Zał. Nr….

WOJEWÓDZKI OŚRODEK MEDYCYNY PRACY CENTRUM

PROFILAKTYCZNO - LECZNICZE W LUBLINIE, ul. Nałęczowska 27,

ODDZIAŁ Zamość, ul. Zagłoby 8

PROGRAM ZDROWOTNY W ZAKRESIE WCZESNEGO

WYKRYWANIA RAKA PIERSI DLA KOBIET PRACUJĄCYCH

Lublin 2008

2/12

SPIS TREŚCI

1.

Etapy wdrażania programu promocji zdrowia

2.

Uzasadnienie wyboru programu

3.

Cel główny programu

4.

Cele szczegółowe programu

5.

Podmiot programu

6.

Czas realizacji programu

7.

Główny koordynator i zespół realizujący program

8.

Harmonogram działań

9.

Pozyskanie środowisk poza WOMP CP-L

10.

Organizacja badań

11.

Monitorowanie programu

12.

Analiza i ocena końcowa programu

PROGRAM ZDROWOTNY W ZAKRESIE WCZESNEGO WYKRYWANIA

RAKA PIERSI DLA KOBIET PRACUJĄCYCH

1.

Uzasadnienie wyboru problematyki programu.

2.

Cel główny programu.

3.

Cele szczegółowe.

4.

Podmiot programu.

5.

Czas realizacji programu.

6.

Wyłonienie głównego koordynatora programu i zespołu.

3/12

7.

Harmonogram działań.

8.

Pozyskanie do współpracy środowisk poza WOMP CP- L.

9.

Organizacja badań.

10.

Wdrożenie programu.

11.

Monitorowanie osiąganych wyników

12. Analiza i ocena końcowa skuteczności programu

UZASADNIENIE WYBORU PROBLEMATYKI PROGRAMU

Rak piersi jest jednym z najczęstszych i najgroźniejszych nowotworów złośliwych u kobiet. W Polsce rak piersi

stanowiąc około 12% wszystkich zachorowań na nowotwory ciągle lokuje się na pierwszym miejscu wśród zachorowań
na nowotwory w populacji żeńskiej i utrzymuje się również na pierwszym miejscu jako przyczyna zgonów. Częstość
zachorowań na nowotwory złośliwe piersi gwałtownie wzrasta po 35 roku życia. Rak sutka u kobiet przed 30 r.ż.
występuje rzadko.

W 2005 roku w Polsce nowotwory złośliwe stanowiły drugą co do częstości przyczynę wszystkich zgonów w

Polsce – ok. 25%. W województwie lubelskim w tym samym roku nowotwory również były drugą przyczyną zgonów i
stanowiły 20,9% ogółu zgonów. Umieralność na najczęściej występujące nowotwory złośliwe wyniosła 4648 osób, w
tym liczbę 1898 stanowiły kobiety. Najczęstszymi przyczynami zgonów były nowotwory złośliwe:

- piersi – 243 zgonów kobiet,
- jelita grubego – 184 kobiet,
- oskrzeli i płuc – 176 kobiet,
- jajnika – 136 kobiet,
- szyjki macicy – 76 kobiet,
- trzonu macicy – 41 kobiet.

Powyższe dane przedstawia tabela nr 1.

Tabela nr 1. Umieralność na nowotwory złośliwe w województwie lubelskim w 2005r.

Nowotwór złośliwy

Liczba zmarłych

Wskaźnik

na 100 tys.

ludności

Ogółem mężczyźni + kobiety

4648

212,2

Mężczyźni razem

2750

258,5

w tym:

1.

Oskrzela i płuca

888

83,5

2.

Jelito grube

246

23,1

3.

Gruczoł krokowy

214

20,1

4.

Bez określenia umiejscowienia

205

19,3

5.

Ż

ołądek

144

13,5

6.

Pęcherz moczowy

114

10,7

7.

Trzustka

97

9,1

8.

Białaczki

93

8,7

9.

Nerka

86

8,1

10. Krtań

81

7,6

11. Mózg

68

6,4

4/12

12. Chłoniaki

44

4,1

13. Przełyk

42

3,9

14. Wątroba

41

3,9

15. Skóra

26

2,4

Kobiety razem

1898

168,5

w tym:

1.

Sutek

243

21,6

2.

Jelito grube

184

16,3

3.

Bez określenia jego umiejscowienia

178

15,8

4.

Oskrzela i płuca

176

15,6

5.

Jajnik

136

12,1

6.

Trzustka

94

8,3

7.

Ż

ołądek

86

7,6

8.

Białaczki

79

7,0

9.

Szyjka macicy

76

6,7

10. Mózg

63

5,6

11. Nerki

48

4,3

12. Pęcherzyk żółciowy

45

4,0

13. Trzon macicy

41

3,6

14. Wątroba

38

3,4

15. Chłoniaki

31

2,8

Źródło: Informator Statystyczny Ochrony Zdrowia 2006r.

Rak jest w dużym procencie uleczalny - warunkiem jednak jest rozpoznanie choroby we wczesnym stadium.

Wiedza o przyczynach raka piersi może znacznie zwiększyć szansę uniknięcia tej choroby przez podejmowanie
odpowiednich decyzji. Nie wszyscy ludzie w jednakowy sposób są zagrożeni zachorowaniem. Na większą lub mniejszą
podatność na tę chorobę ma wpływ wiele czynników. Poniższa tabela zawiera główne czynniki ryzyka zachorowania na
raka piersi.

Tabela nr 2. Czynniki ryzyka zachorowania na raka piersi.

Wielkość ryzyka

Rodzaj ryzyka

1-2 razy większe

- miasto jako miejsce zamieszkania
- wczesny wiek pierwszej miesiączki
- późny wiek menopauzy

2-3 razy większe

- wysoki stan socjoekonomiczny
- wiek pierwszego porodu po 30 r.ż.
- otyłość 30% i więcej powyżej normy
- łagodne zmiany w sutku
- niezachodzenie w ciążę

3-4 razy większe

- dwa raki sutka u najbliższych krewnych
- napromieniowanie na okolicę sutka z innych powodów niż
nowotwór sutka

ponad 5 razy większe

- trzy raki sutka u najbliższych krewnych
- rak drugiego sutka lub dwa raki sutka u krewnych pierwszego stopnia, które
zachorowały przed 50 r.ż.

Ponad 20 razy większe

- wiek powyżej 50 r.ż. w porównaniu do wieku 35-39 lat
- obecność charakterystycznych mutacji BRCA-1
- rak drugiego sutka

Ź

ródło: Medycyna Ogólna, Klinika Medycyny Rodzinnej SPSK im. W. Orłowskiego w Warszawie – lek. med. B.

Kowalczyk

Zalecenia profilaktyczne Polskiego Komitetu Zwalczania Raka :

5/12

Wiek

Zalecenie

20-25

Samokontrola piersi 1 raz w miesiącu

35-39

Badanie piersi przez lekarza 1 raz w roku

Przynajmniej jedna mammografia w ciągu 5 lat

40-49

Mammografia co 2 lata

powyżej 50

Badanie piersi przez lekarza 1-2 razy w roku

Mammografia 1 raz w roku

Ś

wiadomość kobiet co do konieczności kontrolowania piersi zarówno przez tzw. samokontrolę jak i poprzez

badania specjalistyczne (mammografia) są nieodzownym warunkiem zmniejszenia zachorowalności na nowotwory piersi.
Systematyczna samokontrola (samobadanie) piersi umożliwia wcześniejsze wykrycie raka, a więc wtedy gdy jest on
uleczalny. Oceniono, że dzięki samobadaniu i wczesnemu zgłoszeniu się do lekarza można uratować od przedwczesnej
ś

mierci 800-1000 kobiet w Polsce.

CEL GŁÓWNY PROGRAMU:

Zwiększenie wczesnego wykrywania raka piersi w populacji kobiet pracujących z terenu
województwa lubelskiego

CELE SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU:

zwiększenie świadomości kobiet na temat występowania raka piersi,

podnoszenie poziomu wiedzy na temat objawów i wczesnego wykrywania raka piersi,

zwiększenie motywacji do udziału w programie,

nauka samobadania piersi,

zwiększenie liczby wykrywanych przypadków nowotworów piersi we wczesnym stadium
choroby, w którym włączenie leczenia może spowodować całkowite wyleczenie lub
zahamować jej rozwój,

zmniejszenie kosztów leczenia poprzez zmniejszenie liczby osób w zaawansowanym
stadium choroby, wymagających specjalistycznego leczenia i hospitalizacji,

zmniejszenie śmiertelności z powodu nowotworu piersi,

wykrycie w trakcie badań i objęcie szczególną opieką kobiet z grup ryzyka.

PODMIOT PROGRAMU

Populacja kobiet pracujących z terenu Lublina i województwa lubelskiego w wieku 40 – 69 lat –
1100 osób w 2008 roku.

CZAS REALIZACJI PROGRAMU

Przewidywany czas realizacji programu – 1 rok

Planowany termin rozpoczęcia – natychmiast po podpisaniu umowy.

6/12

GŁÓWNY KOORDYNATOR

lek. med. specjalista radiolog Maria Blechar

Zespół realizujący program:

lek. med. specjaliści radiologii

lekarze medycyny

położne

specjalista ds. informatyki

mgr pielęgniarstwa

HARMONOGRAM DZIAŁAŃ

■

zawiadomienie o realizacji programu,

■

wyłonienie głównego koordynatora i utworzenie zespołu

■

szkolenie dla personelu realizującego program,

■

badanie kliniczne, wywiad i edukacja zdrowotna,

■

wypełnienie ankiety przez pacjentkę,

■

wykonanie mammografii 2x2 i opis,

■

przy istniejących wskazaniach wykonanie badania USG piersi,

■

kierowanie osób z nieprawidłowym wynikiem do dalszej diagnostyki i leczenia,

■

prowadzenie ewidencji pacjentów biorących udział w programie,

■

analiza danych zebranych w trakcie realizacji programu, opracowanie merytoryczne i
graficzne uzyskanych wyników oraz ewaluacja programu.

Metody działań:

Lp.

Zadania do realizacji

Formy, metody

i techniki

Osoby

odpowiedzialne

za realizację

1.

Zainteresowanie udziałem
w programie kobiet
pracujących z terenu
województwa

• rozesłanie indywidualnych

zaproszeń

•

rozesłanie zaproszeń do
zakładów pracy

•

ogłoszenie na stronie
internetowej WOMP CP-L

•

ogłoszenie w gazetach
lokalnych

•

ogłoszenie w telefonicznej

• mgr

pielęgniarstwa

7/12

informacji medycznej

•

zawiadomienia na terenie
Ośrodka

•

ogłoszenia w lokalnych
mediach

2.

Popularyzacja wiedzy na
temat profilaktyki chorób
nowotworowych u kobiet

• wykłady
• instruktaże indywidualne
• pogadanki

• lekarz medycyny

•

położna

3.

Nauka samobadania piersi - instruktaże

- kolportaż (ulotek, broszur)

•

lekarz medycyny

•

położna

4.

Prowadzenie dokumentacji
do programu

- dokładny wywiad
epidemiologiczny,
- ankieta

•

lekarz medycyny

5.

Profilaktyczne badanie
piersi

Badanie fizykalne piersi

•

lekarz medycyny

6.

Badanie mammograficzne i
opis

Przy wykorzystaniu
specjalistycznej aparatury.

•

technik radiolog

•

lek. med. –
specjalista
radiolog

7.

Badanie USG według
wskazań

Przy wykorzystaniu
specjalistycznej aparatury

•

lek. med. –
specjalista
radiolog

8.

W przypadku stwierdzenia
zmian patologicznych
wskazanie placówek służby
zdrowia do dalszej
diagnostyki i ewentualnego
leczenia

Podanie adresu, telefonu placówki

•

lek. med. –
specjalista
radiolog

POZYSKANIE ŚRODOWISKA POZA WOMP CP-L

Fundacja wczesnego wykrywania raka piersi.

Stowarzyszenie Kobiet – „Amazonki”.

Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej – współpraca z Regionalnym Rejestrem

Nowotworów.

ORGANIZACJA BADAŃ PROFILAKTYCZNYCH

8/12

Godziny przyjęć dla pacjentów uczestniczących w programie zdrowotnym:

Czas pracy (dni i godziny)

Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy

Centrum Profilaktyczno - Lecznicze

w Lublinie

Rozesłanie zaproszeń

indywidualnych oraz do

zakładów pracy

Ogłoszenie w lokalnej prasie, na stronie

internetowej WOMP CP-L oraz w

telefonicznej informacji medycznej

Informacja w Gabinetach

badań profilaktycznych

Kobiety spełniające wymogi

programu profilaktyki raka

piersi

Rejestracja RTG

•

ankieta

Lekarz POZ

•

wywiad

•

badanie kliniczne

Mammografia

• zdjęcie rtg 2 x 2
• opis

Wynik prawidłowy

Wynik nieprawidłowy

Dalsza diagnostyka:
• USG w WOMP

CP-L
• kierowanie do

Poradni Patologii
Sutka

Wsparcie

informacyjne

Współpraca ze

ś

rodowiskami poza

WOMP CP-L

Bez

czynników

ryzyka:

ponowne

badanie za 24

miesiące

Z czynnikami

ryzyka:

ponowne

badanie za 12

miesięcy

9/12

Miejsce

udzielania

świadczeń

poniedziałek

wtorek

środa

czwartek

piątek

sobota

WOMP CP-L

w Lublinie

ul. Nałęczowska 27

9

00

– 16

00

9

00

– 16

00

9

00

– 16

00

9

00

– 16

00

9

00

– 16

00

▬

WOMP CP-L

Oddział Zamość

ul. Zagłoby 8

8

00

– 13

00

8

00

– 13

00

8

00

– 13

00

8

00

– 13

00

8

00

– 13

00

▬

MONITOROWANIE PROGRAMU POD WZGLĘDEM

•

ilości uczestników,

•

wieku oraz miejsca zamieszkania,

•

liczby czynników ryzyka,

•

liczby rozpoznanych nowotworów,

•

liczby stanów patologicznych skierowanych do dalszej diagnostyki
i/lub leczenia.

Dokumentowanie poszczególnych etapów programu. Analiza cząstkowa.

ANALIZA I OCENA KOŃCOWA PO ZAKOŃCZENIU PROGRAMU

Po zakończeniu programu pracownik DzONiSZ dokona szczegółowej analizy dokumentacji programu, na

podstawie której zostanie opracowana i wdrożona ewaluacja programu. Następnie zostanie sporządzone sprawozdanie
merytoryczne.


Program opracowały:

mgr Iwona Kochaniec

………………………..


mgr Barbara Salamon

……………………….

10/12

Plan finansowo – rzeczowy programu zdrowotnego w zakresie wczesnego

wykrywania raka piersi dla kobiet pracujących na rok 2008

W roku 2008 Wojewódzki Ośrodek Medycyny pracy w Lublinie wraz z Oddziałem w Zamościu deklaruje

objęcie programem zdrowotnym w zakresie wczesnego wykrywania raka piersi 1100 pracujących kobiet z terenu
województwa lubelskiego, w wieku 49 – 69 lat

Koszt jednostkowy 75,00 zł
Koszt całkowity 75,00 zł x 1100 kobiet = 82500,00 zł

Koszty bieżące:
Lp.

ZADANIE

PLANOWANY KOSZT

CAŁOŚCIOWY

1.

Merytoryczne przygotowanie programu

1215,00 zł

2.

Zaproszenie do udziału w programie
- merytoryczne przygotowanie zaproszenia, zaproszenia
listowne, reklama

5980,00 zł

3.

Wykonanie badania przedmiotowego i ankiety przez lekarza
medycyny
- rejestracja, wywiad, badanie lekarskie, ankieta

20245,00 zł

4.

Wykonanie badania mammograficznego 2x2 zdjęcia

30195,00 zł

5.

Ocena wyniku badania

7920 zł

6.

Wykonanie badani USG piersi u ok. 30% uczestniczek
programu

4740 zł

7.

Odbiór wyników i poinformowanie osoby badanej

1230 zł

8.

Zebranie danych, analiza dokumentacji i opracowanie
merytoryczne

3810,00 zł

9.

Narzut kosztów ogólnych

7165,00 zł

razem

82500,00 zł

CAŁKOWITY KOSZT PROGRAMU

Suma kosztów osobowych i rzeczowych
ze wszystkich etapów programu wynosi: ……………………………….…. 75335,00
Narzut kosztów ogólnych (koszty pośrednie nie
uwzględnione w kosztach bezpośrednich i koszty zarządu) wynosi: …….….7165,00
Razem: ………………………………………………………………………82500,00

ZAŁĄCZNIKI

11/12

Załącznik nr 1

ZAPROSZENIE DO UDZIAŁU W PROGRAMIE

Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy Centrum Profilaktyczno – Lecznicze w Lublinie oraz

Oddział w Zamościu zapraszają kobiety zatrudnione w Państwa zakładzie pracy na

BEZPŁATNE BADANIA MAMMOGRAFICZNE

Informujemy, że badanie mammograficzne powinno być wykonane

od 1 do 10 dnia cyklu

miesięcznego licząc od pierwszego dnia miesiączki.

Proszę wybrać odpowiedni termin badania i potwierdzić indywidualnie pod numerem telefonu: 081

533-00-34 w. 116 w godz: 7.30-16.00 (Lublin)

084 639-34-08 (Zamość)

Na badanie należy zgłosić się do Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy Centrum

Profilaktyczno – Leczniczego w Lublinie ul. Nałęczowska 27, I piętro, Rejestracja RTG

W Zamościu - WOMP CP-L O/w Zamościu, ul. Zagłoby 8, Rejestracja RTG

Załącznik nr 2

PROGRAM BADAŃ PRZESIEWOWYCH DLA WCZESNEGO WYKRYWANIA RAKA PIERSI

DLA KOBIET PRACUJĄCYCH – 2008 R.

1. Imię i nazwisko ..................................................................................................................................

12/12

2. Zakład pracy........................................................................................................................................

3. Adres zamieszkania ............................................................................................................................

4. Nr PESEL

5. Pierwsza miesiączka (wiek) …….................. ostatnia miesiączka (wiek)...............................

6. Jeśli Pani rodziła, ile miała Pani lat podczas pierwszego porodu?.............................................

7. Czy stosuje/stosowała Pani antykoncepcje doustną?

tak

nie

8. Czy stosuje/stosowała Pani hormonoterapię zastępczą ?

tak

nie

9. Czy wykonuje Pani systematycznie samobadanie piersi?

tak

nie

10. Czy występują u Pani dolegliwości lub zmiany w piersiach?

tak

nie

w której piersi?

prawa

lewa

jakie zmiany?

ból

guzek, zgrubienie

wyciek z brodawki

zmiany na skórze piersi

wciągnięcie brodawki zabieg chirurgiczny w obrębie piersi

11. Czy w Pani rodzinie wystąpił rak piersi?

tak

nie

u matki

nie

tak (przed 50 rokiem życia)

tak (po 50 roku życia)

u siostry

nie

tak (przed 50 rokiem życia)

tak (po 50 roku życia)

u córki

nie

tak

u innych krewnych (podać pokrewieństwo) …………………………………………………….

12. Kiedy ostatnio miała Pani wykonaną mammografię?..........................................................

(rok wykonania)

13. Skąd dowiedziała się Pani o programie?

prasa

zakład pracy

telewizja

lekarz/pielęgniarka – WOMP

radio

lekarz/pielęgniarka - spoza WOMP

zaproszenie listowne

ogłoszenie w WOMP

od osób znajomych

ogłoszenie poza WOMP

Oświadczenie
* Zgadzam się na przetwarzanie moich danych osobowych zebranych w celu i na potrzeby programu promocji zdrowia.
* Zostałam powiadomiona o konieczności osobistego odebrania wyników w czasie do 1 miesiąca i zgłoszenia się na
wezwanie w razie takiej konieczności.

........................................................

data i podpis