Każdy semestr kooczy się zaliczeniem

1.

Pierwszy termin zaliczenia ma miejsce na ostatnich zajęciach w semestrze

2.

Kryteria zaliczenia dwiczeo

3.

0-19

Ndst

19,25 - 22 Dst

22,25 - 25 Dst+

25,25 - 28 Db

28,25 - 31 Db+

31,25 - 34 Bdb

W przypadku nie uzyskania 19,25 pkt obowiązuje wyjściówka z całego materiału

Warunki zaliczenia przedmiotu

Górski J.: Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego. PZWL Warszawa 2006

1.

Jaskólski A., Jaskólska A.: Podsatawy fizjologii wysiłku fizycznego z zarysem fizjologii człowieka.
AWF Wrocław 2009

2.

Traczyk W.: Fizjologia człowieka w zarysie. PZWL Warszawa 2005

3.

Kozłowski S., Nazar K.: Wprowadzenie do fizjologii klinicznej. PZWL Warszawa 1999

4.

Adach Z.: Ćwiczenia z fizjologii ogólnej i fizjologii wysiłku fizycznego. AWF Poznao, 2009, skrypt
nr 151

5.

Banaszak F.: Teoretyczne podstawy badania równowagi kwasowo-zasadowej krwi dla potrzeb
fizjologii wysiłku fizycznego i sportu. AWF Poznao, 1986, skrypt nr 67

6.

Piśmiennictwo

Skład krwi
55% osocze - środowisko płynne

Krwinki czerwone - erytrocyty

-

Krwinki białe - leukocyty

-

Płytki krwi - trombocyty

-

45% elementy morfotyczne krwi:

Oddechowa - przenosi tlen z powietrza zawartego w pęcherzykach płucnych do tkanek i
odwrotnie dwutlenek węgla

-

Transportująca - transportuje składniki odżywcze, będące produktami energetycznymi i
budulcowymi do tkanek

-

Odprawa produkty przemiany materii do narządów wydalających (nerki, jelito grube, płuca, skóra).
Transport hormonów z gruczołów, które je produkują, do narządów docelowych.
Termoregulacyjna - wyrównuje różnice temperatur pomiędzy różnymi narządami, przenosząc
ciepło z tkanek położonych głębiej do bardziej powierzchownych oraz z narządów o większej
aktywności metabolicznej i wyższej temperaturze (pracujące mięśnie, wątroba) do narządów o
mniejszej aktywności metabolicznej i niższej temperaturze

-

Obronna i odpornościowa

-

Utrzymanie stałego środowiska wewnętrzengo - homeostazy

-

Funkcje krwi

%

Skład

91

Woda

8

Związki organiczne:
7% białka: albuminy, globuliny, fibrynogen

Skład chemiczny osocza

Ćwiczenia 1

1 marca 2011

10:22

Fizjologia Strona 1

7% białka: albuminy, globuliny, fibrynogen
1% glukoza, kwas mlekowy, mocznik, kreatynina, kwas moczowy, cholesterol,
trójglicerydy

1

Związki nieorganiczne:
Kationy: sodu, potasu, wapnia, itd.
Aniony: wodorowęglany, chlorki, fosforany itd.

Funkcje białek osocza
Albuminy (55,2%) - są odpowiedzialne za utrzymanie stałego ciśnienia onkotycznego krwi czyli wiązanie i
zatrzymywanie większej ilości wody we krwi
Fibrynogen (6,5%) - odgrywa główną rolę w procesie krzepnięcia krwi

Ceruloplazmina - miedź



Transferyna - żeloza



Haptoglobina - hemoglobina



Transkorytna - kortyzol



Apolipoproteiny - lipidy



Funkcje transportujące - globuliny alfa i beta, np.:

-

Funkcja obronna - gamma-globuliny - są to głownie przeciwciała czyli immunoglobuliny. Dzieli się
je na 5 klas: IgG, IgM, IgA, IgE, IgD

-

Stężenie IgG w osoczu jest wskaźnikiem stanu odporności i wzrasta np.. Po przebyciu chorób
zakaźnych lub szczepieniach ochronnych.

Globuliny (38,3%) - można podzielid na trzy frakcje: alfa, beta i gamma

Norma fizjologiczna - 4-10tys./mm3

-

Granulocyty - zawierają w cytoplazmie ziarnistości, jądro podzielone na płaty, wytwarzane w
czerwonym szpiku kostnym



Limfocyty - duże kuliste jądro, wytwarzane są w węzłach chłonnych, grudkach chłonnych
przewodu pokarmowego i szpiku kostnym



Monocyty - jądro kształtu nerkowatego, pochodzą z czerwonego szpiku kostnego, po
przejściu do tkanek i narządów stanowią częśd układu siateczkowo- śródbłonkowego.



W ich skład wchodzą:

-

Krwinki białe - leukocyty

Średnica 9-12 mikrometrów

-

Stanowią 63% wszystkich krwinek białych

-

Jądro zbudowane z 1-5 płatów

-

Chemotaksji - poruszania się w kierunku ognisk zapalnych, martwych tkanek i innych obcych
ciał

-

Diapedezy - przenikania przez nieuszkodzone ściany naczyo krwionośnych do otaczających
tkanek

-

Fagocytozy - pochłaniania i enzymatycznego rozkładu komórek, resztek tkankowych,
bakterii

-

Wykazują zdolnośd do :

-

Granulocyty obojętnochłonne

Średnica 12-15 mikrometrów

-

Stanowią około 3% wszystkich krwinek białych

-

Jądro posiada 2-3 płaty

-

Ich liczba wzrasta w stanach alergicznych (np. astma oskrzelowa, pokrzywka), kiedy w tkankach w
większych ilościach uwalnia się histamina

-

W warunkach fizjologicznych inaktywują substancje wywołujące odczyn zapalny

-

Granulocyty kwasochłonne

Średnica 10-15 mikrometrów

-

Stanowią 0,5-1% wszystkich krwinek białych

-

Jądro posiada 2-3 płatów

-

Heparyna - czynnik hamujący proces krzepnięcia krwi

-

Histamina - świadczy o ich udziale w reakcjach alergicznych

W ziarnistościach znajduje się:

-

Granulocyty zasadochłonne

Fizjologia Strona 2

Heparyna - czynnik hamujący proces krzepnięcia krwi
Histamina - świadczy o ich udziale w reakcjach alergicznych

-

Średnica 5-12 mikrometrów

-

Stanowią 23-30% wszystkich krwinek białych

-

Pomocnicze Th - 40%

□

Cytotoksyczne Tc - 30%

□

Limfocyty T - grasiczozależne 70% (powstają w węzłach chłonnych, dojrzewają w grasicy)

-

Limofocyty B - szpikozależne 15% (powstają w szpiku kostnym, dojrzewają w węzłach
chłonnych)

-

Limfocyty NK - naturalni niszczyciele 15%

-

Odpowiedzialne za reakcje immunologiczne typu komórkowego (odpornośd
komórkowa broni organizm przed zakażeniami wirusowymi, grzybicznymi i niektórymi
bakteryjnymi).

-

Odpowiedzialne za odrzucanie przeszczepów

-

Odpowiedzialne za rozpoznanie i odrzucenie nieprawidłowo zbudowanych komórek
własnego ciała

-

Są wyposażone w receptory powierzchniowe, które powstają w wyniku pierwszego
spotkania z antygenem. To białko receptorowe warunkuje tzw. Pamięd
immunologiczna - zdolnośd zapisywania na powierzchni limfocytów T receptorowej
informacji nt antygenu, z którym limfocyt już się spotkał

-

Limfocyty pomagające Th wydzielają cytokiny (interleukiny, interferon gamma,
czynnik martwicy nowotworów), które aktywują limfocyty B oraz limfocyty
cytotoksyczne
Limfocyty cytotoksyczne Tc dzięki limfotoksynom niszczą komórki zawierające obce
antygeny

Limfocyty T

Odpowiedzialne za reakcje immunologiczne typu humoralnego czyli za wytwarzanie
przeciwciał czyli immunoglobulin

-

Umiejscawiają się w środkowej części węzłów chłonnych, dzielą się i przekształcają w
dojrzałe komórki plazmatyczne, zdolne do wytwarzania immunoglobulin.

-

Limfocyty B

Komórkami nowotworowymi



Komórkami z defektem genetycznym



Chronią organizm głównie przed:

-

Wykazują silną aktywnośd cytotoksyczną, niszcząc obce komórki za pomocą
wytwarzanych przez siebie białek (perforyna - enzym powodujący dziurawienie się
błon komórkowych)

-

Limfocyty NK

W zależności od pełnionych funkcji dzielą się na

-

Średnica 16-22 mikrometrów

-

Stanowią 6% wszystkich krwinek białych

-

Jądro kształtu nerkowatego

-

Ulegają wielokrotnym podziałom - biorą udział w tworzeniu ziarniny w czasie gojenia się ran.

-

Uczestniczą w wytwarzaniu wrodzonej odporności nieswoistej (opornośd), dzięki
zdolnościom do fagocytozy (makrofagi)

-

Uczestniczą w wytwarzaniu nabytej odporności swoistej czyli odpowiedzi immunologicznej
np.po przebyciu zakażenia

-

Wytwarzają interferon (białko hamujące rozwój wirusów)

-

Monocyty

Limfocyty

Stanowią 95% składników morfotycznych krwi

-

Norma fizjologiczna: kobiety (4 - 4,5 mln/mm3), mężczyźni (4,5 - 5,4 mln/mm3)

-

Brak jądra komórkowego - oszczędnośd energetyczna, brak potrzeby wykorzystywania tlenu

Krwinki czerwone - erytrocyty

Fizjologia Strona 3

Norma fizjologiczna: kobiety (4 - 4,5 mln/mm3), mężczyźni (4,5 - 5,4 mln/mm3)
Brak jądra komórkowego - oszczędnośd energetyczna, brak potrzeby wykorzystywania tlenu

-

Spłaszczone na podobieostwo dysku i obustronnie wklęsłe w środku - erytorcyty różnego kształtu
to poikilocytoza (?)

-

Średnica wynosi 7 mikrometrów (normocyty) - mniejsze i większe erytrocyty to anizocytoza

-

Zawiera 57% wody, 34% hemoglobiny, a 9% otoczka

-

Powstają w czerwonym szpiku kostnym

-

Żyją przeciętnie 120 dni

-

Rozpadają się głównie w śledzionie

-

Zawartośd hemoglobiny

-

Kształt komórki

-

Brak jądra komórkowego

-

Transport tlenu możliwy dzięki następującym przystosowaniom komórki:

-

Transport dwutlenku węgla (dzięki obecności anhydrazy węglanowej i hemoglobiny-
karbaminohemoglobina-20% CO2)

-

Buforowanie krwi (udział w utrzymaniu stałego pH krwi)

-

Funkcje krwinek czerwonych

Średnica 2-4 mikrometrów

-

Brak jądra komórkowego

-

Norma 150-400 tys/mm3

-

Żyją około 10 dni

-

Biorą udział w krzepnięciu krwi

-

Wykazują zdolnośd do agregacji czyli tworzenia skupisk tzw. Agregatów płytkowych oraz adhezji
czyli przylegania do uszkodzonej ściany naczynia.

-

Odpowiedzialne za wytwarzanie trombokinazy

-

Trombocyty

Liczba hematokrytowa - Hct

-

Liczba hematokrytowa wyraża procentowy stosunek objętości ciał upostaciowanych do objętości
krwi

-

Średnia wartośd u kobiet (41%), mężczyzn (46%)

-

Hematokryt

Fizjologia Strona 4