Madsen

25. październik 2006

O

SOBOWO

ŚĆ

– Z2 - M

ADSEN

Wst p

ę

Streszczenie z podzia em na strony

ł

s.13-19

Pierwszy rozdzia dotyczy

ł

naukoznawstwa, (czyli nauki o nauce)



Generalnie przedmiotem bada naukowych

ń

mo e by wszystko

ż

ć

- nawet

sama nauka



Na razie naukoznawstwo nie rozwin o si w systematycznie zorganizowan

ęł

ę

ą

nauk - istnieje jedynie w postaci dyscyplin naukowych, wyodr bnionych w

ę

ę

poszczególnych naukach. S nimi:

ą

1. Filozofia nauki



Historia nauki



Psychologia nauki



Socjologia nauki



Ad.1. Filozofia nauki

*filozofia jest najstarsz nauk o nauce; istnieje wiele jej odmian, np.

ą

ą

filozofia
moralno ci, czy filozofia edukacji. Nas interesuje filozofia nauki (niestety :)

ś

*dzieli si ona na 3 subdyscypliny (dzia y):

ę

ł

a) epistemologia
b) metodologia

c) metateoria



Ad.a) Epistemologia

*jest to nauka o poznaniu (najstarsza i najbardziej podstawowa)
*zajmuje si problemami wszelkiego poznania (przednaukowego i

ę

naukowego)
*odpowiada na pytania: co to jest poznanie?, co to jest prawda? itd.
*powsta y ró ne teorie poznania

ł

ż

: racjonalizm, empiryzm, pozytywizm,

Strona 1 z 14

Madsen

25. październik 2006

pragmatyzm,
operacjonizm, empiryzm logiczny, filozofia oxfordzka itd.

Wiele ze wspó czesnych kierunków filozofii nauki mo na by okre li terminem:

ł

ż

ś ć

FILOZOFIA ANALITYCZNA (celem filozofii- analiza poj , terminów itd., w

ęć

przeciwie stwie do dawnych kierunków filozofii, zajmuj cych si

ń

ą

ę

syntetyzowaniem ca o ci dost pnej wiedzy).

ł ś

ę



Ad.b) Metodologia

*zajmuje si ona empirycznymi metodami nauki (czyli np. ogóln

ę

ą

obserwacj ,

ą

eksperymentem, studium przypadku, badaniami testowymi, pomiarami
itd..)

Metodologia ró ni si od nast pnej dyscypliny-

ż

ę

ę

metateorii- tym, e ta pierwsza

ż

zajmuje si

ę metodami empirycznymi, a metateoria metodami teoretycznymi

(metodami budowania teorii).



Ad.c) Metateoria

*jest to teoria teorii (czasami nazywana systematologi

ą- badaj c systemy

ą ą

naukowe
np. teorie, modele)
*zajmuje si ona

ę

teoriami naukowymi (generalnie produktami nauki);

inaczej
mo na powiedzie , e zajmuje si s ownictwem nauki (poj ciami) oraz

ż

ć ż

ę ł

ę

j zykiem nauki

ę

(teoriami)

Wed ug za o e empiryzmu logicznego (kierunek filozofii) teoria jest

ł

ł ż ń

wtórna jedynie w stosunku do obserwacji empirycznej. Jej rol mo na

ę

ż

zilustrowa w nast puj cy sposób:

ć

ę

ą

Obserwacja ----------à teoria ----------àobserwacja

1 2

1- indukcja- polega ona na generalizacji (uogólnianiu), formu owaniu

ł

ogólnych hipotez

2- dedukcja- inaczej logiczna specyfikacja (uszczegó owienie),

ł

wyprowadzenie szczegó owych opisów obserwacji

ł

Strona 2 z 14

Madsen

25. październik 2006

Filozofowie b d cy przedstawicielami

ę ą

empiryzmu logicznego zajmuj si g .

ą ę ł

analiz teorii matematycznych i fizycznych- wg nich wszystkich teorie naukowe

ą

powinny by podobne do teorii matematyczno- fizycznych.

ć

Bardziej opisowe podej cie do metateorii mo na znale w skandynawskiej

ś

ż

źć

metateorii zwanej analiz dyskursywn

ą

ą- jej zwolennicy traktuj badanie

ą

poszczególnych teorii jako „studia przypadków” i opisuj je na swój w asny

ą

ł

sposób.

à Ksi ka ta jest jednak g ównie po wi cona

ąż

ł

ś ę

filozofii psychologii, czyli

zastosowaniu filozofii nauki do psychologii……….

Filozofia psychologii dzieli si na:

ę

epistemologi psychologii

♪

ę

metodologi psychologii

♪

ę

metateori psychologii

♪

ę

Metateoria psychologii, inaczej zwana psychologi metateoretyczn

ą

ą (czy

jeszcze inaczej systematologi psychologii

ą

), zajmuje si metateoretycznymi

ę

badaniami teorii psychologicznych (badaniami czysto empirycznymi, lub
opisowymi, polegaj cymi na analizie i porównywaniu teorii psychologicznych,

ą

co daje w wyniku opis i klasyfikacj teorii).

ę

s 19 – 33>> Marysia

s. 33-39

1.DEFINICJE.

metateoria - wyniki naukoznawczej, porównawczej analizy teorii
systematologia - badanie naukoznawcze, które zajmuje si analiz

ę

ą

porównawcz

ą

teorii naukowych i które mo e da w rezultacie metateori

ż

ć

ę

teoria - jako tekst naukowy jest to tekst, który ma charakter wy cznie

łą

informacyjny i
jest systematycznie zorganizowany

Strona 3 z 14

Madsen

25. październik 2006

Teoria posiada 3 warstwy:
-> opisowa
-> wyja niaj ca

ś

ą

-> metawarstwa


2.TEORIE:
# teorie naukowe w ogóle ->najogolniejsze, np. empiryzm logiczny (Russel,
Hempel)
# teorie z jednej nauki -> bardziej szczegó owe, np. meteteoria 20 teorii

ł

motywacji
# teorie dotycz ce jednej teorii

ą

-> najbardziej szczegó owe, ka da z teorii

ł

ż

zawiera
cz

, która dotyczy pozosta ych cz ci danej teorii; szczegó owa metateoria

ęść

ł

ęś

ł

to
metawarstwa. np.teoriaTolmana, Freuda, Hulla.

s. 39-52

Ogólnie o teorii naukowej - kolejno "od do u do góry"

ść

ł

1.Warstwa opisowa -> stopnie abstrakcji
- zawiera opisy obserwowanych zjawisk lub przedmiotów (i abstrakcyjne i
ogólne);
najbardziej konkretne i szczegó owe s opisy pojedynczych zjawisk

ł

ą

DANE to nie to samo co FAKTY

FAKTY --> intersubiektywne dane
DANE --> opis faktu w symbolicznej formie np. j zykowej

ę

--> s wynikiem interakcji mi dzy:podmiotem, j zykiem, przedmiotem

ą

ę

ę

--> dane o wysokim poziomie intersubiektywnej zgodno ci = zdania

ś

protokolarne
ABSTRAKCJE
PRAWA -->opisy zale no ci mi dzy obserwowanymi faktami

ż ś

ę

Strona 4 z 14

Madsen

25. październik 2006

2.Warstwa hipotetyczna - wyja niaj ca

ś

ą

- wyja nienie

ś

- sformu owanie przyczynowego funkcjonalnego zwi zku mi dzy

ł

ą

ę

dwoma lub wi cej obserwowalnymi faktami

ę

- przyczyna - zmienne niezale na

ż

- skutek - zmienne zale na

ż

- aby za o y zwi zek funkcjonalny musimy za o y istnienie

ł ż ć

ą

ł ż ć

zmiennych

po rednicz cych

ś

ą

-->terminy wyja niaj ce - operacyjnie zdefiniowane - hipoteza

ś

ą

- zmienne po rednicz ce z powodu niemo liwo ci ich bezpo redniej obserwacji

ś

ą

ż

ś

ś

nazywane s

ą konstruktami hipotetycznymi; ró ni si pod wzgl dem " adunku

ż ą ę

ę

ł

hipotetycznego"

- definicja operacyjna = redukcyjna; redukuje adunek hipotetyczny dzi ki

ł

ę

powi zaniu

ą

terminów wyja niaj cych z opisami dzia a eksperymentalnych lub innych

ś

ą

ł ń

daj cych

ą

si zaobserwowa ; nie posiadaj znacze dodatkowych, zak adaj jasny zwi zek

ę

ć

ą

ń

ł

ą

ą

zm.
niezale nej i zale nej, który da si zaobserwowa

ż

ż

ę

ć

- hipotetyczne znaczenie = znaczenie dodatkowe - mo e by zapo yczone z innych

ż

ć

ż

bada lub dziedzin; nie daje si bezpo rednio zdefiniowa przez odniesienie do

ń

ę

ś

ć

daj cych si zaobserwowa operacji

ą

ę

ć

- twierdzenia wyja niaj ce

ś

ą

- zdania, twierdzenia zawieraj ce sformu owania

ą

ł

zwi zków funkcjonalnych mi dzy zmiennymi (zm. niez. a zm. po r. ; zm.po r. a

ą

ę

ś

ś

zm. zale .). Zawieraj twierdzenia o hipotetycznym znaczeniu dodatkowym; np:

ż

ą

~~ fizjologiczne
~~ mentalistyczne (nie lubi )

ę

~~ neutralne (np. metafora komputerowa)

3.G ówne typy wyja nie

ł

ś

ń

a) wyja nienie dedukcyjne

ś

~ wnioski z przes anek 100%

ł

~ za pomoc logicznych dedukcji lub wnioskowania

ą

~ przy u yciu systemu dedukcyjnego --> logicznie zorganizowany system

ż

Strona 5 z 14

Madsen

25. październik 2006

twierdze

ń

- zawiera twierdzenia
podstawowe: aksjomaty, postulaty
pochodne: teorematy (wyprowadzone za pomoc

ą

deduk.
z aksjomatów)
~ pierwszy najlepiej znany system dedukcyjny -->w geometrii Euklidesa,
pó niej

ź

stosowane w naukach empirycznych

b) wyja nienie modelowe - konkretny model

ś

~ za pomoc ró nych modeli (warstwa hipotetyczna)

ą

ż

~ termin model - pierwotnie konkretne, 2-wymiarowe wykresy i obiekty 3-
wymiarowe
- wykorzystanie konkretnych modeli w psychologii wzros o

ł

dzi ki

ę

cybernetyce (nauka o samoreguluj cych si systemach)

ą

ę

elektronowy komputer - program komputera jako
symulowanie
pracy mózgu
~ funkcje: - heurystyczna; dzi ki niej atwiej zrozumie zjawiska i tworzy

ę

ł

ć

ć

hipotezy
- pedagogiczna; czytelnik atwiej mo e zrozumie opracowanie

ł

ż

ć

naukowe

CECHY WSPÓLNE:
· wyja nienie stanowi "reprezentacj " obserwowanych zjawisk za

ś

ę

pomoc systemu (abstrakcyjnego lub konkretnego)

ą

· model konkretny mo e by tak e sformu owany za pomoc zespo u

ż

ć

ż

ł

ą

ł

wzorów

RÓ NICE:

Ż

· zalety dedukcji: wy szo wyja nienia dedukcyjnego, umo liwia

ż

ść

ś

ż

ono atwe dokonywanie przewidywa

ł

ń

Strona 6 z 14

Madsen

25. październik 2006

FUNKCJE PRZEWIDYWA :

Ń

· mog by stosowane do badania lub sprawdzania prawdziwo ci lub

ą

ć

ś

prawdopodobie stwa danej teorii

ń

· zastosowanie teorii w praktyce



4. Pozosta e typy wyja nie .

ł

ś

ń

1)wyja nienie indukcyjno - statystyczne

ś

(nieca e 100%)

ł

# ró ni si stopniem prawdopodobie stwa wyja nianych praw w odniesieniu

ż ą ę

ń

ś

do
dedukcji (100%)
# Hempel - wyja nienia przez odkrycie praw = w.dedukcyjne + w.indukcyjne

ś

2)wyja nienie funkcjonalne = teleologiczne

ś

# funkcja, wynik, cel -->j zyk, którym si pos uguje

ę

ę

ł

# biol., psych. - pocz tkowo, ale:

ą

- Darwin (1859) ewolucja biol. wyja niona dedukcyjnie - hipotezy przycz. -

ś

determ.
- Tolman (1932)zachowanie celowe wyja nione za pomoc modelu przycz.

ś

ą

-
determ.

3)wyja nienie historyczne = genetyczne

ś

# Hempel zalicza do: "przez odkrywanie praw"

4)Norwood R. Hanson
# rozumowanie = rozumowanie abdukcyjne --> hipotezy tworzy si na

ę

podstawie
zespo u dowodów empirycznych i teoretycznych

ł

# u ywana przy tworzeniu nowej teorii (ded. gdy teoria ju istnia a)

ż

ż

ł

# za wyj. modelowym

5.Metawarstwa = metateoria
- ró ne rodzaje twierdze

ż

ń

Strona 7 z 14

Madsen

25. październik 2006

- najbardziej konkretny poziom zawiera twierdzenia metodologiczne, czyli
twierdzenia o metodach empirycznych, które doprowadzi y do uzyskania

ł

danych,
praw umieszczonych w warstwie opisowej
- twierdzenia dotycz ce warstwy hipotetycznej

ą

(system hipotez i modeli,

koncepcje
naukowych wyja nie , uzasadnienie wybrania okre lonego modelu)

ś

ń

ś

- twierdzenia metateoretyczne, czyli twierdzenia dotycz ce problemów

ą

filozoficznych,
epistemologicznych i ontologicznych
CZYLI:
- górny poziom abstrakcji
~~ metodologiczne
~~ filozoficzne - dualistyczne i monistyczne
~~ metateoretyczne

Strony 52 – 64

3. Warstwy teorii psychologicznych.

3.1.) Metawarstwa – górny poziom abstrakcji.

Twierdzenia:



Filozoficzne



Metateoretyczne



metodologiczne

* * *

Filozoficzne

Strona 8 z 14

Madsen

25. październik 2006

dualistyczne monistyczne

Materializm
Neutralny monizm
(rzeczywisto )

ść (Demokryt)

(Spinoza)
psychiczna/ fizyczna/
duchowa materialna spirytualizm
(Berkeley)

interakcjonizm paralelizm
(Kartezjusz) (Leibnitz )

Metateoretyczne

Fizjologiczne <KH(O)> mentalistyczne <KH(M)> neutralne <KH(N)>
(rzadziej: redukcyjne)

(Za o enia filozoficzne)

ł ż

materializm dualizm neutralny
monizm

inaczej:

Strona 9 z 14

Madsen

25. październik 2006

Twierdzenia metateoretyczne

Konstrukty teoretyczne zmienne po rednicz ce

ś

ą zmienne hipotetyczne

KH(O) KH(M) KH(N)

Metodologiczne

<Problem! Dobór odpowiedniej metody bada >

ń

introspekcyjna fenomenologiczna
behawioralna

<a co za tym idzie, j zyka danych

ę

>

Fenomenologiczny fizykalny
(opis zjawiska przez obiekt) (obserwowane zachowanie
si organizmu)

ę

(zdania protokolarne typu)

„Czuj ból”

ę

„Dziecko p acze, gdy widzi

ł

szczura”

Strona 10 z 14

Madsen

25. październik 2006

(formu owanie explicite koncepcji)

ł

dualistycznej
materialistycznej

Stanowisko po rednie: postawa liberalna wzgl dem doboru metody, jednak przy

ś

ę

zastosowaniu behawioralnego j zyka danych

ę



jako „j zyka rzeczy”

ę



ycia codziennego

ż



a jednocze nie j zyka innych nauk

ś

ę



poza tym mo liwo przek adu z

ż

ść

ł

B na F, ale nie odwrotnie

Obja nienia:

ś

Dualizm– u podstawy postrzegania zjawisk w wiecie le dwa rodzaje

ś

żą

rzeczywisto ci: psychiczna i materialna. Procesy duchowe i fizyczne (wg Leibnitza)

ś

przebiegaj paralelnie wzgl dem siebie.

ą

ę

Monizm - u podstawy postrzegania zjawisk w wiecie le y jeden rodzaj

ś

ż

rzeczywisto ci, w trzech odmianach:

ś

Spirytualizm zak ada redukowalno

ł

ść

wszystkich zjawisk do sfery psychiki, drug odmian , zarazem b d c

ą

ą

ę ą ą

przeciwnym do niego pogl dem, jest

ą

materializm, natomiast neutralny monizm

nie zak ada redukcji w adn stron , postuluj c jeden rodzaj „neutralnej

ł

ż

ą

ę

ą

rzeczywisto ci”, odbieranej przez pryzmat dwóch punktów widzenia.

ś

Konstrukty teoretyczne – terminy wyja niaj ce, zawieraj ce znaczenia

ś

ą

ą

dodatkowe ró nego rodzaju.

ż

Zmienne po rednicz ce -

ś

ą

terminy wyja niaj ce, nie zawieraj ce znaczenia

ś

ą

ą

dodatkowego, np. matematyczne, czy inne czysto formalne terminy.

Zmienne hipotetyczne - terminy wyja niaj ce, z niejasnym znaczeniem

ś

ą

dodatkowym; Madsen (‘59) proponuje t nazw jako okre lenie wspólne dla

ą

ę

ś

KH i

ZP.

KH(O) – konstrukty hipotetyczne z fizjologicznym znaczeniem dodatkowym,
zak adaj ce oips zjawisk w kategoriach funkcjonowania organizmu (Paw ow) lub

ł

ą

ł

wype nianie luk w danych fizjologicznych, dot. Procesów po rednicz cych,

ł

ś

ą

zachodz cych w mózgu (Hebb).

ą

Strona 11 z 14

Madsen

25. październik 2006

KH(M) - konstrukty hipotetyczne z mentalistycznym znaczeniem dodatkowym,
znaczenie dodatkowe jest tu przeniesione z introspekcji lub fenomenologicznej
analizy wiadomo ci.

ś

ś

KH(N) - konstrukty hipotetyczne z neutralnym znaczeniem dodatkowym, ze
znaczeniem dodatkowym zaczerpni tym z innych dziedzin, np. „model

ę

hydrauliczny” Freuda

Teoria jako ca o . 83-94

ł ść

Jednostka naukowa traktowana jako ca o .

ł ść

Formalne w a ciwo ci teorii.

ł ś

ś

a) Systematyczna organizacja teorii (tekst naukowy to tekst b d cy

ę ą

usystematyzowanym informacyjnym opracowaniem). Mo liwe jest okre lenie

ż

ś

ca ego

ł

kontinuum ró nic w systematycznej organizacji. Proponowany podzia

ż

ł

na trzy ogólniejsze kategorie tego kontinuum:

- „szkice wyja niaj ce

ś

ą ” – lu no zorganizowane teksty bez adnej

ź

ż

„stratyfikacji” na trzy poziomy abstrakcji i bez wyra nych,

ź

sformalizowanych twierdze wyja niaj cych (prawi i hipotez)

ń

ś

ą

- „teorie systematyczne” – wyst pije podzia na warstw

ę

ł

ę

opisow , hipotetyczn i metateoretyczn oraz pewne wa ne

ą

ą

ą

ż

twierdzenia formu owane

ł

explicite w ka dej warstwie (jako zasady,

ż

„postulaty”, i „hipotezy”, „teorematy”, „prawa”etc.)

- „teorie dedukcujne” – zorganizowane jako system dedukcyjny

w logiczn hierarchi aksomatów lub postulatów i pochodnych

ą

ę

teorematów

b) cis o sposobu przedstawiania

Ś ł ść

Klasyfikacja z punktu widzenia cis o ci sposobu przedstawiania:

ś ł ś

1. Teorie czysto s owne

ł

– tj. sformu owane wy cznie za pomoc

ł

łą

ą

s ów.

ł

2. Teorie cz ciowo symbolizowane

ęś

– tj. w pewnym stopniu

wykorzystuj ce symbole logiczne, matematyczne i inne,

ą

zast puj ce s owa.

ę

ą

ł

3. Teorie matematyczne – tj. zawieraj ce kompletny system

ą

wzorów matematycznych – „rachunek” – jako odpowiednik
sformu owa s ownych.

ł

ń ł

Strona 12 z 14

Madsen

25. październik 2006

c) Klasyfikacja modeli wed ug w a ciwo ci formalnych.

ł

ł ś

ś

Podzia na cztery

ł

kategorie:

1. Analogie s owne,

ł

tj. pos uguj ce si przeno niami lub

ł

ą

ę

ś

analogiami (np. Freud).

2. Modele dwuwymiarowe, tj. wykresy, mapy i inne reprezentacje

dwuwymiarowe stosowane przy wyjasnieniach.

3. Modele trójwymiarowe, np. globus lub inna struktura

trójwymiarowa.

4. Programy symulacji komputerowej. Zjawiska, które maj by

ą

ć

wyja nione, s „symulowane” czy reprezentowane przez stuktur

ś

ą

ę

logiczn i uk ad programu.

ą

ł

Epistemogloczina klasyfikacja teorii.

Oparta jest na j zyku danych

ę

i na kategorii terminów hipotetycznych stosowanych

w danej teorii. Epistemologiczna klasyfikacja teorii:

a) Teorie czysto opisowe, nie maj ce adnej warstwy hipotetycznej ani wyra nie

ą

ż

ź

sformuowanej metawarstwy. Mo na je dodaktowo podzieli dodatkowo na:

ż

ć

1. Behawioralne teorie opisowane albo teorie S – R, np. teoria

Skinnera.

2. Fenomenologiczne teorie opisowe.
3. Fizjologiczne teorie opisowe lub teorie redukcyjne.

b) Teorie wyja niaj ce,

ś

ą

tj. teksty psychologiczne zawieraj ce zarówno warstw

ą

ę

hipotetyczn , jak i metawarstw .

ą

ę

1. Fizjologiczne teorie wyja niaj ce lub teorie S-0-R,

ś

ą

tj. teorie

stosuj ce terminy hipotetyczne z

ą

fizjologicznym znaczeniem

dodatkowym.

2. Neutralne teorie wyjasniaj ce lub teorie S-Hn-R,

ą

tj. teorie

stosuj ce terminy hipotetyczne, które zawieraj

ą

ą neutralne

znaczenie dodatkowe lub ewentualnie terminy reprezentuj ce

ą

wy cznie „zmienne po rednicz ce”.

łą

ś

ą

3. Mentalistyczne teorie wyjasniaj ce

ą , tj. teorie stosuj ce terminy

ą

hipotetyczne z dodatkowym mentalistycznym znaczeniem
dodatkowym

Strona 13 z 14

Madsen

25. październik 2006

c) Teorie interpretacyjne lub teorie M. S to teorie, które nie wyjasniaj

ą

ą

zachowania ani nie dokonuj co do niego przewidywa przy u yciu wyjasnie

ą

ń

ż

ń

dedukcyjnych lub modelowych. Teorie te prezentuj natomiast bardziej

ą

intuicyjne „zrozumienie” „psychiki” ludzkiej.

Trzy g owne typy teorii odpowiadaj trzem g ównym teoriom

ł

ą

ł

epistemologicznym, zgodnie z psychoepistemologi Josepha Roycce’a -

ą

empirycznemu, epistemologicznemu i metaforycznemu.

Teorie czysto opisowe atwo okresli jako wytwory radyklanego empiryzmu,

ł

ć

oparte g ównie na spostrzeganiu a interpretacyjn psychologi „rozumienia”

ł

ą

ę

mo na uza za produkt „metaforyzmu”, oparty g ównie na intuicji. Nie wszystkie

ż

ć

ł

jednak teorie wyja niaj ce reprezentuj kra cowy racjonalizm, oparty g ównie na

ś

ą

ą

ń

ł

my leniu -

ś

wi kszo z nich odpowiada raczej wywa onemu „racjonalizmowi

ę

ść

ż

empirycznemu” lub „empiryzmowi racjonalnemu”, który opiera si zarówno na

ę

spostrzeganiu jak i my leniu.

ś

Klasyfikacja wed ug stosunku t/e.

ł

Teorie wyja niaj ce mog ró ni si pod wzgl dem zachowania w nich równowagi

ś

ą

ą

ż ć ę

ę

pomi dzy my leniem racjonalnym a spostrzeganiem empirycznym. Równowaga ta

ę

ś

przejawia si w stosunku warstwy hipotetycznej

ę

do warstwy opisowej. Stosunek

ten mozna nazwa stosunkiem teoria-empiria (t/e). Wed ug stosunku t/e teorie

ć

ł

psychologiczne mo na podzieli na dwie kategorie :

ż

ć

a) teorie g ównie spekulatywne, tj. teorie z wysokim stosunkiem t/e.

ł

b) Teorie g ównie empiryczne, tj. teorie z niskim stosunkiem t/e.

ł

Stosunek t/e mozna zast pi „ilorazem hipotez”. Aby obliczy I.H. dla danej

ą ć

ć

teorii, nalezy policzy wszystkie hipotezy czysto teoretyczne (hipitezy H-H),

ć

wszystkie hipotezy cz ciowo empiryczne (hipotezy S-H i H-R), a nast pnie

ęś

ę

podzieli liczb hipotez H-H przez liczb hipotez S-H i H-R.

ć

ę

ę

Strona 14 z 14