Budownictwo
Technologie

Izolacje 9/02

Pokrycia dachowe — trudny wybór

Dach ma ogromny wpływ na trwałość i ogólny wygląd budynku, a ponieważ jest
inwestycją na dłaugie lata, decyzja o wyborze materiału dekarskiego musi być dobrze
przemyślana. Należy wziąć pod uwagę, że pomiędzy rodzajem pokrycia i konstrukcją
więźby dachowej istnieje ścisły związek, a co za tym idzie — wybrany typ pokrycia
nie może być dowolnie zastąpiony innym.

Dachówka ceramiczna rombowa (fot. RuppCeramica)

W niniejszym artykule przedstawiamy Państwu charakterystykę mniej i bardziej
popularnych materiałów stosowanych do krycia dachów obiektów o różnym
przeznaczeniu.

Dachówki ceramiczne

Dachówka ceramiczna na stałe zapisała się w polskim krajobrazie. Jest to jeden z
najstarszych materiałów pokryciowych (stosowany już w średniowieczu), a dzięki
temu — dobrze znany zarówno producentom, wykonawcom oraz projektantom.
Trwałość dachówki ceramicznej określa się na ponad sto lat, czyli tyle ile wynosi
przewidywana żywotność budynku. Pokrycie to doskonale sprawdza się wszędzie
tam, gdzie występują duże opady śniegu i dachom stawia się szczególnie wysokie
wymagania. Poza pięknym wyglądem połaci dachu, dachówka gwarantuje znakomitą
wentylację i zapewnia zdrowy klimat w chronionym budynku. Dachówki ceramiczne
zaliczane są do materiałów ciężkich — masa pokrycia na ogół mieści się w przedziale
45–65 kg/m2 — wszystkie pozostałe pokrycia, jak blaszane, papowe czy z tworzyw
sztucznych są kilkakrotnie od nich lżejsze.

od lwej: holenderska/esówka, karpiówka, mnich-mniszka

od lewej; klasztorna, marsylka

Podstawowym surowcem do produkcji dachówki ceramicznej jest glina o bardzo
małej zawartości margla. Recepturę masy plastycznej, a także wymiary dachówek,
określają Polskie Normy. Na ogół w skład masy oprócz gliny wchodzą dodatkowe
komponenty polepszające jej jakość (składniki uszlachetniające jak np. kwarc,
mączka ceglana). Przygotowanie masy plastycznej polega na rozdrobnieniu i
rozmieszaniu składników, homogenizacji. Formowanie dachówek odbywa się metodą
ciągnienia lub wytłaczania. Pierwsza metoda polega na wyciskaniu na prasach
(zakończonych odpowiednim profilem) pasm masy, które następnie są krojone na
dachówki. W drugiej metodzie dachówki tłoczy się na prasach stemplowych.
Ukształtowane dachówki po wysuszeniu wypalane są w piecu w temperaturze 900–
1200°C. Obróbka termiczna sprawia, ze zyskują porowatą strukturę która pozwala im
„oddychać” — są paroprzepuszczalne. Większość dachówek ma kolor naturalny,
niemniej jednak możliwe jest wytwarzanie ich z masy barwionej. Dachówki mogą być
poddawane takim zabiegom jak angobowanie czy glazurowanie. Angobowanie polega
na powlekaniu powierzchni wysuszonej dachówki (przed wypalaniem) płynną
warstwą glinki szlachetnej, czyli iłu rozmieszanego w wodzie, zabarwionego
naturalnymi tlenkami żelaza. Glazurowanie (szkliwienie) przeprowadzane jest po
wypalaniu i przypomina angobowanie, lecz w porównaniu z angobami glazura ma
większy udział domieszek szklanych i w związku z tym dachówki glazurowane są
bardziej połyskliwe.

Z uwagi na sposób wytwarzania, dachówki ceramiczne dzielimy na ciągnione i
tłoczone, przy czym dużo bardziej rozpowszechniona jest dachówka ciągniona (np.
karpiówka). Wśród podstawowych typów dachówek ceramicznych można wyróżnić
następujące:

♦

holenderka / esówka (fot. 1),

♦

karpiówka (fot. 2),

♦

karpiówka zakładkowa,

♦

zakładkowa z pojedynczą / z podwójną zakładką,

♦

mnich-mniszka (fot. 3),

♦

klasztorna (fot. 4),

♦

marsylka (fot. 5),

♦

średzka i inne.

W Polsce największym powodzeniem cieszą się karpiówka i zakładkowa. Nazwa
karpiówka pochodzi od jednego ze sposobów krycia, który układem przypomina łuskę

karpia. Dachówka ta może być układana w łuskę, czyli pojedynczo, albo podwójnie w
koronkę. Niezależnie od sposobu wykonania pokrycia, karpiówka tworzy jedno z
najcięższych pokryć dachowych — metr kwadratowy takiego pokrycia może ważyć
nawet do 75 kg. Ważnym atutem karpiówki jest możliwość krycia nią dachów o
skomplikowanej konstrukcji i różnym rodzaju powierzchni. Oferta obejmuje dachówki
o powierzchni gładkiej, chropowatej, szczotkowanej (z nieregularnymi wyżłobieniami)
i czesanej (z regularnymi, gęsto ułożonymi wyżłobieniami), czy z powierzchnią
wyprofilowaną, a nawet ręcznie ornamentowaną. Typowa karpiówka ma kształt
prostokąta, w którym jedna z krótszych krawędzi jest zaokrąglona, ale oprócz niej
spotyka się również karpiówki proste, sześciokątne, segmentowe, łukowe, gotyckie,
kościelne.

Dachówki zakładkowe mogą mieć różne kształty, również imitujące inny typ
dachówki. Cechą wyróżniającą dachówki zakładkowe jest to, że wyposażone są w
charakterystyczne zamki (wpusty i wypusty) ukształtowane na górnej, dolnej i
bocznych powierzchniach. Przy prawidłowym ułożeniu zamki powinny na siebie
zachodzić, zapewniając szczelne połączenie pomiędzy sąsiadującymi dachówkami.
Najpopularniejszą spośród dachówek zakładkowych jest marsylka.

Esówka (holenderka) jest przedstawicielką dachówek tłoczonych. Odpowiednie
wyprofilowanie sprawia, że kształt jej przekroju poprzecznego przypomina literę S.
Pokrycie tego typu gwarantuje dwukierunkową szczelność, gdyż dachówki w rzędach
ułożone są na zakład, a oprócz tego poszczególne rzędy zachodzą na siebie.

Mnich-mniszka to długie dachówki (gładkie lub z wypustkami ułatwiającymi układanie
pokrycia) o półokrągłym kształcie przekroju poprzecznego. Należą do najcięższych
pokryć dachowych i zawsze układane są parami na zakład (wklęsła mniszka układana
jest na podłożu, a na niej wypukły mnich). Wykonanie pokrycia metodą tradycyjną
wymaga użycia zaprawy, obecnie jednak najczęściej dachówki tego typu montowane
są „na sucho”. Kształt dachówek oraz sposób ich łączenia gwarantują szczelność
pokrycia. Stosowane są raczej do renowacji dachów zabytkowych i nie sprawdzają
się w nowoczesnym budownictwie jednorodzinnym.

Oprócz dachówek podstawowych, system dachowy zawiera dachówki lewe, prawe,
połówkowe, gąsiory oraz inne elementy uzupełniające, zarówno funkcjonalne, jak i
ozdobne, m. in. dachówki umożliwiające wykonanie połączeń połaci, obróbkę przejść
wentylacyjnych, kominowych, okien dachowych, kominów itp. Wśród elementów
systemu można znaleźć dachówki wentylacyjne (wywietrznikowe), poprawiające
cyrkulację powietrza i umożliwiające odprowadzenie wilgoci znajdującej się pod
pokryciem, dachówki przeciwśnieżne, które zapobiegają nagłemu obsuwaniu się
śniegu z połaci dachu, dachówki kątowe, mansardowe czy dachówki ze środkową
falą, wykorzystywane do krycia załamań dachów i wykonywania pokryć z przesuniętą
siatką dachówek, kliny dachowe wykorzystywane do pokrywania powierzchni
zaokrąglonych, wielokątnych, stożkowych itp., umożliwiające wykonanie przejścia z
jednego w dwa rzędy dachówek (i odwrotnie).

Pokrycia ceramiczne mają wiele zalet, jak trwałość — najdłuższa w porównaniu z
innymi rodzajami pokryć (przy dobrym ułożeniu dach wytrzymuje sto i więcej lat),
duża wytrzymałość, zdolność tłumienia hałasu, odporność na ogień, promieniowanie
UV i zróżnicowane warunki atmosferyczne, mrozoodporność, dobre właściwości

termoizolacyjne, paroprzepuszczalność, nienasiąkliwość (gwarancja, że dach nie
będzie przeciekał), łatwość naprawy uszkodzonych fragmentów pokrycia (wystarczy
dokonać wymiany pojedynczych elementów).

Ponadto dachówka ceramiczna jest materiałem ekologicznym (wykonanym z
surowców naturalnych), odpornym na porastanie mchem i innymi roślinami. Nie
wymaga też szczególnych zabiegów konserwacyjnych ani remontów przez wiele lat,
ma piękny wygląd, różnorodne kształty i bogatą kolorystykę. Kolory są trwałe i nie
ulegają zmianie pod wpływem warunków atmosferycznych. Dachówka ceramiczna
doskonale nadaje się do krycia dachów o różnym stopniu trudności (np. wieżyczki i.
in. ozdobne wykończenia).

Wadą pokrycia ceramicznego jest jego wysoki koszt oraz duża masa, przez co
niezbędna jest bardzo mocna konstrukcja więźby dachowej.

Dachówki cementowe

Produkowane współcześnie dachówki cementowe do złudzenia przypominają
dachówki ceramiczne (fot. 6). Nowoczesne metody wytwarzania, staranny dobór
surowca, bogate wzornictwo oraz odpowiednie wykończenie powierzchni dachówek
sprawiają, że pokrycie cementowe zapewnia nie tylko estetyczny wygląd, lecz
również wysoką szczelność dachu, trwałość i odporność na warunki atmosferyczne.

pojedyńcza esówka, podwójna esówka

taurus, staroniemiecka

Poza oczywistymi walorami użytkowymi i estetycznymi, za stosowaniem dachówki
cementowej przemawiają również względy ekonomiczne — materiał ten
charakteryzuje się relatywnie niską (w odniesieniu do trwałości) ceną. Jest przy tym
na tyle uniwersalny, że może być stosowany zarówno w budownictwie
indywidualnym, na obiektach użyteczności publicznej, sakralnych czy zabytkowych.

Podstawowym surowcem do wyrobu dachówek cementowych jest
wyselekcjonowany piasek kwarcowy (odpowiedniej jakości i granulacji, pozbawiony
grudek gliny i żwiru, o zawartości min. 85 % kwarcu), cement i woda. śądaną barwę
pokrycia uzyskuje się przez wzbogacenie masy betonowej o naturalne pigmenty
(najczęściej związki zawierające tlenki żelaza) oraz pokrywanie dachówek specjalnymi
farbami na bazie akrylu. Gotowa masa betonowa wytłaczana jest na formach
aluminiowych w postaci wstęgi, która następnie jest odpowiednio cięta i formowana.
Ukształtowane dachówki są wstępnie malowane i suszone w
wysokotemperaturowych obrotowych komorach. Po wyjęciu z komór malowane są
ponownie. Powłoki akrylowe poprawiają mrozoodporność dachówek, ale również
zabezpieczają je przed porastaniem mchami i powstawaniem wykwitów wapiennych.

dach pokryty dachówka cementową

(fot: Euronit)

Pod względem wytrzymałości mechanicznej i nasiąkliwości, dachówki cementowe są
bardzo zbliżone do dachówek ceramicznych. Dachówka cementowa jest również
bardzo trwała, odporna na działanie związków zasadowych i ekstremalne warunki
atmosferyczne. Masa tego rodzaju pokrycia wynosi 42–45 kg/m2. Zalecany kąt
pochylenia dachu w przypadku pokrycia cementowego zasadniczo mieści się w
przedziale 22–60°, aczkolwiek przy spełnieniu określonych warunków pokrycie tego
typu można układać na dachach o mniejszym pochyleniu. Montaż dachówek
cementowych wykonuje się „na sucho”.

Do najczęściej spotykanych typów dachówki cementowej należą:

♦

pojedyncza esówka (fot. 7) — dachówka małoformatowa, stosunkowo lekka, o
falistej linii łagodzącej połać dachu,

♦

podwójna esówka (fot. 8) — o asymetrycznej falistej formie, tworzącej dach o
tradycyjnym wyglądzie, z charakterystyczną grą światła i cieni na powierzchni,

♦

podwójna rzymska — o klasycznej formie z dwoma wyprofilowaniami, daje
szerokie możliwości zastosowania, jest najbardziej ekonomiczna i wydajna,

♦

taunus (fot. 9) — typ zbliżony do dachówki rzymskiej, o wyważonych proporcjach
między wyprofilowaniem a płaszczyzną dachówki,

♦

staroniemiecka (fot. 10),

♦

karpiówka — o płaskiej formie z dolną krawędzią prostą lub owalną i dwóch
sposobach ułożenia (w łuskę lub w koronkę) — podobnie jak w przypadku
dachówki ceramicznej tworzy pokrycie ciężkie.

Podobnie jak dachówki ceramiczne, dachówki cementowe oferowane są w ramach
kompletnych systemów dachowych.

Blachy

Prekursorami stosowania blachy w pokryciach dachowych są Szwedzi, stąd w
terminologii spotyka się określenie „blachodachówki szwedzkie”. Różnią je: rodzaj
materiału, kształty, grubości modułów i głębokości przetłoczenia. Wysiłki
producentów zmierzają do wytwarzania wyrobów jak najlżejszych, o dużej trwałości i
wytrzymałości mechanicznej, estetycznych i kolorystycznie ciekawych, chronionych
na wiele sposobów przed zgubnym działaniem takich czynników jak korozja,
promienie UV, opady atmosferyczne (zwłaszcza „kwaśne” deszcze), skoki temperatur,
zarysowania, guano ptasie, rozwój bakterii, glonów i mchów.

Blacha łatwo zmienia swe parametry, rozszerza się (przy wysokich) i kurczy (przy
niskich temperaturach). Czynniki termiczne działające na jej płaskie arkusze
prowadzą m. in. do zniekształceń i uszkodzeń powłoki, tworzą się na niej ogniska
korozji, co wymaga prowadzenia stałego monitoringu i konserwacji. Zjawiskom tym
przeciwdziała tzw. profilowanie powierzchni, które sprężynuje i minimalizuje
odkształcanie płaszczyzny zachodzące pod wpływem wahań temperatury. .
.

Prekursorami stosowania blachy są Szwedzi

(fot: KME)

Wyprofilowana blacha zwiększa ponadto swą odporność na działania sił
zewnętrznych, zwłaszcza na wiatr i przypadkowe uderzenia.

Z uwagi na wygodę i własności użytkowe, najlepiej sprawdzają się blachy trapezowe i
faliste. Innym sposobem zapobiegania niekorzystnym zmianom wielkości powierzchni
jest wytwarzanie arkuszy o mniejszych formatach, określanych mianem
blachodachówek.

Nowoczesne blachy zawierają w sobie nie jedno, ale system kilku zabezpieczeń,
podnoszących trwałość użytkową. Nośną część, tzw. rdzeń, najczęściej stanowi
walcowana stal, bądź aluminium. Blachy profilowane są zabezpieczane ocynkiem,
lakierami akrylowymi, poliestrowo-silikonowymi, polifiuorowinylidonowymi lub

opatentowanymi powłokami ochronnymi, określanymi w branży nazwami handlowymi
takimi jak np. „plastisol”, „pural”, „matpolyester”, „HP-200”, „PVC200”, „PVF2”.
Zwiększają one odporność na korozję, działanie promieni UV, a także zarysowania i
uszkodzenia, powstające na skutek uderzeń kamyków, szyszek, ocierań gałęzi itp.
Zauważa się tendencję odchodzenia od stosowania powłok akrylowych jako
zabezpieczeń antykorozyjnych (z uwagi na ich miękkość i łatwość zdrapania) na rzecz
odporniejszych (w tym także na UV) zabezpieczeń poliestrowych.

Niektóre blachy zabezpieczane są od spodu powłoką chroniącą przed skroplinami
pary wodnej, którą tworzy warstwa wchłaniająca i magazynująca wilgoć aż do
momentu, gdy wentylacja zapewni możliwość osuszenia. Grubości powłok w
zależności od ich rodzaju stanowią rząd wielkości 25–200 mm. Od jakości ich
wykonania zależy trwałość i estetyka pokrycia dachowego. Powłoki muszą odizolować
stalową blachę od czynników powodujących jej degradację (korozję). W danych
warunkach klimatycznych muszą mieć bardzo dobrą elastyczność oraz przyczepność
międzywarstwową. To właśnie z uwagi na rodzaj powłok ochronnych niektóre
blachodachówki nadają się do stosowania w klimacie arktycznym, inne — w
wilgotnym, jeszcze inne dobrze znoszą warunki tropików. Nad morzem czy w
terenach o dużej wilgotności powietrza i zasoleniu, lepiej stosować blachy z rdzeniem
aluminiowym.

Blachy stalowe najczęściej produkuje się z taśmy stalowej walcowanej na zimno i
ocynkowanej ogniowo. Powleka się ją warstwą pasywacyjną, gruntuje i nakłada
warstwę kolorowej farby typu „polyester” lub „plastisol”. Dobór powłok zależy od
zewnętrznych warunków środowiskowych. W procesach produkcji blacha jest
poddawana profilowaniu na giętarkach i formowana w arkusze.

Ważną zaletą pokryć blaszanych jest lekkość. Jedna tylko (!) dachówka ceramiczna
waży ok. 3 kg. Powierzchnia 1 m2 ułożonej dachówki waży 45 kg. Dla porównania,
ciężar 1 m2 blachodachówki miedzianej bądź stalowej (przy grubości rdzenia 0,5
mm) wynosi ok. 5 kg, cynkowej — ok. 4 kg, zaś blachy aluminiowej — zaledwie 1,6–
2,9 kg.

Lofthaus, Hamburg, Niemcy

(fot: KME)

Stosowanie blachodachówek znacznie obniża koszty budowy dachu, co uzyskuje się
przez:

♦

prostszy niż przy dachówkach ceramicznych montaż,

♦

odejście od tradycyjnego odeskowania połaci dachu (jak przy dachówce
ceramicznej) i tzw. drewnianego rusztu, co zmniejsza zużycie drewna używanego
w konstrukcji dachowej oraz nośnej samego domu,

♦

istotne zmniejszenie ciężaru dachu.

Lekkie blachodachówki można montować nie tylko na nowych konstrukcjach
dachowych, ale także na osłabionych upływem czasu remontowanych podłożach, co
dodatkowo wzmacnia konstrukcję dachu. Wymierną korzyścią są też niższe koszty
transportu. Obecnie na rynku dostępne są różnego rodzaju blachy, których
charakterystykę prezentujemy poniżej.

♦

Blacha stalowa ocynkowana. Obustronnie ocynkowana ogniowo blacha stalowa
napawana jest wielowarstwowymi powłokami zabezpieczającymi przed korozją i
uszkodzeniami mechanicznymi. Jej trwałość sięga 30–50 lat. Stosuje się ją w
formie płaskich arkuszy czy profili o kształtach falistych bądź trapezoidalnych.
Profile różnią głębokości tłoczenia, niekiedy mają dodatkowy rowek kapilarny,
gwarantujący odprowadzanie wody. Spotyka się blachodachówki z wbudowaną
łatą nośną (tzw. blachodachówki samonośne), co eliminuje konieczność montażu
dodatkowej łaty na dachu. Ich waga sięga od 4,5 do 14,6 kg/m2.

♦

Blacha stalowa z alucynkiem. Powłokę tworzy stop aluminium, cynku i krzemu.
Aluminium chroni stal przed korozją, wpływem kwasów i alkalii, cynk regeneruje
powłoki w miejscach zarysowań i cięcia blachy, a krzem nadaje twardość. Blacha
tak powlekana jest 2–6 razy trwalsza i wytrzymalsza od ocynkowanej. Zwiększona
odporność na korozję klimatyczną i chemiczną predystynuje ją do stosowania na
dachach użytkowanych w ostrym klimacie nadmorskim i okolicach o dużym
zanieczyszczeniu powietrza. Dodatkowo zabezpiecza ją lakier poliestrowy, przez
co zwiększona jest odporność na odbarwienia. Waga 1 m2 takiego pokrycia
wynosi od 4,3 do 5 kg.

♦

Blacha stalowa z posypką ceramiczną. Wyglądem może imitować dachówkę,
łupek kamienny lub gont. Rdzeń stalowy galwanizuje się stopem
aluminiowocynkowym. Jej trwałość jest większa niż ocynkowanej. Obustronnie
nałożony na rdzeń epoksyd chroni przed korozją i uszkodzeniami mechanicznymi,
a zewnętrzna warstwa akrylu zwiększa przyczepność kolejnych powłok i
odporność blachy na korozję. Na warstwę żywicy natryśnięte jest drobnoziarniste
kruszywo skalne pokryte żywicą akrylową z dodatkami grzybobójczymi. Nadaje
ono blasze połysk, a ponadto chroni pokrycie przed porastaniem mchem i
grzybami, tłumi szum kropel dżdżu oraz zabezpiecza blachę przed uszkodzeniami
podczas transportu i montażu. Jej spód zabezpiecza powłoka poliestrowa.
Posypka ceramiczna nadaje blasze chropowatą powierzchnię. Latem, padające
nań promienie słoneczne, ulegają rozproszeniu, przez co dach nie ulega
przegrzaniu. Zimą śnieg nie zsuwa się tak gwałtownie, jak z innych powierzchni
blaszanych, co chroni je przed uszkodzeniami. Dodatek posypki ceramicznej
podnosi ciężar tej blachy nawet do 7 kg/m2.

♦

Blacha cynkowa. Jej trwałość szacuje się na 50 lat. Stosowne powfoki
(poliestrowe lub inne) oraz powlekanie sztuczną patyną przedłużają tę żywotność.
Stop cynku z tytanem zabezpiecza ją nawet na 100 lat. Jej ciężar przy grubości
0,5–0,7 mm sięga 4 kg/m2.

♦

Blacha miedziana. Dachy starych katedr dowodzą, że wytrzymałość tych pokryć
sięgać może nawet kilkuset lat. Nie trzeba jej czyścić ani konserwować. Jest
plastyczna i odporna na korozję, a dodatkowo chroni ją tworzący się z czasem
charakterystyczny zielony nalot — patyna. Grubość 0,55–0,65 mm, a ciężar 4,9–
5,3 kg/m2.

Papy

Papę stosuje się już od ponad dwustu lat. Jest to materiał rolowy, po rozwinięciu
tworzący arkusze, lekki i względnie tani, sprawdzony w pracach dekarskich, po
ułożeniu odporny na długotrwałe działanie opadów atmosferycznych, wiatru, słońca
lub mrozu. Można nim szybko i skutecznie na pewien okres zabezpieczać duże
połacie dachowe, a także wykonywać prace konserwacyjne. Najczęściej wymaga
pełnego podłoża — może nim być warstwa betonowa (w przypadku dachów
płaskich), deskowanie lub stare pokrycie (przy dachach spadzistych).

Na poszczególne warstwy papy składają się: wkładka nośna (czyli osnowa), bitum,
stanowiący izolację przeciwwilgociową (im grubsza warstwa, tym szczelniejsza papa),
posypka, folia. Na osnowę może być wykorzystywana tektura, welon szklany, tkaniny
techniczne (wigoniowe lub wigoniowo-zieleńcowe), tkaniny szklane, włókniny
przeszywane, folie, taśmy aluminiowe itp. Papy na welonie z włókien szklanych
stosuje się jako papy dachowe podkładowe i wierzchniego krycia, do izolacji
przeciwwilgociowych oraz wodoszczelnych w miejscach, gdzie wymagana jest
elastyczna i wytrzymała warstwa izolacyjna odporna na czynniki biologiczne i
chemiczne.

fot. Icopal

Osnowa z włókniny poliestrowej jest elastyczna, ma dużą wytrzymałość na
rozciąganie, a jej wydłużalność dochodzi do 50%. Stosowana jest najczęściej do pap
wierzchniego krycia. Czasami stosuje się oba rodzaje osnów jednocześnie, wówczas
papa ma najmniejszą kurczliwość i jest bardziej odporna na rozciąganie i przebicie.
Warstwa spodnia wykonana jest najczęściej z folii antyadhezyjnej, zabezpieczającej

zwiniętą papę przed sklejeniem, zaś wierzch pokryty jest posypką z piasku, talku lub
łupków, osłaniającą papę przed promieniowaniem słonecznym, uszkodzeniami
mechanicznymi, rozmiękczaniem i spływaniem masy bitumicznej. Do niedawna papy
przyklejane były do podłoża najczęściej za pomocą lepiku lub kleju. Obecnie
najbardziej znaną i najliczniejszą grupę pap stanowią papy zgrzewalne, które
przykleja się do podłoża przy pomocy palników gazowych lub agregatów,
wytwarzających gorące powietrze.

W pracach dekarskich używane są dwa rodzaje papy: papa podkładowa (izolacyjna,
wentylacyjna) oraz wierzchniego krycia. Ta pierwsza przeznaczona jest do
podstawowych izolacji przeciwwilgociowych i wodoszczelnych, ta druga — do
podstawowych izolacji przeciwwilgociowych oraz wodoszczelnych jako zewnętrzna
warstwa pokrycia dachowego.

W obrocie dostępne są papy tradycyjne oraz tzw. nowej generacji. Papy tradycyjne
mają małą zawartość modyfikowanej masy asfaltowej. Wykonywane są głównie na
osnowie z tektury o małej wytrzymałości na rozciąganie i niewielkim wydłużeniu.

Papy nowej generacji produkowane są zwykle na bazie asfaltów oksydowanych lub
modyfikowanych polimerami. Charakteryzują się wysoką stabilnością termiczną,
znaczną odpornością na działanie promieni UV, dobrymi parametrami odporności
chemicznej, dużą wytrzymałością na rozciąganie, wydłużanie i przebicie punktowe.
Na rynku uznanie zdobyły sobie zwłaszcza te papy, które w swoim składzie zawierają
bitumy modyfikowane APP i SBS.

Nazwa APP oznacza „Ataktyczny PoliPropylen”. Dodatek termoplastycznego
sproszkowanego polipropylenu ataktycznego (jedna z form PP) podnosi wytrzymałość
na wysoką temperaturę, polepsza stabilność wymiarową oraz zwiększa odporność na
starzenie się pod wpływem ciepła, promieniowania UV, ozonu atmosferycznego,
czynników chemicznych. Bitumen APP sztywnieje i staje się kruchy przy
temperaturach poniżej -100°C. Papa taka jest odporna na rozpływanie w wysokiej
temperaturze, wykazuje przy tym wysoki stopień przylepności do siebie samej oraz
do innych czystych i suchych elementów podłoża.
Papy elastomeryczne SBS — „Styren-Butadien-Styren” mają dużą elastyczność i
znakomicie trzymają stabilność wielkości powierzchni, także w niskich temperaturach
(do -35°C). Cechuje je absolutna nieprzepuszczalność wody. Ten typ papy można
układać nawet w bardzo niskich temperaturach, w których wykazują dużą
elastyczność i udarność. Ich zaletami są też możliwość klejenia lepikiem na gorąco
oraz większa, niż w przypadku zastosowania APP, przyczepność do pap tradycyjnych,
przez co wykorzystywane są najchętniej do remontów starych pokryć dachowych.

Zalety obu tych rodzajów pap bywają niekiedy łączone w jednym produkcie. W takich
przypadkach warstwa wierzchnia czy podkładowa wykonana jest z SBS bądź APP.

Do pap nowej generacji zaliczane są też papy samoprzylepne. Przyklejają się do
podłoża pod wpływem nagrzewania słonecznego. Ich użycie pozwala niezwykle łatwo
i szybko wykonać pokrycie, co znacznie obniża koszty wykonawstwa. Mogą być
układane na materiałach wrażliwych na działanie wysokiej temperatury.

W grupie pap dachowych podkładowych warto zwrócić uwagę na papę wentylacyjną
perforowaną, którą stosuje się w celu wyrównania ciśnień i odprowadzenia na
zewnątrz pary wodnej zgromadzonej w warstwach pokrycia dachowego łącznie z
ustawionymi na niej kominkami wentylacyjnymi. Odpowietrzanie zapobiega
wytwarzaniu się ciśnienia pod papą i tworzeniu pęcherzy. Papy perforowanej nie
należy wliczać do ilości warstw szczelnych pokrycia dachowego.

Papę wentylacyjną układa się na podłożu bez przyklejania, na zakłady 2–5 cm
(podłoża betonowe wymagają wcześniejszego zagruntowania emulsją anionową).
Przy renowacji, w miejscach występowania pęcherzy, istniejące pokrycie papowe
należy oczyścić, wyrównać, ponacinać. Jeden kominek wentylacyjny odprowadza
parę wodną z powierzchni ok. 40–60 m2 dachu . Papy perforowanej nie należy
układać przy dylatacjach, wypustach dachowych, korytach, aby nie dopuścić do
infiltracji wody pomiędzy warstwy pokrycia. W strefie brzegowej oraz kalenicowej
należy dodatkowo mocować mechanicznie. Na warstwy pokryciowe polecane są do
stosowania papy zgrzewalne polimerowo-asfaltowe. Papy układa się podgrzewając
dokładnie palnikiem ich spodnią powierzchnię. Połączenie pap perforowanych
następuje przez otwory. Zasadnicze pokrycie można także wykonać z pap
tradycyjnych, mocowanych lepikiem asfaltowym na gorąco. Układ: papa perforowana
— kominki wentylacyjne należy stosować przy renowacji istniejących asfaltowych
pokryć papowych i w nowych tzw. stropodachach odpowietrzanych.

Na koniec kilka słów o zasadach pokrywania połaci dachowych papą. Prace powinno
się rozpocząć od okapu w kierunku kalenicy. Kierunek układania arkuszy papy w
poszczególnych warstwach zależy od pochylenia połaci dachowej. Przy pochyleniu do
około 15% — równolegle do okapu, przy pochyleniu od 15 do 30% — krzyżowo, a
powyżej 30% — prostopadle do okapu. Podkład powinien być suchy i starannie
oczyszczony. Zakładki (8–10 cm szerokości) powinny być ułożone zgodnie z
kierunkiem spływu wody, kierunkiem najczęściej wiejących wiatrów, a w kolejnych
warstwach powinny być względem siebie przesunięte, aby nie powstały zgrubienia.
Sklejanie brzegów papy, ich zgrzewanie i powlekanie zakładek bitumem zwiększy
wodoszczelność pokrycia. Wybór materiału należy dostosować do rodzaju konstrukcji,
kształtu dachu, formy architektonicznej budynku. Na etapie projektowania wybór ten
nie jest niczym ograniczony, natomiast przy pracach remontowych pojawiają się
ograniczenia związane z istniejącymi warunkami konstrukcyjnymi, które nie zawsze
pozwolą na zastosowanie dowolnego rozwiązania.

Pokrycia dachowe — trudny wybór cz. 2

Gonty papowe

Gonty papowe, zwane też dachówkami bitumicznymi, znajdują zastosowanie w kryciu
dachów o nachyleniu od 10° do 90° (optymalny kąt nachylenia połaci wynosi 18°–
70°), przy czym najlepiej prezentują się na dachach stromych o skomplikowanej
konstrukcji. Na rynku oferowane są gonty o różnych kształtach — sześciokątne i rybia
łuska (fot. 12), trójkątne, trapezowe, faliste oraz prostokątne (fot. 13) — często
przypominających tradycyjne dachówki.

Gonty papowe sześciokątne i rybia łuska

Ze względu na niewielki ciężar tego typu pokrycia (od 7 do 18 kg/m2), konstrukcja
dachu może być lżejsza — wykonana z elementów o mniejszych przekrojach niż przy
zastosowaniu pokrycia ceramicznego lub cementowego. Gonty przeznaczone są do
układania na pełnym poszyciu — z desek, sklejki, płyt wiórowych V-100 lub OSB,
umożliwiającym wbijanie gwoździ, przy czym podłoże musi mieć taką wytrzymałość i
sztywność, aby pod wpływem nacisku (np. pod wpływem ciężaru człowieka) nie
nastąpiło uszkodzenie pokrycia dachowego. Niedozwolone jest układanie gontów na
podłożu bezpośrednio stykającym się z warstwą izolacji termicznej. Aby umożliwić
sprawne odprowadzenie wilgoci z dachu, między ociepleniem a poszyciem musi być
wykonana szczelina wentylacyjna. Naturalną wentylację uzyskuje się przez
stosowanie wlotów i wylotów powietrza w każdej przestrzeni pomiędzy krokwiami.
Pod dachówki bitumiczne stosuje się podkład z jednej warstwy papy asfaltowej
podkładowej lub innej membrany izolacyjnej (na przykład zgrzewalnej papy
bitumicznej na osnowie szklanej) do tego przeznaczonej.

Gonty papowe prostokątne

Dachówka bitumiczna jest układem o budowie wielowarstwowej. Warstwę nośną,
gwarantującą niezmienność geometrii i odpowiednią wytrzymałość mechaniczną,
stanowi osnowa wzmacniająca wykonana zazwyczaj z włókien mineralnych (włókna
szklane), syntetycznych (włókna poliestrowe, polipropylenowe) lub ich mieszanek.
Gonty zbrojone tekturą budowlaną spotyka się coraz rzadziej ze względu na to, że
pokrycie tego typu ma tendencję do wchłaniania wilgoci i pęcznienia, słabo przylega
do podłoża i nie zapewnia szczelności dachu. Osnowa pokryta jest obustronnie
powłoką bitumiczną, decydującą o wodoszczelności materiału. W ostatnim czasie
coraz częściej stosuje się bitumy modyfikowane APP lub SBS, które charakteryzują
się wysoką odpornością na starzenie, wpływ temperatury, promieniowania
słonecznego czy oddziaływanie substancji chemicznych. Wierzchnia strona gontu jest
wykończona posypką ceramiczną lub folią metalową (np. miedzianą).
Dzięki posypce możliwe jest nadanie dachówce bitumicznej różnych kolorów —
czerwony, niebieski, czarny, szary, brązowy, zielony, khaki itp.). Dodatkową jej

funkcją jest ochrona warstw bitumu przed promieniowaniem UV. Aby zapobiec
sklejaniu się podczas transportu poszczególnych pasów gontów, spodnia strona
zabezpieczona jest folią antyadhezyjną lub piaskiem kwarcowym.
Dużą zaletą gontów bitumicznych jest łatwość montażu, niewielka ilość odpadów
powstająca przy wykonywaniu prac na dachu. Pasy układa się z zakładem, mocując
za pomocą gwoździ papowych, a następnie usuwa się pokrycia pasków
samoprzylepnych, aby umożliwić sklejenie ze sobą sąsiednich arkuszy (dodatkowo
można je skleić klejem bitumicznym).
fot: Owens Corning

Łupek naturalny

W Polsce coraz częściej jako pokrycie dachowe stosuje się łupek naturalny. Łupek to
nic innego, jak skała osadowa składająca się z wielu warstw miki. Wycina się z niej
bloki, które tnie się na mniejsze elementy, a następnie rozwarstwia na płytki o
grubości ok. 5 mm. Wycina się z nich za pomocą szablonu elementy o różnych
kształtach. Pokrycie z łupka jest bardzo trwałe, niepalne, odporne na warunki
atmosferyczne i na starzenie.

Jest to materiał naturalny, nieszkodliwy dla środowiska naturalnego. Najwięcej
wykorzystuje się go na pokrycia dachowe w krajach Europy Zachodniej, szczególnie
we Francji, gdzie jest kilkusetletnia tradycja stosowania tego materiału. Dawniej w
Polsce, łupek naturalny stosowany był przede wszystkim na terenach, gdzie
mieszkała ludność niemiecka.

Główną zaletą tego materiału jest jego długowieczność. Do dziś zachowały się w
niektórych miejscach budynki, które zostały nim pokryte 200, a nawet 300 lat temu.
Bez wątpienia pod tym względem żaden inny materiał pokryciowy nie może się
równać z łupkiem.

W przypadku zastosowania łupka, bardzo ważna jest jego właściwa obróbka,
ponieważ jakość kamienia sprawia, że łupek łupkowi nie jest równy. Dlatego warto
jest przy planowaniu wykonywania pokrycia dachowego z łupka zaangażować
zarówno solidnego dostawcę tego materiału, jak i wykonawcę, posiadającego
odpowiednie doświadczenie w budowaniu tego typu dachów.

W zależności od kraju stosuje się różne techniki krycia i różne szablony łupka. W
Wielkiej Brytanii najczęściej stosowane są szablony prostokątne, układane w łuskę.
Podobnie jest we Francji, gdzie dominują szablony prostokątne i w kształcie
karpiówki. Dość dużą różnorodność proponują Niemcy, gdzie występują takie
szablony jak: łukowy, prostokątny, łuskowy, octogones, coguettes i rybia łuska.
Obecnie w Niemczech coraz częściej obróbkę łupka dokonuje na dachu dekarz —
bezpośrednio przed przybiciem i dopasowaniem każdego szablonu osobno.

Łupek występuje w kolorze grafitowym i w kilku jego odcieniach oraz, w zależności
od złoża, również w kolorze purpurowym i zielonym. Co ważne, nadaje się on do
układania na skomplikowanych konstrukcjach dachu. Zalecany spadek dachu, w
przypadku stosowania tego materiału, to: 25–90° (łukowe i łuska), 30–90°
(oktagonalne i prostokątne).

Strzecha

W Polsce oraz na zachodzie Europy coraz częściej dachy pokrywane są strzechą.
Jest to pokrycie o bardzo dobrych właściwościach termoizolacyjnych. Zimą
temperatura na poddaszu domu przykrytego strzechą nie spada poniżej 10°C, a
latem takie poddasze nie nagrzewa się nadmiernie. Pokrycie ze strzechy zapewnia
utrzymanie odpowiedniej wilgotności i chroni przed wpływem szkodliwego
promieniowania z otoczenia.

Strzechę wykonuje się z trzciny bagiennej, która jest specjalnie uprawiana. Aby
można było ją zastosować na pokrycie, musi spełnić kilka surowych wymagań,
między innymi powinna być jednoroczna i mieć jednakową grubość na całej swej
długości, nie może mieć zgrubień — tzw. kolanek, które mogłyby powodować jej
łamanie. Na plac budowy trzcinę dostarcza się w wiązkach o grubości 35–40 cm i
obwodzie około 60 cm. Oprócz tego, strzechę wykonuje się również ze słomy,
najczęściej z żyta lub z trudno palnych tworzyw sztucznych.

Strzechę można położyć w zasadzie na każdym dachu i nie ma wtedy konieczności
instalowania rynien. Warto jednak wykonać wokół domu opaskę chodnikową
(wyłożony płytami chodnikowymi lub wybetonowany pas o szerokości 80–100 cm,
ułożony ze spadkiem od budynku) i założyć drenaż, zabezpieczający fundamenty i
grunt leżący pod nim przed nadmiernym zawilgoceniem wodą opadową.

Dach wykonany z trzciny lub ze słomy charakteryzuje się tym, że jest bardzo ciepły i
wodoszczelny. Podczas dużych opadów woda nie wnika głębiej w poszycie niż na
kilka centymetrów. Metr kwadratowy takiego pokrycia dachowego waży ok. 50–70 kg
— prawie tyle samo, ile dachówka ceramiczna, więc wymaga bardzo wytrzymałej
konstrukcji dachowej. W przeciwnym wypadku, już po upływie kilkunastu lat, cała
konstrukcja „siada”.

Plastyczność w układaniu trzciny, jej podatność na modelowanie i uzyskiwanie obłych
kształtów, daje nieograniczone możliwości spełniania wizji zarówno przyszłego
użytkownika, jak i projektanta. Nie ma miejsc niedostępnych ani niemożliwych do
pokrycia. Przy projektowaniu należy jedynie pamiętać o kilku podstawowych
sprawach. Przede wszystkim muszą być zachowane odpowiednie kąty spadku dachu
tak, aby umożliwić opadom naturalny odpływ. Zaleca się, aby kąt spadku wynosił 50–
45°, ale nigdy mniej niż 40°, a na lukarnach nie mniej niż 28°. Należy również brać
pod uwagę ciężar dachu: 1 m2 strzechy trzcinowej grubości 30 cm może ważyć do
40 kg (po opadach deszczu czy śniegu nawet więcej). Konstrukcja dachu powinna
odpowiadać Polskim Normom projektowania i obliczania konstrukcji. Kalenica dachu
może być wykańczana wrzosem, słomą lub gąsiorami ceramicznymi, produkowanymi
do tego celu.

Dach trzcinowy ma bardzo wysokie właściwości termoizolacyjne — jest on swego
rodzaju termosem. Zimą trzyma ciepło, a latem daje chłód. Trzcina wodna
charakteryzuje się bowiem bardzo wysoką izolacyjnością cieplną. Według zachodnich
badań współczynnik przenikania ciepła [U] pokrywy trzcinowej kształtuje się na
poziomie 0,35 W/m2•K. Dach trzcinowy grubości 30 cm odpowiada 100 mm izolacji z
waty mineralnej, ułożonej pod pokryciem tradycyjnym. Należy podkreślić, że
materiały naturalne, takie jak trzcina czy słoma, mają najmniejszy ze wszystkich

znanych materiałów termoizolacyjnych współczynnik przewodzenia ciepła (l). Jest to
możliwe dzięki wypełnieniu łodygi powietrzem, które ma najmniejszy współczynnik
przewodzenia ciepła: l = 0,024 W/m•K.

Grubość połaci trzcinowej zależy w bezpośredni sposób od kąta nachylenia dachu
oraz parametrów trzciny. Technologia mocowania trzciny powoduje, że im grubsza
warstwa jest układana, tym mniejszy kąt nachylenia uzyskuje mocowana na dachu
trzcina. A właśnie kąt nachylenia wpływa na sprawny spływ wody opadowej. Według
zachodnich doświadczeń optymalną grubością połaci trzcinowej, zabezpieczającą jej
długotrwałość, jest pokrywa w granicach 23–38 cm.

Trzcina spełnia również funkcję bardzo dobrej izolacji akustycznej. Dzięki
porowatemu wnętrzu dach trzcinowy ma właściwości tłumienia i pochłaniania
dźwięku. W pracowni angielskiej przeprowadzono doświadczenie z magnetofonem.
Okazało się, że 2,5 cm grubości osłona trzcinowa, założona na mikrofon, całkowicie
uniemożliwia nagranie. Szczelność połaci trzcinowej jest 100%. Jest to możliwe dzięki
właściwemu, bardzo ścisłemu ułożeniu i umocowaniu trzciny na dachu, którego kąt
nachylenia musi zapewnić sprawny spływ wody opadowej.

Gonty i płyty drewniane

Pokrycia dachowe z drewna są dostępne na rynku w formie płytek, gontów lub
wiórów i mogą być trwałym i pięknym zwieńczeniem dachu. Można je układać na
każdym dachu — nawet o skomplikowanym kształcie. Ciężar takiego pokrycia na 1
m2 wynosi 15–25 kg. Płytki i gonty wykonuje się najczęściej z drewna sosnowego,
świerkowego lub jodłowego. Zwykle układane są w dwóch lub w trzech warstwach i
są przybijane gwoździami do podłoża. Płytki mają zwykle wymiary: 40 cm —
długości, 10 cm — szerokości, 3 mm — grubości (górna krawędź) i 13 mm (dolna),
gonty natomiast: 50–70 cm — długości, 7–12 cm — szerokości i 4–15 mm —
grubości. Stosowane na pokrycia z wiórów drewno osikowe charakteryzuje się tym,
że ma niewiele sęków i jest odporne na korniki. Wióry struga się po namoczeniu
drewna w wodzie, co powoduje, że można je dowolnie naginać. Powinny one mieć
30–60 cm długości, 6–8 cm szerokości i 4–5 mm grubości. Te układane na narożach
są zwykle szersze. Po pocięciu impregnuje się je roztworem solnym, co zwiększa ich
odporność ogniową. Mocowane są do podłoża za pomocą gwoździ (wióraków) w 8–9
warstwach. Trzeba je tak układać, aby ich styki się nie pokrywały w następujących
po sobie pasach, ponieważ tylko wtedy dach nie będzie przeciekał.

Gonty z wpustem łączy się między sobą, wkładając gont cieńszą krawędzią we wpust
poprzedniego. Układa się je, rozpoczynając od okapu w kierunku kalenicy. Wióry
przybija się do podłoża (z desek i papy) warstwowo. Pod pierwszą warstwę przybija
się kilka wiórów wzdłuż okapu, tak aby kolejne pasy były ułożone pod niewielkim
kątem do połaci dachu. Trzeba pamiętać, żeby styki wiórów się nie nakładały. Każda
kolejna warstwa jest nieco przesunięta do góry tak, że widać poprzednie wióry.
Pierwszy pas układa się pod kątem (około 30°) do okapu. Następny pas układa się
również pod kątem, ale w drugą stronę. W koszach i wokół kominów, zwykle pod
pokryciem, kładzie się dodatkową warstwę papy, aby uchronić te miejsca przed
przeciekaniem. Trzeba też pamiętać, żeby jak najmniej chodzić po dachu po ułożeniu
pokrycia z elementów drewnianych. Uchroni to przed ewentualnym uszkodzeniem i
zapewni trwałość pokrycia.

Dobrze zamontowane pokrycia z drewna są trwałe i nie wymagają dodatkowego
wykończenia, choć można je zaimpregnować. Jeśli pozostawimy je bez dodatkowego
wykończenia, z czasem nabiorą srebrzystoszarej patyny. Wykonując pokrycie dachu z
płytek lub gontów drewnianych, należy zadbać, aby drewno miało jednakową
wilgotność. Dlatego powinno się je składować pod zadaszeniem lub przynajmniej
przykryć folią — inaczej ułożone na dachu elementy mogą się paczyć i kurczyć.

Płyty z pcv

Płyty z PVC dostępne są na rynku przede wszystkim jako faliste i trapezowe. Płyty te
można kupić także jako barwione lub przezroczyste. Płyty z PVC mają różne wymiary:
długość — 2; 2,5 lub 3 m, szerokość — 1,02; 1,09 lub 1,11 m; grubość zwykle nie
przekracza 1 mm. Pokrycie z tych płyt przepuszcza światło, jest odporne na mróz i
zmiany temperatury. Dach pokryty płytami z PCV jest pokryciem lekkim: ciężar 1 m2
wynosi około 2 kg. Powierzchnia tych płyt jest pokryta specjalną warstwa ochronną,
co sprawia, że płyty są odporne na promienie UV i opady atmosferyczne

Płyty poliwęglanowe

Płyty poliwęglanowe — jako nowoczesny zamiennik dla szkła — łączą w sobie
określoną liczbę cech jakościowych, które umożliwiają im różnorodne możliwości
zastosowania. Obecnie poliwęglan stanowi jeden z najbardziej postępowych
polimerów w dziedzinie nowoczesnych materiałów z tworzywa sztucznego. Jest on
kombinacją cech jakościowych, takich jak wytrzymałość, przepuszczalność światła,
mały ciężar, elastyczność i długa żywotność.

Dla architektów i konstruktorów płyty poliwęglanowe stanowią właściwą odpowiedź
na prawie wszystkie problemy związane z pokryciami budynków (zadaszeniami) i
oszkleniem.

Płyty poliwęglanowe służą do przekrycia świetlików, kopuł, tuneli ogrodniczych czy
przydomowych ogrodów zimowych. Nadają się również do przekrywania nawet
dużych zadaszeń, wymagających dostępu światła dziennego. Są one wytrzymałe
mechanicznie, giętkie (w zależności od rodzaju i liczby komór oraz grubości płyty), a
także odporne na działanie detergentów. Zestawione z odpowiednim stelażem z
profili aluminiowych, mogą stworzyć przezroczystą konstrukcję samonośną. Są łatwe
do utrzymania w czystości.

Płyty poliwęglanowe produkowane są w dwóch rodzajach: lite — płaskie, faliste i
trapezowe oraz komorowe — z kanalikami o różnych przekrojach. Są odporne na
szkodliwe działanie promieni UV, odbarwianie i uszkodzenia mechaniczne.
Dodatkowo mogą mieć także specjalną obustronną warstwę chroniącą przed
promieniowaniem UV. Dostępne są też płyty o podwyższonej odporności na
uderzenia, np. gradu. Produkowane są również płyty poliwęglanowe zabezpieczające
przed nadmiernym nagrzewaniem się pomieszczeń, czyli tzw. efektem szklarniowym.
Niektóre z płyt mają powłokę antykondensacyjną, chroniącą przed skraplaniem się
pary wodnej wewnątrz pomieszczenia. Dostępne są płyty przepuszczające latem
promienie słoneczne rano i po południu, w południe zaś odbijają je, dzięki czemu
pomieszczenie nie nagrzewa się zbyt mocno. Zimą — przepuszczają światło —

nagrzewając pomieszczenie. Pokrycie poliwęglanowe jest trudno zapalne. Zachowuje
swoje właściwości w temperaturze od -40 do +80°C, a nawet do +120°C. Pokrycie
takie jest bardzo lekkie: 1 m2 waży — zależnie od przekroju i grubości — od 0,8 do
3,8 kg. Producenci płyt oferują również łączniki do montażu płyt, śruby, profile,
taśmy ochronne i masy do uszczelniania połączeń.

Do mocowania płyt poliwęglanowych stosuje się systemowe profile aluminiowe.
Konstrukcja nośna powinna być wykonana z odpowiedniego materiału, z
zachowaniem zasad projektowania. Płyty należy mocować w profilach stroną mająca
filtr UV ku górze. Ze względu na rozszerzalność cieplną, należy przewidzieć luz
dylatacyjny, który w praktyce wynosi 3,5 mm na metr długości i szerokości płyty.

Masy poliuretanowe

Pokrycie z masy poliuretanowej można wykonać na betonie, blasze, papie, drewnie,
dachówkach ceramicznych i bitumicznych, płytach azbestowo-cementowych, a także
na łupku. Masy charakteryzują się tym, że są jednorodne i gęste, trudno zapalne i
odporne na działanie czynników chemicznych.

Powłoka wykonana z masy poliuretanowej nie zamarza i jest paroprzepuszczalna,
oraz stanowi dobrą izolację cieplną dachu. Swoje właściwości zachowuje w
temperaturze od -50 do +100°C. Aby pokrycie było odporne na promienie UV,
rozprowadzoną masę poliuretanową maluje się specjalną farbą chroniącą lub układa
się na niej co najmniej 5-centymetrową warstwę grubego żwiru.

Pokrycie wykonane z masy poliuretanowej może być stalowoszare, perłowoszare,
jasnobrązowe, zielone i białe. Na zamówienie możliwe jest także wykonanie powłoki
w innym kolorze.

Masy asfaltowo-kauczukowe

Masy wykorzystywane na pokrycia dachowe mają postać jednorodnego, bardzo
gęstego i bezwonnego płynu. Charakteryzują się bardzo dobrą przyczepnością do
betonu i papy asfaltowej. Niektóre rodzaje mas nadają się do pokrywania drewna,
blachy i płyt azbestowo-cementowych. Na rynku dostępne są również takie masy
asfaltowo-kauczukowe, które można układać na wełnie mineralnej, piance
poliuretanowej lub styropianie.

W ofercie niektórych firm można trafić na masy wzmocnione włóknami z tworzywa
sztucznego, które stosuje się jako warstwę układaną na wkładce zbrojącej.
Większość mas asfaltowo-kauczukowych jest niezapalna, a tylko niektóre z nich są
łatwo zapalne.

Masy asfaltowo-kauczukowe można zwykle układać na lekko wilgotnym, a nawet
mokrym podłożu. Do nabycia są również gotowe masy asfaltowo-kauczukowe do
napraw dachu, które można stosować nawet wtedy, gdy pada deszcz lub śnieg.

Kolor pokrycia dachowego jest w zasadzie uzależniony od koloru posypki i może być:
zielony, brązowy, szary, czerwony bądź ceglastoczerwony. Niektóre z mas,

przeznaczonych również do renowacji pokryć, mają po wyschnięciu kolor brązowy lub
zielony.

Warto pamiętać, aby masy przewozić i przechowywać w szczelnie zamkniętych
pojemnikach metalowych lub z tworzyw sztucznych. Powinny być one ustawione
pionowo i zabezpieczone przed przesuwaniem się podczas przewożenia. Można je
transportować i składować w temperaturze od +5 do +30°C.

artykuł pochodzi z dodatku specjalnego do nr 09/02 miesięcznika Izolacje