalism Unleashed. Finance Globalisation and Welfare,

Oxford University Press, London

Oxford University Press, London 20033

Co było przedmiotem sporu?

•

• Lata

Lata 70

70..

• Koncentracja produkcji i słabe oddziaływanie

konkurencji zagranicznej.

• Scentralizowane i zbiurokratyzowane związki

zawodowe.

• Przekonanie wielu ekonomistów o dużych

kosztach dezinflacji; rodzące przekonanie o
konieczności stosowania kontroli cen i płac:
James Tobin

, Paul Samuelson, Arthur Okun,

Walter Heller

• „inflation now reflected

militant desire of union

members

for wage increases” (Samuelson,

1970

)

• price-control must bear down selectively hard

on the few hundred largest industrial
corporations which do have

quasi-oligopolistic

prices

(Samuelson 1978)

• Excessive price increases enacted by

concentrated industries and excessive wage
increases enacted by

overly powerful labor

unions

(Heller, 1976)

•• “If they triumph, democratic capitalist

“If they triumph, democratic capitalist
economies will suffer high unemployment

economies will suffer high unemployment
and slow real growth for some years to

and slow real growth for some years to
come”

come”

J. Tobin, Essays in Economics: Theory and Policy:

J. Tobin, Essays in Economics: Theory and Policy: The Papers of James

The Papers of James

Tobin. Vol. 3. Cambridge, MA:

Tobin. Vol. 3. Cambridge, MA: MIT Press, 1982. P. 663

MIT Press, 1982. P. 663--666

666

•• In 1979 the Federal Reserve obtained its

In 1979 the Federal Reserve obtained its
informal mandate to fight inflation by inducing

informal mandate to fight inflation by inducing
significant recession.

significant recession.

•• It is difficult to imagine it coming into being

It is difficult to imagine it coming into being
without some lessons like that taught by the

without some lessons like that taught by the
history of 1970s.

history of 1970s.

•• The

The

Federal Reserve’s

independence was

transformed

from a quirk of bureaucratic

organization

into

a real and

powerful

feature of

America’s political

America’s political economy

economy

•• Bradford De Long

Bradford De Long

, ,

1995

•• After the Great Inflation of the 1970s, the so

After the Great Inflation of the 1970s, the so
called

called

Humphrey

Humphrey--Hawkins Act of 1978

Hawkins Act of 1978

was

enacted. That required to add price stability

enacted. That required to add price stability
to its original post

to its original post--second war policy target

second war policy target

of full employment.

•• This legislative change empowered Paul

This legislative change empowered Paul
Volcker, a later Fed chairman, in his

Volcker, a later Fed chairman, in his
courageous assault on double digit inflation

courageous assault on double digit inflation

•• Stephen Roach

Stephen Roach, 2008

, 2008

Realna wysokość stóp procentowych

-12%

-8%

-4%

12%

Niemcy

Francja

Włochy

NIEMCY

10%

15%

20%

1965

1969

1973

1977

1981

1985

1989

Wzrost płac

Inflacja

NIEMCY

10%

15%

20%

1965

1969

1973

1977

1981

1985

1989

Wzrost płac

Inflacja

Zmiany w polityce pieniężnej:

•• Odejście od „aktywnej” polityki pieniężnej,

Odejście od „aktywnej” polityki pieniężnej,
podtrzymującej wzrost gospodarczy

podtrzymującej wzrost gospodarczy

banki

centralne stały się

niezależne

•• Punktem odniesienia w polityce pieniężnej stała się

Punktem odniesienia w polityce pieniężnej stała się

nowa krzywa Phillipsa

uwzględniająca dwa nowe

elementy wniesione do toku rozumowania o

elementy wniesione do toku rozumowania o
przyczynach inflacji przez Miltona Friedmana:

przyczynach inflacji przez Miltona Friedmana:

•• oczekiwania inflacyjne oraz

oczekiwania inflacyjne oraz

•• naturalną stopę bezrobocia; potencjalne tempo

naturalną stopę bezrobocia; potencjalne tempo
wzrostu

wzrostu

•

• Od

Od lat

lat 70

70…

…

•• Znaczenie tradycyjnych przemysłów malało, a zagraniczna

Znaczenie tradycyjnych przemysłów malało, a zagraniczna
konkurencja cenowa rosła.

konkurencja cenowa rosła.

•• Produkcja zaczęła być przenoszona z krajów wysoko

Produkcja zaczęła być przenoszona z krajów wysoko
rozwiniętych do krajów o niskich kosztach wytwarzania.

rozwiniętych do krajów o niskich kosztach wytwarzania.

•• W sektorach usługowych, których znaczenie rosło, rola

W sektorach usługowych, których znaczenie rosło, rola
związków zawodowych jest relatywnie mała

związków zawodowych jest relatywnie mała

•• Zaczęły być stosowane zindywidualizowanych metody

Zaczęły być stosowane zindywidualizowanych metody
zarządzania.

zarządzania.

•• Wskaźnik „uzwiązkowienia” w krajach wysoko rozwiniętych

Wskaźnik „uzwiązkowienia” w krajach wysoko rozwiniętych
spadł do mniej niż 30%, a w sektorze prywatnym do kilku

spadł do mniej niż 30%, a w sektorze prywatnym do kilku
procent.

procent.