Slajd 1
MYDŁA I DETERGENTY
Nazwa „mydło” wywodzi się z rzymskiej legendy o górze
Sapo, gdzie dokonywano ofiar ze zwierząt. Deszcz
zmywał
w kierunku koryta rzeki Tybr pozostałości
obrzędów, mieszając zwierzęcy tłuszcz i łój z popiołem
drzewnym. Tam kobiety piorące odizeż uzywały jej jako
substancji piorącej.
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________
Slajd 2
Substancję
podobną
do mydła znaleziono w
glinianych cylindrach w wykopaliskach na terenie
starożytnego Babilonu. Wiek wykopalisk ocenia się
na około 2800 p. n. e. Z opisu znalezionego na
naczyniach wynika, że substancja ta powstała w
wyniku ogrzewania tłuszczu z popiołem. Jednak
Babilończycy uzywali tego produktu nie jako środka
myjącego, a jako substancji do formowania fryzury.
TROCHĘ HISTORII
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________
Slajd 3
Zachowane zapiski wskazują, że starożytni Egipcjanie myli się
regularnie. Papirusy Eber, medyczne zapiski datowane na rok
1500 p. n. e., opisują użycie mieszaniny tłuszczy roslinnych i
zwierzęcych ze zasadowymi solami do leczenia ran skóry oraz
do mycia.
Mniej więcej w tym samym czasie Izraelici uważali
dbałość o czystość jako obowiązek religijny. Zródła biblijne
wskazują, że znali oni mieszaninę tłuszczu i popiołu ale
podobnie jak Babilończycy uzywali jej do stylizowania włosów.
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________
Slajd 4
We wczesnym okresie Grecy myli się ze względów
estetycznych. Nie używali jednak do tego mydła. Stosowali
bloki z gliny lub pisaku, pumeks i popiół. Nacierali się też
olejem,
który
zeskrobywali
metalowym
narzęciem
nazywanym „strigil”. Używali też mieszaniny oleju i popiołu.
Ubrania prali bez mydła w strumieniach.
Zwyczaj mycia rozpropagowali rzymianie. Pierwsza
słynna
łaźnia
rzymska,
wykorzystująca
wodę
z
akweduktu, powstała około roku 312 p. n. e. W drugim
wieku naszej ery grecki lekarz Galen namawiał do
wykorzystania mydła zarówno w lecznictwie jak i
zachowaniu higieny.
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________
Slajd 5
Po upadku Cesarstwa Rzymskiego mycie przestało
być rzeczą popularną. Ten brak higieny zaowocował w
Europie średniowiecznej palgami chorób. Szczególnie
dotkliwa była epidemia tzw. Czarnej Śmierci z wieku
XIV. Dopiero w wieku XVII mycie się powróciło do
kanonu czynności bardziej popularnych.
Produkcja mydła znana była w Europie już w VII wieku.
Mydlarze sposób produkcji mydła traktowali jak ściśle tajną
informację. Mieszali oni tłuszcze zwierzęce i roślinne z
popiołami roślinnymi i substancjami zapachowymi. Już wtedy
produkowano szereg mydeł o różnych zastosowaniach.
Pierwszymi
krajami
produkującymi
mydło
były
Hiszpania. Francja i włochy. Wynikało to z dostępu do
oliwy z oliwek. W Angli zaczęto produkować w XII
wieku.
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________
Slajd 6
Krok milowy w masowej produkcji mydła dokonał się w roku 1791,
kiedy to Francuski chemik Nicholas Leblanc opatentował proces
otrzymywania sody alkalicznej i węglanu sodu z popiołów roślinnych.
Podwaliny pod nowoczesną
produkcję
mydła położyły odkrycia
dokonane 20 lat później przez francuskiego chemika Michel Eugene
Chevreul. Odkrył on naturę tłuszczy jako estrów gliceryny i kwasów
tłuszczowych.
Istotne też były wyniki badań z połowy XIX wieku Ernest Solvay, który
opracował metodę otrzymywania sody z chlorku sodu, co uczyniło ją
znacznie tańszą
.
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________
Slajd 7
Lata 1950 - Proszki do pralek automatycznych, płyny
piorace, płyny do mycia naczyń, wybielacze
Lata 1960 – Środki do usuwania plam, proszki
enzymatyczne
Lata 1970 – Mydła w płynie, płyny zmiekczające, proszki wraz ze
zmiękczaczem
Lata 1980 – Proszki do prania w zimnej wodzie, proszki do
zmywarek, koncentraty proszków do prania
Lata 1990 – Superkoncentraty proszków i płynów do prania,
nowoczesne środki zmiękczające tkaniny, żele do prania
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________
Slajd 8
Głównym materiałem do produkcji mydła są tłuscze zarówno
zwierzęce jak i roślinne. W USA najczęściej używa się łoju i
oleju kokosowego. W innych rejonach świata wykorzystuje
się również olej palmowy i olej z nasion palm. Ponadto
wykorzystuje się tłuszcz świński i innych zwierząt domowych.
Mydła mogą być:
nasycone -
CH
3
(CH
2
)
n
COOM
mononienasycone -
CH
3
(CH
2
)
n
CH
2
CH=CHCH
2
(CH
2
)
m
COOM
polinienasycone -
CH
3
(CH
2
CH=CH)
x
CH
2
(CH
2
)
y
COOM
gdzie M=Na, K lub R
4
N
+
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________
Slajd 9
Metody otrzymywania mydeł
3NaOH + (C
17
H
35
COO)
3
C
3
H
5
→ 3C
17
H
35
COONa + C
3
H
5
(OH)
3
katalizowana lipazą matanoliza
(C
17
H
35
COO)
3
C
3
H
5
→ 3C
17
H
35
COOCH
3
+ C
3
H
5
(OH)
3
C
17
H
35
COOCH
3
+ NaOH → C
17
H
35
COONa + CH
3
OH
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________
Slajd 10
Podział mydeł
Są
dwie
podstawowe
klasy
mydeł:
toaletowe
i przemysłowe. Mydła toaletowe produkowane są z łoju
i oleju kokosowego zmieszanych w stosunku 80-90:10-
20. Supertłuste mydła toaletowe powstają z mieszaniny
50-60:40-50.
Ponadto mydła zawierają10-30% wody, substancje
zapachowe,
dwutlenek
tytanu
jako
substancje
wybielającą. Mydła używane do golenia zawierają
pewną ilośc mydła potasowego.
Do szarego mydła do prania dodaje się boraks
i wypełniacze takie jak krzemian sodu i węglan sodu
wspomagające zmiekczanie wody.
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________
Slajd 11
Podział mydeł cd.
Ze względu na rodzaj metalu alkalicznego obecnego w mydłach dzieli się je na:
mydła sodowe (białe i twarde), które są stałe w temperaturze pokojowej i
rozpuszczalne w wodzie – produkuje się z nich mydła w kostkach;
mydła litowe, które są pół-ciekłe w temperaturze pokojowej i słabo
rozpuszczają się w wodzie – nie stosuje się ich jako środków myjących, lecz
stosuje jako dodatki do litowych smarów łożyskowych;
mydła potasowe, które są miękkie (maziste) zwane mydłem szarym,
rozpuszczalne w wodzie;
mydła wapniowe – nierozpuszczalne w wodzie, tworzą się najczęściej podczas
reakcji mydła np. potasowego z chlorkiem wapnia (zawartego w wodzie twardej)
na skutek reakcji wytrąca się mydło wapniowe, nierozpuszczalne w wodzie w
postaci tzw. "kłaczków".
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________
Slajd 12
E470a
Sole sodowe, potasowe i wapniowe kwasów tłuszczowych
[Emulgator] [Środek przeciw spienianiu] [AO]
E470b
Sole magnezowe kwasów tłuszczowych, w tym stearynian
magnezu [Emulgator] [Środek przeciw spienianiu] [AO]
Mydła jako dodatki do żywności
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________
Slajd 13
Mydła w przemyśle kosmetycznym
•
palmitynian wapnia [(C
15
H
31
COO)
2
Ca]
•
stearynian wapnia [(C
17
H
35
COO)
2
Ca]
- matuje
- ułatwia rozprowadzanie
• stearynian magnezu (C
17
H
35
COO)
2
Mg] substancja
biała, tłusta w dotyku, mało toksyczna. Stosowany
w pudrach dla dzieci, lub pudrach do twarzy
- poprawia przyczepność
- właściwości kryjące
•
palmitynian magnezu [(C
15
H
31
COO)
2
Mg]
posiada podobne właściwości jak stearynian magnezu, może
być też emulgatorem
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________
Slajd 14
Martwica tkanki tłuszczowej trzustki - martwica Balserowska
W przebiegu ostrego zapalenia trzustki dochodzi do uwolnienia enzymów trzustkowych do
okolicznych tkanek. Trzustka otoczona jest pewną ilością tkanki tłuszczowej (wyściółka), która
pod wpływem tych enzymów ulega strawieniu. Uwolnione kwasy tłuszczowe ulegają
sprzęgnięciu z jonami Na+ oraz Ca2+. Tworzą się związki zwane mydłami. Mydła sodowe są
rozpuszczalne i po pewnym czasie są usuwane. Mydła wapniowe nie ulegają rozpuszczeniu i
zostają w tkance dając charakterystyczny obraz.
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________
Slajd 15
Detergent - to substancja lub mieszanina substancji - która stanowi
aktywny czynnik wszelkich środków czystości, takich jak
szampony, proszki do prania, płyny do mycia naczyń itd, itp.
Czasami przez "detergenty" rozumie się
wszelkie środki
czyszczące jako takie. W przemyśle środków czystości rozgranicza
się jednak wyraźnie "detergenty właściwe" - w sensie pierwszej
definicji oraz pozostałe składniki środków czyszczących - takie jak
nabłyszczacze,
dodatki
koloryzujące,
dodatki
zapachowe,
odżywcze, antystatyczne, wybielające itp.
Wreszcie - często detergenty utożsamia się z surfaktantami, co
jednak nie jest poprawne, gdyż nie wszystkie detergenty działają
jak surfaktanty i nie wszystkie surfaktanty są stosowane jako
detergenty.
Detergenty
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________
Slajd 16
Detergenty "czyszczą" dzięki temu,
że działają na brud/nieczystości na następujące sposoby:
zachowują się jak surfaktanty - ułatwiając mieszanie się brudu z wodą
(lub innym rozpuszczalnikiem) ułatwiając zwilżanie mytych powierzchni
zmieniają pH powierzchni co prowadzi do zrywania wiązań wodorowych
którymi brud jest związany z powierzchnią, lub zmiana pH prowadzi do
rozkładu substancji tworzących brud
obniżają twardość wody, dzięki czemu woda lepiej zwilża powierzchnię
i łatwiej rozpuszczają się w niej związki jonowe, tworzące brud
rozkładają brud poprzez reakcję utlenienia
działają enzymatyczne poprzez katalizowanie reakcji prowadzących
do rozkładu cząsteczek organicznych tworzących brud
działają
pianotwórczo
-
zwiększając powierzchnię
styku brudu
z środkiem myjącym
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________
Slajd 17
Związki powierzchniowo czynne
(surfaktanty, tenzydy)
Substancje powierzchniowo czynne (tenzydy)
obniżają napięcie powierzchniowe i przez to mają dobre
właściwości myjące, zwilżające, dysperdujące, piorące,
pianotwórcze i solubilizujące. Są stosowane w chemii
gospodarczej, kosmetyce i farmacji.
Tenzydy można podzielić na tenzydy anionowe,
kationowe i amfolityczne.
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________
Slajd 18
Anionowe związki powierzchniowo czynne
Detergenty anionowe z kationami wapnia i magnezu nie tworzą osadów
nierozpuszczalnych w wodzie (w odróżnieniu od mydeł). Ponadto nie
zmieniają one pH skóry. Mają silniejsze właściwości odtłuszczające w
porównaniu z mydłami, dlatego nie nadają się do cery suchej.
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________
Slajd 19
Sole peptydów acylowanych kwasami tłuszczowymi
(R
– fragment peptydowy) otrzymywane są w reakcji acylowania
hydrolizatów
białkowych
za
pomocą
chlorków
kwasów
tłuszczowych i zobojętnieniu zasadami nieorganicznymi lub
trietyloaminą. Łańcuchy peptydowe mają masę 350-2000 D.
CH
3
(CH
2
)
n
CH
2
CXLIV
O
H
N
R
n
COO
-
Na
+
, K
+
, HN
+
(CH
2
CH
2
OH)
3
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________
Slajd 20
Aminokwasy acylowane kwasami tłuszczowymi
są to właściwie
mydła, w których w łańcuch węglowy kwasu tłuszczowego jest
wbudowany mostek karbamoilowy. Do detergentów o budowie
arylowanych aminokwasów zaliczają się pochodne sarkozyny i kwasu
glutaminowego. Detergenty sarkozynowe są stosowane w pastach do
zębów, bo sarkozynie przypisuje się aktywność przeciwpróchniczą.
R
O
N
O
O
-
H
3
C
Na
+
, HN
+
(CH
2
CH
2
OH)
3
CXLV
Detergenty sarkozydowe
HN
+
(CH
2
CH
2
OH)
3
Sól trietyloamoniowa kwasu
N-acyloglutaminowego
HO
O
NH
O
R
O
-
O
CXLVI
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________
Slajd 21
Sole alkilosiarczanowe
zawierają reszty pochodzące
najczęściej
z
surowców
naturalnych.
Detergenty
akilosiarczanowe działają skutecznie w całym zakresie pH,
doskonale pienią się. Są używane w szamponach, płynach
do kąpieli i pielęgnacji jamy ustnej i zębów. Najczęściej
stosowany jest laurylan sodu.
R
O
S
O
-
O
O
M
+
M
+
= Na
+
, Mg
++
, NH
4
+
, H
3
N(CH
2
CH
2
OH)
+
,
H
2
N(CH
2
CH
2
OH)
2
+
,HN(CH
2
CH
2
OH)
3
+
,
R - alkilowa reszta tłuszczowa
CXLVII
H
3
C
OH
H
2
SO
4
H
3
C
O
SO
3
-
Na
+
H
3
C
O
SO
3
H
NaOH
CXLVIII
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________
Slajd 22
Sole p-alkiloarylosulfonianów
otrzymuje się przez
sulfonowanie
alkilobenzenów.
Sole
sodowe
i
trietyloamoniowe stosuje się
do mycia skóry
przetłuszczającej się i w chemii gospodarczej
CL
M
+
= Na
+
, HN(CH
2
CH
2
OH)
3
+
,
n = 8 - 11
H
3
C(H
2
C)
n
SO
3
-
M
+
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________
Slajd 23
Większe znaczenie mają
alkilosulfoniany
. Pochodne
kwasu sulfobursztynowego mogą być używane jako
monoestry lub diestry. Monoestry występują pod wieloma
nazwami i stosowane są nawet w preparatach dla dzieci.
O
O
-
O
O
R
SO
3
-
(H
2
CH
2
CO)n
O
-
O
O
SO
3
-
O
O
-
O
O
(OH
2
CH
2
C)
SO
3
-
2Na
+
CLIa
CLIb
CLIc
H
N
R
O
2Na
+
R
n
2Na
+
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________
Slajd 24
Detergenty taurydowe
są solami sulfonowanej tauryny. Jest
to doskonały środek pianotwórczy, więc jest stosowany w
płynach do kąpieli i w szamponach.
+
H
3
N
SO
3
-
Tauryna
N
SO
3
-
R
O
X
Na
+
Taurydy (X=H),
N-metylotaurydy (X=CH
3
)
R- alkilowa reszta tłuszczowa
CLII
Laurylosulfonian
sodu jest stosowany do mycia skóry wrażliwej na
mydło, bo jego roztwory mają odczyn obojętny.
CLIII
H
3
C
O
SO
3
Na
O
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________
Slajd 25
Detergenty amfotenzydowe
Równowagi w roztworach amfotenzydów zależne są od pH:
R
NH
2
+
(CH
2
)
n
COOH
R
NH
2
+
(CH
2
)
n
COO
-
R
NH(CH
2
)
n
COO
-
OH
-
H
+
R
NH(CH
2
)
n
COOH
CLIV
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________
Slajd 26
W kosmetyce wykorzystuje się
głównie amfotenzydy
pochodzące od kwasu β
β
β
β-aminopropionowego. Pochodne
takie uzyskuje się w reakcji aminy z kwasem akrylowym,
otrzymując w zależności od ilości kwasu mono- albo
dipropionowe pochodne:
R
NH
2
+
H
2
C
O
OH
R
NH
O
-
O
M
+
R
N
O
-
O
-
O
O
2M
+
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________
Slajd 27
Detergenty betainowe
mają
dobre właściwości myjące
i pianotwórcze, natłuszczające i dodatkowo przeciwbakteryjne.
Są one składnikami szamponów, mydeł płynnych, płynów do
kąpieli i preparatów do pilęgnacji niemowlat.
CLVI
CLVII
N
CH
3
R
CH
3
+
Cl
O
ONa
N
CH
3
R
CH
3
O
O
-
+
H
2
N
N
CH
3
CH
3
+
R
OH
O
- H
2
O
HN
N
CH
3
CH
3
R
O
+
- NaCl
ONa
O
Cl
HN
N
CH
3
CH
3
R
O
O
O
-
+
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________
Slajd 28
Pochodne sulfobetainy
są analogami alkilobetain, w których zamiast
grupy COO
-
występuje grupa SO
3
-
. Dodatkowo do podstawnika
alkilosulfonowego może być wprowadzona grupa hydroksylowa.
N
CH
3
R
CH
3
+
S
O
O
N
CH
3
R
CH
3
SO
3
-
+
RCONH(CH
2
)
3
N
CH
3
CH
3
CH
2
CHCH
2
OH
SO
3
-
CLXI
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________
Slajd 29
Detergenty niejonogenne
N-tlenki amin tłuszczowych
powstają w reakcjach nadtlenku wodoru z
N,N-dimetyloaminami tłuszczowymi. Mają charakter soli wewnętrznych,
które w środowisku kwaśnym łatwo przyłączają kation wodorowy
przechodząc w postać kationową. Są dobrze rozpuszczalne w wodzie i są
podatne na proces biodegradacji. W środowisku kwaśnym wykazują
powinowactwo do keratyny skóry i włosów oraz mają właściwości
antystatyczne. Są wykorzystywane w produkcji szamponów.
N
CH
3
R
CH
3
O
N
CH
3
R
CH
3
N
CH
3
R
CH
3
O
-
OH
+
+
CLXII
pH>7
pH<7
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________
Slajd 30
Tenzydy cukrowe
są niejonogennymi tenzydami tworzonymi
na bazie cukrów prostych (glukoza) i dwucukrów (sacharoza,
maltoza). Są to glikozydy alkoholi tłuszczowych lub estry
kwasów
tłuszczowych.
Są
dobrze
tolerowane
i
łatwo
degradowane.
CLXIII
O
H
O
H
HO
H
H
OH
H
Z
OH
(CH
2
)
n
CH
3
R
Alkiloglukozydy Z = O; n = 7-11, R = H
Alkilomaltozydy Z = O, n = 7-11, R =
O
H
HO
H
HO
H
H
OH
H
OH
Alkilotioglukozydy Z = S, n = 6,7, R = H
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________
Slajd 31
Tenzydy kationowe
Tenzydy kationowe mają budowę soli amin IV-rzędowych
alifatycznych i aromatycznych.
N
R
2
C
R
CH
3
R
1
H
H
+
X
-
R
N +
X
-
R
1
= H, C
6
H
5
; R
2
= CH
3
R = R
3
CoNH(CH
2
)
2
,
3
; R
1
= H, CH
3
; R
2
= CH
3
, C
2
H
5
R, R
3
= reszta alkilowa (C
8
- C
18
)
X
-
= Cl
-
, Br
-
, CH
3
SO
4
-
X
-
= Cl
-
, Br
-
;
R = alkilowa reszta tłuszczowa
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________
Slajd 32
Zastosowanie tenzydów kationowych jest inne niż
anionowych, niejonogennych i amfotenzydów, które są
używane jako środki myjące i emulgatory. Tenzydy kationowe
mają
właściwości pianotwórcze i myjące. Są
jednak
wykorzystywane jako środki konserwujące, dezynfekujące i
antystatyczne.
Ich właściwości antystatyczne są związane z ich
powinowactwem do keratyny; tworzą
na niej warstwę
hydrofilową, która jest zdolna do odprowadzania ładunków
dodatnich powstających podczas pocierania.
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________
Slajd 33
Etylowanie sapamin prowadzi do tenzydu kationowego. W kosmetyce tenzydy
sapaminowe stosowane są w preparatach do pielęgnacji włosów i jako
emulgatory.
Są
dobrze
tolerowane
przez
skórę,
mają
aktywność
przeciwdrobnoustrojową
i nadają
skórze elastyczność
i gładkość. Są
stosowane w artykułach do pilęgancji włosów, preparatach po goleniu i
płynach do kąpieli.
CLXV
R
H
N
N
CH
3
O
CH
3
R
H
N
N
O
CH
3
CH
3
CH
3
+
H
3
C
O
SO
2
O
-
sapamina
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________
Slajd 34
Spośród soli pirydynowych w kosmetyce wykorzystywany jest
chlorek steapyriniowy
. Jest on stosunkowo mało drażniący i w
połączeniu z tenzydami betainowymi bywa używany w szamponach.
H
3
C
O
NH
O
N
O
+
Cl
-
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________