Pokrycia dachowe artykul

Budownictwo
Technologie

Izolacje 9/02

Pokrycia dachowe — trudny wybór

Dach ma ogromny wpływ na trwałość i ogólny wygląd budynku, a poniewaŜ jest
inwestycją na dłaugie lata, decyzja o wyborze materiału dekarskiego musi być dobrze
przemyślana. NaleŜy wziąć pod uwagę, Ŝe pomiędzy rodzajem pokrycia i konstrukcją
więźby dachowej istnieje ścisły związek, a co za tym idzie — wybrany typ pokrycia
nie moŜe być dowolnie zastąpiony innym.

Dachówka ceramiczna rombowa (fot. RuppCeramica)

W niniejszym artykule przedstawiamy Państwu charakterystykę mniej i bardziej
popularnych materiałów stosowanych do krycia dachów obiektów o róŜnym
przeznaczeniu.

Dachówki ceramiczne

Dachówka ceramiczna na stałe zapisała się w polskim krajobrazie. Jest to jeden z
najstarszych materiałów pokryciowych (stosowany juŜ w średniowieczu), a dzięki
temu — dobrze znany zarówno producentom, wykonawcom oraz projektantom.
Trwałość dachówki ceramicznej określa się na ponad sto lat, czyli tyle ile wynosi
przewidywana Ŝywotność budynku. Pokrycie to doskonale sprawdza się wszędzie
tam, gdzie występują duŜe opady śniegu i dachom stawia się szczególnie wysokie
wymagania. Poza pięknym wyglądem połaci dachu, dachówka gwarantuje znakomitą
wentylację i zapewnia zdrowy klimat w chronionym budynku. Dachówki ceramiczne
zaliczane są do materiałów cięŜkich — masa pokrycia na ogół mieści się w przedziale
45–65 kg/m2 — wszystkie pozostałe pokrycia, jak blaszane, papowe czy z tworzyw
sztucznych są kilkakrotnie od nich lŜejsze.

od lwej: holenderska/esówka, karpiówka, mnich-mniszka

od lewej; klasztorna, marsylka

Podstawowym surowcem do produkcji dachówki ceramicznej jest glina o bardzo
małej zawartości margla. Recepturę masy plastycznej, a takŜe wymiary dachówek,
określają Polskie Normy. Na ogół w skład masy oprócz gliny wchodzą dodatkowe
komponenty polepszające jej jakość (składniki uszlachetniające jak np. kwarc,
mączka ceglana). Przygotowanie masy plastycznej polega na rozdrobnieniu i
rozmieszaniu składników, homogenizacji. Formowanie dachówek odbywa się metodą
ciągnienia lub wytłaczania. Pierwsza metoda polega na wyciskaniu na prasach
(zakończonych odpowiednim profilem) pasm masy, które następnie są krojone na
dachówki. W drugiej metodzie dachówki tłoczy się na prasach stemplowych.
Ukształtowane dachówki po wysuszeniu wypalane są w piecu w temperaturze 900–
1200°C. Obróbka termiczna sprawia, ze zyskują porowatą strukturę która pozwala im
„oddychać” — są paroprzepuszczalne. Większość dachówek ma kolor naturalny,
niemniej jednak moŜliwe jest wytwarzanie ich z masy barwionej. Dachówki mogą być
poddawane takim zabiegom jak angobowanie czy glazurowanie. Angobowanie polega
na powlekaniu powierzchni wysuszonej dachówki (przed wypalaniem) płynną
warstwą glinki szlachetnej, czyli iłu rozmieszanego w wodzie, zabarwionego
naturalnymi tlenkami Ŝelaza. Glazurowanie (szkliwienie) przeprowadzane jest po
wypalaniu i przypomina angobowanie, lecz w porównaniu z angobami glazura ma
większy udział domieszek szklanych i w związku z tym dachówki glazurowane są
bardziej połyskliwe.

Z uwagi na sposób wytwarzania, dachówki ceramiczne dzielimy na ciągnione i
tłoczone, przy czym duŜo bardziej rozpowszechniona jest dachówka ciągniona (np.
karpiówka). Wśród podstawowych typów dachówek ceramicznych moŜna wyróŜnić
następujące:

♦

holenderka / esówka (fot. 1),

♦

karpiówka (fot. 2),

♦

karpiówka zakładkowa,

♦

zakładkowa z pojedynczą / z podwójną zakładką,

♦

mnich-mniszka (fot. 3),

♦

klasztorna (fot. 4),

♦

marsylka (fot. 5),

♦

średzka i inne.

W Polsce największym powodzeniem cieszą się karpiówka i zakładkowa. Nazwa
karpiówka pochodzi od jednego ze sposobów krycia, który układem przypomina łuskę

karpia. Dachówka ta moŜe być układana w łuskę, czyli pojedynczo, albo podwójnie w
koronkę. NiezaleŜnie od sposobu wykonania pokrycia, karpiówka tworzy jedno z
najcięŜszych pokryć dachowych — metr kwadratowy takiego pokrycia moŜe waŜyć
nawet do 75 kg. WaŜnym atutem karpiówki jest moŜliwość krycia nią dachów o
skomplikowanej konstrukcji i róŜnym rodzaju powierzchni. Oferta obejmuje dachówki
o powierzchni gładkiej, chropowatej, szczotkowanej (z nieregularnymi wyŜłobieniami)
i czesanej (z regularnymi, gęsto ułoŜonymi wyŜłobieniami), czy z powierzchnią
wyprofilowaną, a nawet ręcznie ornamentowaną. Typowa karpiówka ma kształt
prostokąta, w którym jedna z krótszych krawędzi jest zaokrąglona, ale oprócz niej
spotyka się równieŜ karpiówki proste, sześciokątne, segmentowe, łukowe, gotyckie,
kościelne.

Dachówki zakładkowe mogą mieć róŜne kształty, równieŜ imitujące inny typ
dachówki. Cechą wyróŜniającą dachówki zakładkowe jest to, Ŝe wyposaŜone są w
charakterystyczne zamki (wpusty i wypusty) ukształtowane na górnej, dolnej i
bocznych powierzchniach. Przy prawidłowym ułoŜeniu zamki powinny na siebie
zachodzić, zapewniając szczelne połączenie pomiędzy sąsiadującymi dachówkami.
Najpopularniejszą spośród dachówek zakładkowych jest marsylka.

Esówka (holenderka) jest przedstawicielką dachówek tłoczonych. Odpowiednie
wyprofilowanie sprawia, Ŝe kształt jej przekroju poprzecznego przypomina literę S.
Pokrycie tego typu gwarantuje dwukierunkową szczelność, gdyŜ dachówki w rzędach
ułoŜone są na zakład, a oprócz tego poszczególne rzędy zachodzą na siebie.

Mnich-mniszka to długie dachówki (gładkie lub z wypustkami ułatwiającymi układanie
pokrycia) o półokrągłym kształcie przekroju poprzecznego. NaleŜą do najcięŜszych
pokryć dachowych i zawsze układane są parami na zakład (wklęsła mniszka układana
jest na podłoŜu, a na niej wypukły mnich). Wykonanie pokrycia metodą tradycyjną
wymaga uŜycia zaprawy, obecnie jednak najczęściej dachówki tego typu montowane
są „na sucho”. Kształt dachówek oraz sposób ich łączenia gwarantują szczelność
pokrycia. Stosowane są raczej do renowacji dachów zabytkowych i nie sprawdzają
się w nowoczesnym budownictwie jednorodzinnym.

Oprócz dachówek podstawowych, system dachowy zawiera dachówki lewe, prawe,
połówkowe, gąsiory oraz inne elementy uzupełniające, zarówno funkcjonalne, jak i
ozdobne, m. in. dachówki umoŜliwiające wykonanie połączeń połaci, obróbkę przejść
wentylacyjnych, kominowych, okien dachowych, kominów itp. Wśród elementów
systemu moŜna znaleźć dachówki wentylacyjne (wywietrznikowe), poprawiające
cyrkulację powietrza i umoŜliwiające odprowadzenie wilgoci znajdującej się pod
pokryciem, dachówki przeciwśnieŜne, które zapobiegają nagłemu obsuwaniu się
śniegu z połaci dachu, dachówki kątowe, mansardowe czy dachówki ze środkową
falą, wykorzystywane do krycia załamań dachów i wykonywania pokryć z przesuniętą
siatką dachówek, kliny dachowe wykorzystywane do pokrywania powierzchni
zaokrąglonych, wielokątnych, stoŜkowych itp., umoŜliwiające wykonanie przejścia z
jednego w dwa rzędy dachówek (i odwrotnie).

Pokrycia ceramiczne mają wiele zalet, jak trwałość — najdłuŜsza w porównaniu z
innymi rodzajami pokryć (przy dobrym ułoŜeniu dach wytrzymuje sto i więcej lat),
duŜa wytrzymałość, zdolność tłumienia hałasu, odporność na ogień, promieniowanie
UV i zróŜnicowane warunki atmosferyczne, mrozoodporność, dobre właściwości

termoizolacyjne, paroprzepuszczalność, nienasiąkliwość (gwarancja, Ŝe dach nie
będzie przeciekał), łatwość naprawy uszkodzonych fragmentów pokrycia (wystarczy
dokonać wymiany pojedynczych elementów).

Ponadto dachówka ceramiczna jest materiałem ekologicznym (wykonanym z
surowców naturalnych), odpornym na porastanie mchem i innymi roślinami. Nie
wymaga teŜ szczególnych zabiegów konserwacyjnych ani remontów przez wiele lat,
ma piękny wygląd, róŜnorodne kształty i bogatą kolorystykę. Kolory są trwałe i nie
ulegają zmianie pod wpływem warunków atmosferycznych. Dachówka ceramiczna
doskonale nadaje się do krycia dachów o róŜnym stopniu trudności (np. wieŜyczki i.
in. ozdobne wykończenia).

Wadą pokrycia ceramicznego jest jego wysoki koszt oraz duŜa masa, przez co
niezbędna jest bardzo mocna konstrukcja więźby dachowej.

Dachówki cementowe

Produkowane współcześnie dachówki cementowe do złudzenia przypominają
dachówki ceramiczne (fot. 6). Nowoczesne metody wytwarzania, staranny dobór
surowca, bogate wzornictwo oraz odpowiednie wykończenie powierzchni dachówek
sprawiają, Ŝe pokrycie cementowe zapewnia nie tylko estetyczny wygląd, lecz
równieŜ wysoką szczelność dachu, trwałość i odporność na warunki atmosferyczne.

pojedyńcza esówka, podwójna esówka

taurus, staroniemiecka

Poza oczywistymi walorami uŜytkowymi i estetycznymi, za stosowaniem dachówki
cementowej przemawiają równieŜ względy ekonomiczne — materiał ten
charakteryzuje się relatywnie niską (w odniesieniu do trwałości) ceną. Jest przy tym
na tyle uniwersalny, Ŝe moŜe być stosowany zarówno w budownictwie
indywidualnym, na obiektach uŜyteczności publicznej, sakralnych czy zabytkowych.

Podstawowym surowcem do wyrobu dachówek cementowych jest
wyselekcjonowany piasek kwarcowy (odpowiedniej jakości i granulacji, pozbawiony
grudek gliny i Ŝwiru, o zawartości min. 85 % kwarcu), cement i woda. śądaną barwę
pokrycia uzyskuje się przez wzbogacenie masy betonowej o naturalne pigmenty
(najczęściej związki zawierające tlenki Ŝelaza) oraz pokrywanie dachówek specjalnymi
farbami na bazie akrylu. Gotowa masa betonowa wytłaczana jest na formach
aluminiowych w postaci wstęgi, która następnie jest odpowiednio cięta i formowana.
Ukształtowane dachówki są wstępnie malowane i suszone w
wysokotemperaturowych obrotowych komorach. Po wyjęciu z komór malowane są
ponownie. Powłoki akrylowe poprawiają mrozoodporność dachówek, ale równieŜ
zabezpieczają je przed porastaniem mchami i powstawaniem wykwitów wapiennych.

dach pokryty dachówka cementową

(fot: Euronit)

Pod względem wytrzymałości mechanicznej i nasiąkliwości, dachówki cementowe są
bardzo zbliŜone do dachówek ceramicznych. Dachówka cementowa jest równieŜ
bardzo trwała, odporna na działanie związków zasadowych i ekstremalne warunki
atmosferyczne. Masa tego rodzaju pokrycia wynosi 42–45 kg/m2. Zalecany kąt
pochylenia dachu w przypadku pokrycia cementowego zasadniczo mieści się w
przedziale 22–60°, aczkolwiek przy spełnieniu określonych warunków pokrycie tego
typu moŜna układać na dachach o mniejszym pochyleniu. MontaŜ dachówek
cementowych wykonuje się „na sucho”.

Do najczęściej spotykanych typów dachówki cementowej naleŜą:

♦

pojedyncza esówka (fot. 7) — dachówka małoformatowa, stosunkowo lekka, o
falistej linii łagodzącej połać dachu,

♦

podwójna esówka (fot. 8) — o asymetrycznej falistej formie, tworzącej dach o
tradycyjnym wyglądzie, z charakterystyczną grą światła i cieni na powierzchni,

♦

podwójna rzymska — o klasycznej formie z dwoma wyprofilowaniami, daje
szerokie moŜliwości zastosowania, jest najbardziej ekonomiczna i wydajna,

♦

taunus (fot. 9) — typ zbliŜony do dachówki rzymskiej, o wywaŜonych proporcjach
między wyprofilowaniem a płaszczyzną dachówki,

♦

staroniemiecka (fot. 10),

♦

karpiówka — o płaskiej formie z dolną krawędzią prostą lub owalną i dwóch
sposobach ułoŜenia (w łuskę lub w koronkę) — podobnie jak w przypadku
dachówki ceramicznej tworzy pokrycie cięŜkie.

Podobnie jak dachówki ceramiczne, dachówki cementowe oferowane są w ramach
kompletnych systemów dachowych.

Blachy

Prekursorami stosowania blachy w pokryciach dachowych są Szwedzi, stąd w
terminologii spotyka się określenie „blachodachówki szwedzkie”. RóŜnią je: rodzaj
materiału, kształty, grubości modułów i głębokości przetłoczenia. Wysiłki
producentów zmierzają do wytwarzania wyrobów jak najlŜejszych, o duŜej trwałości i
wytrzymałości mechanicznej, estetycznych i kolorystycznie ciekawych, chronionych
na wiele sposobów przed zgubnym działaniem takich czynników jak korozja,
promienie UV, opady atmosferyczne (zwłaszcza „kwaśne” deszcze), skoki temperatur,
zarysowania, guano ptasie, rozwój bakterii, glonów i mchów.

Blacha łatwo zmienia swe parametry, rozszerza się (przy wysokich) i kurczy (przy
niskich temperaturach). Czynniki termiczne działające na jej płaskie arkusze
prowadzą m. in. do zniekształceń i uszkodzeń powłoki, tworzą się na niej ogniska
korozji, co wymaga prowadzenia stałego monitoringu i konserwacji. Zjawiskom tym
przeciwdziała tzw. profilowanie powierzchni, które spręŜynuje i minimalizuje
odkształcanie płaszczyzny zachodzące pod wpływem wahań temperatury. .
.

Prekursorami stosowania blachy są Szwedzi

(fot: KME)

Wyprofilowana blacha zwiększa ponadto swą odporność na działania sił
zewnętrznych, zwłaszcza na wiatr i przypadkowe uderzenia.

Z uwagi na wygodę i własności uŜytkowe, najlepiej sprawdzają się blachy trapezowe i
faliste. Innym sposobem zapobiegania niekorzystnym zmianom wielkości powierzchni
jest wytwarzanie arkuszy o mniejszych formatach, określanych mianem
blachodachówek.

Nowoczesne blachy zawierają w sobie nie jedno, ale system kilku zabezpieczeń,
podnoszących trwałość uŜytkową. Nośną część, tzw. rdzeń, najczęściej stanowi
walcowana stal, bądź aluminium. Blachy profilowane są zabezpieczane ocynkiem,
lakierami akrylowymi, poliestrowo-silikonowymi, polifiuorowinylidonowymi lub

opatentowanymi powłokami ochronnymi, określanymi w branŜy nazwami handlowymi
takimi jak np. „plastisol”, „pural”, „matpolyester”, „HP-200”, „PVC200”, „PVF2”.
Zwiększają one odporność na korozję, działanie promieni UV, a takŜe zarysowania i
uszkodzenia, powstające na skutek uderzeń kamyków, szyszek, ocierań gałęzi itp.
ZauwaŜa się tendencję odchodzenia od stosowania powłok akrylowych jako
zabezpieczeń antykorozyjnych (z uwagi na ich miękkość i łatwość zdrapania) na rzecz
odporniejszych (w tym takŜe na UV) zabezpieczeń poliestrowych.

Niektóre blachy zabezpieczane są od spodu powłoką chroniącą przed skroplinami
pary wodnej, którą tworzy warstwa wchłaniająca i magazynująca wilgoć aŜ do
momentu, gdy wentylacja zapewni moŜliwość osuszenia. Grubości powłok w
zaleŜności od ich rodzaju stanowią rząd wielkości 25–200 mm. Od jakości ich
wykonania zaleŜy trwałość i estetyka pokrycia dachowego. Powłoki muszą odizolować
stalową blachę od czynników powodujących jej degradację (korozję). W danych
warunkach klimatycznych muszą mieć bardzo dobrą elastyczność oraz przyczepność
międzywarstwową. To właśnie z uwagi na rodzaj powłok ochronnych niektóre
blachodachówki nadają się do stosowania w klimacie arktycznym, inne — w
wilgotnym, jeszcze inne dobrze znoszą warunki tropików. Nad morzem czy w
terenach o duŜej wilgotności powietrza i zasoleniu, lepiej stosować blachy z rdzeniem
aluminiowym.

Blachy stalowe najczęściej produkuje się z taśmy stalowej walcowanej na zimno i
ocynkowanej ogniowo. Powleka się ją warstwą pasywacyjną, gruntuje i nakłada
warstwę kolorowej farby typu „polyester” lub „plastisol”. Dobór powłok zaleŜy od
zewnętrznych warunków środowiskowych. W procesach produkcji blacha jest
poddawana profilowaniu na giętarkach i formowana w arkusze.

WaŜną zaletą pokryć blaszanych jest lekkość. Jedna tylko (!) dachówka ceramiczna
waŜy ok. 3 kg. Powierzchnia 1 m2 ułoŜonej dachówki waŜy 45 kg. Dla porównania,
cięŜar 1 m2 blachodachówki miedzianej bądź stalowej (przy grubości rdzenia 0,5
mm) wynosi ok. 5 kg, cynkowej — ok. 4 kg, zaś blachy aluminiowej — zaledwie 1,6–
2,9 kg.

Lofthaus, Hamburg, Niemcy

(fot: KME)

Stosowanie blachodachówek znacznie obniŜa koszty budowy dachu, co uzyskuje się
przez:

♦

prostszy niŜ przy dachówkach ceramicznych montaŜ,

♦

odejście od tradycyjnego odeskowania połaci dachu (jak przy dachówce
ceramicznej) i tzw. drewnianego rusztu, co zmniejsza zuŜycie drewna uŜywanego
w konstrukcji dachowej oraz nośnej samego domu,

♦

istotne zmniejszenie cięŜaru dachu.

Lekkie blachodachówki moŜna montować nie tylko na nowych konstrukcjach
dachowych, ale takŜe na osłabionych upływem czasu remontowanych podłoŜach, co
dodatkowo wzmacnia konstrukcję dachu. Wymierną korzyścią są teŜ niŜsze koszty
transportu. Obecnie na rynku dostępne są róŜnego rodzaju blachy, których
charakterystykę prezentujemy poniŜej.

♦

Blacha stalowa ocynkowana. Obustronnie ocynkowana ogniowo blacha stalowa
napawana jest wielowarstwowymi powłokami zabezpieczającymi przed korozją i
uszkodzeniami mechanicznymi. Jej trwałość sięga 30–50 lat. Stosuje się ją w
formie płaskich arkuszy czy profili o kształtach falistych bądź trapezoidalnych.
Profile róŜnią głębokości tłoczenia, niekiedy mają dodatkowy rowek kapilarny,
gwarantujący odprowadzanie wody. Spotyka się blachodachówki z wbudowaną
łatą nośną (tzw. blachodachówki samonośne), co eliminuje konieczność montaŜu
dodatkowej łaty na dachu. Ich waga sięga od 4,5 do 14,6 kg/m2.

♦

Blacha stalowa z alucynkiem. Powłokę tworzy stop aluminium, cynku i krzemu.
Aluminium chroni stal przed korozją, wpływem kwasów i alkalii, cynk regeneruje
powłoki w miejscach zarysowań i cięcia blachy, a krzem nadaje twardość. Blacha
tak powlekana jest 2–6 razy trwalsza i wytrzymalsza od ocynkowanej. Zwiększona
odporność na korozję klimatyczną i chemiczną predystynuje ją do stosowania na
dachach uŜytkowanych w ostrym klimacie nadmorskim i okolicach o duŜym
zanieczyszczeniu powietrza. Dodatkowo zabezpiecza ją lakier poliestrowy, przez
co zwiększona jest odporność na odbarwienia. Waga 1 m2 takiego pokrycia
wynosi od 4,3 do 5 kg.

♦

Blacha stalowa z posypką ceramiczną. Wyglądem moŜe imitować dachówkę,
łupek kamienny lub gont. Rdzeń stalowy galwanizuje się stopem
aluminiowocynkowym. Jej trwałość jest większa niŜ ocynkowanej. Obustronnie
nałoŜony na rdzeń epoksyd chroni przed korozją i uszkodzeniami mechanicznymi,
a zewnętrzna warstwa akrylu zwiększa przyczepność kolejnych powłok i
odporność blachy na korozję. Na warstwę Ŝywicy natryśnięte jest drobnoziarniste
kruszywo skalne pokryte Ŝywicą akrylową z dodatkami grzybobójczymi. Nadaje
ono blasze połysk, a ponadto chroni pokrycie przed porastaniem mchem i
grzybami, tłumi szum kropel dŜdŜu oraz zabezpiecza blachę przed uszkodzeniami
podczas transportu i montaŜu. Jej spód zabezpiecza powłoka poliestrowa.
Posypka ceramiczna nadaje blasze chropowatą powierzchnię. Latem, padające
nań promienie słoneczne, ulegają rozproszeniu, przez co dach nie ulega
przegrzaniu. Zimą śnieg nie zsuwa się tak gwałtownie, jak z innych powierzchni
blaszanych, co chroni je przed uszkodzeniami. Dodatek posypki ceramicznej
podnosi cięŜar tej blachy nawet do 7 kg/m2.

♦

Blacha cynkowa. Jej trwałość szacuje się na 50 lat. Stosowne powfoki
(poliestrowe lub inne) oraz powlekanie sztuczną patyną przedłuŜają tę Ŝywotność.
Stop cynku z tytanem zabezpiecza ją nawet na 100 lat. Jej cięŜar przy grubości
0,5–0,7 mm sięga 4 kg/m2.

♦

Blacha miedziana. Dachy starych katedr dowodzą, Ŝe wytrzymałość tych pokryć
sięgać moŜe nawet kilkuset lat. Nie trzeba jej czyścić ani konserwować. Jest
plastyczna i odporna na korozję, a dodatkowo chroni ją tworzący się z czasem
charakterystyczny zielony nalot — patyna. Grubość 0,55–0,65 mm, a cięŜar 4,9–
5,3 kg/m2.

Papy

Papę stosuje się juŜ od ponad dwustu lat. Jest to materiał rolowy, po rozwinięciu
tworzący arkusze, lekki i względnie tani, sprawdzony w pracach dekarskich, po
ułoŜeniu odporny na długotrwałe działanie opadów atmosferycznych, wiatru, słońca
lub mrozu. MoŜna nim szybko i skutecznie na pewien okres zabezpieczać duŜe
połacie dachowe, a takŜe wykonywać prace konserwacyjne. Najczęściej wymaga
pełnego podłoŜa — moŜe nim być warstwa betonowa (w przypadku dachów
płaskich), deskowanie lub stare pokrycie (przy dachach spadzistych).

Na poszczególne warstwy papy składają się: wkładka nośna (czyli osnowa), bitum,
stanowiący izolację przeciwwilgociową (im grubsza warstwa, tym szczelniejsza papa),
posypka, folia. Na osnowę moŜe być wykorzystywana tektura, welon szklany, tkaniny
techniczne (wigoniowe lub wigoniowo-zieleńcowe), tkaniny szklane, włókniny
przeszywane, folie, taśmy aluminiowe itp. Papy na welonie z włókien szklanych
stosuje się jako papy dachowe podkładowe i wierzchniego krycia, do izolacji
przeciwwilgociowych oraz wodoszczelnych w miejscach, gdzie wymagana jest
elastyczna i wytrzymała warstwa izolacyjna odporna na czynniki biologiczne i
chemiczne.

fot. Icopal

Osnowa z włókniny poliestrowej jest elastyczna, ma duŜą wytrzymałość na
rozciąganie, a jej wydłuŜalność dochodzi do 50%. Stosowana jest najczęściej do pap
wierzchniego krycia. Czasami stosuje się oba rodzaje osnów jednocześnie, wówczas
papa ma najmniejszą kurczliwość i jest bardziej odporna na rozciąganie i przebicie.
Warstwa spodnia wykonana jest najczęściej z folii antyadhezyjnej, zabezpieczającej

zwiniętą papę przed sklejeniem, zaś wierzch pokryty jest posypką z piasku, talku lub
łupków, osłaniającą papę przed promieniowaniem słonecznym, uszkodzeniami
mechanicznymi, rozmiękczaniem i spływaniem masy bitumicznej. Do niedawna papy
przyklejane były do podłoŜa najczęściej za pomocą lepiku lub kleju. Obecnie
najbardziej znaną i najliczniejszą grupę pap stanowią papy zgrzewalne, które
przykleja się do podłoŜa przy pomocy palników gazowych lub agregatów,
wytwarzających gorące powietrze.

W pracach dekarskich uŜywane są dwa rodzaje papy: papa podkładowa (izolacyjna,
wentylacyjna) oraz wierzchniego krycia. Ta pierwsza przeznaczona jest do
podstawowych izolacji przeciwwilgociowych i wodoszczelnych, ta druga — do
podstawowych izolacji przeciwwilgociowych oraz wodoszczelnych jako zewnętrzna
warstwa pokrycia dachowego.

W obrocie dostępne są papy tradycyjne oraz tzw. nowej generacji. Papy tradycyjne
mają małą zawartość modyfikowanej masy asfaltowej. Wykonywane są głównie na
osnowie z tektury o małej wytrzymałości na rozciąganie i niewielkim wydłuŜeniu.

Papy nowej generacji produkowane są zwykle na bazie asfaltów oksydowanych lub
modyfikowanych polimerami. Charakteryzują się wysoką stabilnością termiczną,
znaczną odpornością na działanie promieni UV, dobrymi parametrami odporności
chemicznej, duŜą wytrzymałością na rozciąganie, wydłuŜanie i przebicie punktowe.
Na rynku uznanie zdobyły sobie zwłaszcza te papy, które w swoim składzie zawierają
bitumy modyfikowane APP i SBS.

Nazwa APP oznacza „Ataktyczny PoliPropylen”. Dodatek termoplastycznego
sproszkowanego polipropylenu ataktycznego (jedna z form PP) podnosi wytrzymałość
na wysoką temperaturę, polepsza stabilność wymiarową oraz zwiększa odporność na
starzenie się pod wpływem ciepła, promieniowania UV, ozonu atmosferycznego,
czynników chemicznych. Bitumen APP sztywnieje i staje się kruchy przy
temperaturach poniŜej -100°C. Papa taka jest odporna na rozpływanie w wysokiej
temperaturze, wykazuje przy tym wysoki stopień przylepności do siebie samej oraz
do innych czystych i suchych elementów podłoŜa.
Papy elastomeryczne SBS — „Styren-Butadien-Styren” mają duŜą elastyczność i
znakomicie trzymają stabilność wielkości powierzchni, takŜe w niskich temperaturach
(do -35°C). Cechuje je absolutna nieprzepuszczalność wody. Ten typ papy moŜna
układać nawet w bardzo niskich temperaturach, w których wykazują duŜą
elastyczność i udarność. Ich zaletami są teŜ moŜliwość klejenia lepikiem na gorąco
oraz większa, niŜ w przypadku zastosowania APP, przyczepność do pap tradycyjnych,
przez co wykorzystywane są najchętniej do remontów starych pokryć dachowych.

Zalety obu tych rodzajów pap bywają niekiedy łączone w jednym produkcie. W takich
przypadkach warstwa wierzchnia czy podkładowa wykonana jest z SBS bądź APP.

Do pap nowej generacji zaliczane są teŜ papy samoprzylepne. Przyklejają się do
podłoŜa pod wpływem nagrzewania słonecznego. Ich uŜycie pozwala niezwykle łatwo
i szybko wykonać pokrycie, co znacznie obniŜa koszty wykonawstwa. Mogą być
układane na materiałach wraŜliwych na działanie wysokiej temperatury.

W grupie pap dachowych podkładowych warto zwrócić uwagę na papę wentylacyjną
perforowaną, którą stosuje się w celu wyrównania ciśnień i odprowadzenia na
zewnątrz pary wodnej zgromadzonej w warstwach pokrycia dachowego łącznie z
ustawionymi na niej kominkami wentylacyjnymi. Odpowietrzanie zapobiega
wytwarzaniu się ciśnienia pod papą i tworzeniu pęcherzy. Papy perforowanej nie
naleŜy wliczać do ilości warstw szczelnych pokrycia dachowego.

Papę wentylacyjną układa się na podłoŜu bez przyklejania, na zakłady 2–5 cm
(podłoŜa betonowe wymagają wcześniejszego zagruntowania emulsją anionową).
Przy renowacji, w miejscach występowania pęcherzy, istniejące pokrycie papowe
naleŜy oczyścić, wyrównać, ponacinać. Jeden kominek wentylacyjny odprowadza
parę wodną z powierzchni ok. 40–60 m2 dachu . Papy perforowanej nie naleŜy
układać przy dylatacjach, wypustach dachowych, korytach, aby nie dopuścić do
infiltracji wody pomiędzy warstwy pokrycia. W strefie brzegowej oraz kalenicowej
naleŜy dodatkowo mocować mechanicznie. Na warstwy pokryciowe polecane są do
stosowania papy zgrzewalne polimerowo-asfaltowe. Papy układa się podgrzewając
dokładnie palnikiem ich spodnią powierzchnię. Połączenie pap perforowanych
następuje przez otwory. Zasadnicze pokrycie moŜna takŜe wykonać z pap
tradycyjnych, mocowanych lepikiem asfaltowym na gorąco. Układ: papa perforowana
— kominki wentylacyjne naleŜy stosować przy renowacji istniejących asfaltowych
pokryć papowych i w nowych tzw. stropodachach odpowietrzanych.

Na koniec kilka słów o zasadach pokrywania połaci dachowych papą. Prace powinno
się rozpocząć od okapu w kierunku kalenicy. Kierunek układania arkuszy papy w
poszczególnych warstwach zaleŜy od pochylenia połaci dachowej. Przy pochyleniu do
około 15% — równolegle do okapu, przy pochyleniu od 15 do 30% — krzyŜowo, a
powyŜej 30% — prostopadle do okapu. Podkład powinien być suchy i starannie
oczyszczony. Zakładki (8–10 cm szerokości) powinny być ułoŜone zgodnie z
kierunkiem spływu wody, kierunkiem najczęściej wiejących wiatrów, a w kolejnych
warstwach powinny być względem siebie przesunięte, aby nie powstały zgrubienia.
Sklejanie brzegów papy, ich zgrzewanie i powlekanie zakładek bitumem zwiększy
wodoszczelność pokrycia. Wybór materiału naleŜy dostosować do rodzaju konstrukcji,
kształtu dachu, formy architektonicznej budynku. Na etapie projektowania wybór ten
nie jest niczym ograniczony, natomiast przy pracach remontowych pojawiają się
ograniczenia związane z istniejącymi warunkami konstrukcyjnymi, które nie zawsze
pozwolą na zastosowanie dowolnego rozwiązania.

Pokrycia dachowe — trudny wybór cz. 2

Gonty papowe

Gonty papowe, zwane teŜ dachówkami bitumicznymi, znajdują zastosowanie w kryciu
dachów o nachyleniu od 10° do 90° (optymalny kąt nachylenia połaci wynosi 18°–
70°), przy czym najlepiej prezentują się na dachach stromych o skomplikowanej
konstrukcji. Na rynku oferowane są gonty o róŜnych kształtach — sześciokątne i rybia
łuska (fot. 12), trójkątne, trapezowe, faliste oraz prostokątne (fot. 13) — często
przypominających tradycyjne dachówki.

Gonty papowe sześciokątne i rybia łuska

Ze względu na niewielki cięŜar tego typu pokrycia (od 7 do 18 kg/m2), konstrukcja
dachu moŜe być lŜejsza — wykonana z elementów o mniejszych przekrojach niŜ przy
zastosowaniu pokrycia ceramicznego lub cementowego. Gonty przeznaczone są do
układania na pełnym poszyciu — z desek, sklejki, płyt wiórowych V-100 lub OSB,
umoŜliwiającym wbijanie gwoździ, przy czym podłoŜe musi mieć taką wytrzymałość i
sztywność, aby pod wpływem nacisku (np. pod wpływem cięŜaru człowieka) nie
nastąpiło uszkodzenie pokrycia dachowego. Niedozwolone jest układanie gontów na
podłoŜu bezpośrednio stykającym się z warstwą izolacji termicznej. Aby umoŜliwić
sprawne odprowadzenie wilgoci z dachu, między ociepleniem a poszyciem musi być
wykonana szczelina wentylacyjna. Naturalną wentylację uzyskuje się przez
stosowanie wlotów i wylotów powietrza w kaŜdej przestrzeni pomiędzy krokwiami.
Pod dachówki bitumiczne stosuje się podkład z jednej warstwy papy asfaltowej
podkładowej lub innej membrany izolacyjnej (na przykład zgrzewalnej papy
bitumicznej na osnowie szklanej) do tego przeznaczonej.

Gonty papowe prostokątne

Dachówka bitumiczna jest układem o budowie wielowarstwowej. Warstwę nośną,
gwarantującą niezmienność geometrii i odpowiednią wytrzymałość mechaniczną,
stanowi osnowa wzmacniająca wykonana zazwyczaj z włókien mineralnych (włókna
szklane), syntetycznych (włókna poliestrowe, polipropylenowe) lub ich mieszanek.
Gonty zbrojone tekturą budowlaną spotyka się coraz rzadziej ze względu na to, Ŝe
pokrycie tego typu ma tendencję do wchłaniania wilgoci i pęcznienia, słabo przylega
do podłoŜa i nie zapewnia szczelności dachu. Osnowa pokryta jest obustronnie
powłoką bitumiczną, decydującą o wodoszczelności materiału. W ostatnim czasie
coraz częściej stosuje się bitumy modyfikowane APP lub SBS, które charakteryzują
się wysoką odpornością na starzenie, wpływ temperatury, promieniowania
słonecznego czy oddziaływanie substancji chemicznych. Wierzchnia strona gontu jest
wykończona posypką ceramiczną lub folią metalową (np. miedzianą).
Dzięki posypce moŜliwe jest nadanie dachówce bitumicznej róŜnych kolorów —
czerwony, niebieski, czarny, szary, brązowy, zielony, khaki itp.). Dodatkową jej

funkcją jest ochrona warstw bitumu przed promieniowaniem UV. Aby zapobiec
sklejaniu się podczas transportu poszczególnych pasów gontów, spodnia strona
zabezpieczona jest folią antyadhezyjną lub piaskiem kwarcowym.
DuŜą zaletą gontów bitumicznych jest łatwość montaŜu, niewielka ilość odpadów
powstająca przy wykonywaniu prac na dachu. Pasy układa się z zakładem, mocując
za pomocą gwoździ papowych, a następnie usuwa się pokrycia pasków
samoprzylepnych, aby umoŜliwić sklejenie ze sobą sąsiednich arkuszy (dodatkowo
moŜna je skleić klejem bitumicznym).
fot: Owens Corning

Łupek naturalny

W Polsce coraz częściej jako pokrycie dachowe stosuje się łupek naturalny. Łupek to
nic innego, jak skała osadowa składająca się z wielu warstw miki. Wycina się z niej
bloki, które tnie się na mniejsze elementy, a następnie rozwarstwia na płytki o
grubości ok. 5 mm. Wycina się z nich za pomocą szablonu elementy o róŜnych
kształtach. Pokrycie z łupka jest bardzo trwałe, niepalne, odporne na warunki
atmosferyczne i na starzenie.

Jest to materiał naturalny, nieszkodliwy dla środowiska naturalnego. Najwięcej
wykorzystuje się go na pokrycia dachowe w krajach Europy Zachodniej, szczególnie
we Francji, gdzie jest kilkusetletnia tradycja stosowania tego materiału. Dawniej w
Polsce, łupek naturalny stosowany był przede wszystkim na terenach, gdzie
mieszkała ludność niemiecka.

Główną zaletą tego materiału jest jego długowieczność. Do dziś zachowały się w
niektórych miejscach budynki, które zostały nim pokryte 200, a nawet 300 lat temu.
Bez wątpienia pod tym względem Ŝaden inny materiał pokryciowy nie moŜe się
równać z łupkiem.

W przypadku zastosowania łupka, bardzo waŜna jest jego właściwa obróbka,
poniewaŜ jakość kamienia sprawia, Ŝe łupek łupkowi nie jest równy. Dlatego warto
jest przy planowaniu wykonywania pokrycia dachowego z łupka zaangaŜować
zarówno solidnego dostawcę tego materiału, jak i wykonawcę, posiadającego
odpowiednie doświadczenie w budowaniu tego typu dachów.

W zaleŜności od kraju stosuje się róŜne techniki krycia i róŜne szablony łupka. W
Wielkiej Brytanii najczęściej stosowane są szablony prostokątne, układane w łuskę.
Podobnie jest we Francji, gdzie dominują szablony prostokątne i w kształcie
karpiówki. Dość duŜą róŜnorodność proponują Niemcy, gdzie występują takie
szablony jak: łukowy, prostokątny, łuskowy, octogones, coguettes i rybia łuska.
Obecnie w Niemczech coraz częściej obróbkę łupka dokonuje na dachu dekarz —
bezpośrednio przed przybiciem i dopasowaniem kaŜdego szablonu osobno.

Łupek występuje w kolorze grafitowym i w kilku jego odcieniach oraz, w zaleŜności
od złoŜa, równieŜ w kolorze purpurowym i zielonym. Co waŜne, nadaje się on do
układania na skomplikowanych konstrukcjach dachu. Zalecany spadek dachu, w
przypadku stosowania tego materiału, to: 25–90° (łukowe i łuska), 30–90°
(oktagonalne i prostokątne).

Strzecha

W Polsce oraz na zachodzie Europy coraz częściej dachy pokrywane są strzechą.
Jest to pokrycie o bardzo dobrych właściwościach termoizolacyjnych. Zimą
temperatura na poddaszu domu przykrytego strzechą nie spada poniŜej 10°C, a
latem takie poddasze nie nagrzewa się nadmiernie. Pokrycie ze strzechy zapewnia
utrzymanie odpowiedniej wilgotności i chroni przed wpływem szkodliwego
promieniowania z otoczenia.

Strzechę wykonuje się z trzciny bagiennej, która jest specjalnie uprawiana. Aby
moŜna było ją zastosować na pokrycie, musi spełnić kilka surowych wymagań,
między innymi powinna być jednoroczna i mieć jednakową grubość na całej swej
długości, nie moŜe mieć zgrubień — tzw. kolanek, które mogłyby powodować jej
łamanie. Na plac budowy trzcinę dostarcza się w wiązkach o grubości 35–40 cm i
obwodzie około 60 cm. Oprócz tego, strzechę wykonuje się równieŜ ze słomy,
najczęściej z Ŝyta lub z trudno palnych tworzyw sztucznych.

Strzechę moŜna połoŜyć w zasadzie na kaŜdym dachu i nie ma wtedy konieczności
instalowania rynien. Warto jednak wykonać wokół domu opaskę chodnikową
(wyłoŜony płytami chodnikowymi lub wybetonowany pas o szerokości 80–100 cm,
ułoŜony ze spadkiem od budynku) i załoŜyć drenaŜ, zabezpieczający fundamenty i
grunt leŜący pod nim przed nadmiernym zawilgoceniem wodą opadową.

Dach wykonany z trzciny lub ze słomy charakteryzuje się tym, Ŝe jest bardzo ciepły i
wodoszczelny. Podczas duŜych opadów woda nie wnika głębiej w poszycie niŜ na
kilka centymetrów. Metr kwadratowy takiego pokrycia dachowego waŜy ok. 50–70 kg
— prawie tyle samo, ile dachówka ceramiczna, więc wymaga bardzo wytrzymałej
konstrukcji dachowej. W przeciwnym wypadku, juŜ po upływie kilkunastu lat, cała
konstrukcja „siada”.

Plastyczność w układaniu trzciny, jej podatność na modelowanie i uzyskiwanie obłych
kształtów, daje nieograniczone moŜliwości spełniania wizji zarówno przyszłego
uŜytkownika, jak i projektanta. Nie ma miejsc niedostępnych ani niemoŜliwych do
pokrycia. Przy projektowaniu naleŜy jedynie pamiętać o kilku podstawowych
sprawach. Przede wszystkim muszą być zachowane odpowiednie kąty spadku dachu
tak, aby umoŜliwić opadom naturalny odpływ. Zaleca się, aby kąt spadku wynosił 50–
45°, ale nigdy mniej niŜ 40°, a na lukarnach nie mniej niŜ 28°. NaleŜy równieŜ brać
pod uwagę cięŜar dachu: 1 m2 strzechy trzcinowej grubości 30 cm moŜe waŜyć do
40 kg (po opadach deszczu czy śniegu nawet więcej). Konstrukcja dachu powinna
odpowiadać Polskim Normom projektowania i obliczania konstrukcji. Kalenica dachu
moŜe być wykańczana wrzosem, słomą lub gąsiorami ceramicznymi, produkowanymi
do tego celu.

Dach trzcinowy ma bardzo wysokie właściwości termoizolacyjne — jest on swego
rodzaju termosem. Zimą trzyma ciepło, a latem daje chłód. Trzcina wodna
charakteryzuje się bowiem bardzo wysoką izolacyjnością cieplną. Według zachodnich
badań współczynnik przenikania ciepła [U] pokrywy trzcinowej kształtuje się na
poziomie 0,35 W/m2•K. Dach trzcinowy grubości 30 cm odpowiada 100 mm izolacji z
waty mineralnej, ułoŜonej pod pokryciem tradycyjnym. NaleŜy podkreślić, Ŝe
materiały naturalne, takie jak trzcina czy słoma, mają najmniejszy ze wszystkich

znanych materiałów termoizolacyjnych współczynnik przewodzenia ciepła (l). Jest to
moŜliwe dzięki wypełnieniu łodygi powietrzem, które ma najmniejszy współczynnik
przewodzenia ciepła: l = 0,024 W/m•K.

Grubość połaci trzcinowej zaleŜy w bezpośredni sposób od kąta nachylenia dachu
oraz parametrów trzciny. Technologia mocowania trzciny powoduje, Ŝe im grubsza
warstwa jest układana, tym mniejszy kąt nachylenia uzyskuje mocowana na dachu
trzcina. A właśnie kąt nachylenia wpływa na sprawny spływ wody opadowej. Według
zachodnich doświadczeń optymalną grubością połaci trzcinowej, zabezpieczającą jej
długotrwałość, jest pokrywa w granicach 23–38 cm.

Trzcina spełnia równieŜ funkcję bardzo dobrej izolacji akustycznej. Dzięki
porowatemu wnętrzu dach trzcinowy ma właściwości tłumienia i pochłaniania
dźwięku. W pracowni angielskiej przeprowadzono doświadczenie z magnetofonem.
Okazało się, Ŝe 2,5 cm grubości osłona trzcinowa, załoŜona na mikrofon, całkowicie
uniemoŜliwia nagranie. Szczelność połaci trzcinowej jest 100%. Jest to moŜliwe dzięki
właściwemu, bardzo ścisłemu ułoŜeniu i umocowaniu trzciny na dachu, którego kąt
nachylenia musi zapewnić sprawny spływ wody opadowej.

Gonty i płyty drewniane

Pokrycia dachowe z drewna są dostępne na rynku w formie płytek, gontów lub
wiórów i mogą być trwałym i pięknym zwieńczeniem dachu. MoŜna je układać na
kaŜdym dachu — nawet o skomplikowanym kształcie. CięŜar takiego pokrycia na 1
m2 wynosi 15–25 kg. Płytki i gonty wykonuje się najczęściej z drewna sosnowego,
świerkowego lub jodłowego. Zwykle układane są w dwóch lub w trzech warstwach i
są przybijane gwoździami do podłoŜa. Płytki mają zwykle wymiary: 40 cm —
długości, 10 cm — szerokości, 3 mm — grubości (górna krawędź) i 13 mm (dolna),
gonty natomiast: 50–70 cm — długości, 7–12 cm — szerokości i 4–15 mm —
grubości. Stosowane na pokrycia z wiórów drewno osikowe charakteryzuje się tym,
Ŝe ma niewiele sęków i jest odporne na korniki. Wióry struga się po namoczeniu
drewna w wodzie, co powoduje, Ŝe moŜna je dowolnie naginać. Powinny one mieć
30–60 cm długości, 6–8 cm szerokości i 4–5 mm grubości. Te układane na naroŜach
są zwykle szersze. Po pocięciu impregnuje się je roztworem solnym, co zwiększa ich
odporność ogniową. Mocowane są do podłoŜa za pomocą gwoździ (wióraków) w 8–9
warstwach. Trzeba je tak układać, aby ich styki się nie pokrywały w następujących
po sobie pasach, poniewaŜ tylko wtedy dach nie będzie przeciekał.

Gonty z wpustem łączy się między sobą, wkładając gont cieńszą krawędzią we wpust
poprzedniego. Układa się je, rozpoczynając od okapu w kierunku kalenicy. Wióry
przybija się do podłoŜa (z desek i papy) warstwowo. Pod pierwszą warstwę przybija
się kilka wiórów wzdłuŜ okapu, tak aby kolejne pasy były ułoŜone pod niewielkim
kątem do połaci dachu. Trzeba pamiętać, Ŝeby styki wiórów się nie nakładały. KaŜda
kolejna warstwa jest nieco przesunięta do góry tak, Ŝe widać poprzednie wióry.
Pierwszy pas układa się pod kątem (około 30°) do okapu. Następny pas układa się
równieŜ pod kątem, ale w drugą stronę. W koszach i wokół kominów, zwykle pod
pokryciem, kładzie się dodatkową warstwę papy, aby uchronić te miejsca przed
przeciekaniem. Trzeba teŜ pamiętać, Ŝeby jak najmniej chodzić po dachu po ułoŜeniu
pokrycia z elementów drewnianych. Uchroni to przed ewentualnym uszkodzeniem i
zapewni trwałość pokrycia.

Dobrze zamontowane pokrycia z drewna są trwałe i nie wymagają dodatkowego
wykończenia, choć moŜna je zaimpregnować. Jeśli pozostawimy je bez dodatkowego
wykończenia, z czasem nabiorą srebrzystoszarej patyny. Wykonując pokrycie dachu z
płytek lub gontów drewnianych, naleŜy zadbać, aby drewno miało jednakową
wilgotność. Dlatego powinno się je składować pod zadaszeniem lub przynajmniej
przykryć folią — inaczej ułoŜone na dachu elementy mogą się paczyć i kurczyć.

Płyty z pcv

Płyty z PVC dostępne są na rynku przede wszystkim jako faliste i trapezowe. Płyty te
moŜna kupić takŜe jako barwione lub przezroczyste. Płyty z PVC mają róŜne wymiary:
długość — 2; 2,5 lub 3 m, szerokość — 1,02; 1,09 lub 1,11 m; grubość zwykle nie
przekracza 1 mm. Pokrycie z tych płyt przepuszcza światło, jest odporne na mróz i
zmiany temperatury. Dach pokryty płytami z PCV jest pokryciem lekkim: cięŜar 1 m2
wynosi około 2 kg. Powierzchnia tych płyt jest pokryta specjalną warstwa ochronną,
co sprawia, Ŝe płyty są odporne na promienie UV i opady atmosferyczne

Płyty poliwęglanowe

Płyty poliwęglanowe — jako nowoczesny zamiennik dla szkła — łączą w sobie
określoną liczbę cech jakościowych, które umoŜliwiają im róŜnorodne moŜliwości
zastosowania. Obecnie poliwęglan stanowi jeden z najbardziej postępowych
polimerów w dziedzinie nowoczesnych materiałów z tworzywa sztucznego. Jest on
kombinacją cech jakościowych, takich jak wytrzymałość, przepuszczalność światła,
mały cięŜar, elastyczność i długa Ŝywotność.

Dla architektów i konstruktorów płyty poliwęglanowe stanowią właściwą odpowiedź
na prawie wszystkie problemy związane z pokryciami budynków (zadaszeniami) i
oszkleniem.

Płyty poliwęglanowe słuŜą do przekrycia świetlików, kopuł, tuneli ogrodniczych czy
przydomowych ogrodów zimowych. Nadają się równieŜ do przekrywania nawet
duŜych zadaszeń, wymagających dostępu światła dziennego. Są one wytrzymałe
mechanicznie, giętkie (w zaleŜności od rodzaju i liczby komór oraz grubości płyty), a
takŜe odporne na działanie detergentów. Zestawione z odpowiednim stelaŜem z
profili aluminiowych, mogą stworzyć przezroczystą konstrukcję samonośną. Są łatwe
do utrzymania w czystości.

Płyty poliwęglanowe produkowane są w dwóch rodzajach: lite — płaskie, faliste i
trapezowe oraz komorowe — z kanalikami o róŜnych przekrojach. Są odporne na
szkodliwe działanie promieni UV, odbarwianie i uszkodzenia mechaniczne.
Dodatkowo mogą mieć takŜe specjalną obustronną warstwę chroniącą przed
promieniowaniem UV. Dostępne są teŜ płyty o podwyŜszonej odporności na
uderzenia, np. gradu. Produkowane są równieŜ płyty poliwęglanowe zabezpieczające
przed nadmiernym nagrzewaniem się pomieszczeń, czyli tzw. efektem szklarniowym.
Niektóre z płyt mają powłokę antykondensacyjną, chroniącą przed skraplaniem się
pary wodnej wewnątrz pomieszczenia. Dostępne są płyty przepuszczające latem
promienie słoneczne rano i po południu, w południe zaś odbijają je, dzięki czemu
pomieszczenie nie nagrzewa się zbyt mocno. Zimą — przepuszczają światło —

nagrzewając pomieszczenie. Pokrycie poliwęglanowe jest trudno zapalne. Zachowuje
swoje właściwości w temperaturze od -40 do +80°C, a nawet do +120°C. Pokrycie
takie jest bardzo lekkie: 1 m2 waŜy — zaleŜnie od przekroju i grubości — od 0,8 do
3,8 kg. Producenci płyt oferują równieŜ łączniki do montaŜu płyt, śruby, profile,
taśmy ochronne i masy do uszczelniania połączeń.

Do mocowania płyt poliwęglanowych stosuje się systemowe profile aluminiowe.
Konstrukcja nośna powinna być wykonana z odpowiedniego materiału, z
zachowaniem zasad projektowania. Płyty naleŜy mocować w profilach stroną mająca
filtr UV ku górze. Ze względu na rozszerzalność cieplną, naleŜy przewidzieć luz
dylatacyjny, który w praktyce wynosi 3,5 mm na metr długości i szerokości płyty.

Masy poliuretanowe

Pokrycie z masy poliuretanowej moŜna wykonać na betonie, blasze, papie, drewnie,
dachówkach ceramicznych i bitumicznych, płytach azbestowo-cementowych, a takŜe
na łupku. Masy charakteryzują się tym, Ŝe są jednorodne i gęste, trudno zapalne i
odporne na działanie czynników chemicznych.

Powłoka wykonana z masy poliuretanowej nie zamarza i jest paroprzepuszczalna,
oraz stanowi dobrą izolację cieplną dachu. Swoje właściwości zachowuje w
temperaturze od -50 do +100°C. Aby pokrycie było odporne na promienie UV,
rozprowadzoną masę poliuretanową maluje się specjalną farbą chroniącą lub układa
się na niej co najmniej 5-centymetrową warstwę grubego Ŝwiru.

Pokrycie wykonane z masy poliuretanowej moŜe być stalowoszare, perłowoszare,
jasnobrązowe, zielone i białe. Na zamówienie moŜliwe jest takŜe wykonanie powłoki
w innym kolorze.

Masy asfaltowo-kauczukowe

Masy wykorzystywane na pokrycia dachowe mają postać jednorodnego, bardzo
gęstego i bezwonnego płynu. Charakteryzują się bardzo dobrą przyczepnością do
betonu i papy asfaltowej. Niektóre rodzaje mas nadają się do pokrywania drewna,
blachy i płyt azbestowo-cementowych. Na rynku dostępne są równieŜ takie masy
asfaltowo-kauczukowe, które moŜna układać na wełnie mineralnej, piance
poliuretanowej lub styropianie.

W ofercie niektórych firm moŜna trafić na masy wzmocnione włóknami z tworzywa
sztucznego, które stosuje się jako warstwę układaną na wkładce zbrojącej.
Większość mas asfaltowo-kauczukowych jest niezapalna, a tylko niektóre z nich są
łatwo zapalne.

Masy asfaltowo-kauczukowe moŜna zwykle układać na lekko wilgotnym, a nawet
mokrym podłoŜu. Do nabycia są równieŜ gotowe masy asfaltowo-kauczukowe do
napraw dachu, które moŜna stosować nawet wtedy, gdy pada deszcz lub śnieg.

Kolor pokrycia dachowego jest w zasadzie uzaleŜniony od koloru posypki i moŜe być:
zielony, brązowy, szary, czerwony bądź ceglastoczerwony. Niektóre z mas,