prof. nadzw. dr hab. Tomasz Frołowicz
METODYKA
WYCHOWANIA FIZYCZNEGO
Studia I stopnia
Wykład 16
Wykład 16
„Wychowanie jest to sztuka, której nikt dotąd nie umie,
jest to kurs, który jakaś dobra głowa dopiero ma ułoŜyć.”
Jędrzej Śniadecki
prof. nadzw. dr hab. Tomasz Frołowicz
METODYKA
WYCHOWANIA FIZYCZNEGO
Studia I stopnia
Wykład 16
Wykład 16
„Wychowanie jest to sztuka, której nikt dotąd nie umie,
jest to kurs, który jakaś dobra głowa dopiero ma ułoŜyć.”
Jędrzej Śniadecki
EFEKTYWNOŚĆ PRACY NAUCZYCIELA WF
CYKL SPRAWNEGO DZIAŁANIA
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 16
(CYKL PRAKSEOLOGICZNY)
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 16
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 14
NIEKTÓRE KOSZTY NISKIEJ JAKOŚCI WF
Rząd powinien przestać wyrzucać miliony
(…………) na WF, w którym uczy się rzeczy
mało uŜytecznych.
Wychowanie fizyczne to bezproduktywna
działalność edukacyjna. Wychowanie fizyczne
słabo przygotowuje do Ŝycia i jest zwykłą
stratą czasu, w szkole jest marginalizowane.
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 16
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 14
Rząd powinien przestać wyrzucać miliony dolarów
na WF, w którym uczy się rzeczy mało
uŜytecznych. NaleŜy połoŜyć nacisk na realne
problemy, jak promocja AF, przeciwdziałanie
otyłości i bólom kręgosłupa – z badań w USA, 2006
NIEKTÓRE KOSZTY NISKIEJ JAKOŚCI WF
otyłości i bólom kręgosłupa – z badań w USA, 2006
i 2007.
Wychowanie fizyczne to bezproduktywna
działalność edukacyjna. Wychowanie fizyczne
słabo przygotowuje do Ŝycia i jest zwykłą stratą
czasu, w szkole jest marginalizowane – z Raportu
Światowego Kongresu Wychowania Fizycznego,
Berlin 1999.
(cyt. za: Wiesław Osiński)
Efektywność pracy nauczyciela
Skuteczność
pracy nauczyciela
to stopień realizacji zakładanych celów.
Efektywność
uwzględnia ponadto
ponoszone nakłady.
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 16
ponoszone nakłady.
efektywność =
wartość celu
koszt osiągnięcia celu
Działalność efektywna cechuje się wysoką jakością.
Jakość
jest wtedy, gdy produkty są wytwarzane bez wad.
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 16
- dobór celów lekcji, w kontekście programu nauczania
lub moŜliwości uczniów,
- realizacja celów lekcji,
- respektowanie zasad budowy lekcji,
w związku z realizacją celów
lekcji
,
- dobór treści kształcenia,
w związku z realizacją celów lekcji
,
- dobór metod realizacji zadań ruchowych,
w związku z realizacją
celów lekcji
,
Aspekty obserwacji lekcji WF:
celów lekcji
,
- dobór metod wspierania rozwoju wiedzy,
w związku z realizacją
celów lekcji
,
- intensywność lekcji,
w związku z realizacją jej celów lekcji
,
- indywidualizacja oddziaływania edukacyjnego,
w związku
z realizacją celów lekcji
,
- sposoby oceny aktywności i osiągnięć uczniów,
w związku
z realizacją celów lekcji
,
- zastosowane formy organizacyjne,
w związku z realizacją celów
lekcji
,
- elementy organizacji lekcji
w związku z realizacją celów lekcji
.
Efektywność pracy nauczyciela
Działalność nauczyciela bardziej przypomina
twórczość niŜ wytwórczość.
Szkoła jest bardziej teatrem niŜ fabryką.
Pytanie o efektywność teatru róŜni się
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 16
Pytanie o efektywność teatru róŜni się
od pytania o efektywność fabryki.
O ile moŜna z duŜą dokładnością oceniać
efektywność fabryki,
o tyle nie jest moŜliwa ostateczna (bezdyskusyjna) ocena
efektywności pracy nauczyciela wychowania fizycznego.
Efektywność pracy nauczyciela
stan
początkowy
stan
oczekiwany
(cel załoŜony)
działanie
idealne
re
a
liz
a
c
ji
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 16
stan osiągnięty
(cel zrealizowany)
b
łą
d
re
a
liz
a
c
ji
Efektywność pracy nauczyciela WF
w świetle koncepcji kształcenia wielostronnego
Zakładane cele WF:
1. Aktywność uczniów
Jak oceniać realizację celów?
np.:
- jak duŜo nie uczestniczy w lekcjach,
- jak duŜo uczestniczy w zajęciach
pozalekcyjnych,
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 16
2. Wiadomość uczniów
3. Umiejętności uczniów
4. Sprawność fizyczna uczniów
- jak duŜo podejmuje aktywność poza szkołą,
np.:
- co zapamiętali,
- co zrozumieli,
np.:
- co potrafią wykonać,
- co potrafią zastosować w sytuacjach
pozaszkolnych,
np.:
- jaki posiadają potencjał zdrowotny,
- jakie mają osiągnięcia motoryczne,
W jaki sposób oceniać skutki wychowania, np.:
- gotowość do podjęcia aktywności fizycznej,
- postawę wobec zdrowia,
Efektywność pracy nauczyciela WF
w świetle koncepcji kształcenia wielostronnego
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 16
- postawę wobec zdrowia,
- chęć podjęcia rywalizacji,
- poziom rozumowania moralnego „fair play”,
- poziom akceptacji wartości aktywnego wypoczynku?
Uwarunkowania efektywności pracy nauczyciela WF:
- talent (intuicja) pedagogiczny,
- kompetencje zawodowe,
- środowisko społeczne i materialne,
- właściwości uczniów.
Efektywność pracy nauczyciela WF
Uwarunkowania efektywności pracy nauczyciela WF
Kompetencje nauczyciela
wg KNP PAN: prakseologiczne,
komunikacyjne, moralne
współdziałania, kreatywne,
informatyczno-medialne.
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 16
Uwarunkowania efektywności pracy nauczyciela WF
w konkretnej sytuacji:
- talent (intuicja) pedagogiczny,
- kompetencje zawodowe.
Gdy nauczyciel tłumaczy niskie efekty swoich działań
niedoskonałością ucznia, to przypomina lekarza,
który tłumaczy nieskuteczność terapii chorobą pacjenta.
Gdy nauczyciel tłumaczy niskie efekty swoich działań
niedoskonałością środowiska, to przypomina lekarza, który
wyjaśnia, iŜ zaplanował terapię, która nie moŜe być zastosowana.
stan
początkowy
stan
oczekiwany
(cel załoŜony)
działanie
idealne
b
łą
d
d
z
ia
ła
n
ia
Diagnoza
Cykl sprawnego działania
(cykl prakseologiczny)
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 16
stan osiągnięty
(cel zrealizowany)
b
łą
d
d
z
ia
ła
n
ia
Prognoza
Ordynacja
Realizacja
Ewaluacja
Diagnoza
: rozpoznanie sytuacji wyjściowej.
Cykl prakseologiczny
(model działania skutecznego)
Prognoza
: przewidywanie moŜliwej zmiany.
Ordynacja
: ustalenie celów i środków działania.
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 16
Ordynacja
: ustalenie celów i środków działania.
Realizacja
: zastosowanie wybranych środków.
Ewaluacja
: ocena sytuacji końcowej.
POCZĄTKOWA
IDEA
REKONESANS
BADAWCZY
WDROśENIE
KROKU NR 1
PLAN OGÓLNY
KROK NR 1
KROK NR 2
KROK NR …
a
ct
io
n
r
e
se
a
rch
ORDYNACJA
REALIZACJA
DIAGNOZA
PROGNOZA
EWALUACJA
S
p
ir
a
la
p
ra
kse
o
lo
g
icz
n
a
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 16
EWALUACJA
POPRAWIONY
PLAN OGÓLNY
POPRAWIONY
KROK NR 2
KROK NR …
WDROśENIE
KROKU NR 2
EWALUACJA
M
o
d
e
l
a
ct
io
n
r
e
se
a
rch
EWALUACJA
DIAGNOZA
ORDYNACJA
REALIZACJA
PROGNOZA
EWALUACJA
DIAGNOZA
S
p
ir
a
la
p
ra
kse
o
lo
g
icz
n
a
Diagnoza i prognoza
Etap pierwszy: poznanie faktów
Etap drugi: wyjaśnienie genezy faktów
Etap trzeci: określenie znaczenia poznanych faktów dla
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 16
Etap trzeci: określenie znaczenia poznanych faktów dla
realizacji zamierzeń
Diagnoza i prognoza pedagogiczna
- Autorefleksja nauczyciela.
- Diagnoza szkoły i środowiska: społeczno-kulturowa.
- Diagnoza oddziału (klasy szkolnej): społeczna, fizyczna.
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 16
- Diagnoza oddziału (klasy szkolnej): społeczna, fizyczna.
- Diagnoza ucznia: społeczna, psychiczna, fizyczna.
Autorefleksja nauczyciela
Autorefleksja nauczyciela jest przejawem myślenia
autokrytycznego.
Dwa rodzaje myślenia krytycznego
krytyka adaptacyjna,
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 16
krytyka adaptacyjna,
krytyka emancypacyjna.
wg Roberta Kwaśnicy
Autorefleksja nauczyciela
Krytyka adaptacyjna to:
porównanie czegoś, co faktycznie jest, z czymś, co
według wiedzy krytyka być powinno (np. rzeczywiście
stosowanych metod dydaktycznych z jakąś koncepcją
dydaktyczną),
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 16
dydaktyczną),
ocena stwierdzająca, czy i w jakim stopniu to, co jest,
odbiega, od tego, co być powinno – oczywiście być
powinno zdaniem krytyka.
wg Roberta Kwaśnicy
Autorefleksja nauczyciela
- Krytyka emancypacyjna jest autokrytyką. Jest pytaniem
samego siebie o prawomocność tego co uwaŜa się za
słuszne.
- Krytyka emancypacyjna róŜni się od krytyki adaptacyjnej
przede wszystkim tym, Ŝe wie, iŜ krytyka jakiej dokonuje,
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 16
przede wszystkim tym, Ŝe wie, iŜ krytyka jakiej dokonuje,
jest zakorzeniona we własnym jednostkowym, wcale nie
uniwersalnym doświadczeniu.
- Krytyka emancypacyjna jest krytyką własnej krytyki,
jest autokrytyką, jest krytyczną autorefleksją.
wg Roberta Kwaśnicy
Diagnoza szkoły i środowiska (środowiskowa)
- stosunek dyrekcji i nauczycieli do wychowania
fizycznego i zamierzeń nauczyciela WF,
- stosunek rodziców do wychowania fizycznego
i oczekiwania wobec nauczyciela WF,
- szkolne i środowiskowe tradycje,
- zasobność materialna rodzin uczniów,
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 16
- zasobność materialna rodzin uczniów,
- materialny standard wychowania fizycznego
w szkole i środowisku,
- warunki naturalne w otoczeniu szkoły.
Narzędzia diagnozy
: obserwacja, rozmowa,
wywiad, ankieta, badanie dokumentów.
Diagnoza oddziału (grupowa)
- struktura społeczna oddziału,
- rozwój fizyczny, sprawność fizyczna i umiejętności.
Narzędzia diagnozy:
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 16
- obserwacja, rozmowa, wywiad, socjogramy,
ankieta, badanie dokumentów,
- pomiary antropometryczne, testy motoryczne,
testy osiągnięć szkolnych.
Diagnoza ucznia (osobnicza)
- zainteresowania, motywacje, postawy, samoocena,
- wiedza i przekonania,
- stan zdrowia,
- rozwój, uzdolnienia, sprawność fizyczna
i umiejętności,
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 16
- zasobność materialna,
- oceny szkolne i aspiracje edukacyjne.
Narzędzia diagnozy:
- obserwacja, rozmowa, wywiad, socjogramy,
ankieta, badanie dokumentów,
- pomiary antropometryczne, testy motoryczne,
testy osiągnięć szkolnych.
3. Ordynacja, czyli planowanie
- program nauczania
- plan roczny lub semestralny,
- osnowa dla cyklu zajęć,
- konspekt lub scenariusz lekcji.
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 16
4. Realizacja …
4. Ewaluacja, czyli
badanie i ocenianie działalności
nauczyciela i szkoły, zmierzające do ustalenia
przebiegu i efektów realizacji zadań
dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych
Zakres i narzędzia ewaluacji podobne jak
diagnozy i prognozy pedagogicznej