choperkra ® 

 

ZAPALENIA SWOISTE TKANEK TWARZY , SZYI I JAMY USTNEJ  

 
Wspólną cechą jest typowy obraz histologiczny  wytworzonej ziarniny na podłożu zawsze 
jednakowej reakcji tkanki na swoisty czynnik zapalny. 
 
Najczęściej : 
 

1.  Promienica ( actinomycosis)  - pierwotnie przewlekła 
-promieniowce na pograniczu grzybów i bakterii ( obecnie uważane za bakterie G + ) 
-gatunki : 
 

 

-Actinomyces bovis , Izraeli , odontolyticus , naeslundi ,viscosus 

-bytują w jakie ustnej jako saprofity  
-patogenne stają się przy zachwianiu równowagi bakteryjnej ( tzn. uraz , extrakcja , 
złamanie kości ) à ‘są względnie beztlenowe więc jak wnikną w głąb tkanek mają 
świetne warunki do rozmnażania !!! ‘ 
 
-podział kliniczny : 
a) twarzowo-szyjna – występuje najczęściej (co może dowodzić tego że  j.u. jest wrotami 
zakażenia i schorzenia obejmujące zęby i przyzębie sprzyjają promienicy ) 
b)piersiowa  
c)brzuszna  
 
-rozpoznanie na podstawie: 
a) obrazu klinicznego  
b) badania bakteriologicznego treści ropnej  
c) badania hist-pat ziarniny zapalnej  
d) obrazu RTG w przypadku promienicy kości  
e) badania serologicznego  
 
-3 postacie kliniczne promienicy tkanek miękkich : 
-naciekowa ( naciek promienicy – infiltratio actinomycotica) 
-guzowatą (guz promienicy –actinomycoma )  
-ropną ( ropień promienicy ( abscessus actinomycoticus ) oraz promienicze zapalenie 
kości ( osteomyelitis actinomycotica ) 
 
Cechy charakterystyczne : 
-deskowaty , twardy naciek skóry i tkanki podskórnej ( niebolesny przy dotyku , koloru 
sinoczerwonego ) oraz guzowate skupiska ziarniny pod skóra które ulegają rozpadowi i 
ropieniu tworząc przetoki à z których sączy się treść posokowato-ropna z żółtymi 
ziarnami promieniczymi  
-trudności  w rozpoznaniu à powtarzać badania !!!! 
 
Osteomyelitis actonimycotica: 
-występuje rzadko  
-postacie : 
 

-centralna –wynik przejścia zakażenia na kość z okolicy przywierzchołkowej zęba lub  

szpary złamania przez ciągłość albo naczyniami krwionośnymi 

PDF created with pdfFactory Pro trial version 

www.pdffactory.com

-obwodowa – zakażenie szerzy się na kość z otaczających tkanek miękkich ( skóra ,     
   

      błona śluzowa )  

 

 

       -po nacieczeniu okostnej àkanały Haversa à kość gąbczasta  

 

 

-w RTG – procesy lityczne ( rozrzedzenia lub ubytki) i nadmierne kostnienie   
okostnowe  

-guzowata (guz promieniczy ) – pierwotnie przewlekła ,wtórnego zapalenia z 
tworzeniem się guzków ziarninowych , które niszczą kość . 

 

 

LECZENIE PROMIENICY : 

antybiotyki + leczenie chirurgiczne 

àwczesny okres fazy naciekowej – antybiotyk ( penicylina ,ampicylina, amoksycylina , 
klindamycyna , linkomycyna , erytromycyna , metronidazol ) -> okres stosowania kilka 
tygodni , obowiązuje sanacja jamy ustnej  
à leczenie chirurgiczne – nacinanie ropni , drenaż , usuwanie martwaków  

 

 

-guzy promienicze  tk miękkich  i  kości – operacyjnie w osłonie antybiotykowej 

 

-zaciągające blizny po przebytej prom – rok po w osłonie antybiotykowej  

 

2.  Gruźlica ( tuberculosis)  à mycobacetrium tuberculosis 

-może przybierać na skórze i w jamie ustnej różne postacie kliniczne ( toczeń , gruźlica 
wrzodziejąca ,gruźlica rozpływna ) 
 
-gruźlicze owrzodzenia – na błonie śluzowej mają nierówną powierzchnię i dno , nawisające 
brzegi , są żywo bolesne àróżnicować z owrzodzeniami rakowymi , kiłowymi à badanie 
hist-pat  , leczenie farmakolog 
 
-zapalenie gruźlicze węzłów chłonnych podżuchwowych i szyjnych –ich zropienie  à 
powstanie tzw. zimnych ropni , leczenie swoiste , chirurgia à polega na ich opróżnieniu 
przez nakłucie , w  wyj przypadkach wyłuszczenie  
 
-gruźlica kości szczękowych –  

-rzadko , głownie u dzieci i młodzieży jako wynik wtórnego zakażenia z ognisk w 
płucach  przez krwiobieg lub bł śluz j.u czy nosowej  
-podział Thomasa ( w zależność od wrót zakażenia ) : 
 

-obwodowa 

 

-śródkostna  

 

-rozlana  

-schorzenie przewlekłe  
-charakterystyczna ziarnina  
- decyduje badanie hist-pat   
-badanie dodatkowe - bakteriolog w kierunku prątków Kocha , próba tuberkulinowa , 
RTG thorax et cranium 

 
LECZNIE – swoiste , farmakologiczne  
-chirurgia usunięcie martwaków ,wyłyżeczkowaniu ziarniny , opróżnieniu ropnia + 
stosowanie leków p/gruźliczych  
 
3. Kiła ( lues , syphilis) Spirochaeta Pallada  
-rzadko w obszarze twarzy i szyi  
-postacie kiła I , II i III – rzędowa  
-wykwity , owrzodzenia na wargach + powiększnie ww chłonn okoli 

PDF created with pdfFactory Pro trial version 

www.pdffactory.com

-rozpoznanie – wykryć krętki blade w wydzielinie z owrzodzenia lub ziarninie w badaniu 
hist-pat , badania serologiczne ( odczyn Wassermana )  
-leczenie – penicylina , później operacja naprawcza zniekształceń  
-w kile późnej i wrodzonej – tworzą się kilaki ( gumma ) w okolicy podniebienia twardego i 
przegrody nosa à ich rozpad à ubytki àzniekształcenia ( nos siodełkowaty , zaburzenia 
mowy ) à chirurgiczna rekonstrukcja  
 

 
 

PDF created with pdfFactory Pro trial version 

www.pdffactory.com