WARUNKOWANIE KLASYCZNE
(Pawłow – fizjolog, badał odruch ślinienia się psów)
Warunkowanie klasyczne (classical conditioning) - zjawisko polegające na wielokrotnym łączeniu bodźca
wywołującego reakcję emocjonalną z bodźcem obojętnym, który nie ma takiego oddziaływania do momentu, aż
przejmie on emocjonalne właściwości pierwszego bodźca.
Ślinienie się na np. zapach, jedzenie
Wyjaśnia jak zachowanie odruchowe może być skojarzone z nowym bodźcem
Pawłow zauważył, że psy ślinią się na sam widok pojemnika do jedzenia. Jest to odruch warunkowy,
skojarzenie bodźców: dzwonek, jedzenie. Na dzwonek pojawia się ślinienie u psów.
PO WARUNKOWANIU MOŻE WYSTĄPIĆ:
Bodziec odruchowy bez pojawienia się jedzenie; przestaje występować ślinienie. Reakcja
uległa (wygaszeniu)
Wygaszana reakcja może wywołać się ponownie, ale będzie słabsza (spontaniczne odnowienie
się odruchu)
Pies uogólnia reakcję ślinienia się na dźwięki podobne do dźwięku dzwonka (uogólnienie)
WATSON (reakcja bezwarunkowa (płacz) jest naturalnym odruchem)
Przypadek małego Alberta. To trzylatek, który często przebywał w laboratorium. Jego rodzice
prowadzili badania na szczurach (uczenie się).
Wolpre (stworzyć trening desensybilizacji (co u człowieka wywołuje bezwarunkową przyjemność))
Procedura warunkowania jest charakterystyczna dla form uczenia się zwierząt i dzieci.
WARUNKOWANIE INSTRUMENTALNE
– dotyczy zachowania dowolnego opiera się na prawie
efektu Throndike’a. Zachowania prowadzące do przyjemności, w konsekwencji wykazuje tendencje do
pojawienia się tych samych wartości, a nieprzyjemność zanika.
Throndike – mierzył czas kota (wydostanie się ), to był wskaźnik uczenia się (uczenie się metodą prób i
błędów) Nagroda czyli wolność w tym wypadku jest czynnikiem odpowiedzialnym za uformowanie się
właściwych reakcji.
Warunkowanie klasyczne jest odpowiednikiem uczenia się metodą prób i błędów.
SKINNER – seria laboratoryjnych eksperymentów na szczurach. Skonstruował specjalną klatkę, w której
była raz dźwignia, raz pętelka.
Skutki: kształtowanie się zachowania, nagradzanie kolejnych reakcji, które przybliżają nas do
porządnego zachowania, czyli naciskanie dźwigni – instrumentalna reakcja warunkowa. Nagroda, która
zwiększa reakcję warunkową nazywa się wzmocnieniem, a proces, dzięki któremu pojawia się jedzenie
to wzmocnienie pozytywne. Zachowanie jest instrumentem nagrody.
WARUNKOWANIE INSTRUMENTALNE – występują: generalizacja, różnicowanie i wygaszanie.
Zwierzę może generalizować sytuację na zachowania podobne.
Warunkowanie instrumentalne trwa dłużej niż warunkowanie klasyczne.
Skinner opracował plan wzmocnień, który wpływa na proces uczenia się.
Wyróżnia się wzmocnienie:
Ciągłe – podawanie nagrody po każdym odpowiednim zachowaniu
Częściowe – nagradzanie od czasu do czasu
TYPY WZMOCNIENIA:
Interwały stałe – tzw. Wzmocnione po określonym czasie np. po 50 sek
Interwały zmienne – wzmocnienie przeciętne, co 50s
Proporcje stałe – reakcja po 4 naciśnięciach dźwigni
Proporcje zmienne – co 4 reakcje
Wzmocnienie ciągłe powoduje najszybsze uczenie się. Wzmocnienie częściowe – wyniki trwają długo po
zaprzestaniu dawania wzmocnienia.
Jeśli wzmocnienie jest sporadyczne, to dłużej utrzymuje się zachowanie niż dajemy wzmocnienie. Nie
każde zachowanie jest nagradzane.
Skinner. Zachowanie jest spowodowane przez skutki jakie wywołuje (wzmocnienie pozytywne-nagroda
lub negatywne-kara)
Odnosi się do sytuacji uniknięcia czegoś złego, pożądane zachowanie zostaje wzmocnione.
Wzmocnienie wtórne – niektóre bodźce jako wzmocnienia wtórne są kojarzone z wzmocnieniem
pierwotnym (wada, jedzenie).
Skinner zaobserwował, że szczur naciskał dźwignię na znak tykania, nawet jeśli nie dostał jedzenia,
wzmocnienie wtórne.
Wzmocnienie jest skuteczne jeśli jest podawane zaraz po reakcji (zasada bliskości).
Prawo wtórnego wzmocnienia jest szczególnie przydatne jeśli występują negatywna sposoby uczenia
się.
KARA – zachowanie nieodpowiedniego bodźca na złe zachowanie.
SKINNER był przekonany, że kara będzie osłabiała reakcję, jej następnego wystąpienia. Kara tłumi
niepożądane zachowania, ale nie wzmacnia tego, które jest pożądane. W dłuższej perspektywie
zachowania nie ulegają osłabieniu. Kara może powodować nieprzyjemne skutki emocjonalne, ale może
tłumić, być wzmocniona. Kara czasem może utrwalić, a nie osłabić.
KONCEPCJA PSYCHOANALITYCZNA – Piaer człowiek jako istota podporządkowana
KONCEPCJA POZNAWCZA – Kelly
Człowiek powinien strukturalizować swoją konstrukcję
Człowiek może posługiwać się sprzecznymi konstruktami
BEHAWIORYZM
(Stany zjednoczone; Pawłow, Throndike, Watson, Skinner, Hull)
Ludzie są podobni do siebie w czasie urodzin, lecz potem zdobywają różne doświadczenie, które
ostatecznie daje, kształtuje odmienne jednostki, każda osoba ma inny wzorzec zachowania.
Motorem działania jest wpływ środowiska, bodźce
KONCEPCJE POZNAWCZE :
Ciekawość poznawcza
Dążenie do równowagi
Dysonans poznawczy
KONCEPCJA:
Człowiek układem aktywnym, poszukującym informacji, gromadzącym doświadczenie,
aktywny badacz, naiwny myśliciel, posługuje się wiedzą, którą posiada nie mając świadomości
w jaki sposób to działa
Doświadczenie podlega procesowi integrowania, uogólniania, proces dynamiczny
Doświadczenie człowieka służy przewidywaniu i konstruowaniu oczekiwań, rozumieniu
własnych zachowań i innych
System doświadczeń nie jest strukturą logiczną
System doświadczeń to nie tylko wierne odzwierciedlenie rzeczywistości, ulega
przekształceniom, których wynikiem są nowe aspiracje
Istnieje mechanizm afektywno-motywacyjny, czyli dążenie do zgodności w systemie
poznawczym
Ludzkie działania mają charakter racjonalny
Stanem normalnym jest dążenie do wzbogacenia doświadczenia, do eliminowania nadmiernej
różnorodności.
Koncepcje poznawcze są odpowiedzią na psychoanalizę i behawioryzm.
Nurt poznawczy odnalazł się na gruncie psychologii społeczeństwa. To jak ludzie odnoszą się do innych
jest uwarunkowane tym jak ich postrzegają.
