1

Unia monetarna w Europie

Jan J. Michałek

Historia Unii Monetarnej (1)

Wczesne inicjatywy integracji monetarnej

Raport (Plan) Wernera (1969)

•

Przedstawiono projekt stopniowej realizacji Unii Ekonomicznej i
Monetarnej w 3 etapach:

– Wyeliminowanie wahań kursowych wewnątrz UE

– Centralizacja polityki pieniężnej

– Eliminacja pozostałych barier handlowych

– (określono kilku-etapowy kalendarz tworzenia unii do 1980 roku)

– Ale 1971: zawieszenie wymienialności dolara;

– Marzec 1972: utworzenie „węża” w tunelu (wobec dolara) z walut

krajów członkowskich;

– W czasie kryzysu energetycznego większość krajów EWG opuściła

węża: Pozostała tylko strefa DM (Benelux i Dania)

 JJ Michalek

• Europejski System Walutowy

(European Monetary System: EMS), 1979-1998

– Niemcy Holandia, Belgia, Luxemburg, Francja, Włochy, i

W. Brytania uczestniczyły nieformalnym wspólnym
floatingu wobec dolara (tzw. wąż)

• Kursy mogły się wahać o 2.25% w stosunku do ustalonej wartości.

• Wąż stanowił zalążek European Monetary System (EMS).

– Te same osiem krajów utworzyło EMS, który zaczął

formalnie funkcjonować w marcu 1979;

– Utworzono jednostkę rozliczeniową (ECU), z wagami

walut proporcjonalnymi do ich znaczenia (dopuszczalne
wahania 2,25% wobec ECU)

Historia Unii Monetarnej (2)

 JJ Michalek

2

– Do połowy lat 80. kontrola przepływu kapitałów i

częste korekty kursowe

• W drugiej połowie lat 80. kontrola przepływu kapitałów

została zniesiona jak element programu tworzenia
jednolitego rynki “Europe 1992”.

– Wrzesień 1992: kryzys systemu: w wyniku czego

W. Brytania i Włochy przeszły na floating swych
walut

– Sierpień 1993 rozszerzenie dopuszczalnych wahań

kursów walutowych członków EMS do ± 15% by
zapobiec atakom spekulacyjnym.

Historia Unii Monetarnej (3)

 JJ Michalek

• Dominacja Niemiec w EMS: teoria kupowania

wiarygodności Bundesbanku przez słabsze waluty

• Niemcy miały niską inflację i niezależny BC

• Mieli też reputację prowadzenia prawdziwej polityki

anty-inflacyjnej

• Teoria wiarygodności EMS

• Ustalając kursy wobec marki, inni członkowie EMS importowali

wiarygodność Bundesbanku w zwalczaniu inflacji (credibility as
an inflation fighter).

• Stopy inflacji członków EMS zaczęły się obniżać (zbliżać) do

niskiej inflacji niemieckiej .

Historia Unii Monetarnej (4)

 JJ Michalek

• Single European Act of 1986

• Program tworzenia jednolitego rynku „Europe

1992”

• Kraje UE pragnęły osiągnąć wyższą spójność i

integrację m.in.. przez:

• Stabilizację wzajemnych kursów walutowych

• Ułatwienia w przepływie towarów, czynnik produkcji i

usług

Historia Unii Monetarnej (5)

 JJ Michalek

3

• Unia monetarna

• Raport J. Delorsa z 1989: koncepcja

utworzenia unii monetarnej i jednolitej waluty
(euro).

– Economic and monetary union (EMU)

• Waluty narodowe zostaną zastąpione przez wspólną;

• Powstanie jeden wspólny bank centralny.

Historia Unii Monetarnej (6)

 JJ Michalek

P. Krugman (1991): Target zones

and exchange rate dynamics

•

przyjmowany jako wyjściowy standardowy model: potem liczne rozwinięcia.

•

-

Założenie: kurs walutowy zależy (jako rodzaj aktywów) od: realnych

wielkości ekonomicznych (fundamentals) i oczekiwań dotyczących poziomu E
(wersja PPP i ilościowej teorii pieniądza)

•

fundamentals to: krajowa produkcja, podaż pieniądza, zagraniczne stopy
procentowe, podaż pieniądza, ceny)

•

-

Stały kurs walutowy: def.: stały kurs z dyskrecjonalnymi korektami jego

poziomu

•

-

W rzeczywistości; zazwyczaj istnieje dopuszczalny margines wahań (w

Bretton Woods: 1%, w ERM: +-2,25 a dla innych +-6,0%):

•

Æ DM/FF w latach 79-93 (stopniowe dewaluacje franka): korekty kursowe
we:

•

IX 1979, X.1981, VI.1982, IV.1986, I.1987 (potem liberalizacja przepływów
kapitałowych i niewielkie różnice stóp %)

 JJ Michalek

Założenia: Target zones

• AA: prosta opisująca równowagę między rynkiem

pieniężnym i walutowym

• Działa (jak poprzednio u Krugmana) PPP oraz ilościowa

teoria pieniądza

• E

z

: oficjalny (parytetowy) poziom kursu;

• E

L

: dolna dopuszczalna granica kursu;

• E

U

: górna dopuszczalna granica kursu;

• Î kurs rynkowy musi się zawierać w <E

U

,E

L

>

• Î konieczne odpowiednie działania BC

 JJ Michalek

4

Zapisane standardowe założenia

Założenia dodatkowe:

1. Cena dobra ustalana na rynku światowym i PPP działa:

*

/ P

kP

E

=

(1)

P: cena krajowa, P

*

: cena zagraniczna stała; E: kurs; a

k jest stała miarą proporcji między cenami krajowymi i zagranicznymi.

2. Działa ilościowa teoria pieniądza (ceny zależne od zasobów pieniężnych): tzn. w
uproszczeniu:

s

M

m

P

⋅

=

(2)

gdzie:
m: mnożnik (przyjęty jako stały) zależny od wielkości dochodu i szybkości obiegu
pieniądza.

Przyjmujemy również, że teoria ilościowa działa za granicą czyli:

*

*

*

s

M

m

P

⋅

=

(3)

A zatem poziom kursu walutowego jest równy:













⋅













=

*

*

s

s

M

M

m

m

k

E

Î zmiany poziomu kursu są proporcjonalne do zmian podaży pieniądza krajowego i
odwrotnie proporcjonalne do zagranicznego jeżeli współczynniki są stałe (już było
omawiane)

 JJ Michalek

Rysunek: Target zones

M

z

E

z

M

E

U

E

1

AA

E

L

M

1

M

2

 JJ Michalek

BC ma dużą wiarygodność

• Wyjściowo zakładamy: władze (BC) zobowiązują

się jednoznacznie do utrzymywania kursu w
strefie (i stabilizacji podaży pieniądz w M

Z

)

• i władze BC mają bardzo wysoką wiarygodność

• Ale: występują losowe zakłócenia, powodujące, że

podaż pieniądza oscyluje wokół M

Z

Æ jakie

będzie zachowanie kursu walutowego.

• Î funkcja kursu walutowego winna mieć kształt

krzywej S (jak na rysunku) ponieważ:

 JJ Michalek

5

Przyczyny (S) kształtu funkcji kursu

walutowego

•

Wyjściowo równowaga: w punkcie M

Z

poziom kursu jest równy E

Z

.

•

Jeżeli losowe zakłócenie zwiększy podaż do M

1

Î kurs przy floatingu

byłby równy E

1

.

•

Ale agenci/spekulanci wierzą władzom BC, że starają się utrzymać podaż
pieniądza na poziomie M

Z

Æ wierzą, że władze BC będą obniżały podaż

pieniądza do M

Z

Î

•

Podaż pieniądza prawdopodobnie spadnie Æ kurs E

1

też się obniży

•

Æ E

E

jest niższy Æ spekulanci już dziś sprzedają dewizy (oczekując

aprecjacji) i kupują pieniądz krajowy Æ następuje aprecjacja (a Ms spada)

Æ kurs rynkowy jest poniżej prostej AA.

•

Nawet jeżeli podaż pieniądza jest równa M

2

Æ przy floatingu kurs

powinien być powyżej EU Æ ale spekulanci wierzą we władze BC Æ są
pewni, że kurs się obniży i podaż pieniądza spadnie Æ kurs jest poniżej
AA i poniżej E

U

.

•

Î funkcja kursu będzie miała kształt krzywej S Æ

•

działania agentów będą miały charakter stabilizacyjny Î

•

władze monetarne nie muszą interweniować na rysunku dewizowym.

•

Î taki wynik możliwy dzięki temu, że agenci mają całkowite zaufanie do
BC

 JJ Michalek

Badania empiryczne: nie potwierdzają

jednak modelu Krugmana

•

Badania empiryczne: nie wykryto zależności kursowej (krzywej S)
opisywanej przez model Î odrzucenie modelu Krugmana.

•
•

Problem modelu: poziom R i kursu (E) winny być odwrotnie
proporcjonalne:

•

To wynika z parytetu stop procentowych:

•

Î W modelu Krugmana jeżeli wzrost R Æ E

E

powinien się obniżyć

Î

•

tzn. oczekiwana zmiana jest negatywna (czyli aprecjacja) Î

•

R musi się obniżyć Î a więc odwrotna proporcjonalność E oraz R.

•

a w badaniach empirycznych odwrotnie Î wzrostowi E towarzyszy
wzrost R (bo zapobieganie odpływowi pieniądza Æ

•

niepełna wiarygodność władz BC).

E

E

E

R

R

e

−

+

=

*

0

<

−

E

E

E

e

 JJ Michalek

Analiza zmian kursowych przy BC o

niepełnej wiarygodności

•

Jeżeli M

S

jest powyżej M

Z

Æ spekulanci nie

wiedzą jak to interpretować:

a. czy to przypadkowy szok podażowy
b. czy świadoma polityka zwiększania podaży pieniądza

(np. dla finansowania deficytu budżetowego)

•

Jeżeli b: to sygnał przyszłych zakłóceń i małej
wiarygodności BC

•

Æ spekulanci oczekują deprecjacji

•

Æ spekulanci kupują dewizy i sprzedają własne
pieniądze (destabilizacja rynku)

•

Î funkcja kursu jest odwróconą krzywą S.

 JJ Michalek

6

Destabilizacja kursowa w systemie

strefy walutowej

M

z

E

z

M

E

1

E

U

AA

E

L

M

1

 JJ Michalek

Badania empiryczne zdają się

potwierdzać kształt krzywej jako

odwróconej S

• Wzrost kursu wewnątrz strefy Æ oczekiwanie

spekulantów dalszego wzrostu Æ wzrost stopy
procentowej (by zapobiec odpływowi kapitału) Æ
inaczej niż w modelu Krugmana.

• Przy destabilizacji funkcji kursu: stosowane

praktyki:

– kraje rozpoczynają interwencję dewizową zanim kurs

osiągnie granicę strefy

– niektóre kraje świadomie zawężają margines

dopuszczalnych wahań: ale wtedy znika zaleta
szerszego marginesu wahań a waluta może się stać
bardziej podatna na ataki spekulacyjne.

 JJ Michalek

Optymalna strefa walutowa

• R.A. Mundell: A Theory of Optimum Currency Areas

(1961), AER, 1961, potem McKinnon (1963) i Kennen (1969)

• Analiza jakie są cechy optymalnego obszaru walutowego:
• Czynniki wywołujące koszty tworzenia unii monetarnej:

- Odmienne szoki popytowe: kurs może to skorygować
- Odmienne preferencje społeczne dotyczące zależności między stopą

inflacji i bezrobocia;

- Zbyt mały poziom integracji krajów
- Niedostateczna mobilności siły roboczej;

Ważne jest porównanie kosztów i korzyści

 JJ Michalek

7

Koszty tworzenia - opis

U

H

i U

P

: krzywa Philipsa (poziom bezrobocia i wzrostu płac) w kraju (H) i zagranicą (P)

•

P

H

i P

P

: stopa inflacji (odpowiednio)

•

W

H

i W

P

: stopa wzrostu płac (odpowiednio)

•

W/

H

i W/

P

: relacja (zależność) pomiędzy wzrostem płac a poziomem inflacji (odpowiednio);

•

Sytuacja wyjściowa bez integracji:

•

Równowaga dla dwóch krajów zaznaczona linią przerywaną:

•

-

w kraju partnerskim (P) wysokie bezrobocie i niska inflacja (P

HO

);

•

-

w kraju (H)niższe bezrobocie i wysoka inflacja (P

PO

);

•

Utworzenie unii monetarnej:

•

Dla trwałości (stabilności) kursów walutowych konieczne jest wyrównanie stóp inflacji między
krajami tworzącymi unię (P

EMU

)

•

Nowe wielkości równowagi są zaznaczone linią ciągłą ==>

•

==> wspólna stopa inflacji oznacza, że

•

-

W kraju partnerskim: bezrobocie zmniejszy się a stopa inflacji wzrośnie

•

-

W kraju (naszym) bezrobocie wzrośnie a inflacja zmniejszy się

•

-

==> zanika możliwość wyboru (trade off) pomiędzy inflacją a bezrobociem

 JJ Michalek

Koszty tworzenia unii -keyensisci

P

EMU

P

H0

P

P0

P

H

P

P

W/

H

W/

P

W

P

W

H

U

P

U

H

 JJ Michalek

Koszty –a skala otwarcie gospodarki

Załóżmy, że mamy 2 gospodarki krajową (względnie otwartą)i zagraniczną* (zamkniętą):

Mnożnik wydatków budżetowych w obu gospodarkach jest następujący:

gdzie:
-

G: wydatki budżetowe,

- s:

krańcowa skłonność do oszczędzania;

- m:

krańcowa skłonność do importu (i z gwiazdką za granicą);

Jeżeli rządy używają polityki fiskalnej dla zredukowania deficytu bilansu obrotów bieżących to
wówczas mnożniki wpływu wydatków rządowych na bilans płatniczy można określić jako:

Dla gospodarki stosunkowo otwartej :

dla gospodarki stosunkowo zamkniętej:

G

m

s

Y

⋅

+

=

1

*

*

*

1

*

G

m

s

Y

⋅

+

=

G

m

s

m

B

⋅

+

=

*

*

*

*

*

G

m

s

m

B

⋅

+

=

 JJ Michalek

8

Koszty – otwarcia - przykład

Jeżeli na przykład jeżeli przyjmiemy, że:
s=s*= 0.2

oraz

m= 0.5 i m*=0.1 (dla gospodarki względnie zamkniętej) to:

mnożniki wydatków rządowych na CA wynoszą:
w kraju: 0.5/(0.5+0.2)= 0.71 a zagranicą: 0.1/(0.1+0.2)=1/3= 0.33

tzn., że redukcja deficytu CA o 100 wymaga redukcji wydatków budżetowych:
-

o 142 w gospodarce względnie otwartej i

-

o 300 w gospodarce (zagranicznej) względnie zamkniętej

==> redukcja CA jest mniej kosztowna dla kraju bardziej otwartego:

 JJ Michalek

Potencjalne korzyści z utworzenia

unii monetarnej w Europie

•

1. Szansa na obniżenie inflacji:

•

2.

Możliwość obniżenia kosztów transakcyjnych

•

3.

Oszczędności w kosztach druku i dystrybucji pieniądza narodowego

•

4.

Dostęp do obszaru o jednolitej sile pieniądza

•

5.

Tworzy kotwicę dla polityki pieniężnej

•

6.

Pozbawia politykę fiskalną i pieniężną elementu uznaniowości i dyscyplinuje

jej twórców

•

7.

Odgradza politykę kursową od politycznego nacisku na dewaluację,

•

8.

Ułatwia przezwyciężenie symetrycznych szoków gospodarczych z innymi

krajami unii

•

9.

Zapewnia bardziej równoprawny udział w jednolitym rynku kapitałowymi

lepszy dostęp do europejskich centów finansowych

•

10. Możliwość pojęcia decyzji dotyczących optymalnego poziomu inflacji

•

11. Daje korzyści z przywileju bicia pieniądza międzynarodowego: konkurenta dla
dolara i jena;

 JJ Michalek

Koszty w zależności od skali otwarcia

Koszt (jako %
PKB)

Handel (jako procent PKB)

 JJ Michalek

9

Teoria optymalnej strefy

walutowej

Rysunek 20-5: Krzywa LL

Stopie

ń integracji ekonomicznej między krajami

tworz

ącymi unię monetarną

Strata z utraty samodzielno

ści makroekonomicznej

dla krajów przyst

ępujących do unii monetarnej

LL

 JJ Michalek

Teoria optymalnej strefy walutowej

Wykres 20-4: Krzywa GG

Stopie

ń integracji ekonomicznej między krajami

tworz

ącymi unię monetarną

Korzy

ści monetarne (stabilizacja)

z do

łączenia do unii monetarnej

GG

 JJ Michalek

Teoria optymalnej strefy

walutowej

Rysunek 20-6: Podjęcie decyzji o stabilizacji kursowej

Skala integracji mi

ędzy krajami

tworz

ącymi unie monetarną

Korzy

ści i straty z

przyst

ąpienia do unii

LL

GG

Korzy

ści większe

ni

ż straty

Koszty wy

ższe

ni

ż korzyści

θ

1

1

 JJ Michalek

10

Teoria optymalnej strefy

walutowej

Rysunek 20-7: Wzrost szoków podażowych

LL

1

GG

LL

2

2

θ

2

Stopie

ń integracji między

krajami tworz

ącymi unię

Korzy

ści i koszty z

przyst

ąpienia do unii

θ

1

1

 JJ Michalek

Teoria optymalnego obszaru

walutowego

Tablica 20-2: Ludność zmieniająca miejsce zamieszkania w 1986 roku

(Procent całej populacji)

Britain

France

Germany

Italy

Japan

United States

1.1

1.3

1.1

0.6

2.6

3.0

Source: Organization for Economic Cooperation and Development. OECD Employment Outlook . Paris: OECD,
July 1990, Table 3.3.

 JJ Michalek

Warunki z OCA: handel wzajemny

krajów unii

Tabela 20-8: Handel wewnątrz Unii jako % PKB krajów UE

 JJ Michalek

11

Porównanie kosztów i korzyści

Koszty

Korzyści

T*

Korzyści i
koszty

Handel (% PKB)

Koszty

Korzyści

T*

Korzyści i
koszty

Handel (% PKB)

Ujęcie monetarystyczne

Ujęcie keynesowskie

 JJ Michalek

– Faza 1: Planu Delorsa :

• Wprowadzenie pełnej swobody przepływu kapitału;
• Tworzenie wspólnego obszaru finansowego:

instytucje finansowe mają swobodę działania;

• Wzmocnienie współpracy banków centralnych;
• Podpisanie traktatu o Unii Europejskiej

(1.1191993): podstawy prawne Unii i kryteria
konwergencji makroekonomicznej

• Obowiązek dołączenia do exchange rate mechanism

(ERM)

Faza I Planu Delors’a

(1990-93)

 JJ Michalek

– Faza 2: Planu Delorsa :

• Wprowadzenie pełnej swobody przepływu kapitału;
• Tworzenie ram instytucjonalnych unii: powstanie

Europejskiego Instytutu Walutowego (siedziba:
Frankfurt n. Menem)

• Przyjęcie Paktu Stabilności i Wzrostu (Amsterdam:

17.06.1997)

• Nominacja Prezesa, Wiceprezesa oraz członków

EBC (1998);

• Całkowita swoboda wymienialności walut;
• Zakwalifikowanie krajów do strefy Euro (2.05.1998)

i ogłoszenie bilateralnych sztywnych kursów walut
krajów członkowskich

Faza II Planu Delors’a

(1994-98)

 JJ Michalek

12

– Faza 3: Planu Delorsa :

• Rozpoczęcie funkcjonowania EBC i ESBC

(1.01.1999);

• Wprowadzanie wspólnej waluty: między 1.01.2002 a

10.7.2002;

• Ujednolicenie polityki monetarnej

• Wprowadzenie zasad Paktu Stabilności i Wzrostu

• Wprowadzenie nowych zasad ERM2 dla krajów,

które mają potem przystąpić do EMU.

• 2.01.2001: włącznie Grecji do EMU

Faza III Planu Delors’a

(1999-2001)

 JJ Michalek

Kryteria konwergencji

•

1.

Inflacja: nie mogła przekraczać 1.5 punktu procentowego średniej stopy w trzech

krajach o najniższej stopie UE

•

-

Najniższe stopy miała: Austria 1.1%, Francja: 1.2%, Irlandia: 1.2% Æ wartość

referencyjna 2.6% ==> kryterium spełniło 14 krajów UE (z wyj. Grecji).

•

2.

deficyt budżetowy (nie więcej niż 3% PKB: spełniły wszystkie kraje z wyjątkiem

Grecji (4%);

•

3.

dług publiczny: nie wyższy niż 60% PKB: ale w trzech krajach był wyższy niż

100%: Belgia (122), Włochy (121), Grecja (108) a 7 krach w granicach 60-80%.
Jedynie 4 kraje miały dług poniżej 60%: (Francja, W. Brytania, Luksemburg,
Finlandia).

•

4.

Udział w ESW: utrzymanie waluty w mechanizmie stabilizacyjnym co najmniej

przez 2 lata (marzec 86-marzec 88): spełniło 12 krajów

•

-

nie uczestniczył: funt brytyjski, korona szwedzka i drachma

•

5.

długoterminowa stopa procentowa (na bazie 10-letnich obligacji skarbowych): nie

wyższa niż 2 punkty procentowe od średniej stóp procentowych o najniższej inflacji:

•

-

stopa wynosiła: Austria (5.6%), Francja (5.5%), Irlandia (6.2%) ==> wartość

referencyjna 7.8%

•

-

14 krajów (z wyjątkiem Grecji) miało niższą stopę procentową.

 JJ Michalek

Which Member States fulfiled the convergence criteria in 1997

1997

Rate of
inflation

Government
budgetary
position

Exchange rate

Interest rates

Belgium Yes

yes1

yes

yes

Denmark Yes

yes

yes

yes

Germany Yes

yes1

yes

yes

Greece No

no

no2

no

Spain Yes yes1 yes

yes

France Yes

yes1

yes

yes

Ireland Yes

yes

yes

yes

Italy Yes yes1 yes3 yes

Luxembourg Yes

yes

yes

yes

Netherlands Yes

yes

yes

yes

Austria Yes

yes1

yes

yes

Portugal Yes

yes1

yes

yes

Finland Yes

yes

yes4

yes

Sweden Yes

yes1

no

yes

United Kingdom

Yes

yes1

no

yes

1 Abrogation of the Council Decision on the existence of an excessive deficit is recommended by
the Commission.

 JJ Michalek

13

Zmiany stóp inflacji krajów

Eurolandu

Figure 20-2: Inflation Convergence Within Six Original EMS Members,

1978-2000

Koszty dla banków

•

1.

Obniżka kosztów wymiany walut Eurolandu

•

-

przewidywania na 1995 rok: suma 60 mld ECU (0.95 PKB)

•

-

12.5: redukcja kosztów samych banków (zmniejszenie personelu..)

•

-

duże znaczenie dla transakcji na rachunku bieżącym (eksport, import)

•

-

spore znacznie dla przedsiębiorstw

•

•

2. W tym: obniżka kosztów transakcyjnych dla banków

•

-

maksymalne korzyści rzędu: 18 mld. ECU . rocznie

•

•

3. Straty dla banków z tytułu przewalutowań:

•

-

dochody banków z tytułu przewalutowań wynosiły 5 mld. USD rocznie (mogą

utracić 80 % tej sumy);

•

-

sytuacja zróżnicowana w różnych krajach: potencjalnie największe starty może

odnieść W. Brytania (stąd wstrzemięźliwość).

 JJ Michalek

Potencjalne korzyści z

wprowadzenia EURO

•

Krótkoterminowe:

•

1.

Ograniczenie ryzyka kursowego;

•

2.

Zmniejszenie kosztów transakcyjnych

•

3.

(koszty transakcyjne w Europie: 12,8 mld dol.)

•

4.

Przejrzystość cen: teoria jednej ceny

•

5.

Wzmocnienie rynków finansowych: jednolite reguły działania

•

Długoterminowe:

•

-

Zwiększenie stabilności makroekonomicznej

•

-

Obniżenie stóp procentowych

•

-

Reforma strukturalna (wewnątrz krajów unii)

•

-

Status waluty rezerwowej: seniorage i stabilność cen

•

-

Wyższe tempo wzrostu gospodarczego ?

 JJ Michalek

14

Europejski Bank Centralny

•

1. Struktura organizacyjna EBC (Europejskiego Banku Centralnego):

•

-

wzorowana na strukturze Bundesbanku (mającego b. dobrą reputację i funkcjonującego w

państwie federalnym);

•

-

struktura dwupoziomowa:

•

a.

jednostka centralna (EBC)

•

b.

narodowe banki centralne (jako część struktury)

•

-

Organa zarządzające: Rada Zarządzająca i Zarząd

•

-

Pierwszy Przewodniczący EBC: Wim Duisenberg (Bank Holandii: pod wpływem prsji

Niemiec). Po 4 latach ma dobrowolnie zrezygnować na rzecz Jean-Claude Trichet’a (gubernator
Banku Francji): miał być powołany na 8 lat.

•
•

2. Zabezpieczenia instytucjonalne mające zapewnić niezależność EBC:

•

-

statut EBC (jako część Traktatu z Maastricht) może być zmieniony tylko na bazie traktatowej:

b. skomplikowana procedura;

•

-

organy zarządzające EBC oraz narodowych banków nie mogą przyjmować instrukcji od władz

krajów członkowskich ani jakichkolwiek ciał;

•

-

zakwalifikowanie kraju do Eurolandu: pośrednia weryfikacja narodowego B.C (niska inflacja);

•

-

długa kadencja (oraz praktyczna nieodwołalność) osób ścisłego kierownictwa EBC

 JJ Michalek

Ograniczenia dot. polityki budżetowej

•

-

nie została scentralizowana w Unii;

•

1.

kraje mają swobodę określania wydatków i dochodów: ale nie można przekraczać

deficytu 3% PKB (i 60% długu publicznego: ale wielkości zamieszczone w aneksie).

•

2.

W przypadku występowania większego deficytu: (excessive deficit procedure):

mechanizmy oddziaływania na jego stabilizację.

•

3.

Pakt na Rzecz Stabilizacji i Wzrostu (Stability and Growth Pact) zatwierdzony na

szczycie amsterdamskim (czerwiec 1998)

•

-

przekroczenie 3% deficytu: potrzebny raport uzasadniający dlaczego tak się stało

•

-

gdy spadek PKB wynosi poniżej 2%: okoliczność łagodząca;

•

-

gdy spadek 2-0.75% można odwoływać się do wystąpienia okoliczności

nadzwyczajnych;

•

-

gdy spadek nie większy niż 0.75%: niemal automatyczne nałożenie sankcji (ale decyzja

polityczna Rady);

•

-

konieczność złożenia nie oprocentowanego depozytu: który może być przekształcony na

grzywnę dla danego kraju

•

-

wysokość grzywny: 0.2% PKB danego kraju + 0.1% za każdy punkt procentowy

deficytu przekraczającego 3% PKB: maksymalnie do 0.5% PKB.

 JJ Michalek

The Euro and Economic

Policy in the Euro Zone

Figure 20-3: Behavior of the Euro’s Exchange Rates

Against Major Currencies

15

Różnice w stopach inflacji po

utworzeniu Eurolandu

Figure 20-9: Różnice w stopie inflacji w krajach Eurolandu

Zbieżność długookresowych stóp

procentowych

 JJ Michalek

Długookresowe stopy procentowe w UE

 JJ Michalek

16

Porównanie krótkookresowych stóp

procentowych

 JJ Michalek

Konwergencja cen w krajach UE

 JJ Michalek

Konwergencja cen krajów członkowskich

 JJ Michalek

17

Deficyt budżetowy krajów

członkowskich UE (% PKB)

 JJ Michalek

Zadłużenie publiczne krajów członkowskich

 JJ Michalek

Stopa inflacji w krajach EŚW

 JJ Michalek