background image

CZ. 1. ZAGADNIENIA DO KOLOKWIUM Z PRZEDMIOTU BEZPIECZEOSTWO SPOŁECZNE  

1.  DEFINICJE: 

a)  Bezpieczeostwo  publiczne    -  Bezpieczeostwo  publiczne  to  stan  przejawiający  się 

ochroną porządku prawnego, życia i zdrowia obywateli oraz majątku narodowego przed 

bezprawnymi działaniami. 

b)  Bezpieczeostwo  powszechne  -    Bezpieczeostwo  powszechne  to  stan  zapewniający 

ochronę  życia  i  zdrowia  obywateli  oraz  majątku  narodowego  przed  skutkami  klęsk 

żywiołowych i katastrof technicznych. 

c)  Bezpieczeostwo  społeczne  -  Bezpieczeostwo  społeczne  to  stan  społeczeostwa 

zapewniający nie tylko trwanie oraz przetrwanie narodu, lecz również jego rozwój 

d)  Pojęcie welfare state „paostwo dobrobytu” 

„paostwo  o  orientacji  społecznej”  „paostwo  społeczne”  „paostwo  opiekuocze”  –  to 

karykatura „nanny state „paostwo niaoczace „paostwo nadopiekuocze” 

W  polskiej  tradycji  „opieka  społeczna”  dotyczyła  głównie  tego,  co  nazywa  się  „pomocą 

społeczną”  

Akceptacja idei WELFARE STATE w społeczności międzynarodowej poprzez: 

uznanie spraw społecznych za PRAWA CZŁOWIEKA 

 - prawa pracownicze 

 - prawa do minimalnego poziomu życia 

 - prawa do ochrony zdrowia 

 - edukacji 

 - tożsamości kulturowej 

 

2.  KLASYFIKACJA UWARUNKOWAO POLITYKI SPOŁECZNEJ  

Powszechna Deklaracja Praw Człowieka (ONZ 

Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych 

Europejska Karta Społecznych  

Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej 

background image

 

1. UWARUNKOWANIA USTROJOWO-POLITYCZNE 

Największe znaczenie dla polityki społecznej – konstytucyjne zasady demokracji 

parlamentarnej, samorządności lokalnej i społecznej gospodarki rynkowej. Ponad ustrojowymi 

determinantami spójności strategii polityki społecznej są wiedza i skutecznośd decydentów, 

czyli jakośd władzy paostwowej 

2. UWARUNKOWANIA MATERIALNE 

„Polska należy do najbiedniejszych krajów wśród najbogatszych” (OBCEP i UE). Najważniejsza 

jest sytuacja na rynku pracy. Miarą długookresowego sukcesu polityki rynku pracy nie jest 

niskie bezrobocie, lecz wysokie zatrudnienie. Kryzysy gospodarcze mają przejściowy wpływ na 

liczbę pracujących. Zależy ona od procesów długookresowych o charakterze strukturalnym. 

poziom zatrudnienia w niewielkiej części determinują zmiany stopy bezrobocia. W długim 

okresie zależy on od podaży pracy. podaż w Polsce należy do najniższych. 

3.UWARUNKOWANIA ZWIĄZANE Z CZYNNIKIEM LUDZKIM 

1) Starzenie się ludzi; 

2) Spadek liczby zawieranych małżeostw, wzrost liczby rozwodów i urodzeo pozamałżeoskich; 

3) Wzrost liczby osób posiadających niezarobkowe źródła utrzymania (emerytury, renty, 

bezrobotni); 

4) bardzo liczni pracownicy tradycyjnych sektorów gospodarki; 

5) Liczne przywileje grupowe; 

background image

6) Ludnośd rolnicza jako jedyna duża grupa w Polsce objęta zaopatrzeniową techniką ochrony 

przed ryzykiem socjalnym; 

7) Względna słabośd paostw obywatelskich; 

8) Rozległośd wykluczenia społecznego; 

9) Silna pozycja kręgów rodzinnych i przyjacielskich; 

10) Niewielkie rozmiary klasy średniej. 

4. UWARUNKOWANIA ZWIĄZANE Z ZASTANYM MODELEM POLITYKI SPOŁECZNEJ 

Zakres  zmian  systemowych  w  polityce  społecznej  w  latach  1990-1999  był  pozornie  duży 

poprzez utworzenie urzędów pracy i przekształceo pomocy społecznej, koocząc na reformach 

ochrony zdrowia, edukacji i ubezpieczeo społecznych. 

Większości tych zmian można przypisad 3 cechy 

1)  interwencyjnośd  (reagowanie  na  skutki  reform  gospodarczych  w  szczególności  w  polityce 

wobec bezrobocia i w pomocy społecznej) 

2)  komercjalizację  w  związku  z  dążeniem  do  utrzymania  określonego  poziomu  deficytu 

budżetowego 

3)  zdominowanie  tempa  przekształceo  przez  mechanizmy  przetargu  politycznego  z  udziałem 

najsilniejszych grup społecznych 

5. UWARUNKOWA ZEWNĘTRZNE 

a) Procesy żywiołowe. 

 Uwarunkowania  globalizacyjne    -  najważniejsze  jest  powstanie  światowego  systemu 

ekonomicznego 

-  ograniczają  strefę  wyborów  paostw  w  sferze  gospodarczej,  pośrednio  oddziaływają  na  ich 

modele polityki społecznej. Zmniejszają rolę tradycyjnie pojmowanego paostwa opiekuoczego. 

b) Bardziej „skodyfikowane” determinanty wynikające z przynależności do różnych organizacji 

międzynarodowych 

background image

- członkowstwo w UE 

- Międzynarodowym Banku Odbudowy i Rozwoju (Banku Światowym) (1986 r.) 

- Światowa Organizacja Handlu (1995 r.) 

- Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) (1996 r.) 

3.  GŁÓWNE MODELE POLITYKI SPOŁECZNEJ 

1.  model  liberalny  (marginalny)  –  naturalnymi  kanałami  zaspokajania  potrzeb  obywateli 

winny byd rynek prywatny i rodzina. Paostwo powinno ingerowad jedynie w ostateczności 

i tylko w  odniesieniu do  tych grup, które nie są w  stanie sobie poradzid. W modelu tym 

przyjmuje  się,  że  zdecydowana  większośd  społeczeostwa  jest  w  stanie  zaspokoid  swoje 

potrzeby  własnym  działaniem  przy  ewentualnej  pomocy  rodziny  lub  organizacji 

charytatywnych. Rozwijanie  paostwowej polityki społecznej  jest  nie  tylko  niepotrzebne  , 

ale  i  niesie  ze  sobą  negatywne  skutki.  Dominuje  solidarnośd  na  zasadach  wzajemności, 

rozumiana jako mechanizm zależny od istnienia indywidualnego interesu we wzajemnym 

pomaganiu sobie. Najbliższa modelowi marginalnemu jest polityka społeczna w USA 

2.  model  motywacyjny  (korporacyjny)    -  programy  socjalne  powinny  jak  najmniej  zakłócad 

mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej w możliwie największym stopniu służyd 

rozwojowi  gospodarczemu.  Zakłada  się,  że  potrzeby  ludzkie  powinny  byd  zaspokajane 

przede  wszystkim  zgodnie  z  kryterium  stażu  pracy,  zasług  i  wydajności.  Jednostce  nie 

pozostawia  się  dużego  marginesu  swobody  w  wyborze  sposobów  zaspokajania 

podstawowych  potrzeb,  ponieważ  odpowiedzialnośd  za  ich  zaspokajanie  przejmuje 

paostwo,  zmuszając  wszystkich  pracujących  do  obowiązkowego  uczestnictwa  w 

ubezpieczeniach społecznych. 

SYSTEMY POLITYKI SPOŁECZNEJ w NIEMCZECH i AUSTRII

 

3.  model  instytucjonalno-dystrybucyjny  –  odpowiedzialnośd  za  dobrobyt  i  bezpieczeostwo 

socjalne  ponosi  przede  wszystkim  społeczeostwo.  Dlatego  też  w  procesie  zaspokajania 

wszystkich  ważnych  potrzeb  mechanizmy  rynkowe  muszą  byd  zastąpione  przez  planowe 

działania  paostwa.  W  konsekwencji  władze  publiczne  powinny  stworzyd  system 

gwarantujący  każdemu  zaspokojenie  jego  ważnych  potrzeb.  Nie  wyznacza  się  granic 

background image

rozwoju  polityki  społecznej,  uważając  ją  za  integralną  instytucję  w  ramach  danego 

społeczeostwa.  

4.  model krajów pasa  łacioskiego (południowoeuropejski)- 

Bardzo szczodre świadczenia dla 

niektórych  grup  przy  niskich  świadczeniach  dla  samotnych  rodziców  Niski  stopieo 

angażowania się paostwa w sferze polityki społecznej Klientelizm i „systemy patronackie” 

w  selektywnej  dystrybucji  np.  rent  inwalidzkich.

 

Słabośd  instytucji  paostwowych 

(biurokratyczny profesjonalizm i autonomia)

 

I. 

 BEZROBOCIE - Zjawisko społeczne polegające na tym, że częśd ludzi zdolnych do 

pracy  i  deklarujących  chęd  jej  podjęcia  nie  znajduje  faktycznego  zatrudnienia  z 

różnych powodów 

 

osoba bezrobotna ( w sensie prawnym)  -  

Bezrobotnym  w  Polsce  jest  osoba  niezatrudniona  i  nie  wykonująca  innej  pracy  zarobkowej, 

zdolna  i  gotowa  do  podjęcia  zatrudnienia  w  pełnym  wymiarze  czasu  pracy,  nie  ucząca  się  w 

szkole  w  systemie  dziennym,  zarejestrowana  we  właściwym  powiatowym  urzędzie  pracy, 

jeżeli:  

 

•ukooczyła 18 lat, z wyjątkiem 

młodocianych absolwentów,  

•kobieta nie ukooczyła 60 lat, a mężczyzna 

65 lat,  

•nie nabyła prawa do emerytury, renty 

inwalidzkiej •nie jest właścicielem lub 

posiadaczem nieruchomości rolnej o 

powierzchni pow. 2 ha przeliczeniowych  

 

•nie jest osobą niepełnosprawną, której 

stan zdrowia nie pozwala na podjęcie 

zatrudnienia nawet w połowie wymiaru 

czasu pracy,  

•nie jest osobą tymczasowo aresztowaną i 

nie odbywa kary pozbawienia wolności,  

•nie uzyskuje miesięcznie dochodu w 

wysokości przekraczającej połowę 

najniższego wynagrodzenia,  

•nie pobiera zasiłku stałego lub renty 

socjalnej.  

background image

 

 

stopa  bezrobocia  definicja  i  jej  wymiar  w  Polsce  -    stopa  bezrobocia,  czyli  stosunek 

liczby 

bezrobotnych  zarejestrowanych  do  liczby  ludności  aktywnej  zawodowo  (tj.  pracującej  i 

bezrobotnej łącznie) wyrażony w procentach. 

 

Rodzaje Bezrobocia 

  BEZROBOCIE STRUKTURALNE -  jest związane z niedopasowaniem popytu na pracę oraz 

podaży siły 

roboczej. 

  BEZROBOCIE KRÓTKOOKRESOWE - do 3 miesięcy bez zatrudnienia 

  BEZROBOCIE ŚREDNIOOKRESOWE - od 3 do 12 miesięcy bez zatrudnienia 

  BEZROBOCIE DŁUGOOKRESOWE - dotyczy osób. które pozostają bez pracy od 6 do 12 

miesięcy 

  BEZROBOCIE  DŁUGOTRWAŁE  (CHRONICZNE)  -    trwa  znacznie  dłużej  niż  12  miesięcy. 

Spowodowane 

jest podobnymi przyczynami co bezrobocie długookresowe 

 BEZROBOCIE UKRYTE - rozumiane jako bezrobocie wśród zatrudnionych. Dotyczy ludzi 

nie ujętych w 

statystykach bezrobocia, ponieważ nie rejestrują się w urzędach pracy. Osoby te posiadają 

dochód, ale nie mają zawartego stosunku ubezpieczeniowego. 

 BEZROBOCIE  CYKLICZNE  -  powstaje  na  skutek  spadku  zagregowanego  popytu  w 

gospodarce.  W czasie 

kiedy  występuje  zapotrzebowanie  na  wytwarzane  produkty,  nie  ma  problemów  z 

miejscami  pracy.  Producenci  w  celu  zmniejszenia  kosztów  produkcji  zwalniają 

pracowników. 

 BEZROBOCIE Z WYBORU - pojawia się wówczas, gdy wysokośd zasiłków przyznawanych 

bezrobotnym  jest  na  tyle  wysoka,  aby  zrekompensowad  utratę  stałego  zarobku  i  tym 

samym stworzyd zachętę do pozostawania zawodowo bezczynnym. 

background image

 BEZROBOCIE DOBROWOLNE  -    częśd  pracowników  poszukujących  pracy  nie  akceptuje 

poziomu płacy realnej są skłonni pracowad przy wyższej stawce, a pracodawcy gotowi 

są ich zatrudnid poniżej płacy realnej 

 BEZROBOCIE PRZYMUSOWE -  czyli niezależne od zachowania bezrobotnych. Istnienie 

ustawowej  gwarancji  płacy  minimalnej,  zafałszowuje  sygnały  na  rynku  pracy,  stan 

równowagi rynkowej zostaje zniekształcony, nawet przy spadku cen i popytu, wzroście 

bezrobocia,  place  i  tym  samym  koszty  nie  maleją,  poprzez  strajki  związki  zawodowe 

wymuszają stawki powyżej wolnej ceny rynkowej. 

 BEZROBOCIE SEZONOWE -  uzależnione od pór roku (np. budownictwo); 

 BEZROBOCIE FRYKCYJNE - związane z naturalną płynnością siły roboczej, możliwą dzięki 

pełnej  swobodzie  zmiany  miejsca  pracy  i  wyboru  stanowiska  pracy,  niedostatecznie 

szybkim  przepływem  informacji  między  pracodawcami  a  pracownikami,  zatem  musi 

upłynąd czas zanim bezrobotni znajdą czekające na nich miejsca pracy 

Umowa o prace a umowa o dzieło 

Tzw. grupy wykluczone( grupy będące w trudnej sytuacji/położeniu na rynku pracy) 

 

Osoby  najmłodsze,  uczestniczące  w  edukacji  (szczególnie  w  trybie  dziennym)  Osoby 

najstarsze -powyżej 50. roku życia 

 

Grupy  nieaktywnych  zawodowo  kobiet  –  także  one  często  sprawują  funkcje  rodzinne 

Osoby niepełnosprawne (ok. 3,5 miliona osób).  

 

Osoby  „zniechęcone”  bezskutecznym 

poszukiwaniem  pracy  przez  długi 

okres 

 

Mieszkaocy obszarów wiejskich 

 

Bezdomni 

 

 Imigranci i mniejszości narodowe  

 

Osoby chore psychicznie 

 

Osoby opuszczające zakłady karne 

II. 

BEZDOMNOŚD 

problem 

społeczny 

charakteryzujący 

się 

brakiem 

miejsca 

stałego 

zamieszkania – brakiem domu. 

Bezdomny  –  osoba  niezamieszkująca  w 

lokalu  mieszkalnym,  niezameldowaną  na 

pobyt  stały  lub  osobę  niezamieszkującą  w 

lokalu  mieszkalnym  i  zameldowaną  na 

background image

pobyt  stały  w  lokalu,  w  którym  nie  ma 

możliwości zamieszkania 

Typologie bezdomności 

 

Jawna  –  rzeczywisty  brak  dachu  nad 

głową 

 

Ukryta – zamieszkiwanie w miejscach, 

które 

odbiegają 

od 

przyjętych 

standardów 

 

Z  wyboru  –  osoby,  które  odrzuciły 

obowiązujące 

normy 

realizując 

wybrany  przez  siebie  styl  życia 

włóczęgi i wędrowca 

 

Z  konieczności  –  osoby,  które  nie 

posiadają,  bądź  utraciły  miejsce 

zamieszkania  w  wyniku  zdarzeo 

losowych  

 

Płytka  –  brak  dachu  nad  głową 

spowodowany 

jest 

np. 

utratą 

dochodów z powodu bezrobocia 

 

Głęboka – osoby, które nie są zdolne 

do  samodzielnego  życia  ze  względu 

na  nieprzystosowanie  społeczne, 

nałogi, zaburzenia psychiczne. 

FAZY 

ROZWOJU 

SYNDROMU 

BEZDOMNOŚCI 

1.  Faza  wstępna  0-2  lata  –  brak  stałego 

miejsca  noclegu,  pomieszkiwanie  w 

nowo poznanych ludzi. Nie postrzeganie 

siebie jako bezdomnego 

2.  Faza  ostrzegawcza  2-4  lata  –  nadal 

sytuacja 

postrzegana 

jest 

jako 

tymczasowa. Więzi z rodziną słabną. 

3.  Faza  adaptacyjna  4-6  lat  –  osadzenie  w 

strukturach  środowiska  bezdomnych. 

Orientuje  się  w  zasadach  postępowania 

na  dworcu  itp.  Wie  gdzie  można  dostad 

tanio jeśd. 

4.  Faza  chroniczna  6-10  lat  –  pełne 

przystosowanie 

do 

warunków 

bezdomności. 

5.  Faza  bezdomności  trwałej    10+  -  brak 

motywacji  do  podejmowania  prób 

wyjścia  z  bezdomności.  Człowiek  nie 

potrafi  funkcjonowad  samodzielnie  w 

społeczeostwie 

 

Skutki bezdomności 

background image

- poczucie osamotnienia 

- poczucie wstydu 

- negatywne nastawienie do ludzi i świata 

Organizacje  

 

Towarzystwo 

Pomocy 

im. 

Św 

Brata Alberta 

 

Monar 

 

Markot 

 

Caritas 

 

Fundacja SOS 

6.  UBÓSTWO - Sytuacja, w której środki materialne posiadane przez osobę lub gospodarstwo 

domowe  są  niższe  niż  akceptowane  minimum  w  społeczeostwie  lub  gdy  środki  te  nie 

wystarczają do zaspokojenia podstawowych potrzeb. 

 

a)  minimum socjalne -  wskaźnik określający koszty utrzymania gospodarstw domowych na 

podstawie "koszyka dóbr" służących do zaspokojenia potrzeb bytowo-konsumpcyjnych na 

niskim poziomie. Przyjęte składniki koszyka wystarczają nie tylko dla podtrzymania życia 

(porównaj: minimum egzystencji), lecz dla posiadania i wychowania dzieci, a także dla 

utrzymania minimum więzi społecznych Jest to więc model zaspokajania potrzeb na 

poziomie "minimalnego dobrobytu". Minimum socjalne nazywane jest też "granicą 

wydatków gospodarstw domowych, mierzącą godziwy poziom życia". (Minimum socjalne 

to punkt krytyczny (również zapobiega wykluczeniu) poniżej którego powstaje 

zagrożenie ubóstwem.) 

 

b)  ustawowa linia ubóstwa - kwota dochodów, która zgodnie z obowiązującą ustawą o 

pomocy społecznej uprawnia do ubiegania się o przyznanie świadczenia pieniężnego. 

c)  stopa ubóstwa - ocenia zasięg ubóstwa, jest wskaźnikiem zagrożenia ubóstwem, iloraz 

liczby jednostek (gospodarstw domowych lub osób) ubogich do liczby jednostek w całej 

populacji ; mówi on jaki jest odsetek ubogich w populacji. 

d)  linia minimum egzystencji (linia skrajnego ubóstwa) - koszyk dóbr, niezbędnych do 

podtrzymania funkcji życiowych człowieka i sprawności psychofizycznej. Uwzględnia on 

jedynie te potrzeby, których zaspokojenie nie może byd odłożone w czasie, a konsumpcja 

background image

niższa od tego poziomu prowadzi do biologicznego wyniszczenia i zagrożenia życia. W 

skład koszyka minimum egzystencji wchodzą potrzeby mieszkaniowe i artykuły 

żywnościowe. Łączny koszt nabycia (zużycia) tych dóbr określa wartośd koszyka, która 

stanowi granicę ubóstwa skrajnego 

 

1. 

Jak głębokie jest ubóstwo w Polsce? Głębokośd ubóstwa określa się najczęściej za 

pomocą wskaźnika luki dochodowej bądź wydatkowej. W 2011 roku wartośd wskaźnika 

luki wydatkowej w odniesieniu do gospodarstw uznanych za skrajnie ubogie wyniosła 

19%, podobnie jak w przypadku gospodarstw o wydatkach poniżej tzw. ustawowej 

granicy ubóstwa; natomiast poziom wydatków gospodarstw, które znajdowały się w 

sferze ubóstwa relatywnego był niższy od granicy ubóstwa relatywnego przeciętnie o 22 

%. W 2010 roku wartości te były bardzo podobne. 

 

2. 

Zasięg ubóstwa w wymiarze terytorialnym - ?? 

Najniższymi wskaźnikami ubóstwa dochodowego odznaczały się województwa 

mazowieckie oraz śląskie. Najwięcej Polaków zagrożonych biedą dochodową mieszkało 

w województwach: lubelskim, podkarpackim oraz świętokrzyskim 

 

3. 

Podstawowe problemy polskiego ubóstwa 

 

wykluczenie społeczne 

 

ubóstwa jest ubóstwo młodych ludzi (zwłaszcza dzieci) 

 

rozwarstwienie dochodów 

7.   PATOLOGIA  SPOŁECZNA  -  zespół  zjawisk  szkodliwych  społecznie,  niezgodnych  lub 

odbiegających od obowiązujących w społeczeostwie norm obyczajowych i prawnych. 

8.  Klasyfikacja zjawisk patologicznych  

PRZESTĘPSTWA Z NIENAWIŚCI 

rasizm, terroryzm 

 SAMOBÓJSTWA 

 UZALEŻNIENIA 

alkoholizm, narkomania, uzależnienie od 

komputera, hazard 

 PATOLOGIE SEKSUALNE 

prostytucja, pedofilia, dziecięca 

pornografia, kazirodztwo 

 AGRESJA 

background image

szczególnie wśród dzieci i młodzieży 

 WYKLUCZENIE SPOŁECZNE 

bezdomnośd (w tym dzieci), bezrobocie, 

mobbing 

 PATOLOGIA INSTYTUCJI 

 

VIII. PRZESTĘPCZOŚD 

1.  Przestępstwo - definicja 

a)  zbrodnia  - Zbrodnią jest czyn zabroniony zagrożony karą pozbawienia wolności 

na czas nie krótszy od lat 3 albo karą surowszą. Zbrodnię można popełnid tylko 

umyślnie 

b)  Występek - czyn zabroniony zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych, 

karą ograniczenia wolności lub karą pozbawienia wolności przekraczającą 

miesiąc, Występek może byd popełniony umyślnie bądź nieumyślnie 

Czyn sprawcy popełniony jest umyślnie, jeżeli sprawca ma zamiar jego popełnienia, tzn. chce 

go popełnid, albo, przewidując możliwośd jego popełnienia, na to się godzi.  

Czyn popełniony jest nieumyślnie, jeżeli sprawca, nie mając zamiaru jego popełnienia, 

popełnia go jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych 

okolicznościach, mimo że możliwośd popełnienia tego czynu przewidywał lub mógł 

przewidzied.  

c)  przestępczośd  rzeczywista  -  czynów,  których  informacje  uzyskały  organy 

ścigania  i  na  podstawie  tych  informacji  wszczęto  postępowania 

przygotowawczego 

d)  przestępczośd  ujawniona  (zarejestrowana)  jest  to  taka  przestępczośd  gdzie 

przestępstwa  zostały  faktycznie  popełnione  i  o  których  to  przestępstwach 

informacje dotarły do organów ścigania poprzez zawiadomienie o popełnieniu 

przestępstwa przez osobę bądź źródeł własnych organów ścigania. 

e)  przestępczośd  stwierdzona  ogól  czynów,  których  charakter  jako  przestępstw 

został potwierdzony w wyniku postępowania przygotowawczego. 

background image

f)  przestępczośd  osądzona  –  ogół  czynów,  których  charakter  jako  przestępstw 

został potwierdzony w wyniku postępowania sądowego. 

g)  „  ciemna  liczba”  przestępstw–  przestępstwa  zostały  popełnione  ,  ale  nie 

zostały zgłoszone na policje) 

2.  Czego  dotyczą  badania  wiktyminizacyjne?  badane  są  ofiary  przestępstw;  alternatywa 

wobec badao policyjnych  

3.  Tendencje dotyczące przestępczości od lat 90. XX w

Największe natężenie - duże aglomeracje (1990 -100%, 2005 – 153%) 

Zatrzymanie  tej  tendencji  około  2005  r.  (pierwszy  rok,  w  którym  odnotowano  jednocześnie 

spadek przestępczości i wzrost wykrywalności) 

Przestępstwa  przeciwko  mieniu    -  rosnący  wskaźnik  *kradzieże  kieszonkowe  i  kradzieże 

samochodów, z użyciem broni palnej o charakterze rabunkowym lub rozliczeniowym (zamachy 

ostrzegawcze, egzekucja długów, uprowadzenia, płatne zabójstwa)+ 

Grupa „nowych przestępstw”  zabójstwa wieloofiarowe przestępstwa kolejowe  

Nowe  typy  przestępstw  gospodarczych  *związane  z  przekształceniami  własności, 

komputerowe,  wyłudzanie  dotacji,  oszukaocza  reklama,  pranie  pieniędzy,  podwójna 

księgowośd, przestępstwa bankowe (oscylator, fikcyjne przelewy, wyłudzanie kredytów)+  

Powstanie  przestępczości  zorganizowanej  (narkotyki,  handel  żywym  towarem,  kradzież 

samochodów)  (około  500  grup  –  4  tys.  członków)  umiędzynarodowienie  (około  20  grup 

zagranicznych) 

BRUTALIZACJA CZYNÓW 

(+)  Pozytywna  tendencja  –  relatywnie  stabilny  wskaźnik  najcięższych  przestępstw  przeciwko 

życiu i zdrowiu od kooca lat 80. i 90. 

PRZESTĘPCZOŚD NIELETNICH  

background image

(+) Wbrew obiegowej opinii nie ma koncentracji przestępczości w tej grupie chod wzrosła ona 

od lat 80. dwukrotnie, to zmalał odsetek przestępstw popełnianych przez nieletnich w ogólnej 

liczbie  (od 10% do 7%). 

(–) Kryminalizacja najmłodszych dzieci (poniżej 13 lat) 

Wyraźna brutalizacja czynów skorelowana z konsumpcją używek i presją grupy rówieśniczej (z 

reguły 3-5 osobowych)  

4.  Ogólna wykrywalnośd przestępstw w 2011 r. - 68,7 

5.  Wykrywalnośd  przestępstw  p-ko  życiu  i  zdrowiu  i  wykrywalnośd  przestępstw    p-ko 

mieniu  w  Polsce  (zabójstwo,uszkodzenie  ciała  -  około  90%,  gwałt  –  85%,  bójka  –75-

80%,tylko  20% kradzieży i 10% kradzieży samochodów

6.  DEFINICJE

profilaktyka  kryminalistyczna  -  zespół  metod  i  środków  mających  na  celu  uniemożliwienie  

lub  utrudnienie  dokonania  przestępstwa  (zabezpieczenie  przed  włamaniem,  patrole, 

inwigilację monitoring). 

Obejmuje bezpośrednie działanie organów ścigania karnego, instytucji i obywateli. 

 

profilaktyka kryminologiczna - wcześniejsze stadia genezy i etiologii czynu przestępczego. Cel 

– pozytywne ukierunkowanie aktywności ludzkiej , usuwanie zagrożeo. 

polityka  karna  -  jej  celem  jest  dostosowanie  kary  do  rodzaju  i  okoliczności  przestępstwa  i 

osobowości  sprawcy,  aby  spełniła  zadanie  ochrony  społeczeostwa,  a  jednocześnie 

gwarantowała, jeśli to możliwe, powrót skazanego do życia w społeczeostwie. 

polityka penitencjarna – problem wykonywania kary - takie ukształtowanie jej przebiegu, aby 

w optymalnym stopniu zrealizowad funkcje resocjalizacji. 

7.  Mankamenty kary pozbawienia wolności –  

 

Niehumanitarnośd  

 

Kryminogenne oddziaływanie środowiska zakładu karnego 

 

Niebezpieczeostwo recydywy (44% skazanych to recydywiści) 

 

Trudności pogodzenia pracy wychowawczej z warunkami więzienia 

background image

 

IX. 

DEMOGRAFIA 

 

1)  Co to jest demograficzna kompensata powojenna Wyrażała się one ogromnym 

nasileniem zawierania małżeostw oraz trwającym blisko dziesięd lat okresem 

podwyższonej płodności. Płodnośd w miastach zaczęła się systematycznie obniżad od 

1956 roku i po kilku latach osiągnęła stabilizację. Demograficzna kompensata 

powojenna 1945-1956 

2)  Przejście demograficzne i drugie przejście demograficzne 

a) Nowoczesne społeczeostwo w okresie modernizacji doznaje tzw. przejścia 

demograficznego, które polega na trwałym i nieodwracalnym spadku umieralności i 

rozrodczości. (czemu towarzyszy początkowo systematyczny wzrost współczynnika 

przyrostu naturalnego, a następnie jego systematyczny spadek).  

 

b)Drugie przejście demograficzne -   Względnie stabilny współczynnik TFR (kształtował 

się na poziomie 2) uległ nagłemu spadkowi, przyjmując wartośd zagrażającą reprodukcji. 

 

Współczynnik dzietności TFR (hipotetyczna średnia liczba urodzeo na jedną kobietę w 

ciągu jej życia w społeczeostwach nowoczesnych maleje trzykrotnie i przyjmuje 

średnią wartośd 2. 

3)  Podstawowe przyczyny drugiego przejścia demograficznego 

 

pluralizm związków partnerskich (Nie ma stałych ról społecznych przypisanych do 

płci. Kobiety nie są „skazane” wyłącznie na role matki. Mogą nawet z niej 

zrezygnowad lub przesunąd macierzyostwo na okres późniejszy, np. po uzyskaniu 

stabilizacji Zawodowej) 

 

rewolucja antykoncepcyjna  

 

określone wzory socjalizacji i życia rodzinnego  

 

4)  Przyczyny spadku płodności  

I. Obniżenie skłonności do zawierania małżeostw  

background image

II. Przesunięcie rozrodczości ze sfery usankcjonowanej prawem małżeostwa (wiele osób 

ma dziecko/dzieci nie będąc małżeostwem)  

III. 

Wzrost średniego wieku, w jakim kobiety wstępują w związek małżeoski 

 

X. 

MIGRACJE  

 

Imigracja to przybycie do kraju osoby będącej uprzednio rezydentem innego kraju z zamiarem 

przebywania przez okres co najmniej 12 miesięcy;  

Emigracja to opuszczenie kraju przez jego rezydenta z zamiarem przebywania za granicą przez 

okres co najmniej 12 miesięcy. 

Repatriacja - powrót do kraju ojczystego osób (np. jeoców wojennych, osób internowanych 

lub przymusowo przesiedlonych), które wskutek różnych przyczyn znalazły się poza jego 

granicami 

Reemigracja – powrót z emigracji do ojczyzny