1) Pojęcie rachunkowości.
Rachunkowość – całościowy i zwarty system ciągłego oraz systematycznego gromadzenia i
przetwarzania danych oraz prezentacji informacji ekonomiczno-finansowych. W
rachunkowości wykorzystuje się określone metody, reguły postępowania, urządzenia
ewidencyjne i środki techniczne umożliwiające rejestrację stanu i zmian majątku jednostki,
źródeł jego finansowania (pochodzenia), dokonywanych operacji gospodarczych i wyników
działalności. Rachunkowość jest najbardziej sformalizowanym systemem, który
charakteryzuje się następującymi cechami: a) wyrażanie wszystkich procesów i operacji
gospodarczych w mierniku pieniężnym, pozwalającym sprowadzić je do wspólnego
mianownika. Miernikami naturalnymi posługuje się rachunkowość tylko do realizacji celów
cząstkowych (w kalkulacji uwzględnia się ilość zużycia materiałów podstawowych, liczbę
godzin pracy itd.); b) dokonywanie zapisów księgowych wyłącznie na podstawie
dokumentów źródłowych, stwierdzających fakt wystąpienia operacji gospodarczych.
Niedozwolone są zapisy księgowe nieudokumentowane. Dzięki temu dane i informacje z
rachunkowości są wiarygodne i mają moc dowodową; c) stosowanie do zapisów bieżących
specyficznych urządzeń księgowych (konta). Sposób dokonywania na nich zapisów i
poprawiania popełnionych błędów jest oparty na podstawach naukowych popartych normami
prawnymi, które muszą być rygorystycznie przestrzegane. Powiązanie kont i ich
korespondencję wyznacza obowiązujący w jednostce zakładowy plan kont; d) realizacja
zasady podwójnego zapisu, która umożliwia prowadzenie bieżącej kontroli w zakresie
poszczególnych urządzeń księgowych; e) zachowanie ciągłości ewidencji księgowej dzięki
stosowaniu metody „od bilansu do bilansu”; f) wzmocnienie kontroli wewnętrznej
rachunkowości poprzez systematycznie prowadzoną inwentaryzację, oznaczającą spis z
natury. W razie wystąpienia różnic między wielkościami rzeczywistymi i wynikającymi z
ewidencji przeprowadza się postępowanie wyjaśniające i dokonuje korekty zapisów. Terminy
i tryb dokonywania inwentaryzacji regulują odpowiednie przepisy.
2)
Funkcje rachunkowości.
a) funkcja informacyjna, polegająca na tworzeniu określonych zbiorów informacji i
przekazywaniu kierownictwu jednostki gospodarczej w celu ich wykorzystania w zarządzania
jako podstawy do podejmowania decyzji i oceny działalności; b) funkcja kontrolna,
realizowana za pomocą określonych środków i reguł postępowania (np. obowiązek
dokumentowania każdej operacji gospodarczej nie tylko po jej dokonaniu, ale również w
trakcie jej przeprowadzania lub jeszcze przed przeprowadzeniem, porównanie stanów
ewidencyjnych składników majątku ze stanami faktycznymi ustalonymi za pomocą
inwentaryzacji); c) funkcja sprawozdawczo-analityczna, która polega na sporządzaniu
zestawień liczbowych (sprawozdań) przekazywanych urzędom i izbom skarbowym,
jednostkom i organom nadrzędnym, urzędom statystyki państwowej, publikowanych przez
spółki kapitałowe na potrzeby akcjonariuszy, udziałowców, kontrahentów itp.; informacje
pochodzące z rachunkowości są przedmiotem analizy sytuacji i wyników działalności
jednostki; d) funkcja dowodowa, znajdująca wyraz w prowadzeniu rachunkowości i
archiwizowaniu jej urządzeń w sposób umożliwiający przedstawienie dokumentów, ksiąg
rachunkowych i sprawozdań finansowych na żądanie sądów, organów ścigania przestępstw,
urzędów i kontroli skarbowej jako wiarygodnych dowodów w postępowaniu sądowym i
podatkowym.
3) Dokumentacja opisująca przyjęte przez jednostkę zasady rachunkowości.
Do dokumentacji należą w szczególności: a) zakładowy plan kont, obejmujący wykaz kont
księgi głównej (ewidencji syntetycznej), przyjęte zasady księgowania na tych kontach
operacji gospodarczych oraz wyceny aktywów i pasywów, a także zasady prowadzenia kont
ksiąg pomocniczych (ewidencji analitycznej) i ich powiązania z kontami księgi głównej; b)
wykaz stosowanych ksiąg rachunkowych, a w razie ich prowadzenia przy użyciu komputera –
wykaz zbiorów stanowiących księgi rachunkowe na nośnikach czytelnych dla komputera; c)
dokumentacja systemu przetwarzania danych przy użyciu komputera i jej zmiany.
4) Co obejmuje pojęcie księgi rachunkowe.
Pojęcie księgi rachunkowe obejmuje: a) dziennik; b) konta księgi głównej (ewidencji
syntetycznej), w której obowiązuje ujęcie każdej operacji zgodnie z zasadą podwójnego
zapisu; c) konta ksiąg pomocniczych (ewidencji analitycznej); d) wykaz składników aktywów
i pasywów (inwentarz); e) zestawienie obrotów i sald kont księgi głównej oraz zestawienia
sald kont ksiąg pomocniczych.
5)
Podstawowe zasady rachunkowości, scharakteryzuj jedną z nich.
Do podstawowych zasad rachunkowości zaliczamy następujące zasady: a) zasada kontynuacji
działalności (going concern) zakłada, że w dającej się przewidzieć przyszłości jednostka
będzie prowadzić swoją działalność w nie zmienionym istotnie zakresie, jeśli nie jest to
niezgodne z rzeczywistością lub przepisami prawa. Przyjmuje się zatem, że jednostka
prowadząca w danym roku obrotowym normalną działalność nie ograniczy istotnie swojej
aktywności gospodarczej, nie ulegnie likwidacji, nie sprzeda zakładów, działów
produkcyjnych, części sieci sklepów detalicznych itp.; b) zasada memoriału (ujęcia
memoriałowego); c) zasada współmierności; d) zasada realizacji; e) zasada ostrożnej wyceny;
f) zasada istotności; g) zasada ciągłości; h) zasada indywidualnej wyceny; i) zasada
periodyzacji.
6)
Majątek trwały, pojęcie i części składowe.
Majątek trwały cechuje długotrwały okres użytkowania lub wyłączenia z obrotu i zwykle
stosunkowo wysoka wartość jednostkowa. Do części składowych majątku trwałego
zaliczamy: a) rzeczowy majątek trwały:
•
środki trwałe;
•
inwestycje rozpoczęte; b) wartości
niematerialne i prawne; c) finansowy majątek trwały.
7) Majątek obrotowy i jego struktura.
Cechą charakterystyczną majątku obrotowego jest to, że jego składniki zmieniają swoją
postać naturalną w stosunkowo krótkim czasie. Struktura majątku obrotowego wygląda
następująco: a) środki pieniężne i papiery wartościowe; b) zapasy:
•
materiały;
•
towary;
•
produkty pracy; c) należności.
8) Kapitały i ich struktura.
Kapitał (fundusz) własny jest tworzony z wkładów właścicieli przedsiębiorstwa prywatnego
lub jego wspólników, wpłat udziałowców oraz akcjonariuszy za nabyte udziały bądź akcje.
Zwiększenie kapitału własnego może nastąpić na skutek przeznaczenia części zysku – po
opodatkowaniu – na kapitał udziałowy, rezerwowy (zapasowy). Kapitał własny stanowi
równowartość (źródło pochodzenia) własnego majątku jednostki gospodarczej. Struktura
kapitału własnego przedstawia się następująco: a) kapitały:
•
zakładowy (akcyjny,
udziałowy);
•
rezerwowy (zapasowy); b) fundusze:
•
założycielski;
•
przedsiębiorstwa; c)
zysk (po opodatkowaniu).
9) Zobowiązania i ich struktura.
Kapitał (fundusz) obcy stanowi źródło finansowania składników majątku będących
wprawdzie własnością innych podmiotów gospodarczych i instytucji (przedsiębiorstw,
banków, osób fizycznych), ale znajdujących się w dyspozycji danej jednostki. W określonym
terminie jednostka jest zobowiązana zwrócić obce składniki majątku lub ich równowartość
właścicielom tego majątku. Z tego względu źródła pochodzenia majątku obcego nazywa się
zwykle zobowiązaniami. W skład struktury zobowiązań (kapitału obcego) wchodzą: a)
kredyty bankowe; b) pożyczki; c) zobowiązania:
•
wobec dostawców;
•
publiczno-prawne;
•
z tytułu wynagrodzeń;
•
pozostałe.
10)
Rodzaje – typy podstawowych operacji gospodarczych.
Operacje I typu – wywołują zmiany wyłącznie w aktywach bilansu. Wzrost jednego składnika
aktywów powoduje zmniejszenie drugiego składnika aktywów o tę samą kwotę. W wyniku
tego suma bilansowa pozostaje bez zmiany, a równowaga bilansowa nie jest naruszona.
Operacje I typu wiążą się z przesunięciami w ramach aktywów. Operacje te charakteryzuje
następujące równanie: (A
1
+ Q) + A
2
+ (A
3
– Q) + A
4
+ ... + A
n
= P lub A=P, gdzie A
i
–
składniki aktywów; P
i
– składniki pasywów; Q – operacja gospodarcza. Operacje II typu –
wywierają wpływ tylko na stan składników pasywów. Zwiększenie jednej pozycji pasywów
wywołuje równoczesne zmniejszenie innej pozycji pasywów o tę samą kwotę. Zapewnia to
zachowanie równowagi bilansowej. Suma bilansowa nie zmienia się. Ten typ operacji wyraża
zależność: A = P
1
+ (P
2
+ Q) + (P
3
– Q) + ... + P
n
lub A = P. Operacje III typu – powodują
zwiększenie składnika aktywów i pasywów o tę samą kwotę. Dotyczą więc zarówno
aktywów, jak i pasywów, a są związane z przejęciem przez jednostkę gospodarczą nowych
składników majątku. Suma bilansowa wzrasta o wartość dokonanej operacji. Mimo to
równowaga bilansowa nie zostaje naruszona: (A
1
+ Q) + A
2
+ A
3
+ ... + A
n
= P
1
+ P
2
+ (P
3
+
Q) + ... + P
n
lub A + Q = P + Q. Operacje IV typu – wpływają na równoczesne zmniejszenie
pozycji w aktywach i pasywach o tę samą kwotę, co powoduje także zmniejszenie sumy
bilansowej. Do tego typu zalicza się wszystkie operacje wywołujące odpływ składników
majątku z jednostek gospodarczych i zmniejszenie zobowiązań. Operacje typu czwartego
również zapewniają zachowanie równowagi bilansowej: A
1
+ (A
2
– Q) + A
3
+ ... + A
n
= (P
1
–
Q) + P
2
+ P
3
+ ... + P
n
lub A – Q = P – Q.
11) Opracowywanie dowodów księgowych:
•
kontrola merytoryczno-formalna i rachunkowa.
Kontrola formalna i rachunkowa – polega na stwierdzeniu, czy dokument zawiera wszystkie
wymagane cechy oraz czy w danych liczbowych nie występują błędy arytmetyczne. Kontrola
merytoryczna – obejmuje badanie prawidłowości danych zawartych w dokumentach oraz
stwierdzenie, czy wyrażona w dokumencie operacja gospodarcza była zgodna z
obowiązującymi przepisami. Fakt dokonania kontroli dokumentu musi być odpowiednio
uwidoczniony. W adnotacji na ten temat należy umieścić datę oraz podpis osoby
sprawdzającej dokument.
•
dekretowanie dokumentów.
Kolejną czynnością związaną z opracowaniem dokumentów jest dekretowanie, zwane
również kwalifikowaniem. Polega ono na ustaleniu i oznaczeniu na dokumencie sposobu jego
ewidencji w odpowiednich urządzeniach księgowych, czyli na podaniu tzw. korespondencji
kont, oraz na zaakceptowaniu dokumentu do księgowania.
•
segregowanie i numeracja dokumentów.
Segregowanie dowodów – polega na ułożeniu ich albo według grup rodzajowych (np.
dokumenty kasowe, bankowe, materiałowe), albo według urządzeń księgowych. Podział
dokumentów na właściwe grupy ma duże znaczenie dla sprawnego przebiegu prac
księgowych.
12) Cykl życia konta.
Konto służy do odzwierciedlania stanu i zmian określonego składnika aktywów, pasywów lub
wyniku (kosztów, przychodów, strat i zysków). Konto otrzymuje symbol (najczęściej
cyfrowy), który jest zdeterminowany jego miejscem w planie kont. Strukturę konta
najwyraźniej obrazuje konto teowe. Założenie konta polega na wpisaniu jego nazwy oraz
symbolu, który został mu nadany w planie kont. Otwarcie konta następuje w momencie
zaksięgowania stanu początkowego z bilansu otwarcia. Stan ten nosi nazwę salda
początkowego i w zależności od charakteru konta może wystąpić na stronie Winien lub Ma.
Jeżeli konto nie jest ujęte w bilansie otwarcia, a więc gdy nie wykazuje salda początkowego,
jego otwarcie następuje w momencie zaksięgowania pierwszej związanej z nim operacji.
Operacje gospodarcze zaksięgowane na stronie Winien noszą nazwę obrotów debetowych, na
http://notatek.pl/23-zagadnienia-z-rachunkowosci?notatka